„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marzena Borowska

Rozpoznawanie instrumentów muzycznych
313[06].O1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Jacek Szydłowski
mgr inż. Marcin Makowski



Opracowanie redakcyjne:
mgr Marzena Borowska



Konsultacja:
mgr inż. Joanna Stępień

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 313[06].O1.05
Rozpoznawanie instrumentów muzycznych, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu asystent operatora dźwięku.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Klasyfikacja instrumentów muzycznych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Instrumenty strunowe

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Instrumenty klawiszowe

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

5.4. Instrumenty dęte

19

5.4.1. Ćwiczenia

19

5.5. Instrumenty perkusyjne

22

5.5.1. Ćwiczenia

22

5.6. Instrumenty elektryczne i elektroniczne

25

5.6.1. Ćwiczenia

25

5.7. Aparat głosowy człowieka

28

5.7.1. Ćwiczenia

28

5.8. Orkiestry i zespoły

30

5.8.1. Ćwiczenia

30

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

32

7. Literatura

46

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie asystent operatora dźwięku.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. Formy organizacyjne pracy
uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy
zespołowej. Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest
Poradnik dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie
z poradnika do nich adresowanego. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów
wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące elementy:
–

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu ze
zrozumieniem,

–

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielną odpowiedź na pytania lub wspólnie z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

–

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Prowadzący może również
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

–

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

–

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody analityczno – percepcyjnej,

−

czytanie tekstu ze zrozumieniem,

−

ć

wiczeń praktycznych,

−

ć

wiczeń praktycznych z użyciem komputera,

−

pokazu z objaśnieniem.

Schemat układu jednostek modułowych

313[06].O1.03

Rozpoznawanie

trendów muzycznych

313[06].O1.05

Rozpoznawanie instrumentów

muzycznych

313[06].O1

Podstawy zawodu

313[06].O1.04

Określanie właściwości

akustycznych różnych

pomieszczeń

313[06].O1.07

Stosowanie urządzeń

elektrycznych i sprzętu

dźwiękowego

313[06].O1.02

Analizowanie rynku mediów

w Polsce i na świecie

313[06].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony

ś

rodowiska

313[06].O1.06

Doskonalenie dykcji

i fonetyki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

rozpoznawać podstawowe elementy notacji muzycznej,

−

rozpoznawać podstawowe dźwięki,

−

posługiwać się miarami i jednostkami z dziedziny fizyki i akustyki,

−

posługiwać się podstawową terminologią stosowaną w muzyce i akustyce,

−

stosować zasady etyki zawodowej,

−

korzystać z komputera i Internetu w stopniu podstawowym,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

wyjaśnić zasadę wzbudzania drgań,

–

sklasyfikować instrumenty tradycyjne i elektroniczne,

–

wyjaśnić budowę oraz zasady gry na tradycyjnych instrumentach muzycznych,

–

wyjaśnić budowę oraz zasady gry na instrumentach elektrycznych, elektronicznych
i perkusyjnych,

–

posłużyć się instrukcjami obsługi instrumentów elektrycznych i elektronicznych,

–

dobrać urządzenia służące do wzmacniania i przetwarzania dźwięku,

–

wyjaśnić proces rozwoju zespołów muzycznych,

–

wyjaśnić proces rozwoju orkiestry symfonicznej,

–

odczytać zapis muzyki zespołowej instrumentalnej i instrumentalno-wokalnej,

–

wyjaśnić budowę i zasadę działania aparatu głosowego człowieka,

–

wyjaśnić działanie strun głosowych,

–

rozróżnić techniki wokalne,

–

określić zakresy i skale głosów,

–

rozróżnić rodzaje chórów i zespołów wokalnych,

–

odczytać zapis nutowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Asystent operatora dźwięku 313 [06]

Moduł:

Podstawy zawodu 313 [06].O1

Jednostka modułowa:

Rozpoznawanie

instrumentów

muzycznych 313 [06].O1.05

Temat: Jak powstaje głos.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności określania powstawania głosu oraz mechanizmu
działania aparatu głosowego człowieka.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić elementy budowy aparatu głosowego człowieka,

−

opisać budowę poszczególnych elementów aparatu głosowego człowieka,

−

określić funkcje elementów aparatu głosowego człowieka,

−

określić, jak powstaje głos,

−

scharakteryzować pracę więzadeł głosowych podczas wydobywana głosu,

−

określić zasady artykulacji samogłosek i spółgłosek,

−

wskazać różnice między artykulacją samogłoski a spółgłoski,

−

scharakteryzować poszczególne typy głosów i ich skale,

−

odróżnić poszczególne typy głosów ludzkich,

−

określić zasady techniki wokalnej.

Metody nauczania–uczenia się:
–

analityczno – percepcyjna,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

indywidualna,

–

grupowa.

Czas: 135 min.
Środki dydaktyczne:
–

plansze przedstawiające budowę aparatu głosowego człowieka,

–

model aparatu głosowego,

–

plansza ze skalami dźwięków i głosów,

–

nagrania utworów muzycznych wykonywanych przez solistów o różnych typach głosów,

–

magnetofon lub odtwarzacz płyt CD,

–

materiały poglądowe i informacyjne o budowie aparatu głosowego człowieka oraz
o typach głosów ludzkich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
1.

Czynności organizacyjne.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć, podanie instrukcji wykonania ćwiczeń.

3.

Zorganizowanie stanowisk pracy do wykonania ćwiczeń.

4.

Realizacja tematu:
–

Uczniowie czytają tekst o budowie aparatu głosowego człowieka, wyciągają wnioski
i zapisują je w formie notatki.

