Kama, Gardziel, Zwolencja, Deręgowska, Listowska, Grabowska, Głuch, Kaba, Kosmala, Obrochta, Samul, Hanyż, Szczęsna, Rygała, Olo,

Czaczi, Budzińska, Waleryś, Brania, Zuza, Deisy, Adaś, Grzesik, Ewa x2, Olga, Bizon, Dobrusia, Delka, J. Kowalska, Dulińska, Dąbek, Kierus,

Gucia, Madej, Kuna & wszyscy o których zapomniałam company 

Presents

OPRACOWANIE ZAGADNIEŃ Z

ŻYWIENIA

1. Przedstawić różnice w sposobie przebiegu procesów trawiennych poszczególnych czynników żywieniowych u zwierząt

monogastrycznych

Przemiana węglowodanów:


Główne źródło energii dla zwierząt, choć jej znaczna część pochodzi z niewykorzystanych aminokwasów przy nadmiarze spożytego

białka lub tłuszczów paszy


wchłanianie jednocukrów (glukozy, galaktozy) odbywa się głównie za pomocą transportu aktywnego



w transporcie aktywnym glukozy i galaktozy biorą udział jony Na



nośnik cukrów jest uaktywniany przez Na

+

i przenoszone na druga stronę bariery jelitowej



w kom. nabłonkowych działa swoista pompa Na

+

-K

+

-ATP, która usuwa Na+ z wnętrza kom. zastępując go K

+

.

Przemiana tłuszczowców
Tłuszczowce(lipidy) to związki organiczne występujące w kom. Roślinnych i zwierzęcych
0. są to związki nierozpuszczalne w wodzie, będące najczęściej estrami gliceryny (trójwodorotlenowy alkohol) i kw. tłuszczowych,



w kom. pełnią głównie funkcje odżywcze i energetyczne



w budowie cząsteczki tłuszczowców mogą występować dodatkowe podstawniki, jak np. grupy cukrowe lub fosforanowe



takie związki tłuszczowe (glikolipidy, fosfolipidy) stanowią b. ważny składnik błon komórkowych.



cząsteczki lipidów pobierane z pożywienia są częściowo hydrolizowane w świetle przew. pok. i w tej formie przenikają do enterocytów

nabłonka śluzówki jelit.



u zwierząt monogastryczch triacyloglicerole (TG) są wchłaniane są wchłaniane po rozłożeniu do wolnych kwasów tłuszczowych i 2-

monoacylogliceroli u przeżuwaczy przy normalnym żywieniu przeważa wchłanianie WKT



fosfolipidy sa wchłaniane w postaci lizofosfolipidów, estry cholesterolu w postaci wolnego cholesterolu a w enterocytach ulegają

reestryfikacji



resyntetyzowane w enterocytach TG zlewają się w chylomikrony, złozone z TG, estrów, i wolnego cholesterolu



w enterocytach ssaków monogastrycznych są wytwarzane głównie chylomikrony, chociaż między odpasami lub podczas głodzenia

zwiększa się ilość VLDL (very low density lipoproteid – lipoproteidy o bardzo małej gęstości)



u ssaków chylomikrony przenikają do płynu śródmiąższowego a stamtąd do naczyń mlecznych i do chłonki



Glicerol i krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są zarówno u ptaków jak i u ssaków w połączeniu z albuminami transportowane

głównie przez ukł. wrotny.



funkcją chylomikronów i VLDL jest przenoszenie TG i innych składników do komórek, które je aktualnie potrzebują, gdzie następuje

ich hydroliza do WKT i glicerolu



los tych produktów zależy od miejsca ich uwolnienia



w tk. tłuszczowej są one reestryfikowane ponownie do TG i magazynowane w adipocytach



w innych tkankach mogą być natychmiast utleniane i zużywane jako źródło energii lub np. wydzielane jako lipoproteidy mleka.

Przemiany aminokwasów
Białka pasz i ulegające rozkładowi w procesach katabolicznych białka organizmu są źródłem endo - i egzogennych aa. Aminokwasy znajdujące
się w komórkach są włączane do łańcuchów peptydowych w odpowiednich proporcjach dla danego syntetyzowanego białka.
Organizm nie ma zdolności magazynowania aa tak jak to robi z glukozą w postaci glikogenu. Nie są również jako aminokwasy wydalane!
Są przekształcane do mocznika w cyklu reakcji zwanym cyklem mocznikowym lub cyklem ornitynowym. Wątroba jest miejscem procesów cyklu
mocznikowego.
Akumulacja jonów amonowych NH

4+

(jako prekursor cyklu mocznikowego) ponad fizjologiczną zawartość jest toksyczna dla organizmu

Zapotrzebowanie zwierzą na białko jest faktycznie zapotrzebowaniem na aa egzogenne (niezbędne An) zawarte w białku paszy.
Pożywienie jest jedynym ich źródłem oraz źródłem aa endogennych choć te ostatnie są również syntetyzowane w organizmie. Aminokwasy
białka paszy mogą być wykorzystywane przez organizm po hydrolizie(hydroliza enzymatyczna procesów trawienia białek) w pp - procesie
rozszczepiającym wiązania peptydowe
Wolne aa, a także małe peptydy wchłaniane są głównie w jelicie cienkim. Organizm zużytkowuje je do syntezy białka a także innych związków
niebiałkowych nieodzownych dla organizmu.
W przewodzie pokarmowym zwierząt uwalnianie aminokwasów z białka pasz jest wynikiem działania wielu enzymów proteolitycznych, AA a
także małe peptydy mogą być wchłonięte i wykorzystywane przez organizm.

2. Trawienie u przeżuwaczy

Przemiany węglowodanów:

 produktami trawienia węglowodanów u przeżuwaczy są przede wszystkim lotne kwasy tłuszczowe(LKT) oraz niewielkie ilości glukozy i
kwasu mlekowego.
 powstałe LKT są głównym składnikiem energetycznym dla przeżuwaczy, pokrywającym do 80% ich zapotrzebowania na energię
 część LKT służy do syntezy tłuszczu (głownie kw. octowy i masłowy),w tym tłuszczu mleka
 z LKT syntetyzowane są również glukoza i glikogen.
 w regulacji fizjologicznej pobierania paszy bierze udział regulacja chemostatyczna u przeżuwaczy (jest jeszcze termostatyczna, ten dział jest
w etologii)
 biorące w niej udział chemoreceptory znajdują się w ścianie żołądka (żwacza) i są wrażliwe na stężenie LKT
 w teorii regulacji chemostatycznej pobieranie pokarmu zależy od poziomu glukozy we krwi(teoria glukostatyczna)- gdy poziom glukozy
obniża się do poziomu krytycznego, zwierze zaczyna odczuwać głód i rozpoczyna pobieranie paszy.
 ze względu na stosunkowo mała podaż glukozy z przewodu pok.(ok. 10%)cechą charakterystyczna przemiany węglowodanów u
przeżuwaczy jest ciągłe zagrożenie niedoborem glukozy we krwi.
 mimo niskiego poziomu glukozy we krwi(40-60mg %)zapotrzebowanie organizmu przeżuwacza na glukozę jest bardzo zbliżone do
zapotrzebowania zw. monogastrycznych, z tego powodu w wątrobie odbywa się intensywna synteza de novo glukozy (glukoneogeneza),
pokrywająca prawie ¾ zapotrzebowania na glukozę
 -głównym substratem z którego powstaje glukoza jest pirogronian(50-60%), w następnej kolejności z przemian aa(ok. 15% z wyjątkiem
lizyny, leucyny i tauryny)kw. mlekowego(ok. 20%), glicerolu(5%)
 z kolei zwiększenie stężenia LKT w płynie żwacza, gównie pirogonianiu i octanu, powoduje zmniejszenie pobrania paszy.
 chemoreceptory te są również wrażliwe na obniżenie pH płynu żwacza, wynikające z gromadzenia się w nim nadmiernej ilości kw.
mlekowego
 obniżenie poziomu pH powoduje natychmiastowe zmniejszenie pobrania paszy
 wykazano doświadczalnie, że o pobraniu paszy decyduje stężenie LKT w płynie żwacza, a nie we krwi, gdyż chemoreceptory znajdują się w
ścianie żwacza
 ujemny wpływ niskiego pH na pobranie paszy ma aspekt praktyczny

Każdy dodatek paszy treściwej do dawki pokarmowej powodujące zmniejszenie pH w płynie żwacza, pogarsza strawność masy organicznej w
żwaczu i zmniejsza pobranie paszy objętościowej- w praktyce zależność ta jest nazywana efektem podstawienia( substytucji)

 w dawce pokarmowej przeżuwaczy znajdują się: cukry proste (pentozy, heksozy), dwucukry (sacharoza, laktoza) ,wielocukry (skrobia,
celuloza, hemiceluloza, pektyny czy pentozany)
 Udział poszczególnych węglowodanów w ich sumie zależy od rodzaju paszy:

o

pasze objętościowe zawierają węglowodany strukturalne

o

pasze treściwe-węglowodany zapasowe

 najważniejszym miejscem trawienia węglowodanów jest żwacz, w którym odbywa się trawienie enzymami mikroorganizmów
 Przemiana węglowodanów odbywa się w 2 etapach: w I następuje rozkład węglowodanów złożonych do dwucukrów i dalej do cukrów
prostych i na końcu ma miejsce rozkład beztlenowy cząsteczki heksozy do pirogronian; w etapie II z pirogronianu powstają LKT (kw. octowy,
propionowy, masłowy)
 fizjologiczne proporcje octanu, propionianu, maślanu w płynie żwacza to 65:20:15
 największy udział octanu stwierdza się po skarmieniu siana, kiszonki, zielonek
 zwiększenie syntezy pozostałych dwóch kwasów ma miejsce po skarmieniu paszami treściwymi i paszami nadmiernie rozdrobnionymi
 zmniejszenie udziału octanu w treści żwacza powoduje spadek zawartości tłuszczu w mleku
 optymalny stosunek octanu do propionianu u krowy mlecznej powinien wynosić 2,2-3:1
 LKT wchłaniają się do krwi bezpośrednio przez ścianę żwacza lub ksiąg na drodze dyfuzji biernej

 mleczan powstaje w żwaczu podczas przemian pirogronianu w propionian
 kw. mlekowy dysocjuje w żwaczu szybciej niż LKT dlatego on bardziej obniża pH płynu żwacza; przedłużone obniżenie pH powoduje
powstanie kwasicy żwacza
 dłużej trwająca kwasica żwacza powoduje zmniejszenie aktywności bakterii zwłaszcza celulityczne



w czasie produkcji octanu powstaje kw. mrówkowy który rozkład się na CO

2

i H

2

 aby wodór nie szkodził bakteriom żwacza specjalne szczepy metanogenne przetwarzają wodór w metan
 ze 100g węglowodanów strawionych w żwaczu powstaje 4,5g metanu.

Przemiana tłuszczowców
Tłuszczowce(lipidy) to związki organiczne występujące w kom. Roślinnych i zwierzęcych

 są to związki nierozpuszczalne w wodzie, będące najczęściej estrami gliceryny (trójwodorotlenowy alkohol) i kw. tłuszczowych,
 w kom. pełnią głównie funkcje odżywcze i energetyczne
 w budowie cząsteczki tłuszczowców mogą występować dodatkowe podstawniki, jak np. grupy cukrowe lub fosforanowe
 takie związki tłuszczowe (glikolipidy, fosfolipidy) stanowią b. ważny składnik błon komórkowych.
 cząsteczki lipidów pobierane z pożywienia są częściowo hydrolizowane w świetle przew. pok. i w tej formie przenikają do enterocytów
nabłonka śluzówki jelit.

 u zwierząt monogastryczch triacyloglicerole (TG) są wchłaniane są wchłaniane po rozłożeniu do wolnych kwasów tłuszczowych i 2-
monoacylogliceroli u przeżuwaczy przy normalnym żywieniu przeważa wchłanianie WKT
 fosfolipidy sa wchłaniane w postaci lizofosfolipidów, estry cholesterolu w postaci wolnego cholesterolu a w enterocytach ulegają
reestryfikacji
 resyntetyzowane w enterocytach TG zlewają się w chylomikrony, złozone z TG, estrów, i wolnego cholesterolu
 w enterocytach ssaków monogastrycznych są wytwarzane głównie chylomikrony, chociaż między odpasami lub podczas głodzenia zwiększa
się ilość VLDL (very low density lipoproteid – lipoproteidy o bardzo małej gęstości)
 u ptaków i przeżuwaczy wytwarzane są głównie VLDL
 u ssaków chylomikrony przenikają do płynu śródmiąższowego a stamtąd do naczyń mlecznych i do chłonki
 Glicerol i krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są zarówno u ptaków jak i u ssaków w połączeniu z albuminami transportowane głównie
przez ukł. wrotny.
 funkcją chylomikronów i VLDL jest przenoszenie TG i innych składników do komórek, które je aktualnie potrzebują, gdzie następuje ich
hydroliza do WKT i glicerolu
 los tych produktów zależy od miejsca ich uwolnienia
 w tk. tłuszczowej są one reestryfikowane ponownie do TG i magazynowane w adipocytach
 w innych tkankach mogą być natychmiast utleniane i zużywane jako źródło energii lub np. wydzielane jako lipoproteidy mleka.
 cholesterol -zmniejszenie jego zawartości w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego jest bardzo trudne, gdyż jest on
strukturalnym elementem błon komórkowych oraz służy jako materiał wyjściowy do syntezy soli żółciowych, hormonów steroidowych oraz
wit.D
 zawartość cholesterolu w diecie w niewielkim stopniu wpływa na jego stężenie w plazmie, gdyż jest on syntetyzowany z dużą wydajnością
w wątrobie oraz w ścianie jelit i jest w ciągłym obiegu
 przy dużej podaży cholesterolu w pokarmie organizm zmniejsza syntezę i/lub wchłanianie, przy małej zwiększa syntezę
 większość tłuszczów nie ma zapachu, jest nierozpuszczalna w wodzie i rozpuszczalnikach polarnych oraz dobrze rozpuszczalna w
rozpuszczalnikach niepolarnych
 wszystkie tłuszcze są lżejsze od wody, pH tłuszczów jest obojętne
 ich stan skupienia zależy od tego, jakie reszty kwasowe tworzą cząsteczkę
 tłuszcze stałe zawierają nasycone reszty kwasowe o długich łańcuchach węglowych
 tłuszcze ciekłe zawierają nienasycone reszty kwasowe (reszty, w których występują wiązania podwójne) lub reszty kwasowe o krótkich
łańcuchach węglowych
 kwasy nienasycone występujące w naturalnych tłuszczach są izomerem cis
 większość tłuszczów to estry mieszane, czyli takie, które w cząsteczce zawierają różne reszty kwasowe
 Tkanka tłuszczowa – cechą charakterystyczną jest mała masa istoty międzykomórkowej
 komórki tkanki tłuszczowej zawierają jedną, dużą kroplę tłuszczu, która otoczona jest cienką warstwą cytoplazmy
 główną funkcją tej tkanki jest magazynowanie tłuszczu, a także wytwarzanie tłuszczów (litogeneza) i rozkładanie ich (lioliza)
JAKO ŹRÓDŁO ENERGII

 tłuszcz pochodzący z paszy, a także zmagazynowany w tkankach tłuszczowych może być utleniany w mitochondriach komórek
wątrobowych do CO2 i wody z uwolnieniem energii
 glicerol pochodzący z cząsteczki triacylogliceroli może być zmieniony na glukozę lub kw. pirogronowy, które są metabolitami
dostarczającymi energii
 nie wchodząc w szczegóły – należy pamiętać, że przebieg przemian tłuszczowców, dostarczających energii organizmowi zwierzęcia,
konieczne jest dostarczenie szkieletu węglowego (kwasu szczawiooctowego) pochodzącego z przemian węglowodanów
 ta zależność przemian tłuszczowców od przemian węglowodanów często opisywana jest obrazowym stwierdzeniem „tłuszcze spalają się
w ogniu węglowodanów”
 jeżeli utlenianie (β-oksydacja) kwasów tłuszczowych zatrzyma się na etapie acetylo-CoA, z racji zbyt małej podaży kwasu
szczawiooctowego a powstawać będzie kwas acetylooctowy, który rozpadnie się na aceton i kwas β-hydroksymasłowy
 związki te zwane są ciałami ketonowymi, przedostają się do krwi
 nagromadzenie we krwi kwasu acetylooctowego, acetonu i kwasu β-hydroksymasłowego (z racji pozornej niewydolności wątroby)
prowadzi do choroby zwanej acetonemią, a u przeżuwaczy – ketozą
 główną przyczyną ketozy u krów wysoko wydajnych w okresie poporodowym jest niedostateczne pobieranie paszy a w niej
węglowodanów
 w rezultacie tłuszcz uwalniany z rezerw zgromadzonych w czasie ciąży nie może podlegać opisanym procesom utleniania
 inne czynniki sprzyjające ketozie to zaburzenia w procesie fermentacji w żwaczu, Niedobów w żwaczu pasz węglowodanowych oraz
skarmianie zepsutej kiszonki, zawierającej kwas masłowy

LIPOGENEZA

 obejmuje konwersję glukozy z węglowodanów do wolnych KT oraz dalej triacylogliceroli
 mogą być one syntetyzowane de novo w organizmie zwierząt
 proces tez zachodzi głównie w wątrobie, nerkach, mózgu, płucach, gruczole mlekowym i tkankach zapasowych
 produktem wyjściowym do litogenezy jest acetylo-CoA, który może pochodzić z pirogroniany utworzonego z glukozy podczas glikolizy
lub z rozkładu KT czy aa
 zwierzęta nie mogą syntetyzować KT należących do rodziny n-6 (omega-6) oraz kwasów należących do rodziny n-3 (omega-3) i z tego
powodu muszą być one dostarczane w paszy nazywane są niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi (NNKT lub PUFA –
polyunsaturated fatty acids)

LIPOLIZA

 proces enzymatycznego rozkładu hydrolitycznego triacyloglicerolu (trójglicerydu) w tk.tł. prowadzący do powstawania KT i glicerolu, które
uwolnione do krwioobiegu, wychwytywane są przez większość tkanek (za wyjątek mózgu i erytrocytów) i estryfikowane do acylogliceroli lub
utlenianie jako główne źródło energetyczne do CO2 i wody
 lipazy tkanki tłuszczowej są aktywowane przez traktowanie jej komórek hormonami – adrenaliną, noradrenaliną, glukagonem lub
adrenokortykotropiną
 w adypocytach hormony te za pośrednictwem receptorów 7TM aktywują cyklozę adenylową
 zwiększenie stężenia cyklicznego AMP stymuluje wówczas kinazę białkową A, która aktywuje lipazy przez fosforylację
 w ten sposób hormony: adrenalina, noradrenalina, glukagon i adrenokortykotropina indukują lipolizę, natomiast insulina hamuje lipolizę
 uwolnione KT nie są rozpuszczalne w osoczu krwi, w związku z czym wiążą się z albuminą, która służy jako ich przenośnik
 w ten sposób WKT stają się dostępnym źródłem energii dla innych tkanek

Przemiany składników azotowych

 w dawce pokarmowej przeżuwaczy składniki azotowe (białko ogólne) znajdują się w formie białka właściwego oraz w związkach
azotowych niebiałkowych (NPN), do których zalicza się wolne aa, peptydy krótkołańcuchowe, amidy, sole amonowe, azotany i azotyny.
 Głównym miejscem ich przemian jest żwacz i biorą w nich udział bakterie żwaczowe syntetyzujące enzymy proteolityczne oraz
pierwotniaki
 Optymalne pH dla rozkładu białka wynosi 6,5
 NPN są rozkładane w żwaczu bezpośrednio do amoniaku, a białko właściwe do peptydów i aminokwasów
 W końcowym etapie rozkładu białka w żwaczu następuje deaminacja aminokwasów do amoniaku i kwasów organicznych (kwasów
tłuszczowych) z wydzielaniem CO₂
 Kwasy tłuszczowe powstające w wyniku rozkładu aminokwasów należą do grupy o rozgałęzionych łańcuchach (np. z waliny powstaje kwas
izomasłowy, z leucyny –izowalerianowy)
 Z uwolnionego amoniaku, z części krótkołańcuchowych peptydów oraz z aminokwasów mikroorganizmy żwacza syntetyzują własne
białko.
 Synteza nowych aminokwasów z amoniaku odbywa się najczęściej przez aminację kwasu α-ketoglutarowego i syntezę glutaminy
 Następne aminokwasy są budowane na drodze transami nacji
 Do syntezy białka mikroorganizmów w żwaczu, oprócz podaży składników azotowych niezbędna jest także podaż do żwacza łatwo
dostępnej energii, składników mineralnych (głównie S, P, Co)
 Energia jest dostarczana mikroorganizmom w wyniku bakteryjnej fermentacji w żwaczu celulozy, hemiceluloz, pektyn, skrobi, cukrów
rozpuszczalnych
 Bakterie wykorzystują w syntezie swojego białka energię związków wysokoenergetycznych (ATP)
 Tłuszcz dostarczany w dawce pokarmowej nie jest źródłem energii dla bakterii, a w nadmiarze może być dla nich toksyczny!
 Amoniak powstający z rozkładu NPN (np. mocznika) oraz deaminacji aminokwasów może być wbudowany w białko mikroorganizmów lub
wchłonięty przez ściany żwacza do krwi
 Amoniak wchłonięty do krwi wędruje wraz z nią do wątroby i przekształca się w niej w cyklu mocznikowym w mocznik
 Część mocznika wraca do żwacza wraz ze śliną lub przenika do niego bezpośrednio z krwi (recyrkulacja N)
 Większa jednak część mocznika powstającego w wątrobie wydalana jest z moczem, a także w niewielkiej ilości w mleku
 Równoprawnym źródłem amoniaku do syntezy białka w żwaczu jest amoniak powstający z rozkładu mocznika podawanego w paszy
 Enzym ureaza syntetyzowana przez niektóre bakterie szybko rozkłada mocznik do amoniaku i CO₂
 Zbyt duży udział mocznika w dawce pokarmowej może powodować nagromadzenie nadmiernej ilości amoniaku w żwaczu, która nie może
być przetworzona w białko mikroorganizmów
 Nadmiar amoniaku jest wchłaniany do krwi i przemieniany w mocznik w wątrobie
 W wyniku tych przemian składników azotowych do trawieńca i dwunastnicy przepływa treść zawierająca: białko dawki, które nie uległo
rozkładowi, białko mikroorganizmów oraz białko endogenne (enzymy wytwarzane w trawieńcu, śluz)
 Białko mikroorganizmów stanowi 50- 90% białka przepływającego do trawieńca i w ok. 80% składa się z białka właściwego, a pozostałe
20% to N w kwasach nukleinowych
 Białko mikroorganizmów syntetyzowane w żwaczu jest trawione w jelitach w 80- 85%

3. przedstawic roznice w sposobie przebiegu procesow trawiennych poszczegolnych skladnikow zywieniowych u koniowatych

WŁÓKNO

-u konia w jelicie grubym przebiega fermentacja co oznacza, że jest on zdolny do rozkładania włókna roślinnego

-

bakterie w jelicie grubym rozkładają włókno do LKT , które są wchłaniane i transportowane do wątroby, gdzie po przemianie w
glukozę są magazynowane jako glikogen lub tłuszcz

-

nie wszystkie źródła włókna są identyczne i samo włókno składa się z wielu różnych frakcji

-

lignina nie jest trawiona przez konia, celuloza może być rozkładana przez fermentację w jelicie grubym, ale nie dostarcza zbyt dużej
ilości energii

-

hemiceluloza i pektyna są źródłami włókna dobrze trawionymi przez konia i dostarczającymi większej ilości energii niż inne frakcje
włókna

-

pulpa z buraków cukrowych i łupiny sojowe są nazywane super włóknem, ponieważ zawierają mało ligniny , a bogate są w strawione
włókno tj. hemiceluloza i pektyna

BIAŁKO

-

wraz ze wzrostem aktywności mięśni w niewielkim stopniu rosną potrzeby białkowe. Pokrywa je zwiększone pobieranie paszy i
energii dostarczanej w miarę rosnącego wysiłku. Nie powinno się w praktyce znacznie zwiększać ilości białka w dawce ze względu na
równoczesne zwiększanie pobierania przez konie wody. Zachodzi wówczas intensywniejsza przemiana materii, powodująca wzrost
ilości metabolitów (w tym zwłaszcza mocznika), mających niekorzystny wpływ na zdrowie, prowadząca ostatecznie do strat azotu,
obciążając wątrobę i nerki.

4.Układ pokarmowy zwierząt mięsożernych i roślinożernych- porównanie
ZĘBY
a) mięsożercy
Słabo rozwinięte siekacze. Trzonowce ostre, długie i spiczaste, nieprzystosowane do rozcierania. Kły są dłuższe i kilkakrotnie twardsze niż u
roślinożerców
b) roślinożercy
bydło i konie mają spłaszczone trzonowce do rozcierania pokarmu i dobrze rozwinięte siekacze do ścinania trawy. Wyjątek stanowią tu
przeżuwacze, u których górne siekacze nigdy nie rozwijają się, przeżuwacze bowiem ścinają trawę przez przyciskanie jej powierzchnią języka i
górnej wargi do dolnych siekaczy; u bydła występuje tzw. molaryzacja zębów przedtrzonowych( upodobnienie się do zębów trzonowych)
ŚLINA
a)mięsożercy -

ma skład potrzebny do trawienia białka zwierzęcego: nie zawiera ptialiny przeznaczonej do trawienia skrobi, jej odczyn jest

kwaśny.

b) roślinożercy - zasadowa, z dużą zawartością ptialiny.
ŻOŁĄDEK
a) mięsożercy
Jednokomorowy prosty. Pozbawiony części przedżołądkowej; błona śluzowa wyścielona na całym obszarze nabłonkiem jednowarstwowym
.Strefa gruczołów wpustowych jest niewielka (ok.1,5 cm). Obszar błony śluzowej z gruczołami odźwiernikowymi jest większy (1/3 – 1.4
powierzchni żołądka). Właściwe gruczoły stanowią 2/3 powierzchni błony śluzowej żołądka. W jej obrębie wyróżnia się tzw. obszar śluzówki
jaśniejszej i obszar ciemniejszej śluzówki. Kształt okrągły. Wydziela mocno stężony kwas solny (10x większy niż u roślinożernych), dzięki czemu
może trawić mięso i kości.
b) roślinożercy
koń:

 należy do typu złożonych
 składa się z dwóch części oddzielonych od siebie tzw. Krawędzią strzępiastą
 pierwsza część to przestrzeń przedsionkowa a druga, większa to część gruczołowa
 między cieśniami stwierdza się wcięcia, co może stanowić początek zmian ewolucyjnych żołądka jednokomorowego u konia do
przekształcenia w wielokomorowy jak u zwierząt roślinożernych (zapewne panu chodziło o przeżuwacze)
 w okolicy wpustu istnieje zwieracz wpustowy nie pozwalający na cofanie się do przełyku miazgi pokarmowej i dlatego koniowate nie
wymiotują
 pojemność żołądka jest niewielka 15-20 litrów

bydło:

 złożony i wielokomorowy
 Pojemność waha się od 180 do 235 litrów a u małych przeżuwaczy sięga 30 litrów
 Komory żołądka: żwacz, czepiec, księgi i trawienia
 Pierwsze trzy to przedżołądki a czwarty to żołądek właściwy
 Żwacz – bakteryjna fermentacja celulozy
 Czepiec – wyłapuje gęściejsze i trudniej strawne części pokarmu
 Księgi- głównym zadaniem jest odwadnianie treści pokarmowej
 Trawieniec – miejsce uwalniania pepsyny i kwasu do trawienia białek

JELITA
a) mięsożercy- jelita tylko 3 razy dłuższe niż tułów, co pomaga w szybkim wydaleniu resztek mięsa rozkładającego się już w przewodzie
pokarmowym.
b) roślinożercy- jelita 12 razy dłuższe niż tyłów, ponieważ pokarm roślinny później niż mięso ulega procesom rozkładu; u konia duże znaczenie
ma jelito ślepe stanowiące komorę fermentacyjną zasiedloną przez mikroorganizmy

5.Kontrola hormonalna
-CCK – uwalnianie enzymów trzustki i żółci
-sekretyna – hamuje perystaltykę i wydzielanie kw. Żołądkowego, na trzustkę – dwuwęglan sodu – neutralizuje kw. Treść żołądka
-gastryna – pobudza produkcję soku żołądkowego
-obecność aminokwasów lub kwasów tłuszczowych w dwunastnicy jest przyczyną uwolnienia cholecystokininy, która przyczynia się do
uwalniania enzymów trzustki i żółci z pęcherzyka żółciowego

-wydzielana przez dwunastnicę sekretyna pobudza trzustkę do uwalniania dwuwęglanu sodu, który neutralizuje kwaśną treść pokarmową
żołądka
-gastryna z żołądka powraca układem krwionośnym do żołądka gdzie pobudza produkcję soków żołądkowych
-sekretyna i cholecystokinina wydzielane przez dwunastnicę hamują perystaltykę i wydzielanie kwasów przez żołądek, tym samym zwalniają
procesy trawienne, gdy kwaśna treść żołądkowa i tłuszcze przechodzą do dwunastnicy
W świetle dwunastnicy związane z błoną enteropeptydazy aktywują trypsynogen do trypsyny a ta aktywuje Inn nieczynne proteazy.
6. Przedstawić budowe przewodu pokarmowego io funkcje jego poszczególnych elementów ( patrz pyt. 14)
Ścianę przewodu pokarmowego tworzą następujące warstwy:
-śluzówka
-mięśniówka
-błona surowicza
śluzówka
-warstwa, która bezpośrednio styka się z treścią jelitową w przewodzie pokarmowym
-od wpustu żołądka po odbyt wyściela nabłonek jednowarstwowy cylindryczny
-jest to linia demarkacyjna oddzielająca treść paszową od środowiska wewnętrznego
-wszystkie gruczoły p.pok. są pochodzenia nabłonkowego
Enterocyty:
-światło jelita
-mikrokosmki (rąbek szczoteczkowy) na powierzchni wierzchołkowej
-wchłanianie czynników odżywczych
Mięśniówka:
-mięśniówka ścian przewody pokarmowego zbudowana jest z miocytów gładkich ułożonych w dwóch warstwach
-warstwa wewnętrzna ma za zadanie zwężanie światła przewodu pokarmowego
-w obu warstwach wykazano układ spiralny mięśni, tego typu budowa ułatwia przesuwanie treści pokarmowej
-jej skurcze określane są jako fala perystaltyczna
-częstotliwość skurczów perystaltycznych jest regulowana i kierowana przez splot współczulny zwany splotem Auerbacha
Błona surowicza:
-ostatnia, zewnętrzna warstwa przewodu pokarmowego
-ułatwia przesuwanie się wzajemne pętli jelitowych i wobec powłok brzusznych
-pełni funkcję ochronną odniesieniu do drobnoustrojów, nie dopuszczając do infekcji organizmu
7.opisać proces wchłaniania czynników odżywczych na poziomie enterocytu u zwierząt wszystkożernych.
Absorpcja w j.cienkim
-ogromna powierzchnia dzięki kosmkom i mikrokosmkom, które wyeksponowane są do światła jelita, powierzchnia mikrokosmków znacznie
powiększa liczbę wchłanianych składników odżywczych
-każdy kosmek – sieć naczyń krwionośnych i naczynie limfatyczne – naczynie mleczowe
-glicerol + kw. Tłuszczowe -> mieszanie z cholesterolem, opłaszczone białkiem -> chylomikrony -> naczynia mleczowe
-aminokwasy i cukry tranzytowo do naczyń krwionośnych
-naczynia włosowate i żyły przewodów mlecznych do wątroby i z żyłą wrotną krew do serca

W Krzymowskim jest to szczegółowo opisane więc dla ambitnych str 490-499

8.przedstawic znaczenie dwunastnicy i trzustki w procesach trawiennych czynnników odżywczych ( patrz pyt 4)
9. przedstawic budowe i uzasadnic znaczenie procesow trawiennych przebiegajacych w okreznicy konia
Największym odcinkiem jelita grubego jest okrężnica, która u konia wygląda jak podwójna pętla ułożona w kształt litery „U" bądź podkowy. W
bańce okręznicy często występują enterolity, które mogą osiągać rozmiary piłki futbolowej, doprowadzając do niedrożności okrężnicy
poprzecznej i bólów morzyskowych.

