klucz
do automatyzacji

Êwiata

RFID:

Roy Want

42

ÂWIAT NAUKI LUTY 2004

Rozpowszechnione ju˝
w systemach bezpieczeƒstwa
i op∏at drogowych uk∏ady
radiowej identyfikacji mogà
u∏atwiç nam ˝ycie,
wyr´czajàc w wielu
codziennych czynnoÊciach

ROZMIESZCZONE W NEWRALGICZNYCH MIEJSCACH etykiety RFID b´dà przesy∏aç
informacje o swoim otoczeniu, dajàc na przyk∏ad znaç, ˝e koƒczy nam si´ chleb.

T

rzynaÊcie lat temu, w artykule
napisanym dla Scientific Ameri-
can

, nie˝yjàcy ju˝ Mark Weiser,

wówczas mój kolega z Xerox

PARC, przedstawi∏ Êmia∏à wizj´ „wszech-
obecnych sieci informatycznych”: mi-
niaturowych komputerów umieszczo-
nych w przedmiotach codziennego
u˝ytku, porozumiewajàcych si´ za po-
Êrednictwem bezprzewodowych ∏àczy i
reagujàcych na naszà obecnoÊç, potrze-
by i ˝yczenia, ale niewymagajàcych na-
szej interwencji. Taka sieç mobilnych
i stacjonarnych urzàdzeƒ wyr´cza∏aby
nas automatycznie i tak dyskretnie, ˝e
zauwa˝alibyÊmy tylko efekty jej dzia∏aƒ.
Weiser nazwa∏ to „technikà spokoju”
(calm technology), poniewa˝ u∏atwia∏a-
by ona ludziom skupienie si´ na pracy i
innych czynnoÊciach, nie wymagajàc in-
teraktywnej obs∏ugi, jak dzisiejsze kom-
putery domowe.

W domu wyposa˝onym w takie uk∏a-

dy, umieszczone w strategicznych miej-
scach – w sypialni, we framudze drzwi
∏azienki, przy schodach i w lodówce –
czytniki zbiera∏yby dane identyfikacyjne
z elektronicznych etykiet w ubraniach i
opakowaniach z ˝ywnoÊcià, by przes∏aç
dane do centralnego komputera, który
na tej podstawie podejmowa∏by stosow-
ne dzia∏ania. Na przyk∏ad zauwa˝ywszy,
˝e rano wstaliÊmy z ∏ó˝ka, komputer w∏à-
cza∏by ekspres do kawy. Kiedy weszlibyÊ-
my do ∏azienki, z prysznica trysn´∏aby
woda o odpowiednio dobranej tempera-
turze. Wchodzàc do kuchni, moglibyÊmy
si´ spodziewaç, ˝e przygotowany po-
przedniego wieczoru toster w∏àczy si´ i
podgrzeje grzanki tak, jak najbardziej

lubimy, a lodówka da nam znaç, ˝e koƒ-
czy si´ mleko i ˝e sa∏atka przekroczy∏a
termin przydatnoÊci do spo˝ycia.

Dzisiejsze systemy oparte na tech-

nikach zdalnej identyfikacji radiowej
(RFID – radio-frequency identifica-
tion) mogà uczyniç wizj´ Weisera bar-
dziej realnà. G∏ównym sk∏adnikiem
tych systemów sà elektroniczne etykie-
ty – krzemowe chipy zawierajàce dane
identyfikacyjne, a niekiedy tak˝e inne
informacje – oraz czytniki zbli˝eniowe,
automatycznie pobierajàce i dekodujà-
ce dane z etykiet.

Zautomatyzowane za pomocà tej tech-

niki dom, biuro, sala konferencyjna czy
samochód to jeszcze kwestia odleg∏ej
przysz∏oÊci, ale systemy RFID znajdujà
ju˝ pewne zastosowanie. Etykiety, zwa-
ne z angielska tagami, cz´sto nie wi´k-
sze od ziarenka ry˝u, umieszcza si´ w
kartach identyfikacyjnych, opaskach na
r´k´, naklejkach na przednià szyb´ sa-
mochodu (w systemach op∏at drogo-
wych), ˝etonach paliwowych i kolczy-
kach identyfikacyjnych dla zwierzàt
hodowlanych. Pojawiajà si´ tak˝e w sa-
mochodowych systemach antyw∏ama-
niowych, zabawkach (seria figurek z
Gwiezdnych wojen

Hasbro) i wielu in-

nych produktach. S∏u˝à te˝ do pomia-
ru czasu w wyÊcigach samochodowych,
a od niedawna pewna meksykaƒska fir-
ma oferuje us∏ug´ polegajàcà na wszy-
waniu mikrochipów dzieciom, co ma
pomóc w zapobieganiu porwaniom. W
niedalekiej przysz∏oÊci etykiety RFID
mogà byç umieszczane w metkach baga-
˝owych (przymierza∏y si´ do tego linie
British Airways), a tak˝e w banknotach,

by uniemo˝liwiç ich podrabianie i po-
zwoliç rzàdom na Êledzenie przep∏ywu
gotówki. (Niedawno japoƒska firma Hi-
tachi og∏osi∏a, ˝e wyprodukowa∏a tagi
wystarczajàco ma∏e do takich zastoso-
waƒ). Tymczasem wiele przedsi´biorstw
zajmujàcych si´ handlem detalicznym,
ochronà, transportem, produkcjà i dys-
trybucjà towarów prowadzi próby albo
ju˝ zaczyna wykorzystywaç wyrafino-
wane systemy RFID do usprawnienia
swojej dzia∏alnoÊci.

Jest te˝ ciemna strona rewolucji

RFID: rozwój technik zdalnej identy-
fikacji zmusza do rozwa˝enia wa˝nych
kwestii spo∏ecznych, a upowszechnie-
nie systemów RFID rodzi wiele nowych
problemów zwiàzanych z prywatnoÊcià,
prawem i etykà. K∏opoty ju˝ si´ zacz´∏y.
W po∏owie 2003 roku dwie du˝e sieci
handlowe – Wal-Mart w Stanach Zjedno-
czonych i mi´dzynarodowa firma odzie-
˝owa Benetton – zaniecha∏y prac nad
systemami kontroli sprzeda˝y i ewiden-
cjonowania opartymi na technikach
RFID. Jednà z przyczyn by∏a ponoç re-
akcja opinii publicznej na wizj´ moni-
torowania obywateli za poÊrednictwem
elektronicznych etykiet umieszczanych
niemal we wszystkich produktach [ram-
ka na stronie 47

].

Tag od Êrodka

TECHNIKA

RFID

opiera si´ na prostym

pomyÊle, zgodnie z którym uk∏ad elek-
troniczny pasywnej (niewymagajàcej
baterii ani obs∏ugi) etykiety mo˝e byç
zasilany zdalnie przez czytnik emitu-
jàcy pole elektromagnetyczne. Uaktyw-
niony w ten sposób tag wymienia in-
formacje z czytnikiem. Ujmujàc rzecz
najogólniej, etykieta RFID sk∏ada si´
z anteny pod∏àczonej do miniaturo-
wego uk∏adu scalonego i wraz z nim za-
topionej w plastikowej albo szklanej
kapsu∏ce.