–

Uczniowie oglądają model aparatu głosowego człowieka i wskazują jego części.

–

Uczniowie oglądają plansze z częściami aparatu głosowego człowieka.

–

Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela określają funkcje poszczególnych części
aparatu głosowego.

–

Nauczyciel objaśnia, jak pracują więzadła głosowe podczas wydobywania się głosu.

–

Nauczyciel objaśnia zasady artykulacji samogłosek i spółgłosek, po czym uczniowie
wykonują proste ćwiczenia artykulacyjne, aby wychwycić różnice między
samogłoską a spółgłoską.

–

Uczniowie wskazują różnice między artykulacją samogłoski a spółgłoski.

–

Uczniowie czytają tekst o typach głosów ludzkich i je charakteryzują.

–

Uczniowie wyliczają typy głosów ludzkich i wraz z nauczycielem sytuują je na
tablicy skal.

–

Uczniowie słuchają nagrań utworów wykonywanych przez solistów o różnorodnych
typach głosów, a następnie rozróżniają głosy.

–

Nauczyciel objaśnia na czym polega technika wokalna.

–

Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela wykonują proste ćwiczenia oddechowe.

–

Uczniowie wyliczają czynniki mające wpływ na prawidłową emisję głosu.

–

Uczniowie wraz z nauczycielem dyskutują i wyciągają wspólnie wnioski.

–

Uczniowie zapisują wnioski z lekcji.

5.

Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.

Zakończenie zajęć

Praca domowa:

Wyjaśnij terminy i pojęcia, które poznałeś na lekcji: artykulacja, dykcja, intonacja,

podparcie oddechowe, atak głosu oraz opisz przyczyny obniżania głosu ludzkiego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Asystent operatora dźwięku 313 [06]

Moduł:

Podstawy zawodu 313 [06].O1

Jednostka modułowa:

Rozpoznawanie

instrumentów

muzycznych

313 [06].O1.05

Temat: Klasyfikacja instrumentów muzycznych.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności klasyfikowania instrumentów muzycznych,
rozwijanie wrażliwości muzycznej i muzykalności.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozpoznawać wygląd instrumentów muzycznych,

–

rozpoznawać dźwięki i tonacje instrumentów,

–

określić rodzaj źródła dźwięku w instrumentach muzycznych,

–

określić zasady wzbudzania drgań w instrumentach muzycznych,

–

dokonać klasyfikacji instrumentów muzycznych,

–

posługiwać się programem komputerowym służącym do symulacji brzmienia
instrumentów oraz do tworzenia muzyki, np. GarageBand z pakietu iLife.

Metody nauczania–uczenia się:
–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

burza mózgów,

–

ć

wiczeń praktycznych z użyciem komputera.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

indywidualna,

–

grupowa.

Czas: 180 min.
Środki dydaktyczne:
–

plansze z instrumentami,

–

plansza z popularną klasyfikacją instrumentów,

–

plansza z naukową klasyfikacją instrumentów Hornbostela – Sachsa,

–

egzemplarze okazowe dostępnych instrumentów,

–

fotografie instrumentów,

–

tablice skal instrumentów,

–

nagrania dźwięków charakterystycznych dla poszczególnych instrumentów,

–

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

–

materiały piśmiennicze.

Przebieg zajęć:
1.

Czynności organizacyjne.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć, podanie instrukcji wykonania ćwiczeń.

3.

Zorganizowanie stanowisk pracy do wykonania ćwiczeń.

4.

Realizacja tematu:

−

Uczniowie wyliczają znane im instrumenty muzyczne i notują ich nazwy na tablicy.

−

Uczniowie wraz z nauczycielem wysuwają propozycje ich klasyfikacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

Uczniowie i nauczyciel porównują swoje propozycje z klasyfikacją popularną
instrumentów i klasyfikacją naukową według Hornbostela – Sachsa.

−

Nauczyciel objaśnia, jakie są źródła dźwięku w poszczególnych grupach
instrumentów.

−

Uczniowie wyszukują w Internecie informacji o instrumentach i uzupełniają nimi
tabelę z podziałem na pięć głównych grup,

−

Nauczyciel objaśnia zasady powstawania drgań w instrumentach.

−

Uczniowie wzbudzają drgania na egzemplarzach okazowych instrumentów.

−

Uczniowie wyciągają wnioski z doświadczenia i wpisują je w tabelę z podziałem
instrumentów.

−

Nauczyciel objaśnia zasady korzystania z programu komputerowego do symulacji
brzmienia instrumentów oraz do tworzenia muzyki.

−

Uczniowie uruchamiają program w doku i testują brzmienie instrumentów
muzycznych.

−

Uczniowie próbują komponować własną muzykę używając programu do symulacji
brzmienia instrumentów oraz do tworzenia muzyki.

−

Uczniowie prezentują efekt pracy w grupie.

−

Uczniowie słuchają nagrań dźwiękowych, rozpoznają dźwięki, określają tonacje
i przyporządkowują je do instrumentów muzycznych.

−

Uczniowie sytuują instrumenty na skali dźwięków, a następnie porównują swoje
propozycje z tablicami skal dźwięków.

5.

Nauczyciel sprawdza pracę uczniów.

6.

Uczniowie wraz z nauczycielem dyskutują i wyciągają wspólnie wnioski.

7.

Uczniowie wskazują swoje mocne i słabe strony.

8.

Nauczyciel dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć

Praca domowa:

Wybierz po cztery instrumenty z każdej grupy i dokonaj ich pisemnej charakterystyki.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1.