Funkcjonalnie jelito grube odpowiada żwaczowi, odbywasię w nim ok. 2/3 procesów fermentacji celulozy i hemicelulozy, a nawet częściwo
ligniny. Powstające LKT stanowią główne źródło energii dla konia. W jelicie grubym konia odbywa się także ok. 40 % rozkładu białka. Za odczyn
zasadowy treści w jelicie grubym (co umożliwia działanie mikroflory) odpowiadają substancje buforujące, tj. NaHCO3, Na2HPO4, wydzielane
przez błonę śluzową jelit.

Dużą uwagę należy zwrócić na okrężnicę wstępująca w której znajdują się dwa zgięcia mostkowe i miedniczne. Ich obecność i przewężenia
które tworzą są przyczyną gromadzenia się tam gazów jak i przyklejania się niestrawionej treści pokarmowej a to ma ponownie związek z
występowaniem stanów chorobowych.
Jelito grube jest miejscem intensywnych procesów rozkładu składników pokarmowych możliwych dzięki m.in. wzmożonych ruchów
perystaltycznych. Jest ono także rezerwuarem wody, co jest jedną z priorytetowych kwestii biorąc pod uwagę częstotliwość pocenia się konia i
wydzielającego w pocie jej duże ilości.
Prawidłowe funkcjonowanie jelita ślepego i okrężnicy jest szczególnie ważne w momentach zwiększenia dawki paszy objętościowej suchej w
stosunku do treściwej.

10. opisać budowę przewodu pokarmowego drobiu oraz przedstawić różnice anatomiczne w odniesieniu do ssaków

Składa się z sześciu odcinków różniących się od siebie budową morfologiczną i funkcją

Jama gębowa – nie ma warg, policzków, zębów, mięsni żwaczy oraz szczęk w odniesieniu do ssaków

Podniebienie:



stanowi sklepienie jamy dzioba i nie jest całkowicie oddzielone od jamy nosowej w przeciwienstwie do ssaków



występuje w nim szpara zapewniająca komunikację jamy dzioba z jamą nosową

Język:


słabo umięśniony i kształtem dopasowany do dzioba (u ssaków dobrze umięśniony)



kura wytwarza ok. 15 ml śliny na dobę

Gardło


szerokie, ułatwia pobieranie dużych kęsów

Przełyk


w dolnej części wole (brak u ssaków)



za wolem przechodzi ponad sercem i płucami do żołądka gruczołowego

Wole


poszerzenie dolnej części przełyku może być krótkie lub długie



poszerzenie w kształcie eliptycznym – wole prawdziwe, w kształcie wydłużonym – wole rzekome



wole u kury ma długość 5-7 cm, pojemność nie przekracza 12 cm2



u gęsi i kaczki brak wola, występuje rozszerzenie wolowe

Żołądek: (budowa odmienna niż u ssaków)
-gruczołowy
-mięśniowy
Żołądek gruczołowy


jest rozszerzonym końcowym odcinkiem przełyku, pojemność tego żołądka jest mała, a jego ściany od wewnątrz są wysłane błoną

śluzową zawierającą gruczoły, które wydzielają sok żołądkowy


miazga pokarmowa przeniknięta sokiem trawiennym żołądkowym przesuwana jest do żołądka mięśniowego

Żołądek mięśniowy:


zbudowany jest z mocnych i grubych mięśni gładkich. Wewnątrz wysłany jest nabłonkiem, pokrytym szorstką warstwą zrogowaciałą



powierzchnia wewnętrzna żołądka mięśniowego jest silnie pofałdowana. Żołądek ten służy do mechanicznego rozcierania pokarmu,

głównie ziarna. Pomagają mu w tym drobne kamyki i żwir, które ptaki zbierają.

Jelito ptaków dzieli się na:



jelito cienkie



jelito ślepe



jelito końcowe

Ptaki nie mają okrężnicy ani prostnicy
Długość jelit waha się od 160-170 cm, u gęsi nawet do 350 cm
Jelito cienkie (dwunastnica,jelito czcze, jelito biodrowe)


Jelito czcze i biodrowe pełnią podobną rolę



To w nich następują procesy trawienia i wchłaniania składników pokarmowych



Każde jelito ślepe ma długość ok. 25 cm i 0,8 cm średnicy i składa się z trzech odcinków: wierzchołka, trzonu i ujścia jelita ślepego



U kury w jelitach ślepych odbywa się fermentacja celulozy, synteza witamin z grupy B i wchłanianie wody.

Stek (brak u ssakow)



to ostatni odcinek przewodu pokarmowego ptaków



uchodzą do niego moczowody i przewody płciowe



zbudowany z trzech części, oddzielonych od siebie fałdami błony śluzowej:

*cz. Przednia – odpowiednik prostnicy u ssaków
*cz. Środkowa - w ścianie grzbietowej mają ujścia moczowody
*cz. Końcowa – bezgruczołowa plus zwieracz
11. Proszę przedstawić, co to jest stek i jego znaczenie fizjologiczne w procesach życiowych drobiu

STEK to ostatni odcinek przewodu pokarmowego ptaków

 uchodzą do niego moczowody i przewody płciowe
 zbudowany z trzech części, oddzielonych od siebie fałdami błony śluzowej

 cz. przednia (coprodeum) – odpowiednik bańki prostnicy u ssaków; do jego rozszerzenia ma ujście jelito końcowe; przestrzeń tą
wyściela nabłonek jelitowy, a oddziela od jelita końcowego okrężny zwieracz steku
 cz. środkowa (urodeum) – jego przestrzeń pokrywa nabłonek jednowarstwowy cylindryczny bezgruczołowy; oddziela go od
poprzedniego odcinka pierścieniowaty fałd śluzówki; w ścianie grzbietowej mają ujścia moczowody; u koguta do tej części steku mają
ujście nasieniowody, u kury ujście jajowodu
 cz. końcowa (proctodeum) – pokryty nabłonkiem bezgruczołowym. W jego części środkowej występuje zachyłek utworzony z
pofałdowanej błony śluzowej, zwany torebką stekową (torebką Fabrycjusza). Ujście steku ma silny zwieracz zwany fałdem stekowo-
odbytniczym

12. Proszę opisać podstawowe formy odżywiania się zwierząt i uzasadnić w odniesieniu do produkcji pasz
-filtracja drobnych organizmów z wody – zawiesina odżywcza (wieloryb, przesącze z wody)
-przebywanie w miejscu pracy i pozyskiwania paszy – podłoża odżywcze (zwierzęta, które mieszkają wewnątrz albo na pokarmie – tasiemiec)
-płyny odżywcze (krew) – pobierają płyny zasobne w produkty żywnościowe od gospodarza - komarzyca w okresie rozpłodu
-miazga odżywcza – „zjadacze dużych kęsów” = zwierzęta pobierające pasze w dużych kawałkach o dużej masie ; połykanie całych lub części
zwierząt lub roślin przy użyciu wyspecjalizowanych sposobów pobierania



świnie chwytają karmę zębami i językiem, równocześnie charakterystycznie poruszając głową



konie chwytają paszę wargami i od wewnątrz podtrzymują językiem



krowa w charakterystyczny sposób zrywa trawę językiem

Produkcja pasz dla zwierząt jest uzależniona od sposobu ich odżywiania się. Produkowana pasza musi być dostosowana pod względem
wielkości cząstek, rozdrobnienia, konsystencji.



dla przeżuwaczy pasza objętościowa nie może być zbyt rozdrobniona, ponieważ nie pobudza ona motoryki żwacza, zmniejsza

wydzielanie śliny. Krótkie fragmenty siana zbijają się w żwaczu w wielką kulę, która jest trudniej trawiona przez mikroorganizmy.
Pasza powinna zawierać fragmenty dłuższe, aby pobrana nie zbijała się w kulę.



pasza treściwa dla przeżuwaczy najlepiej, jakby była rozdrobniona (ziarna zgniecione) aby pomóc mikroorganizmom w trawieniu.

Zgniecenie ziaren pozwala na lepsze wykorzystanie składników odżywczych



dla świń pasza powinna być sucha (sypka lub granulowana) lub mokra



dla zwierząt towarzyszących karma w której zawarte są węglowodany powinna być dobrze ugotowana, bo surowa skrobia powoduje

biegunki. kawałki karmy suchej lub mokrej powinny być dostosowana teksturą, wielkością to wielkości zwierzęcia.



pasze treściwe dla koni to najczęściej ziarna zbóż w szerokim zestawie (owies, jęczmień); pasze treściwe uzupełniane są sianem z

długiego włóknina lub pastwiskiem. siano powinno mieć odpowiednią długość sieczki

13. Proszę opisać 4 fazy przetwarzania paszy w organizmach zwierząt w poszczególnych typach trawienia (omnivora, carnivora, herbivora)
Ze względu na sposób odżywiania są:

 zwierzęta roślinożerne: bydło, owce, kozy (przeżuwacze) oraz koń i królik
 zwierzęta wszystkożerne: świnie, drób grzebiący i wodny
 zwierzęta mięsożerne: lisy, norki, koty, psy

Główne fazy przyswajania pasz przez zwierzęta to: pobieranie, trawienie, absorpcja, eliminacja.
 Pobieranie jest czynnością przyswajania.
 Pobieranie

 świnie chwytają karmę zębami i językiem, równocześnie charakterystycznie poruszając głową
 konie chwytają paszę wargami i od wewnątrz podtrzymują językiem
 krowa w charakterystyczny sposób zrywa trawę językiem

 Zjadacze podłoża – to zwierzęta, które mieszkają wewnątrz albo na pokarmie
 Organizmy żywiące się płynami – pobierają płyny zasobne w produkty żywnościowe od gospodarza.
 Zjadacze dużych kęsów jest to grupa organizmów pobierających „pasze” w dużych kawałkach (o dużej masie)
 Zawiesina – np. wieloryb, przesącze z wody

 Trawienie – rozbijanie drobin pokarmu do cząsteczek na tyle małych by je wchłonąć. Podczas trwania trawienia chemicznego substancji,
proces enzymatycznej hydrolizy dzieli wiązania tych cząsteczek i łączy z wodą (doprowadza do rozpuszczenia ich w wodzie)

 sposoby (formy trawienia) zwierząt

 z żołądkiem jednokomorowym (drób, świnie, indyki, psy, koty)
 z przedżołądkami (bydło mięsne, mleczne, kozy, owce, jeleniowate)
 z fermentacją w jelicie grubym (konie, króliki, strusie)

 Absorpcja (wchłanianie) – przenikanie składników odżywczych lub leków do tkanek i przez nie, np. przez ścianę jelit i naczyń krwionośnych
 Eliminacja (wydalanie) – wydalanie niestrawionego materiału z układu trawiennego
14. Proszę opisać przebieg procesów przemiany materii w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego
Jama gębowa, gardło, przełyk

 pierwszym miejscem trawienia jest jama gębowa, w której na początku ma miejsce mechaniczne rozdrobnienie
 następnie gruczoły ślinowe dostarczają ślinę, by z punktu widzenia mechanicznego pokarm uczynić śliskim
 w dalszym etapie zęby żują pokarm rozdrabniając je do mniejszych cząstek, które są wystawione na działanie amylazy, która
inicjuje rozpad polimerów glukozy
 język kształtuje pokarm do objętości dużej pigułki i pomaga w akcie przełykania
 przełyk prowadzi pokarm od gardła do żołądka dzięki rucham perystaltycznym przełyku
 przełykanie powoduje zamknięcie nagłośni, by zablokować wejście do tchawicy i pokarm jest kierowany do przełyku
 kaszlenie następuje kiedy odruch przełykania i pokarm stały albo płyny dostaną się do tchawicy

żołądek

 żołądek przechowuje pokarm i nasącza go sokiem żołądkowym, który przetwarza go w kwaśną miazgę pokarmową
 sok żołądkowy składa się z kwasu solnego i pepsyny
 kom. ścienne wydzielają oddzielnie H+ i Cl-
 kom. główne żołądka wydzielają nieczynny pepsynogen, który jest aktywowany do pepsyny w momencie zetknięcia się z kwasem
solnym żołądka
 śluz chroni żołądek przed własnym sokiem żołądkowym
 skoordynowane kurczenie się i odprężanie mięśni żołądka powoduje mieszanie zawartości żołądka
 zwieracze zapobiegają przed wchodzeniem kwaśnej miazgi pokarmowej do przełyku i regulują jej wejście do jelita cienkiego

jelito cienkie

 trawienie
 Absorpcja ( duża powierzchnia dzieki kosmkom i mikrokosmkom)

Dwunastnica – pierwszy odcinek jelita cienkiego, gdzie kwaśna żołądkowa miazga pokarmowa miesza się z sokami trawiennymi trzustki,
wątroby, pęcherzyka żółciowego i jelit cienkich
Sok trzustkowy:

 Trzustka produkuje trypsynę, proteazy, chymotrypsynę, enzymy białkowe trawiące białka, które są aktywowane po znalezieniu się
w świetle dwunastnicy

 ma odczyn zasadowy – neutralizowany/aktywowany przez kwaśną miazgę pokarmową z żołądka

Produkcja żółci

 w jelicie cienkim, kwasy żółciowe biorą udział w trawieniu i absorpcji tłuszczy
 produkowana jest w wątrobie i jest przechowywana w pęcherzyku żółciowym

Wydzieliny jelita cienkiego

 wyściółka nabłonkowa 12-cy, zwana rąbkiem szczoteczkowym, produkuje kilka enzymów trawiennych
 enzymatyczne trawienie jest uzupełniane ruchem perystaltycznym – mieszanie kwaśnej miazgi pokarmowej na całym odcinku jelit
cienkim
 procesy trawienne najsilniej przebiegają w 12-cy; w jelicie czczym i biodrowym ma miejsce głównie absorpcja skł. pokarmowych i
wody

Wchłanianie w jelicie grubym
- okrężnica w cz. Wstępującej łączy się z jelitem cienkim
- ślepe pomaga w procesach fermentacji materiału roślinnego – na pograniczu jelita cienkiego i grubego
- okrężnica – odzyskuje wodę – zagęszczanie i wydalanie
15. Proszę uzasadnić, na czym polega proces aktywnego transportu węglowodanów z przewodu pokarmowego do organizmu
Transport aktywny polega na przechodzeniu składników przez błonę komórkową wbrew gradientowi stężeń (odwrotność dyfuzji) przy udziale
ATP. składnik wchłaniany łączy się z nośnikiem, czyli substancją transportującą. Nośnik ma dwa specyficzne punkty doczepienia: jeden, w
którym doczepiany jest składnik transportowany i drugi, w którym dołączany jest jon Na

+

. Gdy układ nośnik-składnik przejdzie przez błonę

komórkową kosmków, rozkłada się enzymatycznie, pozostawia przenoszony składnik oraz sód i wraca po następny składnik.. Za pomocą
transportu aktywnego wchłaniane są cukry i aminokwasy.
Wchłanianie cukrów



w wyniku trawienia jelitowego skrobi powstają dwucukry, które wraz z innymi dwucukrami pochodzącymi z paszy (laktoza,

sacharoza) ulegają hydrolizie do jednocukrów już na powierzchni komórek nabłonkowych kosmków jelitowych



wchłanianie jednocukrów do krwi odbywa się w większości za pomocą transportu aktywnego



tylko fruktoza i niektóre pentozy mogą być wchłaniane przez dyfuzję



w transporcie aktywnym glukozy i galaktozy (nie fruktozy) biorą udział jony sodu



nośnik cukrów jest uaktywniony przez sód i przenosi na drugą stronę bariery jelitowej kompleks Na

+

-cukier



w komórkach nabłonkowych działa swoista pompa Na

+

-K

+

-ATP, która usuwa Na

+

z wnętrzna komórki zastępując go jonem K

+

. Tym

sposobem w komórkach nabłonkowych powstaje niskie stężenie jonu Na

+



aby stężenie jonów Na

+

było wyrównane w stosunku do panującego w świetle jelit, następuje wchłanianie następnego jonu Na

+

, do

którego dołączana jest glukoza



nie wszystkie jednocukry wchłaniają się z taką samą szybkością jak glukoza i galaktoza. Dużo wolniej wchłaniają się fruktoza i

mannoza, i jeszcze wolniej pentozy – wszystkie wchłaniane są na drodze dyfuzji biernej



prędkość wchłaniania łączy się z prędkością fosforylacji poszczególnych cukrów

16. Proszę udokumentować znaczenie glukozy w organizmie zwierzęcia; szczególnie w odniesieniu do tkanki mięśniowej.
Glukoza stanowi podstawowe źródło energii dla organizmów zwierzęcych.
W wyniku jej rozkładu w warunkach tlenowych (na drodze glikolizy, cyklu Krebsa i łańcucha oddechowego) lub beztlenowych (glikoliza
mleczanowa) uwalniana jest energia niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W organizmie wytworzone zostały mechanizmy
zapobiegające znacznym wahaniom stężenia glukozy we krwi, która to transportuje cukier do tkanek.
Glukoza może być magazynowana w postaci glikogenu w:

a) wątrobie; glikogen z zapasów wątroby może zostać zużyty do podniesienia stężenia glukozy we krwi,
b) mięśniach; glikogen zawarty w mięśniach może być uaktywniony tylko podczas wysiłku fizycznego; mięśnie są dobrze przystosowane

do pracy w czasie niedoboru tlenu, gdyż zdolne są do rozkładu glukozy do kwasu mlekowego.

Glikoliza mleczanowa (przebiegająca w warunkach beztlenowych) zapewnia uwolnienie z glikozy znacznie mniejszych ilości energii niż
przemiany tlenowe, a także wiąże się z wytworzeniem kwasu mlekowego. Jednak możliwość zaciągnięcia długu tlenowego przez tkankę
mięśniową jest bardzo istotna.
Glukoza jest ważna również w procesie przekształcania tkanki mięśniowej w mięso. Przemiany beztlenowe zmagazynowanej w tkance
mięśniowej glukozy umożliwiają zapewnienie optymalnego dla procesu dojrzewania mięsa pH (=> obniżenie pH w wyniku powstawania kwasu
mlekowego).
17. Proszę przedstawić różnice między glikolizą a glukoneogenezą. Dlaczego przedstawiając te zagadnienia mówimy o tzw. „cyklu
daremnym”.

GLIKOLIZA

GLUKONEOGENEZA

proces rozkładu glukozy

proces resyntezy glukozy z:

o aminokwasów,
o glicerolu,
o mleczanu

glukoza ---> pirogronian

pirogronian (główny produkt wejścia do szlaku) --->
glukoza

warunki

aerobowe / anaerobowe

miejsce

cytozol; produkcja energii w miejscu wykorzystania
jej na pracę mięśni

głównie kom. wątroby, w mniejszym stopniu kom.
nerek

znaczenie

I etap przemiany glukozy, prowadzi do wytworzenia
pirogronianu -> acetylo-CoA, który może być
włączony w cykl Krebsa

 fruktozo-6-fosforan  glukozo-6-fosoranu (przy
udziale izomerazy fosfoglukozy)
* wolna glukoza nie jest tworzona od razu, bo
dyfundowałaby poza komórkę
 fosfoglukoza jest hydrolizowana do glukozy przez
enzym znajdujący się w RE
 stamtąd glukoza jest wysyłana do cytozolu

może dostarczyć ATP podczas nieobecności tlenu co
pozwala mm. szkieletowym funkcjonować sprawnie
przy niedostatecznych procesach aerobowych

bilans netto

- 2 ATP (aktywacja glukozy) + 4 ATP (fosforylacje
substrat.) = + 2 ATP

- 2 ATP (pirogronian -> szczawiooctan) - 2 GTP
(szczawiooctan -> fosfoenolopirogronian) - 2 ATP (3-
fosfoglicerynian -> 1,3-bisfosfoglicerynian) = – 4 ATP
– 2 GTP

a) Glukoneogeneza nie jest odwrotnością glikolizy! 3 występujące w glikolizie reakcje są nieodwracalne i dlatego w glukoneogenezie zostały

zastąpione przez inne

b) Synteza i rozkład glukozy podlegają osobnym systemom regulacji
c) Glikoliza i glukoneogeneza nie mogą zachodzić jednocześnie w jednej komórce

*Największe natężenie procesu glukoneogenezy u zwierząt monogastrycznych obserwuje się między posiłkami.

„CYKL DAREMNY”
W wyniku rozkładu 1 cząsteczki glukozy do 2 cząsteczek pirogronianu otrzymujemy netto 2 cz. ATP. Natomiast do syntezy 1 cząsteczki glukozy
z 2 cząsteczek pirogronianu zużyte zostają 4 cz. ATP i 2 cz. GTP.
Gdyby reakcje glikolizy i glukoneogenezy mogły zachodzić równocześnie, to w wyniku pełnego cyklu takich przemian następowałaby utrata 2
cz. ATP i 2 cz. GTP tzw. „cykl daremny”.

18. Proszę przedstawić proces trawienia węglowodanów u przeżuwaczy (glikolizę i glukoneogenezę).
W dawce pokarmowej przeżuwaczy znajdują się: cukry proste (pentozy, heksozy), dwucukry (sacharoza, laktoza) ,wielocukry (skrobia, celuloza,
hemiceluloza, pektyny czy pentozany).
Udział poszczególnych węglowodanów zależy od rodzaju paszy:

o pasze objętościowe zawierają węglowodany strukturalne
o pasze treściwe – węglowodany zapasowe

Trawienie węglowodanów zachodzi przede wszystkim w żwaczu pod wpływem enzymów uwalnianych przez obecne w nim mikroorganizmy.
Przemiana węglowodanów odbywa się w 2 etapach:

I.

następuje rozkład węglowodanów złożonych do dwucukrów, dalej do cukrów prostych; na końcu ma miejsce rozkład beztlenowy

cząsteczki heksozy do pirogronianu;

II.

z pirogronianu powstają LKT (kw. octowy, propionowy, masłowy)oraz niewielkie ilości kwasu mlekowego.

Powstałe LKT są głównym składnikiem energetycznym dla przeżuwaczy (pokrywają 80% zapotrzebowania). Ponadto stężenie LKT w płynie
żwacza oddziałuje na chemoreceptory w ścianie żwacza regulując w ten sposób pobranie paszy. LKT wchłaniają się do krwi bezpośrednio przez
ścianę żwacza lub ksiąg na drodze dyfuzji.

a) Kwas octowy:

20% - przekształcane do acetylo-CoA i włączane w cykl Krebsa;
80% - prekursor w syntezie kwasów tłuszczowych

b) Kwas propionowy:

wykorzystywany do syntezy glukozy

c) Kwas masłowy:

w ścianie żwacza przekształcany w kw. β-hydroksymasłowy (źródło energii, substrat w syntezie tłuszczy).

Fizjologiczne proporcje octanu : propionianu : maślanu w płynie żwacza to 65:20:15



największy udział octanu stwierdza się po skarmieniu siana, kiszonki, zielonek



zwiększenie syntezy pozostałych dwóch kwasów ma miejsce po skarmieniu paszami treściwymi i paszami nadmiernie
rozdrobnionymi.

U przeżuwaczy mało glukozy jest wchłaniane z przewodu pokarmowego (ok. 10%)

a) cechą charakterystyczną jest niskie stężenie glukozy we krwi (40-60mg%) => zagrożenie niedoborów
b) zapotrzebowanie na glukozę u przeżuwaczy jest podobne jak u monogastrycznych => w wątrobie odbywa się GLUKONEOGENEZA

(pokrywająca 75% zapotrzebowania); substraty dla glukoneogenezy:
 pirogronian (50-60%)
 aminokwasy glukogenne (ok.15%)
 kwas mlekowy (ok.20%)
 glicerol (ok. 5%)

c) największe ilości glukozy wykorzystywane są w gruczole mlekowym do syntezy laktozy (60-80% puli glukozy) oraz na potrzeby płodu
d) duże ilości glukozy wykorzystuje układ nerwowy (ok. 15-20% puli)
e) nasilenie glukoneogenezy następuje po pobraniu paszy (z uwagi na dostępność substratów).

19. Proszę uzasadnić znaczenie pH i paszy treściwej w żywieniu przeżuwaczy (efekt podstawienia).
Pasze treściwe w odróżnieniu od pasz objętościowych charakteryzują się dużą koncentracją energii i składników pokarmowych.

Zalicza się do nich m.in.: ziarno zbóż i jego przetwory, nasiona strączkowe, niektóre pasze z przemysłu rolno–spożywczego, mączki zwierzęce,
mieszanki przemysłowe.

W żywieniu przeżuwaczy, pasze treściwe powinny być zadawane w zależności od wydajności zwierzęcia. Krowy wysokoprodukcyjne powinny
dostawać większą ilość tych pasz (udowodniono, że dodatek pasz treściwych powoduje wzrost ilość tłuszczu w mleku produkowanym przez
krowy wysokomleczne). Ważne jest przestrzeganie odpowiedniej proporcji między paszami treściwymi, a objętościowymi.

Przy rosnącej ilości paszy treściwej w dawce następuje zmniejszenie pobrania pasz objętościowych, tzw. efekt podstawiania (substytucji). Efekt
ten zależy od strawności pasz objętościowych i składu chemicznego pasz treściwych, np. duża zawartość skrobi w tych paszach bardzo szybko
obniża pobieranie pasz objętościowych. W wyniku spadku ilości pasz objętościowych w dawce pokarmowej, spada jednocześnie ilość
pobieranego włókna przez zwierzę.

Zbyt mała ilość włókna powoduje ograniczenie wydzielania śliny, co jednocześnie wpływa na obniżenie pH żwacza. Dochodzi do kwasicy. W
wyniku tej choroby następuje zahamowany wzrost i rozwój dobroczynnych bakterii celulolitycznych. Wówczas zmniejsza się strawność masy
organicznej, a co za tym idzie spada wydajność mleczna krów.

Przestrzeganie odpowiedniej ilości węglowodanów oraz ich struktury pozwala na uniknięcie wielu chorób oraz wpływa na ekonomikę produkcji
mleka. Wartość pH zadawanej paszy powoduje podobne objawy, jak nieprzestrzeganie udziału pasz treściwych i pasz objętościowych w
żywieniu przeżuwaczy. Zbyt małe pH treści żwacza powoduje powstawanie kwasicy i obumieranie mikroflory. Ma to wpływ na trawienie
celulozy oraz na powstawanie lotnych kwasów tłuszczowych, z których organizm przeżuwaczy syntezuje związki tłuszczowe oraz glukozę.

Do pasz wpływających na obniżenie pH żwacza zaliczamy: liście buraczane, mieszanki treściwe ziarna zbóż, pasze nadpsute, wywar zbożowy
oraz skarmianie zbyt mokrą sianokiszonką. Natomiast na podwyższenie pH dobry wpływ mają siano łąkowe, słoma oraz kiszonka z traw i
motylkowych.

20. Proszę przedstawić różnice w trawieniu tłuszczowców u poszczególnych typach trawiennych zwierząt.
U zwierząt monogastrycznych trawienie tłuszczowców zachodzi w jelicie cienkim. W tym procesie biorą udział enzymy trzustkowe oraz enzymy
wydzielane przez błonę śluzową jelita. Ważną role w tym procesie odgrywa żółć produkowana w wątrobie. Do enzymów tych zaliczamy: lipazę
(prod. w trzustce), esterazę cholesterolową oraz fosfolipazę A2 (prod. w trzustce i bł. śluz.). Lipaza trzustkowa hydrolizuje wiązania estrowe
triacylogliceroli. W efekcie cząsteczka triacyloglicerolu rozkładana jest do monoacyloglicerolu oraz 2 cząsteczki wolego kw. tłuszczowego.
Tłuszcz opuszczający żołądek jest obecny w formie stosunkowo dużych granul, które byłyby trudne do hydrolizy. Trawienie tłuszczowców
wspomagają więc kwasy żółciowe i ich sole zawarte w żółci. Zmniejszają ona napięcie powierzchniowe wody i ułatwiają tworzenie się drobnych
kropelek tłuszczu (emulgowanie tłuszczu), co zwiększa ich powierzchnię i ułatwia dostęp enzymów. Część kwasów tłuszczowych w treści
dwunastniczej łączy się z jonem sodu, tworząc mydła sodowe, co również ułatwia emulgowanie pozostałych tłuszczów. Działanie lipazy
trzustkowej uaktywniają kwasy żółciowe. W wyniku działania lipazy trzustkowej powstają więc wolne kwasy tłuszczowe oraz
monoacyloglicerole, które łączą się z kwasami żółciowymi w tak zwane, micele, czyli formy łatwiej rozpuszczalne w wodzie, a więc łatwiej
wchłaniane w jelitach. Dzięki żółci łatwiej wchłaniają się także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach.