Etykiety ró˝nià si´ sposobem dzia∏a-

nia, a przede wszystkim cz´stotliwoÊcià,
na jakiej komunikujà si´ z czytnikiem.
Pierwsze uk∏ady RFID wykorzystywa∏y
pasma poni˝ej 13.56 MHz. Do wad ta-
kich systemów, zresztà wcià˝ najbardziej
rozpowszechnionych, nale˝y koniecznoÊç
zbli˝enia czytnika do etykiety na odle-
g∏oÊç mniejszà ni˝ metr i s∏aba selektyw-

44

ÂWIAT NAUKI LUTY 2004

JOHNER

Photonica

(zdj´cie na popr

zednich str

onach

)

n

Systemy RFID sk∏adajà si´ z etykiet – chipów zawierajàcych kod identyfikacyjny,

a czasem tak˝e inne dane – oraz czytników zbli˝eniowych, które przekazujà
informacje z etykiet do komputerów.

n

Systemy tego rodzaju w ograniczonym stopniu ju˝ dzia∏ajà. Prowadzone sà tak˝e

próby zastosowania ich do inwentaryzacji i Êledzenia przep∏ywu towarów z wytwórni
do sklepów.

n

W miar´ rozwoju owych technik i spadku kosztów RFID mo˝e znaleêç zastosowanie

w sieciach informatycznych pe∏niàcych rozmaite zadania: od monitorowania obcià˝enia
mostu po przypominanie nam, ˝e sa∏atka w lodówce nie nadaje si´ ju˝ do spo˝ycia.

n

Obroƒcy prywatnoÊci obawiajà si´, ˝e systemy RFID pozwolà na przyk∏ad specjalistom

od marketingu na pozyskiwanie wi´kszej iloÊci informacji o konkretnych osobach,
ni˝ owe osoby zechcia∏yby zdradziç.

Przeglàd /

Techniki RFID

Najlepsze rozwiàzania techniczne

to te, których nie widaç: wplatajà si´

w tkank´ naszej codziennoÊci i w koƒcu przestajemy je zauwa˝aç.

LUTY 2004

ÂWIAT NAUKI

45

Kod identyfikacyjny

Kod identyfikacyjny

Kod identyfikacyjny

Kod identyfikacyjny

Sygna∏ cyfrowy

Sygna∏ cyfrowy

Sygna∏ cyfrowy

Sygna∏ cyfrowy

CZYTNIKI I ETYKIETY (tagi) RFID mogà korzystaç zarówno z niskich cz´stotliwoÊci (poni˝ej 100 MHz), jak i wysokich (powy˝ej 100 MHz).
W przeciwieƒstwie do wersji niskocz´stotliwoÊciowych czytniki pracujàce na wysokich cz´stotliwoÊciach mogà odczytywaç etykiety
zgrupowane blisko siebie, z odleg∏oÊci wi´kszej ni˝ metr.

JAK TO DZIA¸A?

BRY

AN CHRISTIE

CZYTNIK RFID NISKIEJ CZ¢STOTLIWOÂCI

CZYTNIK RFID WYSOKIEJ CZ¢STOTLIWOÂCI

1

Uk∏ad scalony w czytniku

wysy∏a sygna∏ sterujàcy

do oscylatora, który wytwarza

pràd zmienny w zwojach

cewki czytnika.

1

Uk∏ad scalony wysy∏a sygna∏

do urzàdzenia nadawczo-odbiorczego,

które generuje sygna∏ radiowy, wysy∏any

w eter przez dipolowà anten´.

6

Odbiornik w urzàdzeniu

nadawczo-odbiorczym

czytnika wykrywa zmiany

amplitudy i przetwarza je

na sygna∏ cyfrowy. Ten trafia

do uk∏adu scalonego,

który odczytuje kod

identyfikacyjny etykiety.

5

Zmiany amplitudy powracajàcego

sygna∏u (modulacja fali noÊnej

– backscatter modulation)

odpowiadajà sekwencji w∏àczeƒ

i wy∏àczeƒ tranzystora.

4

Sygna∏ na przemian w∏àcza i wy∏àcza

tranzystor, powodujàc, ˝e antena

na przemian odbija lub poch∏ania cz´Êç

sygna∏u z czytnika. Kiedy tranzystor jest

w∏àczony, antena zostaje przestrojona

i zamiast absorbowaç energi´ fal radiowych,

zaczyna wi´kszoÊç z niej wysy∏aç

z powrotem do czytnika.

2

Pole elektromagnetyczne wywo∏uje

ró˝nic´ potencja∏ów na koƒcówkach

dipolowej anteny etykiety. Przez obwód

p∏ynie pràd zmienny, który ∏aduje

kondensator przez diod´

przepuszczajàcà pràd tylko

w jednym kierunku.

3

Napi´cie na kondensatorze

zasila uk∏ad scalony,

który wysy∏a swój kod

identyfikacyjny w postaci

serii wysokich i niskich stanów

napi´cia, odpowiadajàcych

zerom i jedynkom kodu

binarnego. Sygna∏ trafia

do tranzystora.

3

Pole oddzia∏uje na cewk´,

indukujàc w niej pràd,

który ∏aduje kondensator.

4

Zgromadzony

w kondensatorze ∏adunek

zasila i aktywuje uk∏ad scalony,

który zaczyna nadawaç swój

kod identyfikacyjny.

2

Pràd p∏ynàcy przez zwoje generuje

zmienne pole elektromagnetyczne

– êród∏o zasilania etykiety.

7

Zmiany napi´cia

wykrywane sà

przez przetwornik, który

zamienia je w sygna∏

cyfrowy. Sygna∏ biegnie

do uk∏adu scalonego,

który odczytuje z niego

kod identyfikacyjny

etykiety.

5

Zmiany poziomu cyfrowego sygna∏u

wyjÊciowego (odpowiadajàce zerom

i jedynkom kodu binarnego)

na przemian w∏àczajà i wy∏àczajà

tranzystor polowy (FET).

6

Zmiany impedancji obwodu, wywo∏ane

przez w∏àczajàcy si´ i wy∏àczajàcy tranzystor,

sprawiajà, ˝e cewka etykiety wytwarza w∏asne

pole magnetyczne, oddzia∏ujàce z polem

elektromagetycznym cewki czytnika. W efekcie

napi´cie pràdu p∏ynàcego przez cewk´ zmienia si´

w rytmie zgodnym z sekwencjà zer i jedynek

nadawanych przez etykiet´.

