7

wiedzieç powinno

Poruszam si´ samodzielnie

i bezpiecznie

ruszaç si´ samodzielnie, orientowaç
si´ w terenie i w pe∏ni bezpiecznie
przechodziç przez jezdni´.

Jak nale˝y si´

zachowaç?

●

Poznaç Êwiat ulicy zaczynajàc od

tras krótkich i nie przedstawiajà-
cych ˝adnych zagro˝eƒ.

●

Poznaç ka˝dà nowà tras´ i jej po-

tencjalne zagro˝enia w towarzy-
stwie osoby doros∏ej.

●

OkreÊliç zagro˝enia zwiàzane

z danà trasà i nauczyç si´, jak ich
unikaç.

●

Zapoznaç si´ z planem dzielni-

cy/otoczenia szko∏y z pomocà osoby
doros∏ej i nauczyç si´ okreÊlania
swego po∏o˝enia.

●

Nauczyç si´ rozró˝niania swojej

prawej i lewej strony oraz prawej
i lewej strony innych osób.

●

Nauka nie powinna przebiegaç

wy∏àcznie w formie zabawy, by
dziecko nie uzna∏o, ˝e zasady mo˝-
na dowolnie zmieniaç.

●

Nale˝y zaznaczyç, ˝e dziecko,

które porusza si´ w towarzystwie
doros∏ych, ma fa∏szywe poczucie
bezpieczeƒstwa, co mo˝e sprawiç,
˝e b´dzie ono mniej uwa˝ne. We-
d∏ug badania INRETS z 1997 roku,
27% wypadków, których ofiarami
pad∏y dzieci poruszajàce si´ pieszo,
mia∏o miejsce w obecnoÊci osoby
doros∏ej.

●

Bycie samodzielnym oznacza

tak˝e nauczenie si´ orientacji. Nie-
którzy uczniowie szko∏y podstawo-
wej nie rozró˝niajà swojej prawej
strony od lewej, a co za tym idzie
prawej i lewej strony innej osoby.
Niektóre z trudem okreÊlajà swoje
po∏o˝enie.

●

Poj´cia te majà podstawowe zna-

czenie przy obmyÊlaniu trasy i jej
konkretnym rozplanowaniu. Na-
uczenie si´ rozró˝niania prawej
i lewej strony jest konieczne, by po-

Co dziecko

wiedzieç powinno

●

SamodzielnoÊç na ulicy oznacza, ˝e dziecko,

poruszajàc si´ samo lub w grupie, nie nara˝a si´ na
niebezpieczeƒstwo.

Cel zaj´ç

Rozwijanie poczucia odpowiedzialnoÊci

i samodzielnoÊci dzieci.

Przygotowanie dzieci do samodzielnego

i bezpiecznego poruszania si´.

Kszta∏towanie umiej´tnoÊci

orientowania si´ w terenie.

Czy

wiesz

,

˝e

?

●

Emocje

sà czynnikiem powodujàcym brak uwagi.

Je˝eli rodzice odprowadzajà dziecko do szko∏y, powinni wysy-

∏aç je na tyle wczeÊnie, by nie musia∏o si´ spieszyç. Nale˝y tak-

˝e zadbaç o spokojnà atmosfer´ przed wyjÊciem.

●

Droga najkrótsza

nie zawsze jest najbardziej bezpieczna.

Najwa˝niejsze, by dziecko porusza∏o si´ po drodze, na której

jest jak najmniej zagro˝eƒ, nawet je˝eli jest ona d∏u˝sza.

●

Dziecko zm´czone

, niespokojne i spóênione jest nara˝one

na wiele niebezpieczeƒstw. Po lekcjach dziecko jest zm´czone.

W drodze powrotnej jego myÊli zajmujà: podwieczorek, praca

domowa, plany z kolegami, co sprawia, ˝e jest ono mniej

uwa˝ne.

Nauka

samodzielnoÊci

●

SamodzielnoÊci nale˝y si´ uczyç

powoli.

●

Przed ukoƒczeniem 7 roku ˝ycia

dziecko nie mo˝e samo poruszaç
si´ po ulicy, gdy˝ nie jest jeszcze
wystarczajàco dojrza∏e, by zrozu-
mieç gro˝àce mu niebezpieczeƒ-
stwa.

●

W wieku 8 – 10 lat dziecko mo˝e

zaczàç domagaç si´ pewnej samo-
dzielnoÊci poruszania si´, szczegól-
nie pieszo. Mo˝na si´ na to zgodziç
pod warunkiem, ˝e dziecko zosta∏o
do tego wczeÊniej przygotowane.

