„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Joanna Stępień

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
313[06].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Jacek Szydłowski
mgr inż. Maciej Szykowny



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Joanna Stępień



Konsultacja:
dr inż. Janusz Figurski

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej ,,Stosowanie
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ś

rodowiska” zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu asystent operatora

dźwięku.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Prawna ochrona pracy

11

5.1.1.Ćwiczenia

11

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne

12

5.2.1.Ćwiczenia

12

5.3. Elementy ergonomii, fizjologii i higieny pracy

13

5.3.1.Ćwiczenia

13

5.4. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

15

5.4.1.Ćwiczenia

15

5.5. Bezpieczeństwo pracy z urządzeniami elektrycznymi

17

5.5.1.Ćwiczenia

17

5.6. Ochrona przeciwpożarowa

20

5.7.1.Ćwiczenia

20

5.7. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy

22

5.7.1.Ćwiczenia

22

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

25

7. Literatura

39

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu

„Poradnik

dla

nauczyciela

–

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
313[06].O1.01 w szkole kształcącej w zawodzie asystent operator dźwięku.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać już
ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika dla ucznia,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem dla ucznia,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, z których nauczyciel może skorzystać w całości
lub wybrać jego zdaniem najlepsze,

–

przykład narzędzi pomiaru dydaktycznego,

–

wykaz literatury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

313[06].O1.03

Rozpoznawanie

trendów muzycznych

313[06].O1.05

Rozpoznawanie tradycyjnych

i elektronicznych instrumentów

muzycznych

313[06].O1

Podstawy zawodu

313[06].O1.04

Okre

ś

lanie wła

ś

ciwo

ś

ci

akustycznych ró

ż

nych

pomieszcze

ń

313[06].O1.07

Stosowanie urz

ą

dze

ń

elektrycznych i sprz

ę

tu

d

ź

wi

ę

kowego

313[06].O1.02

Analizowanie rynku mediów

w Polsce i na

ś

wiecie

313[06].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony

środowiska

313[06].O1.06

Doskonalenie dykcji

i fonetyki

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−−−−

stosować terminologię techniczną,

−−−−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−−−−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−−−−

uczestniczyć w dyskusjach,

−−−−

prezentować efekty swojej pracy,

−−−−

współpracować w grupie,

−−−−

wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

zinterpretować podstawowe przepisy prawa dotyczące obowiązków pracownika oraz
pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

–

określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,

–

przewidzieć konsekwencje naruszania przepisów pracy oraz zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych,

–

określić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące pomieszczeń pracy
i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych,

–

rozpoznać i przewidzieć zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy oraz
wskazać sposoby ich usunięcia,

–

dobrać i zastosować odzież ochronną oraz sprzęt ochrony indywidualnej w zależności od
rodzaju prowadzonych prac,

–

zastosować zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami elektrycznymi i na wysokości,

–

określić skutki oddziaływania prądu elektrycznego, wibracji oraz hałasu na organizm
ludzki,

–

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

–

zareagować zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej w przypadku zagrożenia
pożarowego,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

zastosować obowiązujące zasady ochrony środowiska,

–

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym
w wypadkach,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

Asystent operator dźwięku 313[06]

Moduł:

313[06].O1 Podstawy zawodu

Jednostka modułowa:

313[06].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ś

rodowiska

Temat: Prawna ochrona pracy.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności stosowania obowiązujących przepisów prawnych

w zakresie bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

przeprowadzić nadzór i kontrolę warunków pracy,

−

wyszukać w Kodeksie Pracy podstawowe akty prawne w zakresie praw i obowiązków
pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

określić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp,

−

wyszukać specjalistyczne informacje w ogólnodostępnych źródłach informacji,

−

określić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie stosowania
ś

rodków ochronnych i środków ochrony indywidualnej,

−

określić wymagania bezpieczeństwa i higieny dotyczące pomieszczeń pracy
i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pogadanka,

−−−−

praca z tekstem,

−−−−

ć

wiczenie przedmiotowe,

−−−−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

zespołowa.

Czas: 90 min.

Środki dydaktyczne:

−−−−

Kodeksy pracy (po jednym egzemplarzu na zespół lub stanowiska komputerowe
z dostępem do Internetu),

−−−−

przybory plastyczne.

Plan zajęć:
1.

Sprawy organizacyjne.

2.

Uświadomienie uczniom celów zajęć i przedstawienie przebiegu zajęć.

3.

Realizacja tematu.

−−−−

pogadanka: prawo pracy,

−−−−

pytania sprawdzające,

−−−−

ć

wiczenie.

4.

Podsumowanie zajęć:

−−−−

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−−−−

Ewaluacja zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Pytania sprawdzające:
1.

Jakie są podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp?

2.

Jakie są podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp?

3.

Jakie są podstawowe prawa pracownika w zakresie bhp?