Przetwornik

analogowo-cyfrowy

Obwód

scalony

Obwód

scalony

CZYTNIK

CZYTNIK

Oscylator

Cewka

Zasila

nie

Zasila

nie

Dane

Dane

Sygn

a∏ od

bity

Linie pola
elektromagnetycznego

Kondensator

Kondensator

Dioda

Dioda

Antena dipolowa

TAG

TAG

Tranzystor

Tranzystor

Nadajnik/Odbiornik

Pràd

Pràd

Pole

elektromagnetyczne

tagu

noÊç (czytnik nie rozpozna szybko wie-
lu zgrupowanych blisko siebie etykiet).

NowoczeÊniejsze uk∏ady, pracujàce na

wy˝szych cz´stotliwoÊciach, umo˝liwia-
jà czytnikowi szybkie pobranie danych
z wielu zgrupowanych etykiet – nawet
rozmieszczonych w przypadkowy spo-
sób – choç nie powsta∏y jeszcze czytni-
ki prawid∏owo rozpoznajàce wszystkie,
rzecz jasna, zaopatrzone w tagi towary
w za∏adowanym po brzegi wózku skle-
powym. (Mo˝liwoÊç b∏yskawicznego
zdalnego zeskanowania etykiet produk-
tów w wózku sklepowym jest jednym z
g∏ównych celów, do jakich dà˝à twórcy
RFID – niebywale usprawni∏oby to pro-
cedury naliczania nale˝noÊci i ewiden-
cjonowania sprzeda˝y, co przek∏ada si´
na miliony dolarów zysku).

Etykiety wysokiej cz´stotliwoÊci mo-

gà byç odczytywane ze znacznie wi´k-
szej odleg∏oÊci ni˝ ich niskocz´stotliwo-
Êciowe odpowiedniki, ale na razie zasi´g
ten zwi´kszono zaledwie do kilku me-
trów (g∏ównie dzi´ki zastosowaniu uk∏a-
dów scalonych o znikomym poborze
pràdu, udoskonalonych anten i odbior-
ników o wysokiej czu∏oÊci). Nowsze ta-
gi mogà te˝ przechowywaç znacznie
wi´cej danych ni˝ wczeÊniejsze mode-
le, co pozwala na umieszczanie w nich
rozmaitych u˝ytecznych informacji, a
nie tylko prostego kodu identyfikacyj-
nego. Etykieta mo˝e tak˝e wykorzystaç
energi´ pobieranà z czytnika do uaktyw-
nienia wbudowanego w nià czujnika.
Tagi mierzàce ciÊnienie w ogumieniu i
temperatur´ opon stosuje si´ ju˝ w
niektórych samochodach, a Michelin,
Philips Semiconductor i BMW opraco-
wujà ju˝ prototypy uk∏adów przezna-
czonych na rynek masowy.

RFID dziÊ

URZ

ÑDZENIA RFID

zaczynajà zast´powaç

karty magnetyczne otwierajàce chro-
nione pomieszczenia, zw∏aszcza labo-
ratoria badawcze, budynki rzàdowe i
obiekty wojskowe. Jednak najbardziej

widocznym zastosowaniem uk∏adów
identyfikacji radiowej jest ich wykorzy-
staniew systemach op∏at drogowych, w
których czytniki w bramkach przy wjeê-
dzie na autostrad´ komunikujà si´ z chi-
pami umieszczonymi w naklejkach na
szybach przeje˝d˝ajàcych samochodów.
Czytnik rozpoznaje kod identyfikacyjny
auta, a komputer odejmuje stosownà
sum´ z przedp∏aconego konta. Systemy
tego rodzaju projektuje si´ tak, aby kie-
rowcy mogli przeje˝d˝aç przez bram-
ki, nie zatrzymujàc si´, a najlepiej na-
wet nie zwalniajàc.

Znane jako E-Zpass w stanach Nowy

Jork, New Jersey, Delaware i Maryland,
jako FasTrak w Kalifornii, a tak˝e pod
rozmaitymi innymi nazwami, systemy
automatyzacji op∏at drogowych oparte
na technikach RFID funkcjonujà w naj-
lepsze ju˝ od czterech lat. FasTrak na
moÊcie nad zatokà San Francisco i mi´-
dzystanowej autostradzie nr 15 w po-
bli˝u San Diego dzia∏a praktycznie bez
zarzutu. Na wschodnim wybrze˝u Sta-
nów rozwój systemów E-Zpass nie prze-
biega∏ g∏adko (pojawi∏y si´ problemy na-
tury politycznej i administracyjnej,
niezwiàzane z samà technikà identyfi-
kacji). System stosowany w San Fran-
cisco wymaga zmniejszenia pr´dkoÊci
samochodu do 40 km/h, ale tylko ze
wzgl´dów bezpieczeƒstwa – bramki przy
wjeêdzie sà wàskie. FasTrak na drodze
I-15 funkcjonuje bez zarzutu przy auto-
stradowych pr´dkoÊciach i wykorzystu-
je si´ go tak˝e do kontroli ruchu.

Systemy RFID zaczynajà powoli wy-

pieraç popularne kody kreskowe UPC
(Universal Product Code), odczytywa-
ne optycznie z bardzo ma∏ej odleg∏oÊci
i wykorzystywane do identyfikacji pro-
duktów, ewidencjonowania i pó∏auto-
matyzacji procedur naliczania nale˝-
noÊci. W przeciwieƒstwie do UPC w
systemach RFID mo˝na stosowaç tech-
niki szyfrowania i inne metody utrud-
niajàce podrobienie etykiet. Ponadto nie-
które etykiety umo˝liwiajà czytnikowi

wprowadzenie do ich pami´ci dodatko-
wych danych. Wyobraêmy sobie, ˝e pod-
czas ka˝dej interakcji mi´dzy czytnikiem
a etykietà w jej pami´ci jest zapisywa-
na data, godzina i dane identyfikacyjne
osoby dokonujàcej operacji. Takie infor-
macje, zgromadzone w tagu przytwier-
dzonym, powiedzmy, do samochodu, po-
zwoli∏yby na odtworzenie historii auta:
sprawdzenie, kiedy i gdzie zosta∏o wy-
produkowane, ile razy zmieni∏o w∏aÊci-
ciela, czy bra∏o udzia∏ w wypadkach i
czy by∏o w∏aÊciwie serwisowane.

Poniewa˝ firmy z ró˝nych sektorów

rynku sà coraz bardziej zainteresowane
systemami identyfikacji radiowej, spe-
cjaliÊci przewidujà, ˝e uk∏ady RFID znaj-
dà si´ w powszechnym u˝yciu, zw∏aszcza
w handlu detalicznym, do roku 2010.
Inni przekonujà, ˝e RFID nie upo-
wszechni si´, dopóki ceny elektronicz-
nych etykiet nie spadnà do poziomu
umo˝liwiajàcego metkowanie nimi ta-
nich produktów codziennego u˝ytku, co
mo˝e nastàpiç najwczeÊniej w roku 2015.

