dla początkujących
Dokumenty PDF
w Linuksie
Piotr Machej
nternet pozwala na komunikację wybór padł na format Adobe PDF. Ponieważ
z ludz
mi korzystającymi z najróżniej- w tamtym czasie Writer dopiero zaczynał
szych systemów operacyjnych i opro- obsługiwać eksport dokumentów do tego
Igramowania. W celu wymiany idei formatu, skorzystałem z zewnętrznego pro-
i prezentowania informacji był potrzebny gramu i po prostu "wydrukowałem" moją
jeden standard, który pozwoliłby na dostęp pracę do dokumentu PDF. Dzięki temu
do informacji każdemu, bez wyjątku. Po- miałem pewność, że czytelnicy mojej pracy
czątkowo najprostszym rozwiązaniem by- zobaczą ją dokładnie w takiej formie, w ja-
ło stosowanie czystych plików tekstowych, kiej ją stworzyłem.
ale nie pozwalało to na wstawianie w odpo- Możliwości formatu PDF przydały mi
wiednich miejscach grafiki ilustrującej treść. się ponownie, gdy moja żona przygotowy-
Obecnie najczęściej wykorzystywanym wała swoją pracę semestralną. Aby uła-
w tym celu formatem plików jest PDF (Por- twić jej zbieranie informacji stworzy-
table Document Format), stworzony i rozwi- łem niewielką elektroniczną ankietę, którą
jany już od 15 lat przez firmę Adobe. Jest on umieściłem na stronie WWW. Tak stwo-
otwarty, dzięki czemu powstało wiele kon- rzoną ankietę zainteresowane osoby mo-
kurencyjnych aplikacji, pozwalających na gły wypełnić od razu w przeglądarce, a na-
generowanie lub przeglądanie dokumen- stępnie albo zapisać na dysku i odesłać,
tów PDF. Co więcej, programy takie są albo skorzystać z umieszczonego w niej
dostępne dla praktycznie wszystkich popu- przycisku służącego do przesyłania danych
larnych platform, zarówno dla Windows, na serwer.
UNIX, jak i dla Macintosh. O popularności
PDF świadczy to, jak wiele różnych doku- Przeglądarki
mentów jest publikowanych z jego użyciem Użytkownicy komputerów, którzy mają sty-
 akty prawne, broszury, foldery, a nawet czność z dokumentami PDF, większość cza-
elektroniczne wersje wielu czasopism. su spędzają na czytaniu ich. Z tego po-
Większość omawianego w artykule wodu ważne jest wybranie programu, który
oprogramowania jest dostarczana razem prawidłowo wyświetli nasze pliki, a w do-
z popularnymi dystrybucjami, więc jego datku będzie wygodny, łatwy w obsłudze
DVD
Po uruchomieniu Linux+ Live instalacja nie powinna sprawić kłopotów. i funkcjonalny. Równie ważne jest, aby bez-
DVD możesz skorzystać
problemowo drukował dokumenty, gdyż
z programów do przeglądania
Przykład użycia czytanie z kartek mniej męczy oczy niż czy-
PDF-ów, np. Acrobat Reader
Nie tak dawno kończyłem pisanie mojej tanie z komputera. Poza tym, w dokumen-
lub KPDF, jak również do ich
pracy dyplomowej. Jak zwykle korzysta- cie PDF może być np. umowa z ban-
tworzenia, np. OpenOffice.org.
łem z procesora tekstu OpenOffice.org Writer. kiem, którą należy wydrukować, wypełnić
Zastanawiałem się jedynie, w jakim forma- i odesłać zwykłą ("ślimaczą") pocztą.
Na płycie DVD
cie dostarczyć pracę na uczelnię. Mogłem co
Na płycie DVD znajduje się
prawda przekonwertować końcowy doku- Xpdf
najnowsza wersja pakietu
Acrobat Reader 7. ment do formatu Microsoft Word, ale miałem Xpdf to przeglądarka dokumentów PDF,
co do tego nieco wątpliwości. W końcu mój która stanowi bazę dla wielu innych pro-
60 luty 2006
dla początkujących
PDF-y
nie mamy zbyt wielu opcji do wyboru. ty są nieczytelne. Zazwyczaj wyraża się to
Możemy jedynie określić polecenie dru- problemami z właściwym wyświetleniem
kowania lub wskazać, do jakiego pliku czcionek, przez co zamiast liter pojawiają
ma się odbywać drukowanie. Możemy też się różne kwadraty i trójkąty lub po prostu
wskazać zakres stron przeznaczonych do zupełnie bezsensowne zbitki liter. W przy-
wydrukowania. padku trafienia na taki dokument trzeba
Jeśli wolimy, aby program wyświe- niestety skorzystać z Xpdf lub innej prze-
tlał wszystkie strony w jednym ciągu, to glądarki. Warto oczywiście zgłosić pro-
możemy to uzyskać korzystając z menu blem twórcom biblioteki Poppler wraz ze
pod prawym przyciskiem myszki. Służy wskazaniem dokumentu PDF sprawiające-
Rysunek 1. Xpdf stanowi podstawę
do tego opcja Continuous view. Możemy też go problemu.