U zwierząt poligastrycznych trawienie tłuszczowców rozpoczyna się zarówno w jelitach jak i w żwaczu. Tempo tych procesów zależny od
szybkość uwalniania tłuszczu z komórek roślinnych, co z kolei zależny od czasu fermentacji składników ścian komórkowych. Ważne jest również
rozdrobnienie nasion głownie roślin oleistych. Po pobraniu przez zwierzę pokarmu wszystkie tłuszcze ulegają procesowi lipolizy w żwaczu,
polegającej na enzymatycznej hydrolizie wiązań estrowych glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych. Lipazy odpowiedzialne za lipolizę
syntetyzowane są przez bakterie jak i pierwotniaki. Hydroliza ta jest zwykle całkowita, chociaż niskie pH może ją ograniczać. W płynie żwacza nie
znajduje się produktów pośrednich (czyli mono i diacylogliceroli). Lipolizie podlegają triacyloglicerole, fosfolipidy oraz galaktolipidy. W
niewielkim stopniu przemianom podlegają woski, chlorofil i karotenoidy. Końcowymi produktami lipolizy są wolne kwasy tłuszczowe oraz
glicerol, którego natychmiast powstają w żwaczu LKT. Uwolnione kwasy tłuszczowe są szybko neutralizowane , prawdopodobnie przez
tworzenie nierozpuszczalnych w płynie żwacza soli wapniowych. Sole wapniowe przylegają do komórek bakterii i cząsteczek paszy.
Mikroorganizmy nie wykorzystują tłuszczu jako źródła energii. Jest on wykorzystywany przez nie w minimalnym stopniu. Wykazano, że jedynie
niektóre drobnoustroje żwacza wykorzystują wolne kwasy tłuszczowe do syntezy ilości kwasów tłuszczowych, a część ich gromadzi fosfolipidy.
Tłuszcze i kwasy tłuszczowe przepływają w treści pokarmowej do trawieńca i do jelita cienkiego i podlegają procesom trawienia jelitowego.
Lipaza trzustkowa u przeżuwaczy jest podobna pod względem budowy i funkcji do lipazy zwierząt nieprzeżuwających. Końcowych produktem
trawienia w jelicie są wolne kwasy tłuszczowe, które są wchłaniane do limfy. W odróżnieniu od zwierząt monogastrycznych, u których kwasy
tłuszczowe wchłaniane są głównie w postaci diacylogliceroli , u zwierząt przeżuwających wchłaniane są jedynie wolne kwasy tłuszczowe.
21. znaczenie cholesterolu w żywieniu zwierząt i jego znaczenie fizjologiczne
a)znaczenie fizjologiczne cholesterolu:

-jest on strukturalnym elementem błon komórkowych
- służy jako materiał wyjściowy do syntezy soli żółciowych
-służy jako materiał wyjściowy do syntezy hormonów steroidowych
-prekursor w synetzie wit.D

b)znaczenie w żywieniu zwierząt
-przy dużej podaży cholesterolu w pokarmie organizm zmniejsza syntezę i/lub wchłanianie, przy małej zwiększa syntezę
- cholesterol całkowity jest sumą lipoprotein o niskiej gęstości, które transportują cholesterol z wątroby do komórek (LDL) i lipoprotein o
wysokiej gęstości transportujących cholesterol w odwrotnym kierunku (HDL). Podwyższenie stężenia LDL oznacza pojawienie się czynnika
ryzyka- miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak choroba wieńcowa i zawał serca.Natomiast duża ilość HDL jest dla
organizmu korzystna-czyli ze wykorzystywany jest on do procesow fizjologicznych

22. Rola tkanki tłuszczowej i zagrożenia spowodowane jej obecnością

Najważniejsze funkcje tkanki tłuszczowej:

- magazynowanie energii w postaci tłuszczu

- uwalnianie tłuszczu do krwi w sytuacjach deficytu energii

- funkcja gruczołowo- metaboliczna (m.in.:wpływ na insulinooporność)
- rola immunomodulująca m.in. wydzielanie licznych cząsteczek wpływających na funkcję układu odpornościowego, zapalenie, rozwój i
postęp miażdżycy)

- termoizolacja ciała
- osłona i amortyzacja narządów wewnętrznych przed wstrząsami i urazami

Zagrożenia wynikające z jej posiadania:

- nadmiar prowadzi do otyłości, zmniejszenia kondycji,osłabienia, może prowadzic do rozwoju chorob serca,miazdzyce itd.

23.uzasadnic na czym polega współzależność między przemiana tłuszczowców a przemianą węglowodanów ( patrz pyt 1)
zależność przemian tłuszczowców od przemian węglowodanów często opisywana jest obrazowym stwierdzeniem „tłuszcze spalają się w ogniu
węglowodanów”
24. skąd biorą się ciała ketonowe? Ich znaczenie zdrowotne w żywieniu przeżuwaczy
-jeżeli utlenianie (β-oksydacja) kwasów tłuszczowych zatrzyma się na etapie acetylo-CoA, z racji zbyt małej podaży kwasu szczawiooctowego a
powstawać będzie kwas acetylooctowy, który rozpadnie się na aceton i kwas β-hydroksymasłowy – powstaja ciała ketonowe i dostają sie do
krwi
-nagromadzenie we krwi kwasu acetylooctowego, acetonu i kwasu β-hydroksymasłowego (z racji pozornej niewydolności wątroby) prowadzi do
choroby zwanej acetonemią, a u przeżuwaczy – ketozą
-główną przyczyną ketozy u krów wysoko wydajnych w okresie poporodowym jest niedostateczne pobieranie paszy a w niej węglowodanów
-w rezultacie tłuszcz uwalniany z rezerw zgromadzonych w czasie ciąży nie może podlegać opisanym procesom utleniania
-inne czynniki sprzyjające ketozie to zaburzenia w procesie fermentacji w żwaczu, Niedobów w żwaczu pasz węglowodanowych oraz skarmianie
zepsutej kiszonki, zawierającej kwas masłowy
- Ketoza - Choroba przemian materii występująca najczęściej w ciągu pierwszych ośmiu tygodni laktacji. Główna przyczyną jest niedobór energii.
Powstają wtedy zaburzenia energetyczne prowadzące do gromadzenia nadmiernych ilości związków ketonowych we krwi i w innych tkankach.
Następstwem jest utrata apetytu, pogorszenie kondycji, objawy nerwowe w wydychane przez zwierze powietrze oraz jego mleko mają zapach
owoców!
25. Znaczenie jakości tłuszczu w paszy
Jakość i ilość tłuszczu w paszach zwierząt gospodarskich decyduje o akceptacji przez konsumentów i przydatności dla przemysłu
przetwórczego. Tłuszcz dobrej jakości powinien być biały lub kremowo-biały i twardy w temperaturze pokojowej. Stopień twardości zależy od
jego temp topnienia. Temp topnienia kw. nasyconych prostych wzrasta wraz ze wzrostem długości łańcucha. Zazwyczaj temp top tł zwierz
mieści się w przedziale 25-50C. Od temp topnienia tłuszczu zależy wygląd tkanki tłuszczowej. Jeżeli lipidy w niej zawarte nie są całkowicie
zestalone, przybiera ona wygląd szary lub żółty, gdyż widoczna jest tkanka łączna , naczynia włosowate, zawierające krew i barwniki
karotenoidowe. W ostatnich latach coraz częściej ocenia się jakość tłuszczu zwierząt z punktu widzenia zdrowia konsumenta. Spożywanie
tłuszczów nasyconych sprzyja rozwojowi chorób krążenia u ludzi. Ostatnio zaleca się by tłuszcze nie stanowiły więcej niż 30% energii w dawce
dziennej człowieka i aby były nasycone. Ważny jest stosunek sumy kwasów n-6 do n-3, który powinien wynosić 1. We współczesnych dietach
stosunek ten wynosi 10-50, czyli ma miejsce niedobór kwasów z rodziny n-3. U noworodków i osób starszych aktywność enzymów
prowadzących elongacje i denaturacje (wprowadzenie wiązań podwójnych) ALA ( kw. delta-aminolewulinowy) do EPA (kw.
eikozopentaneowego) i DHA (wielonienasycony kwas dokozaheksaenowy) jest dość mała i jest zbyt mało prekursorów w diecie i dlatego jest
konieczne podawanie im EPA i DHA do żywności.
Bezpośredni dodatek kwasów tłuszczowych w paszy jest bardziejskuteczny, niż synteza tych kwasów z lipidowych prekursorów w ciele
zwierzęcia.

Korzystny efekt dodatku tłuszczu na wyniki produkcyjne i wskaźniki rozrodu źródło nienasyconych kwasow tluszczowych, ogranicza plynie
paszy)

Elongacje i desaturacje przeprowadza się w celu przebudowy tluszczy w inne w inne długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe.(
aby były lepiej przyswajalne)

26. Przedstawić podstawowe funkcje białek w organizmie zwierzat decydujące o przebiegu procesów życiowych z pozyskiwanych z paszy
Funkcje białek w org. zwierząt

1. tworzy strukturę ciała i tkanek organizmu więżąc: szkielet kostny z tkanka łączna, tworząc: mięśnie, skórę, włosy, kopyta
2. umożliwia ruch ciała i jego narządów dzięki kurczliwości włókienek białkowych w mięśniach a także umożliwia zapłodnienie

wprowadzając w ruch plemniki

3. wszystkie znane enzymy są białkami , a wiec białko i specyficzność budowy cząsteczki białkowej decyduje o charakterze i przebiegu

procesów życiowych.

4. białko jest transporterem wielu cząsteczek i jonów w org. jak np. hemoglobina w krwinkach czerwonych przenosząca tlen
5. tworzy ochronę immunologiczna organizmu przed obcymi ciałami i cząsteczkami np. bakteriami i wirusami.

Aminokwasy

W przewodzie pokarmowym zwierząt uwalnianie aminokwasów z białka pasz jest wynikiem działania wielu enzymów proteolitycznych, AA a
także małe peptydy mogą być wchłonięte i wykorzystywane przez organizm.
 dzieli się je uwzględniając zdolność ich syntezy przez organizm zwierzęcy, od której zależy zapotrzebowanie na aa w pożywieniu

Aminokwasy Białkowe

 AA niezbędne (egzogenne) nie wytwarzane w org.: lizyna (Lys), arginina (Arg), metionina (Met), fenyloalanina (Phe), treonina (Thr),
histydyna (His), tryptofan (Trp), izoleucyna (Ile), leucyna (Leu), walina (Val).
 AA syntezowanie w org. z aminokwasów niezbędnych( względnie egzogennych): cysteina (Cys) z metioniny, tyrozyna (Tyr) z fenyloalaniny,
hydroksylizyna (Hyl) z lizyny.

Zapotrzebowanie na białko
Białko jest najważniejszym elementem strukturalnym komórek i tkanek zwierząt. Białkami są enzymy czynne w komórkach oraz wytwarzane i
wydzielane do światła pp. Cząsteczki o charakterze białkowym spełniają różnorodne funkcje we krwi.
Z białek zbudowane są tk. miękkie, mięśnie i ścięgna oraz tk. narządów wew. wraz z tk. łączną i nerwową.
Zapotrzebowanie zwierzą na białko jest faktycznie zapotrzebowaniem na aa egzogenne (niezbędne An) zawarte w białku paszy.
Pożywienie jest jedynym ich źródłem oraz źródłem aa endogennych choć te ostatnie są również syntetyzowane w organizmie. Aminokwasy
białka paszy mogą być wykorzystywane przez organizm po hydrolizie(hydroliza enzymatyczna procesów trawienia białek) w pp - procesie
rozszczepiającym wiązania peptydowe
Wolne aa, a także małe peptydy wchłaniane są głównie w jelicie cienkim. Organizm zużytkowuje je do syntezy białka a także innych związków
niebiałkowych nieodzownych dla organizmu.
Synteza białka w organizmie pokrywa potrzeby rozwoju i wzrostu masy ciała oraz produkcji mleka, jaj i innych związków wydalanych z org. W
komórkach i tkankach procesy życiowe przejawiają się stałą przemianą białek polegającą na rozkładzie poszczególnych cząsteczek białkowych i
ponownej ich syntezie. Szybkość takich przemian, mierzona półokresem rozpadu wynosi od kilkunastu godzin w przypadku niektórych
enzymów do wielu miesięcy w przypadku tk. chrzęstnej.
W odżywianiu białkowym zwierząt przeżuwających olbrzymią rolę spełniają symbiotyczne mikroorganizmy żwacza, którego treść zawiera około
10

9

- 10

10

bakterii i około 10

6

ml pierwotniaków. Do syntezy własnego białka mikroorganizmy żwacza wykorzystują zarówno białka paszy jak i

związki niebiałkowe.
Zapotrzebowanie bytowe
Związki azotowe są wydalane bez przerwy w kale i w moczu, także podczas żywienia bezbiałkowego, bez aa i zw. azotowych niebiałkowych.
Straty występują także w postaci białka włosów, naskórka, ścierających się kopyt i śliny. Zwierzęta żywione dieta bezbiałkową zawierają
wszystkie niezbędne składniki pokarmowe poza zw. azotowymi z upływem czasu dochodzą do poziomu minimalnego wydalania(wydalanego)
azotu. Organizm znajduje się w stanie tzw przemiany podstawowej i wydala w moczu azot nazywany azotem endogennym.
Ilość azotu potrzebna do pokrycia strat azotu endogennego w moczu, azotu metabolicznego w kale oraz innych strat u zwierząt żywionych
dieta bezbiałkową jest zapotrzebowaniem azotu na pokrycie potrzeb bytowych. Jeżeli potrzeby energetyczne organizmu będącego na diecie
bezbiałkowej nie są pokryte węglowodanami i tłuszczami następuje wykorzystanie białek organizmu dla uzupełnienia tych potrzeb.
Zapotrzebowanie bytowe na azot u przeżuwaczy może być mniejsze niż wynikałoby to z przemiany podstawowej a to ze względu na
recyrkulację mocznika do żwacza i jego wykorzystania przez mikroorganizmy do syntezy aa i białka. Wystarczająca ilość białka na pokrycie
zapotrzebowania przeżuwacza dostarczona jest do makroorganizmu po pokryciu zapotrzebowania mikroorganizmów żwacza na energię i azot.
Zapotrzebowanie produkcyjne
Podstawowym zadaniem produkcji zwierzęcej jest dostarczenie żywności człowiekowi. Najbardziej pożądanym składnikiem tych produktów
żywnościowych jest białko. Zapotrzebowanie produkcyjne na białko było i jest głównym impulsem badań nad efektywnością wykorzystania
białka pasz przez zwierzęta.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko
Wzrostowi towarzyszy rozwój org, charakteryzujący się zmianami wielkości i czynności narządów wew. i tkanek do czasu osiągnięcia dojrzałości
org. Wzrost tkanek zależy od dopływu energii i składników pokarmowych w tym aa a po zakończeniu wzrostu zapotrzebowanie na aa i na inne
składniki powinno się zmniejszyć do poziomu potrzeb bytowych (i pytanie prof. Czy to stwierdzenie jest satysfakcjonujące?). Zwiększanie się
masy ciała rozumiane jako wzrost jest skorelowane głównie z ilością odłożonego białka. Wraz z białkiem zatrzymywana jest 3-4 krotna ilość
wody i składniki te decydują o wielkości przyrostu. Wraz z odkładaniem się białka odkłada się w znaczącej ilości tłuszcz oraz związki mineralne.
Duże nagromadzenie tkanki tłuszczowej obniża zawartość innych składników, a przede wszystkim wody i białka.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko - przeżuwacze
Pokrycie zapotrzebowania na białko dla przeżuwaczy opierało się za zawartości w paszy białka surowego i białka strawnego. Obecnie opiera się
na zawartości w paszy białka trawionego w jelicie cienkim (BTJ)-więcej patrz ćw. W chwili obecnej uważa się, w zależności od warunków
produkcyjnych i stosowanych pasz uzupełnienie pasz mocznikiem jest możliwe w celu pokrycia zapotrzebowania na białko.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko - świnie
Świnie potrzebują białka przede wszystkim jako źródło aa niezbędnych(egzogennych). Pokrycie potrzeb a w szczególności na aa znajdujący się
w paszy w największym niedoborze w stosunku do zapotrzebowania odnosi się przede wszystkim do wartości energetycznej paszy.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko - drób
Podobnie jak u świń, zapotrzebowanie na białko jest zapotrzebowaniem na aa niezbędne, którego pokrycie wiąże się z dostarczeniem
nadmiaru aa endogennych.
Zapotrzebowanie na biało w okresie rozrodu
Wpływ żywienia ma miejsce w całym okresie wzrostu i zdolności reprodukcyjnej zwierząt.



27. Przedstawić przykładowe właściwości paszowe AA wraz z uzasadnieniem
Lizyna
a) aa limitujący wartość białka pasz dla zwierząt
b) jest go mało w ziarnie zbóż i jego przetworach
c) zawierają go dużo nasiona roślin motylkowych, śruty poekstrakcyjne oraz materiały paszowe pochodzenia zwierzęcego
Rola lizyny w organizmie:
a) niezbędna przy budowie białek, głównie w mięśniach i w kościach, istotna w okresie rozwoju;
b) wchłania wapń, poprawia koncentrację umysłową;
c) łagodzi objawy przeziębienia, grypy oraz opryszczki;
d) obecna prze wytwarzaniu hormonów, przeciwciał, enzymów i przy budowie kolagenu;
e) jej niedobór skutkuje objawami zmęczenia i rozdrażnienia, powodując anemię i wypadanie włosów.
Metionia
a) aa siarkowy, elektrycznie obojętny, występujący w dużych ilościach w kazeinie mlekowej i w białku jaja;
b) uczestniczy w wielu rodzajach metylacji a także w reakcjach metabolicznych, dostarczając grupy siarkowe;
c) nie tworzy mostków siarczkowych -S-S- ponieważ nie posiada grup tiolowych - SH

d) wspólnie z cysteina tworzą grupę aa siarkowych. W białku zbóż i kukurydzy jest ich wystarczająco. Jest ich mało w nasionach roślin
motylkowych (prowadzi do powstania soli kwasów żółciowych)
e) metionina odgrywa ważną rolę w wielu procesach biosyntezy np. adrenaliny, kreatyny, cholin
Treonina
a) produkt o dużej zawartości treoniny to twaróg, drób, ryby, mięso, soczewica, ziarno sezamowe
b) pozwala sprawnie funkcjonować ukł. odpornościowemu, sprzyja dobremu funkcjonowaniu skóry i kości oraz umożliwia prawidłowe
kształtowanie się szkliwa zębów
c) występuje ona tylko w pokarmach mięsnych, podobnie jak tyrozyna i lizyna
d) jest głównym źródłem metyloglioksalu związku o charakterze cytostatycznym
e) wspomaga funkcjonowanie tarczycy
Tryptofan
Tryptofan wraz z fenyloalaniną i tyrozyną tworzą grupę aa zawierających w rodniku pierścień aromatyczny
a) tryptofan - prekursor wit. PP - niacyny, hormonów serotoniny i melatoniny
b) w treści jelita grubego w procesach fermentacyjnych z tryptofanu powstaje indol i skatol nadające odchodom typową woń, które po
dalszych przemianach stwierdza się je w moczu i pocie
c) zwiększone ilości tego związku wskazują na intensywne procesy gnilne w pp
d) w procesie gnilnym powstają inne aminy trujące o nieprzyjemnym zapachu: putrescyna z ornityny i kadaweryna z lizyny
Fenyloalanina
a) nadmiar poziomu fenyloalaniny w mózgu może powodować obniżenie poziomu serotoniny
b) nadmiar fenyloalaniny ma toksyczne działanie na niektóre struktury mózgu i może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń
c) fenyloalanina poza budową białek ciała bierze udział w syntezie substancji regulujących nasz metabolizm m.in.: adrenaliny (hormon walki i
ucieczki) tyroksyny (jeden z hormonów tarczycy)
d) jest prekursorem epinefryny (adrenalina) i norepinefryny(noradrenalina), hormonów powstających w nadnerczu w wyniku utleniania
tyrozyny - DOPA i amin katecholowych
e) DOPA jest prekursorem melanin, barwników skóry i włosów
f) ma znaczenie przeciwdepresyjne i zmniejsza uczucie bólu
Walina, leucyna i izoleucyna
a) wraz z izoleucyną (która jest izomerem leucyny) mają podobna budowę
b) są związkami glukogennymi
Histydyna
a) atomy żelaza w cząsteczce hemoglobiny znajdują się pomiędzy parą reszt histydyny
b) dekarboksylacja histydyny daje histaminę, hormon powstający w różnych narządach i stymulujący wydzielanie soków trawiennych do pp
oraz rozszerzający naczynia krwionośne obwodowe
Arginina
a) w kom. nie wytwarzających mocznika, arginina przy udziale grupy enzymów zwanych syntazami NO, jest przekształcana w cytruline oraz
tlenek azotu (NO)

Tlenek azotu(NO) jest cząsteczką sygnałową, która powoduje m.in: rozkurcz mięśniówki gładkiej naczyń a co za tym idzie spadek

ciśnienia tętniczego
b) wchodzi w skład białek wiążących ujemnie naładowane cząsteczki kwasów nukleinowych takich jak histony
c) zwiększa sprawność seksualną samców, ponieważ NO nasila procesy fizjologiczne warunkujące erekcję!
d) przyczynia się do zwiększenia wydolności pracujących mięśni, co w czasie treningu siłowego objawia się znacznym przyrostem siły i
wytrzymałości, a w okresie potreningowym do szybszej regeneracji organizmu. Ostatecznym efektem jest - przyrost beztłuszczowej

28.Przedstawić i uargumentować znaczenie lizyny w żywieniu zwierząt ( patrz wyżej)

Lizyna jest aminokwasem niezbędnym dla psów i kotów, dlatego musi zostać dostarczona w pokarmie, aby umożliwić prawidłowa syntezę

białek w organizmie. Brak tego aminokwasu w diecie szczeniąt i kociąt przyczynia się do poważnego zaburzenia przebiegu wzrostu

Oprócz niezwykle ważnej roli w syntezie białek, lizyna pełni też inne funkcje. Badania naukowe wykazały, ze zwiększenie poziomu lizyny w

diecie ma korzystny wpływ na ograniczenie przypadków herpeswirozy u kociąt. Herpeswirus jest u kotów jednym z czynników

odpowiedzialnych za schorzenia górnych dróg oddechowych, objętych wspólna nazwa: katar koci. Zakażenie herpeswirusem wywołuje

poważniejsze niż w przypadku pozostałych czynników objawy kliniczne obejmujące również narząd wzroku. U kociąt nie zaszczepionych może

nastąpić nawet zejście śmiertelne.

Wzbogacenie pokarmu w lizynę sprzyja ograniczeniu intensywności rozprzestrzeniania się wirusa oraz łagodzi objawy zakażenia u

zainfekowanych zwierząt.

Lizyna występuje w znacznych ilościach w białkach pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza w mięsie i mleku (kazeina). Również bogatym źródłem

lizyny są białka sojowe. Ryzyko niedoboru lizyny występuje przy diecie, której podstawą są zboża, dlatego w takim wypadku konieczna jest

odpowiednia suplementacja.

29. Proszę uzasadnić dlaczego AA niezbędne nie podlegają pojęciu „ strawności białek” w paszach dla przeżuwaczy

Aa niezbędne (An) znajdujące się w paszy nie są w pełni dostępne dla organizmu, nie są całkowicie uwalniane z paszy i wchłonięte w nie

zmienionej postaci; An wchłonięte są wykorzystywane do syntezy białka oraz są prekursorami innych niezbędnych dla org. związków

An będące w nadmiarze są wykorzystywane jako źródło energi (utlenione)

Proces fermentacji pasz w żwaczu obejmuje także białka i aa

Z racji mających miejsce strat An NIE MA uzasadnienia pojęcia "strawności białka" pasz u przeżuwaczy. Wspomniane stwierdzenie u

przeżuwaczy można odnieść do miazgi pokarmowej przechodzącej z trawieńca do 12-stnicy.

Niestety białko większości pasz stosowanych w żywieniu krów mlecznych jest trawione w żwaczu w 70-90%. Oznacza to że do jelita cienkiego

trafia głównie białko pochodzenia mikrobiologicznego. Białko mikrobiologiczne mimo, iż ma dużą wartość biologiczną może nie pokrywać

zapotrzebowania na aa egzogenne dla wysoko wydajnej mućki zwłaszcza w szczycie laktacji.

Wykazano, że podawanie białka bogatego aa egzogenne bezpośrednio do 12stnicy (przez przetokę) znacznie poprawia mleczność krów. Z tego

powodu wymyślono białka chronione

nie podlega procesowi rozkładu w żwaczu lub ulega rozkładowi w ograniczonym stopniu. Najpopularniejsze metody ochrony białka paszowego
przed rozkładem w żwaczu to:



preparowanie przy pomocy formaldehydu (zakazane w Polsce)



ogrzewanie (ekstruzja, prażenie itp.)



otoczkowanie np. mydłami wapniowymi kw. Tłuszczowych

Najczęściej chroni się białko z śrut poekstrakcyjnych : sojowej i rzepakowej.
Udział dodatku białka chronionego w dawce musi wynikać z bilansu białka (BTJN i BTJE) w calej dawce pokarmowej. Trzeba pamiętać, że przy
stosowaniu białka chcronionego należy też podawać białko rozkładane w żraczu.

30. Przedstwaić sposób podziału białka pasz w paszach pochodzenia roślinnego i od czego on zależy

Pasze pochodzenia roślinnego można podzielić na 2 grupy:

1) pasze zawierające części wegetatywne roślin

To białka znajdujące się w komórkach fotosyntetyzujących a więc białka enzymatyczne i błon cytoplazmatycznych są to przeważnie albuminy i
globuliny o korzystnym składzie aa dla zwierząt, zawierającym dużo An
2) pasze zawierające białka zapasowe (np. nasiona)
Białka o charakterze zapasowym mogą gromadzić się w większych ilościach w stosunku do suchej masy paszy w częściach wegetatywnych
roślin. Białka zapasowe niektórych roślin ulegają koncentracji w procesie technologicznym np. podczas ekstrakcji tłuszczy co powoduje wzrost
zawartości białka w śrucie z nasion soi z 35 do około 45% w s.m. a w śrucie rzepakowej z 22 do 45%
Skład aa białek zapasowych jest bardzo różny i tak np. ziarno zbóż a szczególnie pszenicy mają mało lizyny z kolei strączkowe a szczególnie
bobik i groch mają mało aa siarkowych. Szczególnie zmienne są pasze pochodzenia zwierzęcego
31. Proszę przedstawić na podstawie przykładów, procesy przemiany białek w organizmie zwierząt.
Przemiana białek obejmuje procesy:
1) syntezy białej o strukturze cząsteczek odpowiadającej spełnionej przez nie funkcji (enzymy lub białka strukturalne)
2) rozkładu do aminokwasów i innych związków wykorzystywanych ponownie do syntezy białka
3) rozkładu ale jako źródło energii
Wszystkie białka organizmu znajdują się w ciągłym procesie rozkładu i syntezy. Wzrost zwierząt zależy głównie od odłożenia masy białka, którą
stanowi różnica miedzy ilością białka syntetyzowanego a rozłożonego. Ilość syntetyzowanego białka może wielokrotnie przewyższać ilość białka
odłożonego
Biosynteza i rozkład aminokwasów
Białka pasz i ulegające rozkładowi w procesach katabolicznych białka organizmu są źródłem endo - i egzogennych aa. Aminokwasy znajdujące
się w komórkach są włączane do łańcuchów peptydowych w odpowiednich proporcjach dla danego syntetyzowanego białka.
Organizm nie ma zdolności magazynowania aa tak jak to robi z glukozą w postaci glikogenu. Nie są również jako aminokwasy wydalane!
Są przekształcane do mocznika w cyklu reakcji zwanym cyklem mocznikowym lub cyklem ornitynowym. Wątroba jest miejscem procesów cyklu
mocznikowego.
Akumulacja jonów amonowych NH

4+

(jako prekursor cyklu mocznikowego) ponad fizjologiczną zawartość jest toksyczna dla organizmu

U zwierząt ureotelicznych azot jest wydalany poprzez cykl mocznikowy w postaci mocznika
W ptaków i gadów lądowych wydalanie azotu następuje po przekształceniu azotu w kwas moczowy

Jedynie zwierzęta wodne wydalają amoniak bezpośrednio
W treści żwacz zarówno jony amonowe jak i mocznik są wykorzystywane przez bakterie do syntezy aa i białka lecz intensywność tych procesów
zależy m.in. od ilości dostępnej energii
U ptaków a gadów lądowych nadmiar azotu aminowego jest wykorzystywany do syntezy puryn,które są następnie przekształcane do kwasu
moczowego i w tej formie wydalane. Jest to proces usuwania nadmiaru azotu z org.
Wolne aminokwasy z krwi są transportowane do komórek przez błony komórkowe aktywnie, z wykorzystaniem energii ATP wbrew gradientowi
stężeń.
32. Proszę przedstawić na czym polega zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne w organizmie zwierząt.
Zapotrzebowanie bytowe
Związki azotowe są wydalane bez przerwy w kale i w moczu, także podczas żywienia bezbiałkowego, bez aa i zw. azotowych niebiałkowych.
Straty występują także w postaci białka włosów, naskórka, ścierających się kopyt i śliny. Zwierzęta żywione dieta bezbiałkową zawierają
wszystkie niezbędne składniki pokarmowe poza zw. azotowymi z upływem czasu dochodzą do poziomu minimalnego wydalania(wydalanego)
azotu. Organizm znajduje się w stanie tzw przemiany podstawowej i wydala w moczu azot nazywany azotem endogennym.
Ilość azotu potrzebna do pokrycia strat azotu endogennego w moczu, azotu metabolicznego w kale oraz innych strat u zwierząt żywionych
dieta bezbiałkową jest zapotrzebowaniem azotu na pokrycie potrzeb bytowych. Jeżeli potrzeby energetyczne organizmu będącego na diecie
bezbiałkowej nie są pokryte węglowodanami i tłuszczami następuje wykorzystanie białek organizmu dla uzupełnienia tych potrzeb.
Zapotrzebowanie bytowe na azot u przeżuwaczy może być mniejsze niż wynikałoby to z przemiany podstawowej a to ze względu na
recyrkulację mocznika do żwacza i jego wykorzystania przez mikroorganizmy do syntezy aa i białka. Wystarczająca ilość białka na pokrycie
zapotrzebowania przeżuwacza dostarczona jest do makroorganizmu po pokryciu zapotrzebowania mikroorganizmów żwacza na energię i azot.
Zapotrzebowanie produkcyjne
Podstawowym zadaniem produkcji zwierzęcej jest dostarczenie żywności człowiekowi. Najbardziej pożądanym składnikiem tych produktów
żywnościowych jest białko. Zapotrzebowanie produkcyjne na białko było i jest głównym impulsem badań nad efektywnością wykorzystania
białka pasz przez zwierzęta.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko
Wzrostowi towarzyszy rozwój org, charakteryzujący się zmianami wielkości i czynności narządów wew. i tkanek do czasu osiągnięcia dojrzałości
org. Wzrost tkanek zależy od dopływu energii i składników pokarmowych w tym aa a po zakończeniu wzrostu zapotrzebowanie na aa i na inne
składniki powinno się zmniejszyć do poziomu potrzeb bytowych (i pytanie prof. Czy to stwierdzenie jest satysfakcjonujące?). Zwiększanie się
masy ciała rozumiane jako wzrost jest skorelowane głównie z ilością odłożonego białka. Wraz z białkiem zatrzymywana jest 3-4 krotna ilość
wody i składniki te decydują o wielkości przyrostu. Wraz z odkładaniem się białka odkłada się w znaczącej ilości tłuszcz oraz związki mineralne.
Duże nagromadzenie tkan@ki tłuszczowej obniża zawartość innych składników, a przede wszystkim wody i białka.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko - przeżuwacze
Pokrycie zapotrzebowania na białko dla przeżuwaczy opierało się za zawartości w paszy białka surowego i białka strawnego. Obecnie opiera się
na zawartości w paszy białka trawionego w jelicie cienkim (BTJ)-więcej patrz ćw. W chwili obecnej uważa się, w zależności od warunków
produkcyjnych i stosowanych pasz uzupełnienie pasz mocznikiem jest możliwe w celu pokrycia zapotrzebowania na białko.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko - świnie
Świnie potrzebują białka przede wszystkim jako źródło aa niezbędnych(egzogennych). Pokrycie potrzeb a w szczególności na aa znajdujący się
w paszy w największym niedoborze w stosunku do zapotrzebowania odnosi się przede wszystkim do wartości energetycznej paszy.
Wzrost a zapotrzebowanie na białko - drób
Podobnie jak u świń, zapotrzebowanie na białko jest zapotrzebowaniem na aa niezbędne, którego pokrycie wiąże się z dostarczeniem
nadmiaru aa endogennych.
Zapotrzebowanie na biało w okresie rozrodu
Wpływ żywienia ma miejsce w całym okresie wzrostu i zdolności reprodukcyjnej zwierząt.
33. Proszę przedstawić na czym polega zapotrzebowanie na energię w organizmie zwierzęcia w różnych etapach fizjologicznych.

 za przemianę podstawową, zwaną też standardową, uznaje się tempo produkcji ciepła w organizmie, gdy zwierzę znajduje się w: (warunki
podstawowe)
- całkowitym spokoju psychicznym i fizycznym
w stanie na czczo
w warunkach termicznej neutralność
 w takich warunkach, zwanych podstawowymi, straty energii związane są jedynie z funkcjami fizjologicznymi niezbędnymi do
podtrzymania życia i w zasadzie nie powinny przekraczać 25%
 aby zwierzę było na czczo, inaczej postabsorbcyjnym (tj. po wchłonięci treści pokarmowej) trzeba je na pewien czas pozbawić pokarmu ale
nie wody (zwierzęta mięsożerne 12-18h, bydło 2-3 dni, króliki czy szczury 24h)
 tempo metabolizmu oznaczane u zwierząt znajdujących się w spokoju i w warunkach termicznie neutralnych lecz normalnie karmionych
nazywa się przemianą spoczynkową, która jest większa od podstawowej
 u zwierząt karmionych do woli, w warunkach spoczynkowych, produkcja ciepła jest niewielka lecz mimo wszystko o ok. 20% większa niż u
zwierząt będących na czczo
 wszelkie wysiłki fizyczne zwierząt ponoszone się przez mięśnie
 wysiłki te zwykle zwie się pracą, która może mieć charakter statyczny lub dynamiczny
 w zależności od rodzaju i intensywności wykonywanego wysiłku tempo metabolizmu zwierząt zwiększa się w określonym stopniu w
stosunku do podstawowego, aż do osiągnięcia poziomu maksymalnego
 metabolizm maksymalny – największe tempo metabolizmu w czasie długotrwałego wysiłku fizycznego przebiegającego stale podczas
przemiany tlenowej, a więc gdy nie ma miejsca w organizmie gromadzenia się kwasu mlekowego

34. Proszę uzasadnić dlaczego ciepło powstające podczas biologicznego utleniania związków organicznych nazywamy produktem
odpadowym
Prawo Hessa mówi, że:



ciepło reakcji chemiczne przebiegającej w stałej objętości lub pod stałym ciśnieniem nie zależy od tego jaką drogą przebiega

reakcja, a jedynie od stanu początkowego i końcowego


oznacza to, że ciepło reakcji nie zależy od tego, czy produkty otrzymano z substratów bezpośrednio czy poprzez dowolne etapy

pośrednie



jeżeli w trakcie reakcji nie występuje praca użyteczna, wówczas ciepło przemiany będzie zależało jedynie od stanu

początkowego i końcowego

 Energia wyzwalana w biologicznym utlenianiu związków organicznych nie może być w całości wykorzystana do wykonania jakiejkolwiek
pracy fizjologicznej
 jedyną formą energii stanowiącą siłę napędową procesów fizjologicznych jest energia obecna w ATP utleniający się do ADP (energetyczna
waluta)
 podczas biologicznego utleniania związków organicznych tylko część zawartej w tych związkach energii ulega zmagazynowaniu w ATP
reszta zaś zmienia się w ciepło, które jest produktem odpadowym.
 ten produkt odpadowy umożliwia jednak zwierzętom stałocieplnym utrzymanie stałej temperatury ciała nieraz na poziomie znaczenie
wyższym od temperatury otoczenia
 wartość energii jaka jest obecna w produkcie jakim jest ATP wynosi 48,1 kJ/mol a podczas całkowitego utlenianiu wydajność
wykorzystywania wiązań energetycznych wynosi w wypadku:
- glukozy = 65,0%
- tłuszczów = 63,5%
- kazeiny = 46,0%
Czyli traconych jest odpowiednio 35,0; 36,5 oraz 54,0% energii zawartej w tych substancjach.