4.

Jakie są podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie środków ochrony indywidualnej?

5.

Jakie są podstawowe obowiązki pracownika w zakresie środków ochrony indywidualnej?

6.

Jakie są wymogi bezpieczeństwa i higieny dla pomieszczeń higieniczno sanitarnych?

Ćwiczenie

Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp.

Wskazówki do realizacji
Praca zespołowa; uczniowie tworzą zespoły 3-4 osobowe, które wykonują plakaty; wynik

pracy prezentowany jest przez osobę wybraną z grupy, przed zespołem klasowym; po
prezentacji nauczyciel dokonuje podsumowania, podkreślając znaczenie wypełniana
przedstawionych obowiązków dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w dziale dziesiątym kodeksu pracy obowiązki w zakresie prawnej ochrony
pracy,

2)

wypisać punkty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)

wyszukać dział, w którym zawarto obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy,

4)

zanotować na plakacie nazwę, numer działu i artykułu,

5)

określić w oparciu o rozdział I i II Kodeksu pracy obowiązki zgodnie z tematem zadania,

6)

uczestniczyć w opracowaniu plakatu zaznaczając wyszukane w kodeksie obowiązki,

7)

słuchać uważnie prezentacji drugiej grupy zwracając uwagę, czy przedstawił wszystkie
obowiązki zawarte w dziale X kodeksu pracy,

8)

brać udział w dyskusji uzupełniając ewentualnie prezentacje przedstawicieli grup.

Podsumowanie lekcji:
Uczniowie:

−

wymieniają podstawowe źródła prawa pracy,

−

wymieniają podstawowe zasady prawa pracy,

−

wymieniają podstawowe prawa pracownika,

−

określają podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp,

−

określają podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp,

−

określają korzyści wynikające ze stosowania prawa,

−

wymieniają podstawowe wymogi bhp odnośnie pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

Nauczyciel:

−−−−

komentuje, ewentualnie uzupełnia wypowiedzi uczniów,

−−−−

ocenia wspólnie z uczniami wykonaną pracę i ich aktywność.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

Asystent operatora dźwięku 313[06]

Moduł:

313[06].O1 Podstawy zawodu

Jednostka modułowa:

313[06].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ś

rodowiska

Temat: Ochrona przeciwpożarowa.

Cel ogólny: Poznanie sposobów zabezpieczających zakład przed pożarem.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi wymienić:
– przyczyny powstania pożarów,

−

urządzenia i instalacje elektryczne w obszarach zagrożonych pożarem,

−

sposoby walki z pożarami,

−

typy pożarów,

−

rozpoznać rodzaje sprzętu gaśniczego,

−

symbole przeciwpożarowe,

−

symbole ewakuacyjne,

−

symbole bhp,

−

znaki informacyjne,

−

znaki zakazu.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:
– organizowania i planowania zajęć,
– pracy w zespole,
– czytania ze zrozumieniem.

Metody nauczania–uczenia się:
–

metoda przewodniego tekstu,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:
Teksty do analizy zawarte w poradniku dla ucznia, rozdział 4.– „Ochrona przeciwpożarowa”
lub ich kopie przygotowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniów, instrukcja pracy
metodą tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 4–5 osobowych.

Czas trwania: 45 minut

Przebieg zajęć

Faza wstępna – (5 minut).
1.

Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć.

2.

Zapoznanie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.

3.

Podział grupy na zespoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego, sporządzanie notatek z udzielaniem odpowiedzi na
podane pytania.

Etap I: Informacje
Określenie uczniom źródła tekstów lub rozdanie kopii tekstów do analizy i pytań – 2 minuty.

Pytania przewodnie:
1.

Jakie są główne przyczyny powstawania pożarów?

2.

W jaki sposób powinny być montowane urządzenia elektryczne mogące stworzyć
zagrożenie pożarowe?

3.

Jak należy zabezpieczyć urządzenia wytwarzające łuk elektryczny podczas pracy?

4.

Jakie warunki muszą być spełnione, aby obrona czynna przed pożarem była skuteczna?

5.

Jakie rozróżniamy typy pożarów?

6.

Do jakich typów pożarów używane są gaśnice pianowe, proszkowe, śniegowe?

7.

Za pomocą jakich środków można bezpiecznie gasić pożary delikatnych urządzeń
elektronicznych?

8.

Jakiego sprzętu gaśniczego można używać do gaszenia urządzeń pod napięciem?

Etap II Planowanie – (10 minut).
Analizowanie tekstu przewodniego i dołączonych pytań.
Uczniowie pracują w zespołach, analizują otrzymane teksty, dyskutują nad treścią pytań.

Etap III Ustalenie odpowiedzi – (10–12 minut).
Wszyscy uczniowie ustalają i zapisują w zeszytach przedmiotowych odpowiedzi na kolejne
pytania, konsultują z nauczycielem poprawność odpowiedzi.