dla wielu innych przeglądarek
skorzystać z opcji pozwalających na obra- Jak można się domyślić, program uru-
dokumentów PDF
canie strony o 90 stopni, zgodnie lub prze- chamiamy poleceniem evince file.pdf.
jektów. Wciąż rozwijana, przez długi czas ciwnie do ruchu wskazówek zegara (od- Jego obsługa nie odbiega zbytnio od
była standardową przeglądarką w wielu powiednio Rotate clockwise i Rotate coun- obsługi Xpdf. Evince jest nieco bogatszy w
dystrybucjach. Nie jest zbyt bogata terclockwise). Przydaje się to wtedy, gdy w opcje. Przykładowo, możemy skorzystać
w funkcje, ale dla wielu użytkowników dokumencie umieszczone są jakieś tabele z trybu pełnoekranowego (klawisz [F11])
jej prostota jest wielką zaletą. Poza tym, wydrukowane w poprzek kartki. lub trybu prezentacji (klawisz [F5]). Mo-
wzbogacona jest o szereg narzędzi działa- Po dokumencie możemy poruszać się żna też wymusić wyświetlanie równo-
jących w trybie tekstowym, dzięki którym zarówno z pomocą myszki (środkowy cześnie dwóch stron obok siebie. Oprócz
można nie tylko uzyskiwać więcej infor- przycisk pozwala przesuwać stronę, działa tego, dostępne jest okno właściwości
macji o dokumentach PDF, ale i przetwa- też kółko myszki), jak i z pomocą klawia- ([Alt]+[Enter]), w którym można spraw-
rzać je (np. wydobywając z dokumen- tury. Do przesuwania strony służą klawi- dzić m.in. czcionki użyte w dokumencie.
tu wszystkie rysunki). Obecnie obsługuje sze kursora oraz [PgUp] i [PgDn], a zmie- Warto zwrócić uwagę na większą liczbę
dokumenty PDF w wersji 1.5. Nie znaczy niać strony można klawiszami [N] i [P]. opcji drukowania dokumentu  w Evince
to, że nie da się jej wykorzystać do czytania Pełny spis skrótów klawiszowych uzyska- można już kilkoma kliknięciami myszki
dokumentów w wersji 1.6, ale, zależnie od my po wciśnięciu ikony pytajnika. wybrać zakres stron i liczbę kopii, a także
stopnia skomplikowania, mogą one spra- Do Xpdf jest dołączonych kilka narzę- zmienić rozmiary i ułożenie papieru.
wić problemy. Niestety, Xpdf nie obsługu- dzi tekstowych, które pozwalają uzyskać W przyjemny sposób jest rozwiąza-
je formularzy. więcej informacji o dokumencie. Przy- ne wyszukiwanie tekstów w dokumencie.
Jeśli uruchamiamy Xpdf z linii poleceń, kładowo, dzięki poleceniu pdfinfo file.pdf Od razu podczas wprowadzania wyszuki-
to możemy od razu podać nazwę pliku do uzyskamy informacje o dacie utworzenia wanego słowa wyświetlana jest strona, na
wyświetlenia, np. xpdf file.pdf. Możemy i modyfikacji dokumentu, liczbie i roz- której słowo to występuje. Podświetlane
też skorzystać z klawisza [O] i wskazać plik miarze stron, zabezpieczeniach, a także są też wszystkie wystąpienia wprowa-
już po uruchomieniu programu. W dolnej o wersji PDF. Z kolei polecenie pdffonts dzonego słowa oraz podawana informa-
części ekranu mamy do dyspozycji kilka file.pdf wyświetli informacje o czcion- cja o liczbie ich wystąpień na bieżącej stro-
przycisków nawigacyjnych pozwalających kach użytych w dokumencie. nie. W odróżnieniu od Xpdf, Evince nie ma
na poruszanie się po dokumencie, a także kłopotów z narodowymi znakami diakry-
pole umożliwiające zmianę stopnia powięk- Evince tycznymi.
szenia strony. Szczególnie przydatne mogą Evince to obecnie standardowa przeglądar-
być poziomy fit page i fit width, pozwalające ka dokumentów PDF dla środowiska Kpdf
odpowiednio na wyświetlenie całej strony GNOME. Należy jednak zwrócić uwagę, że Poznaliśmy już dwie przeglądarki doku-
w oknie programu lub takie powiększe- Evince pozwala przeglądać nie tylko doku- mentów PDF i właśnie przechodzimy do
nie, aby strona zajmowała całą szerokość menty PDF, ale również PostScript, Djvu, trzeciej. Można by się zastanawiać, po co
okna. Ikona lornetki pozwala na wyszuki- Dvi, czy Tiff. Jak więc widać, autorzy Evince kolejny program realizujący ten sam cel?