35. Proszę określić znaczenie dla organizmu zwierzęcego produktu odpadowego powstającego podczas biologicznego utleniania związków
organicznych
Bilans energii

 ilość energii powstającej podczas spalania białka w bombie kalorymetrycznej jest istotnie większa niż podczas przemiany w organizmie
 brak tej różnicy podczas spalania tłuszczy i węglowodanów
 białko organizmu nie ulega pełnemu utlenianiu, a część nieutleniona jest wydalana w postaci różnych związków azotowych, wśród
których najwięcej jest mocznika i kwasu moczowego
 ciepło spalania tych związków wynosi odpowiednio 10,77 i 11,47 kJ/g
 produkty gazowe powstają w czasie przetwarzania chemicznego pokarmu w przewodzie pokarmowym
 podczas fermentacji w żwaczu powstaje metan o cieple spalania = 39,54 kJ/l
 podczas przemiany węglowodanów, tłuszczów i białek tylko część energii zawartej w tych związkach zostaje zdeponowana w ATP, a reszta
zamienia się w ciepło

36.Proszę przedstawić podstawowe czynniki wpływające na udział i prporcje składników karmy
-rasy( psy ras olbrzymich i miniaturki)
-wieku(szczenięta powinny otrzymać dwukrotnie więcej energii i białka niż osobniki dorosłe)
-kondycji(nadwaga, rekonwalescencja)
-trybu życia(psy pracujące i stróżujące, kanapowce)
-stanu fizjologicznego(ciąża, laktacja)
-stanu zdrowia(alergia, cukrzyca,niewydolność trzustki, wątroby i nerek, nietolerancja pokarmowa)
-przebytych chorób chorób operacji(sterylizacja i kastracja)
Trudno jest ująć te wszystkie kryteria komponując karmę naszemu podopiecznemu stąd najlepszym pożywieniem dla psa jest pełnoporcjowa
odpowiednio zbilansowana karma gotowa.
Jeśli chcemy jednak mimo wszystko sami przygotowywać karmę dla naszych zwierząt to postarajmy się im dostarczyć w dawce dobowej 40-
50% mięso(jagnięcia, wołowina, drób, rzadziej wieprzowina), 40% „energii” (ryż, makaron, rzadziej kasza i ziemniaki) i 10-20% mogą stanowić
jarzyny i dodatki mineralno-witaminowe.
Ze względu na ryzyko infekcji niektórymi drobnoustrojami drobnoustrojami zarażenia pasożytami nie wolno karmić psa surowym mięsem (także
rybim)
Szkodliwe jest również podawanie surowych jajek, mleka, kości(szczególnie drobiowych), czekolady, cebuli i przyprawionych resztek ze stołu.
37.Proszę przedstawić zalety i zagrożenia wynikające ze stosowania karm surowych
Zalety:
-Karmy przygotowywane są ze świeżych świeżych dobrej jakości produktów
-Produkty podawane są w stanie surowym, dzięki czemu ich wartość odżywcza jest wykorzystywana przez psa w stopniu maksymalnym
-Proporcje poszczególnych składników oraz fakt, że karma podawana jest w stanie surowym, sprawia, że tego typu dieta najwierniej
odwzorowuje „dietę ewolucyjną” psów , czyli taką, do jakiej są one genetycznie przystosowane
-niska zawartość węglowodanów
-bardzo często obserwuje się dobroczynny wpływ na zdrowie psów ( znika kamień nazębny, poprawia się jakość sierści, znikają „alergie” i itp.)
-gryzienie kości dobrze wpływa na psychikę psa (czynność uspokajająca)
Potencjalne zagrożenia:
-w przypadku niewłaściwego przechowywania surowego mięsa istnieje ryzyko jego skażenia bakteriami lub grzybami
-nie wszystkie psy lubią surowe mięso
-nie wszystkie psy dobrze tolerują surowe mięso lub wysoką zawartość tłuszczu
-podawanie surowych kości niesie ze sobą ryzyko mechanicznego uszkodzenia psich zębów lub układu pokarmowego
-w przypadku, gdy nie będziemy szczególnie dbać o różnorodność podawanych produktów istnieje ryzyko zaistnienia niedoborów witamin lub
związków mineralnych w organizmie psa
-nie każdy właściciel zaakceptuje w domu psa ogryzającego surową kość. Nie wspominając o tym, że czasem psy lubią chodzić ze swoją
„zdobyczą” po całym mieszkaniu.
38. Proszę przedstawić zalety i zagrożenia wynikające ze stosowania karm domowych w żywieniu psów

Zwykle składają się z mieszaniny mięsa (surowego lub gotowanego) warzyw (surowych lub gotowanych) oraz węglowodanowych( np. ryż,
makaron, kasza gryczana, gotowane ziemniaki, psie suchary). Najczęściej spotykane propozycje proporcji między poszczególnymi składnikami to
1:1:1

Zalety:
-karmy przygotowywane są ze świeżych i dobrej jakości produktów

-psy bardzo chętnie pobierają karmy domowe
-karmy te nie zawierają dodatków chemicznych, takich jak konserwanty czy sztuczne barwniki
-jeśli pies cierpi na alergie pokarmowe wówczas karmy można łatwo dostosować do jego potrzeb, zmieniając rodzaj mięsa, warzyw lub
węglowodanów
-umiarkowane koszty(można wykorzystać odpady kuchenne)
Potencjalne zagrożenia i minusy:
-w tak skomponowanych karmach brak jest wystarczającego źródła wapnia, dlatego psu należy podawać albo kości albo uzupełniający preparat
wapniowy
-jeśli nie będzie różnorodności materiałów paszowych, z których przygotowywane są karmy dla psa, istnieje ryzyko wytworzenia się w jego
organizmie niedoborów witamin lub związków mineralnych, dlatego wskazane jest podawanie suplementów
-jeśli wszystkie materiały będą poddawane obróbce termicznej, karma będzie „martwa” (brak”dobrych” bakterii, enzymów itp.)

39. Proszę przedstawić zalety i zagrożenia wynikające ze stosowania karm industrialnych w żywieniu psów
Zalety:
-zbilansowanie podstawowych składników pokarmowych
-wygodna dla właściciela
-duży rozrzut cenowy- od bardzo tanich do bardzo drogich
-duża różnorodność rodzajów karmy na rynku
-dość chętnie pobierana przez psy
Potencjalne zagrożenia i minusy:
-obecność chemicznych dodatków takich jak konserwanty, antyutleniacze, barwniki, dodatki smakowe
-brak „żywych” składników pokarmowych, takich jak na przykład enzymy
-nienaturalna ,modyfikacja białek w procesie ekstruzji
-zbyt wysoka zawartość węglowodanów
-niska zawartość (dobrze przyswajalnego) białka pochodzenia zwierzęcego
-„wydelikacenie” układu pokarmowego psa (brak czynników wpływających na tzw. trening immunologiczny)
-nieczytelnie lub błędnie podawane informacje o składzie karmy

40. Proszę przedstawić i uzasadnić podstawowe zasady w żywieniu kotów
-kot jest bezwzględnym mięsożercą ( w przeciwieństwie do psa) i musi otrzymywać karmę zawierającą co najmniej 50% produktów pochodzenia
zwierzęcego
-kot otrzymujący dietę przygotowaną w domu, z przeważającym udziałem mięsa, należy uzupełnić ją w wapń
-monodieta mięsna prowadzi do zakłócenia równowagi pomiędzy podażą wapnia i fosforu a w konsekwencji do zaburzeń układu kostnego
wywołanych wtórną żywieniową nadczynność tarczycy
-kot może jednak otrzymywać dietę nie zawierającą węglowodanów łatwostrawnych
-aminokwasy glukogenne są wówczas są źródłem glukozy niezbędnej do przemian metabolicznych
-koty muszą otrzymywać tłuszcz pochodzenia zwierzęcego zwierzęcego zwierzęcego tym również tłuszcz rybny
-marchew, nie jest ona źródłem witaminy A dla kota
-mleko a także wątróbka mogą być u kotów przyczyną biegunki
-nie należy stosować w żywieniu kotów przetworów przeznaczonych dla ludzi, ponieważ są one bardzo wrażliwe na środki konserwujące
(zwłaszcza azotany), pokarmy przemysłowe przeznaczone dla zwierząt nie powinny zawierać tych związków.


POTRZEBY ŻYWIENIOWE KOTÓW

SKŁADNIKI

ZAPOTRZEBOWANIE DZIENNE

ŹRÓDŁO

UWAGI

Białko

Kocięta: 35-40 % ogólnej masy
karmy
Dorosłe koty: 25% ogólnej
masy karmy

Mięso, ryby, jaja,
sery, mleko

Kot potrzebuje
więcej białka niż pies (13%)

Tłuszcze

25-30% ogólnej masy karmy

Tluszcze oraz oleje roślinne i
zwierzęce

Kot potrzebuje znacznie więcej
tłuszczu niż pies (5-10%)

Węglowodany

Do 33% ogólnej masy karmy

Ziemniaki, kasze, chleb

Nie są niezbędne ale błonnik reguluje
pracę jelit

Witamina A

200 j.m.

Mleko, jaja,wątroba, tran
dorszowy, marchew

Przedawkowanie może być
niebezpieczne

Witamina B2

0,5 mg

Mięso, wątroba, drożdże,
jarzyny

Częściowo syntetyzowane w jelicie

Witamina B6

0,3 mg

Mięso, wątroba, drożdże,
jarzyny

Częściowo syntetyzowane w jelicie

Witamina B12

Obojętna dla kociego
organizmu

Witamina C

Syntetyzowana przez kota

Witamina D

150 j.m.

Kąpiele słoneczne, tran
dorszowy, mleko, jaja, tłuste
ryby

Przedawkowanie może być
niebezpieczne

Witamina E

5 mg

Kasze, mięso

Witamina K

Syntetyzowana przez kota

Biotyna

0,002 mg

Mięso, wątroba

Kwas foliowy

0,1 mg

Drożdże, jarzyny

Częsiowo syntetyzowany w jelicie

Woda

30 cm2 na o,5 kg masy ciała

kran

Składniki mineralne: sód, potas, wapń,
fosfor,magnez, żelazo, miedź, jod,
mangan, cynk, kobalt

Własciwa dieta

Przedawkowanie może być groźne,
zapotrzebowanie u samic karmiących
jest większe

41. Proszę przedstawić podstawowe potrzeby żywieniowe kotowatych (bialkowe, tłuszczowe i węglowodanowe).
Potrzeby białkowe
-białko znajdujące się w mięsie, rybach, jajach i serach dostarcza organizmowi aminokwasów, czyli podstawowego budulca tkanek,
niezbędnego do regeneracji i wzrostu
-dla kotów białko jest również źródłem kalorii
-po strawieniu białka pozostaje wiele zbytecznych produktów przemiany materii , co nadmiernie obciąża odpowiedzialne za ich wydalanie
nerki
-w karmie dla młodych kotów powinno się znaleźć przynajmniej 10% białka a dla kotów dorosłych około 6%
-w prawidłowej diecie zapewniającej kotu siłę i zdrowie, białka powinny stanowić 25-30% ogólnej masy karmy
Potrzeby tłuszczowe
-tłuszcze są podstawowym źródłem energii, powinny zatem stanowić 15-40% dziennej racji żywieniowej
-ilość tłuszczów w diecie powinna się zwiększyć w miarę dorastania zwierzęcia
Potrzeby węglowodanowe
-węglowodany podobnie jak tłuszcze, stanowią cenne źródło kalorii, znaleźć je można w bogatych w skrobię produktach, takich jak chleb czy
ziemniaki
-mogą one stanowić nawet 50% ogólnej masy karmy
-pokarmy bogate w węglowodany są także pożytecznym źródłem materialu balastowego (błonnika) niezbędnego dla prawidłowego
funkcjonowania jelit

42. Potrzeby specjalne u kotów bez wzgledu na sposob ich utrzymania tych zwierzat
-wysokie zapotrzebowanie na białko
-zapotrzebowanie na taurynę-niedobory powodują centralną degenerację siatkówki i ślepotę, kardiomiopatię (choroba degeneracyjna mięśnia
sercowego), zaburzenia neurologiczne i nieprawidłowy rozwój szkieletu, u kotek w ciąży i ruji – obniżenie zdolności reprodukcyjnych, częstszą
resorpcję zarodków, niższą masę pourodzeniową kociąt, słabszą ich przeżywalność i obniżone tempo wzrostu
-zapotrzebowanie na kwas arachidonowy
-zapotrzebowanie na wit.A (nie przekształcają beta karotenoidów w wit A)
-nie przekształcają kwasu linolowego w arachidonowy
-specyficzny metabolizm glukozy
-wrażliwość na niedobór argininy
-niezdolność do przekształcania tryptofanu w niacynę
-wymagają wyższego poziomu pirydoksyny(B6) w diecie

43.Zapotrzebowanie energetyczne dla kotowatych.
Na zapotrzebowanie energetyczne składa się zaspokojenie różnych rodzajów enegii:
-energii spoczynkowej ok. 60%
-energii związanej z aktywnością mięśniową ok.30%
-po posiłkowej termogenezy ok.10 % oraz
-termogeneza adaptacyjna – związana ze środowiskiem środowiskiem stresem

Na te czynniki wpływają:
-płeć, stan hormonalny, stan AUN, powierzchnia ciała, stan odżywienia, wiek
-czas trwania wysiłku, intensywność, wielkość zwierzęcia
-skład pokarmu, stan odżywienia
-temperatura otoczenia, stres

Przy określaniu zapotrzebowania energetycznego można posłużyć się wyliczeniami w oparciu o aktywność poszczególnych osobników (ME-
energia metaboliczna)
-koty o niskiej aktywności ME=60 kcal/1kg masy ciała
-koty o średniej aktywności ME=70 kcal/1kg masy ciała
-koty o wysokiej aktywności ME=80 kcal/1kg masy ciała
-kocięta po odsadzeniu ME=250 kcal/1kg masy ciała
-kocięta 20-tygodniowe ME=130 kcal/1kg masy ciała
-kocięta 30-tygodniowe ME=100 kcal/1kg masy ciała
-kotki w zaawansowanej ciąży ME=potrzeby dorosłego kota x1,25
-kotki w czasi laktacji ME=potrzeby dorosłego kotax 3-4
44. przedstawić i uzasadnic możliwość wykorzystania mieszanek paszowych w żywieniu koni
45. przedstawić i uzasadnić podsatwowe zasady obowiążujące w zywieniu koni rajdowych

46. Metabolizm włókien mięśniowych

- przyczyną różnicy w zużywaniu paliwa jest zaangażowanie odmiennych typów włókien mięśniowych
- u konia wyróżnia się 3 typy włókien mięśniowych: typ I, typ IIA, typ IIB
- typ I i IIA posiadają dużą wydajność tlenową, natomiast typ IIB jest silnie uzależniony od generowania energii w procesia metabolizmu
beztlenowego

- procentowa zawartość różnych typów włókien zależy od rasy konia
- konie czystej krwi arabskiej odznaczają się posiadaniem dużej ilości włókien typu I i IIA, co czyni je idealnie dopasowanymi do dyscypliny
rajdowych długodystansowych.

47. Znaczenie związków energetycznych magazynowanych w różnych tkankach u koni

W przybliżeniu u konia o masie ciała 450 kg w średniej kondycji:

Związek energetyczny

tkanka

Gramy

Tłuszcz

Mięśniowa

1400 do 2800

Tłuszcz

Tłuszczowa

40 000

Glikogen

Mięśniowa

3150 do 4095

Glikogen

Wątrobowa

90 do 220

Konie rajdowe pracują prawie wyłącznie w strefie tlenowej, tylko podczas bardzo szybkiej pracy w trakcie pokonywania wzniesień
angażowany jest metabolizm beztlenowy.
Zmęczenie u koni rajdowych w większości przypadków wynika raczej z wyczerpania rezerw glikogenu i tłuszczu, niż z akumulacji kwasu
mlekowego.
Rezerwy w organizmie wytrenowanego konia rajdowego są duże i tłumaczą osiągnięcie znacznej wytrzymałości, które się obserwuje.

48. Znaczenie związków mineralnych i witamin w żywieniu koni
Straty elektrolitów wraz z potem u koni:

elektrolit

Ilość tracona z potem (g/l)

Ilość tracona z 15 litrami potu

Sód Na+

2.8

42.0

Chlorek Cl-

5.3

79.5

Potas K+

1.4

21.0

Wapń Ca2+

0.12

1.80

Magnez Mg2+

0.15

0.75

Znaczenie makroelementów oraz ich optymalna dawka (dla konia o masie 450 kg w średnim treningu)

pierwiaste
k

funkcje

Optymalna
dawka (% w
diecie)

Optymalna dawka
(w g/dzień)

Wapń

Prawidłowy wzrost i stan kości, zębów
Regulacja pracy serca
Niedobory:
Słabe kości, zaburzenia ze strony stawów, choroby okresu wzrostu, syndrom
wielkiej głowy , osteomalacja
Źródła: lucerna i warzywa. Wapień i fosforan wapnia

0.32

32

Fosfor

Prawidłowy wzrost oraz stan kości i zębów,
Wykorzystanie energii
Niedobory:
Słabe kości, choroby okresu wzrostu, krzywica, bezpłodność
Źródła: ziarna zbóż, otręby. Fosforan wapnia

0.21

22

Magnez

Prawidłowy wzrost oraz stan kości i zębów’
Układ nerwowy
Niedobory:
Słabe kości, osłabienie wzrostu, nadpobudliwość
Źródła: zielonka i siano

0.20

20

Sód

Równowaga kwasowo-zasadowa płynów ustrojowych, przewodnictwo nerwowe,
nerki
Niedobory:
Chroniczny: spaczony apetyt, zmierzwiona sierść
Ostry: niezborność ruchowa, zaburzenia koordynacji
Źródła: sól: średnie pocenie się 30-40 d/dzień, silne pocenie się 60-70 g/dzień,
preparaty elektrolitowe

0.46

046

Potas

Kurczenie się mięśni, równowaga kwasowo-zasadowa płynów ustrojowych
Niedobory:
Osłabiony apetyt, ból mięśni, mięśniochwat
Źródła: zielonka, siano , melasa

1.00

100

Chlorek

Równowaga kwasowo-zasadowa płynów ustrojowych
Niedobory:
Zaburzenia elektrolitowe
Źródła: sól-chlorek sodu

0.53

53

Miedź

Wykorzystanie tlenu, erytrocyty, formowanie się kości, chrząstek, ścięgien, stan
sierści
Niedobory: słabe kości, niedokrwistość, zmierzwiona sierść, choroby okresu
wzrostu
Źródła: zazwyczaj niedobór w zielonkach

15

150

Kobalt

Składnik witaminy b12, syntetyzowanej w jelicie grubym przez mikroflorę
Niedobory: nie stwierdzono
Źródła: większość pasz zawiera wystarczającą ilość

0.1

1

Jod

Składnik hormonów tarczycy regulujących podstawowy metabolizm,
wykorzystywanie tleny, wzrost, rozród
Niedobory:
Wole, zaburzenia cyklu rozrodczego, słabe źrebięta, deformacja stawów źrebiąt
Źródła: większość pasz zawiera wystarczającą ilość

0.2

2

Żelazo

Składnik hemoglobiny, która transportuje tlen we krwi
Niedobory:
Niedokrwistość, nietolerancja wysiłku, niedobór rzadki- związany z obecnością
pasożytów
Źródło: warzywa, melasa, otręby, większość pasz zawiera wystarczającą ilość

50

500

Mangan

Wykorzystywanie węglowodanów, enzymy, wzrost oraz stan kości i chrząstek
Niedobory: nie stwierdzono
Źródło: większość paszy zawiera wystarczającą ilość

45

455

Selen

Składnik enzymu antyoksydacyjnego oraz metioniny i cystyny, związany z wit. E
Niedobory: choroba białych mięśni, predyspozycje do mięśniochwatu
Źródło: drożdże, otręby, lucerna

0.25

2.5 (ostrożne
dawkowanie
toksyczny)

Znaczenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz ich optymalna dawka (dla konia o masie ciała 450 kg w średnim treningu)

witamina

funkcje

Optymalna
dawka (w kg
paszy)

Optymalna
dawka
(dzienna)

A

Skóra i błony śluzowe, wzrok, wzrost, stan kości, jakość rogu kopytowego
Niedobory:
Słabsze kości, zmierzwiona sierść, bezpłodność, słabe widzenie w nocy, osłabiony
apetyt
Źródło: zielone liściaste pasze obj. zawierające karoten, wątroba może być
magazynem ilości wystarczającej na 3 miesiące

5,000 IU

50,625 IU

D3

Reguluje metabolizm wapnia i fosforu
Niedobory:
Zaburzenia ze strony kości i stawów, krzywica
Źródło: siano suszone na słońcu, synteza wit. D zachodzi podczas działania promieni
słonecznych na skórę

500 IU

5053 IU

E

Detoksykacja, odporność na choroby, bardzo ważna w ciężkim treningu, związana z
selenem
Niedobory:
Predyspozycje do mięśniochwatu, ból mięśni, zmniejszona wytrzymałość
Źródło: młode, zielone rośliny, kiełki pszenicy oraz część ziarna, w większości pasz
może występować niedobór

80jm

800jm
badania
wykazały, że do
2,ooojm
dziennie
wywiera
pozytywny
wpływ na konie
w treningu)

K

Krzepnięcie krwii
Niedobory:
Zwiększone ryzyko krwotoku wew.
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego

Nie
określono

Nie określono

Znaczenie witamin rozpuszczalnych w wodzie oraz ich optymalna dawka

witamina

funkcja

Optymalna
dawka w kg
paszy

Optymalna
dawka dzienna

C

Produkcja kolagenu, silny przeciwutleniacz
Niedobory: Nie stwierdzono
Źródło: syntetyzowana w wątrobie

Nie
określono

Nie określono

Tiamina B1

Metabolizm węglowodanów, układ nerwowy, stosowana w celu poprawy
apetytu i uspokojenia konia
Niedobory:
Nadpobudliwość, osłabiony apetyt
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego oraz obecna w paszach
objętościowych

5 mg

50 mg

Ryboflawina B2

Metabolizm węglowodanów, układ nerwowy
Niedobory: nie stwierdzono
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego oraz obecna w paszach

2mg

20 mg

Niacyna-B3(PP)
Kwas
pantotenowy-B5
Pirydoksyna-B6

Metabolizm węglowodanów, układ nerwowy
Niedobory: nie stwierdzono
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego oraz obecna w paszach

Nie
określono

Nie określono

B12

Synteza erytrocytów, metabolizm
Niedobory: nie stwierdzono
Źródło: syntetyzowana przy udziale kobaltu w jelicie grubym

Nie
określono

Nie określono

Kwas foliowy

Synteza erytrocytów, metabolizm

Nie

Nie określono

Niedobory: nie stwierdzono
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego oraz obecna w paszach

określono

Biotyna

Metabolizm tłuszczów, węglowodanów, białka, jakość rogu kopytowego
Niedobory: osłabienie rogu kopytowego, suplementacja:15-25 mg dziennie
przez 9 mc
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego oraz obecna w paszach

Nie
określono

Nie określono

Cholina

Transport i metabolizm tłuszczu z wątroby, przewodzenie impulsów
nerwowych
Niedobory: nie stwierdzono
Źródło: syntetyzowana przez mikroflorę jelita grubego oraz obecna w
paszach(tłuszcze)

Nie
określono

Nie określono

49. znaczenie zmian w wartości odżywczej traw związanych z okresem wegetacji w żywieniu koni

-

trawa rosnąca na pastwisku ma skrajnie różne wartości odżywcze w zależności od rodzaju roślin oraz warunków uprawy

50. Znaczenie otrąb i melasy (mash) w żywieniu koni wyczynowych

-

półprodukty paszowe- otręby są pozostałością w procesie produkcji mąki, powszechnie stosowane w żywieniu koni oraz łatwo
dostępne. Użyteczny dodatek w diecie koni rajdowych, kiedy stosowany jest „mash” (szczególnie przydatny w czasie zawodów na
bramkach weterynaryjnych). Zbyt duża ilość otrąb może prowadzić do złego zbilansowania dawki, ponieważ są one bogate w fosfor,
ale ubogie w wapń

-

półprodukty paszowe- melasa jest pozostałością w procesie produkcji cukru, zawiera mało białka, ale jest wysokoenergetyczna z
powodu zawartości ok. 40% cukru. Dodatek melasy do wody podczas rajdu zwiększa ilość wypitej wody, maskuje obcy smak i zapach
oraz dostarcza potas i wapń, pomagając utrzymać równowagę elektrolitową

51. Podstawowe zasady obowiązujące w żywieniu koni.
Wszystko co było w wyżej wymienionych punktach

52. Różnorodność karmy stosowanej w żywieniu ryb hodowlanych.

POKARMY SZTUCZNE

należy przechowywać bez dostępu światła w chłodnym i suchym miejscu.

Można do trzymać przez wiele miesięcy, czasem nawet rok.

Wielu akwarystów używa pokarmu sztucznego jako podstawowego i uzupełnia go pokarmem żywym lub innymi pokarmami naturalnymi.

Produkuje się je z mączek zwierzęcych, surowców roślinnych, mięsa i zwierząt morskich oraz wzbogaca w tłuszcze, witaminy i sole mineralne.

Sztuczne pokarmy, dostępne w handlu akwarystycznym, są opracowane w taki sposób, aby odpowiadały potrzebom ryb.

Wielu producentów oferuje szeroki asortyment tych pokarmów.

Istnieją pokarmy przeznaczone specjalnie dla określonych grup lub rodzin ryb: dla ryb żyworodnych, paletek, pielęgnic, ryb morskich itp.

POKARM ŻYWY

małe bezkręgowce, których ruchliwość przywabia ryby.



Rureczniki. Są to smukłe, długie skąposzczety, żyjące w wodach słodkich obfitujących w materię organiczną. Dostępne są w handlu.

Przechowuje się je w lodówkach lub w wodzie, która powinna być codziennie wymieniana.

Stanowią dobry pokarm bogaty w białko.



Larwy ochotkowatych. Wyglądem przypominają pierścienice.

Są to larwy owadów z rodziny ochotkowatych ( Chiro-nomidae), pokrewnych komarom.

Żyją w wodach słodkich o mulistym podłożu, obfitującym w materię organiczną.

Jest to pokarm wysokobiałkowy chętnie zjadany przez większość ryb.



krewetki, małe rybki, larwy owadów, orzęski, rozwielitki, solówce, wrotki, inne mikroskopijne zwierzęta.

53. Co wchodzi w skład karmy zdobywanej w sposób naturalny u ryb mięsożernych.

Atakują żywe zwierzęta, zwykle osłabione, zdecydowanie rzadziej zjadają martwe. Ich zdobyczą padają głównie pierścienice, owady i ich larwy,
skorupiaki, inne, mniejsze ryby, narybek, czasem nawet ich własny.