Klasyfikacja instrumentów muzycznych

5.1.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj klasyfikacji tradycyjnych instrumentów muzycznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.1.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

dokonać analizy tablic zawierających tradycyjne instrumenty muzyczne,

4)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

5)

wydobyć dźwięki i scharakteryzować instrumenty pod względem wzbudzania drgań,

6)

wskazać właściwe miejsce instrumentów na tablicy skal,

7)

wysłuchać nagrań dźwięków pochodzących z różnych instrumentów,

8)

dokonać podziału instrumentów muzycznych na grupy, podgrupy, rodziny i rodzaje,

9)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania dźwięków różnych instrumentów muzycznych,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

egzemplarze okazowe tradycyjnych instrumentów muzycznych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij zasady wydobywania dźwięku z tradycyjnych instrumentów muzycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.1.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

przeczytać ze zrozumieniem tekst o zasadach wydobywania dźwięku z instrumentów,

4)

zredagować notatkę na podstawie informacji zawartych w tekście,

5)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych i wydobyć z nich dźwięki,

6)

obejrzeć struny oraz stroiki w instrumentach,

7)

określić zasady ich działania,

8)

określić zasady wydobywania dźwięków z tradycyjnych instrumentach muzycznych,

9)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

materiały informacyjne o zasadach wydobywania dźwięków z instrumentów,

−

egzemplarze okazowe tradycyjnych instrumentów muzycznych,

−

struny i stroiki,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2.

Instrumenty strunowe

5.2.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach muzycznych strunowych

smyczkowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.2.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na danym instrumencie,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów strunowych smyczkowych,

10)

wydobyć dźwięki z instrumentów strunowych smyczkowych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów strunowych smyczkowych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

modele strun,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach strunowych szarpanych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.2.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na danym instrumencie,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów strunowych szarpanych,

10)

wydobyć dźwięki z instrumentów strunowych szarpanych.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów strunowych szarpanych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

modele strun,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj dźwięki i przypisz je do instrumentów strunowych – smyczkowych

i szarpanych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.2.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać nagrania różnorodnych dźwięków pochodzących z instrumentów strunowych
– smyczkowych i szarpanych,

4)

dokonać oceny skali i brzmienia dźwięków,

5)

rozpoznać dźwięki,

6)

przypisać dźwięki do poszczególnych instrumentów muzycznych,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania dźwięków instrumentów strunowych smyczkowych i szarpanych,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

tablice skal instrumentów,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3.

Instrumenty klawiszowe

5.3.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach klawiszowych strunowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.3.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie i zasadach gry,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na danym instrumencie,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów klawiszowych szarpanych,

10)

wydobyć dźwięki z instrumentów klawiszowych szarpanych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów klawiszowych szarpanych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach klawiszowych dętych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.3.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie i zasadach gry,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na danym instrumencie,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów klawiszowych dętych,

10)

wydobyć dźwięki z instrumentów klawiszowych dętych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów klawiszowych dętych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj dźwięki i przypisz je do instrumentów klawiszowych – szarpanych i dętych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.3.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać nagrania różnorodnych dźwięków pochodzących z instrumentów strunowych
– smyczkowych i szarpanych,

4)

dokonać oceny skali i brzmienia dźwięków,

5)

rozpoznać dźwięki,

6)

przypisać dźwięki do poszczególnych instrumentów muzycznych,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda analityczno percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania dźwięków pochodzących z instrumentów klawiszowych szarpanych i dętych,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

tablice skal instrumentów,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4.

Instrumenty dęte

5.4.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach dętych drewnianych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.4.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie i zasadach gry,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na instrumentach dętych drewnianych,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów dętych drewnianych,

10)

wydobyć dźwięki z instrumentów dętych drewnianych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

egzemplarze stroików,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów dętych drewnianych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach dętych blaszanych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.4.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie i zasadach gry,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na instrumentach dętych blaszanych,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów dętych blaszanych,

10)

wydobyć dźwięki z instrumentów dętych blaszanych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

modele ustników,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów dętych blaszanych,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj dźwięki i przypisz je do instrumentów dętych drewnianych i blaszanych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.4.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać nagrania różnorodnych dźwięków pochodzących z instrumentów dętych
drewnianych i blaszanych,

4)

dokonać oceny skali i brzmienia dźwięków,

5)

rozpoznać dźwięki,

6)

przypisać dźwięki do poszczególnych instrumentów muzycznych,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania dźwięków pochodzących z instrumentów klawiszowych szarpanych i dętych,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

tablice skal instrumentów,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.5.

Instrumenty perkusyjne

5.5.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach perkusyjnych – membranofonach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.5.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz
materiały informacyjne o ich budowie i technikach gry,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wysłuchać dźwięków instrumentów perkusyjnych – membranofonów,

9)

wyjaśnić zasady gry i wydobyć dźwięki z membranofonów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów perkusyjnych – membranofonów,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach perkusyjnych – idiofonach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.5.1.),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