Etap IV Prezentacja wykonania przez uczniów zadań i sprawdzanie wyników pracy –
(12 minut). 4 zespoły po 3 minuty.
Przedstawiciele zespołów kolejno prezentują opracowane odpowiedzi. Każdy z 4 zespołów
powinien zaprezentować odpowiedzi na 2 kolejne pytania.

Etap V
Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania.

Etap VI Analiza końcowa, pokaz – (4 minuty):
– uczniowie i nauczyciel wskazują, które etapy zadania sprawiły trudności,
–

nauczyciel podsumowuje zajęcia, wskazuje, jakie umiejętności były ćwiczone, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyobraź sobie, że jesteś szefem firmy ze sprzętem dźwiękowym zatrudniającej 4 osoby:

2 pracowników technicznych, 1 księgową i 1 sekretarkę. Co musisz zrobić, żeby Twoja firma
działała zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

2)

dobrać partnerów do pracy w grupie,

3)

zastanowić się, jakie musisz podjąć obowiązki organizacyjne, uwzględniając prawa
i obowiązki swoich pracowników; zapisać wszystkie propozycje na kartce (I faza burzy
mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów),

4)

zgromadzić w podręcznej biblioteczce niezbędne akty prawne (abyś mógł w razie
potrzeby powołać się na konkretne zapisy),

5)

zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip chart,

−

Kodeks Pracy, wybrane rozporządzenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ obowiązki pracodawcy związane z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy

dotyczące prac, podczas wykonywania których może wystąpić w środowisku pracy hałas.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie rozporządzenie

z

dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub
drgania mechaniczne (Dziennik Ustaw z roku 2005 r. nr 157, poz. 1318),

2)

zapoznać się z treścią rozporządzenia,

3)

określić obowiązki pracodawcy związane z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy
zawarte w § 5. 1 oraz obowiązki związane z realizacją programu, o którym mowa
w ustępie 2 § 5 rozporządzenia.

Zalecany metody nauczania – uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.3. Elementy ergonomii, fizjologii i higieny pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ obowiązki pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy przy ręcznych

pracach transportowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14
marca 2000r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
transportowych (Dziennik Ustaw z roku 2000 r. nr 26, poz. 313 ze zmianami),

2)

zapoznać się z treścią rozporządzenia,

3)

określić na podstawie rozporządzenia obowiązki pracodawcy związane z bhp przy
ręcznych pracach transportowych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Określ dopuszczalne wartości masy przemieszczanych przedmiotów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie rozporządzenie Ministra Pracy i polityki Społecznej z dnia 14
marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
transportowych (Dziennik Ustaw z roku 2000 r. nr 26, poz. 313 ze zmianami),

2)

określić, dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotów przy podanych sytuacjach
transportu. (Tab. do ćwiczenia 2).

Lp.

Przemieszczanie przedmiotów

Masa nie może
przekraczać kg

1.

przez mężczyznę przy pracy stałej.

2.

przez mężczyznę przy pracy dorywczej

3.

przez mężczyznę przy przetaczaniu ręcznie przedmiotów po terenie poziomym

5.

zespołowo przez mężczyzn przy pracy stałej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

6.

zespołowo przez mężczyzn przy pracy dorywczej

7.

przez kobietę przy pracy stałej

8.

przez kobietę przy pracy dorywczej

9.

przez kobietę przy pracy przy przewożeniu na taczkach 2-kolowych

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

karta ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Zorganizuj stanowisko komputerowe zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

zastosować zmiany, które zmniejszą uciążliwość pracy na tym stanowisku,

2)

przedstawić propozycje zmian nauczycielowi,

3)

przeprowadzić podobną analizę w domu na swoim stanowisku komputerowym,

4)

sprawdzić po dokonaniu zmian czy będzie Ci się wygodniej pracowało,

5)

zapisać wnioski z pracy w domu w arkuszu ćwiczeniowym.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

Dziennik Ustaw z roku 1998 Nr 148, poz. 973,

−−−−

stanowisko komputerowe, na którym pracuje uczeń,

−−−−

liniał do pomiaru z dokładnością 1 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.4. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyobraź sobie, że pracujesz w dużej firmie branży elektrycznej i zajmujesz

się konserwacją urządzeń elektrycznych. Zastanów się, w jaki sposób możesz zadbać
o środowisko pracując na swoim stanowisku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dobrać partnerów do pracy w grupie,

2)

zastanowić się, jakie zagrożenia środowiska są związane ze sprzętem elektrycznym,
zapisać wszystkie pomysły na kartce (I faza burzy mózgów – nie krytykując żadnego
z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów),

3)

uporządkować zapisane pomysły; ustalić, co można zrobić ze zużytymi elementami
urządzeń elektrycznych i jakie metody wypracować na stanowiskach pracy,
by doprowadzić do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej,

4)

zaprezentować efekty pracy grupy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip chart.