wanie w dokumencie tekstów. Należy mieć starają się, aby ich program zastąpił wiele
na uwadze, że nie wszystkie teksty, które różnych aplikacji wykorzystywanych do
możemy odczytać w dokumencie PDF, przeglądania dokumentów. Skupmy się na
dadzą się odnalez
ć (najlepszym przykła- tym pierwszym formacie. Evince do rende-
dem takiego tekstu jest skan czasopisma). rowania dokumentów PDF używa bibliote-
Po znalezieniu konkretnego ciągu możemy ki Poppler, która bazuje na kodzie Xpdf-3.0.
od razu wyszukać następne jego wystąpie- Można spodziewać się podobnej jakości
nie kombinacją [Ctrl]+[G]. Xpdf ma również obrazu, tak jak w przypadku omawianego
problemy z wyszukiwaniem tekstów zawie- wcześniej Xpdf. Występują również te same
rających narodowe znaki diakrytyczne  po ograniczenia, a więc brak obsługi formula-
prostu nie da się ich wprowadzić w polu rzy i PDF w wersji 1.6. Niestety, w obecnej
Rysunek 2. Evince ma problemy
wyszukiwania. wersji biblioteki Poppler występuje jeszcze
z wyświetlaniem niektórych
Znajdująca się tuż obok ikona drukar- wiele błędów (z czasem są one poprawia-
dokumentów PDF
ki pozwala na drukowanie (sic!). Niestety, ne), co powoduje, że niektóre dokumen-
www.lpmagazine.org 61
dla początkujących
stworzyła ją firma rozwijająca format paper size). Ta druga opcja jest domyślnie
PDF. Niestety, choć jest udostępniana bez- wyłączona.
płatnie, to nie należy do Wolnego Opro-
gramowania, przez co większość dystry- Wtyczki do przeglądarek WWW
bucji jej nie zawiera. Na szczęście, każdy Jeśli dokumenty PDF publikowane na stro-
może ją sobie ściągnąć ze strony domowej nach WWW chcemy oglądać bezpośrednio
Adobe lub z któregoś z repozytoriów (np. w oknie przeglądarki, to musimy skorzystać
pakiet dla Fedory znajduje się w repozyto- z odpowiedniej wtyczki. Najlepszym roz-
rium DAG). wiązaniem jest użycie wtyczki dostarczanej
Po uruchomieniu programu polece- wraz z Adobe Reader, tym bardziej, że dzięki
Rysunek 3. Kpdf ma bardzo wygodny
niem acroread file.pdf (nazwa polecenia temu nie będziemy mieli kłopotów z wypeł-
interfejs, lecz nawet on nie wyświetlił
to pozostałość po poprzedniej nazwie pro- nianiem i wysyłaniem formularzy PDF
poprawnie reklamy Firefoksa
gramu  Acrobat Reader) możemy zapoznać publikowanych na stronach WWW.
się z jego możliwościami. Na pasku narzę- W celu dodania wtyczki należy uzyskać
Albert Astals Cid, jeden z autorów progra- dzi mamy cały szereg użytecznych ikon. uprawnienia administratora (np. wydając
mu Kpdf, na podobne pytanie odpowie- Oprócz tak podstawowych, jak służące do polecenie su - i podając hasło użytkownika
dział, że zadaniem Kpdf jest dostarczyć otwarcia pliku, wydrukowania dokumentu, root), a następnie wydać polecenie:
program mający zarówno dobry interfejs zmiany powiększenia czy obrócenia strony,
S
użytkownika, jak i dobry silnik renderu- mamy również kilka, które nie pojawia- ln -s /usr/local/Adobe/Acrobat7.0/
Browser/intellinux/nppdf.soS
jący. Aby osiągnąć ten drugi cel, skorzy- ły się we wcześniej opisanych programach.
stano z już dopracowanego rozwiązania, Należą do nich ikona pozwalająca na zapi- /usr/lib/mozilla/plugins/nppdf.so
czyli klasycznego Xpdf. Oznacza to, że sanie na dysku kopii aktualnie otwartego
również w tym przypadku możemy zapo- dokumentu lub wysłanie go pocztą e-mail. Póz
niej pozostaje tylko ponownie urucho-
mnieć o obsłudze formularzy. Adobe Reader dysponuje bardzo roz- mić naszą przeglądarkę (Mozilla lub Firefox).
