pracownik pomocniczy obslugi hotelowej 913[01] z1 01 u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Małgorzata Małek

Charakteryzowanie działalności hotelarskiej 913[01].Z1.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Anna Plich Szatanik
mgr Andrzej Muż

Opracowanie redakcyjne:
mgr Małgorzata Małek

Konsultacja:
dr inż. Marek Krzemiński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 913[01].Z1.01
„Charakteryzowanie działalności hotelarskiej”, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu pracownik pomocniczy obsługi hotelowej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Podstawowe pojęcia dotyczące hotelarstwa

4.1.1. Materiał nauczania
4.1.2. Pytania sprawdzające
4.1.3. Ćwiczenia
4.1.4. Sprawdzian postępów

6
6
9
9

4.2. Zadania hotelarstwa

4.2.1. Materiał nauczania
4.2.2. Pytania sprawdzające
4.2.3. Ćwiczenia
4.2.4. Sprawdzian postępów

12
12
15
15
16

4.3. Klasyfikacja bazy noclegowej

4.3.1. Materiał nauczania
4.3.2. Pytania sprawdzające
4.3.3. Ćwiczenia
4.34. Sprawdzian postępów

17
17
22
22
24

4.4. Wyposażenie jednostek mieszkalnych i pomieszczeń ogólnego użytku

w różnych obiektach hotelarskich
4.4.1. Materiał nauczania
4.4.2. Pytania sprawdzające
4.4.3. Ćwiczenia
4.4.4. Sprawdzian postępów

25
25
36
37
39

4.5. Usługi hotelarskie podstawowe i dodatkowe

4.5.1. Materiał nauczania
4.5.2. Pytania sprawdzające
4.5.3. Ćwiczenia
4.5.4. Sprawdzian postępów

40
40
42
43
45

4.6. Usługi hotelarskie odpłatne i nie odpłatne

4.6.1. Materiał nauczania
4.6.2. Pytania sprawdzające
4.6.3. Ćwiczenia
4.6.4. Sprawdzian postępów

46
46
49
49
52

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu zagadnień dotyczących

bazy noclegowej i usług hotelarskich.

W poradniku tym znajdziesz:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności jakie powinieneś posiadać, aby przystąpić
do realizacji programu jednostki modułowej,

–

cele kształcenia programu jednostki modułowej,

–

materiał nauczania, który umożliwi samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń i zaliczenia
sprawdzianów. Do poszerzenia wiedzy wykorzystaj literaturę wskazaną na końcu
poradnika lub inne źródła informacji,

–

zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej
jednostki modułowej. Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiedzieć na
pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał lub nie.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś o pomoc nauczyciela.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowniach musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp

i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac. Przepisy te poznałeś już podczas trwania nauki i należy je bezwzględnie stosować.

Schemat układu jednostek modułowych

913[01].Z1

Prace w obiektach hotelowych

913[01].Z1.03

Posługiwanie się sprzętem

i urządzeniami do prac

pomocniczych

913[01].Z1.04

Wykonywanie prac porządkowych

w pomieszczeniach hotelowych

913[01].Z1.02

Organizowanie pracy

w obiektach hotelowych

913[01].Z1.01

Charakteryzowanie działalności

hotelarskiej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

zastosować przepisy sanitarne obowiązujące w hotelarstwie i gastronomii,

−

zastosować środki ochrony indywidualnej,

−

określić zasady zapobiegania zagrożeniom w pracy,

−

wzywać pomoc w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia,

−

określić zasady postępowania dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia,

−

zastosować przepisy prawa w działalności zawodowej,

−

określić zasady współpracy w zespole,

−

postępować zgodnie z zasadami obowiązującymi pracownika pomocniczego obsługi
hotelowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

posłużyć się podstawowymi pojęciami dotyczącymi hotelarstwa,

−

rozróżnić obiekty hotelarskie,

−

określić typy jednostek mieszkalnych,

−

rozróżnić piony funkcjonalne w określonych obiektach hotelarskich,

−

rozróżnić pomieszczenia ogólnodostępne w obiektach hotelarskich,

−

rozpoznać elementy wyposażenia jednostek mieszkalnych,

−

określić różnice między wyposażeniem standardowej jednostki mieszkalnej i jednostki
dostosowanej do potrzeb gości niepełnosprawnych w obiekcie hotelarskim,

−

rozróżnić rodzaje usług hotelarskich,

−

wykorzystać dostępne źródła informacji wspomagające pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawowe pojęcia dotyczące hotelarstwa

4.1.1. Materiał nauczania

Od tysięcy lat ludzie zmieniali swoje miejsce pobytu. Powody tego były różne, od

wędrówek handlowych, religijnych, towarzyskich, aż po podróże turystyczne. Pierwsze ślady
zorganizowanego celowo budownictwa pochodzą z terenów Bliskiego Wschodu i sięgają II
tysiąclecia p.n.e. Najstarsze formy domów zajezdnych dla kupców powstały wzdłuż
naturalnych szlaków podróżnych, w miejscach z pitną wodą, odległych od siebie około jednego
dnia podróży i nosiły nazwę „karavanseraj”. W starożytnej Grecji i Rzymie około IV wieku
p.n.e. istniały domy gościnne, szczególnie w miastach związanych z kulturą bogów,
igrzyskami, targami handlowymi. Nowożytne hotelarstwo, jego pierwowzór, powstało we
Francji, w Paryżu. Pod nawą hotel rozumiano budynek, którego właściciel trudnił się
zawodowo wynajmowaniem pokoi noclegowych i przygotowaniem wyżywienia dla
podróżnych.

Pełny rozwój hotelarstwa przypada na XIX wiek. W 1829 roku w Bostonie w USA

powstał hotel „Tremont”, który jako pierwszy wprowadził: bagażowych, posłańców,
recepcjonistów, pokoje 1 i 2-osobowe z WC, karty menu w restauracji.

Najogólniejszym pojęciem stosowanym w turystyce i hotelarstwie jest baza noclegowa,

czyli wszelkiego rodzaju obiekty noclegowe, ich części lub części specjalnie dostosowanych
środków transportowych, a także wyodrębnione tereny wraz z urządzeniami, bezpośrednio
związane z obsługą osób podróżujących. Pojęcie to określa obiekty hotelarskie różnego typu
i rodzaju, obok których w skład pojęcia wchodzą także obiekty lecznictwa zamkniętego, hotele
robotnicze, internaty, akademiki itp. Swego rodzaju bazą noclegową są też statki pasażerskie
linii żeglugowych, wagony sypialne i kuszetki w transporcie kolejowym, a nawet duże
samoloty pasażerskie [5, s. 77].

Wśród obiektów bazy hotelarskiej wyróżniamy: obiekty noclegowe i hotelarskie.
Obiektem noclegowym jest nieruchomość służąca stale lub czasowo przyjezdnym do

celów noclegowych. Obiektem hotelarskim jest natomiast nieruchomość służąca do celów
noclegowych oraz świadczące w różnym zakresie funkcje bytowe.

W praktyce jednak używa się pojęcia zakład hotelarski, czyli obiekt, w którym są

świadczone usługi hotelarskie, przez które rozumie się czasowe wynajmowanie podróżnym
pokoi lub miejsc w tych pokojach oraz świadczenie usług z tym związane [5, s. 79].

Wynajmowanie pokoi lub miejsc w pokojach związane jest z rodzajem obiektu

hotelarskiego. Podział, czyli klasyfikacja zakładów hotelarskich opisana jest w rozdziale 4.3.

Źródła pojęcia „hotelarstwo” i słowa „hotel” powinniśmy doszukiwać w łacińskim słowie

„hospes”, które oznacza zarówno gościa jak i gospodarza. Sama nazwa hotel pojawiła się
w czasach nowożytnych i wywodzi się z języka francuskiego „l’hotel” i dała początek słowom
„hotel”, „hotelarstwo”, „przemysł hotelarski” [5, s. 72].

Międzynarodowy słownik turystyczny podaje, że hotel to zakład, w którym podróżni

mogą w zamian za wynagrodzenie skorzystać z noclegu i zazwyczaj także z wyżywienia.
Hotele są klasyfikowane w różnych kategoriach, odpowiednio do stopnia luksusu i wygody
[9, s. 21].

Współcześnie w Polsce przyjęto, że hotel jest ogólnodostępnym zakładem, w którym

podróżni za z góry określoną opłatą mogą otrzymać nocleg i wyżywienie, a co najmniej nocleg

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i śniadanie. Ostatnie dziesięciolecia XX wieku to okres szczególnie dynamicznego rozwoju
hotelarstwa na całym świecie, przejawiającego się m.in. w powstawaniu nowych typów
obiektów.

We współczesnym hotelu można zazwyczaj wydzielić następujące części składowe,

najistotniejsze z punktu widzenia działalności eksploatacyjnej [9, s. 21]:

−

otoczenie eksploatacyjne obiektu hotelowego,

−

budynek lub zespół budynków,

−

recepcja (hall hotelowy),

−

komunikacja i transport wewnętrzny,

−

część mieszkalna i służba pięter,

−

zespół gastronomiczny,

−

zespół wielofunkcyjny,

−

zespół handlowo-usługowy,

−

zespół rekreacyjno-wypoczynkowy,

−

zaplecze techniczne,

−

zaplecze socjalne pracowników,

−

dyrekcja (komórki funkcyjne i pomocnicze).
Hotelarstwo jest społecznie zorganizowaną usługową działalnością gospodarczą, mającą

na celu zaspokajanie podstawowych potrzeb bytowych osób przebywających czasowo poza
swoim gospodarstwem domowym. Do potrzeb bytowych można zaliczyć przede wszystkim
potrzebę wypoczynku, wyżywienia, noclegu, higieny osobistej, opieki nad zdrowiem
i mieniem, rekreacji, rozrywek kulturalnych, łączności z otoczeniem itd. [5, s. 10].

Współcześnie terminem hotelarstwo określa się przede wszystkim:

−

branżę turystyki odpowiedzialną za zakwaterowanie,

−

dyscyplinę wiedzy i nauki posiadającą własny przedmiot poznania,

−

wykonywanie zawodu związanego z udzielaniem gościny,

−

rodzaj działalności usługowej opartej na świadczeniu usług hotelarskich,

−

zbiór podmiotów prowadzących działalność, oferujących usługi hotelarskie,

−

funkcjonowanie

podmiotów

usługowych,

świadczących

usługi

noclegowe

i gastronomiczne oraz komplementarne,

−

infrastrukturę techniczną służącą do świadczenia usług hotelarskich.
Najmniejszą strukturą funkcjonalną hotelu jest jednostka mieszkalna hotelu (rys. 1),

czyli pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, składający się z przedpokoju, pokoju lub pokoi
mieszkalnych, węzła sanitarno-higienicznego raz innych powierzchni i pomieszczeń (np. salon,
gabinet, aneks kuchenny, kuchnia, garderoba, balkon).

Jednostka mieszkalna powinna pełnić następujące funkcje [9, s. 22].

−

wypoczynku dziennego i nocnego,

−

zabiegów higieniczno-sanitarnych,

−

pracy oraz nauki,

−

żywienia,

−

życia rodzinnego i towarzyskiego (dotyczy to dłuższego pobytu, np. hotele
wypoczynkowe).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Jednostka mieszkalna w hotelu [5 s. 81]

W bazie noclegowej świadczona jest usługa hotelarska (rozdział 4.4). Podstawowym

pojęciem w hotelarstwie używanym do celów statystycznych i różnego rodzaju porównań
ekonomicznych jest wielkość zakładu hotelarskiego, czyli ogólna liczba jednostek
mieszkalnych lub miejsc noclegowych w obiekcie hotelarskim z uwzględnieniem wyłącznie
miejsc stałych (bez miejsc dostawnych tzw. dostawek). Miejscem dostawnym są wszelkiego
rodzaju dodatkowe miejsca do spania znajdujące się w pokoju, które nie stanowią jego stałego
wyposażeniem, lub miejsca w pokoju czasowo przystosowanym do spania. Z kolei, gdy
uwzględni się miejsca noclegowe dostawne oraz pokoje wyłączone (np. z powodu remontu),
to tak obliczoną wielkość zakładu hotelarskiego określamy jako potencjał usługowy zakładu
hotelarskiego. Potencjał usługowy zakładu hotelarskiego może przyjmować wartości liczbowe
równe, mniejsze lub większe od wielkości zakładu hotelarskiego [5, 82].

Potencjał usługowy zakładu hotelarskiego to liczba jednostek mieszkalnych (pokoi)

udostępnionych do sprzedaży lub liczba wszystkich miejsc noclegowych dostępnych dla gości
w obiekcie w określonym przedziale czasowym (z uwzględnieniem miejsc dostawnych
i wyłączonych z eksploatacji).

Jednostką miary usługi noclegowej jest nocleg, czyli efekt skorzystania przez jedną osobę

z usługi noclegowej podczas jednej doby hotelowej. W statystyce spotyka się ponadto termin
nominalna liczba noclegów. Jest to liczba miejsc noclegowych stałych, które można wynająć
w obiekcie hotelarskim w danym przedziale czasu.

Dobą hotelową zaś określa się najmniejszą jednostkę czasu, na jaką można wynająć

w Polsce pokój bądź miejsce noclegowe. Trwa zazwyczaj krócej niż 24 godziny. W krajach
Europy Zachodniej i na kontynentach obu Ameryk w części moteli stosuje się sprzedaż pokoi
na części doby [5, s. 82].