Ćwiczenie 2

Poszukaj w Internecie informacji na temat zanieczyszczeń środowiska z tytułu

niewłaściwego gospodarowania odpadami ze zużytych urządzeń elektrycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zrobić notatki z informacji odnalezionych w Internecie,

2)

zaprezentować efekty swojej pracy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ś

rodki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.5. Bezpieczeństwo pracy z urządzeniami elektrycznymi i na

wysokości

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe:

Zadanie:

prawda

fałsz

Wilgotne

otoczenie

zmniejsza

zagrożenie

porażenia

prądem

elektrycznym

Prąd zmienny jest mniej niebezpieczny dla człowieka niż prąd stały
o tym samym natężeniu.

Migotanie może powodować dekoncentrację i ból głowy.

Aby uniknąć olśnienia należy odsłaniać okna, używać lamp i stosować
gładkie powierzchnie.

Zły stan techniczny urządzeń elektrycznych może być przyczyną
porażenia prądem.

Czas trwania porażenia nie ma znaczenia dla rozmiaru zmian
w organizmie spowodowanych przez przepływający prąd.

Działanie

prądu

przemiennego

wpływa

przede

wszystkim

na zaburzenia czynności komórek.

Wibracja wpływa na ostrość widzenia.

Dopuszczalny hałas podczas pracy projektanta wynosi 85 dB.

Separacja elektryczna zapewnia ochronę przeciwporażeniową przed
dotykiem pośrednim.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać dokładnie zdania,

2)

przeanalizować ich treść decydując czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 2

Wpisz znaczenie poszczególnych znaków i symboli:

CE

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie wszystkie znaki i symbole,

2)

przeanalizować znaczenie znaków i krótko opisać, czego dotyczą,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ćwiczenie 3

Zaklasyfikuj środki ochrony przeciwporażeniowej do odpowiedniej kategorii wstawiając

„x” w odpowiedniej kolumnie lub kolumnach:

Ś

rodki ochrony przeciwporażeniowej

Ochrona przed

dotykiem bezpośrednim

Ochrona przed

dotykiem pośrednim

umieszczenie urządzenia
w odpowiedniej obudowie

bezpiecznik z wkładką topikową

bariera uniemożliwiająca dostęp do
urządzenia

zastosowanie wyłączników
różnicowoprądowych

zastosowanie urządzeń ochronnych
przetężeniowych
(nadmiarowoprądowych)

stosowanie dodatkowej izolacji

stosowanie nieuziemionych połączeń
wyrównawczych miejscowych

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować wskazane środki ochrony przeciwporażeniowej,

2)

zakwalifikować każdy z nich do odpowiedniej kategorii lub do obu kategorii,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.6. Ochrona przeciwpożarowa

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz sprzęt i środki gaśnicze w zależności od rodzaju pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z instrukcjami przeciwpożarowymi oraz instrukcjami stosowania sprzętu
i środków gaśniczych,

2)

zanotować możliwe do zastosowania środki gaśnicze,

3)

scharakteryzować środki gaśnicze,

4)

wypełnić tabelę.

Rodzaje pożaru

Środki gaśnicze

1. urządzenia elektryczne

2. tłuszcze i oleje spożywcze

3. ciała stałe

4. ciecze i gazy palne

5. urządzenia pod napięciem

6. metale palne

7. tłuszcze spożywcze w urządzeniach
kuchennych

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje przeciwpożarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj symulację polegającą na zastosowaniu podręcznego sprzętu i środków

gaśniczych do gaszenia pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wybrać odpowiedni sprzęt lub środek gaśniczy do określonego typu pożaru,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

2)

omówić sposób użycia danego sprzętu lub środka gaśniczego,

3)

omówić najczęściej popełniane błędy przy stosowaniu w/w środków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

sprzęt i środki gaśnicze,

−

instrukcje przeciwpożarowe, instrukcje stosowania sprzętu i środków gaśniczych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.7. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz do tabeli wymienione poniżej fazy ratowania poszkodowanego w przypadku

omdlenia. w odpowiedniej kolejności (wybierz właściwe).

sprawdzenie czynności serca; upewnienie się, że pacjent oddycha; ułożenie w pozycji
bezpiecznej; zewnętrzny masaż serca; masaż wykonywany równocześnie ze sztucznym
oddychaniem; kontrola tętna; sztuczne oddychanie; przywrócenie drożności układu
oddechowego; badanie kompleksowe; wezwanie pogotowia.

1.

2.

3.

4.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać dokładnie nazwy wszystkich faz,

2)

przeanalizować ich treść decydując, w jakiej kolejności powinny być wykonywane,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Połącz początek zdania z jego końcem, tak aby stanowiły sensowną całość.