4)

wyszukać w Internecie fotografie, schematy budowy instrumentów muzycznych oraz

materiały informacyjne o ich budowie i zasadach gry,

5)

dokonać selekcji i analizy materiałów informacyjnych,

6)

wskazać i nazwać elementy instrumentów muzycznych na egzemplarzach okazowych,

7)

określić do czego służą elementy składowe instrumentów muzycznych,

8)

wyjaśnić zasady gry na instrumentach perkusyjnych – idiofonach,

9)

wysłuchać dźwięków instrumentów perkusyjnych – idiofonów,

10)

wydobyć dźwięki z idiofonów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarze okazowe poszczególnych instrumentów muzycznych,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

adresy stron internetowych,

−

prezentacje multimedialne z dźwiękiem instrumentów perkusyjnych – idiofonów,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

tablice skal instrumentów,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj dźwięki i przypisz je do poszczególnych instrumentów perkusyjnych –

membranofonów i idiofonów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.5.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać

nagrania

różnorodnych

dźwięków

pochodzących

z

instrumentów

perkusyjnych – membranofonów i idiofonów,

4)

dokonać oceny skali i brzmienia dźwięków,

5)

rozpoznać dźwięki,

6)

przypisać dźwięki do poszczególnych instrumentów muzycznych,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania dźwięków pochodzących z pochodzących z membranofonów i idiofonów,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

tablice skal instrumentów,

−

tablice przedstawiające różne instrumenty muzyczne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.6.

Instrumenty elektryczne i elektroniczne

5.6.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij budowę oraz zasady gry na instrumentach dętych drewnianych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.6.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

dokonać analizy tablic z elektrycznymi i elektronicznymi instrumentami muzycznymi,

4)

obejrzeć fotografie lub egzemplarze okazowe elektrofonów,

5)

scharakteryzować instrumenty pod względem zasad wzbudzania drgań,

6)

dokonać klasyfikacji elektrofonów,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

fotografie lub egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

−

tablice przedstawiające elektryczne i elektroniczne instrumenty muzyczne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij zasady wydobywania dźwięku z elektrofonów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.6.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

przeczytać ze zrozumieniem tekst o zasadach wydobywania dźwięku z instrumentów,

4)

zredagować notatkę na podstawie informacji zawartych w tekście,

5)

określić zasady wydobywania dźwięku z elektrofonów,

6)

obejrzeć egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych i wydobyć z nich dźwięki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

materiały informacyjne o zasadach wydobywania dźwięków z elektrofonów,

−

egzemplarze okazowe instrumentów muzycznych,

−

tablice przedstawiające elektryczne i elektroniczne instrumenty muzyczne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj dźwięki i przypisz je do poszczególnych instrumentów z grupy elektrofonów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.6.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać nagrania różnorodnych dźwięków pochodzących z elektrofonów,

4)

dokonać oceny brzmienia dźwięków,

5)

rozpoznać dźwięki poszczególnych instrumentów z grupy elektrofonów,

6)

przypisać dźwięki do poszczególnych instrumentów muzycznych,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania dźwięków pochodzących z elektrofonów,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

tablice przedstawiające elektryczne i elektroniczne instrumenty muzyczne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Dobierz urządzenia do wzmacniania dźwięku w gitarze elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.6.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć gitarę elektryczną,

4)

przeczytać ze zrozumieniem instrukcję obsługi instrumentu,

5)

obejrzeć zestaw urządzeń do wzmacniania dźwięku,

6)

dobrać urządzenia do wzmacniania dźwięku w gitarze elektrycznej,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

czytanie tekstu ze zrozumieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarz okazowy gitary elektrycznej,

−

urządzenia do wzmacniania dźwięku,

−

instrukcja obsługi gitary elektrycznej,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 5

Dobierz urządzenia do przetwarzania dźwięku w syntezatorze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.6.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

odczytać prawidłowo instrukcję obsługi instrumentu,

4)

zapoznać się z budową i zasadami gry na syntezatorze,

5)

obejrzeć zestaw urządzeń do przetwarzania dźwięku,

6)

dobrać urządzenia do przetwarzania dźwięku,

7)

przedstawić efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

czytanie tekstu ze zrozumieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

egzemplarz okazowy syntezatora,

−

urządzenia do przetwarzania dźwięku,

−

instrukcja obsługi syntezatora,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

5.7.

Aparat głosowy człowieka

5.7.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij budowę aparatu głosowego człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.7.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

obejrzeć plansze lub foliogramy ukazujące budowę aparatu głosowego człowieka,

4)

wskazać na modelu i nazwać poszczególne elementy aparatu głosowego człowieka,

5)

określić budowę anatomiczną aparatu głosowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

model aparatu głosowego człowieka,

−

plansze lub foliogramy ukazujące budowę aparatu głosowego człowieka,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Opisz mechanizm powstawania i wydobywania głosu z aparatu głosowego człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.7.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

przeczytać ze zrozumieniem tekst o mechanizmie aparatu głosowego człowieka,

4)

zredagować notatki,

5)

scharakteryzować poszczególne elementy aparatu głosowego pod względem ich funkcji,

6)

określić pracę więzadeł głosowych podczas powstawania i wydobywania głosu,

7)

opisać mechanizm powstawania i wydobywania głosu,

8)

zaprezentować efekt pracy w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

materiały informacyjne,

−

model aparatu głosowego człowieka,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj poszczególne elementy notacji muzycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.7.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

dokonać analizy fragmentu zapisu nutowego utworu,

4)

rozróżnić, nazwać i scharakteryzować poszczególne elementy notacji muzycznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zapisy nutowe utworów,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

5.8.