54. Co wchodzi w skład karmy zdobywanej w sposób naturalny u ryb roślinożernych.

Naprawdę wyłącznie roślinożernych ryb jest mało. Niektóre ryby, ściśle roślinożerne w środowisku naturalnym, w akwarium stają się
wszystkożerne.

55. Co wchodzi w skład karmy zdobywanej w sposób naturalny u ryb wszystkożernych. Ryby te pobierają rozmaity pokarm, zarówno drobne
zwierzęta, jak i dość delikatne części roślin.

56.Oczekiwania weterynaryjne obowiązujące podczas stosowania karm przemysłowych u ryb - przedstawić i uzasadnić
pobudzać reakcje odpornościowe przeciw chorobom bakteryjnym i wirusowym
poprawiać kondycję i wzrost narybku
poprawiać plenność i redukuje śmiertelność ikry
redukować siłę stresu w przypadku zanieczyszczenia środowiska
chronić uszkodzoną skórę od powtórnej infekcji
poprawiać współczynnik pokarmowy
57. Wymagania pokarmowe ryb słodkowodnych w odniesieniu do białka
)Pokarm zawiera trzy rodzaje głównych składników odżywczych : białka, tłuszcze i węglowodany, które łącznie stanowią całą dawkę
pokarmową,
Inne substancje, np. witaminy, są niezbędne, ale występują w małych ilościach.
Zbilansowany pokarm powinien dostarczyć rybom wszystkich niezbędnych składników w odpowiednich proporcjach.

Białka: Te związki są niezbędne do rozwoju, między innym budują masę mięśniową. Odgrywają także ważną rolę w rozmnażaniu ryb, ponieważ
stanową większą część zawartości jaj.
Ryby mięsożerne potrzebują dużo białka : 45-55% wszystkich składników odżywczych; podobnie jak narybek, który szybko się rozwija.
Ryby wszystkożerne i roślinożerne potrzebują go mniej 25-35%.

Ryby mają dużo wyższą zdolność trawienia i przyswajania białka od hodowlanych zwierząt lądowych. Na 1g białka odłożonego w ciele
potrzebują 10-11kcal- 70% tego co drób(15-16kcal/g, bo mają małe zapotrzebowanie energetyczne (niewielki wysiłek na pokonywanie
grawitacji, ruch, utrzymanie stałej(!!tak jest napisane w Jamróz,ale pamiętajcie że są zmiennocieplne) ciepłoty ciała). Potrzeby energetyczne:
jako pierwsze spalanie tłuszczy, potem białka, w małym stopniu węglowodany. Poziom białka w paszy- B łączy się z poziomem energii-E. U
młodszych B do E jest węższy niż u starszych, największą wartość przyjmuje w temp optymalnej dla wzrostu (najkorzystniejszy stosunek
przemiany aktywnej do podstawowej). Ryby drapieżne (np. pstrąg) mają żołądek w którym białka trawione są przy udziale pepsyny, w jelicie za
pomocą enzymów trawiennych. Ryby spokojnego żeru (np. karp) nie mają żołądka, połknięty pokarm dociera od razu do jelita i wchodzi w
kontakt z żółcią i sokiem trzustkowym, później z enzymami błony śluzowej. Proteazy rozkładają białka na aminokwasy.
Białka zużywane są na wzrost, zaś nadmiar służy do celów energetycznych lub trafia do rezerw.
AA egzogenne dla ryb: Arg, Phe,His,Izo,Leu,Met,Tre,Trp,Val.
Białko zajmuje centralną pozycję w przemianie materii.

58. Wymagania pokarmowe ryb słodkowodnych w odniesieniu do tłuszczy

Tłuszcze: muszą być zawarte w diecie ryb hodowlanych, ponieważ wraz z białkami stanowią znaczną część substancji zapasowych jaj (wchodzą
w skład żółtka, wypełniającego pęcherzyk żółtkowy larw ryb).
Ich ilość nie może jednak przekraczać ok. 15% całości składników pokarmowych. Podane w większej ilości, gromadzą się w mięśniach i
narządach wewnętrznych ryb.

Trawione przy udziale żółci i lipazy do glicerolu i WKT.Zużywane na cele energetyczne oraz jako substancja zapasowa. Karpie mogą je
wytwarzać z białek i węglowodanów.Tłuszcz jest nośnikiem egzogennych składników pokarmowych, tj. nienasyconych KT( gł. Linolowego i
linolenowego), witamin (ADEK) i lecytyny.

59.Wymagania pokarmowe ryb słodkowodnych w odniesieniu do węglowodanów

Węglowodany: Obficie występują przede wszystkim w roślinach, stanowią też większą część pokarmu ryb roślinożernych.
Proporcjonalnie mniej jest ich w pokarmie ryb wszystkożernych, a najmniej w diecie ryb mięsożernych.

Ryby drapieżne nie mają enzymów rozkładających węglowodany. Ich nadmiar odkładany jest w wątrobie i uszkadza ją co powoduje gorsze
wykorzystanie paszy, a nawet śmiertelność. U ryb roślinożernych nie jest to takim zagrożeniem. U drapieżnych- amylaza i maltaza, u ryb
spokojnego żeru(karp) enzymy pozwalające rozłożyć skrobię, więc można je dokarmiać ziarnem zbóż.

60. Wymagania pokarmowe ryb słodkowodnych w odniesieniu do związków mineralnych i witamin.

Witaminy i składniki mineralne :Substancje tych dwóch typów są niezbędne do wzrostu i rozwoju funkcji życiowych ryb, choć w bardzo
niewielkich ilościach.Zapotrzebowanie na wszystkie witaminy może pokryć tylko zbilansowany i bardzo urozmaicony pokarm.Sole mineralne
ryby częściowo absorbują z wody ale muszą także dostawać je w pokarmie.Jednym z najważniejszych pierwiastków jest wapń, gdyż wchodzi on
w skład szkieletu.

Składniki mineralne są wykorzystywane do budowy kości, biorą udział w oddychaniu, trawieniu, przyswajaniu pokarmu, wydalaniu oraz
funkcjonowaniu układu krwionośnego. Najważniejsze: WAPŃ, FOSFOR, inne potrzebne: Co, Fe, Cu, Mg, Na, Cl, K, Mn, F, J. NaCl i NaK- regulują
ciśnienie osmotyczne w komórkach,90% NaCl i NaK w organizmie znajduje się w płynach ustrojowych. Chlorki- udział w trawieniu. Miedź-
stymuluje enzymy. Jod- reguluje poziom przemiany materii, Wapń-wpływa na krzepliwość krwi.

61. przedstawić i uzasadnić wymagania dotyczące wielkości dawek pokarmowych karm w odniesieniu do warunków środowiskowych

62.proszę przedstawić i uzasadnić warunki,jakie muszą być spełnione podczas karmienia karpi

specyfika żywienia ryb – w każdym etapie cyklu produkcyjnego żywienie powinno w pierwszej kolejności uwzględniać zdolność pobrania i
możliwość trawienia paszy,co łączy się ze zmianami intensywności przemiany materii,zależnymi od:

1.

temperatury – wzrost zwiększa zapotrzebowanie na energię (temperatury optymalne – pstrąg 17-18C, karp 22-23C)

2.

zawartości tlenu i zasolenia wody – spadek zawartości tlenu zmniejsza intensywność przemiany materii, a najmniejsze

zapotrzebowanie na tlen występuje przy zasoleniu 7,5 promila
3.

strat energii związanych z poszukiwaniem pokarmu, które dochodzą do ok. 25%

4.

przepływu wody – zwiększenie szybkości przepływu wzmaga wydatkowanie energii

5.

wielkości ryb – zapotrzebowanie na energie ryb młodszych i mniejszych jest znacznie większe, niż starszych i dużych

6.

fazy dobowego cyklu aktywności przemiany materii – szczyty przypadają w godzinach 2-7 i 10-18.

-o czym należy pamiętać w przypadku karpia:
–

ryba dennożerna

–

odporne na niska zawartość tlenu

–

wola żyzne akweny

–

nie ma zębów-zęby gardłowe – V łuk skrzelowy z tarczką (żarnem) na potylicy-do miażdżenia i rozdrabniania pokarmu

–

brak żołądka – rozszerzone jelito – pH obojętne lub lekko zasadowe

–

wszystkożerne

–

najlepiej wykorzystuje pasze w temp. 20 C, ale kroczki zaczynają żerować już przy 10-12C, a narybek w temp ok.15C

–

żerują do 24, a nawet do 27C

–

enzymy rozkładające węglowodany umożliwiające wykorzystanie skrobi – można dokarmiać ziarnem zbóż

-żywienie:
–

przez żywienie karpi rozumiemy dostarczanie do stawów paszy wyprodukowanej poza środowiskiem życia – głównie węglowodanów

(możliwe wykorzystanie białka ze środowiska naturalnego)
–

pokarm naturalny: fito- i zooplankton, małe rybki, drobne organizmy na roślinach (peryfiton), roślinność naczyniowa (pokarm głodowy,

przypadkowy)
–

pokarm naturalny uzupełniany paszami (najczęściej zbożowymi) wprowadzanymi z zewnątrz – dokarmianie ziarnem zbóż i innymi

paszami ma na celu dostarczenie łatwo przyswajalnej energii
–

oprócz wszystkich podstawowych składników pokarmowych (zapewniających pokrycie potrzeb bytowych i produkcyjnych) , wraz z

fauną pobierają wszystkie niezbędne witaminy, sole mineralne i enzymy
–

pasza zbożowa dla mniejszych karpi powinna być przygotowana za pomocą śrutownika lub gniotownika – ryby powyżej 500g mogą

być karmione pełnym ziarnem
–

żerowiska – dostosowane do ilości ryb, odpowiednia głębokość (nie niższa niż 70 cm)

–

połowy kontrolne – monitoring przyrostów i stanu zdrowia ryb

–

kontrola wyżerowania paszy na karmisku – jeśli poprzednia dawka nie została zjedzona, wstrzymujemy się z zadaniem nowej

–

w żywieniu narybku nie należy zmieniać rodzaju stosowanych pasz, gdyż powoduje to zakłócenie ich pobierania i i spadek tempa

wzrostu ryb
–

system dwuletni – żywienie codzienne, gdy granulat – minimalnie 2-krotnie w ciągu dnia, dawki korygowane co 10 dni, dawki dzienne

powinny uwzględniać warunki termiczne i tlenowe
–

system trzyletni – mniej intensywny niż dwuletni, pasze zbożowe (przy mniejszej żyzności – też wysokobiałkowe)

–

można do stawów karpiowych wprowadzać inne gatunki ryb( amur biały, tołpyga biała) – dają one wyższą produkcję w stawie, nie

wpływając na przyrost masy karpi, mogą wykorzystywać nielubiany przez karpie pokarm, a w razie niepowodzeń w chowie karpia, w pewnym
stopniu wyrównują straty
63. proszę przedstawić i uzasadnić warunki,jakie muszą być spełnione podczas hodowli i karmienia pstrągów
o czym należy pamiętać w przypadku pstrąga:
–

mięsożerne

–

mają zęby – jeden rząd u góry i u dołu

–

żołądek w kształcie litery „U”, pH 3 – 3,3, wyrostki ślepe (zaodźwiernikowe) – zwiększają powierzchnie wchłaniania

–

brak enzymów trawiących węglowodany! ( nadmiar węglowodanów odkładany jest w wątrobie, powodując jej uszkodzenie)

–

okres żywienia endogennego – gdy jeszcze pęcherzyk żółtkowy – muszą wypłynąć pod powierzchnię po tlen – wypełnienie pęcherza

pławnego

-żywienie:
–

zawartość węglowodanów w paszy nie powinna przekraczać 9-12% (brak enzymów trawiących węglowodany)

–

pożądany poziom białka w mieszankach sięga 28%

–

najlepsze źródło białka – mączki rybne (głównie o symbolu LT - produkowane w niskich temperaturach)

–

liczba karmień dostosowana do wielkości ryb – ryby we wczesnych stadiach rozwojowych karmione częściej

–

najczęściej suche mieszanki granulowane (można używać pasz świeżych (mokrych), przygotowanych w obrębie ośrodka hodowli

pstrągów)

-stawy pstrągowe:
–

stosunkowo płytkie, o zwykle stałym stosunku wymiarów długości do szerokości i głębokości (30:3:1) – sztuczne, betonowane lub

rzadziej ziemne rowy
–

najczęściej w pobliżu cieków o silnym przepływie chłodnej, bardzo czystej i dobrze natlenionej wody

–

najlepiej przyrastają w wodzie o temp. 14-18C oraz o zawartości tlenu powyżej 5 mg/m3

–

dopływ wynoszący już 1 litr?sek, przy kilkakrotnym wykorzystaniu i dodatkowym natlenieniu wody pozwala na wyprodukowanie

nawet 1 tony ryb
–

pasze stanowią zwykle jedyne źródło pokarmu, więc muszą być bardzo dobrze zbilansowane!!

–

systematyczne odłowy kontrolne – związane z wielkością dawki pokarmowej i ocena stanu zdrowia – ważne notowanie upadków

64.proszę przedstawić znaczenie słowa probiotyki i czemu są one istotne w żywieniu zwierząt
probiotyki
–

żywe drobnoustroje, które podane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza.

–

możliwa jest modyfikacja tej definicji – efekt probiotyczny można uzyskać także poprzez podanie zabitych bakterii lub ich materiału

genetycznego
–

to żywe mikroorganizmy stanowiące naturalną mikroflorę jelitową i zapewniające jej homeostazę

–

maja zdolność do adhezji i kolonizacji jelitowej, działając antagonistycznie na typowe patogeny przewodu pokarmowego

–

nie wykazują jednocześnie działania toksycznego i chorobotwórczego w stosunku do organizmu gospodarza

–

w produkcji preparatów probiotycznych największe znaczenie mają bakterie produkujące kwas mlekowy – Lactobacillus i

Bifidobacterium oraz drożdżaki z rodzaju- Sacharomycces
–

stosuje się też bakterie z rodzaju Streptococcus, Lactococcus, Enterococcus

znaczenie w żywieniu zwierząt:
–

zwiększają skuteczność terapii eradykacyjnej (wytępienia) wybranych jednostek chorobowych

–

zwiększają odporność na infekcje

–

przywracają biocenozę jelitową, która może ulec zaburzeniom w wyniku ostrych infekcji i wielu chorób przewlekłych, alergii, reakcji

autoimmunologicznych a także stanów zapalnych
–

kontrolując homeostaze jelitowa, hamuja procesy zapalne, jednocześnie wykazujac

65.proszę uzasadnić, na czym polega zdrowotny wpływ probiotyków na organizm gospodarza

a) mechanizmy immunologiczne

-stymulacja układu immunologicznego poprzez przyczynianie się do rozwoju tkanki limfoidalnej GALT
1.

aktywacja lokalnych makrofagów do prezentacji przeciwciał lyB

2.

wzmaganie aktywności fagocytarnej granulocytów i makrofagów oraz ich aktywności cytotoksycznej

3.

indukcja syntezy cytokin

4.

pobudzenie syntezy przeciwciał sIgA

5.

stymulacja odpowiedzi Th1, zmniejszenie odpowiedzi Th2

6.

pobudzenie apoptozy, co zapobiega rozwojowi nowotworów jelita

b) mechanizmy nieimmunologiczne

-związane z hamowaniem drobnoustrojów patogennych

a. konkurencja o receptory lub przyleganie do komórek nabłonkowych, uniemożliwiająca dostęp patogenów do nabłonka

jelitowego

b. wytwarzanie związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym
c. współzawodnictwo z innymi mikroorganizmami o składniki pokarmowe
d. zakwaszanie treści jelitowej
e. hamują wzrost niektórych bakterii chorobotwórczych (wytwarzanie kwasów organicznych i nadtlenku wodoru)
f.

zmiatanie wolnych rodników

g. powodują wzrost sekrecji mucyn
h. wytwarzanie wiele substancji antykancerogennych (sarkomycyna, neokarcynomycyna), rozkładających azotyny i nitrozaminy
i.

ograniczają rozwój bakterii produkujących enzymy prokancerogenne

66. Z jakiego materiału uzyskuje się efekty probiotyczne gospodarza?
W wytwarzaniu preparatów probiotycznych największe znaczenie mają bakterie produkujące kwas mlekowy Lactobacillus i Bifidobacterium –
oraz drożdżaki z rodzaju Saccharomyces, ponadto stosuje się bakterie z rodzaju Streptococcus, Lactococcus, Enterococcus.
Należy jednak podkreślić, że nie wszystkie d-je należące do wyżej wymienionych rodzajów wywołują jednakowo nasilony efekt prozdrowotny.
Właściwości probiotyczne związane są bowiem z przynależnością do szczepu a nie rodzaju.
Probiotyki są stosowane są w lecznictwie od dawna, ale ich potencjał terapeutyczny nie został do końca poznany
Wszystkie bakterie prebiotyczne wprowadza się do organizmu wraz z pożywieniem. Wraz z procesem trawienia zasiedlają one jelita. Tam dzięki
tym bakteriom poprawie ulega flora bakteryjna jelit.
Za główne źródło probiotyków i prebiotyków uważa się fermentowane napoje mleczne (mleko acidofilne, kefiry, jogurty).Te mikroorganizmy
występują również w wyspecjalizowanych w tym celu produktach.
67. Właściwości jakie powinny prezentować bakterie probiotyczne w trakcie obecności w przewodzie pokarmowym gospodarza.



probiotyki mogą być skutecznym środkiem zarówno zapobiegającym, jak i leczącym biegunki



stosowanie probiotyków zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej o 52%



probiotyki skracają czas trwania biegunki infekcyjnej o ok. 30 h, zmniejszają ryzyko utrzymania się choroby powyżej 3 dni oraz zmniejszają
średnią liczbę defekacji w trakcie jej trwania



w przebiegu zapalnych chorób jelit dochodzi do zaburzenia równowagi komensalnej flory p.pok - probiotyki jako środki przywracające
równowagę mikrobiologiczną oraz normalizujące odp.imm



mają zdolność modyfikacji struktury antygenów, redukcji ich immunogenności oraz zmniejszenie przepuszczalności bariery jelitowej;
ponadto prebiotyki wykazują właściwości przeciwzapalne, poprzez zmiany profilu ekspresji cytokin promują odpowiedź związaną z LyTh1

68. Właściwości jakich nie powinny prezentować bakterie probiotyczne w trakcie obecności w przewodzie pokarmowym gospodarza.
Każdy potencjalny organizm probiotyczny musi przejść najpierw szereg badań:



pierwszym krokiem jest zidentyfikowanie mikroorganizmu oraz określenie jego cech genetycznych i genotypowych, takich jak

odporność na warunki panujące w układzie pokarmowym oraz zdolność adherencji do błony śluzowej jelita



ocenia się bezpieczeństwo danego szczepu - In vitro, in vivo i badaniach u ludzi



szczep uznany za bezpieczny - weryfikacja jego skuteczności

Bakterie z rodzaju Lactobacillus, Lactococcus, Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces należą do grupy organizmów „zasadniczo uznanych
za bezpieczne” , jakkolwiek jako żywe mikroorganizmy mogą być odpowiedzialne za wywołanie infekcji u gospodarza.
Istnieje kilka potencjalnych zagrożeń związanych ze stosowaniem probiotyków, są to m.in.:
a)translokacja poza układ pokarmowy i wywołanie infekcji układowej
b)transfer genów związanych z antybiotykoopornością na inne bakterie kolonizujące układ pokarmowy, w tym patogeny
c)ryzyko wystąpienia bakteriemii lub fungemii związanej z probiotykami jest niewielkie, aczkolwiek odnotowano kilka przypadków
Interpretacja badań dotyczących probiotyków nastręcza jednak wiele trudności, które są związane z niejednorodnością badanej grupy –
badania przeprowadzane są często z użyciem różnych rodzajów mikroorganizmów, stosowanych w różnych dawkach, przez różny okres. W
świetle ostatnich doniesień przyjmuje się, że istnieją organizmy, u których stosowanie probiotyków jest ryzykowne
69. przedstawić i uzasadnić co jest czynnikiem decydującym o właściwościach probiotycznych mikroorganizmów
 wytwarzanie związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym
 współzawodnictwo z innymi mikroorganizmami o składniki odżywcze
 zakwaszanie treści jelitowej
 hamujące wzrost wobec niektórych bakterii chorobotwórczych
 zmiatanie wolnych rodników
uzasadnienie :
 Kwasy org powstające w p.pok. podczas metabolizmu probiotyków, takie jak kw. piroglutaminowy, hamują rozwój bakterii G- np.

Pseudomonas i Enterobacter.

 Z kolei rodniki hydroksylowe produkowane przez Lactobacillus lactis hamują wzrost Staphylococcus ureus
 zakwaszenie treści jelitowej przez probiotyki hamuje ponadto wzrost niektórych bakterii chorobotwórczych
70. przedstawić i uzasadnić co to są i do czego są wykorzystywane prebiotyki lub substancje o właściwościach prebiotycznych
Prebiotyki - składniki pasz nieulegające trawieniu w p.pok, mające zdolność selektywnego promowania wzrostu bakterii korzystnych dla
zdrowia ( nie zawierają mikroorganizmów a jedynie substancje stymulujące)
ulegają fermentacji w przewodzie pokarmowym gospodarza za sprawą działania mikroflory jelitowej, w procesie tym powstają
krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe:
masłowy, propionowy, octowy
Efekt prebiotyczny obserwowany jest przy dawce 4-8 g prebiotyku na dzień
substancje o właściwościach prebiotycznych - oligofruktoza, insulina, galaktooligosacharydy, laktuloza oraz błonnik

np. skutki fermentacji oligofruktozy w j.grubym obejmują zwiększenie liczby bifidobakterii, poprawę absorpcji wapnia, skrócenie czasu pasażu
jelitowego oraz prawdopodobnie obniżenie stężenia lipidów we krwi

71.Prosze przedstawic i uzasadnic sugerowane mechanizmy dzialania probiotykow na poziomie przewodu pokarmowego?
MECHANIZM DZIALANIA PROBIOTYKOW:
-Nie zostal jeszcze ostatecznie wyjasniony i stanowi przedmiot badan
-Przyjmuje sie, ze dzialanie probiotykow obejmuje dwa mechanizmy:


Immunologiczny - zwiazany m.in ze stymulacja ukladu immunologicznego poprzez

przyczynienie sie do rozwoju tkanki limfoidalnej (gut-associated
lymphoid tissue - GALT )


Nieimmunologiczny - zwiazany m.in z hamowaniem rozwoju drobnoustrojow

patogennych.

Mechanizmy immunologiczne:
 aktywacja lokalnych makrofagów do prezentacji przeciwciał LyB
 wzmaganie aktywności fagocytarnej granulocytów i makrofagów oraz ich

aktywność cytotoksycznej

 indukcja syntezy cytokin
 pobudzenie syntezy przeciwciał sIgA
 probiotyki wpływają na odpowiedź immunologiczną poprzez stymulację odpowiedzi

Th1, a zmniejszenie odpowiedzi Th2

 cytokiny, taki jak Il- 1,6,8,12,18, TNFalfa, interferon-gamma, wiążą się z typem I

odpowiedzi imm.

 są one produkowane przez limfocyty pomocnicze profilu Th1 i nasilają apoptozę
 odp imm Th1, nasilając apoptozę, powoduje np. uszkodzenie błony śluzowej

żołądka tym samym przyczynia się do rozwoju procesu zapalnego

 z kolei LyTh2 związane z typem II odp imm nie mają właściwości pozapalnych i

produkują cytokiny, takie jak Il-4,5,10,13 czy też transformujący czynnik wzrostu β
(TGF- β)

Mechanizmy nieimmunologiczne:
 konkurencja o receptory lub przyleganie do komórek nabłonkowych uniemożliwiające dostęp patogenów do nabłonka jelitowego
 wytwarzanie związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym
 współzawodnictwo z innymi mikroorganizmami o składniki odżywcze
 zakwaszanie treści jelitowej
 hamujące wzrost wobec niektórych bakterii chorobotwórczych
 zmiatanie wolnych rodników

 Probiotyki mogą być dostarczane w postaci fermentowanych produktów mlecznych lub preparatów farmaceutycznych.
 Skuteczność ich działania zależy od tego, czy dotrą w miejsce swego działania w nienaruszonym stanie, unikając destrukcji przez kwas

żołądkowy lub sole kwasów żółciowych.

 W p.pok mają one zdolność hamowania wzrostu bakterii patogennych, poprzez wytwarzanie kw.org. i nadtlenku wodoru, oraz na zasadzie

konkurencyjnego mechanizmu adhezji d-jów do nabłonka jelitowego.

 Kwasy org powstające w p.pok. podczas metabolizmu probiotyków, takie jak kw. piroglutaminowy, hamują rozwój bakterii G- np.

Pseudomonas i Enterobacter.

 Z kolei rodniki hydroksylowe produkowane przez Lactobacillus lactis hamują wzrost Staphylococcus ureus
 zakwaszenie treści jelitowej przez probiotyki hamuje ponadto wzrost niektórych bakterii chorobotwórczych
 w p.pok powodują one także wzrost sekrecji mucyn, czyli glikoprotein mających ochronne działanie w zakażeniach jelitowych
 bakterie probiotyczne wpływają na apoptozę komórek nabłonka błony śluzowej jelita poprzez własne metabolity, czyli krótkołańcuchowe

KT

-probiotyki i prebiotyki aktywują komórki ukł imm gospodarza, takie jak NK czy też fagocyty, oraz powodują powstawanie krótkołańcuchowych
KT, co z kolei sprzyja wzbudzeniu apoptozy i zapobiega rozwojowi nowotworów jelita
- probiotyki, stanowiąc naturalną florę mikrobiologiczną i kontrolując jelitową homeostazę, hamują procesy zapalne, a jednocześnie wykazując
antyproliferacyjne i proapoptotyczne właściwości, zapobiegają powstawaniu chorób nowotworowych
wytwarzają one ponadto wiele substancji antykancerogennych, takich jak sarkomycyna, neokarcynomycyna, które rozkładają
prokancerogenne azotyny i nitrozaminy
- ograniczają rozwój bakterii produkujących enzymy prokancerogenne, takie jak glukuronidaza i nitroreduktaza

72.Prosze przedstawic i uzasadnic mechanizmy dzialania immunologicznego probiotykow w swietle przewodu pokarmowego? ( patrz wyżej)

73.Prosze przedstawic i uzasadnic dlaczego procesy apoptozy sa tak istotne podczas rozpatrywania aktywnosci probiotykow?
bakterie probiotyczne wpływają na apoptozę komórek nabłonka błony śluzowej jelita poprzez własne metabolity, czyli krótkołańcuchowe KT
 probiotyki i prebiotyki aktywują komórki ukł imm gospodarza, takie jak NK czy też fagocyty, oraz powodują powstawanie

krótkołańcuchowych KT, co z kolei sprzyja wzbudzeniu apoptozy i zapobiega rozwojowi nowotworów jelita

 krótkołańcuchowe KT, do których należą octany, kw. propionowy oraz masłowy, powstają głównie wskutek fermentacji skrobi oraz błonnika
 mechanizm przeciwnowotworowego działania krótkołańcuchowych KT i ich wpływu na proliferację i apoptozę nie został dotychczas do

końca wyjaśniony

 znaczenie przeciwnowotworowe ma szczególnie kwas masłowy, którego cechuje zdolność aktywacji transferazy glutationu – enzymu

uczestniczącego w detoksykacji i biotransformacji kom. nowotworowych

 kwas ten ponadto blokuje proliferację poprzez wpływ na fazę G1 cyklu komórkowego
 kwas masłowy może też wzbudzać apoptozę poprzez
-wzrost ekspresji proapoptotycznych białek mitochondrilnych Bak, Bax
-spadek ekspresji antyapoptotycznych białek mitochondrialnych Bcl-2, Bcl-xl
-wpływa na aktywność kaspazy 3
Propionibacterium freudenreichii niszczy komórki raka jelita grubego i odbytnicy
poprzez własne metabolity, takie jak krótkołańcuchowe KT, octany i propioniany, wykazujące tym samym proapoptotyczne i
antykancerogenne działani
 na poziomie komórkowym podkreśla się ich udział w zwiększaniu fagocytarnej aktywności makrofagów i limfocytów oraz aktywacji kom. NK
 zwraca uwagę wpływ probiotyków na syntezę w p.pok przeciwciał klasy sIgA, tj. przeciwciał mających zdolność wychwytywania alergenów

obecnych na powierzchni błon śluzowych

 mikroorganizmy te wytwarzają ponadto β-galaktozydazę – enzym rozkładający laktozę
 probiotyki, stanowiąc naturalną florę mikrobiologiczną i kontrolując jelitową homeostazę, hamują procesy zapalne, a jednocześnie

wykazując antyproliferacyjne i proapoptotyczne właściwości, zapobiegają powstawaniu chorób nowotworowych

 wytwarzają one ponadto wiele substancji antykancerogennych, takich jak sarkomycyna, neokarcynomycyna, które rozkładają

prokancerogenne azotyny i nitrozaminy

 ograniczają również rozwój bakterii produkujących enzymy prokancerogenne, takie jak glukuronidaza i nitroreduktaza
75.mechanizm działania nieimmunologicznego probiotyków.


konkurencja o receptory lub przyleganie do komórek nabłonkowych uniemożliwiające dostęp patogenów do nabłonka jelitowego



wytwarzanie związków o działaniu przeciwdrobnoustrojowym



współzawodnictwo z innymi mikroorganizmami o składniki odżywcze



zakwaszanie treści jelitowej



hamujące wzrost wobec niektórych bakterii chorobotwórczych



zmiatanie wolnych rodników

Uzasadnienie:


W p.pok mają one zdolność hamowania wzrostu bakterii patogennych, poprzez wytwarzanie kw.org. i nadtlenku wodoru, oraz na

zasadzie konkurencyjnego mechanizmu adhezji d-jów do nabłonka jelitowego.



Kwasy org powstające w p.pok. podczas metabolizmu probiotyków, takie jak kw. piroglutaminowy, hamują rozwój bakterii G- np.

Pseudomonas i Enterobacter.



Z kolei rodniki hydroksylowe produkowane przez Lactobacillus lactis hamują wzrost Staphylococcus aureus



zakwaszenie treści jelitowej przez probiotyki hamuje ponadto wzrost niektórych bakterii chorobotwórczych



probiotyki, takie jak Lactobacillus acidophilus przywracają szczelność połączeń w p.pok, uszkodzonym pod wpływem INFgamma czy

TNFalfa



w p.pok powodują one także wzrost sekrecji mucyn, czyli glikoprotein mających ochronne działanie w zakażeniach jelitowych

76. przedstawić i uzasadnić,dwa główne czynniki wpływające na aktywność probiotyków lub decydujące o ich przydatności jako dodatki
paszowe.