Przy oparzeniu prądem elektrycznym
należy…

…zdjąć

poszkodowanemu

obrączki,

pierścionki i bransoletki.

Przy oparzeniach nie należy…

…zgłosić się do przychodni chirurgicznej
celem zabezpieczenia przeciwtężcowego.

Jeżeli doszło do poparzenia powyżej
15% powierzchni ciała należy…

…zdejmować

części

ubrania

przylegających bezpośrednio do miejsca
oparzonego.

Przy oparzeniach kończyn należy…

…dodatkowo zapewnić poszkodowanemu
opiekę kardiologiczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Jeżeli doszło do utraty części ciała
należy…

…okryć go kocem lub płaszczem.

W

przypadku

zabrudzenia

rany

kurzem, błotem lub ziemią, należy…

…ułożyć

poszkodowanego

wygodnie

w pomieszczeniu o nieskażonym powietrzu.

Jeżeli poszkodowany, oczekując na
pomoc przebywa w chłodnym miejscu,
należy…

…zwrócić się o pomoc do lekarza.

Przy ostrym zatruciu w oczekiwaniu na
pomoc lekarską, należy…

…odciętą część zabezpieczyć w worku
foliowym lub suchym opatrunku do czasu
przyjazdu pogotowia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać dokładnie wszystkie części zdań,

2)

przeanalizować je decydując, które z nich powinny się łączyć,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Uzupełnij teksty odpowiednimi słowami. W każdą lukę należy wpisać tylko jedno słowo.

Miejsce wypadku należy zabezpieczyć do czasu ustalenia okoliczności i …………….
wypadku, w taki sposób, by wykluczyć: dopuszczenie do miejsca ………….. osób
niepowołanych, uruchomienie bez koniecznej potrzeby ……………., które w związku
z wypadkiem zostały wstrzymane, dokonywanie zmiany ich położenia, jak również zmiany
położenia innych przedmiotów, które …………….. wypadek lub pozwalają odtworzyć jego
…………..

Jeżeli poszkodowany wymaga czynności ……………… krążenie i oddychanie, tamowania
……………….. lub ochrony uszkodzonego kręgosłupa - pierwszej pomocy powinny
udzielać tylko osoby ………………. w tym zakresie. W zależności od sytuacji, …………
rannych oraz charakteru ………….. powinno się wezwać odpowiednią pomoc: karetkę lub
kilka karetek, zespół reanimacyjny, straż …………., pogotowie energetyczne lub ………….

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać dokładnie całe teksty,

2)

przeanalizować je decydując, jakie słowa należy wpisać w luki,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są poziomu podstawowego,

–

zadania 1, 2, 4, 5, 18 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym, co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym, co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi 1 a, 2 d, 3 d, 4 b, 5 d, 6 a, 7 a, 8 d, 9 b, 10 c, 11 b, 12 c,

13 b, 14 c, 15 c, 16 c, 17 b, 18 c, 19 a, 20 a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(uczeń potrafi)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać zagrożenia spowodowane hałasem

A

P

a

2

Ustalić sposób postępowania, w przypadku
porażenia prądem.

C

PP

d

3

Wyjaśnić na czym polega ochrona
przeciwporażeniowa dodatkowa

B

P

d

4

Ustalić sposób postępowania, przy wypadku
porażenia prądem

C

PP

b

5

Podać znaczenie symboli gaśnic

B

P

d

6

Wskazać środki ochrony indywidualnej

C

P

a

7

Zastosować wymogi, jakie powinny spełniać
pomieszczenia higieniczno-sanitarne

C

PP

a

8

Zastosować zadania przy udzielaniu pierwszej
pomocy

C

PP

d

9

Określić zadania przy udzielaniu pierwszej
pomocy

C

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

10 Określić zadania przy udzielaniu pierwszej

pomocy

C

P

c

11 Określić sposób postępowania podczas pożaru

C

P

b

12 Określić zastosowanie gaśnicy proszkowej

B

P

c

13 Określić podstawowe zadania przy udzielaniu

pierwszej pomocy

C

P

b

14 Określić zadania przy udzielaniu pierwszej

pomocy

C

P

c

15 Wskazać rolę prowadzącego przy udzielaniu

pierwszej pomocy

A

P

c

16 Wybrać sposób ułożenia nieprzytomnego przy

udzielaniu pierwszej pomocy

C

P

c

17 Określić zadania przy udzielaniu pierwszej

pomocy przy porażeniu prądem

C

P

b

18 Wskazać zagrożenia występujące na

stanowisku operatora dźwięku

A

P

c

19 Podać numer straży pożarnej

C

P

b

20 Określić osobę odpowiedzialną za ochronę

i środki ochrony indywidualnej w zakładzie
pracy

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

3.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

4.

Upewnij się, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.