Klientami obiektów hotelarskich są goście, których można podzielić na: nocujących,

passantów i odwiedzających. Gościem nocującym jest osoba, która dokonała zakupu usługi
hotelarskiej i korzysta z poszczególnych części i urządzeń obiektu hotelarskiego. Passant to

Objaśnienia:
A – pokój mieszkalny,
B – przedpokój,
C – węzeł higieniczno-sanitarny,
D – szyb instalacyjny,
E – wejście,

szafa i bagażnik,

stół – płaszczyzna odkładcza,

krzesła,

telewizor,

kanapa (może być wykorzystana jako
dostawka),

nocny stolik,

łóżko (szerokie 1,6 m, tzw.
małżeńskie),

wanna,

płaszczyzna odkładcza łazienkowa,

10 umywalka,
11 wejście

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

gość hotelowy, który korzysta z dowolnych usług i produktów obiektu hotelarskiego
z wyjątkiem noclegowych. Odwiedzającym zaś jest gość lub klient obiektu hotelarskiego,
który korzysta z niektórych jego usług i produktów, ale w nim nie nocuje, przybywa na dany
teren na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, a podstawowym celem wizyty nie jest podjęcie
działalności zarobkowej. Rozróżnianie tak zdefiniowanych pojęć „passat” i „odwiedzający”
w przypadku gościa hotelowego wydaje się być zabiegiem sztucznym i wprowadzającym
zamieszanie terminologiczne. Proponujemy pojęcie „odwiedzający" pozostawić w rozumieniu
szerszym, podanym przez UNWTO i stosować do całości ruchu turystycznego jako zjawiska,
natomiast „passat” zarezerwować dla gości hotelowych niekorzystających z noclegu.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Podaj definicję bazy noclegowej?
2. Wymień różnice występujące pomiędzy obiektem hotelarskim a noclegowym?
3. Jakie jest pochodzenie słowa „hotel”?
4. Wymień części składowe współczesnego hotelu?
5. Podaj określenie jednostki mieszkaniowej?
6. Scharakteryzuj pojęcie „wielkość zakładu hotelarskiego”?
7. Jakie znasz jednostki miary usługi hotelowej?
8. Jaka jest różnica między odwiedzającym a passantem?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj opisy wybranych obiektów noclegowych i usług hotelarskich.

Bed and Breakfast
Biwak
Boarding house (guest house)
Botel (boatel
Bungalow
Dom
Dom pracy
Dom noclegowy (dom pielgrzyma)
Dom
Gościniec
Hotel
Hotel
Hotelbus (rotel
Ośrodek
Ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) uruchomić przeglądarkę internetową,
3) odnaleźć określone informacje,
4) zapoznać się z treścią ich opisu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) przygotować krótka informację,
6) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu i drukarką,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Przygotuj informację na temat klasyfikacji obiektów hotelarskich w różnych krajach

świata.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) wybrać państwa w których będzie opisywał obiekty hotelarskie,
3) uruchomić przeglądarkę internetową,
4) odnaleźć określone informacje,
5) dokonać opisu zgodnie z poleceniem,
6) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

arkusz papieru,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Przygotuj prezentację dotyczącą najbardziej nietypowych hoteli na świecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) wybrać hotel, którego opisu będziesz dokonywał,
3) dokonać opisu zgodnie z poleceniem,
4) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

arkusz papieru,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować bazę hotelarską?



2) wymienić

różnice

występujące pomiędzy obiektem hotelarskim

a noclegowym?



3) wyjaśnić pochodzenie słowa „hotel”?



4) wymienić części składowe współczesnego hotelu?



5) podać określenie jednostki mieszkalnej?



6) scharakteryzować pojęcie „wielkość zakładu hotelarskiego”?



7) wymienić jednostki miary usługi hotelowej ?



8) wymienić różnicę pomiędzy gościem odwiedzającym hotel a passantem?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Zadania hotelarstwa

4.2.1. Materiał nauczania

Hotelarstwo jest działalnością gospodarczą, mająca na celu zaspokajanie podstawowych

potrzeb bytowych osób przebywających czasowo poza miejscem stałego zamieszkania. Są to
między innymi nocleg i wyżywienie, rekreacja i rozrywka, bezpieczeństwo.

Działalność hotelarską (niezależnie od tego, czy zostanie ona określona przemysłem czy

działalnością usługową) określają następujące cechy [10, s. 20]:
1) Hotelarstwo jest zorganizowaną działalnością gospodarczą.
2) Podstawową funkcją hotelarstwa jest udzielanie gościnności, jest to szczególny rodzaj

gościnności – „gościnność” za odpłatnością.

3) Działalność hotelarska składa się z różnego rodzaju usług, przede wszystkim usług

bytowych np. noclegu i wyżywienia.

4) Zakres usług oferowanych przez hotele stale się rozrasta.
5) Pobyt gości w hotelach jest zasadniczo krótkotrwały.

Istotą hotelarstwa jest gościnność, a więc przede wszystkim zapewnienie wygody, dobrej

atmosfery oraz wysokich kwalifikacji zawodowych i poziomu etyczno-moralnego
pracowników.

Głównym zadaniem hotelarstwa na rynku turystycznym jest kształtowanie bazy

noclegowej poprzez funkcjonowanie przedsiębiorstw hotelarskich [4, s. 21].

Przemysł hotelowy stanowi istotną i niezwykle ważną część sektora turystycznego.

Turystyka, jej intensywny rozwój oraz rosnące i zmieniające się potrzeby turystów wpływają
na rozbudowę bazy noclegowej, aktywizację produkcji gastronomicznej i wzrost ilościowy
różnorodnych usług realizowanych w przedsiębiorstwach hotelarskich. Hotelarstwo poprzez
swoje znaczenie w obsłudze ruchu turystycznego ma duży udział w wytwarzaniu przez
turystykę narodowego produktu brutto. Wysoki poziom rozwoju hotelarstwa, jako jednego
z najważniejszych elementów zagospodarowania turystycznego poszczególnych regionów,
staje się ważnym czynnikiem ruchu turystycznego. Brak odpowiedniej bazy noclegowej lub
niska jej jakość nie przyczynią się do szybkiego rozwoju turystycznego danego regionu.
Szczególnie jest to widoczne w przypadku miejscowości turystycznych sezonowych,
w których baza noclegowa zostaje ograniczona do niezbędnego minimum poza sezonem.
Wynika to bardzo często z tego, że rolą hotelarstwa jest nie tylko świadczenie usług
hotelarskich potencjalnym klientom, ale także to, że hotelarstwo jest branżą gospodarczą,
która podlega działaniom praw rynkowych. Brak turystów poza sezonem powoduje,
że działalność hotelarska w tym okresie jest zbędna. Inaczej przedstawia się sytuacja
miejscowości turystycznych charakteryzujących się całorocznym zainteresowaniem turystów
(np. Zakopane, miejscowości uzdrowiskowe). Hotelarstwo w takim przypadku staje się
czynnikiem miastotwórczym, gdzie nawet architektura domów prywatnych podporządkowana
jest podstawowemu celowi, a więc świadczeniu usług hotelarskich.

Z działalnością hotelarską wiąże się także określenie specyfiki jej funkcjonowania.

Przemysł udzielania gościny klientom poprzez świadczenie usług hotelarskich podlega
rozmaitym rodzajom ryzyka, które należy wziąć pod uwagę rozpoczynając taką działalność.
Podstawowe rodzaje ryzyka w hotelarstwie to [23, s. 20]:
–

przewaga podaży usług nad popytem – jest to ryzyko często w literaturze przedmiotu
określane jako ryzyko specyficzne dla hotelarstwa,

–

niezadowolenie gościa z procesu zaspokajania jego potrzeb hotelarskich,

–

zapewnienie odpowiedniej jakości usług,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

sezonowość sprzedaży,

–

zapewnienie odpowiedniej liczby personelu w okresach szczytowych sezonu
(pracochłonność czynności związanych z obsługą gości),

–

brakująca wydajność w okresie nadwyżki popytu nad podażą – im większa jest zależność
hotelu od liczby zameldowanych gości, tym większe jest ryzyko działalności gospodarczej
(stały potencjał w krótkim czasie),

–

nieplanowane straty surowców stosowanych do produkcji gastronomicznej,

–

duże obciążenie inwestycyjne, związane z wymaganiami w zakresie wyposażenia
wewnętrznego oraz urządzeń technicznych (duża kapitałochłonność),

–

powolny zwrot zainwestowanych środków finansowych w uruchomienie obiektu
hotelarskiego,

–

wysoka koncentracja wartości materialnych na relatywnie małej przestrzeni; ograniczanie
zaistnienia wydarzeń nadzwyczajnych,

–

wysoka koncentracja osób w ograniczonej przestrzeni obiektu hotelarskiego,

–

szkody spowodowane umyślnym działaniem osób – gości lub personelu (np. kradzieże,
dewastacja),

–

bezpieczeństwo pracy personelu (np. praca z urządzeniami gorącymi),

–

bezpieczeństwo ekologiczne,

–

niewłaściwa lokalizacja obiektu hotelarskiego.

Do specyficznych cech działalności hotelarskiej na poziomie przedsiębiorstwa hotelowego

należy zaliczyć:
1) Względnie stały potencjał - hotele mają pewien niezmienny w krótkim okresie zasób pokoi

do wynajęcia.

2) Kapitałochłonność – hotele wymagają zaangażowania bardzo poważnych środków, przy

czym znaczna ich część unieruchomiona jest w zakupionym gruncie i wzniesionych
budynkach. Kwoty te bywają jeszcze zwiększone przez wybór atrakcyjnej lokalizacji.

3) Pracochłonność – usługi hotelarskie ze swej istoty wymagają wykonywania pracy raczej

przez istoty ludzkie niż automaty.

4) Komplementarność – wzajemne uzupełnianie się usług
5) Wahania popytu – hotele doświadczają znacznych wahań popytu nie tylko w skali roku,

ale także w skali tygodnia. Wymaga to od nich innowacyjnego podejścia do marketingu
i planowania zysku.

6) Nietrwałość produktów – nie sprzedany nocleg hotelowy stanowi nieodwracalną stratę

pewnego dochodu.

7) Natychmiastowość usług – czyli ciągła gotowość do natychmiastowego świadczenia

usług.

8) Produkcję i konsumpcję w hotelach, które niejednokrotnie pokrywają się ze sobą –

z większości usług świadczonych przez hotel goście korzystają w miejscu ich świadczenia,
w trakcie wytwarzania usługi.

9) Podstawowe znaczenie lokalizacji.
10) Specyficzną strukturę kosztów, wysoki udział kosztów stałych wymuszających

poświęcenie uwagi przede wszystkim stronie dochodowej działalności.
Przemiany ilościowo-jakościowe ruchu turystycznego krajowego i międzynarodowego

sprawiły, że zakres usług hotelarskich staje się coraz szerszy i urozmaicony. Dotyczy to
głównie hotelarstwa tradycyjnego, czyli hoteli. Konkurencja na światowym rynku usług
hotelarskich doprowadziła do zmiany formy działalności hoteli. Wyrazem tych zmian jest
specjalizacja i koncentracja we współczesnym hotelarstwie światowym. Konsekwencją
omawianych zjawisk jest powstanie łańcuchów lub systemów hotelowych. System hotelowy –
to zestaw obiektów hotelowych zarządzanych lub nadzorowanych przez centralę, która

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wypracowała indywidualne cechy charakterystyczne w odniesieniu do funkcji standardu,
zakresu świadczonych usług, organizacji i innych cech zewnętrznych. Natomiast łańcuch
hotelowy - to zespół hoteli posługujących się tą samą nazwą i znakiem, mających jednolity
system oraz określone cechy użytkowe: jednolite warunki lokalizacyjne, tę samą strukturę
organizacyjną, dokumentację eksploatacyjną, standard wyposażenia części noclegowej
i gastronomicznej, jednolity system komputerowy we wszystkich obiektach, centralny system
rezerwacji świadczeń. Na świecie jest ponad 1000 sieci hotelowych, z tego 55% to systemy
hotelowe. Mogą one operować hotelami własnymi, dzierżawionymi, koncesjonowanymi lub
tylko zarządzać hotelem.

Łańcuchy te w różnych krajach tworzą własne, oryginalne formy budownictwa

hotelowego, specyficzne metody obsługi, własne struktury organizacyjne, charakterystyczne
dla swoich hoteli warunki lokalizacyjne obiektu i ich rozwiązania funkcjonalne, nowoczesne,
dogodne dla gości systemy rezerwacyjne.

Łańcuch hotelowy określa usystematyzowane zjednoczenie hotelowe, które ma

następujące cechy:

−

wspólny zarząd dla wszystkich hoteli należących do łańcucha,

−

jednolity, standardowy zakres usług hotelowych i gastronomicznych,

−

stosowanie tej samej generacji sprzętu i programów komputerowych,

−

jednolity standard zabezpieczenia przeciwpożarowego,

−

jednolity system finansowo-księgowy,

−

zunifikowany znak firmowy,

−

jednolity zakres usług we wszystkich hotelach.
Podstawą określonego systemu hotelowego jest rodzaj jego specjalizacji, np.:

−

obsługa kongresów i zjazdów,

−

obsługa ruchu turystycznego wypoczynkowego, ze szczególnym uatrakcyjnieniem pobytu,

−

obsługa ruchu turystycznego pobytowego,

−

obsługa ruchu turystycznego zmotoryzowanego,

−

obsługa turystyki rozrywkowej,

−

obsługa turystyki wodnej,

−

obsługa turystyki krajoznawczej,

−

obsługa ruchu handlowego,
Główne łańcuchy hotelowe na świecie i w Polsce to :

–

Holiday Inn,

–

Hospitality Franchise,

–

Best Western,

–

Choince,

–

Accor,

–

Mariott,

–

ITT Sheraton,

–

Hilton Hotels,

–

Forte,

–

Hyatt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jaka jest podstawowa funkcja hotelu?
2. Jakie znasz główne zadanie hotelarstwa?
3. Na czym polega specyfika działalności hotelarskiej?
4. Wymień podstawowe grupy ryzyka w hotelarstwie?
5. Wymień kilka specyficznych cech działalności hotelarskiej na poziomie przedsiębiorstwa

hotelowego?