●

Wa˝ne jest, by wyjÊç naprzeciw

tej inicjatywie dziecka i ciàgle
uczyç je zachowania na ulicy.

●

Dziecko uczy si´ g∏ównie przez

naÊladownictwo. Jest wi´c kwestià
podstawowà, by rodzice lub inni
doroÊli, którzy przebywajà z dziec-
kiem, przestrzegali zasad bezpie-
czeƒstwa, dawali przyk∏ad i mogli
wyjaÊniç i uzasadniç swoje zacho-
wanie. Jest bardzo prawdopodobne,
˝e dziecko, które od najm∏odszych
lat nabiera dobrych nawyków zwià-
zanych z bezpieczeƒstwem, zacho-
wa je przez ca∏e ˝ycie.

●

Ka˝da rada teoretyczna, podana

przez osob´ doros∏à, powinna byç
wyjaÊniona i zastosowana w prak-
tyce. Nie wystarczà zakazy. Lepiej
jest wyjaÊniaç zagro˝enia i zasady,
by sk∏oniç dziecko do ich przestrze-
gania.

ZA

CHOW

ANIE, CIA¸O

1

KOMENTARZ DO

çwiczeƒ

åwiczenie 2

åwiczenie

1

●

Zapytaç dzieci, w jakich sytuacjach sà samodzielne (ich zdaniem). Co potrafià

zrobiç same, bez proszenia o pomoc? (praca domowa, nakrycie sto∏u etc.)

●

Oceniç stopieƒ samodzielnoÊci ka˝dego dziecka, ró˝nice mi´dzy uczniami i za-

poczàtkowaç dialog mi´dzy nimi.

●

Zapytaç dzieci, jakie trasy pokonujà same? W jakim wieku zacz´∏y poruszaç si´

samodzielnie? Jak? Czy by∏a to inicjatywa ich, czy rodziców?

åwiczenie

2

●

Nauczyciel prosi uczniów o narysowanie na kartce w kratk´ kwadratu o boku

10 cm x 10 cm, a nast´pnie o wzi´cie o∏ówka i ustawienie go w dolnym prawym
rogu kwadratu (jak na schemacie).

●

Nauczyciel podaje uczniom wskazówki w rodzaju: posuƒ si´ o 1 kwadrat do

góry, nast´pnie o 2 w prawo etc. åwiczenie to powinno byç bardzo krótkie, ponie-
wa˝ wymaga du˝ej koncentracji uwagi. Nauczyciel zbiera kartki z wytyczonymi
trasami i poprawia je.

Cel: rozró˝nianie prawej i lewej strony (na

trasie) oraz czterech g∏ównych stron Êwiata. åwicze-
nie dzieci w okreÊlaniu swego po∏o˝enia i w rozumie-
niu wskazówek dotyczàcych poruszania si´ i u∏atwia-
jàcych zdobycie samodzielnoÊci.

Cel: çwiczenie rozró˝niania prawej i lewej

strony poprzez opracowanie trasy.

Cel: sprawdzenie, czy dziecko zro-

zumia∏o, ˝e niektóre z dzia∏aƒ opisanych
w zadaniach mogà naraziç je na niebezpie-
czeƒstwo.

åwiczenie 3

åwiczenie

4

Praktyka w Êrodowisku
rzeczywistym

●

W czasie wyjÊcia z klasà na ze-

wnàtrz szko∏y poprosiç o notowanie
nazw ulic, którymi porusza si´ gru-
pa. Po powrocie do szko∏y nale˝y
wspólnie sporzàdziç na tablicy plan
przebytej drogi lub nanieÊç go na
plan dzielnicy/najbli˝szego otocze-
nia szko∏y.

●

W przypadku m∏odszych dzieci

nale˝y wybraç tras´ prostà (2 – 3
ulice).

●

W przypadku starszych – wybraç

bardziej skomplikowanà tras´ i po-
prosiç o narysowanie jej na kartce.

LUB

●

Korzystajàc z planu, opracowaç

tras´ wycieczki, przewidzieç skrzy-
˝owania, niebezpieczeƒstwa, mo˝li-
we zagro˝enia.

●

Sprawdziç w terenie, czy wcze-

Êniej przygotowany plan jest zgodny
z rzeczywistoÊcià.

åwiczenie

3

●

Pos∏u˝yç si´ kompasem i poprosiç

dzieci o przejÊcie od sali lekcyjnej do
wyjÊcia ze szko∏y, notujàc kierunki,
w których si´ poruszajà (P∏n., P∏d.,
Wsch., Zach. etc.).

ZA

CHOW

ANIE, CIA¸O

1

åwiczenie 1

znajdujàcych si´ w zeszycie ucznia