5.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test pisemny zawiera 20 zadań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu nawiązywania
i utrzymywania kontaktów międzyludzkich

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną
odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zakreślić
kółkiem i zaznaczyć odpowiedź poprawną.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Negatywnym skutkiem hałasu w pracy nie jest

a)

zaburzenie akcji serca,

b)

zmiana rytmu oddychania,

c)

łamliwość kości,

d)

zaburzenie wzroku.

2.

Na wystąpienie porażenia prądem nie ma wpływu

a)

zły stan techniczny urządzeń elektrycznych,

b)

niewłaściwe posługiwanie się urządzeniami elektrycznymi,

c)

bezpośredni kontakt ze źródłem prądu lub przewodami elektrycznymi,

d)

obecność w pomieszczeniu drewnianego parkietu i wykończeń gipsowych.

3.

Ochrona przeciwporażeniowa dodatkowa zapobiega

a)

zetknięciu człowieka z przewodzącymi częściami urządzeń znajdujących się pod
napięciem,

b)

udzielaniu się napięcia przedmiotom lub częściom urządzeń normalnie nie
znajdujących się pod napięciem,

c)

szkodliwemu działaniu łuku elektrycznego,

d)

pojawieniu się niebezpiecznego napięcia dotykowego dzięki zastosowaniu urządzeń II
klasy ochronności.

4.

Dla której z wymienionych osób porażenie prądem jest najbardziej niebezpieczne

a)

młoda kobieta,

b)

starsza kobieta,

c)

młody mężczyzna,

d)

starszy mężczyzna.

5.

Symbol E na gaśnicy oznacza, że jest ona przeznaczona do
a)

gaszenia ciał stałych, np. papieru

b)

gaszenie cieczy palnych.

c)

gaszenie gazów.

d)

gaszenie pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

6.

Środkiem ochrony układu oddechowego jest

a)

maska ochronna.

b)

rękawice ochronne.

c)

nakrycie głowy.

d)

ubranie robocze.

7.

Zaproponuj, gdzie powinno znajdować się największe pomieszczenie higieniczno-
sanitarne

a)

w budynku, w którym odbywa się praca.

b)

tylko i wyłącznie w oddzielnym budynku.

c)

nie ma konieczności tworzenia takiego pomieszczenia na terenie zakładu.

d)

to może być każde jedno pomieszczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

8.

Opaskę uciskową należy stosować

a)

w każdym przypadku krwawiącej rany.

b)

w przypadku obcięcia lub oderwania kończyny.

c)

w przypadku zmiażdżenia kończyny.

d)

w przypadku skaleczenia.

9.

W czasie udzielania pierwszej pomocy tętno sprawdza się

a)

po obu stronach szyi, używając kciuka i pozostałych palców.

b)

po jednej stronie szyi, trzema środkowymi palcami.

c)

kciukiem na przegubie ręki.

d)

po jednej stronie szyi, jednym palcem.

10.

Najskuteczniejszą i najprostszą metodą udrożnienia dróg oddechowych podczas wypadku
przy pracach monterskich jest

a)

wyciągnięcie i przytrzymanie języka.

b)

przygięcie głowy do mostka.

c)

usunięcie ciał obcych z jamy ustnej i odgięcie głowy do tyłu.

d)

odgięcie głowy do tyłu.

11.

W przypadku wybuchu pożaru w pomieszczeniu należy

a)

szybko otworzyć okno,

b)

nie otwierać okna,

c)

otworzyć lufcik lub uchylić okno.

d)

szybko szczelnie zamknąć okno.

12.

Gaśnicy proszkowej użyjesz do gaszenia

a)

ciężkiej zasłony z materiału i instalacji elektrycznej,

b)

podłogi drewnianej i instalacji elektrycznej,

c)

ciężkiej zasłony z materiału i drewnianej podłogi.

d)

wykładziny leżącej w pomieszczeniu.

13.

Udzielający pierwszej pomocy podczas zagrożenie życia ma za zadanie
a)

przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce i czekać na przyjazd pogotowia,

b)

utrzymać przy życiu poszkodowanego,

c)

szukać pomocy wśród ludzi zebranych wokół poszkodowanego i dopiero jej udzielić.

d)

szukać na własną rękę pomocy.

14.

Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to

a)

brak tętna, sztywność źrenic, silny ból w klatce piersiowej, kaszel,

b)

zmiana barwy skóry, silny ból w dole brzucha, brak tętna,

c)

utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna, zmieniona barwa skóry.

d)

brak tętna, sinienie rąk.

15.

Prowadzący sztuczne oddychanie po wykonaniu wdechu obserwuje

a)

poszkodowanego i jego wygląd,

b)

poszkodowanego i jego zachowanie,

c)

klatkę piersiową kontrolując jej ruchy.

d)

kolor twarzy i rąk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

16.

Pacjenta nieprzytomnego należy ułożyć w pozycji

a)

na wznak.

b)

wysokiej.

c)

bocznej ustalonej.

d)

siedzącej.