6. Podaj definicję systemu hotelowego?
7. Podaj definicję łańcucha hotelowego?
8. Jakie znasz główne łańcuchy hotelowe na świecie i w Polsce?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj mapkę, przedstawiającą obiekty noclegowe znajdujące się w twoim regionie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) wyszukać wszystkie obiekty noclegowe funkcjonujące w twojej okolicy,
3) umiejscowić na mapce hotele,
4) udzielić odpowiedzi na zadane pytanie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z łączem internetowym,

−

drukarka,

−

mapka konturowa,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Przygotuj informacje dotyczące budowanych lub planowanych w najbliższym czasie

nowych hoteli lub innych obiektów noclegowych w twojej okolicy. Obiekty umieść na
przygotowanej uprzednio mapce.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) wyszukać informacje dotyczące planowanych obiektów noclegowych,
3) przeanalizować mapkę wykonaną w poprzednim ćwiczeniu,
4) zaznaczyć na mapce miejsca w których mają być zbudowane nowe hotele lub inne obiekty

noclegowe,

5) zaprezentować pracę na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z łączem internetowym,

−

drukarka,

−

mapka konturowa,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj planszę przedstawiającą hotele należące do wybranej sieci lub łańcucha

hotelowego w Polsce lub na świecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) wyszukać w Internecie informacje o wybranej sieci lub łańcuchu hotelowym,
3) uporządkować informacje,
4) wykonać planszę przedstawiającą sieć lub łańcuch hotelowy,
5) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z łączem internetowym,

−

drukarka,

−

bristol lub blok techniczny,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić jaka jest podstawowa funkcja hotelu ?



2) wymienić główne zadania hotelu?



3) wyjaśnić na czym polega specyfika działalności hotelarskiej?



4) wymienić podstawowe grupy ryzyka w hotelarstwie?



5) wymienić kilka specyficznych cech działalności hotelarskiej na poziomie

przedsiębiorstwa hotelowego?



6) podać definicję systemu hotelowego?



7) podać definicję łańcucha hotelowego?



8) wymienić główne łańcuchy hotelowe na świecie i w Polsce?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Klasyfikacja bazy noclegowej

4.3.1. Materiał nauczania

Większość hotelarzy zgodnie dzieli obiekty noclegowe na:

1) Ogólnodostępne (otwarte) – obiekty świadczące usługę hotelarską dla wszystkich osób,

które posiadają odpowiednie środki płatnicze i dokument stanowiący podstawę do
zameldowania.

2) Środowiskowe (zamknięte) – obiekty świadczące usługę hotelarską, dostępne dla danej

grupy gości posiadających określony dokument uprawniający do zatrzymania się
w danym obiekcie.
Inny podział obiektów hotelarskich dotyczy czasu ich wykorzystywania w ciągu roku.
Według niego obiekty można podzielić na:

1) Sezonowe – są to obiekty czynne przez określoną część roku, np. w niektórych

nadmorskich miejscowościach wypoczynkowych część obiektów czynna jest tylko
w okresie wakacji letnich. Typowym przykładem obiektu hotelarskiego sezonowego jest
pole biwakowe czynne wyłącznie od późnej wiosny do jesieni. Takie funkcjonowanie jest
wynikiem charakteru i wyposażenia obiektu.

2) Całoroczne – są to obiekty użytkowane przez cały rok, np. hotele w miastach [5, s. 84].

Ustawa o usługach turystycznych wyróżnia następujące rodzaje obiektów noclegowych:

hotel, motel, pensjonat, dom wycieczkowy, schronisko, schronisko młodzieżowe, kemping,
pole biwakowe. Każdy z ww. rodzajów polskich obiektów noclegowych spełnia określone
w ustawie warunki. Z kolei w różnych państwach istnieją inne rodzaje obiektów noclegowych.

Ustawa o usługach turystycznych dokładnie podaje określenia poszczególnych obiektów

[7, s. 39]:
1) Hotele – obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach

jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów.

2) Motele – hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług

motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem.

3) Pensjonaty – obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów

całodzienne wyżywienie.

4) Kempingi (campingi) – obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach,

samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie
posiłków,

parkowanie

samochodów,

także

świadczące usługi związane

z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach
turystycznych lub innych obiektach stałych.

5) Domy wycieczkowe – obiekty posiadające, co najmniej 30 miejsc noclegowych,

dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług
związanych z pobytem klientów.

6) Schroniska młodzieżowe – obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki

młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów.

7) Schroniska – obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach

turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów.

8) Pola biwakowe – obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wszystkie obiekty noclegowe powinny spełniać następujące warunki:

1) wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami,
2) wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług,

ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany.

Istnieje też wiele innych podziałów obiektów noclegowych (tab. 1) [6, s. 40]:

•

ze względu na ich lokalizację:

–

hotele miejskie,

–

obiekty wypoczynkowe, kuracyjne, sportowe,

–

przy szlakach komunikacyjnych – motele;

•

ze względu na średni czas pobytu gościa w zakładzie:
–

hotele i pensjonaty stale lub prawie stale czynne,

–

zakłady rezydenckie (minimum 10–15 dni),

–

hotele dla przejezdnych (2–3 dni);

•

ze względu na zakres świadczonych usług:

–

hotel pełny /pełny zakres usług/,

–

hotel pensjonat (brak restauracji dla osób z zewnątrz, brak napojów alkoholowych),

–

hotel garni (ogranicza się jedynie do wydawania śniadań i prowadzenia bufetu);

•

ze względu na okresu eksploatacji:

–

stałe,

–

sezonowe;

•

ze względu na siedzibę zakładu:

–

stałe,

–

ruchome (hotele w okresie ferii, domki kempingowe, obozowiska turystyczne),

–

wagony (sypialne i restauracyjne, samoloty, statki);

•

ze względu na dostępność:

–

otwarte (ogólnie dostępne),

–

półotwarte (domy wczasowe FWP, domy zdrojowe – dostępne przez określonego
gestora bazy),

–

zamknięte (tylko dla określonych grup ludności - domy akademickie, sanatoria).

Tabela 1. Przykłady klasyfikacji hoteli [5, s. 105]

Kryteria klasyfikacji

Motywy pobytu gości

Typ hotelu

Cele pobytu

handlowy
spotkania
leczenie
tranzyt
wypoczynek

biznesowy
kongresowy
uzdrowiskowy
tranzytowy
wypoczynkowy

Czas pobytu

krótki
długi
stały

tranzytowe
pobytowe
rezydencyjne

Rodzaj świadczonych usług

kompleksowe noclegi ze śniadaniem

garni

Cena i komfort usług

wysokie
średnie
niskie

5- i 4-gwiazdkowy
3-gwiazdkowy
pozostałe

Lokalizacja

główne szlaki komunikacyjne
tereny o dużych walorach turystycznych
tereny miejskie

tranzytowe
pobytowe, wypoczynkowe,
uzdrowiskowe
biznesowe, kongresowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Klasyfikacja obiektów noclegowych, to ich podział ze względu na rodzaj (typ).

Natomiast kategoryzacja, to podział obiektów ze względu na ich standard.

Podział kategoryzacyjny przedstawia się następująco:

1) Hotele, motele i pensjonaty mogą posiadać pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami,
2) Kempingi (campingi) – cztery kategorie oznaczone gwiazdkami,
3) Domy wycieczkowe i schroniska młodzieżowe – trzy kategorie oznaczone cyframi

rzymskimi.
Kategoryzacja to dość szczegółowe zagadnienie, które w Polsce reguluje rozporządzenie

Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. Minister właściwy do spraw turystyki,
w drodze rozporządzenia, określa: wymagania dla poszczególnych rodzajów i kategorii
obiektów hotelarskich, co do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług
gastronomicznych, oraz warunki dopuszczenia odstępstw od tych wymagań, ze szczególnym
uwzględnieniem wymagań w zakresie:

−

zewnętrznych elementów zagospodarowania i urządzenia,

−

instalacji i urządzeń technicznych,

−

podstawowych elementów dotyczących funkcji, programu obsługowego i użyteczności
obiektu,

−

części mieszkalnej,

−

oferty usług podstawowych i uzupełniających.
Kategoryzacja została wprowadzona przede wszystkim dla ochrony interesów klienta,

a także w celu ułatwienia obrotu gospodarczego.

Rys. 2. Klasyfikacja bazy noclegowej wg UNWTO [4 s. 81]

Obiekty noclegowe

Miejsca

zakwaterowania turystycznego

Prywatne turystyczne

miejsca zakwaterowania

Turystyczne zakłady

zakwaterowania zbiorowego

Hotele i inne

obiekty

hotelarskie

Obiekty

specjalnego

Inne

obiekty

noclegowy

Pokoje

wynajęte

przy rodzinie

Inne prywatne

miejsca

zakwaterowan

Hotele

Inne

obiekty

hotelarskie

Ośrodki

konferencyjne

Sanatoria

i podobne obiekty

Obiekty

wakacyjne

Camping

pole biwakowe

Środki

transportu

Wakacyjne

obiekty

mieszkaniow

Nieodpłatne

zakwaterowania

w mieszkalniach

krewnych

i znajomych

Własne

mieszkania

i domy

użytkowników

Mieszkania wynajęte

od osób prywatnych

lub za

pośrednictwem

agencji

Inne turystyczne

obiekty

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Światowa Organizacja Turystyki opracowała schemat klasyfikacji zakwaterowania

turystycznego (rys. 2), który dzieli obiekty na dwie zasadnicze grupy: turystyczne zakłady
zakwaterowania zbiorowego (zakłady noclegowe oferujące większą liczbę miejsc) i prywatne
turystyczne miejsca zakwaterowania (nie mieszczą się w kategorii obiektów turystycznych
oraz ze względu na swój specyficzny charakter nie odpowiadają definicji zakładu
noclegowego).

W podziale tym obiekty noclegowe dzielą się, zatem na:

turystyczne obiekty zakwaterowania zbiorowego – to obiekty noclegowe, które oferują
podróżnemu nocleg w pokoju lub innym pomieszczeniu, przy czym liczba oferowanych miejsc
musi być większa niż pewne określone minimum, a ponadto wszystkie miejsca muszą podlegać
jednolitemu zarządowi na zasadach komercyjnych, nawet jeśli nie ma on charakteru
dochodowego. Dzielą się one na:

−

hotele i inne obiekty hotelarskie – są to obiekty podzielone na pokoje, których liczba
przekracza określone minimum, podlegające jednemu zarządowi i świadczące pewne
usługi w pokojach, jak codzienne słanie łóżek i mycie urządzeń sanitarnych. Wyróżniamy
wśród nich:

−

hotele – w skład tej grupy podstawowej wchodzą hotele, hotele apartamentowe,
motele, zajazdy, hotele nadmorskie, kluby oferujące miejsca noclegowe i podobne
zakłady świadczące usługi hotelarskie w szerszym zakresie niż codzienne ścielenie
łóżek oraz sprzątanie pokoi i mycie urządzeń sanitarnych,

−

inne obiekty hotelarskie – w skład tej grupy podstawowej wchodzą domy
z pokojami do wynajęcia, pensjonaty, rezydencje turystyczne oraz podobne obiekty
noclegowe podzielone na pokoje i prowadzące ograniczone usługi hotelarskie,
w których zakres wchodzi codzienne ścielenie łóżek oraz sprzątanie pokoi i mycie
urządzeń sanitarnych,

−

obiekty specjalistyczne – na tę niewielką grupę składają się obiekty, które oprócz
zapewniania noclegów pełnią dodatkowe funkcje. Dzielą się na:
–

obiekty lecznicze – grupa składa się z obiektów, które świadczą usługi
noclegowe i jednocześnie zajmują się opieką zdrowotną i leczeniem. Są to domy
zdrojowe, sanatoria, sanatoria górskie i balneologiczne, ośrodki dla
rekonwalescentów i osób w podeszłym wieku, ośrodki odnowy biologicznej
i inne podobne obiekty,

–

obozy wakacyjne i ochotnicze hufce pracy – grupa ta obejmuje obozy
zapewniające zakwaterowanie w czasie wakacji dla osób podejmujących pracę
w rolnictwie, prace archeologiczne lub związane z ochroną środowiska, a także
obozowiska i wioski wakacyjne, obozy harcerskie, schrony górskie, chaty i inne
obiekty tego typu,

–

środki transportu publicznego – w skład grupy podstawowej wchodzą publiczne
środki transportu z miejscami do spania, przy czym opłata za nocleg jest
nierozdzielnie związana z opłatą za transport. Najczęściej są to miejsca sypialne
w pociągach i na statkach,

–

ośrodki konferencyjne – do tej grupy podstawowej należą obiekty oferujące
noclegi w czasie kongresów, konferencji, kursów, szkolenia zawodowego,
medytacji zgromadzeń religijnych lub spotkań młodzieży. Miejsca noclegowe są
zwykle

dostępne

tylko

dla

uczestników

wymienionych

zgromadzeń,

organizowanych w tych ośrodkach lub przez nie prowadzonych,

inne obiekty zakwaterowania zbiorowego, wśród których wyróżniamy:
–

wakacyjne obiekty mieszkalne – do tej grupy podstawowej zaliczamy obiekty
zakwaterowania zbiorowego znajdujące się pod wspólnym zarządem, takie jak osiedla

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

domków campingowych, w których można wynająć osobne mieszkania i które świadczą
usługi hotelarskie w ograniczonym zakresie (w zakres tych usług nie wchodzi codzienne
ścielenie łóżek ani sprzątanie),

–

campingi, pola namiotowe – do tej grupy podstawowej zaliczają się obiekty przeznaczone
do zbiorowego użytku znajdujące się na wyznaczonym terenie dla namiotów, przyczep
i samochodów campingowych. Do tej grupy należy zaliczyć również przystanie żeglarskie.
Wszystkie obiekty na jednym terenie znajdują się pod wspólnym zarządem i świadczą
ponadto pewne ograniczone usługi turystyczne (sklepy, informacja, urządzenia
rekreacyjne),

–

pozostałe obiekty zakwaterowania zbiorowego – grupa ta obejmuje schroniska
młodzieżowe i turystyczne, domy wycieczkowe, ośrodki wypoczynkowe dla osób
w podeszłym wieku, ośrodki wypoczynkowe zakładów pracy i hotele robotnicze, domy
studenckie, internaty szkolne i inne podobne obiekty realizujące społecznie użyteczne cele,
znajdujące się pod jednym zarządem, często wspierane dotacjami,

Prywatne turystyczne miejsca zakwaterowania są to miejsca zakwaterowania nie-

mieszczące się w kategorii obiektów turystycznych, ze względu na swój specyficzny charakter
nie odpowiadają definicji zakładu stanowiąc oddzielną grupę w klasyfikacji:
kwatery prywatne oferują ograniczoną liczbę miejsc do wynajęcia odpłatnie lub nieodpłatnie.
Każda jednostka mieszkalna (pokój, mieszkanie) jest samodzielna i zajmowana przez turystów
zazwyczaj przez tydzień, dwa tygodnie lub miesiąc, albo przez właścicieli jako drugi dom lub
dom letniskowy:
–

własne mieszkania użytkowników – w skład tej grupy podstawowej wchodzą
–

drugie domy i apartamenty, wille, domki itp. – wykorzystywane podczas podróży
turystycznej przez osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym
z właścicielem obiektu. Do tej grupy należą również domy będące własnością kilku
osób, które korzystają z nich na zmianę,

–

pokoje wynajęte przy rodzinie* – noclegi w tej grupie różnią się od innych kwater dla
turystów tym, że turysta uczestniczy w życiu rodziny, która stale mieszka w danym
mieszkaniu i opłaca za nie komorne,

–

mieszkania wynajęte od osób prywatnych – w skład tej grupy podstawowej wchodzą
apartamenty, wille, domki i inne mieszkania wykorzystywane jako turystyczne obiekty
noclegowe, czasowo wynajęte bądź dzierżawione, stanowiące samodzielne kompletne
jednostki znajdujące się w otoczeniu zwykłych mieszkań,

–

nieodpłatne zakwaterowanie w mieszkaniach krewnych i znajomych bez opłat – ta
grupa miejsc noclegowych związana jest z turystami korzystającymi nieodpłatnie
z całości lub części mieszkania udostępnionego im przez rodzinę lub przyjaciół,

–

inne kwatery prywatne – grupa ta nie mieści się w całości w głównej grupie
prywatnych miejsc zakwaterowania, a należą do niej takie rodzaje zakwaterowania,
jak np. łodzie przycumowane poza przeznaczonymi do tego miejscami.