Kpdf mamy dostarczane razem z KDE budowanym narzędziem do wyszukiwa- Może się zdarzyć, że w niektórych dystry-
(w pakiecie kdegraphics). Interfejs tego pro- nia tekstów. Uruchamia się je ikoną lornet- bucjach nazwa katalogu z
ródłowego lub
gramu, uruchamianego poleceniem kpdf ki. Pozwala ono na wyszukiwanie zada- docelowego będzie inna. Zależy to od tego,
file.pdf, jest rzeczywiście bardzo przyjazny nego ciągu znaków nie tylko w bieżącym gdzie zainstalowaliśmy program Adobe
i dopracowany. Jego obsługa nie powin- dokumencie, ale również we wszystkich Reader i jak jest skonfigurowana przeglądar-
na nikomu sprawić kłopotów. Poza znany- dokumentach umieszczonych we wskaza- ka. W takim przypadku należy odpowied-
mi już z Evince możliwościami, ciekawostką nym katalogu. Po uruchomieniu wyszuki- nio dostosować powyższe polecenie.
jest możliwość ustawienia odstępu czasowe- wania znalezione frazy wraz z fragmentem
go podczas prezentacji, dzięki czemu nawet tekstu są wypisywane w oknie wyszukiwa- Tworzenie PDF-ów
nie trzeba sięgać do klawiatury, aby przełą- nia. Wskazanie ich powoduje wyświetlenie Jeszcze jakiś czas temu tworzenie doku-
czyć na następną stronę. Przydatną opcją, odpowiedniego fragmentu dokumentu. mentów PDF wydawało się być domeną
której mogło brakować we wcześniej opi- To od razu pokazuje kolejną przy- osób posiadających płatne oprogramowa-
sanych programach, jest podgląd wydruku. datną funkcję programu Adobe Reader nie firmy Adobe (oczywiście, dla platformy
Podczas zlecania wydruku można nawet  w jednym oknie może być otwartych Windows). Obecnie praktycznie każdy może
wyznaczyć dokładny czas, kiedy drukowa- więcej dokumentów. Korzystając z menu tworzyć własne dokumenty PDF korzy-
nie ma być przeprowadzone. Window, można je ułożyć kaskadowo lub stając z popularnych i wygodnych progra-
Podobnie jak Evince, Kpdf nie ma kło- jedno obok drugiego. mów. Wiele z nich posiada już wbudowa-
potów z wyszukiwaniem tekstów zawie- Przy czytaniu angielskich tekstów może ne opcje eksportowania do plików PDF.
rających znaki diakrytyczne. W wyszu- przydać się możliwość szybkiego spraw- W przypadku innych programów, pozba-
kiwaniu może pomóc przydatna funk- dzenia konkretnego słowa w słowniku. wionych takiej opcji, można spróbować
cja, dostępna w miniaturkach. Chodzi Wystarczy wskazać wyraz i z menu dostęp- drukowania dokumentu do pliku PDF lub
tu mianowicie o filtr. Jeśli w polu ponad nego pod prawym przyciskiem myszki różnych programów do konwersji.
miniaturkami stron wpiszemy szuka- wybrać opcję Lookup. Spowoduje to otwarcie
ne słowo, to na spisie zostaną wyświetlo- w przeglądarce internetowej strony http:// Pakiet OpenOffice.org
ne tylko te strony, które to słowo zawiera- dictionary.reference.com/ i wyszukanie na niej OpenOffice.org to dobry przykład pakietu
ją. Równocześnie, wszystkie wystąpienia znaczeń wskazanego wyrazu. biurowego, który zapewnia bezproblemo-
tego słowa zostaną podświetlone, więc na Również w opcjach wydruku można wy eksport do formatu PDF. W przypad-
pewno go nie przegapimy. znalez
ć kilka przydatnych rozwiązań. ku OpenOffice.org w wersji 2.0 jest wyko-
Najbardziej interesująca jest możliwość rzystywany PDF w wersji 1.4. Niezależnie
Adobe Reader dopasowania rozmiaru strony do zade- od tego, w którym programie z pakietu
Ze wszystkich dostępnych dla Linuksa klarowanego rozmiaru papieru. Dzięki (z wyjątkiem Base) stworzymy dokument,
przeglądarek dokumentów PDF najwię- temu nie grozi nam, że drukowana strona mamy możliwość wyeksportowania go do
cej możliwości oferuje Adobe Reader. Jako nie zmieści się na kartce (Shrink oversized formatu PDF. W tym celu możemy skorzy-
jedyna z opisywanych obsługuje formula- pages to paper size) lub też, że zajmie zale- stać z ikony PDF widocznej w pasku narzę-
rze. W zasadzie nie ma co się dziwić, skoro dwie ćwierć kartki (Expand small pages to dzi. Korzystając z niej podajemy tylko loka-
62 luty 2006
dla początkujących
PDF-y
lizację, nazwę i typ pliku. Jeśli wolimy mieć
większy wpływ na opcje eksportu, powin-
niśmy skorzystać z opcji eksportu do PDF
dostępnej w menu. Oprócz wspomnia-
nych już opcji, możemy wtedy zdecydo-
wać, które strony mają być eksportowane.