Niedaleka przysz∏oÊç

TECHNIKI

RFID

mogà s∏u˝yç do Êledzenia

przep∏ywu towarów od producenta do
sklepu. Prawdopodobnie w takich zasto-
sowaniach upowszechnià si´ znacznie
szybciej ni˝ w handlu detalicznym, cho-
cia˝by dlatego ˝e systemy hurtowe sà ∏a-
twiejsze do opracowania i raczej nie zo-
stanà oprotestowane przez klientów
obawiajàcych si´, ˝e do∏àczone do pro-
duktów elektroniczne metki pos∏u˝à do
monitorowania ich po wyjÊciu ze skle-
pu. Niedawno sieç Wal-Mart og∏osi∏a, ˝e
stu jej najwi´kszych dostawców b´dzie
musia∏o umieszczaç etykiety RFID w do-
starczanych do sklepów kartonach i
paletach. Podobnie amerykaƒski Depar-
tament Obrony wezwa∏ swoich kontra-
hentów do wdro˝enia systemów elektro-
nicznego oznaczania, opartych na
etykietach RFID wysokiej cz´stotliwo-
Êci, jeszcze przed rokiem 2005.

W handlu detalicznym zastosowanie

RFID, choç nieuchronne, wcià˝ na-
trafia na przeszkody nie do pokona-
nia. Odwo∏any test sklepowy w sieci
Wal-Mart, opracowywany we wspó∏pra-
cy z Gillette, mia∏ na celu zbadanie przy-
datnoÊci tzw. inteligentnych pó∏ek z
wbudowanymi czytnikami rejestrujàcy-
mi przep∏yw tysi´cy golarek i innych
produktów Gillette zaopatrzonych w
metki RFID. (Teoretycznie u˝ycie 96-bi-
towego kodu do oznaczenia etykiet po-

46

ÂWIAT NAUKI LUTY 2004

ROY WANT jest naczelnym in˝ynierem w Intel Research/CTG w Santa Clara w Kalifornii,
gdzie prowadzi projekt badawczy dotyczàcy koncepcji wszechobecnego przetwarzania da-
nych. Na poczàtku swojej kariery, w Olivetti Research, Want pracowa∏ nad zautomatyzowa-
nym systemem, pozwalajàcym na lokalizacj´ osób wewnàtrz budynku. Póêniej, ju˝ w Palo Al-
to Research Center w firmie Xerox, kierowa∏ pracami nad jednym z pierwszych systemów
komputerowych wyposa˝onych w tzw. ÊwiadomoÊç kontekstu, prowadzi∏ grup´ Embedded Sys-
tems, zajmowa∏ si´ zastosowaniami elektronicznego metkowania i pracowa∏ nad urzàdzenia-
mi PDA z manipulacyjnym interfejsem u˝ytkownika. Want jest w∏aÊcicielem 46 patentów,
dotyczàcych systemów dla komputerów przenoÊnych i sieci. Jest te˝ zast´pcà redaktora na-
czelnego IEEE Pervasive Computing.

O

AUTORZE

JAKIE B¢DÑ SPO¸ECZNE KONSEKWENCJE upowszechnienia
elektronicznych etykiet i czytników? Czy stracimy resztki
prywatnoÊci, kiedy systemy oparte na technikach RFID
zacznà Êledziç nasze ruchy i pozyskiwaç dane personalne
z bezprecedensowà szczegó∏owoÊcià? Na te i wiele innych
dra˝liwych pytaƒ trzeba b´dzie odpowiedzieç, zanim
sieci RFID stanà si´ codziennoÊcià.

Obroƒcy prywatnoÊci obawiajà si´ na przyk∏ad, ˝e czytniki RFID

rozpoznajàce towary kupowane za pomocà karty p∏atniczej
b´dà kojarzyç nabywców z konkretnymi artyku∏ami w bazach
danych banku albo sklepu. Marketingowcy dysponowaliby
wówczas wiedzà o tym, co kupujà konkretni ludzie, z takimi
detalami, jak kolory, rozmiary, wzory i ceny. Analogicznie,
jak akwizytorzy firm sprzeda˝y telefonicznej
i bezpoÊredniej wykorzystujàcy mniej
precyzyjne informacje do namierzania
potencjalnych klientów, tak handlowcy
wyposa˝eni w dane z systemów RFID
mogliby kusiç nabywców bardzo
konkretnymi ofertami.

Ryzykowne rejestry

Inny problem polega na tym, ˝e systemy
RFID mogà automatycznie tworzyç rejestry
transakcji handlowych. W kompletnie
ometkowanym Êwiecie ∏atwiej b´dzie
sprawdziç, gdzie sp´dziliÊmy czas,
co i gdzie robiliÊmy. Pracodawcy
b´dà mogli kontrolowaç pracowników,
a sàdy szukaç w bazach danych
systemów RFID dowodów. Potrzebne
b´dà nowe przepisy okreÊlajàce,
kto mo˝e uzyskaç dost´p do rejestrów
i w jakim celu. W Europie ustawa
o ochronie danych ju˝ teraz ogranicza
dost´p do informacji tego rodzaju,
a podobne prawo prawdopodobnie
niebawem wejdzie równie˝ w ˝ycie
w Stanach Zjednoczonych. Niewykluczone, ˝e przyjdzie nam
tak˝e zmagaç si´ z problemem zwolnieƒ pracowników.

Silnà opozycj´ wobec elektronicznego

metkowania mogà stworzyç pracownicy przemys∏u, którzy
nie pogodzà si´ ze zmniejszeniem zatrudnienia, kiedy
przedsi´biorstwa wdro˝à systemy RFID zdolne do wype∏niania
zadaƒ, które dziÊ muszà byç wykonywane przez ludzi.
Zwiastunem przysz∏ych konfliktów mo˝e byç strajk
na zachodnim wybrze˝u Stanów Zjednoczonych w roku 2002,
kiedy robotnicy portowi protestowali m.in. przeciwko
wdra˝aniu nowych technik zagra˝ajàcych ich posadom.

Etykietka kontrolowana

Protesty przeciwko spodziewanym naruszeniom prywatnoÊci
konsumentów, spowodowanym wdro˝eniem technik RFID,
zacz´∏y si´ w marcu 2003 roku, kiedy to Philips Semiconductor
og∏osi∏, ˝e wysy∏a 15 mln elektronicznych etykiet firmie
odzie˝owej Benetton, która b´dzie je wszywaç w metki
swoich produktów. Metki mia∏y komunikowaç si´ z sieciami

czytników RFID umieszczonymi na pó∏kach sklepów i magazynów
Benettona, by umo˝liwiç Êledzenie przep∏ywu produktów
przez 5 tys. punktów handlowych firmy na ca∏ym Êwiecie.