Orkiestry i zespoły

5.8.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj charakterystyki orkiestr i zespołów muzycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.8.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

przeczytać ze zrozumieniem tekst o orkiestrach i zespołach,

4)

obejrzeć film o orkiestrach i zespołach oraz wysłuchać utworów muzycznych przez nie
wykonywanych,

5)

dokonać analizy ułożenia poszczególnych partii instrumentów,

6)

wychwycić fragmenty utworów wykonywane przez poszczególne partie instrumentów,

7)

wskazać miejsce orkiestry w partyturze,

8)

określić rozmieszczenie orkiestry i zespołów na estradzie,

9)

dokonać charakterystyki orkiestr i zespołów,

10)

zaprezentować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

materiały informacyjne o orkiestrach i zespołach,

−

film o orkiestrach i zespołach,

−

odtwarzacz DVD z monitorem lub z telewizorem,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wysłuchaj nagrań muzycznych i przyporządkuj je do poszczególnych rodzajów orkiestr

i zespołów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.8.1.),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać nagrań muzycznych,

4)

wychwycić poszczególne partie instrumentów w utworze muzycznym, charakterystyczne

dla określonego typu orkiestry i zespołu,

5)

przyporządkować nagrania muzyczne do orkiestr i zespołów,

6)

zaprezentować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda analityczno – percepcyjna,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

nagrania muzyczne utworów wykonywanych przez różne typy orkiestr i zespołów,

−

odtwarzacz płyt CD,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Określ rodzaje i gatunki instrumentów muzycznych na podstawie wysłuchanego

koncertu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać fragment materiału nauczania w poradniku ucznia (4.8.1.),

2)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i bhp,

3)

wysłuchać koncertu w teatrze muzycznym lub filharmonii,

4)

określić rodzaje i gatunki instrumentów,

5)

określić rodzaj orkiestry i chóru,

6)

określić miejsce instrumentów w partyturze,

7)

przeprowadzić w grupie dyskusję na temat koncertu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda analityczno – percepcyjna,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

6.

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

,,

Rozpoznawanie

instrumentów muzycznych

”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 11, 15,17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. a, 4. c, 5. d, 6. a, 7. b, 8. c, 9. d, 10. b, 11. c,

12. a, 13. c, 14. b, 15. d, 16. c, 17. a, 18. c, 19. d, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać cechę charakterystyczną idiofonów

B

P

b

2

Wskazać funkcję fermaty

B

P

b

3

Określić podgrupy instrumentów dętych

B

P

a

4

Wskazać grupę instrumentów, które składają
się z określonego elementu

B

P

c

5

Dobrać skład głosów do czterogłosowego
chóru mieszanego

B

P

d

6

Dobrać nazwę przyrządu służącego do gry
na instrumentach na podstawie jego definicji

B

P

a

7

Dobrać nazwę instrumentu do zasad gry

B

P

b

8

Wybrać rodzaje orkiestr symfonicznych
istniejących w XX w.

B

P

c

9

Dobrać nazwę instrumentu do jego opisu

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

10 Wskazać sposób gry na dzwonach rurowych

B

P

b

11

Wskazać cechy charakterystyczne bębna
małego

C

PP

c

12

Dobrać elementy budowy aparatu
głosowego człowieka

B

P

a

13

Wskazać miejsce usytuowania więzadeł
głosowych

B

P

c

14

Określić główne elementy wchodzące
w skład budowy syntezatora

B

P

b

15

Określić funkcję cewki w przetworniku
elektrycznym

C

PP

d

16

Wskazać nazwę instrumentu na podstawie
jego elementów konstrukcyjnych

A

P

c

17

Ocenić skutki użycia elementu harfy
pedałowej

D

PP

a

18

Scharakteryzować właściwości strun
fortepianowych

C

PP

c

19

Rozróżnić sposoby strojenia skrzypie
i zakres ich dźwięku c

C

PP

d

20

Określić mechanizm wydobywania dźwięku
z klawikordu

C

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Przygotuj odpowiednią ilość zadań testowych.

3.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

4.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

5.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie rodzaje zadań testowych,
jakie będą w teście.

6.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

7.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

8.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

9.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania sprawdzianu
(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12.

Sprawdź wyniki i wpisz je do arkusza zbiorczego.

13.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

14.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Idiofony to instrumenty, w których wibratorem jest

a)

napięta membrana.

b)

ciało stałe mające własna sprężystość.

c)

napięta struna.

d)

drgające powietrze.

2.

Fermata (korona) w notacji muzycznej jest znakiem, który
a)

przedłuża długość trwania nuty lub pauzy o określoną wartość i długość.

b)

przedłuża długość trwania nuty lub pauzy o nieokreśloną wartość i dowolną długość.

c)

skraca długość trwania nuty lub pauzy o nieokreśloną wartość i dowolna długość.

d)

skraca długość trwania nuty lub pauzy o określoną wartość i długość.

3.

Instrumenty dęte dzielą się na podgrupy

a)

szczelinowych (wargowych), pojedynczo – stroikowych, podwójno – stroikowych,
organicznostroikowych ustnikowych.

b)

rurowych i prętowych.

c)

uderzanych, płytowych, sztabkowych.

d)

języczkowych.

4.

Podstrunnica to element instrumentów

a)

tylko strunowych smyczkowych.

b)

tylko strunowych szarpanych.

c)

strunowych szarpanych i smyczkowych.

d)

które nie posiadają strun.

5.

Czterogłosowy chór mieszany składa się z
a)

altu, sopranu koloraturowego, barytonu i basu.

b)

altu, barytonu, kontratenora i basu.

c)

sopranu, mezzosopranu, tenoru i basu.

d)

sopranu, altu, tenoru, basu.

6.

Drewniany, sprężysty pręt z naciągniętym na nim włosiem to

a)

smyczek.

b)

szczotka perkusyjna.

c)

pałka z miękkim wykończeniem główki.

d)

struna fortepianowa.