77. przedstawić podstawowe części składowe wyszczególniane podczas opracowywania bilansu energetycznego stałocieplnych

Bilans energii

 ilość energii powstającej podczas spalania białka w bombie kalorymetrycznej jest istotnie większa niż podczas przemiany w organizmie
 brak tej różnicy podczas spalania tłuszczy i węglowodanów
 białko organizmu nie ulega pełnemu utlenianiu, a część nieutleniona jest wydalana w postaci różnych związków azotowych, wśród
których najwięcej jest mocznika i kwasu moczowego
 ciepło spalania tych związków wynosi odpowiednio 10,77 i 11,47 kJ/g
 produkty gazowe powstają w czasie przetwarzania chemicznego pokarmu w przewodzie pokarmowym
 podczas fermentacji w żwaczu powstaje metan o cieple spalania = 39,54 kJ/l

78.Szybkość wytwarzania ciepła

 za przemianę podstawową, zwaną też standardową, uznaje się tempo produkcji ciepła w organizmie, gdy zwierzę znajduje się w: (warunki
podstawowe)
- całkowitym spokoju psychicznym i fizycznym
w stanie na czczo
w warunkach termicznej neutralność
 w takich warunkach, zwanych podstawowymi, straty energii związane są jedynie z funkcjami fizjologicznymi niezbędnymi do
podtrzymania życia i w zasadzie nie powinny przekraczać 25%
 aby zwierzę było na czczo, inaczej postabsorbcyjnie (tj. po wchłonięci treści pokarmowej) trzeba je na pewien czas pozbawić pokarmu ale
nie wody (zwierzęta mięsożerne 12-18h, bydło 2-3 dni, króliki czy szczury 24h)
 tempo metabolizmu oznaczane u zwierząt znajdujących się w spokoju i w warunkach termicznie neutralnych lecz normalnie karmionych
nazywa się przemianą spoczynkową, która jest większa od podstawowej
 u zwierząt karmionych do woli, w warunkach spoczynkowych, produkcja ciepła jest niewielka lecz mimo wszystko o ok. 20% większa niż u
zwierząt będących na czczo
 wszelkie wysiłki fizyczne zwierząt ponoszone się przez mięśnie
 wysiłki te zwykle zwie się pracą, która może mieć charakter statyczny lub dynamiczny
 w zależności od rodzaju i intensywności wykonywanego wysiłku tempo metabolizmu zwierząt zwiększa się w określonym stopniu w
stosunku do podstawowego, aż do osiągnięcia poziomu maksymalnego
 metabolizm maksymalny – największe tempo metabolizmu w czasie długotrwałego wysiłku fizycznego przebiegającego stale podczas
przemiany tlenowej, a więc gdy nie ma miejsca w organizmie gromadzenia się kwasu mlekowego.

79.Dług tlenowy

 stan fizjologiczny organizmu lub jego narządu związany z czasowym (zwykle krótkotrwałym) przestawieniem procesów oddychania
komórkowego z tlenowego na beztlenowy
 po przywróceniu warunków tlenowych część energii zużywana jest na metabolizowanie nagromadzonych produktów oddychania
beztlenowego i odbudowie rezerw substratów oddechowych wykorzystywanych w warunkach beztlenowych
 w węższym znaczeniu termin ten oznacza objętość tlenu zużytego na odbudowę warunków fizjologicznych zaburzonych czasowym
metabolizmem beztlenowym
 jest charakterystyczny dla metabolizmu komórek (włókien) typu glikolitycznego: mięśni szkieletowych (miocyty szybkiego skurczu); czy dla
metabolizmu zwierząt nurkujących (np. płetwonogie lub walenie)

80. Metody oceny wartości odżywczej białka dla zwierząt monogastrycznych zależy od:
- jak ono może być wykorzystane do zaspokojenia ich potrzeb
- zawartości i proporcji aa egzogennych
- od ich biodostępności

 strawność białka i aa oznaczona w całym p.pok, zwana strawnością ogólną, jest obciążona błędem wynikającym z rozkładu i syntezy białka
oraz deaminację aa przez florę bakteryjną j.grubego

(zdjęcie sposoby trawienia p.w.)

 dla większość pasz strawność ogólna białka jest większa niż strawność jelitowa

Metody oceny wartości odżywczej białka

 aa który po wchłonięciu jelitowym jest niedostępny w dalszym metabolizmie jelitowym (bakteryjnym) jest lizyna z racji zablokowania
grupy aminowej
 z kolei w paszach traktowanych termicznie dostępność lizyny również spada i dlatego oznaczanie stopnia strawności metodą chemiczną
jest dokładniejsze niż oznaczanie strawności jelitowej
 Metody oceny wartości odżywczej białka to:

-

chemiczne – oparte na oznaczeniu składu aminokwasowego ( CS – EAAI);

-

biologiczne – do których należą metody bilansowe, wzrostowe i mikrobiologiczne.

Metody chemiczne
Oznaczanie składu aminokwasowego wartości odżywczej białek określa się za pomocą:
- Wskaźnika aminokwasu ograniczającego (CS – chemical score): wskaźnik CS wyraża najniższy % stosunek między aminokwasami egzogennymi
a wzorcowymi – białka jaja
- Wskaźnika aminokwasów niezbędnych – EAAI (essential amino acid index): wskaźnik EAAI uwzględnia zawartość wszystkich aminokwasów
niezbędnych w badanym materiale i odnosi się do białka wzorcowego.
CS

 Przydatność tego wskaźnika do oceny wartości odżywczej białka paszowego zależy od przyjęcia właściwego wzorca, którym powinno być
‘białko idealne’, ściśle określające zapotrzebowanie na aminokwasy w badanych zwierząt.
 Wskaźnik ten określa także, który z aminokwasów jest ograniczający, ale również jego niedobór.

EAAI

 Jest to średnia geometryczna z iloczynu stosunków każdego niezbędnego aminokwasu w białku badanej paszy do jego zawartości w białku
jaja kurzego.
 Niskie wartości uzyskuje się w białku o dużej zawartości aminokwasów endogennych lub kw. nukleinowych;
 Wysokie wartości może zawierać białko o małej ilości aminokwasu ograniczającego, a wiec niskiej wartości CS.
 Dlatego należy korzystać z obu wskaźników jednocześnie.

Metoda bilansowa

 wartość odżywczą białka określa się na podstawie retencji azotu u zwierząt żywionych dietami zawierającymi białko jako jedyne źródło
azotu.
 Pozwala ona na oznaczenie oprócz wartości biologicznej także strawność rzeczywistą lub pozorną białka.
 Na wyniki testów maja wpływ:

-

gatunkowe różnice współczynnika strawności ogólnej białka;

-

stopień pokrycia zapotrzebowań;

-

zapotrzebowanie na lizynę czy aminokwasy siarkowe;

-

obecność wielocukrów nieskrobiowych a oznaczanie strawności i wartości biologicznej białka (fermentacja w jelicie grubym)

Na podstawie wartości biologicznej oraz strawności rzeczywistej białka można obliczyć współczynnik wykorzystania białka netto NPU (net
protein utilization), który informuje, jaka część pobranego białka została przez zwierzę wykorzystana.
WARTOŚĆ BIOLOGICZNA – jest to stosunek azotu zatrzymanego do azotu strawionego paszy z uwzględnieniem ilości azotu metabolicznego w
kale i endogennego w moczu
STRAWNOŚĆ RZECZYWISTA białka jest to procentowy stosunek ilości białka wchłoniętego do ilości białka pobranego.

 NPU w większym, dokładniejszym stopniu określa wartość odżywczą białka niż Współczynnik Strawności, uwzględniając parametry
wpływające na możliwość wykorzystania białka na cele budulcowe - czyli zawartość aminokwasów egzogennych.

81. przedstawić podstawowe założenia określające białko idealne i kiedy bierze się je pod uwagę
„białko idealne” służy jako wzorzec dla białka paszowego, określający zapotrzebowanie na aminokwasy ; mówi o proporcjach aminokwasów
egzogennych w stosunku do aminokwasu przyjętego za 100% (limitującego);
- Koncepcja ‘białka idealnego’ daje duże możliwości modyfikowania zawartością aminokwasów w dawkach, w różnych sytuacjach żywieniowych,
ponieważ niezależnie od sytuacji proporcje ich są stabilne.
- Wybór lizyny jako aminokwasu limitującego ma również inne uzasadnienie:
- Oznakowanie jest prostsze niż innych aminokwasów siarkowych w tym metioniny, która jest limitująca dla drobiu.
- Dynamiczny rozwój wiedzy na temat strawności i biodostępności aminokwasów oraz żywieniowych możliwości zmniejszania emisji
niewykorzystanego azotu do środowiska znalazł wyraz w rewizji zaleceń żywienia zwierząt.
model białka idealnego
-aa limitującym jest lizyna - 100 % zapotrzebowania na ten aa
w stosunku do Lys:
- 50% met i cystyny
- 66% Thr
- 18 % Trp
- 50% Ile
- 100 % Leu
- 70% Val
- 33% His
- 100% Phe i Tyr

Profil aminokwasowy białka idealnego dla loch w ciąży i laktacji

Aminokwasy

Ciąża

Laktacja

Lizyna

100

100

Izoleucyna

53

60

Leucyna

85

105

Metionina + cystyna

95

65

Fenyloalanina + tyrozyna

110

115

Treonina

105

80

Tryptofan

24

20

Walina

57

58

Endogenne

805

835

82. uzasadnić dlaczego nie można stosować pojęcia strawności mikro- i makroelementów

83.Proszę uzasadnić, co Pan/Pani rozumie stosując określenie 'biodostępność pierwiastków' w organizmie zwierząt
Biodostępność pierwiastków definiowana jest jako różnica pomiędzy pobraną ilością składnika, a jego zużyciem w funkcjach fizjologicznych
organizmu i w tworzeniu rezerw. Dostępność pierwiastków w zjonizowanej formie ulega zmianom pod wpływem różnych czynników, zarówno
żywieniowych, jak i wynikających z funkcjonowania przewodu pokarmowego. Najłatwiej dostępne są jony jedno- i dwu-wartościowe.
Wchłanianiu sprzyja kwaśny odczyn środowiska w żołądku zwierząt, gdzie kationy przechodzą w sole chlorkowe, łatwo dysocjujące i tym samym
łatwo wchłanialne.
84.Proszę uzasadnić znaczenie chelatów w żywieniu zwierząt oraz fizjologicznej aktywności organizmu zwierząt.
Chelaty:
–

związki chemiczne służące do 'przekształcania' pierwiastków w formy lepiej przyswajalne dla zwierząt

–

związki kompleksowe, w których organiczny ligand łączy się z jonem centralnym za pomocą więcej niż jednego wiązania

koordynacyjnego. Jonem centralnym chelatowego związku kompleksowego jest najczęściej dwu- lub trójwartościowy kation metalu
–

wysoka trwałość termodynamiczna i kinetyczna, co wynika z utworzenia tzw pierścienia chelatowego – cyklicznego fragmentu,

którego jednym z elementów jest koordynujący atom metalu (najtrwalsze zw chelatowe posiadają pięcio- o sześcioczłonowe pierścienie)
–

składniki mineralne w chelatach są najczęściej włączone w struktury związków organicznych, kwasów org, aminokwasów, peptydów,

sacharydów
–

elementy mineralne nieorganiczne muszą być uaktywnione, np. Fe³⁺ do Fe²⁺, aby mogły zostać przetransportowane przez bariery

ścian przewodu pokarmowego zwierząt, inny zaś jest transport chelatu

chelatacja :
proces wiązania pierwiastków metalicznych przez słabe kwasy organiczne.
umożliwia:
-

lepszy transport i wchłanianie pierwiastków

-

precyzyjniejsze dawkowanie pierwiastków

-

wyższe magazynowanie pierwiastków w organizmie

-

pierwiastki metaliczne wprowadzone do organizmu, mogą mieć charakter albo czynników zdrowotnych, albo trucizn środowiskowych

-

w medycynie przypadku ostrych zatruć metalami ciężkimi.

Metale w chelatach:
- Metale w chelatach są zazwyczaj aktywnie wchłaniane w tych fragmentach jelita czczego, w których przyswajane są dipeptydy.

- Spożycie takiego chelatu pozwala na znacznie większą absorpcję jelitową niż w przypadku odpowiadających mu ilości przyjmowanych
nieorganicznych soli metali.

właściwości chelatów:

Chelaty mogą być doskonałym uzupełnieniem minerałów dla zwierząt o wysokiej produkcji, rozpłodników oraz osobników o obniżonej
odporności czy o upośledzonych zdolnościach wchłaniania;

- Można przy tym zmniejszyć ilość składnika mineralnego dodawanego do paszy;

- Zwiększane zatrzymywanie w organizmie związków mineralnych zmniejszy obciążenie środowiska wydalanymi pierwiastkami z kałem i
moczem.

85. Proszę określić, na czym polega efektywność i jakie są oczekiwania ze stosowania chelatów w żywieniu zwierząt.
Efektywność chelatów dla zwierząt polega na :

- zmniejszeniu liczby padłych prosiąt, cieląt czy piskląt;

- mniejszej podatności na czynniki chorobotwórcze;

- większej gęstości i stabilności fizycznej kości;

- poprawieniu efektów płodności i plenności loch;

- ograniczeniu kanibalizmu;

- poprawie jakości zdrowotnej środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego;

- zmniejszeniu podatności na stres.

Oczekiwane zalety chelatów:

-Poprawa właściwości w stosunku do form nieorganicznych:

- lepsze wskaźniki mieszania

- zmniejszenie zapylenia

- zmniejszenie higroskopijnośc

- ujednolicenie rozmiaru cząstek

- podwyższenie dostępności metalu

- obniżenie zawartości metali ciężkich w produkcie końcowym.

Efektywność chylatów u świń:

-

zmniejszenie liczby upadków prosiąt;

-

mniejsza podatność na zakażenia i stany chorobowe;

-

większa gęstość i stabilność fizyczna kości;

-

poprawienie efektów płodności i plenności loch;

-

ograniczenie kanibalizmu;

-

poprawa jakości zdrowotnej środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego.

Efektywność chelatów u drobiu:
-

twardsze skorupki jaj

-

mniejsza podatność na infekcje i stany chorobowe

-

poprawienie efektów nieśności

-

zmniejszenie podatności na stres i kanibalizm

-

zmniejszenie liczby upadków wśród brojlerów

Efektywność chelatów u krów:
-

mniejsza podatność na infekcje

-

redukcja liczby komórek somatycznych w mleku

-

poprawa zdrowotności skóry i okrywy włosowej

-

poprawienie wskaźnika płodności

-

regulacja bilansu kationowo-anionowego w żwaczu

-

ograniczenie chorób metabolicznych, np. zaleganie poporodowe

86.Przedstawić typy interakcji pomiędzy związkami mineralnymi a makroorganizmem i ich znaczenie zdrowotne.
Wapń – prawidłowy wzrost i stan kości i zębów, regulacja pracy serca
Fosfor- prawidłowy wzrost oraz stan kości i zębów, wykorzystanie energii
Magnez-kości, zęby, układ nerwowy
Sód- równowaga kwasowo- zasadowa płynów ustrojowych, przewodnictwo nerwowe, nerki
Potas- kurczenie się mięśni, równowaga kwasowo-zasadowa płynów ustrojowych
Chlorek- równowaga kwasowo- zasadowa płynów ustrojowych
Miedź- wykorzystanie tlenu, erytrocyty, formowanie się kości, chrząstek, ścięgien, stan sierści
Kobalt- składnik witaminy B12, syntetyzowanej w jelicie grubym przez mikroflorę
Jod- składnik hormonów tarczycy regulujący podstawy metabolizmu, wykorzystywanie tlenu, wzrost, rozród
Żelazo- składni hemoglobiny, która transportuje tlen we krwi
Mangan-wykorzystywanie węglowodanów, enzymy, wzrost oraz stan kości i chrząstek
Selen- składnik enzymu antyoksydacyjnego oraz metioniny i cystyny, związany z witaminą E

Brak lub niedostateczna ilość poszczególnych składników mineralnych, ale także ich nadmiar mogą wywołać różnego rodzaju zaburzenia w
organizmie, aż do śmierci włącznie.Stany lekkich niedoborów mineralnych i ich następstwa występują masowo i z tego powodu nabierają
dużego znaczenia w żywieniu zwierząt.
87.Przedstawić i uzasadnić stwierdzenie „Żywienie jako czynnik sterowania produkcją zwierzęcą”
Żywienie ma wpływ na :
-Ekspresję genów wzrostu i rozwoju pre i postnatalnego, determinowanie wzrostu i rozwoju młodych zwierząt przeznaczonych do przyszłej
reprodukcji lub zwierząt rzeźnych
-Strawność, funkcjonowanie ścian jelitowych, populację mikroorganizmów
-Zdolność reprodukcyjną (płodność, plenność, masę noworodków, jaj- piskląt, jakość nasienia)
-dobrostan, odpowiedź immunologiczną, zdrowie zwierząt (nutrigenomika)
wartość pokarmową mleka, mięsa, jaj, wełny oraz na ich cechu technologiczne
-użytkowość roboczą, sportową, rekreacyjną, urodę zwierząt
-możliwość rzeczywistej kontroli emisji niewykorzystanych metabolitów i składników pokarmowych do środowiska
-koszty żywienia
88.Przedstawić i uzasadnić obowiązujące założenia obecne w żywieniu krów mlecznych
Najnowsze systemy żywienia przeżuwaczy mają wspólne podstawy. Uwzględniają metabolizm białka i energii zarówno w żwaczu jak i poza
żwaczem, co pozwala na pokrycie potrzeb pokarmowych mikroorganizmów żwacza i tkanek przeżuwacza. We wszystkich systemach potrzeby
energetyczne i białkowe przeżuwaczy traktuje się łącznie, co związane jest z syntezą białka mikrobiologicznego w żwaczu. Wartość białkową
paszy i potrzeby białkowe zwierząt ocenia się biorąc pod uwagę nie tylko ilość, ale także jakość białka.
Energetyczną wartość paszy i zapotrzebowanie na energię ustala się w zależności od kierunku produkcji (mleko, żywiec). Pobranie paszy
objętościowej określa się biorąc pod uwagę jej jakość, co wiąże się ze zdrewnieniem ścian komórkowych.
Zapotrzebowanie krów na składniki pokarmowe powinno być pokryte zgodnie ze zmianami wynikającymi z przebiegu cyklu produkcyjnego.
Pozwala to na uniknięcie zaburzeń metabolicznych i utrzymanie dobrej płodności i zdrowotności krów. W pierwszych dwóch miesiącach
laktacji, dzienny tolerowany deficyt energii wynoszący od 10 do 15 % poniżej poziomu optymalnego, który odpowiada potrzebom
energetycznym do syntezy 200-400kg mleka z rezerw ciał, nie wpływa ujemnie na zdrowotność i produkcyjność krów mlecznych.
W nowych systemach wartościowana pasz i określania potrzeb pokarmowych krów mlecznych posługujemy się energią netto, którą zwierzęta
wykorzystują do produkcji mleka po pokryciu potrzeb bytowych. W systemie francuskim- INRA operuje się jednostką paszową mleczną (JPM),
w systemie niemieckim- energią netto laktacji.
89.Od czego zależy zapotrzebowanie krowy na składniki pokarmowe w poszczególnych cyklach produkcyjnych
Zależą od zmian zachodzących w produkcji mleka w ciągu cyklu produkcyjnego

W początkowym okresie laktacji, gdy szybko zwiększa się wydajność mleczna, podaż paszy nie może pokryć zapotrzebowania na składniki
pokarmowe, gdyż zdolność pobrania paszy przez zwierzęta jest w tym okresie stosunkowo niewielka.
Krowy wykorzystują rezerwy ciała aby pokryć niedobór energii i białka(spadek masy ciała)
Odnowienie rezerw następuje w środkowym okresie laktacji gdy krowa osiągnie pełną zdolność pobrania paszy i powinno zakończyć się w
ciągu 2 miesięcy.
Żywienie w pierwszym okresie laktacji (od porodu do 90 dnia po wycieleniu).
Po wycieleniu krowy powinny otrzymywać te same pasze objętościowe i treściwe, którymi były karmione w ostatnich trzech tygodniach przed
wycieleniem.
Przy stosowaniu tradycyjnego (trójczłonowego) systemu zadawania pasz, ilość skarmianej paszy treściwej zwiększa się stopniowo, w stosunku
do dawki paszy treściwej z ostatniego tygodnia przed wycieleniem, o około 1,5–2 kg/tydzień, w ciągu każdego kolejnego tygodnia, aż do
pokrycia zapotrzebowania na maksymalną produkcję mleka (PM) w szczycie laktacji.Przy stosowaniu dawek kompletnych (TMR) – w okresie od
3 tyg. przed wycieleniem do 12-13 tygodnia laktacji, podaje się TMR o większej koncentracji energii i białka/kg SM niż w pełnym okresie
laktacji.

ŻYWIENIE W OKRESIE PEŁNEJ LAKTACJI
Okres pełnej laktacji trwa od początku 4 miesiąca laktacji do zasuszenia. Oprócz pokrycia zapotrzebowania bytowego i produkcyjnego, przy
bilansowaniu dawek pokarmowych w tym okresie należy uwzględnić konieczność odbudowy energetycznych rezerw ciała krowy.
Krowy ras mlecznych powinny zakończyć odbudowę rezerw ciała przed rozpoczęciem okresu zasuszania.

Z pasz objętościowych dobrej jakości krowa powinna wyprodukować w okresie żywienia zimowego 12-13 kg mleka; na produkcję wyższą
konieczny jest dodatek paszy treściwej (około 0,5 kg/ 1 kg mleka powyżej 12-13 kg).
Ilość stosowanego dodatku paszy treściwej zależy jednak od jakości paszy objętościowej (im wyższa jej wartość, tym mniejszy dodatek paszy
treściwej) oraz koncentracji energii w paszy treściwej.

ŻYWIENIE KRÓW W OKRESIE ZASUSZENIA
W okresie zasuszenia krowy nie powinny być żywione zbyt intensywnie, aby nie nastąpiło zbytnie otłuszczenie, mogące się przyczynić do
wystąpienia zaburzeń metabolicznych po wycieleniu. W tym okresie organizm krowy przygotowuje się do porodu oraz intensywnej produkcji
mleka w kolejnej laktacji. Ilość dostarczonych w dawce składników pokarmowych powinna zaspokoić potrzeby bytowe oraz umożliwić
prawidłowy rozwój płodu, łożyska i gruczołu mlekowego.
W okresie zasuszenia właściwego, tj. od 7-8 tygodnia przed wycieleniem do końca 4 tygodnia przed wycieleniem krowy powinny być żywione
dawkami pokarmowymi z wysokim udziałem pasz objętościowych-włóknistych, które wypełniając przewód pokarmowy, umożliwiają
prawidłowe funkcjonowanie żwacza.
W okresie zasuszenia właściwego zaleca się:
- ograniczyć ilość skarmianych kiszonek z roślin motylkowatych (ze względu na dużą zawartość Ca, a zwłaszcza K) oraz kukurydzy (nadmiar
energii),
- w okresie letnim wypuszczać krowy na pastwisko (ruń bogata w β-karoten i witaminę E),
- w okresie zimowym skarmiać kiszonkę z traw oraz siano i słomę pastewną (nie spleśniałe). Dawka pasz treściwych (ok. 1 kg) powinna jedynie
służyć jako nośnik dodatków mineralno-witaminowych. Nie zaleca się skarmiać liści buraczanych (świeżych i kiszonych).
90.Opisać i przedstawić m-ca skąd przeżuwacze pozyskują energię nieodzowną do utrzymania podstawowych czynności życiowych.
-pobieranie SM dawki, w tym strawionej masy organicznej fermentowanej w żwaczu
-ograniczenie procesu metanogenezy w żwaczu
-udział paszy treściwej
-modyfikacja biokonwersji węglowodanów (strukturalne, skrobia, cukry)
-koncentracja energii w paszach objętościowych
-dodatki energetyczne( sole wapnia i magnezu, glikol propylenowy, glicerol, propionian sodu)
91. przedstawić i uzasadnic schemat rozdziału weglowodanów wykorzystywanych w żywieniu przeżuwaczy
Schemat rozdziału węglowodanów;
Tempo fermentacji węglowodanów



Ścian komórkowych Zmagazynowane w kom. komórkach
(CWC) (NCWC)


Hemiceluloza Celuloza Lignina Pektyny Skrobia celuloza Cukry



ADF NFC
NDF
ADF – włókno kwaśne detergentowe
NDF – włókno neutralne detergentowe
NFC – węglowodany niewłókniste (?)
Poziom ligniny w paszy może być miarą jej strawności.
Info z Podręcznika: O efektywności wykorzystania energii z węglowodanowych pasz roślinnych decydują przede wszystkim procesy
fermentacyjne w żwaczu. W grupie węglowodanów wyróżniamy dwie frakcje:

a) węglowodany zmagazynowane z komórce roślinnej – łatwo rozpuszczalne, szybko ulegające hydrolizie; zaliczamy skrobię i cukry

proste; stanowią grupę węglowodanów niewłóknistych

b) węglowodany ścian komórkowych = włókno surowe; zaliczamy hemicelulozy, celulozy i ligniny; wchodzą one w skład NDF

O przebiegu fermentacji decyduje tempo rozkładu węglowodanów. Nadmiar szybko fermentujących cukrów prostych lub skrobii może obniżać
pH żwacza prowadząc do kwasicy. Udział NDF w dawce- optimum:35-40%
Aby zapewnić prawidłową pracę żwacza (motoryka żwacza, przeżuwanie) część włókna powinna byś dostarczona w paszach strukturalnych (np.
zielonkach, kiszonkach, sianie, słomie), które powinny stanowić min. 20% całej ilości włókna surowego w dawce.
Kwas propionowy służy do produkcji glukozy. Wzrost kwasu propionowego uzyskujemy przez wprowadzenie do dwaki pokarmowej większej
ilości pasz zbożowych (zawierających dużo skrobi).
Kwas octowy – prekursor tłuszczu mleka zwiększymy podając pasze strukturalne bogate we włókno surowe (celulozę).
92. przedstaw i opisz miejsca skad przeżuwacze pozyskują związki mineralne istotne w utrzymaniu podstawowych czynności życiowych i
produkcyjnych

Pobieranie w paszy

soli lub chelatów Desorpcja jelitowa

Pula całkowita

Trawienie i wykorzystanie

Czynniki paszy: Czynniki zwierzęcia: Chelaty lub sole
-źródło i dostępność -gatunek -dostępność;
-rodzaj połączeń -cechy fizyczne. -użyteczność;
-dawka - stan środowiska.
DESORPCJA – proces odwrotny do sorpcji polegający na uwalnianiu cząsteczek,atomów, jonów z powierzchni lub masy jednej ciągłej fazy
fizycznej do drugiej
Desorpcji sprzyjają:
- podwyższenie temp
- zmniejszenie stopnia dyspersji
- zmniejszenie stężenia adsorbowanych jonów
Zapotrzebowanie związków mineralnych brutto=(zapotrzebowanie bytowe netto+zapotrzebowanie produkcyjne netto)/współczynnik absorpcji
rzeczywistej w jelitach(WAR)

1.Ca(wapń) – lepiej wchłaniany z pasz pochodzenia nieorganicznego niż organicznego; -pasze objętościowe mają zbyt dużo Ca, a
pasze zbożowe – zbyt mało
-większość wchłaniana w jelicie cienkim niż w żwaczu

-wchłanianie Ca zmniejsza się w końcu laktacji i nie wzrasta szybko po wycieleniu, co skutkuje hipokalcemią

+zmniejszają negatywny wpływ tłuszczu na fermentację w żwaczu

2.P(fosfor) – dobrym źródłem są pasze treściwe (ziarna zbóz, otręby pszenne gł) i dodatki białkowe
- niedobór -> mniejsza strawność masy organicznej w żwaczu; niepłodność

3. Mg (magnez) – niedobór -> tężyczka pastwiskowa
4. Na (sód) - niedobór-> cysty na jajnikach
- nadmiar ->obrzęk wymienia; najlepsze są lizawki solne
5. K (potas) – wchłaniany prawie całkowicie z przewodu pokarmowego;
- nadmiar pasz treściwych -> niedobór K -> mniejsze pobieranie paszy i mniejsza wydajność mleczna

-nadmiar K -> tężyczka pastwiskowa

6. S (siarka) – niedobór ->hamowanie namnażania się bakterii żwacza ->mniejsza strawność masy organicznej w żwaczu
7. Zn (cynk) – zmniejsza liczbe Komorek somatycznych w mleku, zapobiega chorobom skóry i racic
8.Mg (mangan) – niedobór -> problemy z zapłodnieniem, poronienia
9. Se (selen) – niedobór -> zatrzymanie łożyska, wzrost kom. somatycznych w mleku
93. przedstaw podstawowe argumenty decydujące o sposobie żywienia w poszczególnych okresach cyklu produkcyjnego.



Zapotrzebowanie krów na składniki pokarmowe powinno być pokryte zgodnie ze zmianami wynikającymi z przebiegu cyklu
produkcyjnego. Pozwala to na uniknięcie zaburzeń metabolicznych i utrzymanie dobrej płodności i zdrowotności krów.



W pierwszych dwóch miesiącach laktacji, dzienny tolerowany deficyt energii wynoszący od 10% do 15% poniżej poziomu
optymalnego, który odpowiada potrzebom energetycznym do syntezy 200-400 kg mleka z rezerw ciała, nie wpływa ujemnie na
zdrowotność i produkcyjność krów mlecznych.

Okresy cyklu produkcyjnego krów
1.Okres zasuszania (wzrost masy ciała płodu, kondycja krowy)
2.Okres okołoporodowy (póznej ciąży i wczesnej laktacji);
- zmiany fizjologiczne, hormonalne i metaboliczne;
- zaburzenia metaboliczne;
3.Pierwszy okres laktacji (do 12 tygodnia);

-

deficyt energetyczny;

-

straty masy ciała;

4. Środkowy okres laktacji;

-

pełna zdolność pobierania paszy, odbudowa rezerw ciała;

Zapotrzebowanie krowy na składniki pokarmowe;



Zależą od zmian zachodzących w produkcji mleka, w ciągu cyklu produkcyjnego,



W początkowym okresie laktacji, gdy szybko zwiększa się wydajność mleczna, podaż paszy nie może pokryć zapotrzebowania na
składniki pokarmowe, gdyż zdolność pobierania paszy przez zwierzęta jest w tym okresie stosunkowo niewielka,



Krowy wykorzystują rezerwy ciała aby pokryć niedobór energii i białka (spadek masy ciała),



Odnowienie rezerw następuje w środkowym okresie laktacji gdy krowa osiągnie pełną zdolność pobierania paszy i powinno
zakończyć się w ciągu 2 miesięcy,

Model żywienia krów mlecznych;

1. Stan środowiska Efekty produkcyjne Dobrostan zwierząt

Rozrod krów Wydajność i Zdrowie krów Choroby metaboliczne
skład mleka


Dodatki paszowe Kondycja zwierzęcia System żywienia Technika żywienia Jakość pasz

Bufory płynu żwacza, Wartość pokarmowa Zapotrzebowanie krów Żywienie Systemy
Białko chronione, pasz na składniki pokarmowe grupowe zadawania
Aminokwasy chronione. lub pasz
Somatotropina indy widualne
Analiza chemiczna Stacje żywienia

Zapotrzebowanie energetyczne zwierząt w systemie INRA wyrażane jest w JPM i JPŻ

a) Zapotrzebowanie bytowe krowy mlecznej wynika z wydajności mleka oraz z jego wartości energetycznej. Zależy tez od ilości rezerw

energetycznych ciała krowy., które są uruchamiane w okresie wczesnej laktacji. Zapotrzebowanie energetyczne w okresie ciąży
wzrasta.

b) Bydło opasowe i rosnące – zapotrzebowanie produkcyjne wynika z wartości energetycznej białka i tłuszczu odłożonych w ciele w

czasie opasu lub wzrostu

c) Maciorki – zapotrzebowanie maciorki Ne energię netto jest ściśle związane ze stanem jej kondycji (wielkością rezerw tkankowych w

poszczególnych okresach cyklu produkcyjnego). W okresie laktacji zapotrzebowanie maciorki karmiącej wynika z produkcji mleka i
jest proporcjonalne do tempa wzrostu miotu.