17.

Pierwszą czynnością w przypadku porażenia prądem jest

a)

odciągniecie poszkodowanego od miejsca wypadku,

b)

przerwanie obwodu elektrycznego,

c)

wezwanie pogotowia ratunkowego.

d)

udzielenie pierwszej pomocy.

18.

Uciążliwością w pracy asystenta operatora dźwięku jest

a)

zapylenie.

b)

nadmierny wysiłek fizyczny.

c)

wymuszona pozycja ciała.

d)

praca w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.

19.

W przypadku pożaru należy zawiadomić straż pożarną dzwoniąc po numer
a)

997 lub 112 (z telefonu komórkowego).

b)

998 lub 112 (z telefonu komórkowego).

c)

999 lub 113 (z telefonu komórkowego).

d)

998 lub 113 (z telefonu komórkowego).

20.

W środki ochrony indywidualnej zabezpiecza pracownika
a)

pracodawca.

b)

tylko i wyłącznie pracownik.

c)

ś

rodki ochrony indywidualnej.

d)

dobra wola pracodawcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Test 2
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania od 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, są poziomu
podstawowego,

–

zadania 2, 15, 20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym, co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1 c, 2 b, 3 b, 4 c, 5 d, 6 b, 7 b, 8 a, 9 a, 10 d, 11 c, 12 c, 13 d,

14 a, 15 c, 16 d, 17 a, 18 c, 19 b, 20 a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(uczeń potrafi)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić bezpieczeństwo pozycji bocznej
ustalonej

B

PP

b

2

Określić zadania przy udzielaniu pierwszej
pomocy

C

PP

b

3

Określić sposób postępowania podczas pożaru

C

P

b

4

Określić zagrożenie

C

P

c

5

Wybrać z listy środki ochrony indywidualnej

A

P

d

6

Podać znaczenie symboli gaśnic

B

P

b

7

Wskazać dokument zawierający obowiązki
pracownika w zakresie BHP

A

P

b

8

Określić w jaki sposób sprawdzić przytomność
u poszkodowanego (dorosłego)

C

P

a

9

Przewidzieć skutki narażenia człowieka na
hałas.

B

P

a

10 Wskazać osobę odpowiedzialną za bhp w

zakładzie pracy

A

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

11 Podać organ państwowej kontroli w zakresie

BHP

B

P

c

12 Podać przepisy określające obowiązki

pracownika w zakresie BHP

C

PP

c

13 Określić obowiązki pracodawcy w zakresie

BHP

C

P

d

14 Określić czas w jakim dochodzi do

nieodwracalnych zmian w centralnym układzie
nerwowym

B

PP

c

15 Dobrać środki ochrony indywidualnej

C

PP

c

16 Wskazać organ państwowej kontroli w

zakresie BHP

B

P

d

17 Podać sposób postępowania podczas pożaru

C

P

a

18 Rozpoznać symbol przedstawiony na rysunku

A

P

c

19 Podać wysokości, jakie powinny spełniać

pomieszczenia higieniczno-sanitarne

A

P

a

20 Ustalić sposób postępowania, w przypadku

porażenia prądem

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

3.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

4.

Upewnij się, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.

5.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test pisemny zawiera 20 zadań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu nawiązywania
i utrzymywania kontaktów międzyludzkich

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną
odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zakreślić
kółkiem i zaznaczyć odpowiedź poprawną.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Pozycja boczna ustalona jest bezpieczna ponieważ

a)

jest standardowa.

b)

zabezpiecza przed zachłyśnięciem.

c)

zapewnia komfort psychiczny.

d)

zabezpiecza przed powstawaniem siniaków.

2.

Udzielający pierwszej pomocy podczas zagrożenia życia ma za zadanie

a)

przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce i czekać na przyjazd pogotowia.

b)

utrzymać przy życiu poszkodowanego.

c)

szukać pomocy wśród ludzi zebranych wokół poszkodowanego i dopiero jej udzielić.

d)

nic nie robić.

3.

W przypadku wybuchu pożaru w pomieszczeniach należy

a)

szybko otworzyć okno.

b)

nie otwierać okna.

c)

otworzyć lufcik lub uchylić okno.

d)

wszystkie odpowiedzi są poprawne.

4.

Korzystanie z wadliwego lub niesprawdzonego urządzenia elektrycznego jest
zagorzeniem

a)

szkodliwym.

b)

obojętnym.

c)

niebezpiecznym.

d)

szkodliwym i niebezpiecznym.

5.

Do środków ochrony wzroku należą
a)

maska ochronna.

b)

rękawice ochronne.

c)

nakrycie głowy.

d)

okulary ochronne.

6.