7.

Grając na tym instrumencie łatwo jest nacisnąć klawisz zbyt mocno i uzyskać
niezamierzone podciągnięcie. Trzeba kontrolować zarówno naciskanie, jak i zwalnianie
klawiszy. Dźwięk wibrujący osiąga się zmieniając siłę nacisku palca na klawisz. Jest to
a)

akordeon.

b)

klawikord.

c)

klawesyn.

d)

organy piszczałkowe.

8.

W XX wieku istniały zespoły orkiestrowe
a)

będące kontynuacją orkiestry barokowej.

b)

będące kontynuacją orkiestry renesansowej.

c)

będące kontynuacją orkiestry impresjonistycznej, powracające do pierwotnej

orkiestry typu chóralnego, z jednolitymi segmentami brzmieniowymi instrumentów,

d)

będące kontynuacją XVIII wiecznej włoskiej orkiestry klasycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

9.

Instrument ten zbudowany jest z wąskiej, metalowej rury skręconej w pętlę. Z jednej

strony rura jest zakończona kielichowym lub stożkowym ustnikiem, a z drugiej
rozszerzeniem w kształcie dzwonu. Zespół trzech zaworów (tłoków) otwiera lub zamyka
drogi przepływu powietrza, zaś dodatkowy zawór służy do usuwania wilgoci. Jest to
a)

róg (waltornia).

b)

puzon.

c)

trąbka sygnałówka.

d)

trąbka.

10.

Dźwięk z dzwonów rurowych wydobywa się uderzając w nie

a)

dłonią.

b)

młotkiem.

c)

drewnianymi pałkami.

d)

smyczkiem.

11.

Bęben mały jest odmianą werbla, ale z tą różnicą, że

a)

ma określoną wysokość dźwięku.

b)

ma więcej sprężyn.

c)

nie ma sprężyn i napinającego je mechanizmu.

d)

ma inaczej skonstruowany mechanizm napinający sprężyny.

12.

Aparat głosowy składa się zasadniczo z

a)

jamy ustnej, nosowej, gardłowej, krtani, nagłośni, przełyku, tchawicy, płuc.

b)

gardła górnego, gardła średniego i gardła dolnego.

c)

jamy ustnej i jamy gardłowej.

d)

krtani, głośni i płuc.

13.

Więzadła głosowe zwane też strunami głosowymi znajdują się

a)

w jamie ustnej.

b)

w głośni.

c)

w krtani.

d)

w okolicach przełyku.

14.

Syntezator składa się z elementów takich jak

a)

elektroniczne generatory przebiegów sinusoidalnych i klawiatura.

b)

klawiatura, elektroniczne generatory szumów, elektroniczne generatory przebiegów
sinusoidalnych, prostokątnych

,

trójkątnych i piłokształtnych, filtry modulacji

dźwięku, urządzenia do efektów specjalnych.

c)

klawiatura, dysk twardy lub optyczny.

d)

kontrolki typu „start, stop, tempo”, klawisze wyzwalające rytm instrumentów.

15.

W przetworniku dźwięku – głośniku znajduje się cewka, w której następuje

a)

przesterowanie dźwięku z instrumentu elektrycznego.

b)

wzrost napięcia elektrycznego przetwornika.

c)

spadek napięcia elektrycznego przetwornika.

d)

indukcja napięcia, które jest sygnałem wyjściowym instrumentu elektrycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

16.

Wnętrze korpusu tego instrumentu składa się z elementów równoważących nacisk strun

na wierzchnią płytę rezonansową (belka – tzw. belka basowa) i przenoszących częściowo
drgania na dolną płytę rezonansową, tzw. duszę oraz zespołu elementów scalających
konstrukcję (pieniek górny, pieniek dolny i cztery klocki narożnikowe) i jest to
a)

gitara akustyczna.

b)

altówka.

c)

wiolonczela.

d)

kontrabas.

17.

W harfie pedałowej pojedyncze naciśnięcie pedału powoduje

a)

podwyższenie brzmienia strun o pół tonu równocześnie we wszystkich oktawach.

b)

obniżenie brzmienia strun o pół tonu równocześnie we wszystkich oktawach.

c)

podwyższenie brzmienia strun o jeden ton równocześnie we wszystkich oktawach.

d)

obniżenie brzmienia strun o jeden ton równocześnie we wszystkich oktawach.

18.

Siła naciągu strun na ramie fortepianu przekracza

a)

10N, a całkowita siła strun oddziałujących na żeliwną ramę to ponad 200kg.

b)

100N, a całkowita siła strun oddziałujących na żeliwną ramę to ponad 2 tony.

c)

1000N, a całkowita siła strun oddziałujących na żeliwną ramę to ponad 20 ton.

d)

10000N, a całkowita siła strun oddziałujących na żeliwną ramę to ponad 200 ton.

19.

Skrzypce stroi się w naturalnych kwintach i obejmują dźwięki
a)

od

c do e

3

.

b)

od C do a

2

.

c)

od E do g

1.

d)

od g do e

4.

20.