Możemy nawet wskazać, że tylko zaznaczo-
ny obszar ma być wyeksportowany. Oprócz
tego, mamy wpływ na jakość obrazów
w docelowym dokumencie. Możemy skorzy-
stać z kompresji bezstratnej lub też ze strat-
nej kompresji JPEG. W tym drugim przy-
padku możemy procentowo określić pożą-
daną jakość obrazów. Możemy też zmniej-
szyć jakość obrazów podając niższą roz-
dzielczość w DPI. Wśród dostępnych opcji
ogólnych może nas zainteresować możli-
wość tzw. otagowania dokumentu PDF,
czyli dołączenia do niego specjalnych znacz-
ników. Może to znacząco zwiększyć roz-
miar pliku wynikowego. Niektóre z eks-
Rysunek 5. W Scribusie brakuje jeszcze możliwości dodawania do formularzy przycisków
portowanych znaczników to np. spis treści
wyboru (radio buttons)
czy hiperłącza. Kolejna opcja pozwala na
wyeksportowanie notatek dołączonych do można je wypełniać w przeglądarce Adobe Na koniec eksportujemy dokument do
dokumentów w aplikacjach Writer lub Calc Reader, a następnie wydrukować już wypeł- formatu PDF i sprawdzamy, jak zachowu-
i zapisanie ich jako notatek PDF. Opcja nione. Jest to znakomity sposób na tworze- je się w przeglądarce Adobe Reader.
odpowiadająca za użycie efektów przeni- nie różnego typu ankiet, wzorów umów
kania dotyczy tylko prezentacji tworzonych lub formularzy zgłoszeniowych. Zanim Scribus
w Impress i pozwala na przekonwerto- zaczniemy dodawać do dokumentu ele- Scribus to narzędzie świetnie nadające się
wanie niektórych efektów przenikania na menty formularza, należy wyświetlić odpo- do tworzenia wszelkiego typu broszur,
odpowiadające efekty PDF. Ostatnia opcja wiedni pasek narzędzi. W tym celu wybie- gazetek, materiałów reklamowych, a także
dotyczy tylko dokumentów zawierających ramy z menu pozycję Widok->Paski narzę- interaktywnych formularzy. Dla nas jego
formularze. Możemy wybrać, w jakim for- dzi-> Formanty. Następnie możemy wpro- wielką zaletą jest fakt, że posiada możli-
macie mają być przesyłane formularze z pli- wadzić nagłówki i nazwy poszczególnych wość zapisywania wyniku pracy w doku-
ku PDF. Ustawienie wartości FDF spowo- pól. Gdy już zdecydujemy się na układ mentach PDF. Nie będziemy tu dokład-
duje, że przesyłane będą tylko kontrolne dokumentu, możemy skorzystać z paska nie omawiać obsługi tego programu, ale
wartości. Wartość PDF spowoduje przesła- narzędzi i wybrać z niego np. pole tekstowe. zwrócimy uwagę na jedną ze wspomnia-
nie całego dokumentu. Poza tym możemy Wskazujemy lewy górny róg pola, przy- nych możliwości, a więc na interaktywne
też ustawić wartości HTML i XML. Po skon- trzymujemy lewy przycisk myszki i prze- formularze.
wertowaniu pozostaje już tylko otworzyć ciągamy do prawego dolnego rogu. W ten Podczas wprowadzania danych czasem
plik w ulubionej przeglądarce i sprawdzić, sposób możemy dodać większą liczbę pól. popełnia się mniejsze lub większe błędy.
jak się prezentuje. W przypadku takich pól, jak np. Combo Box, Może też się okazać, że na wypełnieniu
Nie wszyscy wiedzą, że w OpenOffice.org można podłączyć z
ródła danych, z którego niektórych pól bardziej nam zależy niż na
można tworzyć formularze. Ich zaletą jest będą pobierane wartości dla pola. W takim innych. Z tego powodu nie do pogardze-
to, że po wyeksportowaniu do formatu PDF przypadku wcześniej należy przygoto- nia jest możliwość takiego skonstruowa-
wać odpowiednią bazę danych. Można też nia formularza, aby powiadamiał użytkow-
wartości do wyboru wprowadzić ręcznie. nika o prostych błędach (jak np. wpisanie
W tym celu należy we właściwościach pola liter w polu daty), czy o tym, że konkretne
odnalez
ć pozycję Pozycje listy i tam wpro- pola muszą być wypełnione. Scribus pozwa-
wadzić odpowiednie wartości oddzielając la tworzyć takie formularze dzięki wykorzy-
je wciśnięciami kombinacji [Shift]+[Enter]. staniu skryptów w języku JavaScript.
Jeśli chcemy formularz umieścić na stro- Przy tworzeniu formularzy warto ko--
nie WWW i umożliwić wypełniającym go rzystać z wyświetlania siatki, dzięki czemu
osobom przesyłanie informacji na serwer, łatwiej jest pozycjonować poszczególne
to powinniśmy dodać też przycisk wysyła- elementy. Następnie należy utworzyć od-
jący. Oprócz tego, należy w opcjach formu- powiednią liczbę ramek tekstowych (ko-
Rysunek 4. Acrobat Reader znakomicie
larza podać adres URL, pod którym umie- rzystając z narzędzia wywoływanego kla-
się sprawdza jako wtyczka do
ścimy skrypt (np. napisany w PHP) prze- wiszem [T]). Wpisujemy do nich nagłó-
przeglądarek Mozilli
twarzający przesyłane dane. wek formularza i nazwy poszczególnych
www.lpmagazine.org 63
dla początkujących
pól. We właściwościach ramki można od- lepszą obsługę  formularz będzie wyglą- nie zadziała. Musimy skorzystać z wkle-
powiednio zmienić krój, kolor i rozmiar dał zgodnie z oczekiwaniami, a w dodat- jania specjalnego, dostępnego poprzez
czcionki, a także opcje wyrównywania. ku jego rozmiar nie zwiększy się o zagnież- kombinację klawiszy [Ctrl]+[Shift]+[V].