Biorąc pod uwagę funkcje, zakres usług, położenie, klasy, okres działania, powiązania

z transportem, czas pobytu gości, wyróżnia następujące obiekty hotelarskie:
–

pełny hotel, przyjmuje stałych gości, passantów, wycieczkowiczów, udzielający wszystkim
noclegów i żywienia,

–

rodzinny hotel, posiada odpowiednie pomieszczenia, urządzenia i pokoje nadające się też
do opieki nad dziećmi i osobami starszymi,

–

hotel passantów, który przyjmuje passantów na krótki okres, często nie posiada
pomieszczeń towarzyskich, natomiast oferuje usługi żywieniowe w ograniczonym
zakresie,

–

hotel uzdrowiskowy przeznaczony dla kuracjuszy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

hotel kąpielowy przeznaczony dla kuracjuszy kąpielisk,

–

hotel sportowców zlokalizowany w pobliżu urządzeń sportowych i treningowych,

–

hotel dla biznesmenów, dla podróżujących kupców, przemysłowców, bankierów,

–

hotel reprezentacyjny lub hotel dla dyplomatów, przedstawicieli państw i osób o statusie
publicznym,

–

botel, czyli hotel zlokalizowany nad wodami śródlądowymi,

–

hotel miejski,

–

hotel górski,

–

hotel nadmorski,

–

hotel pocztowy, położony przy stacjach pocztowych, np. w górach, puszczach, nad
rzekami,

–

hotel kolejowy położony przy rozrządach kolejowych,

–

hotel portowy w portach i przystaniach śródlądowych,

–

hotel przy trasach i autostradach (motele),

–

hotel przy lotniskach,

–

hotel przyjęć, zwany party hotel,

–

hotel dwu sezonów,

–

hotel jednego sezonu,

–

hotel stanowiący własność jednej osoby,

–

hotel spółki.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Podaj definicję obiektów ogólnodostępnych?
2. Podaj definicję obiektów środowiskowych?
3. Podaj definicję obiektów sezonowych?
4. Podaj definicję obiektów całorocznych?
5. Podaj rodzaje poszczególnych obiektów podawanych przez polską ustawę o usługach

turystycznych?

6. Jakie znasz wymagania, które muszą spełniać obiekty noclegowe?
7. Wyjaśnij pojęcie „klasyfikacja obiektów noclegowych”?
8. Wyjaśnij pojęcie „kategoryzacja obiektów noclegowych”?
9. Wymień podział obiektów noclegowych stosowany przez Światową Organizację

Turystyki?

10. Jakie rodzaje obiektów możemy wyróżnić ze względu na funkcję oraz zakres, usług?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj informacje na temat obiektów sezonowych i całorocznych w twoim regionie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować materiał nauczania,
2) wyszukać informacje dotyczące obiektów sezonowych i całorocznych w regionie,
3) przeanalizować wyszukane informacje,
4) przygotować informacje do prezentacji,
5) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, przedstawiające tabele kategoryzacyjne

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Porównaj wymagania kategoryzacyjne hotelu 4- i 5-gwiazdkowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z wymaganiami kategoryzacyjnymi,
3) wyszukać wymagania kategoryzacyjne dla hoteli 4-i 5-gwiazdkowych,
4) porównać wymagania kategoryzacyjne,
5) wypisać podobieństwa i różnice cechujące hotele 4- i 5-gwiazdkowe,
6) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, przedstawiające tabele kategoryzacyjne,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Sporządź wykaz charakterystycznych cech wybranego motelu i pensjonatu i dokonaj ich

porównania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się charakterystyką wybranego motelu,
3) zapoznać się z charakterystyką wybranego pensjonatu,
4) porównać charakterystyki obiektów,
5) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiające obiekty hotelowe i wyposażenie
pomieszczeń hotelowych,

−

katalogi obiektów noclegowych, prospekty, materiały reklamowe,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj poszczególne typy hoteli (wg określonego podziału) i podaj konkretne

przykłady takich obiektów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) wybrać hotele do charakterystyki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zapoznać się charakterystyką różnych typów hoteli,
4) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiające obiekty hotelowe i wyposażenie
pomieszczeń hotelowych,

−

katalogi obiektów noclegowych, prospekty, materiały reklamowe,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia

Ćwiczenie 5

Sporządź wykaz charakterystycznych cech poszczególnych pionów funkcjonalnych

wybranych obiektów hotelarskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się charakterystyką różnych typów hoteli,
3) zapoznać się z charakterystyką poszczególnych pionów funkcjonalnych,
4) przygotować materiał do prezentacji,
5) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiające obiekty hotelowe i wyposażenie
pomieszczeń hotelowych,

−

katalogi obiektów noclegowych, prospekty, materiały reklamowe,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać definicję obiektów ogólnodostępnych?



2) podać definicję obiektów środowiskowych?



3) podać definicję obiektów sezonowych?



4) podać definicję obiektów całorocznych?



5) podać rodzaje poszczególnych obiektów podawanych przez ustawę

o usługach turystycznych?



6) wymienić wymagania, które muszą spełniać obiekty noclegowe ?



7) wyjaśnić pojęcie „klasyfikacja obiektów noclegowych”?



8) wyjaśnić pojęcie „kategoryzacja obiektów noclegowych”?



9) wymienić podział obiektów noclegowych stosowany przez Światową

Organizację Turystyki?



10) podać podział obiektów ze względu na funkcję, zakres usług?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Wyposażenie jednostek mieszkalnych i pomieszczeń

ogólnego użytku w różnych obiektach hotelarskich

4.4.1. Materiał nauczania

Jednostka mieszkalna jako podstawowa komórka strukturalna w obiektach hotelarskich

i ze względu na swoją powtarzalność ma wpływ na:
–

wartości użytkowe pionu pobytowego,

–

sprawność systemu organizacji pracy,

–

unifikację wyposażenia i środków technicznych,

–

kształtowanie przestrzenno-architektoniczne obiektu,

–

koszty eksploatacji.
Pod pojęciem jednostki mieszkalnej (j.m.) rozumie się zespół pomieszczeń występujących

w części pobytowej, składający się z: pokoju mieszkalnego, przedpokoju, węzła higieniczno-
sanitarnego i innych uzupełniających elementów (balkony, loggie, aneksy kuchenne, jadalnie,
barowe itp.). W bazie popularnych i sezonowych obiektach turystyczno-pobytowych zespół
ten jest znacznie skromniejszy [6, s. 103].

Funkcje występujące w j.m. to przede wszystkim: wypoczynek nocny i dzienny, praca

i zabiegi higieniczno-sanitarne. W zasadzie w hotelach nie przewiduje się funkcji przyrządzania
posiłków

wyjątkiem

jednostek

rezydencjonalnych

apartamentowych.

Wyróżnia się następujące typy jednostek mieszkalnych [7, s. 79]:
–

podstawowe – dwułóżkowe (niekiedy z dostawką),

–

„studio” – jednołóżkowe z dostawką (aranżowane w typowej dwułóżkowej j.m.),

–

apartamentowe – dwu- i więcej izbowe, posiadające indywidualne wykończenie
i wyposażenie,

–

wieloosobowe – trzy- i więcej łóżkowe, stosowane w popularnej bazie hotelarskiej
i turystycznej,

–

rezydencjonalne – wieloizbowe, przystosowane do obsługi ruchu familijnego, w skład
których mogą wchodzić: jedna lub więcej sypialni, kilka węzłów higieniczno-sanitarnych,
pokój dzienny z aneksem kuchennym i inne pomieszczenia pomocnicze,

–

specjalne – przystosowane do obsługi określonej grupy lub jednostek np. dla biznesmenów
(o zmiennej funkcji wyposażeniowej), osób niepełnosprawnych itd.
Powyższy podział nie wyczerpuje wszystkich możliwych rozwiązań, ujmuje jedynie

najistotniejsze elementy programowe. Współczesne hotelarstwo bazuje na typowych
jednostkach modularnych, oferując ich zróżnicowaną aranżację. Celem stworzenia jednostek
familijnych (składających się z dwu lub trzech pomieszczeń) umieszcza się między
sąsiadującymi pokojami wewnętrzne (podwójne) drzwi. Liczba takich jednostek dochodzi
nieraz do 10% ogólnej pojemności użytkowej pionu pobytowego [3].

We współczesnym hotelarstwie preferuje się łączenie przedpokojów i pokojów w obrębie

j.m. (rezygnuje się ze stosowania drzwi między tymi pomieszczeniami). Komfort akustyczny
jednostki uzyskuje się poprzez stosowanie od strony korytarza stolarki o podwyższonych
parametrach izolacyjności. Rozwiązanie to usprawnia komunikację wewnętrzną i nie powoduje
utrudnień przy poruszaniu się z bagażem.

Szczegółowe wymagania w zakresie powierzchni j.m. przedstawiono w tabeli nr 2.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 2. Wymogi dotyczące powierzchni jednostek mieszkalnych w m

[7, s. 79]

Kategoria

5*****

4****

3***

2**

j.m 1-łóżkowe

2-łóżkowe

3-łóżkowe

–

4-łóżkowe

–

więcej

–

4,5

Podane wartości należy traktować jako minimalne i odnoszące się do krajowego

hotelarstwa. Wielkości te w światowej bazie są bardziej zróżnicowane i określone przez
stowarzyszenia branżowe, systemy hotelowe i inne jednostki administracyjno-gospodarcze
upoważnione do regulowania minimalnych wymagań kategoryzacyjnych.

Przedpokój jednostki mieszkalnej (rys. 3) stanowi zazwyczaj otwarty do pokoju

mieszkalnego aneks wejściowy. W jednostce mieszkalnej o szerokich modułach lokalizuje się
wnękowe szafy garderobiane. W wariancie minimalnym należy przewidzieć wieszaki na odzież
zewnętrzną oraz lustro. Istotnym elementem są drzwi na korytarz, które muszą spełniać
odpowiednie parametry izolacyjności akustycznej oraz odporności ogniowej. Szerokość
pomieszczenia powinna uwzględniać ruch osób z bagażem.

Rys. 3. Przedpokój jednostki mieszkalnej [18]

Zasadniczym elementem jednostki mieszkaniowej jest pokój.
W pokoju należy w sposób czytelny wydzielić strefy funkcjonalne oraz zapewnić

wymagane szerokości wewnętrznych ciągów komunikacyjnych. Tuż po wejściu – w bliskiej
odległości od łazienki – lokalizuje się zazwyczaj funkcję sypialną. W tylnej części – lepiej
doświetlonej, często z bezpośrednim wyjściem na balkon – aneks wypoczynkowy oraz pracy.
W jednostkach apartamentowych sypialnię lokalizuje się w osobnym pomieszczeniu,
w pokoju dziennym urządza się dodatkowo barek i jadalnię.

Rys. 4. Łóżko w jednostce mieszkalnej [18]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Łóżko (rys. 4) stanowi podstawowy element wyposażenia j.m. Preferuje się usytuowanie

prostopadłe do ściany wewnętrznej, z dogodnym dostępem z obu stron. W standardzie
podstawowym oraz pokojach 1-osobowych dopuszcza się układ równoległy. Popularny
wymiar łóżka pojedynczego to 90x200 (optymalny 100x210). Szerokość 140–160 cm to coraz
częściej stosowane tzw. łóżko „francuskie” 2-osobowe. Ważnym elementem dopełniającym
funkcję jest prawidłowe oświetlenie oraz wyposażenie w nocne stoliki.

Współcześnie duży nacisk kładzie się na wydzielenie w pokoju kameralnego aneksu

wypoczynkowego (rys. 5). Jest to szczególnie istotne w obiektach o wyższym standardzie lub
zlokalizowanych w miejscowościach wypoczynkowych, nastawionych na dłuższe pobyty gości.
W układach optymalnych funkcję wypoczynku pełni dostawka, która może – po rozłożeniu –
stanowić dodatkowe miejsce noclegowe. Rozwiązanie to angażuje dodatkową powierzchnię,
którą trzeba uwzględnić na etapie projektowania.

Rys. 5. Aneks wypoczynkowy jednostki mieszkalnej [18]

Aneks pracy (rys. 6) wyposażony jest zazwyczaj w uniwersalny zestaw meblowy, pełniący

obok funkcji biurka i stolika rolę toaletki z lustrem. Często poszerzony blat wykorzystuje się
jako miejsce instalowania odbiornika TV. Mebel ten nieraz przybiera formę wielofunkcyjnego
układu zintegrowanego z bagażnikiem, mini-barem, czy regałem do składowania dodatkowych
kocy. Lokalizuje się go na ścianie bocznej, tak by miejsce do pracy było dobrze
doświetlone naturalnym światłem.

