2011-10-23

1

Uwarunkowania wcześniactwa

Problemy zdrowotne dzieci przedwcześnie urodzonych

Klinika Propedeutyki Pediatrii

i Chorób Metabolicznych Kości

Noworodek donoszony


38-42 tygodnie wieku płodowego

Podejście auksologiczne do noworodka

Prawidłowy rozwój somatyczny


Masa ciała: 2500g – 4500g



Długość ciała: 45cm – 55cm



Obwód głowy: 32cm - 36cm



Obwód klatki piersiowej: 30cm – 35cm

Eutrofia

Noworodek z niską masą urodzeniową


Urodzony w terminie, ale waży mniej niż 2500g: hypotrofik



Urodzony przedwcześnie tj <37tyg ciąży



Wcześniak hypotrofik

Hypotrofia



IUGR: wewnątrzmaciczne opóźnienie wzrastania




SGA: małe na swój wiek płodowy

Hypotrofia

„….są maleńkie, drobne noworodki z wielką żywotnością, ich ruchy są niezmordowane, a

ich płacz pełen wigoru, ich narządy zdole do wykonywania przeznaczonych funkcji. Te

noworodki będą żyły, chociaż ich waga jest bardzo mała….”

Pierre Budin „The Nursing Osesek”, 1890

Hypotrofia


Przyczyny



Czynniki matczyne (gestoza, ch.nerek, nadciśnienie, niedożywienie, używki)



Czynniki łożyskowe (niewydolność łożyska, zawały, krwiaki)



Czynniki płodowe (zaburzenia chromosomalne, bloki metaboliczne, wrodzone

infekcje, wiele płodów)

Hypotrofia


Wygląd dziecka



Skóra za luźna, bez tkanki tłuszczowej, żółta ,łuszcząca się, pomarszczona,

zrogowaciała



Głębokie fałdy na powierzchniach stóp



Dziecko długie, chude wyniszczone



Nadmierne napięcie mięśni



Duża żywotność, nadpobudliwość

Hypotrofia


Problemy kliniczne



Zaburzenia termoregulacji



Zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia, hipokalcemia

Hyportofia a dalszy rozwój


Dzieci urodzone z hipotrofią wewnątrzmaciczną zagrożone są niskorosłością oraz

niedoborem masy ciała

1

2

3
4

5
6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

2011-10-23

2

niedoborem masy ciała

Wcześniactwo


Czynniki ryzyka



społeczne (poziom życia, wykształcenie, praca fizyczna, bezrobocie, stres

umysłowy, złe odżywianie, używki, słaba higiena, ciąża młodocianych)



medyczne (niewydolność cieśniowo-szyjkowa, zakażenia wstępujące, wady macicy,

łożysko przodujące, choroby matki, ciąża wielopłodowa, wady i choroby płodu)

Wskaźniki wcześniactwa

1993 1999

2000 2003

Polska 7.5% 8% 6,1%

Łódź

12.5% 10.5 10,1% 4.4%/8%

Wcześniactwo


2500-2001



2000-1501



1500-1001



1000-500……

Wcześniactwo


Wygląd dziecka



Mniejsze wymiary ciała



Obniżone napięcie mięśniowe



Skóra cienka, gładko napięta, niebieskawa



Meszek płodowy



Małżowina uszna plastyczna



Otoczka brodawki sutkowej <1cm



Paznokcie nie zakrywają opuszek palców



Narządy płciowe (srom „ziejący”, słaby rozwój moszny)



Gładka podeszwa stopy




Wcześniactwo


Problemy okołoporodowe

Problemy oddechowe


Zespół zaburzeń oddychania (RDS)



Zapalenia płuc



Bezdechy

Problemy oddechowe

zapobieganie, leczenie


Tokoliza – steroidoterapia u matek



Transport „ in utero”



Porod cięciem cesarskim



Surfaktant (od 1992r)



Respiatory



Nowoczesne metody wentylacji



Leczenie tlenem

Zakażenia



Zapalenia płuc



Posocznice



Martwicze zapalenie jelit

1

2

3
4

5
6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

2011-10-23

3



Martwicze zapalenie jelit



Inne (skóra, kości, OUN)

Czynniki ryzyka zakażeń wewnątrzmacicznych


Zakażenia układu moczowego



Podwyższona ciepłota u matki (przed, w czasie i po porodzie)



Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (>18-24 godzin przed porodem)



Zapalenie błon płodowych



Nadmierna kolonizacja pochwy (vaginosis)



Zmiany zapalne pochwy (vaginitis)



Płeć męska



Ciąża wielopłodowa



Przedłużony poród



Porody zabiegowe



Punktacja w skali Apgar<5 w 5 min życia

Zakażenia nabyte


Czynniki ryzyka



Niedojrzałość noworodka



Neutropenia



Długotrwała antybiotykoterapia



Sztuczna wentylacja



Długotrwałe żywienie pozajelitowe



Zabiegi diagnostyczne i lecznicze



Długotrwała hospitalizacja



85% zakażeń dokonuje się poprzez ręce personelu medycznego, 15% przez

powietrze i środowisko szpitalne

Krwawienia śródczaszkowe


Czynniki wewnątrznaczyniowe (przyspieszenie, zwolnienie przepływu, pasywno-

ciśnieniowy charakter krążenia mózgowego)



Czynniki naczyniowe (niedojrzałość naczyń, charakter śródbłonkowy, bez kolagenu i

włókien mięśniowych)



Czynniki pozanaczyniowe (słaba ochrona podporowa, wzrost gradientu zewnątrz i

wewnątrznaczyniowego)



Krwawienia śródczaszkowe

podział wg Papile’a 1978


I stopień – podwyściółkowe



II stopień – dokomorowe (bez poszerzenia komór)



III stopień – dokomorowe (z poszerzeniem komór)



IV stopień – dokomorowe z krwawieniem do miąższu mózgu

Retinopatia wcześniaków


I - Linia demarkacyjna



II – Wał



III - Proliferacja włóknisto- naczyniowa



IV – Częściowe odwarstwienie siatkówki



V – Całkowite odwarstwienie siatkówki

Program wczesnej stymulacji

i opieki rozwojowej


„Minimal handling”

1

2

3
4

5
6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

2011-10-23

4



„Minimal handling”



Wspieranie dziecka delikatnym dotykiem



Ograniczenie hałasu, światła, bólu



Muzykoterapia



„Gniazdka”



Kangurowanie, inne kontakty z rodzicami



Techniki interwencji np. NDT-Bobath



Dalszy rozwój


Korygowanie wieku





Do wieku 40 tygodni czyli „0” liczymy w tygodniach



Od „0” w miesiącach: odejmujemy od miesięcy kalendarzowych liczbę m-cy

urodzenia przed terminem



Do 1,5 roku

Dalszy stan zdrowia


Dysplazja oskrzelowo-płucna



Niedokrwistość



Osteopenia wcześniacza



Nawrotowe zakażenia

Późne powikłania wcześniactwa


Neurologiczne:



Łagodna, minimalna dysfunkcja mózgu, zespół nadpobudliwości



Mózgowe porażenie dziecięce



Encefalopatie sprzężone



Padaczka



Upośledzenie umysłowe

Późne powikłania wcześniactwa

Okulistyczne

Laryngologiczne

wady wzroku

niedosłyszenie

ślepota

głuchota

1

2

3
4

5
6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30