94.przedstaw i uzasadnij podstawowe założenia żywieniowe przeżuwaczy w okresie zasuszenia
Krowa w tym czasie powinna mieć stały dostęp do wybiegu (szczególnie w sytuacji obór wiązanych)Koncentracja energii w dawce pokarmowej
nie powinna przekraczać 0,55 JPM w 1kg suchej masy,
Należy stosować pasze o wyższej zawartości włókna (powyżej 30% w suchej masie) i tym samym niższej koncentracji energii, które nie nadają
się dla krów w laktacji np. kiszonka z traw pózno zebranych, GPS, siano oraz jako uzupełnienie słoma zadawana do woli,
Należy pamiętać że niższa wartość pokarmowa(tzn. wyższa zawartość włókna, niższa zawartość białka i energii), nie oznacza niższej
jakości(pleśń, niewłaściwy zapach)
Drugi okres zasuszania jest zarazem pierwszym etapem tzw. okresu przejściowego trwającego od 3 tygodnia przed wycieleniem do 2-3 tygodnia
po wycieleniu. Głównym celem tego procesu jest przygotowanie krowy do laktacji.
Zasady żywienia:



Zwiększyć zawartość białka i energii w dawce pokarmowej poprzez wprowadzenie mieszanki treściwej oraz zwiększenie udziału
kiszonki z kukurydzy (w żywieniu krów o wysokiej wydajności podstawowa pasza objętościowa),



Maksymalna dawka pasz treściwych w ostatnim tygodniu zasuszania nie powinna przekraczać około o,5% masy ciała (ok. 3-
4kg/szt./dzień),



Minimalizować stres-karygodnym błędem jest wiązanie krów w tym okresie (szczególnie krów z obór wolnostanowiskowych),



Maksymalizować pobranie suchej masy poprzez wprowadzenie do dawki pasz charakteryzujących się wysoką smakowitością,



Żywić do woli (brak niewyjadów oznacza niewłaściwe żywienie),



Wycofać z dawki słomę,



Stosować przez cały okres przejściowy dodatek około 2- 2,5 kg siana –pamiętajmy krowa musi przeżuwać,



W sytuacji żywienia „tradycyjnego” zawsze jako pierwszą podawać paszę objętościową,



Regularnie kontrolować sprawność poideł,



W sytuacji krów będących w zbyt dobrej kondycji wprowadzić na okres dwu tygodniowe przed wycieleniem i 2 tygodniowe po
wycieleniu dodatek glikolu propylenowego, śrutę kukurydzianą oraz niacynę,



W sytuacji obór wolnostanowiskowych zwrócić uwagę na hierarchie stada. Czy wszystkie krowy mają jednakową szansę dotarcia do
stołu paszowego (pierwiastki, wieloródki).

95.przedstaw podstawowe zasady obowiązujące podczas produkcji pasz pastwiskowych
a) zabiegi pielęgnacyjne,
b) pożądany skład botaniczny, gęstość porostu, wysokość runi;

c) przestrzeganie odpowiedniej obsady zwierząt na kwaterze, terminów wypasu i optymalnej wysokości rui;
d) dobre wykorzystanie porostu (80-85%); wzrost roślin i plon suchej masy zielonki pastwiskowej zależą głównie od ilości i rozkładu opadów
deszczu, temperatury powietrza, długości dnia oraz dostępności składników pokarmowych;
e) kwaterowy system wypasania
Odrost RUNI PASTWISKOWEJ

MIESIĄCE

Wyszczególnienie

V

VI

VII

VIII

IX

X

Dobowy przyrost plonu (kg z ha)

390

345

230

200

195

70

Potrzebna liczba dni do odrostu runi

16

20

26

30

35

45

Ad a) nawożenie azotowe (dawka 150-250 kg/ha); nawożenie fosforanowo-potasowe (100kg K/ha i 40 kg P/ha)
Ad b) na skład botaniczny runi wpływają:+ rodzaj gleb, jej żyzność, nawożenie mineralne
+ system wypasu, obsada i obciążenie pastwiska, rodzaj wypasanych zwierząt; długość spasanie i
odpoczynku runi
- rośliny motylkowe zwiększają ilość bialka i składników mineralnych
- trawy podnoszą wartość energetyczną
- zioła podnoszą walory smakowe i ilość mikroelementów w runi
Ad e)wypas kwaterowy polega na podzieleniu całej pow pastwiska za pomocą ogrodzeń stałych na kilkanaście kwater. Ich liczba zależy od:
czasu spasania jednej kwatery, okresu spoczynku runi i obciążenia pastwiska. Zwierzęta pasione są na kolejnych kwaterach przez 1-3 dni, po
wypasie wszystkich kwater powracają na pierwszą. Sezon pastwiskowy trwa 150-180 dni.
Zalety+pelne wykorzystanie potencjału produkcyjnego pastwiska
+prace pielęgnacyjne (w tym nawożenie)
+użytkowanie kośno – pastwiskowe runi
+dostęp zwierząt do świeżej paszy o dużej wartości pokarmowej
Dwa okresy:
- okres spasania kwatery
- okres odrostu runi (między kolejnymi wypasami) – korzystnie wpływa na plon, skład botaniczny i przydatność paszową
Obsada pastwiska to liczba sztuk dużych(DJP=duża jednośtka produkcyjna) lub masy ciała, które można wyżywić na 1 ha pastwiska w ciągu
sezonu pastwiskowego przy zapewnieniu pasącym się zwierzętom wystarczającej ilości zielonej masy.
Obsada zależy od plonu uzyskanego z danego pastwiska (w maju i czerwcu plony najwyższe)
Obciążenie pastwiska to ilość sztuk dużych lub łączna masa ciała zwierząt pasących się na po 1 ha pastwiska. Optimum 60-80 DJP/ha
Obciążenie pastwiska zależy od: plonów, czasu skarmiania runi, sposobu użytkowania

96: Proszę przedstawić podstawowe zasady obowiązujące podczas produkcji pasz na gruntach ornych oraz uzasadnić

97: Proszę przedstawić główne przyczyny żywieniowe powodujące pogorszenie płodności u krów

Wyszczególnienie

Błędy żywieniowe

Wpływ na rozród

Energia

Niedobór

Im dłuższy i głębszy jest ujemny bilans energii we wczesnej laktacji tym
dłuższy okres od wycielenia do 1 owulacji

Niedobór

Utrata kondycji opóźnia pojawienie się rui i zmniejsza wskaźnik
zapładnialności

Białko

Niedobór

Podatność na infekcję w tym na infekcje układu rozrodczego

Niedobór

Opóźniona inwolucja macicy

Niedobór

Ciche ruje

NADMIAR

Pogorszenie płodności (wpływ amoniaku i mocznika)

Ca

Niedobór

Opóźniona inwolucja macicy, trudne porody, zatrzymanie
łożyska(uwaga na selen)

Witamina A

Niedobór

Zatrzymanie łożyska, wczesne poronienia

98. Proszę przedstawić warunki jakie należy spełnić w celu uniknięcia nadmiernego ujemnego bilansu energii oraz nadmiernej utraty masy
ciała u krów
Zmniejszenie ujemnego bilansu energii w fazie rozdojenia można uzyskać przez zwiększenie ilości pobieranej paszy lub zwiększenie koncentracji
energii w dawce pokarmowej.
Zwiększenie spożycia paszy uzyskuje się przede wszystkim przez prawidłowe przygotowanie krów w okresie przejściowym, a także przez takie
bilansowanie dawek pokarmowych, które zapewnia optymalne warunki fermentacji w żwaczu (udział w dawce włókna strukturalnego)i syntezy
białka mikroorganizmów. Niezmiernie ważne są w tym okresie jakość i smakowitość pasz oraz sposób ich zadawania. Krowy w szczycie laktacji
powinny być żywione do woli. Szczególnie istotne jest zapewnienie krowom dostępu do dobrych pasz objętościowych (lub do dawki kompletnej

TMR) całą dobę. Częste zadawanie pasz pobudza apetyt i zwiększa pobranie suchej masy. Jeżeli pasze zadawane są oddzielnie, to pasze treściwe
powinny być zadawane po paszach objętościowych, co znacznie ogranicza możliwość wystąpienia kwasicy żwacza. Bardzo niekorzystne w tym
okresie są zmiany składu dawki pokarmowej wymagające adaptacji białka bakterii żwacza, co zwykle wiąże się ze zmniejszeniem pobierania
paszy. Należy także zwrócić uwagę na zapewnienie zwierzętom odpowiedniej powierzchni żłobu lub stołu paszowego, eliminując konkurencję w
stadzie. Niezbędne jest także zapewnienie krowom stałego dostępu do wody.
W związku z wspomnianymi wcześniej ograniczeniami w pobieraniu paszy w okresie najwyższej wydajności, najpewniejszą metodą zwiększenia
pobrania energii jest wzrost jej koncentracji w 1 kg dawki pokarmowej. Dlatego też konieczne jest w tym okresie żywienie paszami o dużej
zawartości suchej masy. Nadmiar wody zawartej w paszach wodnistych jest dla krów wysokomlecznych zbędnym balastem. Gdy zawartość
suchej masy w dawce zmniejsza się do poziomu poniżej 60-65%, następuje istotne zmniejszenie pobrania paszy, co ma miejsce przy skarmianiu
świeżych wysłodków buraczanych, wywaru zbożowego, bardzo młodych zielonek, kiszonek sporządzonych ze świeżych zielonek, kiszonych liści
buraczanych, buraków pastewnych itp.
Najpopularniejszą metodą zwiększania ilości energii w dawce pokarmowej jest stosowanie dodatku skrobiowych pasz treściwych (śruty
zbożowe). W systemie INRA zaleca się maksymalną dawkę pasz treściwych do 11 kg/dzień. Dodatek pasz treściwych w dawce w okresie
poporodowym nie powinien być zwiększany zbyt szybko. Krowy mogą pobierać pełną dawkę dopiero o 4-6 tygodniu laktacji.

99.Proszę przedstawić skutki zdrowotne nadmiernego pobierania białka przez krowy w różnych etapach cyklu produkcyjnego.
Nadmiar białka jest jedną z głównych przyczyn żywieniowych pogarszających płodność krów (wpływ amoniaku i mocznika).
Toksyczne działanie amoniaku i mocznika (i innych nie zidentyfikowanych składników azotowych) znajdujących się w narządach i płynach układu
rozrodczego: może to powodować zaburzenia w dojrzewaniu pęcherzyków oraz wpływać ujemnie na plemniki, kom. jajowe oraz na
przeżywalność gamet i embrionów.
Nieprawidłowe zbilansowanie białkowo-energetyczne dawki, co może ujemnie wpłynąć na metabolizm krowy i bilans energii; dotyczy to
również nadmiernego spożycia BNRz (Białek Nie Rozkładających się w Żwaczu - aminokwasów) w stosunku do zapotrzebowania krowy.
Oddziaływanie amoniaku i mocznika na sekrecje gonadotropin i/lub progesteronu; nie wydaje się jednaj aby istniał bezpośredni wpływ
nadmiernie wysokiej koncentracji i/lub BURż na sekrecje gonadotropin (LH i FSH) - nadmiar białka i/lub BURż może wpływać natomiast ujemnie
na wytwarzanie hormonów sterydowych w jajniku, co z kolei powoduje zmniejszenie wydzielania gonadotropin przez przysadkę mózgową
Oddziaływanie amoniaku i mocznika na pH w macicy:
koszt energetyczny (pogłębianie ujemnego bilansu energii) detoksykacji amoniaku w wątrobie oraz wydalanie mocznika z organizmu,a także
deaminacji aa (przy znacznym nadmiarze BNRż) wpływ amoniaku na funkcjonowanie wątroby jest szczególnie niekorzystny przy jej stłuszczaniu
(zwyrodnienie tłuszczowe wątroby)
100. Proszę przedstawić i uzasadnić znaczenie beta karotenu na zdolności reprodukcyjne przeżuwaczy.
Krowa pokrywa zapotrzebowanie na witaminę A przede wszystkim z przemiany prowitaminy A, czyli β-karotenu, pobranej w paszy. Z 1mg β-
karotenu powstaje u przeżuwaczy około 400 j.m. Witaminy A. Przemiany β-karotenu w witaminę A zachodzą w błonie śluzowej jelita cienkiego i
są u przeżuwaczy znacznie mniej efektywne niż u zwierząt monogastrycznych. Niedobory witaminy A mogą powodować podatność krów na
infekcje, a także zaburzenia w rozrodzie. Niedobór witaminy A zmniejsza składnik zapładnialności. Szczególnie groźne są niedobory w okresie
późnej ciąży powodując poronienia, zatrzymanie łożyska oraz zmniejszając masę urodzeniową cieląt, które rodzą się często ślepe lub martwe.
Znaczne ilości β-karotenu znajdują się w ciałku żółtym krowy, stąd dodatek β-karotenu poprawia zwykle wskaźniki rozrodu krów, nawet wtedy
gdy w dawce pokarmowej znajdują się wystarczające ilości witaminy A (z premiksów mineralno-witaminowych).W licznych doświadczeniach
obserwowano u krów otrzymujących dodatek β-karotenu zwiększenie wskaźnika płodności, skrócenie okresu międzyciążowego, poprawę
wskaźnika skuteczności pierwszego unasiennienia oraz zmniejszenie częstości występowania cyst jajnikowych. U krów zacielonych zmniejszała
się również częstotliwość wczesnych poronień.
Krowy zasuszone powinny pobierać dziennie 100-200 mg β-karotenu, natomiast krowy o wydajności mleka poniżej 20 kg i powyżej 20 kg/dzień
odpowiedni 300 i 400 mg β-karotenu. Dla krów o dziennej wydajności mleka powyżej 40 kg zaleca się spożycie 600 mg β-karotenu.
Przy dużej zmienności zawartości β-karotenu w paszach oraz związkach ze znacznymi stratami tych składników podczas suszenia czy zakiszania
zielonek, w żywieniu krów zaleca się stosowanie dodatków β-karotenu i witaminy A.
101. proszę wymienić, przedstawić etiologię i ewentualne formy zapobiegania chorób u przeżuwaczy.
choroby metaboliczne
a) Porażenie poporodowe - Występuje zwykle w ciągu pierwszych dni po wycieleniu. Jest chorobą wynikającą z niedoboru wapnia lub
nieprawidłowego stosunku wapnia do fosforu. Aby ograniczyć jej występowanie należy w okresie zasuszenia spełnić następujące warunki:
a) przed porodem podawać mieszankę mineralną, w której stosunek wapnia do fosforu wynosi 0,8 do 1 - to powinno spowodować
uruchomienie rezerw wapnia z kości;
b) zachować równowagę kationowo - anionową;
c) ograniczyć podawanie sodu, czego dodatkowym efektem będzie uniknięcie obrzęku wymienia po po porodzie; celem zmniejszenia ilości
potasu ograniczmy udział pasz objętościowych, takich jak zielonki i kiszonki z roślin motylkowych i liści buraczanych;
d) przed wycieleniem możemy podawać do żwacza wapń
b) Ketoza - Choroba przemian materii występująca najczęściej w ciągu pierwszych ośmiu tygodni laktacji. Główna przyczyną jest niedobór
energii. Powstają wtedy zaburzenia energetyczne prowadzące do gromadzenia nadmiernych ilości związków ketonowych we krwi i w innych
tkankach. Następstwem jest utrata apetytu, pogorszenie kondycji, objawy nerwowe w wydychane przez zwierze powietrze oraz jego mleko
mają zapach owoców!
c) Mastitis- Przyczyną występowania może być obniżenie odporności gruczołu mlekowego wywołane błędami żywieniowymi i nieregularne
pojenie. Na odporność gruczołu mlekowego ma duży wpływ zawartość witaminy A i beta - karotenu. Ich niedobór powoduje rogowacenie
nabłonków i ułatwia wnikanie mikroorganizmów chorobotwórczych.
d) Syndrom tłustej krowy - dotyczy zwierząt zatuczanych, otrzymujących w dawkach zbyt dużo pasz treściwych. Obecnie u krów o wysokim
potencjale produkcyjnym powinno się systematycznie dokonywać oceny kondycji według pięciostopniowej skali. Najważniejsza jest kondycja
krów zasuszonych - powinna wynosić 3,5 punkta! Krowy o wyższej punktacji, to znaczy zatuczone, lub krowy zbyt chude są narażone na szereg
chorób metabolicznych po porodzie.
Podczas prowadzenia prewencji chorób metabolicznych, oprócz prawidłowego bilansowania dawek pokarmowych powinno być na bieżąco
prowadzona następująca kontrola żywienia krów:
a) stała kontrola wyjadania dawki pokarmowej
b) stała kontrola stanu odchodów
c) kontrolowanie zawartości mocznika w mleku

d) okresowa kontrola pH w moczu
e) sporadyczna kontrola pH płynu żwacz
f) systematyczna kontrola zawartości ciał ketonowych w mleku i w moczu
102. Proszę przedstawić podstawowe założenia brane pod uwagę podczas dokonywania wyboru systemu żywienia świń.
Nie ma jednoznacznego sposobu określenia potrzeb żyieniowych świń – zależą one od systemu żywienia.
Przy wyborze systemu żywienia świń należy rozważyć:

1. Efekty produkcyjne i zdrowotne świń;
2. Koszty instalacji urządzeń i wyposażenia chlewni – technologia;
3. Koszty użytkowania i konserwacji;
4. Wykorzystanie pasz odpadowych.

103. proszę przedstawić i opisać podstawowe systemy żywienia trzody chlewnej z punktu widzenia pasz i zwierząt.
Kryterium: pasza (czyli my ludzie)



Gospodarski (tradycyjny), fermowy (dozowane);



Na sucho: pasze sypkie, kruszonka, granulowane



Pasze nawilżone, zraszane;



Pasze płynne mieszane z wodą lub z wykorzystaniem ubocznych produktów;



Pasze płynne, fermentowane.

Kryterium: Zwierzę



Do woli (ad libitum) i dawkowany (restrykcyjne);



Żywienie fazowe;



Split sex – oddzielenie płci;



Skip day – żywienie z przerwami;



Stacje komputerowe;



Żywienie ekologiczne.

104. Podstawowe zapotrzebowania żywieniowe loch w różnych etapach cyklu reprodukcyjnego.
Potrzeby pokarmowe loch są w zasadzie podobne, niezależnie od ich wieku. Elementem różnicującym dawkę pokarmowąjest faza cyklu
rozpłodowego.
Na cykl ten składająsię następujące okresy: ciąży, karmienia prosiąt i czas od odsadzenia prosiąt do ponownego zapłodnienia lochy. Długość
ciąży jest okresem stałym i trwa 114 dni.Zmienne elementy cyklu reprodukcyjnego to okres karmienia i jałowienia po odsadzeniu prosiąt. Te
okresy mogą być regulowane przez hodowcę.
Okres krycia
Na 2-3 dni przedpokryciem należy podaważ paszę z podwyższoną zawartością energii- stymuluje to owulację (flushing!). Wzrasta wtedy
możliwość zapłodnienia większej ilości jaj,co w konsekwencji wpływa dodatnio na liczebność miotu. U macior zaraz po pokryciu obserwuje się
wzrost zapotrzebowania na kwas foliowy. Podawanie go w paszy w ilości 5mg/kg w okresie od pokrycia do końca ciąży zwiększa przeżywalność
zarodków o około 5%.
Okres ciąży
Do 90 dnia ciąży lochy nie potrzebują dużej ilości energii i składników pokarmowych, gdyż rozwój płodu jest jeszcze powolny. Zaleca się w tym
czasie uzupełniać dawkę podstawową paszą balastową, zawierającą więcej włókna (zielonki, buraki, plewy).
Po 90. dniu lochę należy karmić intensywniej ( szybki rozwój płodów), żeby zapobiec zbyt wczesnej aktywacji rezerw energetycznych ciała matki
oraz zmniejszeniu masy ciała prosiąt. Najlepszym regulatorem dodatkowych ilości energii jest udział tłuszczów w tym okresie. Szczególnie
korzystny jest dodatek oleju rzepakowego lub sojowego. Natłuszczanie paszy dodatkiem 4% oleju zwiększa rezerwy energetyczne urodzonych
prosiąt, ogranicza stratymasy ciała loch karmiących oraz podnosi wartość energetyczną siary i mleka.
Na 2-3 dni przed porodem dawkę pokarmową należy zmniejszyć. W dniu porodu podajesię tylko pójło (woda z różnymi dodatkami
przeznaczona do pojenia zwierząt) z otrąb pszennych i dodatkiem soli glauberskiej- zmniejsza to ryzyko powikłan w trakcie porodu.
Podczas ciąży niedobór białka w dawce pokarmowej i w konsekwencji brak jego rezerw w organizmie powoduje obniżenie produkcyjności
zwierząt w okresie laktacji.
Duże znaczenie w okresie ciąży ma również udział włókna w dawce (>8%),tzn. od 200- 300g dziennie. Wyższe pobranie składników niż wynoszą
potrzeby prowadzi do szybkiego nadmiernego otłuszczania się zwierzęcia, co może mieć szkodliwe konsekwencje w późniejszym czasie.
Laktacja
W pierwszym tygodniu karmienia zwiększa się stopniowo ilość paszy zadawanej maciorom. Karmienie dostosowuje się do liczebności miotu-
zapotrzebowanie na skłądniki pokarmowe karmiącej lochy zależy w największym stopniu od ilości wyprodukowanego mleka. Przy wysokiej
liczebnośći ilość paszy może przekraczać możliwości pobierania przez maciorę,dlatego w dawce powinna się znaleźć wysoka koncentracja
energii i innych składników. Podawać należy głównie pasze treściwe- np. Mieszanki pełnodawkowe lub mieszanki uzupełniające lub mieszanki
uzupełniające z dodatkiem ziemniaków parowanych i niewielkiej ilości otręb pszennych. Stosowane w lecie zielonki- lucerna, pokrzywa, muszą
być młode i traktowane jako środek dietetyczny i witaminowy, nie zaś jako podstawowy składnik dawki.
W ostatnich 3 dniach laktacji należy dawkę codziennie redukować o połowę, aż do pełnej głodówki po odsadzeniu. W drugim dniu po
odsadzeniu należy zacząć zwierzę żywić od poziomu, jaki był stosowany przy żywieniu loch nisko prośnych. Po pokryciu zwierzę rozpoczyna
następny cykl reprodukcyjny od poziomu żywienia przewidzianego dla macior nisko prośnych.

105. Uzasadnić wpływ czynników żywieniowych, hormonalnych i immunologicznych u loch w początkowym etapie ciąży.
Po zajściu w ciążę organizm lochy pod wpływem różnych hormonów rozpoczyna gromadzenie składników pokarmowych i soli mineralnych,
wchodząc w fazę anabolizmu ciążowego.
Wielkość rezerw zgromadzonych podczas ciąży wywiera bardzo silny wpływ na pobranie paszy podczas laktacji,coz kolei decyduje o mleczności
macior w tym okresie. Proces ten przebiega pod wpływem wydzielania hormonów. W obrębie podwzgórza na podstawie odebranych sygnałów
pochodzących z innych obszarów mózgu, reagujących na takie bodźce jak żywienie, zapach, temperatura czy inne czynniki środowiskowe,
wytwarzane są hormony peptydowe, pobudzające lub hamujące uwalnianie hormonów przysadkowych. Hormony gonadotropowe FSH i LH
mają receptory na jajniku i tkance macicy. Wytwarzanie estrogenu i progesteronu odbywa się w jajniku pod wpływem zmiennego stężenia FSH i
LH we krwi. Sterowanie procesami wydzielniczymi w podwzgórzu wpływa na stopień uwalniania hormonów gonadotropowych z przysadki, a
także hormonu tyreotropowego (TSH) przez tarczycę. Może on wpływać na zmianę aktywności metabolicznej tkanek. Również ACTH przez

nadnercze wywiera wpływ na wiele procesów metabolicznych, np. gospodarka azotem w poszczególnych fazach cyklu reprodukcyjnego.

Lochy słabo odżywiane w ciąży (2kgmieszanki dziennie) odkładały 1,84kg białka. Zwierzęta intensywnie karmione w tym czasie (2,5kg dziennie)
odłożyły 2,24kg białka. Niedobór białka w dawce podczas ciąży i w konsekwencji brak jego rezerw w organizmie wywołuje silnąreakcję w postaci
obniżenia produkcyjności zwierząt w okresie laktacji. Ciąża u loch z niedoborem białka wpaszy może być utrzymana kosztem zapasów azotu i
aminokwasów nagromadzonych w tkance mięsnej. Żywienie loch prośnych mieszanką pełnoporcjową z niedoborem białka, złożoną ze zboża i
dodatków mineralnych w ilości 2kg dziennie do 85 dnia ciąży i 3kg do porodu, powoduje niekorzystne efekty. Urodzone mioty są mniej liczne,o
niższej masie ciała w porównaniu do zwierząt pochodzących z grupy, gdzie zapewniono pełne pokrycie zapotrzebowaniana białko.
Podczas ciąży (anabolizm ciążowy) występuje również silna retencja wodyw tkankach.Wzrastają zapasy Ca i P oraz mikroelementów (Zn,
Cu,Mn,Ni). Masa lochy powiększa się nawet wtedy,gdy spożycie paszy jest mniejsze od zapotrzebowania bytowego loch jałowych.

Duże znaczenie w okresie ciąży ma również udział włókna w dawce (>8%),tzn. od 200- 300g dziennie. Wyższe pobranie składników niż wynoszą
potrzeby prowadzi do szybkiego nadmiernego otłuszczania się zwierzęcia, co może mieć szkodliwe konsekwencje w późniejszym czasie.
Zwierzęta, otrzymujące więcej niż 8% włokna w dawce wykazują mniejszą agresywność, nie zatuczają się, są bardziej mleczne w okresie laktacji.

Poziom i jakość żywienia w okresie ciąży wywiera silny wpływ na liczbę urodzonych prosiąt w miocie (liczbę "przyjętych" zarodków, które nie
uległy śmierci).Lepsze zaopatrzenie lochy w takie składniki jak witamina A, beta-karoten, kwas foliowy, witamina E, biotyna, nienasycone kwasy
tłuszczowe obniżają zamieralność zarodków!

Choroby, związane z czynnikami żywieniowymi:
-Niedożywienie:
Ogólne objawy:gruba, popękana skóra, nastroszona szczecina, apatia zwierząt, widoczne żebra. Locha jest zazwyczaj żywiona źle zbilansowaną
dawką pokarmową w trakcie ciąży. Wtedy w okresie laktacji nie pobiera odpowiedniej ilości paszy i produkuje mało mleka o niskiej wartości (z
tego powodu prosięta są małe)
-Niepłodność i komplikacje porodowe mające podłoże w gospodarce makro i mikroelementów oraz witamin:
Zaleganie poporodwe jest chorobą występującąu loch,które otrzymywały zbyt mało wapnia w dawce. Kilka godzin po porodzie u lochy zanika
apetyt, po upływie kolejnych godzin zwierze traci zdolność utrzymywania się na nogach. Niezbędne jest wówczas dożylne podawanie wapna.
Do wytworzenia odpowiedniej ilości hemoglobiny na potrzeby własne i płodów macioraciężarna powinna pobierać 200g żelaza dziennie. Niski
poziom żelaza w paszy wpływa na rodzenie słabych miotów i mało licznych. Podobne objawy obserwuje się w niedoborze Mn.
Niedobór biotyny prowadzi do pękania racic, co w konsekwencji prowadzi do powstania kulawizn i brakowania zwierząt.
-Kanibalizm:
Spowodowany jest brakiem lub głębokim niedoborem soli mineralnych w dawce. Locha po porodzie może zjeść łożysko- jest to fizjologicznie
uzasadnione, ponieważ zawiera ono sporo hormonów: prolaktynę, progesteron, estrogeny wywierające wpływ napoczątkowy przebieg laktacji.
Zjawisko to można tłumaczyćpodłożem atawistycznym. Podobne tło może miećrównież zjadanie przez lochędzika prosiąt niedorozwiniętych lub
chorych.
-Zatrucie paszami porażonymi grzybami pleśniowymi:
Skarmianie takichpasz lochami ciężarnymi prowadzi do poronień lub rodzenia sięmartwych miotów. Większość toksyn nie tylko uszkadza
narządy wewnętrzne, lecz przechodzi do mleka i powoduje upadki miotów. Pasze stosowane w żywieniu loch nie mogą zawieraćtakich toksyn
jak: Aflatoksyny, Ochratoksynę A (OTA), Zearalenon (toksyna F-2), Womitoksynę. Dodatek do pasz sorbentów opartych na bentonitach, zeolitach
lub drożdżach uzdatnia je do skarminaia i łagodzi przebieg występowania mikotoksykoz.
-Wrzody żołądka:
Występują częściej u zwierząt żywionych paszami drobno ześrutowanymi lub bardzo twardymi granulatami, u zwierząt karmionych
nieregularnie lub z dużymi przerwami między kolejnymi odpasami, a spasana dawka zawiera niski poziom witaminy D i selenu.
W żywieniu grupowym loch występuje konkurencja i związane z nią stresy- dochodzi do nadmiernego wydzielania soków żołądkowych,
nieprawidłowego uwalniana gastryny i innych upośledzeń związanych z nadmierną produkcją histaminy.
-Przeładowanie żołądka:
U loch ciężarnych charakteryzujących siędużym apetytem może dojśćdo pobrania dawki znacznie przekraczającej zapotrzebowania. Następuje
wówczas rozszerzenie żołądka, który zaczyna uciskać na serce i płuca, co może doprowadzić do poronień.
106.Proszę przedstawic czynniki wplywajace na potrzeby zywieniowe trzody chlewnej w chowie wielkostadnym
Nie ma jednoznacznego sposobu określenia potrzeb żywieniowych świń – zależą one od systemu żywienia.
Przy wyborze systemu żywienia świń należy rozważyć:
1.

Efekty produkcyjne i zdrowotne świń;

2.

Koszty instalacji urządzeń i wyposażenia chlewni – technologia;

3.

Koszty użytkowania i konserwacji;

4.

Wykorzystanie pasz odpadowych.