Następnie dodajemy pola tekstowe, w któ- dżone fonty. Oczywiście, można też zabez- W otwartym oknie należy wskazać, że
rych użytkownik będzie wpisywał infor- pieczyć nasz formularz hasłem i zabronić chcemy zaimportować informacje w posta-
macje. Znajdują się one w zestawie ikon kopiowania tekstu i grafik. ci mapy bitowej.
ukrytym pod ikoną z napisem OK. Dwu- Niestety, za pośrednictwem schowka
krotnym kliknięciem na dodanym polu Wydobywanie informacji nie da się skopiować grafiki do popular-
otwieramy okno z właściwościami pola. Zdarza się, że zawarte w dokumentach nego programu graficznego Gimp. Zamiast
Jeśli zamierzamy przesyłać informacje PDF informacje są bardzo ciekawe i chcie- tego, można skorzystać z programu Kpdf,
z formularza do skryptu, to powinniśmy libyśmy je zacytować w jakimś własnym który ma odpowiednią funkcjonalność lub
ustawić nazwę dla każdego pola. Będzie opracowaniu. Możliwe też, że umieszczo- z innych narzędzi do wydzielania grafiki
ona póz
niej wykorzystywana w skrypcie ne w dokumencie grafiki świetnie obrazują z pliku, takich jak opisywany dalej pro-
do odebrania i analizowania danych. jakieś zagadnienie. W takich przypadkach gram Pdfimages (rozwiązanie to nie jest już
Warto odpowiednio ustawić, w jaki przydałoby się, gdyby można było wydo- tak wygodne). Wynika to z tego, że korzy-
sposób ma być formatowane pole. Przy- być tekst lub poszczególne rysunki z doku- stając z narzędzia zaznaczania rysunków
kładowo, w przypadku pola z datą urodzin mentu i wkleić go w naszym własnym. w programie Adobe Reader możemy zazna-
można narzucić format tej daty. Można też Zależnie od tego, jaki program wyko- czyć dowolny obszar, nawet zawierają-
wymusić, aby w polu dało się wpisać tylko rzystujemy do przeglądania dokumen- cy tekst i kilka rysunków lub tylko mały
wartość liczbową. W przypadku błędnie tów, możemy uzyskać to w różny sposób. fragment dużego rysunku. W związku
wpisanej daty podczas wypełniania for- Oczywiście warunkiem, abyśmy mogli z tym nie jesteśmy ograniczeni tym, z ja-
mularza przeglądarka zaprotestuje. Warto kopiować jest brak zabezpieczeń w pliku kich części składowych został zbudowany
ułatwić użytkownikowi życie i w pod- lub znajomość hasła zabezpieczającego. dokument  po prostu zaznaczamy intere-
powiedzi podać właściwy format pola. sujący nas widoczny obszar.
W przypadku pola przeznaczonego tylko Adobe Reader
do wpisywania liczb, użytkownik nawet Ten program jest jakby stworzony do ko- Evince
nie będzie miał możliwości wpisać innych piowania informacji do innych progra- W porównaniu do Adobe Reader, Evince
znaków niż cyfry. Oprócz tego, można mów. W pasku narzędzi obok ikony dłoni nie radzi sobie aż tak dobrze z kopiowa-
ustawić sprawdzanie, czy wpisana war- dostępne są ikony narzędzia zaznacza- niem tekstów. O ile bez problemu można
tość należy do określonego przedziału. Mo- nia tekstu oraz narzędzia do kopiowania zaznaczyć tekst, gdy zajmuje on całą sze-
żna też sprawić, że wartość pola będzie rysunków. Podczas zaznaczania tekstów rokość strony, to w przypadku, gdy jest
wyliczana automatycznie, np. jako suma należy uważać, aby nie zaznaczać zbyt podzielony na kolumny, sprawia to już
lub średnia innych pól. W obu tych przy- dużych obszarów. W przypadku zazna- kłopot. Gdy chcemy zaznaczyć pojedyn-
padkach można wprowadzić własny kod czania kilku kolumn efekt może odbiegać czą kolumnę, to w mało intuicyjny sposób
w JavaScript, który będzie sprawdzał war- od naszych oczekiwań. Widać to jednak są zaznaczane również niektóre obszary
tość i odpowiednio reagował (np. powiada- od razu po wyglądzie zaznaczenia, więc drugiej kolumny. W dodatku przy wkle-
miając użytkownika). Przykładowy skrypt zawsze można je skorygować tak, aby janiu tak zaznaczonego tekstu zachowany
może wyglądać tak: obejmowało dokładnie wymagany obszar. jest układ kolumn, przez co edycja takiego
Po prostu przy większej partii tekstu może tekstu staje się cokolwiek problematycz-
if (event.value != 55) { okazać się, że konieczne będzie kilkukrot- na (w jednej linii w OpenOffice.org Writer
S
app.alert({ cMsg: "Wpisz 55!", ne kopiowanie kolejnych fragmentów. możemy mieć fragmenty zarówno pierw-
cTitle: "Ostrzeżenie" }); Do właściwego skopiowania zaznaczone- szej, jak i drugiej kolumny tekstu z
ródło-
} go tekstu wykorzystujemy standardowy wego). Adobe Reader w takim przypad-
skrót klawiszowy, czyli [Ctrl]+[C]. Tekst ku zachowuje się znacznie inteligentniej,
Do wysyłania formularza będzie nam też zostanie skopiowany do schowka, a póz
- wklejając tekst jako jedną kolumnę. Warto
potrzebny przycisk. Dodajemy go korzy- niej możemy go wkleić do innego progra-
stając z ikony z napisem OK. W jego właści- mu, np. do OpenOffice Writer.