Mimo zapewnieƒ Philipsa, ˝e oznaczona odzie˝ nie mo˝e

byç Êledzona poza sklepami Benettona, niektórzy specjaliÊci
utrzymywali, ˝e mo˝na zwi´kszyç zasi´g komunikacji
z etykietami, budujàc czytniki o wi´kszej czu∏oÊci. Obroƒcy
prywatnoÊci obawiali si´, ˝e metki b´dà skanowane nie tylko
przez systemy w sklepach, co umo˝liwi zdalne monitorowanie
ludzi noszàcych oznakowane ubrania, ale równie˝ na przyk∏ad
przez przest´pców albo administracj´ paƒstwowà.

Amerykaƒska organizacja Consumers Against Supermarket

Privacy Invasion and Numbering wezwa∏a do Êwiatowego bojkotu

wyrobów Benettona, dopóki firma

nie zrezygnuje z systemów inwentaryzacji
opartych na RFID. Benetton szybko wyda∏
oÊwiadczenie, ˝e choç prowadzi∏ próby
systemów RFID, to nie wykorzystywa∏ ich
do usprawnienia inwentaryzacji i nie mia∏
˝adnych konkretnych planów dotyczàcych
wszycia milionów chipów Philipsa w metki
swoich produktów.

Podobne obawy – ˝e korporacje mog∏yby

nadzorowaç swoje produkty w domach
nabywców i na ulicach – wzbudzi∏y próby
wprowadzenia sklepowego sytemu
inwentaryzacji RFID, planowane przez
Wal-Mart i Gillette. Pragnàc uspokoiç
klientów, firma Gillette wyjaÊni∏a,
˝e do∏àcza∏a radioetykiety nie do produktów,
ale do opakowaƒ, które nabywcy wyrzucajà.
Jednak Declan McCullagh, komentator
piszàcy do pism komputerowych, który ceni

techniki RFID za ich wartoÊci praktyczne,

napisa∏: „W przysz∏oÊci w∏amywacze
b´dà krà˝yç po ulicach z detektorami
wyszukujàcymi w Êmietnikach tagi RFID,
sugerujàce na przyk∏ad, ˝e w domu obok

znajduje si´ drogi sprz´t elektroniczny... AnonimowoÊç zosta∏aby
powa˝nie zagro˝ona”. Jednym ze sposobów unikni´cia takiego
niebezpieczeƒstwa jest wyposa˝anie etykiet w urzàdzenia
umo˝liwiajàce wy∏àczenie ich po nabyciu produktu.

Auto-ID Center – konsorcjum za∏o˝one przez kompanie

informatyczne i majàce siedzib´ w Massachusetts Institute
of Technology – wyda∏o zbiór wytycznych, zgodnie z którymi
sprzedawcy muszà mieç mo˝liwoÊç wy∏àczania etykiet RFID
przy kasach, a niektóre firmy, w tym Alien Technology,
Matrics i Philips, wytwarzajà ju˝ tagi zaopatrzone
w wy∏àczniki.

McCullagh zaproponowa∏ podstawowe cztery zasady

umieszczania etykiet RFID w produktach konsumenckich:
nabywca powinien zostaç powiadomiony o obecnoÊci etykiet
w kupowanych artyku∏ach (wystarczy stosowny tekst,
wydrukowany na paragonie kasowym), wszystkie etykiety
powinny byç widoczne i ∏atwe do usuni´cia, z za∏o˝enia
dezaktywowane przy kasie oraz, jeÊli to mo˝liwe, umieszczane
w opakowaniu, a nie w samym produkcie.

LUTY 2004

ÂWIAT NAUKI

47

CHRIS McDERMOTT/NOT

A

GS.CO

.UK

Ciemna strona RFID

PROTEST obroƒców prywatnoÊci przeciwko
rozpocz´ciu prób RFID przez brytyjskà sieç
supermarketów Tesco.

PE¸NA KONTROLA

RFID pozwala na automatyczne monitorowanie i ponowne zamawianie towarów, takich jak sos pomidorowy
– Êledzony mo˝e byç nawet pojedynczy s∏oik. Oto mo˝liwy scenariusz.

1

Na taÊmie produkcyjnej ka˝dy
s∏oiczek sosu pomidorowego otrzymuje

w∏asny identyfikator RFID. Czytnik
odczytuje numer identyfikacyjny
i wprowadza na list´, która mo˝e
byç nast´pnie przes∏ana
do centralnej bazy danych.

4

Czytnik w punkcie dystrybucji
identyfikuje kartony i s∏oiki,

nast´pnie, po ustaleniu ich przeznaczenia,
system samoczynnie przydziela palet´
do odpowiedniego transportu, eliminujàc
koniecznoÊç liczenia i spisywania
jej zawartoÊci.

5

Dostawa sosu pomidorowego
dociera do supermarketu, gdzie

jest automatycznie wprowadzana
do systemu inwentaryzacyjnego.
Kiedy zapasy zaczynajà si´ kurczyç
i spadajà poni˝ej ustalonego poziomu,
komputer przesy∏a zamówienie
do producenta. JeÊli s∏oiki sà
uszkodzone albo by∏y otwierane,
system mo˝e pobraç od producenta
informacje o tym, w której
konkretnie fabryce wyprodukowano
wadliwy towar.

3

Ka˝dy karton (i ka˝dy s∏oik
z osobna) nadaje swój kod

identyfikacyjny do czytnika.
Kody – zarówno zeskanowane
na linii produkcyjnej, jak i z kartonów
– sà przesy∏ane do po∏àczonego
z Internetem systemu komputerowego
(niebieskie strza∏ki), gdzie
przechowywane sà w bazie danych;
ta z kolei ∏àczy ka˝dy s∏oik, pude∏ko
i palet´ z fabrykà, w której sos
zosta∏ wyprodukowany.

2

Paleta za∏adowana
kartonami ze s∏oikami

koncentratu opuszcza
wytwórni´.

Wysy∏ka

do Quik Marts

Wysy∏ka

do punktu dystrybucji

Zamówienie na nowà dostaw´

sosu pomidorowego

Mocowanie
czytnika RFID

Czytnik RFID

zwoli∏oby ka˝demu cz∏owiekowi na Zie-
mi na posiadanie 50 biliardów tagów).
ZdolnoÊç do monitorowania przep∏ywu
produktów przez pó∏ki sklepowe zgod-
nie uznaje si´ za najtrudniejszy cel w
rozwoju systemów identyfikacji radio-
wej, ale te˝ taki, którego osiàgni´cie za-
owocuje krociowymi zyskami.