Na potrzeby żywieniowe świń wpływa DOBROSTAN czyli zarówno zdrowie psychiczne i fizyczne , należy ograniczyć czynniki stresogenne,które
powodują zaburzenia w pobieraniu,trawieniu i wchłanianiu pokarmu.
Wpływ ma również sama PASZA ,a konkretnie jej skład : zawartość składników pokarmowych i antyzywieniowych, dodatki paszowe, higiena
pasz itp.
Potrzeby zywieniowe zaleza również od GRUPY TECHNOLOGICZNEJ <lochy ,prosięta ,tuczniki>
Również:



Sposób żywienia: do woli, dawkowany;



Forma paszy: wilgotna czy sucha, w tym sypka lub granulowana;



Zawartość substancji antyodżywczych;



Występowanie mikotoksyn i innych substancji niepożądanych.

107.uzasadnic racjonlane zywienie w chowie świń



Swego rodzaju stymulacja:

W okresie laktacji dopingować lochę do pobrania maksymalnej ilości paszy laktacyjnej z dodatkiem 2-3% oleju, zwłaszcza w ostatnim
tygodniu laktacji(flushing dla następnej rui i owulacji).



To również sposób zadawania:

Pasze sypkie zadawać na mokro lub granulowane ze swobodnym dostępem do wody pitnej.



Umiar:

Stosować optymalne ilości aminokwasów egzogennych (arginina, tryptofan, metionina), niektórych witamin (karotenu, kwasu foliowego,
witaminy E i biotyny) i składników mineralnych (Cr, Se, Mn, Zn).



Powinno zapewnić:

Wysoką owulację i liczbę zainicjowanych płodów;
Optymalny wzrost i rozwój kolejnych miotów;
Skracać puste dni u lochy i maksymalizować ilościowo i jakościowo kolejne mioty.

108. proszę uzasadnic koniecznosc stosowania zwiazkow mineralnych w cyklu reprodukcyjnym trzody chlewnej
Zarówno w czasie ciązy jaki okresie laktacji/dokarmiania dawki uzupełnia się o fosfor i wapń : szczegolnie potrzebny do wzrostu kosci :
Szczegolnie u mlodych osobnikow przy niedoborach p

rzestają one rosnąć, pobierają mniej pokarmu, prawie zupełnie nie reagują na podniety, często rozwija się u nich

krzywica lub paraliż tylnych kończyn. W wyniku długotrwałego niedoboru tych składników młode zwierzęta padają z wycieńczenia. U zwierząt starszych, przy umiarkowanym
niedoborze, objawy te nie są tak wyraźne

.

Schorzenia przy niedoborach przyczyną niskich przyrostów, miękkości i kruchości kości, sztywności stawów, porażenia kończyn, braku szczeciny u
nowo narodzonych prosiąt, zaburzeń w cyklu płciowym loch, niskiej mleczności oraz gorszej jakości mleka. Może też być przyczyną szeregu
innych zaburzeń natury metabolicznej w organizmie, a nawet zejścia śmiertelnego.

NaCl : Przy ograniczonym dostępie do wody pitnej nadmiar sodu może być toksyczny. Długotrwały niedobór soli wywołuje brak apetytu,
osłabienie, obniżenie wydajności oraz zaburzenia w rozrodzie.
Mg : Objawami niedoboru magnezu są: utrata apetytu, zahamowanie wzrostu, drgawki, zmiany skórne oraz mniejsze wchłanianie potasu. Z
kolei objawami nadmiaru jest: zahamowanie wzrostu kości, spadek produkcyjności oraz biegunki
109.przedstaw zalety zywieniowe karmienia trzody chlewnej na mokro w fermie przemyslowej
Żywieniowe zalety karmienia świń na mokro



Ścisłe dawkowanie pasz;



Lepsze wykorzystanie paszy (1,9-12,7%)



Wyższe przyrosty masy ciała (2,6-15,2%)



Zwiększone pobranie paszy przez lochy i warchlaki;



W wyniku fermentacji powstają: witaminy, enzymy i kwasy organiczne.

Praktyczne zalety karmienia świń na mokro



Eliminacja kurzu: straty paszy, choroby płuc;



Ograniczenie wysypywania i brudzenia karmy



Wykorzystanie surowców odpadowych i ubocznych;



Łagodna zmiana diety u prosiąt (mleko – płynna pasza);



Temperatura pobieranej paszy;



Lepsze efekty produkcyjne.

110. proszę przedstawic o czym nie wolno zapominac opracowujac recepture pasz dla trzody chlewnej w roznych etapach cyklu produkcyjnego

Zboże otręby + pasza objętościowa, Poziom

białka ogólnego 13%,

Energia – 12MJ EM/kg s.m.

Zboże + tłuszcze podstawowe + śruta

sojowa

Poziom białka ogólnego 16%

Energia – 13MJ EM/kg mieszanki

Zboża + tłuszcz + śruta sojowa

Poziom białka ogólnego 14%

Energia – 13MJ EM/kg mieszanki

Zbilansowana podaż: energii i białka, wapnia i

fosforu, składników mineralnych, witamin, np.

biotyny, kwasu foliowego, beta-karotenu,

prebiotyków, fitazy mikrobiologicznej.

Zbilansowana podaż:

Energii, białka i aminokwasów(obniżony

poziom białka), witamin (A, E i z grupy

B), wapnia i fosforu, mikroelementów

Mn,Cu,Ni,Zn, dodatek probiotyków,

kwasów organicznych.

Zwiększenie energii, białka i

aminokwasów, witamin (A,E). Po

efektywnym kryciu ograniczyć żywienie.

Lochy niskoprośne

Lochy wysokoprośne

Laktacja oraz dokarmianie

Lochy zasuszone

Krycie i flushing

111. Proszę przedstawić podstawowe zasady obowiązujące podczas żywienia psów w różnych warunkach utrzymania.
1. W żywieniu psów nie stosuj pokarmów przeznaczonych dla kotów. Karma „kocia” zbilansowana jest zgodnie z zapotrzebowaniem kotów na
składniki pokarmowe, dla psów zawiera ona nadmiar białka, zbyt dużą ilość Turyny i niedobór lub nadmiar innych składników a zwłaszcza
witamin i związków mineralnych.
2. Przejście z żywienia jednym rodzajem karmy na inny powinna dokonywać się stopniowo, w ciągu co najmniej 3 dni.
3. Nie wolno podawać psu pokarmu bezpośrednio przed i po wysiłku fizycznym.
4. Nie wolno psu podawać nadmiernej ilości „resztek ze stołu” a także ostro przyprawionych produktów przeznaczonych dla ludzi.
5. Przygotowując dla psa kaszę jęczmienną unikaj stosowania pęczaku a także zwróc uwagę na to aby produkty węglowodanowe były bardzo
dobrze ugotowane. Zawartość surowej skrobi może być przyczyną biegunek.
6. Nie należy podawać psu nadmiernej ilości kości (do około 10% diety) ponieważ mogą one prowadzić do zaparć.
7. Nie wolno podawać w żywieniu psów kości, które podczas rozdrabniania tworzą ostro zakończone kawałki.
8. Mleko stosowane w żywieniu psów dorosłych może być przyczyną biegunki.
9. W żywieniu psów rosnących dużych ras nie należy podawać nadmiernej ilości pożywienia ponieważ zbyt duża masa ciała psa przed
zakończeniem procesu wzrostu i rozwoju układu kostnego może w nadmierny sposób obciążać go predestynując zwierzęta do dysfunkcji
układu kostnego (np. dysplazji).
10. Koprofagia (zjadanie kału) obserwowane u psów może być wynikiem niedoborów żywieniowych (białka, witamin z grupy B) a także może
mieć charakter nawykowy lub wynikać z naśladownictwa innych psów.
11. Odpowienia ilość ilość proporcje, nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 i omega 6 zapobiegają stanom zapalnym skóry.
12. Duży dodatek siemienia lnianego, oleju canola i jajek zapewnia gęstą i lśniącą sierść.
112. Proszę przedstawić współzależność między wartością energetyczną karmy, a stopniem aktywności psów.
W zależności od czasu trwania wysiłku psy potrzebują:
-łatwo dostępnej i szybko przyswajalnej energii, którą mogą zużyć pracujące mięśnie
-organizm wykorzystuje tłuszcze i białka odgrywające ważną rolę we wzmacnianiu masy mięśniowej
- powinna być pozyskiwana energia w bardzo skoncentrowanej formie, aby uniknąć przeładowania przewodu pokarmowego.

Poziom aktywności (Vm) podczas różnych aktywności- pomiar przeprowadzony w ciągu 24 godzin:

113. przedstawić współzależność między wartością energetyczna karmy a warunkami klimatycznymi w jakich przebywają psy

114. przedstawić i uzasadnić podstawowe składniki ustalające dietę psów utrzymywanych w pojedynkę lub w schorze

115. przedstawić i uzasadnić czynniki decydujące o właściwościach antybakteryjnych w przewodzi pokarmowym

116. uzasadnić wpływ czynników żywieniowych, hormonalnych, immunologicznych u loch w początkowym etapie ciąży

-Wyniszczenie lub zamieranie zarodków na skutek niedostatecznego wytwarzania progesteronu ze względu na niskie zaopatrzenie w beta-
karoten.

-W okresie wedrowki zarodkow do miejsca implantacji kiedy są odzywiane w środowisku wydzieliny śluzowej ściany macicy, intensywne
żywienie loch zwieksza zamieralnosć zarodków.

-Przeważa przekonanie ze przyczyną śmiertelności zarodków po wykluczeniu czynnikow chorobotwórczych są niedobory niektórych składników
dawki. Lepsze zaopatrzenie lochy w takie składniki jak witaminia A, beta-karoten, kwas foliowy, wit. E, NNKT obniżaja zamieralność zarodków

117. proszę przedstawić czynniki wpływające na potrzeby żywieniowe trzody chlewnej w chowie wielkostadnym

Nie ma jednoznacznego sposobu określenia potrzeb żywieniowych świń – zależą one od systemu żywienia.

Przy wyborze systemu żywienia świń należy rozważyć:

-Efekty produkcyjne i zdrowotne świń;
-Koszty instalacji urządzeń i wyposażenia chlewni – technologia;
-Koszty użytkowania i konserwacji;
-Wykorzystanie pasz odpadowych.

Istotne czynniki w chowie świń

Co ma wpływ na potrzeby żywieniowe świń?
0. Sposób żywienia: do woli, dawkowany;



Forma paszy: wilgotna czy sucha, w tym sypka lub granulowana;



Zawartość substancji antyodżywczych;



Występowanie mikotoksyn i innych substancji niepożądanych.

Dobrostan

Składniki pokarmowe
i antyżywieniowe

Czynniki
technologiczne

Pasza

Świnia

Produkt

Wydaliny

Dodatki paszowe

Materiały paszowe

Higiena
pasz

Fizjologia i
technologia
żywienia

Lochy
Prosięta
Tuczniki

118.co należy rozumieć przez określenie „racjonalne żywienie” w chowie świń

racjonalne żywienie

a)stymulacja: w okresie laktacji dopingować lochę do pobrania maksymalnej ilości paszy laktacyjnej z dodatkiem 2-3% oleju, zwłaszcza w
ostatnim tygodniu laktacji(flushing dla następnej rui i owulacji)

b) sposób zadawania paszy: Pasze sypkie zadawać na mokro lub granulowane ze swobodnym dostępem do wody pitnej.

c)umiar: stosować optymalne ilości aminokwasów egzogennych (arginina, tryptofan, metionina), niektórych witamin (karotenu, kwasu
foliowego, witaminy E i biotyny) i składników mineralnych (Cr, Se, Mn, Zn).
Powinno zapewnić:
-Wysoką owulację i liczbę zainicjowanych płodów;
-Optymalny wzrost i rozwój kolejnych miotów;
-Skracać puste dni u lochy i maksymalizować ilościowo i jakościowo kolejne mioty.
119. Uzasadnić konieczność stosowania związków mineralnych w cyklu reprodukcyjnym trzody chlewnej.

- nie mogą byc syntezowane w organizmie - trzeba je dostarczać z Wśród nich jedynie 11 pierwiastków wydaje się być stałymi i dominującymi
we wszystkich biologicznych systemach.
- makroelementy :wapń, chlor, magnez, fosfor, potas, sód, siarka
- mikroelementy: chrom, kobalt, miedź, jod, żelazo, mangan, molibden, selen, cynk
-rola składników mineralnych w reprodukcji loch

Niepłodnosć i komplikacje poporodowe maja podłoże w gospodarce makro- i mikroelementów oraz witamin. Zaleganie poporodowe jest
chorobą występujacą u loch które otrzymywały zbyt mało wapnia w dawce. Z kolei nadmiar wapnia w dawce powiększa niedobor P. Żelazo ma
duzy wpłw na płodność loch. Nieżbędne do wytwarzania odpowiedniej ilosci hemoglobiny na potrzeby własne i płodów. Zelazo z paszy jest
slabo przyswajalne. Podawanie lochom większych ilosci zelaza nie ma wplywu na przebieg anemii u urodzonych prosiat. Niski poziom zelaza w
dawce wplywa jednak na rodzenie slabych i malo licznych miotow, gdyż w trakcie ciazy nastepuje także obumieranie plodow. Podobne objawy
obserwuje się w niedoborze manganu

120.Proszę przedstawić zalety żywieniowe karmienia trzody chlewnej na mokro w warunkach fermy przemysłowej.
Żywieniowe zalety karmienia świń na mokro

 Ścisłe dawkowanie pasz;
 Lepsze wykorzystanie paszy (1,9-12,7%)
 Wyższe przyrosty masy ciała (2,6-15,2%)
 Zwiększone pobranie paszy przez lochy i warchlaki;
 W wyniku fermentacji powstają: witaminy, enzymy i kwasy organiczne.

Praktyczne zalety karmienia świń na mokro



Eliminacja kurzu: straty paszy, choroby płuc;



Ograniczenie wysypywania i brudzenia karmy



Wykorzystanie surowców odpadowych i ubocznych;



Łagodna zmiana diety u prosiąt (mleko – płynna pasza);



Temperatura pobieranej paszy;



Lepsze efekty produkcyjne.

121. przedstawić i uzasadnić czynniki wzmacniające barierę fizyczną przewodu pokarmowego przez probiotyki
122. przedstawić i uzasadnić znaczenie biologiczne krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych produkowanych przez bakterie probiotyczne
- zdolność hamowania wzrostu bakterii patogennych przewodzie pokarmowym, poprzez wytwarzanie kw.org. i nadtlenku wodoru, oraz na
zasadzie konkurencyjnego mechanizmu adhezji d-jów do nabłonka jelitowego.

- hamują namnażanie bakterii przewodu pokarmowego
- pobudzaja apoptoza komórek
- zapobiegają rozwojowi nowotworów jelita
rola kwasu masłowego:

- blokuje proliferację poprzez wpływ na fazę G1 cyklu komórkowego
- wzbudza apoptozę poprzez:
wzrost ekspresji proapoptotycznych białek mitochondrilnych Bak, Bax
spadek ekspresji antyapoptotycznych białek mitochondrialnych Bcl-2, Bcl-xl
wpływa na aktywność kaspazy 3 (cokolwiek to jest)

- zdolność aktywacji transferazy glutationu – enzymu uczestniczącego w detoksykacji i biotransformacji kom. nowotworowych

123. przedstawić i uzasadnić interakcję probiotyków i prebiotyków na mechanizmy przeciwnowotworowe w przewodzie pokarmowym
( patrz wyżej )

- probiotyki i prebiotyki aktywują komórki ukł imm gospodarza, takie jak NK czy też fagocyty, oraz powodują powstawanie
krótkołańcuchowych KT, co z kolei sprzyja wzbudzeniu apoptozy i zapobiega rozwojowi nowotworów jelita
- Propionibacterium freudenreichii niszczy komórki raka jelita grubego i odbytnicy (jakby odbytnica to nie było jelito grube…) poprzez własne
metabolity, takie jak krótkołańcuchowe KT, octany i propioniany, wykazujące tym samym proapoptotyczne i antykancerogenne działanie

124. . Proszę przedstawić i uzasadnić, od czego zależy efekt terapeutyczny probiotyków i jak się go określa.
Efekt terapeutyczny zalezy od :
- dawki
- formy podania
- czasu podawania
- sposób przygotowania preparatów ( pakowanie, warunki przechowywania wpływają na żywotność)
Probiotyki podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza.
minimalna dzienna dawka probiotyku wywołująca efekt terapeutyczny wynosi 106-109 CFU (colony forming units) jednakże zależy ona od
szczepu probiotycznego oraz planowanego efektu terapeutycznego
Skuteczność ich działania zależy od tego, czy dotrą w miejsce swego działania w nienaruszonym stanie, unikając destrukcji przez kwas
żołądkowy lub sole kwasów żółciowych Niskie pH żołądka stanowi przyczyną, dla której dawka preparatów probiotycznych powinna być
odpowiednio dobrana, aby uzyskać pożądaną liczbę tych drobnoustrojów w jelitach.
proces technologiczny może osłabiać aktywność poszczególnych szczepów. Sposób pakowania, wielkość opakowania oraz warunki
przechowywania w istotnym stopniu wpływają na przeżywalność probiotyków podawanych w żywności.
125. Proszę przedstawić i uzasadnić, w jakich sytuacjach patologicznych ma miejsce działanie terapeutyczne probiotyków i na czym polega
zmiana obrazu klinicznego
- probiotyki stosujemy w stanach zakłócenia homeostazy mikrobiologicznej spowodowanej ostrymi infekcjami ( biegunki, choroby zapalne jelit)
lub chorobami przewlekłymi
( alergie)

- celem jest rzywrócenie równowagi biocenozy jelitowej

Biegunki:
 Najbardziej powszechną przyczyną występowania biegunek infekcyjnych jest zakażenie rotawirusowe
 Leczenie biegunki infekcyjnej ma na celu zapobieżenie skutkom odwodnienia oraz skrócenie czasu choroby
 Probiotyki skracają czas trwania biegunki o ok. 30 h, zmniejszają ryzyko utrzymania się choroby powyżej 3 dni oraz zmniejszają średnią

liczbę defekacji w trakcie jej trwania

Biegunki po antybiotykowe
 Biegunka występuje u 5-62% świń poddanych terapii antybiotykami
 Z dostępnych wyników badań wynika, że stosowanie probiotyków zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunki po antybiotykowej o 52%
Choroby zapalne jelit:
 udział w ich rozwoju mają czynniki genetyczne, środowiskowe oraz immunologiczne
 dochodzi do zaburzenia równowagi komensalnej flory p.pok oraz nieprawidłowej odpowiedzi zapalne w obrębie jelit, próbuje się stosować

probiotyki, jako środki przywracające równowagę mikrobiologiczną oraz normalizujące odp.imm

126. Przedstawić i uzasadnić, na czym polega i jakie są typy modyfikacji przez bakterie probiotyczne w stanach alergicznych w przewodzie
pokarmowym.

 W ostatnich latach notuje się coraz większą zapadalność na choroby alergiczne u zwierząt towarzyszących i starszych
 Szacuje się, że mogą one występować nawet u 30% zwierząt towarzyszących
 Kliniczny obraz alergii zależy od wieku
 U młodych organizmów manifestuje się występowaniem wyprysku atopowego, zaburzeń układu pokarmowego lub świszczącego oddechu
 U zwierząt dojrzewających dominuje astma bądź nieżyt nosa i spojówek
 Alergia pokarmowa jest objawem nieprawidłowej odp. imm na antygeny pokarmowe
 Bakterie probiotyczne mają zdolność modyfikacji struktury antygenów, redukcji ich immunogenności oraz zmniejszenie przepuszczalności

bariery jelitowej

 Ponadto prebiotyki wykazują właściwości przeciwzapalne, poprzez zmiany profilu ekspresji cytokin promują odpowiedź związaną z LyTh1

127.. Proszę przedstawić i uzasadnić, dlaczego uważa się, że bakterie probiotyczne należą do organizmów ‘’zasadniczo uznawanych za
bezpieczne’’

Bezpieczeństwo stosowania probiotyków

Zanim mikroorganizm zostanie uznany za probiotyczny, musi przejść szereg badań:



Pierwszym krokiem jest zidentyfikowanie mikroorganizmu oraz określenie jego cech genetycznych i genotypowych, takich jak odporność
na warunki panujące w układzie pokarmowym oraz zdolność adherencji do błony śluzowej jelita



W następnym etapie ocenia się bezpieczeństwo danego szczepu, początkowo w badaniach In vitro, następnie na zwierzętach i w
końcowym etapie w badaniach u ludzi



Kiedy szczep zostanie uznany za bezpieczny, dokonuje się weryfikacji jego skuteczności



Bakterie z rodzaju Lactobacillus, Lactococcus, Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces należą do grupy organizmów „zasadniczo
uznanych za bezpieczne” (generalny regarded as safe), aczkolwiek, jako żywe mikroorganizmy mogą być odpowiedzialne za wywołanie
infekcji u gospodarza

128. Proszę przedstawić i uzasadnić, potencjalne zagrożenia związane ze stosowanie probiotyków
Istnieje kilka potencjalnych zagrożeń związanych ze stosowaniem probiotyków, są to m.in.:

-translokacja poza układ pokarmowy i wywołanie infekcji układowej
-transfer genów związanych z antybiotykoopornością na inne bakterie kolonizujące układ pokarmowy, w tym patogeny
Ryzyko wystąpienia bakteriemii lub fungemii związanej z probiotykami jest niewielkie, aczkolwiek odnotowano kilka przypadków

Do zjawisk, które determinować mogą ograniczone zaufanie do probiotyków zaliczyć
Należy m.in. fakt współistnienia wielu kultur mikroflory autochtonicznej przewodu pokarmowego powodujących, że:
• interakcje między bakteryjne powodują zmienną aktywność probiotyków
• kolonizacja patogenów jest potrzebna do wywołania odpowiedzi immunologicznej, a systematycznie przyjmowane probiotyki zmniejszają
odporność na patogeny
• obecność w żywności szczepów egzopolisacharydowych zmniejsza aktywność probiotyków
• kokultury probiotyczne wykazują wyższą efektywność w kolonizowaniu komórek niż
monokultury
• Enterococcus faecalis i Enterococcus faecium nie mogą być stosowane, jako probiotyki dla ludzi z uwagi na przenoszenie cech
antybiotykooporności.
129. Przedstawić i uzasadnić różnice fizjologiczne organizmów starszych w porównaniu z innymi grupami wiekowymi
-większa zapadalność na choroby przewlekłe – ograniczenia żywieniowe, specyficzna dieta
-znacznie mniejsza aktywność fizyczna
-redukcja liczby i wielkości włókien mięśniowych – spadek siły masy mięśniowej
-zmniejszenie przemiany materii na skutek zmian w pracy narządów wewnętrznych
-zmniejszenie przewodzenia bodźców nerwowych o 10-15%
-zmniejszenie masy nerek o 25-30%,co skutkuje upośledzoną lub zmniejszona ich czynnością
-zmniejszenie przesączania kłębkowego do 60% wartości u osobników młodych
-aktywność reninowa osocza spada o 30-50%, co powoduje spadek stężenia aldosteronu
-pojemność płuc zmniejsza się do 70-80% pojemności u zwierząt młodych
-zawartość tłuszczu ustrojowego wzrasta z 20 do 36%
-zmniejsza się masa tkanki mięśniowej
-zawartość składników mineralnych spada z 6 do 4% - demineralizacja układu kostnego
-zmiany w układzie pokarmowym utrudniają realizację potrzeb metabolicznych
- + odp z 133
130.Przedstawić i uzasadnić twierdzenie, że u organizmów starszych głównym czynnikiem decydującym o stanie ich zdrowia jest złe
odżywianie
- istnieje ścisła zależność między rodzajem pasz a stanem zdrowia organizmu, odpornością na choroby i długością życia
-osobniki starsze często zapadają na choroby przewlekłe, skutkiem czego są ograniczenia pokarmowe lub ścisłe diety – nieprzestrzeganie może
prowadzić do pogorszenia stanu zwierzęcia
-zmiany w przewodzie pokarmowym uniemożliwiają pełne trawienie i wchłanianie – niektóre pokarmy mogą powodować zaparcia, biegunki i
wymioty, pasza jest gorzej przyswajana i wolniej trawiona
-zmniejszone zapotrzebowanie metaboliczne
-dużo mniejsza aktywność fizyczna
-spowolniony metabolizm
-gorsza sprawność motoryczna układu pokarmowego
131. Przedstawić i uzasadnić zasadnicze czynniki wpływające na jakość (rodzaj) żywienia zwierząt starszych z grupy zwierząt towarzyszących
-urozmaicenie składu podawanej karmy
-zwiększenie pobierania NNKT, skrobi i błonnika
-zmniejszenie spożycia cukru, tłuszczu i soli
-zachowanie właściwych proporcji substratów energetycznych w diecie: węglowodany 55-60%, tłuszcze 25-30%, białka 12-15% codziennej puli
energetycznej; zapotrzebowanie energetyczne wynosi 1,5-krotność wartości podstawowej przemiany materii
-choroby, waga, stan zdrowia, stosowana dieta / nawyki żywieniowe
-pobieranie pokarmu powinno być zgodne z zapotrzebowaniem metabolicznym organizmu
132. Przedstawić i uzasadnić, co powinno wpływać na ograniczenia żywieniowe zwierząt starszych
-masa ciała
-aktywność fizyczna
-stan zdrowia zwierzęcia
-nawyki żywieniowe wykształcone i utrwalone w okresie młodości zwierzęcia
-różnorodność gatunkowa i rasowa wymaga indywidualnego podejścia przy ustalaniu zasad żywienia
-choroby przewlekłe (cukrzyca, marskość wątroby, powikłania po chorobach zakaźnych)
-zapotrzebowanie metaboliczne organizmu
133. Przedstawić i uzasadnić na czym polegają zmiany w przewodzie pokarmowym utrudniające trawienie i wchłanianie u zwierząt
starszych

-zanik kubków smakowych może prowadzić do utraty łaknienia i postępującego niedożywienia
-częstych zjawiskiem są choroby jamy ustnej i uzębienia – braki w uzębieniu ograniczają rozdrabnianie i żucie pokarmu, ograniczają pobieranie
niektórych pasz
-zmniejszenie wydzielania śliny i zawartych w niej enzymów trawiennych
-zanik błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelit
-zmniejszenie masy tkanki gruczołowej
-zmniejszenie masy mięśniówki przewodu pokarmowego – gorsza sprawność motoryczna układu (częste zaparcia i nietrzymanie stolca)
-zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego, wzrost sekrecji gastryny (jako mechanizm regulujący)
-utrata ~20%masy wątroby – redukcja jej zdolności regeneracyjnych, zmniejszenie syntezy białek i zdolności biotransformacji przyjmowanych
leków
-ograniczona aktywność enzymów trzustkowych – gorsza tolerancja pasz
-zmniejszenie wydzielania przez komórki β trzustki – upośledzenie wydzielania insuliny
-obniżona wrażliwość na insulinę – zmniejszenie wychwytywania glukozy przez komórki wątroby, mięśniowe i tłuszczowe
134. Proszę przedstawić i uzasadnić, na czym polegają zmiany w przewodzie pokarmowym utrudniające trawienie i wchłanianie u zwierząt
starszych.
Zachodzące w procesie starzenia się organizmu zmiany w przewodzie pokarmowym utrudniają praktyczną realizację potrzeb metabolicznych.
Zmiany zachodzące w przewodzie pokarmowym:
–

obserwuje się zmniejszone wydzielanie śliny i zawartości w niej enzymów trawiennych

–

dochodzi do zmian zanikowych błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i jelit, a także zmniejszenia masy tkanki gruczołowej

–

Zmniejszenie masy mięśniówki przewodu pokarmowego przyczynia się do gorszej sprawności motorycznej przewodu pokarmowego,

co może powodować częstsze zaparcia lub nietrzymanie stolca
–

zmiany zanikowe w błonie śluzowej żołądka prowadzą do zmniejszania wydzielania soku żołądkowego, zwłaszcza kwasu solnego i w

mniejszym stopniu pepsyny, oraz wzrostu sekrecji gastryny jako mechanizmu regulacyjnego
–

aktywność enzymów trzustkowych u starszych zwierząt jest wyraźnie ograniczona, co pogarsza tolerancję pasz/karm

–

wyczerpywanie się zdolności wydzielniczych komórek beta trzustki i upośledzenie wydzielania insuliny

–

dodatkowo stwierdza się obniżoną wrażliwość na insulinę przejawiającą się mniejszym wychwytywaniem glukozy w komórkach mięśni,

tkance tłuszczowej i w wątrobie.
135. Proszę przedstawić i uzasadnić, dlaczego u zwierząt starszych ma miejsce spadek zdolności biotransformacyjnych środków
terapeutycznych obecnych w paszy.
Postępująca z wiekiem utrata ok. 20% masy wątroby z towarzyszącą redukcją jej zdolności regeneracyjnych przyczynia się do obniżenia syntezy
białek i zdolności biotransformacji przyjmowanych leków.
136. Proszę przedstawić i uzasadnić przyczynę utraty łaknienia oraz postępującego niedożywienia u zwierząt starszych.
Częstym zjawiskiem są choroby jamy ustnej i zębów. Braki w uzębieniu ograniczają żucie i rozdrabnianie pokarmów, są też przyczyną znacznego
ograniczenia pobierania niektórych pasz.
–

zmiany w funkcjonowaniu zmysłów smaku i węchu. Zanik kubków smakowych może prowadzić do utraty łaknienia, co sprzyja

postępującemu niedożywieniu.
137. Proszę przedstawić i uzasadnić podstawowe zasady wykorzystywane podczas żywienia zwierząt starszych.
Niejednorodność ras zwierząt towarzyszących i różne problemy zdrowotne powodują trudności w opracowywaniu uniwersalnych zaleceń
dotyczących dietetyki tego okresu. Trudno stworzyć uniwersalny model żywienia, który jednocześnie byłby optymalny pod względem
ekonomicznym oraz pozwalałby zrealizować wszystkie zalecenia racjonalnego żywienia zwierząt.

Podstawowe zasady:
–

w miarę możliwości urozmaicać skład przygotowywanych pasz

–

zwiększyć pobieranie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, skrobi i błonnika

–

zmniejszyć spożycie tłuszczu, cukru i soli

–

kontrolować masę ciała i zwiększyć aktywność fizyczną

Powyższe zasady mogą się zmieniać w zależności od:
–

wieku

–

stanu zdrowia zwierzęcia

–

rodzaju stosowanej diety

138. Proszę przedstawić i uzasadnić zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze zwierząt starszych.
Zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze zwierząt starszych.
Przyjmuje się, że przy aktywności fizycznej typowej dla zwierząt starszych zapotrzebowanie energetyczne stanowi ok 1,5 krotność wartości
podstawowej przemiany materii w porównaniu z 1,8-2,1 – krotnością zwierząt młodszych lub dojrzałych.
Oprócz realizacji żywieniowego zapotrzebowania, bardzo wazne jest zachowanie właściwych proporcji substratów energetycznych w diecie.
Węglowodany powinny stanowić 55-60%, tłuszcze 25-30%, a białka 12-15% codziennej puli energetycznej.
U zwierząt straszych wzrasta zapotrzebowanie na witaminy: D, C, E, A i β-karoten.