Rys. 6. Aneks pracy jednostki mieszkalnej [18]

W obiektach przeznaczonych na dłuższe pobyty lub zlokalizowanych w miejscowościach

o dużych walorach krajobrazowych zazwyczaj projektuje się tarasy lub loggie zewnętrzne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

(rys. 7).

Stanowią

one

dopełnienie

funkcji wypoczynkowej

jednostce

mieszkalnej

i zdecydowanie podnoszą atrakcyjność bazy pobytowej i dodatkowo wpływają korzystnie na
architekturę budynku.

Rys. 7. Taras jednostki mieszkalnej [18]

Wzrost wymagań sanitarnych we współczesnym hotelarstwie jest tak duży, że nie

dopuszcza się obecnie do budowy nowych obiektów bazy noclegowej bez sprzężonych
węzłów higieniczno-sanitarnych (w.h.s). Różnicuje się je jednak pod względem wyposażenia
w zależności standardu hotelu.

Podstawowym elementem węzła sanitarnego jest umywalka (rys. 8), a jej lokalizacja

w zasadniczy sposób decyduje o układzie wnętrza. Najbardziej korzystna jest lokalizacja na
wprost wejścia, gdzie lokalizuje się ją zazwyczaj we wnęce z lustrem. Misa powinna być
zintegrowana z blatem, który pełni funkcję powierzchni odkładczej na rzeczy osobiste
i kosmetyki. W rejonie umywalki umieszcza się m.in. suszarkę do włosów, gniazdo
elektryczne, ręcznikarze, uchwyty na kubki, mydelnice, dodatkowe półki, itp.

Standardem w typowych j.m. staje się natrysk umieszczany zamiast wanny. Rozwiązanie

to jest korzystniejsze pod względem sanitarnym oraz bardziej ekonomiczne w eksploatacji.
Najczęściej stosowane są brodziki akrylowe, które montuje się wraz z kabiną systemową.
Często też w węźle higieniczno-sanitarnym umieszcza się wnękę, którą wydziela się ścianką
przesuwną. Ze względów użytkowych często w posadzce wykonuje się kratkę odpływową,
zabezpieczającą pomieszczenie przed zalaniem.

Rys. 8. Umywalka jednostki higieniczno-sanitarnej [18]

Ze względów sanitarnych w węźle higieniczno-sanitarnym powinny być stosowane

wyłącznie miski wiszące (rys. 9) ze spłuczkami przystosowanymi do zabudowy z funkcją
umożliwiającą ograniczenie zużycia wody. W jednostkach mieszkalnych wieloosobowych
i o wyższym standardzie formuje się często aneks w.c. z możliwością pełnego wydzielenia od

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pozostałej części. W obiektach SPA/WELLNESS w węzłach sanitarnych urządza się
dodatkowe półki np. na torby basenowe, szlafroki, obuwie itp.

Rys. 9. Miska wisząca ze spłuczką [18]

W przypadku wyposażenia węźle higieniczno-sanitarnym w wannę (rys. 10), konieczne

jest dodatkowe wydzielenie wnęki na natrysk. Stosuje się wówczas parawany
systemowe lub przegrody szklane. W zakresie armatury najkorzystniejsze w eksploatacji
są rozwiązania podtynkowe z baterią mieszaczową jednouchwytową. Stanowisko kąpielowe
należy wyposażyć w drążek natryskowy, umożliwiający korzystanie przez osoby
o zróżnicowanym wzroście oraz poręcze chroniące przed upadkiem.

Rys. 10. Wyposażenie węzła higieniczno-sanitarnego – wanna [18]

Apartamentowy węźle higieniczno-sanitarnym (rys. 11) jako dostępny z części sypialnej

pełni rolę prywatnego pokoju rekreacyjnego. We wnętrzach stosuje się często oryginalne
i szlachetne materiały, jak kamień, drewno, stal nierdzewna. Podobnie wyróżniać się powinna
wzornictwem

zastosowana

armatura,

wyposażenie,

oprawy

oświetleniowe.

Funkcja mycia formowana jest zazwyczaj w aneks z podwójnym zestawem umywalek.

Rys. 11. Apartamentowy węzeł higieniczno-sanitarny [18]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw rekreacyjny składa się zazwyczaj z wanny z hydromasażem (rys. 12), którą

uzupełnia dodatkowo kabina prysznicowa np. z rozbudowanym panelem zabiegowym.
W apartamentach reprezentacyjnych dodatkowo lokalizuje się mini-sauny lub łaźnie parowe.
Pomieszczenia te wymagają dużo większej powierzchni i nasycenia instalacjami. Dodatkowy
komfort

zapewnia

się

przez

zastosowanie

ogrzewania

podłogowego,

instalacji

nagłośnieniowej, czy barwnego oświetlenia .

Rys. 12. Wanna z hydromasażem [18]

W pionie pobytowym stosowane są następujące typy węzłów higieniczno-sanitarnych:

–

rozbudowany – stosowany w jednostce mieszkalnej o charakterze reprezentacyjnym
(w skład jego wyposażenia wchodzą: obudowana umywalka lub ich zestaw, wanna,
natryski, bidet, wc.). Część z tych urządzeń powinna znajdować się w wydzielonych
pomieszczeniach. W omawianym węźle mogą wystąpić różne udogodnienia, jak np. wanna
z hydromasażem, wielofunkcyjne kabiny natryskowe, mini sauna, toaletka, bogaty zestaw
galanterii łazienkowej, armatura z termoregulacją, dodatkowe punkty oświetleniowe,
aparat telefoniczny, itd.

–

pełny – stosowany w jednostce mieszkalnej w standardzie podstawowym. W skład
wyposażenia wchodzą: umywalka, wanna z natryskiem, w.c.

–

uproszczony – stosowany w jednostce mieszkalnej w standardzie popularnym. W skład
jego wyposażenia wchodzą: umywalka, natrysk, w.c.

W jednostkach mieszkaniowych wielołóżkowych (3 i więcej łóżek) zaleca się dodatkowo

w.c. w oddzielnym pomieszczeniu.

Do wyposażenia ruchomego łazienek hotelowych należą:

–

dywanik przy wannie,

–

mydelniczka, wieszaki na ręczniki, uchwyty przy wannie,

–

lustro,

–

waga osobowa,

–

pojemnik na śmieci,

–

ręczniki,

–

płaszcz kąpielowy,

–

torby higieniczne,

–

szklanki lub kubeczki jednorazowe,

–

telefon.
Parametry wymiarowe i aranżacja jednostek mieszkalnych uzależnione są – poza

elementami technicznymi – od czynników subiektywnych, wchodzących m.in. w zakres
psychologii.

Obiekty hotelarskie powinny zapewniać dogodne warunki umożliwiające wykonanie

podstawowych czynności życiowych. Pominięcie niektórych funkcji lub ich uproszczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powoduje naruszenie podstawowych zasad umowy, która jest zawierana między gestorem
bazy a użytkownikiem. W warunkach nasycenia rynku usługami hotelarskimi istnieje mniejsza
obawa o nie wywiązanie się z tej umowy. W sytuacji niedoboru bazy dochodzi często do
przypadków uproszczeń, zawyżania cen, zmniejszenia zakresu i poziomu świadczonych usług.
Aby temu zapobiec określa się minimalne wymagania dotyczące wyposażenia, uzbrojenia
technicznego oraz programu funkcjonalno-użytkowego.

Rys. 13. Przykład aranżacji jednostki mieszkalnej jednoosobowej i typu bussines [18]

Objaśnienie
I – przedpokój
II – pokój biurowy
III – wc
IV – sypialnia
V – łazienka

Objaśnienie
1. łóżko
2. nocny stolik
3. bagażnik
4. szafa
5. stolik okrągły
6. krzesło
7. biurko
8. TV
9. szafy biurowe
10. stół biurowy
11. krzesło biurowe
12. lustro
13. punkty świetlne
14. lampa
15. obraz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 14. Wyposażenie meblowe jednostki mieszkalnej [18]

Na wyposażenie ogólne stałe (rys. 14) pokoju składają się:

–

łóżko,

–

stolik nocny lub półka przy każdym miejscu do spania,

–

szafa lub zabudowana wnęka garderobiana,

–

biurko lub stół,

–

bagażnik,

Zestaw stolik-biurko-barek Zestaw stolik-biurko-bagażnik

Zestaw wypoczynkowy, barek , biurko

Łóżko pojed., panel ścienny, nocny

stolik

Łóżko podw., panel ścienny, nocny stolik

Element meblowy, welon, barek, sejf,
prasowalnica

Zestaw

Mini sejf, prasowalnica

Zestaw wypoczynkowy

Zestaw

wypoczynkowy, barek , biurko

Zestaw

wypoczynkowy, barek , biurko

Zestaw

wypoczynkowy, barek , biurko

Telewizor na wsporniku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

krzesło lub inny mebel do siedzenia,

–

stolik okolicznościowy,

–

fotele wypoczynkowe,

–

lustro,

–

wieszak ścienny na wierzchnią odzież.
Wyposażenie uzupełniające (rys. 14):

–

telefon,

–

telewizor,

–

radioodbiornik lub możliwość odbioru programu radiowego,

–

dywan lub wykładzina dywanowa,

–

dywanik przy łóżku,

–

firany, żaluzje, rolety,

–

elementy dekoracyjne,

–

materiały informacyjne dotyczące usług hotelu i bezpieczeństwa gości oraz materiały
piśmiennicze,

–

popielniczka w pokojach dla palących,

–

zestaw do czyszczenia odzieży, obuwia oraz igielnik,

–

torba na bieliznę zleconą do pralni,

–

kosz naśmieci,

–

sejf,

–

minibar lub lodówka,

–

szklanki, woda mineralna.
Rozmieszczenie mebli i wszystkich elementów wyposażenia powinno być ergonomiczne,

antropometryczne i umożliwiać czynności porządkowe [6, s. 122]

Szczególną uwagę we współczesnych hotelach przywiązuje się do przystosowania

obiektów noclegowych pod kątem potrzeb osób niepełnosprawnych.

Do podstawowych parametrów pionowych i poziomych charakterystycznych dla osób

z poziomu wózka inwalidzkiego należą:
–

maksymalny zasięg ręki (górny i dolny, boczny i w przód),

–

wysokość osoby siedzącej i poziom linii wzroku,

–

strefy czynności w ujęciu możliwym i maksymalnym.
Każdy obiekt hotelowy powinien stosować oznakowanie zewnętrzne informacyjne

o zakresie przystosowania dla osób niepełnosprawnych. Dotyczy to w szczególności:
–

parkingu – stanowisko P dla indywidualnych środków lokomocji gości niepełnosprawnych
(360x500 cm), zlokalizowane możliwie najbliżej wejścia głównego,

–

poszczególnych pionów obsługowych i rozmieszczenia na działce terenowych elementów
rekreacyjnych i innych węzłów obsługowych.
Istnieją możliwości posługiwania się specjalistycznym oznakowaniem przy pomocy tzw.

piktogramów. Powszechnie stosowany symbol dostępności, przedstawiający osobę siedzącą na
wózku, jest międzynarodowym znakiem prawnie zastrzeżonym, przyjętym na 16 Światowym
Kongresie w Tokio w 1988 r.

Na drodze do wejścia głównego do recepcji nie powinno być żadnych barier technicznych

w postaci schodów, stopni lub dużych nierówności. W przypadku ich występowania stosuje się
dodatkowo pochylnie lub samoobsługowe podnośniki elektryczne. Nachylenie pochylni
kształtuje się w granicach od 6 do 15% i zależy od jej długości oraz lokalizacji. Inne
wymagania stawia się pochylniom występującym na zewnątrz bez przykrycia, a inne wewnątrz
budynku lub pod dachem. W przypadkach występowania dużej różnicy poziomów stosuje się
pochylnię dwubiegową z poziomym podestem o długości 140 cm. Istotną rolę odgrywają
poręcze i uchwyty (założone na dwóch poziomach tj. 75 i 90 cm) wzdłuż pochylni, które

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powinny być przedłużone, co najmniej o 30 cm na końcach biegów. Poza osobami
poruszającymi się na wózku inwalidzkim należy uwzględniać również potrzeby i możliwości
gości poruszających się samodzielnie z określoną dysfunkcją kończyn dolnych. Dla tej grupy
użytkowników należy przewidywać w każdym przypadku poręcze wzdłuż schodów, których
uchwyty powinny uwzględniać ew. dysfunkcję kończyn górnych.

Drzwi wejściowe, a szczególnie przedsionek powinien uwzględniać gabaryty wózka

inwalidzkiego, niezbędną przestrzeń manewrowa, a przy stosowaniu automatycznego systemu
– przewidzieć wydłużony czas zamykania i otwierania. Jedno stanowisko w recepcji powinno
być odpowiednio obniżone i cofnięte, by istniały warunki do wygodnego podjazdu wózka
inwalidzkiego oraz obsługi. Telefon ogólnodostępny, tablice informacyjne oraz inne elementy
wykończenia i wyposażenia muszą uwzględniać potrzeby gości o różnym stopniu
niepełnosprawności.

Dla gości z wadą wzroku stosuje się niekiedy karty menu opracowane pismem Braille'a,

mapę plastyczną całego hotelu i przystosowanych jednostek mieszkalnych Punktowe
oznaczenia numerów pokojów i innego typu udogodnienia umożliwiają samodzielne
poruszanie się po danym obszarze. Dla osób o zmniejszonym zakresie widzenia kontrastuje się
odpowiednio elementy posadzkowe, ścienne, przejścia, różnice poziomów, krawędzie,
intensyfikuje się w niektórych zespołach oświetlenie, przystosowuje się informacje wizualne
i rozmieszczenie wszelkiego rodzaju wyposażenia pomocniczego. Osobom z wadą słuchu
przychodzi z pomocą sprzęt elektroniczny w postaci telekomunikatorów przetwarzających
impulsy nadawane na specjalnych aparatach telefonicznych. Instalacje sygnalizacyjne, czy
nawet przetwarzanie zwykłego pukania do drzwi lub dzwonka telefonicznego na sygnały
świetlne, powinny uwzględnić ograniczony zasięg lub wręcz niedocieranie przekazu
fonicznego.