wościach należy zmienić domyślną akcję Trochę inaczej zachowuje się narzędzie
na wysyłanie formularza i wpisać odpo- do kopiowania rysunków (Snapshot Tool).
wiedni adres URL, pod którym znajduje W jego przypadku wskazujemy myszką
się nasz skrypt analizujący dane. Warto też jeden narożnik obszaru przeznaczonego
zaznaczyć, aby dane były wysyłane jako do skopiowania, a następnie przyciskając
HTML, chyba, że chcemy obsługiwać prze- lewy przycisk myszki przeciągamy kursor
syłanie danych w formacie FDF. do przeciwległego narożnika pożądane-
Przy eksportowaniu formularza do for- go obszaru. Po zwolnieniu lewego przy-
Rysunek 6. W dokumentacji OpenOffice
matu PDF warto zwrócić uwagę na to, aby cisku myszki zaznaczony obszar zosta-
Writera można znalez
ć dokładne
nie zagnieżdżać fontów. Najlepiej wyko- nie od razu umieszczony w schowku w
wskazówki pomocne przy tworzeniu
rzystać fonty dostarczane wraz z Adobe formie mapy bitowej. Z tego powodu
formularzy
Reader, gdyż wtedy można liczyć na naj- zwykłe wklejenie do OpenOffice.org Writer
64 luty 2006
dla początkujących
PDF-y
też zaznaczyć, że w przeciwieństwie do Pdftotext ne na niej rysunki zostaną zapisane do
Adobe Reader, Evince nie stara się zachować W jednym pakiecie z programem Xpdf jest plików o nazwach zaczynających się od
informacji o użytej czcionce. dostarczanych kilka przydatnych narzę- słowa pic (ostatniego argumentu polece-
Jeśli chodzi o zaznaczanie i kopiowa- dzi działających w trybie tekstowym. nia) z dodanym myślnikiem i numerem
nie grafiki, to niestety Evince nie posiada Jednym z nich jest Pdftotext, czyli narzę- pliku. W miarę możliwości pliki będą za-
takiej funkcjonalności. Musimy skorzystać dzie pozwalające na konwersję z formatu pisywane w formacie JPEG (dzięki opcji
z innych narzędzi. Do kopiowania zazna- PDF do pliku tekstowego. Może ono być -j), a jeśli nie, to w formatach PBM (dla
czonego tekstu korzystamy ze standardo- szczególnie przydatne, gdy chcemy prze- plików monochromatycznych) lub PPM.
wej kombinacji klawiszy [Ctrl]+[C]. konwertować więcej niż tylko krótkie frag- Gdybyśmy nie użyli opcji -j, to rysunki
menty tekstu (np. cały dokument lub kilka byłyby zapisywane tylko w formatach
Xpdf wybranych stron). PBM i PPM.
Również Xpdf radzi sobie tylko z kopiowa- Najprostsze użycie tego narzędzia to
niem tekstu  o grafice niestety możemy wydanie polecenia: Zakończenie
zapomnieć (przynajmniej jeśli nie użyjemy W ten sposób omówiliśmy tworzenie
opisanych dalej narzędzi dołączonych do pdftotext -f 2 -l 5 file.pdf file.txt i przeglądanie dokumentów PDF, a także
Xpdf). W odróżnieniu od opisywanych wcze- wydobywanie z nich konkretnych infor-
śniej aplikacji, podczas zaznaczania w ogóle Spowoduje to odczytanie całego tekstu ze macji. Nasuwające się naturalnie pyta-
nie dba o układ dokumentu. Zaznaczenie stron 2, 3, 4 i 5 (-f to strona początkowa, nie brzmi, co z edycją takich dokumen-
(dokonywane z przytrzymaniem lewego a -l  końcowa) z pliku file.pdf i zapisanie tów? Dokumenty PDF zostały pomyśla-
przycisku myszki) zawsze ma formę prosto- go w pliku file.txt. Jeśli zależy nam na tym, ne jako efekt końcowy, uwieńczenie pracy.