W klawikordzie struny wprawiane są w drgania poprzez
a)

mocne naciśnięcie klawisza.

b)

naciśnięcie klawisza i uruchomienie metalowego młoteczka uderzającego w struny.

c)

naciśnięcie klawisza i uruchomienie skoczków z kolcem, który szarpie struny.

d)

naciśnięcie klawisza i uruchomienie metalowego tangentu, który uderza w struny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Rozpoznawanie instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

Test nr 2

Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

,,

Rozpoznawanie

instrumentów muzycznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 6, 9, 14, 15, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. d, 4. c, 5. d, 6. a, 7. a, 8. c, 9. c, 10. d, 11. c,

12. b, 13. b, 14. b, 15. c, 16. a, 17. c, 18. c, 19. a, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać cechę charakterystyczną
aerofonów

B

P

d

2

Rozróżnić grupę instrumentów, do
których należą skrzypce

B

P

a

3

Opisać flet poprzeczny

C

P

d

4

Wskazać nazwę instrumentu do opisu
zasad gry

A

P

c

5

Rozróżnić elementy składowe budowy
gitary

B

P

d

6

Wyjaśnić zasady wydobywania
dźwięku z fagotu

C

PP

a

7

Zidentyfikować miejsce w aparacie
głosowym, gdzie powstaje głos

B

P

a

8

Sklasyfikować klarnet

B

P

c

9

Rozróżnić rodzaj wdechu do
wskazanych cech

C

PP

c

10 Zdefiniować atak dźwięku

A

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

11

Wskazać nazwę zespołu muzycznego
określającą liczbę wykonawców

A

P

c

12

Wyjaśnić funkcje klucza wiolinowego
w notacji muzycznej

B

P

b

13

Zidentyfikować instrument dla
określonych zasad gry

A

P

b

14

Określić rodzaj kapeli ludowej, która
dysponuje wskazanymi instrumentami

C

PP

b

15 Opisać budowę bębna wielkiego

C

PP

c

16

Określić funkcje elementów, z których
zbudowany jest współczesny róg

C

PP

a

17

Określić rozpiętość skali dźwięków
pianina

A

P

c

18

Określić przynależność elementu
organów piszczałkowych

C

PP

c

19

Wymienić elementy organów
Hammonda

A

P

a

20

Wymienić elementy elektrycznych
instrumentów muzycznych

A

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Przygotuj odpowiednią ilość zadań testowych.

3.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

4.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

5.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie rodzaje zadań testowych,
jakie będą w teście.

6.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

7.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

8.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

9.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania sprawdzianu
(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10.

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12.

Sprawdź wyniki i wpisz je do arkusza zbiorczego.

13.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

14.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Aerofony to instrumenty, w których wibratorem jest

a)

napięta membrana.

b)

ciało stałe mające własna sprężystość.

c)

napięta struna.

d)

drgające powietrze.

2.

Skrzypce należą do grupy instrumentów
a)

dętych.

b)

strunowych.

c)

membranowych.

d)

samobrzmiących.

3.

Flet poprzeczny to instrument dęty drewniany, wargowy, który
a)

transponuje oktawę w dół.

b)

posiada jeden stroik.

c)

posiada dwa stroiki.

d)

nie transponuje i nie posiada stroika.

4.

Muzyk gra w pozycji siedzącej, obejmując kolanami pudło rezonansowe, wsparte nóżką
o podłoże. Wznoszący się pionowo w górę gryf powinien znajdować się na wysokości
przedramienia i ramienia. Lewa ręka spoczywa na chwytni, palce naciskają struny
w odpowiednich miejscach dla danego dźwięku. W prawej ręce trzyma smyczek, którym
przesuwa po strunach, lub szarpie struny palcami i jest to instrument o nazwie
a)

lutnia.

b)

harfa.

c)

wiolonczela.

d)

kontrabas.

5.

Gitara to instrument składający się z
a)

podstrunnicy, strun i płyty wierzchniej.

b)

boczków, chwytni i kołeczków.

c)

pudła rezonansowego, strun i gryfu.

d)

pudła rezonansowego, gryfu, strunnika, podstawka, szyjki, kołeczków i strun.

6.

Grający wydobywa dźwięk z fagotu
a)

uderzając językiem i jednocześnie dmuchając w stroik, a palcami obsługując klapy.

b)

dmuchając w stroik.

c)

uderzając językiem w stroik i jednocześnie palcami obsługując klapy.

d)

otwierając i zamykając klapy palcami.

7.

Głos powstaje
a)

w głośni, między wolnymi brzegami strun głosowych.

b)

w jamie ustnej.

c)

w tchawicy.

d)

w przełyku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

8.

Klarnet to instrument muzyczny z grupy
a)

blaszanych aerofonów stroikowych z pojedynczym stroikiem.

b)

drewnianych aerofonów stroikowych z podwójnym stroikiem.

c)

drewnianych aerofonów stroikowych z pojedynczym stroikiem.

d)

blaszanych aerofonów stroikowych z podwójnym stroikiem.

9.

W tym rodzaju wdechu całe płuca wypełnione są powietrzem, a intensywne ruchy żeber,
ś

ciany brzusznej oraz najniższe ułożenie przepony pozwalają na maksymalne

rozszerzenie się klatki piersiowej, a także na zwiększenie objętości płuc. Jest to
a)

wdech górny.

b)

wdech środkowy (piersiowy, żebrowy).

c)

wdech dolny (przeponowy, brzuszny).

d)

podparcie oddechowe.

10.

Rozpoczęcie dźwięku w śpiewie będące zapoczątkowaniem tonu to

a)

intonacja.

b)

artykulacja.

c)

dykcja.

d)

atak dźwięku.

11.

Zespół muzyczny złożony z pięciu wykonawców to
a)

tercet.

b)

kwartet.

c)

kwintet.

d)

sekstet.

12.