Przystosowane jednostki mieszkalne powinny posiadać specjalną sygnalizację alarmową,

połączoną z węzłami porządkowo-dyżurnymi i czasowym automatycznym przełącznikiem do
zespołu recepcyjnego. Pokoje powinny być lokalizowane w części parterowej lub w niższych
kondygnacjach mieszkalnych, z zapewnieniem specjalnych warunków ewakuacyjnych.

W przypadku lokalizacji pionu pobytowego na wyższych kondygnacjach – urządzenia

dźwigowe powinny być odpowiednio przystosowane do swobodnego przemieszczania się
gości na wózku inwalidzkim. To przystosowanie polega w szczególności na uwzględnieniu:
–

odpowiednich gabarytów kabiny dźwigowej, w tym: szerokości otworu – 90 cm,
głębokości umożliwiającej swobodne umieszczenie wózka i osoby towarzyszącej,

–

wydłużonego czasu otwierania l zamykania drzwi,

–

możliwości korzystania użytkowników z tej grupy do panelu sterowniczego (wewnątrz
i na zewnątrz kabiny),

–

czytelnej informacji o pracy dźwigu,

–

dodatkowego składanego siedziska oraz poręczy w kabinie.
Przystosowanie jednostki mieszkalnej powinno zaczynać się już od drzwi wejściowych

(klamka – zamek) i ułatwiać funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym w przedpokoju
(szafa; wieszaki, włączniki), w pokoju (rozmieszczenie wyposażenia meblowego) i w węźle
higieniczno sanitarnym. Korzystanie z odpowiednio dobranego osprzętu i obiektów
sanitarnych, właściwych zabezpieczeń pozwalających na samodzielne załatwianie wszystkich
czynności fizjologicznych i higienicznych, nie powinno osobie niepełnosprawnej nastręczać
żadnych trudności.

Główne zasady prawidłowego przystosowania jednostki mieszkalnej to:

–

uwzględnienie odpowiedniej powierzchni komunikacyjnej i manewrowej (pełny obrót
wózka-śr.150 cm) zapewniającej dostęp do wszystkich elementów wyposażenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

związanych z funkcją: wypoczynku nocnego, wypoczynku dziennego, pracy oraz
wykonywania czynności higieniczno-sanitarnych;

–

zapewnienie swobodnego korzystania z wyposażenia uzupełniającego, tj. wewnętrznych
i zewnętrznych środków łączności;

–

stworzenie warunków pełnego bezpieczeństwa, likwidacja wszelkich znamion izolacji od
świata zewnętrznego;

–

uwzględnienie również innych niesprawności wynikających z wieku i związanych z tym
naturalnych ubytków dotyczących: wzroku, słuchu refleksu, mniejszego obeznania
z nowoczesną techniką, ograniczoną sprawnością fizyczną itd.
W średniej wielkości, a szczególnie w dużych hotelach, lokale gastronomiczne

rozmieszczone są na różnych poziomach, nie wyłączając ostatniej i podziemnej kondygnacji.
Zakładając pełną dostępność do wszystkich punktów obsługowych, w tym również do lokali
rozrywkowych, należy przewidzieć odpowiednio wydzielone i przystosowane do potrzeb gości
niepełnosprawnych dźwigi osobowe. Zakres przystosowania w omawianym pionie sprowadza
się z reguły do:
–

pełnej dostępności do wszystkich lokali poprzez likwidację wszelkich barier technicznych,
takich jak: progi, wąskie przejścia i przejazdy, schody, brak powierzchni manewrowej,
niewłaściwe oznakowanie i oświetlenie itd.;

–

zapewnienia co najmniej 1-go stołu (4-osobowego) przystosowanego do potrzeb gości
niepełnosprawnych;

–

posiadania możliwości zwiększenia liczby przystosowanych miejsc gastronomicznych
poprzez dodatkowe nakładki na stoły o podstawowych gabarytach wymiarowych lub
poprzez zastosowanie innych rozwiązań;

–

stosowanie stołów o „talerzowych” podstawach, pozwalających na głębszy podjazd
wózka inwalidzkiego;

–

umieszczanie dodatkowych uchwytów przy przystosowanych stołach pozwalających na
odstawienie laski, kul i ew. innych pomocy stosowanych przez osoby chodzące,
z dysfunkcją kończyn dolnych.
Pion wielofunkcyjny i usług specjalnych powinien być również przystosowany do potrzeb

gości niepełnosprawnych. Dodać należy, że liczba uczestników niepełnosprawnych
uczestniczących w organizowanych przez hotel sympozjach, seminariach, szkoleniach itp. stale
wzrasta i udział ich ma coraz większe znaczenie.

Przystosowanie tego pionu, ze względu na zmienność aranżacyjną, różne formy obsługi

oraz indywidualny charakter imprez stwarza niewątpliwie dodatkowe trudności.

W małych zakładach hotelarskich podstawowe i uzupełniające zespoły są obsługiwane

przez jeden węzeł wejściowy. W hotelach średniej wielkości pion wielofunkcyjny i usług
specjalnych łączy się z reguły z węzłem wejściowym obsługującym pion żywieniowo-
-gastronomiczny. W dużych kompleksach hotelarskich o profilu kongresowym wydziela się
specjalny podjazd wraz z parkingiem i z oddzielnym wejściem dla tej grupy użytkowników
oraz specjalny węzeł recepcyjny dla VIP.

Generalnie zasady dotyczące przystosowania w pionie wielofunkcyjnym w niczym się nie

różnią od już omówionych, a dotyczących innych zespołów obsługowych. Do indywidualnych
elementów przystosowawczych należą:
–

dodatkowe instalacje i osprzęt, wzmacniające odbiór fonii (indywidualne aparaty lub inne
formy regulowanej głośności w zależności od potrzeb odbiorcy),

–

dodatkowe ciągi ewakuacyjne, lub inne formy zabezpieczeń osób niepełnosprawnych
w warunkach zwiększonego zagrożenia ze względu na liczebność uczestników dużych
imprez itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lokalizacja wydzielonych miejsc przeznaczonych dla uczestników niepełnosprawnych

zależy w dużej mierze od ukształtowania podłogi. Najkorzystniej jest wydzielać miejsca dla tej
grupy użytkowników w pierwszym rzędzie względnie w wydzielonym aneksie w pobliżu
drzwi.

Do hotelowego programu i oferty handlowej wprowadza się coraz powszechniej usługi

w zakresie:
–

odnowy biologicznej,

–

czynnego wypoczynku,

–

zabawy i rozrywki.
Pion rekreacyjny jest trudny do przystosowania ze względu na bardzo zindywidualizowane

potrzeby,

zmniejszony

zakres

samoobsługi

wynikający

reguły

z ograniczeń sprawnościowych i zdrowotnych.

Rola minirecepcji urządzanej przy tym zespole w odniesieniu do osób niepełnosprawnych

nabiera szczególnego znaczenia - uzyskuje się tu informację o możliwościach i zakresie
korzystania z poszczególnych urządzeń oraz niezbędnym dodatkowym zabezpieczeniu.
Korzystanie z sauny, basenu kąpielowego, siłowni itd. jest możliwe wyłącznie w jednostkach
przystosowanych i pod nadzorem personelu obsługowego. We współczesnym hotelarstwie
rozbudowuje się zakres usług fizykoterapeutycznych, a w szczególności: naświetlanie,
hydromasaże, specjalistyczne kąpiele, terapie prądami interferencyjnymi (jonoforeza,
diadynamik, utradźwięki, terapuls, magnetron) itd. Zakres dostępności tych zabiegów oraz
specjalistyczne wyposażenie powinny wynikać z odrębnych opracowań i konsultacji.

Bilard, tenis stołowy z wolną przestrzenią pozwalającą na swobodne manewrowanie

wózkiem, kręgielnie z automatycznym podajnikiem kul – to sposoby zapewnienia czynnego
wypoczynku gościom niepełnosprawnym.

Zestaw urządzeń terenowych, które stosunkowo łatwo przystosować do tych potrzeb to:

–

minigolf (konieczne podjazdy do wszystkich stanowisk),

–

pomosty widokowe i obserwacyjne stałe i sezonowe,

–

stanowiska do wędkowania przybrzeżne i na specjalnych pomostach,

–

podjazdy i stanowiska umożliwiające konną jazdę,

–

wydzielone stanowiska na widowniach,

–

grill terenowy,

–

aneksy wypoczynkowe z wodą, zielenią.
Wymienione elementy związane z racjonalnym zagospodarowaniem czasu wolnego mogą i

powinny być dostępne dla wszystkich bez żadnych progów technicznych. Przy rozmieszczaniu
terenowych urządzeń należy dążyć do tworzenia zespołów integracyjnych dla tej mini-
społeczności, przebywającej okresowo w „domu poza domem”.

Po spełnieniu wymagań minimalnych (kategoryzacyjnych, przepisów prawa budowlanego)

o atrakcyjności, dostępności, zakresie wyposażenia omawianego pionu decyduje również
inwencja, wyobraźnia oraz profesjonalizm kadry zarządzającej obiektem

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Podaj definicję jednostki mieszkalnej?
2. Jakie są funkcje jednostki mieszkalnej?
3. Jakie wyróżniamy typy jednostek mieszkalnych?
4. Podaj charakterystykę przedpokoju jednostki mieszkalnej
5. W jaki sposób wydziela się strefy funkcjonalne w jednostce mieszkalnej?
6. Jakie znasz podstawowe elementy wyposażenia jednostki mieszkalnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. W jakim celu wydziela się w pokoju aneks wypoczynkowy?

8. W jaki sposób wyposażony jest aneks pracy?
9. Jakie znasz podstawowe elementy węzła sanitarnego?
10. Wymień typy węzłów higieniczno-sanitarnych?
11. Wymień elementy wyposażenia ogólnego?
12. Wymień elementy wyposażenia uzupełniającego?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z przedstawionego zdjęcia jednostki mieszkalnej wypisz elementy wyposażenia

meblowego.

Rysunek do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) przyjrzeć się uważnie załączonej ilustracji,
3) wypisać elementy wyposażenia,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ilustracja przedstawiająca jednostkę mieszkalną,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opisz elementy wyposażenia jednostki mieszkalnej wybranego hotelu w okolicy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zapoznać się z wyposażeniem wybranej jednostki mieszkalnej,
3) przygotować materiał do prezentacji,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiające obiekty hotelowe i wyposażenie
pomieszczeń hotelowych,

−

katalogi obiektów noclegowych, prospekty, materiały reklamowe,

−

wyposażenie hotelowej jednostki mieszkalnej,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Opisz i porównaj wyposażenie pokoju i łazienki;
–

dla 2 osób w hotelu czterogwiazdkowym,

–

dla 1 osoby hotelu pięciogwiazdkowym,

–

apartamentu w hotelu pięciogwiazdkowym,

Zaproponuj dodatkowe elementy wyposażenia wykraczające poza minimum, które twoim

zdaniem wpłyną pozytywnie na konkurencyjność hotelu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z wymaganiami kategoryzacyjnymi hoteli 4- i 5-gwiazdkowych,
3) zapoznać się z wyposażeniem pokoju w wybranych hotelach,
4) zapoznać się z wyposażeniem łazienki w wybranych obiektach,
5) dokonać porównania wyposażenia pokojów i łazienek,
6) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiające obiekty hotelowe i wyposażenie
pomieszczeń hotelowych,

−

katalogi obiektów noclegowych, prospekty, materiały reklamowe,

−

wyposażenie hotelowej jednostki mieszkalnej,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Podpisz rysunki przedstawiające wyposażenia węzła higieniczno sanitarnego.

Rys. 1 do ćwiczenia 4 Rys. 2 do ćwiczenia 4 Rys. 3 do ćwiczenia 4

Rys. 4 do ćwiczenia 4 Rys. 5 do ćwiczenia 4 Rys. 6 do ćwiczenia 4

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z wyposażeniem węzła higieniczno-sanitarnego,
3) rozpoznać i podpisać rysunki,
4) zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiające obiekty hotelowe i wyposażenie
pomieszczeń hotelowych,

−

rysunki do podpisania,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać definicję jednostki mieszkalnej?



2) określić funkcje jednostki mieszkalnej?



3) podać typy jednostek mieszkalnych?



4) scharakteryzować przedpokój jednostki mieszkalnej?



5) określić sposób wydzielania stref funkcjonalnych w jednostkach

mieszkalnych?



6) wymienić podstawowe elementy wyposażenia jednostki mieszkalnej?



7) określić sposób wydzielania aneksu wypoczynkowego w pokojach

hotelowych?



8) scharakteryzować sposób wyposażenia aneksu pracy w hotelu?



9) wymienić elementy węzła sanitarnego?



10) wymienić typy węzłów higieniczno-sanitarnych?



11) wymienić elementy wyposażenia ogólnego jednostki mieszkalnej?



12) Wymienić elementy wyposażenia uzupełniającego jednostki mieszkalnej?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Usługi hotelarskie podstawowe i dodatkowe

4.5.1. Materiał nauczania

Usługę hotelarską spośród innych wyróżnia fakt świadczenia tej usługi przez zakład

hotelarski a nie sam rodzaj usługi. Definiuje on usługi hotelarskie jako czasowe wynajmowanie
podróżnym pokoi lub miejsc oraz korzystanie z wybranych usług. Usługa hotelarska to zespół
działań zatrudnionych w zakładzie hotelarskim, przy wykorzystaniu specjalnie do tego
przystosowanych urządzeń technicznych. Usługa ta składa się ze świadczeń związanych
z zaspokojeniem podstawowych potrzeb bytowych takich jak zakwaterowanie, wyżywienie czy
opieka zdrowotna. Zakres usług hotelarskich jest zróżnicowany, co wiąże się z różnym
popytem turystycznym oraz odmiennością funkcji pełnionych przez obiekty.

Rozwój turystyki masowej oraz zwiększająca się różnorodność celów podróży powoduje

zmiany w zakresie potrzeb usług hotelarskich. W każdym obiekcie hotelarskim wytwarza się
i świadczy usługi hotelarskie.

Definicję usługi hotelarskiej określa Ustawa o usługach turystycznych z dnia 29 sierpnia

1997 roku.