System „inteligentnych pó∏ek” zmniej-

szy∏by koszty obs∏ugi sklepów i zwi´k-
szy∏ sprzeda˝, gwarantujàc, ˝e nigdy nie
zabrak∏oby w nich towaru. Gdyby sys-
tem kontrolowa∏ stan zapasów, nie mu-
sieliby tego robiç pracownicy: wykryw-
szy, ˝e towar si´ koƒczy, komputer
automatycznie powiadamia∏by osob´ od-
powiedzialnà za zamówienia albo prze-
sy∏a∏by zamówienie bezpoÊrednio do do-
stawcy. System kusi tak˝e innymi
korzyÊciami. Poniewa˝ metki inwenta-
ryzacyjne sà programowalne, ich pami´ç
mo˝e zawieraç informacje o miejscu wy-
produkowania i sprzeda˝y artyku∏u. Po-
nadto, podobnie jak u˝ywane obecnie
metki magnetyczne, etykiety RFID mo-
g∏yby byç wykrywane przy wyjÊciu ze
sklepu, co zapobieg∏oby kradzie˝om, któ-
re w samych Stanach Zjednoczonych
przynoszà rocznie 50 mld dolarów strat.

Rzecznik sieci Wal-Mart oznajmi∏, ˝e

przerwano próby sklepowego systemu
RFID, by uwolnione Êrodki zainwesto-
waç w rozwój systemu w hurtowniach,
wymagajàcego mniejszej liczby etykiet i
mniejszej mocy obliczeniowej kompute-
rów. Byç mo˝e jest to prawdà, jakkolwiek
zdaniem osób dobrze poinformowanych
decydujàce znaczenie mia∏y protesty Êro-
dowisk konsumenckich, obawiajàcych si´
naruszenia prywatnoÊci klientów. Nie jest
to zaskakujàce, tym bardziej ˝e mniej wi´-
cej w tym samym czasie Benetton w ta-
kich samych okolicznoÊciach zaniecha∏
prób z podobnym systemem. Benetton
zamierza∏ wykorzystaç czytniki RFID do
skanowania ca∏ych skrzyƒ wype∏nionych
ometkowanymi elektronicznie ubrania-
mi o ró˝nych wzorach, kolorach i roz-
miarach, i wczytywania danych do sys-
temu inwentaryzacyjnego, dzi´ki czemu
r´czne spisywanie ka˝dego artyku∏u nie
by∏oby ju˝ konieczne.

Procter & Gamble tak˝e prowadzà pró-

by systemów inwentaryzacyjnych RFID,
Canon i International Paper, a minionej
wiosny niemiecka sieç sklepów Metro
otworzy∏a sklep przysz∏oÊci, zaopatrzony
w „inteligentne pó∏ki” oraz wagi z czyt-
nikami RFID rozpoznajàcymi rodzaj to-
waru. Inne czytniki kontrolujà ruch wóz-

LUTY 2004

ÂWIAT NAUKI

49

6

Klient nie musi czekaç w kolejce do kasy.
Wystarczy, ˝e wyjdzie przez bramk´,

a system podliczy nale˝noÊç za zakupione
artyku∏y. Sum´ mo˝e wyÊwietliç podr´czny
komputer PDA albo inne urzàdzenie
z czytnikiem. Klient naciska odpowiedni
guzik i dokonuje transakcji.

8

Etykieta na wyrzuconym
s∏oiczku mo˝e pomóc

w usprawnieniu sortowania Êmieci.

7

Czytnik w ch∏odziarce
albo na pó∏ce wykrywa,

˝e sos si´ skoƒczy∏. Powiadamia
domowy komputer, a ten
sporzàdzajàc i drukujàc list´
zakupów, uwzgl´dnia
koniecznoÊç zakupu sosu.

Identyfikacja towaru

w wózku sklepowym

Numer identyfikacyjny

9908 GGH76
S∏oik sosu
pomidorowego
DYSTRYBUTOR
Elizabeth, N.J.
Wys∏any z
QUIK-EE
Odbiorca
QUIK MARTS

Kwota do zap∏aty

11.27 dolarów

Identyfikacja miejsca produkcji

wadliwego towaru

System inwentaryzacyjny sklepu

Czytnik RFID

ków i w razie potrzeby automatycznie
sygnalizujà koniecznoÊç otwarcia dodat-
kowych stanowisk kasowych. Pilotowy
sklep Metro jest wspólnym dzie∏em In-
tela, w którym obecnie pracuj´, niemiec-
kiego producenta oprogramowania SAP,
oraz 30 innych firm, m.in. Hewlett-Pa-
ckard, Cisco Systems i Philips.

Perspektywy

SYSTEMY INWENTARYZACJI

RFID

dalekie sà

od spe∏nienia wizji Weisera: nie wyr´cza-
jà nas w codziennych czynnoÊciach. W
rzeczywistoÊci uk∏ady elektroniczne roz-
siane w naszych domach – w tosterach,
grach telewizyjnych, sprz´cie audiowi-
zualnym itd. – w mniejszym lub wi´k-
szym stopniu wymagajà naszej uwagi.

Musimy kontrolowaç prac´ tuzinów urzà-
dzeƒ, przenosiç miedzy nimi informacje
i g∏owiç si´ nad tym, co si´ sta∏o, kiedy
coÊ pójdzie nie tak. Proste zadania, takie
jak ustawienie zegarka czy obs∏uga tele-
wizora, wymagajà przestudiowania in-
strukcji. Jest oczywiste, ˝e aby systemy
elektroniczne nie wymaga∏y ju˝ naszej
uwagi, nie wystarczà „wszechobecne
komputery” Weisera, ale potrzeba b´dzie
tak˝e czegoÊ, co David L. Tennenhouse
z firmy Intel nazywa „systemami proak-
tywnymi”, przewidujàcymi nasze potrze-
by i zaspokajajàcymi je bez zmuszania
nas do wykonania w tym celu wielu
skomplikowanych czynnoÊci.

˚eby system proaktywny móg∏ dzia-

∏aç skutecznie, Êrodowisko jego pracy

musi byç wyposa˝one w sieç czytników
RFID. Przewiduje si´ powstanie dwóch
rodzajów proaktywnych sieci RFID, mo-
nitorujàcych wiele etykiet wyposa˝o-
nych w czujniki i przekazujàcych infor-
macje komputerom sterujàcym.

Pierwszy typ sieci tworzà czytniki sta-

cjonarne, umieszczone w odpowiednich
miejscach i po∏àczone przewodami. Czyt-
niki zasilajà i odbierajà informacje od ety-
kiet – przewa˝nie wyposa˝onych w czuj-
niki – które równie˝ sà zainstalowane na
sta∏e (w razie potrzeby informacje da∏oby
si´ odczytaç tak˝e za pomocà czytników
przenoÊnych). Tego rodzaju sieci mo˝na
by instalowaç w mostach: etykiety by-
∏yby zatopione wewnàtrz betonowych ele-
mentów konstrukcyjnych, przymocowane
do spoin mi´dzy stalowymi dêwigarami
i umieszczone wsz´dzie tam, gdzie ich
czujniki mog∏yby mierzyç napr´˝enia i
przemieszczenia poszczególnych cz´Êci
budowli. Etykiety przechowywa∏yby ta-
kie dane, jak informacja, ˝e obcià˝enie
jednego z elementów przekroczy∏o do-
puszczalnà wartoÊç po wstrzàsie sejsmicz-
nym. Czytniki mog∏yby byç zasilane ze
zwyk∏ej sieci elektrycznej i pod∏àczone do
Internetu, dzi´ki czemu natychmiast prze-
sy∏a∏yby dane do komputerów, które ana-
lizowa∏yby je i podejmowa∏y stosowne
dzia∏ania.