Klucz wiolinowy służy do zapisu nut dla

a)

wysokich partii granych na wiolonczeli, fagocie, puzonie.

b)

wysokich głosów – żeńskich, dziecięcych i tenoru, instrumentów wysoko
brzmiących, wysokich partii granych prawą ręką na instrumentach klawiszowych.

c)

niskich głosów – basu, barytonu, instrumentów nisko brzmiących (np. kontrabasu,
tuby), niskich partii granych na instrumentach klawiszowych lewą ręką.

d)

niskich partii altówki.

13.

Na instrumencie tym gra się uderzając lub pocierając jego membranę dłonią, albo
pałeczką czy też potrząsając całym instrumentem. Jest to
a)

bęben obręczowy.

b)

bębenek baskijski (tamburyn).

c)

bęben mały (werbel).

d)

tom – tom.

14.

Instrumenty takie jak: klarnet C lub B, kornet i trąbka B, róg altowy i tenorowy lub puzon,

ewentualnie waltornia, bombardon lub tuba czy helikon posiadają kapele
a)

dudziarskie.

b)

dęte.

c)

harmonistów.

d)

smyczkowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

15.

Bęben wielki jest zbudowany z
a)

jednej membrany, przymocowanej do korpusu obręczą za pomocą śrub czy nitów.

b)

dwóch membran, drewnianego lub metalowego korpusu i 6 – 8 śrub strojeniowych.

c)

drewnianego lub metalowego korpusu, przedniej i tylnej membrany, obręczy
przyciskających membrany i śrub, które je napinają.

d)

drewnianego lub metalowego korpusu oraz sprężyn rezonujących.

16.

Współczesny róg posiada trzy rurki umieszczone wewnątrz jego okręgu umożliwiające
a)

wydobycie dodatkowych dźwięków.

b)

manipulowanie przepływem powietrza.

c)

zmianę barwy instrumentu.

d)

usuwanie wilgoci.

17.

Rozpiętość skali dźwięków pianina wynosi

a)

4 oktawy.

b)

5 i ½ oktawy.

c)

7 i ¼ oktawy.

d)

8 oktaw.

18.

Największe piszczałki organów należą do głosów

a)

sekcji echa.

b)

sekcji pozytywu.

c)

sekcji pedału.

d)

manuału głównego.

19.

Klasyczna konstrukcja organów Hammonda składa się z

a)

dwóch dynamicznych klawiatur po 61 klawiszy, z 25 lub 32 pedałów.

b)

jednej dynamicznej klawiatury z 61 klawiszami i z 25 lub 32 pedałów.

c)

dwóch klawiatur – jedna z 30 klawiszami a druga z 31 klawiszami i z 15 pedałów.

d)

jednej klawiatury z 88 klawiszami i 55 pedałami.

20.

Elektryczne instrumenty muzyczne składają się zasadniczo z elementów takich jak

a)

wzmacniacz, program do tworzenia muzyki i próbki dźwięków.

b)

dysk twardy i optyczny.

c)

generatory szumu, przebiegów sinusoidalnych i klawiatury dynamicznej.

d)

wzmacniacz, generator elektryczny, układ sterujący, korekcyjny i nagłaśniający.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Rozpoznawanie instrumentów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

7.

LITERATURA

Pozycje książkowe
1.

Chmielowska Z.: Z zagadnień nauczania gry na fortepianie. Warszawa 1987

2.

Chodkowski A.: Encyklopedia Muzyki. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa
2006

3.

Czudowski Z.: Organizacja i kształcenie zespołów śpiewaczych. Kraków 1951

4.

Doroszewski W., Wieczorkiewicz B.: Gramatyka języka polskiego z ćwiczeniami.
Warszawa 1964

5.

Drobner M.: Instrumentoznawstwo i akustyka. PWM, Kraków 1997

6.

Lasocki J.: Chór. Poradnik dla dyrygentów. Kraków 1958

7.

Sachs K.: Historia instrumentów muzycznych. Przełożył Stanisław Olędzki. Oficyna
Wydawnicza Volumen, Warszawa 2005

8.

Szymczak M. (red.): Słownik języka polskiego. T. I – III, PWN, Warszawa 1978 – 1981

9.

Urbańczyk S. (red.): Encyklopedia wiedzy o języku polskim. Warszawa 1978

10.

Wiechowicz S.: Podstawowe uwagi dla dyrygentów chórowych. Kraków 1951

11.

Wierzchowska B.: Wymowa polska. PWN, Warszawa 1976

Strony internetowe
12.

http://www.ak_muz_instr.

13.

http://www.Budowaakordeonu.htm

14.

http://www.Grand–Pianos.org

15.

http://www.harper’sgreen.htm

16.

http://www.Nauka Spiewu_ Lekcje spiewu_ Emisja głosu_ Spiew Akademicki,
Operowy_ Wszystko o nauce śpiewu_Budowa narządu głosowego.htm

17.

http://pl.wikipedia.org

18.

http://pl.wikipedia.org/wiki/organy_piszczałkowe

Literatura metodyczna
1.

Bednarkowa W.: O szkolnym ocenianiu. Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000

2.

Harmer J.: How to Teach English, Longman, Edinburgh Gate 2005

3.

Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002

4.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004

5.

Niemierko B.: Trafność pomiaru jako podstawa obiektywizacji egzaminów szkolnych,
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno – Ekonomicznej, Łódź 2004

6.

Nowakowski W.: Metodyka nauczania przedmiotów zawodowych w szkołach
rolniczych. AR, Poznań 2006

7.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITE Wydawnictwo i Zakład
Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000

8.

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom 2000

9.

Wojciechowska K., Kowalik E.: Szkolny system oceniania oparty na pomiarze
dydaktycznym, Wydawnictwo Podkowa Bis, Gdańsk 2000