„Usługa hotelarska to krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań,

miejsc noclegowych, miejsc na ustawienie namiotów, przyczep samochodowych oraz
świadczenie usług z tym związanych”.

Istotę hotelarstwa upatruje się w specyficznej odpłatnej gościnności. Z tak sformułowanej

istoty hotelarstwa wynikają cele działalności hotelarskiej – zobowiązania hotelu w stosunku do
gościa a w szczególności:
–

zapewnienie bezpieczeństwa pobytu,

–

zapewnienie wygody dotrzymania co najmniej deklarowanego standardu obiektu
i poziomu oferowanych usług,

–

zapewnienie dobrej atmosfery pobytu, wysokich kwalifikacji zawodowych i poziomu
etyczno-moralnego zatrudnionych pracowników.

Do najważniejszych cech usług hotelarskich należą:

–

jedność miejsca produkcji i konsumpcji usługi – z wszystkich usług (z wyjątkiem
niektórych dodatkowych) świadczonych przez zakład hotelarski klienci korzystają
w miejscu ich świadczenia, w trakcie jej wytwarzania;

–

komplementarność i substytucyjność;

–

złożoność – produkt składa się z mniejszej lub większej liczby usług świadczonych przez
zakład hotelarski;

–

różnorodność – części składowe produktu występują w różnych zestawieniach;

–

elastyczność – produkt, oprócz postaci gotowej, standardowej usługi oferowanej klientom
może przybierać także inne postaci, stosownie do zapotrzebowania.
Usługi noclegowe i gastronomiczne są podstawowymi usługami oferowanymi przez

hotel, im też podporządkowana jest wszelka inna działalność obiektu. Dzieje się tak ze
względów ekonomicznych i funkcjonalnych. Usługi te są płatne.

Usługi wykraczające poza podstawową działalność hotelu biorąc pod uwagę stopień

konieczności skorzystania z nich możemy podzielić, na usługi:
–

usługi uzupełniające,

–

usługi fakultatywne,

–

usługi towarzyszące.
Usługi uzupełniające (komplementarne) – są nieodłącznie związane z działalnością

podstawową, czyli takie z których gość zmuszony jest skorzystać decydując się na pobyt

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w hotelu np.: budzenie, szatnia, depozyt, przechowalnia bagażu, informacja turystyczna,
dostarczanie poczty dla gości.

Są to najczęściej usługi bezpłatne, nie jest to jednak ścisłe, ponieważ są one często

wliczone w ceny usługi podstawowej.

Usługi fakultatywne to te, dzięki którym pobyt gościa w hotelu jest bardziej atrakcyjny:

basen, sauna, tenis, rozrywka, itp. Korzystanie z nich przez gości nie jest konieczne.
Świadczenie tych usług może być bezpłatne, wówczas traktujemy je jako zachętę dla klientów
do korzystania z usług obiektu lub też wliczamy je w cenę usługi podstawowej. Można
również pobierać oddzielną opłatę.

Usługi towarzyszące to odrębny rodzaj działalności przeznaczonej dla gości jak również

osób niebędących klientami danego obiektu. Do usług tych zaliczamy: usługi fryzjerskie,
kosmetyczne, usługi handlowe polegające na sprzedaży wyrobów z własnej produkcji
cukierniczej oraz kiosk i kwiaciarnię.

Usługi dodatkowe mogą być świadczone gościom nie tylko bezpośrednio przez obsługę

hotelową (usługi własne), ale też przez wyspecjalizowane osoby lub placówki usługowe (usługi
obce). Sprzedaż przez zakład hotelarski usług obcych spełnia wiele funkcji między innymi
zapewnia gościom niezbędne usługi, których hotel nie jest w stanie wytworzyć we własnym
zakresie (np. organizowanie imprez turystycznych). Zwiększa to również atrakcyjność hotelu.

Usługi obce w hotelu to dostarczanie energii elektrycznej, wody (w tym ciepłej

i ogrzewania) oraz usługi telekomunikacyjne. Wpływ zakładu hotelarskiego na poziom
świadczenia usług obcych jest ograniczony, część hoteli jest wyposażona w urządzenia, które
w razie awarii uniezależniają hotel od tych usług (awaryjny zbiornik wody, agregat
prądotwórczy, itp.).

Rodzaj usług dodatkowych może być dowolnie kształtowany przez przedsiębiorstwa

hotelarskie, ale musi uwzględniać ich rodzaj zgodny z wymaganiami zawartymi
w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiektów hotelarskich i innych
obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie.

W związku z powyższym usługi dodatkowe mogą być:

–

obowiązkowe (obligatoryjne) – wynikające z wymogów kategoryzacyjnych,

–

dobrowolne – podejmowane dla wygody gości i renomy zakładu.
Wacław Kwiatkowski wymienia 12 grup usług według rodzaju, charakteru i miejsca

realizacji w hotelu [5, s. 190–191].

W grupie pierwszej wynajem pokoi łączy się z informacją pracą recepcji (np. budzenie

gości hotelowych), room-servisem oraz z pracą pralni i portierni. W tej grupie wymienia także
klimatyzację, telewizory, aparaty radiowe, telefonizację, lodówki zaopatrzone w artykuły
spożywcze, napoje itp.

Druga grupa obejmuje różnego rodzaju usługi gastronomiczne realizowane w hotelu przez

np. restauracje (kuchnie narodowej międzynarodowe), braserie i rotiserie, kawiarnie
i cafeterie, bary szybkiej obsługi i automaty, bary aperitif, coctail-bary, snack-bary, winiarnie
i piwiarnie.

W trzeciej grupie zlokalizowano prowadzenie w zakładach hotelarskich działalności

rozrywkowej, w określonym zakresie i rodzaju (zespoły muzyczne, soliści i zespoły lokalne
oraz dancingi, kabarety, rewie, a także dyskoteki itp.).

Grupa czwarta obejmuje wynajem sal i urządzeń dla organizacji kongresów, konferencji,

szkoleń. Z tymi usługami związana jest kompleksowa obsługa w postaci: tłumaczenia,
radiofonizacji, nagrań, protokołowania, druku wydawnictw oraz wynajmu sprzętu, organizacji
wystaw i pokazów mody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Grupa piąta obejmuje wynajem miejsc garażowych i parkingowych, usługi warsztatów

naprawczych, myjni, stacji benzynowych, sklepów (punktów) z częściami zamiennymi do
samochodów, usługi kierowców, sprzedaż informatorów, map itp.

Do grupy szóstej zaliczono świadczenie usług umożliwiających podróżującym wraz

z rodziną zapewnienie opieki nad dziećmi oraz atrakcyjne programy turystyczne, rekreacyjne
odrębnie dla dzieci i dorosłych.

Grupa siódma obejmuje zespół typowych usług, bieżąco realizowanych przez hotel, takich

jak: usługi klubu hotelowego, portierów i bagażowych, boyów, przechowywanie bagażu,
czyszczenie, pranie i prasowanie odzieży, usługi telekomunikacyjne, rezerwacja miejsc
hotelowych w innych miejscowościach, wynajem samochodów bez kierowcy i z kierowcą
wymiana walut, organizowanie w ramach własnych lub za pośrednictwem biur podróży
wycieczek lokalnych, transferów, wycieczek krajoznawczych itp., rezerwacja, zakup
i doręczanie biletów komunikacyjnych i na imprezy rozrywkowe (teatr, opera, koncerty, rewia,
kino) i na imprezy sportowe, udzielanie informacji dotyczących m.in. zabytków historycznych,
muzeów, galerii, widowisk, teatrów, lokali nocnych, ruchu komunikacyjnego, usług
telekomunikacyjnych, doręczanie korespondencji oraz przesyłek.

Grupa ósma obejmuje działalność usługową różnych punktów handlowych i usługowych

w hotelu: zakładów fryzjersko-kosmetycznych, sklepów z pamiątkami, kiosków z kwiatami,
gazetami, papierosami, przyborami kosmetycznymi oraz punktów handlowych z określonym
rodzajem towarów i artykułów, a czasem zespół magazynów i sklepów.

W dziewiątej grupie autor umieścił usługi o charakterze sportowo-rekreacyjnym. Należą

do nich: baseny w hotelu i na wolnym powietrzu (niekiedy z wodą morską), sauny, sale do
uprawiania gimnastyki, tereny do uprawiania sporu (golfa, tenisa, siatkówki, koszykówki) oraz
sale gier (ping-pong, brydż, szachy, kręgielnie), zagospodarowane i urządzane plaże (szatnie,
leżaki, kosze, parasole, materace) oraz wynajem koni do uprawiania jeździectwa.

Grupa dziesiąta obejmuje wynajem sprzętu oraz urządzeń sportowych i rekreacyjnych,

takich, jak wszelkiego rodzaju sprzęt pływacki (łodzie, żaglówki, motorówki, kajaki i rowery
wodne), sprzęt wędkarski oraz sprzęt do sportów górskich, letnich i zimowych.

grupy

jedenastej

zaliczono

świadczenie

usług

sanatoryjnych

łącznie

z przyrodoleczniczymi.

W grupie dwunastej mieszczą się usługi organizowane nie tylko dla gości hotelowych,

takie jak galerie malarstwa, wystawy, kasyna gry, konkursy gastronomiczne i pokazy mody.

Oprócz działalności podstawowej i usług towarzyszących w hotelach organizowane są

usługi pomocnicze takie, jak produkcja cukiernicza, garmażeryjna, produkcja lodów, wód
gazowanych, usługi naprawcze, pralnicze itp.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie cechy wyróżniają usługę hotelarską spośród innych?
2. Podaj definicję usługi hotelarskiej.
3. Na czym polega istota usługi hotelarskiej?
4. Jakie są najważniejsze cechy usług hotelarskich?
5. Jaki rodzaj usług jest określana jako „podstawowe”?
6. Jaki rodzaj usług jest określana jako „uzupełniające”?
7. Jaki rodzaj usług jest określana jako „fakultatywne”?
8. Jaki rodzaj usług jest określana jako „towarzyszące”?
9. Jaki rodzaj usług jest określana jako „dodatkowe”?
10. Jaki rodzaj usług jest określany jako „obce”?
11. Wymień grupy usług hotelarskich wyodrębnionych wg kryterium rodzaju, charakteru

i miejsca realizacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na przedstawionym wykazie usług hotelarskich zaznacz literą „P” usługi podstawowe,

a literą „F” usługi fakultatywne:
wypożyczenie maszynki do golenia,
wypożyczenie suszarki do włosów,
usługi informacyjne,
pranie bielizny osobistej,
wypożyczenie dyktafonu,
wypożyczenie magnetofonu,
prasowanie,
usługi fryzjerskie,
parkowanie na strzeżonym parkingu,
wypożyczenie przyborów do szycia,
wypożyczenie szczotki do ubrania,
przynoszenie bagażu,
przechowywanie bagażu,
wyżywienie,
noclegi
czyszczenie odzieży i obuwia,
budzenie na życzenie,
room serwis,
telewizor,
klimatyzacja,
organizowanie kongresów i konferencji,
zapewnienie opieki nad dziećmi,
wymiana walut,
usługi telekomunikacyjne,
rezerwacja miejsc w hotelu w innym mieście,
rezerwacja miejsc w środkach telekomunikacyjnych,
zakup biletów,
wynajem samochodu,
organizacja wycieczek lokalnych,
korzystanie z basenu,
korzystanie z siłowni, sauny,
korzystanie z terenu i sprzętu do tenisa, golfa,
wypożyczanie leżaków, materacy, koszy na plażę
wypożyczanie sprzętu pływackiego i wędkarskiego,
wyprowadzanie psów,
wskazanie osobie niepełnosprawnej np. miejsca w restauracji, depozyt hotelowy,
sauna,
basen do masażu podwodnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z podziałem usług na podstawowe i fakultatywne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) podzielić wypisane usługi,
4) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

kartki papieru,

–

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z zakresem usług świadczonych w hotelach 3-, 4- i 5-gwiazkowych. Wypisz

usługi podstawowe i dodatkowe z podziałem na kategorie hoteli.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) przeanalizować zakres usług świadczonych w hotelach 3-, 4- i 5-gwiazkowych,
3) przygotować projekt tabeli,
4) wypełnić tabelę wpisując usługi podstawowe i dodatkowe w tabeli,
5) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

–

drukarka,

–

kartki papieru,

–

informacje na temat zakresu usług świadczonych przez hotele o różnych kategoriach,

–

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z zakresem usług świadczonych w różnych regionach Polski. Wypisz usługi

podstawowe i dodatkowe z podziałem lokalizację tych hoteli.

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z zakresem usług świadczonych w hotelach 3-, 4- i 5-gwiazkowych,
3) przygotować projekt tabeli,
4) wypełnić tabelę wpisując usługi podstawowe i dodatkowe w tabeli,
5) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

–

drukarka,

–

kartki papieru,

–

materiały informacyjne dotyczące zakresu usług świadczonych w hotelach w różnych
regionach Polski,

–

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić cechy wyróżniające usługę hotelarską spośród innych usług?



2) podać definicję usługi hotelarskiej?



3) scharakteryzować istotę usługi hotelarskiej?



4) wymienić najważniejsze cechy usług hotelarskich?



5) scharakteryzować usługi podstawowe?



6) scharakteryzować usługi uzupełniające?



7) scharakteryzować usługi fakultatywne?



8) scharakteryzować usługi towarzyszące?



9) scharakteryzować usługi dodatkowe?



10) scharakteryzować usługi obce?



11) wymienić grupy usług hotelarskich wyodrębnionych wg kryterium

rodzaju, charakteru i miejsca realizacji?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Usługi hotelarskie płatne i nieodpłatne

4.6.1. Materiał nauczania

Rodzaj świadczonych usług określają obowiązujące przepisy prawne dotyczące wymagań

rodzajowych i kategoryzacyjnych. Jednak współczesny obiekt powinien być elastyczny by
przyciągać gości, gdyż są oni coraz bardziej wymagający. Dlatego przedsiębiorstwa hotelarskie
nie tylko spełniają minimum opisane w kategoryzacji, lecz wychodzą naprzeciw oczekiwaniom
gości, samodzielnie kształtując ofertę usług według potrzeb klientów i na miarę własnych
możliwości.