W systemie drugiego typu – zwanym

siecià bezprzewodowà ad hoc – czytniki
nie sà zamontowane na sta∏e, ale umiesz-
czane tam, gdzie sà akurat potrzebne,
podobnie jak w przypadku kontaktu do
pod∏àczenia lampy albo haczyka do za-
wieszenia karmnika dla ptaków. Czytni-
ki zbierajà informacj´ ze znajdujàcych
si´ w pobli˝u etykiet: wyposa˝onych lub
niewyposa˝onych w czujniki, stacjonar-
nych lub mobilnych, znajdujàcych si´
przy urzàdzeniach i osobach, które po-
ruszajà si´ w obr´bie sieci. Czytniki mo-
gà byç zasilane z sieci elektrycznej – jeÊli
w pobli˝u sà gniazdka – albo z baterii.
Tworzà one tzw. w´z∏y sieci i porozumie-
wajà si´ ze sobà drogà radiowà, pomaga-
jàc sobie w przekazywaniu informacji:
dane w´drujà przez sieç i skaczàc od czyt-
nika do czytnika, docierajà do w´z∏a cen-
tralnego, po∏àczonego z Internetem.

Mo˝na wyobraziç sobie sieç ad hoc

z∏o˝onà z wielu czytników monitoru-
jàcych setki etykiet rozsianych na po-
wierzchni tysi´cy hektarów. Takie uk∏ady
mog∏yby dostarczaç danych pomocnych
przy opracowywaniu precyzyjnych pro-
gnoz pogody. Gdyby czujniki mog∏y sy-

ZA ZGODÑ RO

Y

A W

A

NT

A

TrudnoÊci techniczne

n

˚eby antena etykiety RFID mog∏a odbieraç sygna∏y czytnika, oba urzàdzenia muszà

byç ustawione na wprost siebie, ze stosunkowo niedu˝à tolerancjà. Rozwiàzaniem
tego problemu majà byç systemy wykorzystujàce uk∏ad wielu czytników
ustawionych w ró˝nych pozycjach w taki sposób, by ich zasi´g pokrywa∏
wszelkie mo˝liwe po∏o˝enia etykiet. Konieczne b´dzie opracowanie stosownych
protoko∏ów koordynujàcych prac´ uk∏adów czytników.

n

Sygna∏y RFID ∏atwo b´dzie zablokowaç. Na krótkich dystansach skutecznym ekranem

sà niektóre materia∏y (do najbardziej powszechnych nale˝à opakowania z folii
metalizowanej). Przy wi´kszej odleg∏oÊci fale wysy∏ane przez czytnik – znacznie
s∏absze od sygna∏ów nadawanych przez stacje radiowe – mogà byç poch∏aniane
przez rozmaite obiekty, na przyk∏ad ludzkie cia∏o. In˝ynierowie próbujà rozwiàzaç
ten problem, tworzàc nowe projekty anten i uk∏ady czytników o wi´kszej czu∏oÊci.

n

Przy przeci´tnej cenie od 20 do 30 centów z sztuk´ etykiety RFID nadal sà zbyt

drogie, zw∏aszcza dla handlu detalicznego, a ju˝ na pewno nie op∏aca si´ nimi znakowaç

tanich produktów, takich jak batonik za 50 centów

czy myd∏o za dolara. To g∏ówny powód, dla którego
sieci supermarketów – sprzedajàce towary
z minimalnà mar˝à – nie sà skore do wdra˝ania
opartych na technikach RFID systemów
inteligentnych pó∏ek i kas. Producenci tagów RFID
planujà, ˝e w ciàgu kilku najbli˝szych lat cena
etykiet spadnie do 10, a nawet pi´ciu centów
za sztuk´, ale niektórzy specjaliÊci uwa˝ajà,
˝e nawet przy takiej cenie systemy RFID nie
upowszechnià si´ przed rokiem 2010, jeÊli w ogóle.
Inni twierdzà, ˝e elektroniczne etykietki zobaczymy
w sklepach dopiero wtedy, gdy ich cena spadnie
do u∏amka centa za sztuk´, na co zapewne przyjdzie

nam poczekaç co najmniej do roku 2015.

n

Upowszechnienie systemów RFID hamujà

konkurujàce ze sobà standardy techniczne. Ró˝ni
producenci stosujà odmienne protoko∏y, cz´stotliwoÊci
i formaty pakietów danych, czyli sposoby, w jaki

cyfrowe dane sà kompresowane i przesy∏ane do czytnika. Nale˝a∏oby opracowaç
jednolity standard, by wszystkie tagi by∏y kompatybilne ze wszystkimi czytnikami.

Nad rozwiàzaniem problemów kosztów i standaryzacji pracujà poszczególni producenci

systemów RFID, a tak˝e Auto-ID Center i International Organization for Standarization (ISO).

RÓ˚NORODNOÂå produktów RFID
jest odzwierciedleniem braku jedno-
litych norm technicznych.

gnalizowaç pr´dkoÊç i kierunek wiatru
w wielu miejscach jednoczeÊnie, kom-
puter sterujàcy potrafi∏by wykryç two-
rzàce si´ tornado i og∏osiç alarm wczeÊ-
niej, ni˝ jest to mo˝liwe dzisiaj.

Sieç ad hoc w budynku biurowym

mog∏aby pe∏niç wiele funkcji. Czytni-
ki zbiera∏yby informacje z czujników
temperatury rozmieszczonych w ró˝nych
pomieszczeniach, umo˝liwiajàc kom-
puterowi utrzymywanie sta∏ych warun-
ków w ca∏ym budynku, na wydzielonym
pi´trze albo w kilku pokojach. Inne czyt-
niki skanowa∏yby identyfikatory pra-
cowników i komunikowa∏y si´ z ich
laptopami, zapewniajàc niek∏opotliwy
dost´p do centralnej bazy danych albo
uzyskanie po∏àczenia z kolegami przeby-
wajàcymi w tym samym budynku. Nad
projektami ró˝norodnych sieci czujni-
ków pracuje zespó∏ Debory Estrin z Cen-
ter for Embedded Networked Sensing w
University of California w Los Angeles,
zespó∏ Davida E. Cullera z University of
California w Berkeley, zespó∏ Gaetana
Boriella z University of Washington Re-
search oraz Laboratory Network Intela
i kilka ma∏ych firm, w tym Crossbow
z Santa Clara w Kalifornii, Dust Inc. z
Berkeley i Sensoria z San Diego.