Gaśnice z symbolem B stosuje się do

a)

gaszenia ciał stałych, np., papieru.

b)

gaszenia cieczy palnych.

c)

gaszenia gazów.

d)

gaszenia pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

7.

Obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej zawiera

a)

Regulamin pracy.

b)

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego.

c)

Instrukcja darmowe na wypadek pożaru.

d)

Ustawa o ochronie przeciwpożarowej.

8.

Przytomność u poszkodowanego sprawdzisz w sposób

a)

chwycę poszkodowanego za barki i lekko potrząsając zapytam np. Co się stało?.

b)

poklepię go po twarzy.

c)

poleję wodą.

d)

poklepię go po rękach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

9.

Przy narażeniu człowieka na działanie dźwięku o natężeniu 140 dB

a)

wystąpi chwilowe obniżenie progu słyszalności.

b)

wystąpi utrata słuchu trwająca przez kilka dni.

c)

wystąpi utrata słuchu trwająca przez parę miesięcy.

d)

narząd słuchu zostanie mechanicznie uszkodzony.

10.

Za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy odpowiada

a)

nauczyciel praktycznej nauki zawodu.

b)

każdy pracownik.

c)

każda osoba kierująca pracownikami.

d)

pracodawca (właściciel zakładu).

11.

Organem państwowego nadzoru i kontroli w zakresie bhp oraz prawnej ochrony pracy jest

a)

Wojewoda.

b)

Premier RP.

c)

Państwowa Inspekcja Pracy.

d)

Najwyższa Izba Kontroli.

12.

Do obowiązków pracownika w zakresie bhp należy

a)

organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki
pracy.

b)

organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami bhp.

c)

dbanie o należyty stan maszyn i urządzeń oraz o porządek i ład na stanowisku pracy.

d)

wykonywanie zaleceń Społecznego Inspektora Pracy.

13.

Do obowiązków osoby kierującej pracownikami w zakresie bhp należy

a)

organizacja stanowiska pracy zgodnie z przepisami.

b)

formułowanie zaleceń dla społecznego inspektora pracy.

c)

dbać o ład i porządek na stanowisku pracy.

d)

ułatwianie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

14.

Na skutek nagłego zatrzymania krążenia dochodzi do nieodwracalnych zmian
w centralnym układzie nerwowym po:

a)

10 min.

b)

3 min.

c)

4,5 min.

d)

6 min.

15.

Ś

rodkiem profilaktycznym chroniącym oczy jest
a)

ustawienie maszyn tak, aby umożliwić swobodne rozchodzenie się światła.

b)

wyłożenie sufitu i ścian blachą stalową.

c)

zastosowanie specjalistycznych okularów ochronnych.

d)

ustawienie maszyn na betonowej podłodze.

16.

Rozstrzyganie indywidualnych spraw z zakresu prawa pracy należy do

a)

inspektorów PIP.

b)

pracodawców.

c)

inspektorów PIS.

d)

sądów pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

17.

Uniwersalny numer telefonu komórkowego w krajach UE w przypadku zgłoszenia
pożaru, wypadku lub innego zagrożenia to
b)

112.

c)

999.

d)

997.

e)

998.

18.

Znaczenie poniższego rysunku to

a)

nie dotykać.

b)

ostrzeżenie przed promieniami laserowymi.

c)

nieupoważnionym wstęp wzbroniony.

d)

tu nie wolno parkować.

19.

Wysokość pomieszczeń sanitarnych powinna
a)

być nie mniejsza niż 2,5 m.

b)

być mniejsza niż 2,5 m.

c)

być mniejsza niż 2,2 m.

d)

wynosić 3 m

20.

W przypadku porażenia prądem ratownik powinien w pierwszej kolejności

a)

uwolnić człowieka porażonego spod napięcia.

b)

rozpoznać stan zagrożenia porażonego.

c)

skontrolować oddech.

d)

zmierzyć ciśnienie i skontrolować tętno.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

7.

LITERATURA

1.

Gacek W.: Kompendium pierwszej pomocy. CIOP- PIB, Warszawa 2002

2.

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP,
Warszawa 1999

3.

Markiewicz H.: Zagrożenia i ochrona od porażeń w instalacjach elektrycznych.
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004

4.

Kwiatkowski K.: Zasady doboru i stosowania środków ochrony indywidualnej oraz
odzieży i obuwia roboczego. ODiDK. Gdańsk 2003

5.

Olszewski J.: Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. WAE, Poznań 1997

6.

Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2005

7.

Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU,
Warszawa 2002

8.

Rozporządzenie z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy
pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dziennik Ustaw
z roku 2005 r. nr 157, poz. 1318).

9.

Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

10.

Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z póżn. zm. (tekst jedn.: Dz. U.
z 2003 r., nr 169, poz. 1650)

11.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska

12.

Warno O.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach zagrażających życiu. PCK, Warszawa
1994

13.

www.ciop.pl

Norma
1.

PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.