kąta, musimy więc sami zadbać, aby objęło aby w pliku tekstowym w miarę możliwo- Z tego powodu najlepszą metodą zmiany
odpowiedni obszar. W tym przypadku ści został zachowany układ dokumentu, ich zawartości jest posiadanie i edycja
kombinacja klawiszy [Ctrl]+[C] nie poskut- musimy dodać jeszcze opcję -layout: materiału z
ródłowego, z którego doku-
kuje. Zamiast tego, po zaznaczeniu obsza- ment został wygenerowany. Oczywiście,
S
ru tekstu i przełączeniu się na inną aplika- pdftotext -f 2 -l 5 -layout Adobe Reader daje możliwość (o ile nie
cję, wklejamy do niej tekst wciskając środko- file.pdf file.txt zabroni tego autor dokumentu) ograniczo-
wy przycisk myszki. Możemy w ten sposób nej edycji  dodawania notek czy wypeł-
wkleić tekst zarówno do aplikacji teksto- Należy się jednak liczyć z tym, że ewentual- niania formularzy. Jeśli nie zadowala nas
wych (np. OpenOffice.org Writer), jak i do na edycja takiego tekstu może być trudniej- to, a nie posiadamy materiału z
ródłowe-
graficznych (np. KolourPaint). Oczywiście, sza (np. jeśli tekst był podzielony na kolum- go, musimy posiłkować się możliwością
metoda taka działa również i w przypadku ny). W dodatku, w pliku wynikowym całko- konwersji PDF do innych formatów (np.
zaznaczeń tekstu dokonywanych we wcze- wicie zostanie zignorowane istnienie grafik. HTML) lub wydobywania z niego tekstu
śniej opisanych programach. Nie otrzymamy o nich żadnych informacji, i grafiki.
a jedynie w przypadku korzystania z opcji
Kpdf -layout może być w odpowiednich miejscach
W Internecie:
W programie Kpdf zaznaczanie obszarów pozostawione puste miejsce.
jest rozwiązane podobnie jak w Xpdf  rów- Jeśli okaże się, że w pliku wynikowym
" Strona domowa Xpdf:
nież tutaj obszar zaznaczenia ma kształt brakuje niektórych fragmentów tekstu, to
http://www.foolabs.com/xpdf/
prostokąta. Najpierw należy korzystając może to wynikać z faktu, że dany tekst
" Strona domowa Evince:
z ikony na pasku narzędzi przełączyć został na stałe wtopiony w plik graficzny,
http://www.gnome.org/projects/
mysz w tryb wybierania. Gdy obrysuje- więc dla programu jest już nie do odróż-
evince/
my prostokątem interesujący nas obszar, nienia od innych rysunków. Może też
" Strona domowa Poppler:
pojawi się okienko dające nam wybór. Jeśli to wynikać z faktu, że Xpdf na razie nie
http://poppler.freedesktop.org/
w zaznaczonym obszarze znajduje się tekst, obsługuje poprawnie dokumentów PDF
" Strona domowa Kpdf:
to zobaczymy informację o liczbie znaków w wersji 1.6.
http://kpdf.kde.org/
i dostępną opcję skopiowania tekstu do
" Wywiad z jednym z twórców Kpdf:
schowka. Oprócz tego, mamy możliwość Pdfimages
http://www.kde.ie/apps/kpdf/
potraktowania zaznaczenia jako rysunku. Inne dołączone do pakietu Xpdf narzę-
interview.php
W okienku podany jest rozmiar zaznacze- dzie to Pdfimages. Program ten pozwala na
" Strona domowa Adobe Reader:
nia, a także mamy do wyboru, czy obrazek wydzielenie umieszczonych w dokumen-
http://www.adobe.com/products/
ma być skopiowany do schowka, czy też cie PDF rysunków do osobnych plików
acrobat/readermain.html
zapisany do pliku. Co ważne, grafikę sko- graficznych.
" Web Hosting PDFs:
piowaną z Kpdf do schowka można swo- Składnia polecenia jest podobna to po-
http://www.planetpdf.com/developer/
bodnie wkleić w programie Gimp. znanego wcześniej Pdftotext:
article.asp?contentid=6526&ra
Program traktuje tekst umieszczony
" Acrobat PDF Forms: A Step-by-step
w wielu kolumnach podobnie, jak robią to pdfimages -f 5 -l 5 -j file.pdf pic
Introduction:
Evince i Xpdf. Oznacza to, że lepiej zazna-
http://www.planetpdf.com/developer/
czać pojedyncze kolumny i kopiować je Polecenie to spowoduje przeanalizowanie
article.asp?contentid=6480&ra
po kolei. piątej strony dokumentu file.pdf. Znalezio-
www.lpmagazine.org 65