Ârodowiska reaktywne

KIEDY SIECI

RFID

si´ rozpanoszà, a my

znajdziemy si´ w powodzi etykiet i czyt-
ników karmiàcych informacjami syste-
my komputerowe, systemy te wtopià si´
w naszà codziennoÊç i ich funkcjono-
wanie, jak wierzy∏ Weiser, stanie si´ nie-
dostrzegalne. Na tym poziomie integra-
cji technika RFID b´dzie wspieraç nas
nawet w najprostszych dzia∏aniach. Na
przyk∏ad wyposa˝one w RFID urzà-
dzenia komputerowe b´dà si´ porozu-
miewaç i samoczynnie konfigurowaç
po∏àczenia. Mój kolega z Intela, Trevor
Pering, pracowa∏ nad sposobami auto-
matycznej konfiguracji bezprzewodo-
wych po∏àczeƒ sieciowych pomi´dzy
przenoÊnymi komputerami i urzàdze-
niami peryferyjnymi. Nabywca dru-
karki wyposa˝onej w port ∏àcznoÊci
bezprzewodowej (taki jak Bluetooth)
i metk´ RFID móg∏by zwyczajnie roz-
pakowaç urzàdzenie i postawiç w po-
bli˝u komputera. Komputer odczyta∏by
informacje o drukarce z metki i samo-
czynnie zainstalowa∏ oprogramowanie,
nie anga˝ujàc u˝ytkownika.

Liczba potencjalnych zastosowaƒ

RFID jest olbrzymia. Eric Dishman,

równie˝ z Intela, pracuje nad systemem,
który ma pomagaç w utrzymaniu nie-
zale˝noÊci osobom cierpiàcym na zanik
pami´ci. Oto zasada dzia∏ania: system
wie, ˝e do zaparzenia herbaty potrzeb-
na jest torebka herbaty, fili˝anka i cu-
kierniczka. Wszystkie trzy przedmioty
sà zaopatrzone w elektroniczne metki i
kiedy pacjent weêmie co najmniej dwa
z nich, powiedzmy, herbat´ i cukiernicz-
k´, komputer analizuje ich wzajemne
po∏o˝enie, by na tej podstawie poznaç
zamiary cz∏owieka i zdecydowaç, czy
potrzebuje on pomocy. System Êledzi
tak˝e kolejnoÊç u˝ycia przedmiotów, wy-
krywajàc momenty „zaci´cia si´” cho-

rego i w razie potrzeby odtwarzajàc na-
grane podpowiedzi.

I zupe∏nie inne zastosowanie: firmy

PSA Corporation, Hutchinson-Wham-
poa i P&O Ports – trzej najwi´ksi na
Êwiecie operatorzy portów morskich –
podj´∏y dzia∏ania, które mogà okazaç
si´ pierwszym krokiem w stron´ opra-
cowania nowego systemu antyterro-
rystycznego, opartego na technikach
RFID i korzystajàcego z ukrytych ta-
gów wykrywajàcych promieniowanie
oraz substancje biologiczne i chemicz-
ne w przemycanej broni. Obecnie sys-
tem wykrywa tylko, czy podczas trans-
portu kontener nie zosta∏ otwarty przez
osoby niepowo∏ane. Mo˝na go jednak
rozbudowaç tak, by na ka˝dym etapie
podró˝y – w miejscach za∏adunku, na
nabrze˝ach i statkach – czytniki zdal-
nie sprawdza∏y, czy kontenery nie za-
wierajà niebezpiecznych materia∏ów.
Czujniki etykiet rejestrowa∏yby nawet
chwilowà ekspozycj´ na dzia∏anie tych
substancji i zg∏asza∏y wypadek na na-
st´pnej stacji czytników.

Niewykluczone te˝, ˝e w przysz∏oÊci

podr´czne komputery PDA (personal

digital assistant) b´dà wyposa˝ane w
czytniki RFID, dzi´ki czemu b´dzie-
my pozyskiwaç informacje z etykiet
rozmieszczonych dos∏ownie wsz´dzie.
Z elektronicznie oznakowanego szyldu
na stacji kolejowej PDA b´dzie móg∏ po-
braç adres strony internetowej, z której
Êciàgniemy rozk∏ad jazdy. Agenci han-
dlu nieruchomoÊciami zacznà oznako-
wywaç tablice przed domami na sprze-
da˝. Wystarczy, ˝e zainteresowany
kupnem skieruje PDA na tablic´, a Êcià-
gnie z Internetu fotografie i informacje
na temat posiad∏oÊci.

Do pokonania pozosta∏o sporo pro-

blemów technicznych i zapewne minà

lata, byç mo˝e dziesi´ciolecia, nim sys-
temy radiowej identyfikacji doczekajà
si´ tak ró˝norodnych zastosowaƒ. Mo˝e-
my si´ jednak spodziewaç, ˝e w miar´
upowszechniania si´ sieci RFID w na-
szym Êrodowisku techniki te b´dà coraz
bardziej zwi´kszaç mo˝liwoÊci kompu-
terów – w po∏àczeniu z Internetem – w
zakresie odczytywania zjawisk fizycz-
nych i reagowania na nie.

W 1991 roku Weiser napisa∏: „Mimo

˝e podczas spaceru po lesie atakowani
jesteÊmy przez znacznie wi´cej infor-
macji ni˝ w dowolnym systemie kom-
puterowym, to jednak spacer jest relak-
sem, a siedzenie przy komputerze nas
m´czy. Urzàdzenia, które dopasujà si´
do ludzkiego otoczenia zamiast zmu-
szaç ludzi, aby dostosowali si´ do nich,
sprawià, ˝e stosowanie komputerów b´-
dzie zaj´ciem równie relaksujàcym jak
spacer po lesie” [Âwiat Nauki, listopad
1991]. Rozumnie stosowane techniki
RFID mogà przemieniç procesy prze-
kazywania i przetwarzania informacji
w nienarzucajàcà si´ cz´Êç naszej co-
dziennoÊci – równie naturalnà jak re-
laksujàca przechadzka.

n

LUTY 2004

ÂWIAT NAUKI

51

Komputery XXI wieku. Mark Weiser; Âwiat Nauki, nr 3, s. 50-57; XI/1991.
Ubiquitous Electronic Tagging. Roy Want i Dan M. Russel; IEEE Distributed Systems Online,

tom 1, nr 2; IX/2000.

Connecting the Physical World with Pervasive Networks. Deborah Estrin, David Culler, Kris Pister

i Gaurav Sukhatme; IEEE Pervasive Computing, tom 1, nr 1, s. 59-69; I-III/2002.

Comparing Autonomic and Proactive Computing. Roy Want, Trevor Pering i David Tennenhouse;

IBM Systems Journal, tom 42, nr 1, s. 129-135; I/2003.

The RFID Handbook. Klaus Finkenzeller; John Wiley and Sons, 2003.

JEÂLI CHCESZ WIEDZIEå WI¢CEJ

Benetton zaniecha∏ prób opartego na

RFID

sklepowego systemu inwentaryzacyjnego

PO KRYTYCE ZE STRONY KLIENTÓW

i mediów.