Zakres usług hotelarskich można podzielić na usługi podstawowe (płatne) i uzupełniające

(bezpłatne), oraz dodatkowe (odpłatne) świadczone przez jednostki wyspecjalizowane w danej
działalności z wykorzystaniem oddanych im do dyspozycji pomieszczeń [5, s. 185].

Usługi podstawowe w hotelu mają charakter płatny.

Do usług bezpłatnych dodatkowych zaliczyć należy m.in.:

1) Budzenie, w hotelach wyższej kategorii i dla gości VIP realizowane jest przez telefon, ale

nie automatycznie. W niższych kategoriach usługa przebiega w ruchu automatycznym,
innym rozwiązaniem jest wyposażanie pokoi w telefon, radio czy telewizor z wbudowaną
funkcją budzika. Usługa nie obowiązuje na kempingach i polach biwakowych,
w schroniskach i schroniskach młodzieżowych oraz w obiektach świadczących usługę
hotelarską.

2) Informacja turystyczna nie jest obowiązkowa w wielu obiektach hotelarskich, lecz kultura

obsługi wymaga udzielania podstawowych informacji podróżniczych. Minimalny zakres
wiadomości udzielanych przez hotel w ramach informacji turystycznej ogranicza się do
czterech grup:

−

informacji dotyczących hotelu i usług przez niego świadczonych,

−

informacji o miejscowości, w której znajduje się hotel; dotyczą one głównie danych
z zakresu książki teleadresowej, przewodnika po mieście, planu miasta, mapy okolic,
rozkładów komunikacyjnych, informacji o turystycznej atrakcyjności i ofercie
kulturalnej miejscowości,

−

informacji o okolicy,

−

informacji ogólnokrajowych z zakresu mapy Polski, przewodnika po Polsce,
rozkładów jazdy różnych środków komunikacji.
Dodatkową usługą z zakresu informacji w hotelu może być wyszukiwanie na zlecenie
gości informacji w sieci Internet, kopiowanie biuletynów prasowych, prognoz meteo,
publikacji giełdowych itp.

3) Przechowalnia bagażu, z której korzystają głównie ci klienci, którzy nie przedłużając doby

hotelowej zatrzymują się w miejscu lokalizacji hotelu oraz dla gości, którzy oczekują na
przygotowanie pokoju (gość nie powinien oczekiwać, pokój winien być wcześniej
przygotowany).

4) Doręczanie korespondencji i wiadomości pozostawionych dla gości. Hotel jest

zobowiązany niezwłocznie doręczyć korespondencję dla gościa hotelowego. Niektóre
obiekty hotelarskie posiadają specjalne druki, które wypełnia pracownik hotelu przyjmując
informację telefonicznie lub w przekazie bezpośrednim przy ladzie recepcyjnej. Informacja
dla gościa w pokoju hotelowym o pozostawionej dla niego wiadomości odbywa się często
poprzez telefon z wbudowaną funkcją świetlną. Na sygnał o wiadomości zapala się
czerwona lampka. Inne hotele informację o wiadomości dla gościa przekazują przez aparat

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

telewizyjny, wyświetlając na ekranie komunikat. Inne wypisują na specjalnej tablicy
Mesage nazwisko gościa lub numer pokoju, dla którego jest wiadomość.

5) Korzystanie z klubu hotelowego, którym są pomieszczenia ogólnodostępne w obiekcie

hotelarskim. Gość może skorzystać w nich najczęściej z prasy codziennej, telewizji.

6) Depozyt – to oddanie na przechowanie pieniędzy i rzeczy wartościowych wniesionych

przez gościa hotelowego do obiektu wyznaczonej do tego celu obsłudze hotelowej.
W polskim prawodawstwie hotele, motele, pensjonaty, domy wycieczkowe, schroniska
młodzieżowe, kempingi wszystkich kategorii oraz schroniska mają obowiązek przyjęcia
określonych rzeczy na przechowanie i odpowiadają za nie zgodnie z przepisami Kodeksu
Cywilnego.

7) Obsługa bagażowa – jest to pomoc w transporcie bagażu, jaką otrzymuje gość hotelowy

w hotelach, motelach i pensjonatach począwszy od kategorii 3-gwiazdkowej wzwyż.

8) Wezwanie taksówki – taksówka może być wezwana na życzenie gościa hotelowego prze

pracownika recepcji lub portiera. Hotele renomowane posiadają często własne
samochody; osobowe z obsługą szofera lub bez, bądź też mają podpisaną umowę
z przedsiębiorstwem transportowym na świadczenie usług przewozowych dla gości.

9) Usługi służby pięter dotyczące szczególnie doposażenia pokoi np. w dodatkowy koc

łóżeczko dla dziecka, dodatkowe sprzątanie pokoju, dodatkową wymianę bielizny
pościelowej i ręczników, oczyszczenie obuwia (również przez automaty na korytarzach).

10) Udzielanie pierwszej pomocy oraz skorzystanie z apteczki – gość może bezpłatnie

skorzystać z apteczki hotelowej, która znajduje się w recepcji obiektu hotelarskiego.
W razie nagłego wypadku pracownik hotelu jest zobowiązany udzielić pierwszej pomocy
gościowi, wezwać pomoc oraz odpowiednie służby, a także zawiadomić swojego
zwierzchnika.
Usługi dodatkowe płatne świadczone w zakładach hotelarskich połączone są

w następujące grupy:
1) Usługi rezerwacyjne – rezerwacja biletów i zakup ich na wszelkie imprezy kulturalne

sportowe oraz na środki komunikacji. Do zrealizowanej usługi doliczana jest prowizja dla
hotelu.

2) Podawanie posiłków do pokoju – room sernice – za usługę gastronomiczną kelner dolicza

najczęściej do rachunku 20% jego wartości.

3) Wypożyczanie przedmiotów użytkowych – maszyn do pisania, komputerów, laptopów

parasoli plażowych, leżaków itp. Za użyczenie przedmiotów hotel pobiera opłatę za ich
użytkowanie.

4) Usługi bytowe – pranie bielizny gości, czyszczenie i prasowanie odzieży oraz garderoby.

Bez względu na to, czy hotel korzysta z własnej pralni czy publicznej, gość zostaje
obciążony rachunkiem jedynie za usługę bytową.

5) Obsługa finansowa – kasa wymiany walut. Hotel pobiera prowizję za dokonywani

transakcji finansowych jedynie w przypadku wymiany waluty obcej na polską oraz może
samodzielnie ustalać kurs waluty. Natomiast od płatności za usługę hotelarską w innej
walucie niż: złoty polski hotel nie pobiera prowizji, tylko w przypadku wcześniejszej
informacji o honorowaniu danej waluty.

6) Usługi telekomunikacyjne – zamawianie rozmów telefonicznych, wysyłanie faksów

teleksów i telegramów. Do zrealizowanej usługi hotel dolicza własną prowizję wcześnie
ustaloną przez kierownictwo hotelu i po wcześniejszym poinformowaniu gościa o jej
wysokości. Inną formą płatności jest automatyczne obciążanie rachunku gościa za usługę
wg ustalonego cennika (ustalona taryfa za impuls telefoniczny).

7) Usługi rekreacyjne – baseny, sauny, siłownie, pokoje do ćwiczeń gimnastycznych, boiska

do gier zespołowych, mini golfa, tenisa, kręgielnia, sale gier mechanicznych, pokoje zabaw

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dla dzieci, opiekunki do dzieci itd. W hotelach Europy Zachodniej usługi rekreacyjne dla
gości hotelowych zalicza się do usług bezpłatnych mając na względzie zachęcenie ich do
korzystania z usługi hotelu. W Polsce nadal w wielu obiektach bazy noclegowej są płatne.

8) Usługi dla zmotoryzowanych – garaże, parkingi, serwisy samochodowe, myjnie

samochodów. Usługi parkingowe wzorem hoteli Europy Zachodniej są dość często usługą
bezpłatną lub płatną w formie symbolicznej. Pozostałe usługi z tej grupy są płatne we
wszystkich obiektach hotelarskich.
Usługi dodatkowe uzupełniające są związane z zagospodarowaniem pomieszczeń

hotelowych na różnego rodzaju usługi handlowe. Usługi te świadczy zakład fryzjersko-
kosmetyczny, sklep z prasą czy pamiątkami, punkt wynajmu samochodów, biuro podróży,
galeria sztuki itd.

Klient hotelu przy takim podziale usług może doskonale zorientować się, kiedy musi liczyć

się z dodatkowymi kosztami w czasie pobytu.

Usługi uzupełniające, zwane też komplementarnymi, są usługami nieodłącznie związanymi

z działalnością podstawową, tzn. usługi, z których klient jest zmuszony skorzystać, jeżeli
zdecydował się na skorzystanie z działalności podstawowej, bądź też, z których mógłby
skorzystać w innym miejscu lub w inny sposób, lecz byłoby to bardzo uciążliwe. Do tej grupy
usług zaliczamy m.in.:

−

depozyt przedmiotów wartościowych,

−

szatnia w gastronomii,

−

przechowalnia bagażu,

−

usługi toalet,

−

budzenie,

−

dostarczanie poczty dla gościa,

−

informacja turystyczna,

−

usługa telekomunikacyjna.
Usługi te, może z wyjątkiem usług telekomunikacyjnych, których rodzaju centrala

telefoniczna nie rozróżnia i uwzględnia jedynie jednostki taryfowe, powinny być w zakładzie
hotelarskim bezpłatne. Nie jest to jednak określenie ścisłe, gdyż świadczenia te zostały
wliczone do ceny podstawowej.

Usługi fakultatywne to usługi, z których korzystanie nie jest koniecznym skutkiem

skorzystania z usług podstawowych. Zaliczamy do nich te usługi, które zmierzają do
urozmaicenia pobytu gościa w zakładzie hotelarskim, a zwłaszcza usługi rozrywkowe
i rekreacyjne. Wśród usług fakultatywnych znajdują się też takie usługi, które ze względu na
łączenie ceny i miejsca ich realizacji zaliczamy do usług nietypowych. Ceny ich, bowiem
podlegają negocjacji, ale nie zostało też wykluczone posiadanie przez hotel osobnego cennika
na te usługi. Usługi fakultatywne łączone z usługą podstawową to np. udostępnienie sali
wielofunkcyjnej dla grupy gości korzystających poza sezonem z usługi podstawowej.

Trzecią grupę stanowią usługi towarzyszące. Są to pozostałe usługi dodatkowe, do

których należą usługi handlowe oraz usługi osobiste. Korzystanie z tych usług nie jest
związane z korzystaniem z usług noclegowych lub gastronomicznych. Wręcz przeciwnie jest to
odrębny rodzaj działalności, który oprócz gości hotelowych może być skierowany do
odrębnego segmentu rynku, np. do klientów zamieszkałych w danej miejscowości.

Usługi handlowe polegają na sprzedaży detalicznej wyrobów z własnej produkcji

cukierniczej bądź garmażeryjnej, często we własnym sklepie. Usługi osobiste, jak fryzjerskie,
kosmetyczne, są skierowane także do odrębnego segmentu rynku ze względu na stosunkowo
małą częstotliwość korzystania z nich przez gości hotelowych.

W hotelach bywają również niezwykłe usługi. W 1998 r. w Petershagen w Niemczech

otwarto hotel urządzony w więzieniu pochodzącym z 1923 r., w którym doba kosztowała 36

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

DEM, a goście hotelowi otrzymywali ubrania więzienne, personel zaś był umundurowany
w uniformy strażników.

Wymienione usługi oferowane gościom znajdowały się w katalogach. Nie oznacza to, że

znajdowały się one na terenie hotelu. Często na przykład pola golfowe mogły się znajdować
w tej samej miejscowości.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Podaj podział zakresu usług hotelarskich?
2. Jakie charakter mają usługi podstawowe w hotelu?
3. Jakie usługi są zaliczane do usług bezpłatnych dodatkowych?
4. Wymień usługi dodatkowo płatne świadczone w zakładach hotelarskich?
5. Wymień usługi dodatkowo uzupełniające?
6. Wymień usługi fakultatywne płatne?
7. Wymień usługi towarzyszące płatne i bezpłatne?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z przedstawionego wykazu usług świadczonych w hotelu miejskim 3-gwiazkowym wypisz

oddzielnie usługi podstawowe oraz usługo dodatkowe, a następnie zaznacz literą „K” usługi
komplementarne, literą „F” usługi fakultatywne i literą „T” usługi towarzyszące.
1. Telefon w recepcji
2. Dostęp do Internetu w pokojach
3. Telewizor
4. Sejf
5. Mini-bar
6. Woda mineralna w pokojach
7. Przechowalnia bagażu gości
8. Kwiaciarnia
9. Sprzedaż kosmetyków
10. Kawiarnia
11. Sala konferencyjna
12. Masaż
13. Solarium
14. Wycieczka z przewodnikiem
15. Nocleg
16. Aperitif bar
17. Podawanie śniadań
18. Pranie
19. Prasowanie

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonaj analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z podziałem usług hotelarskich na podstawowe i dodatkowe,
3) podzielić i oznaczyć literami K, F, T wypisane usługi hotelarskie,
4) zaprezentować pracę na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

kartki papieru,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Odwiedź dowolnie wybrany hotel i przygotuj informacje dotyczące usług płatnych

i bezpłatnych w tym hotelu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z podziałem usług na płatne i bezpłatne,
3) odwiedzić wybrany hotel,
4) zapoznać się z zakresem usług świadczonych w hotelu,
5) podzielić wypisane usługi na płatne i bezpłatne,
6) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory do pisania,

−

kartki papieru,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj porównania rodzaju usług płatnych i bezpłatnych świadczonych w hotelach 3-

i 5-gwiazkowych. Zgromadzone informacje umieść w tabeli

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) przeanalizować zakres usług świadczonych w hotelach 3- i 5-gwiazkowych,
3) przygotować projekt tabeli,
4) wypełnić tabelę,
5) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

drukarka,

−

kartki papieru,

−

informacje na temat zakresu usług świadczonych w hotelach o różnych kategoriach,

−

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wymienione niżej usługi podziel na podstawowe i dodatkowe, oraz na odpłatne

i nieodpłatne:
wypożyczenie maszynki do golenia,
wypożyczenie suszarki do włosów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

usługi informacyjne,
pranie bielizny osobistej,
wypożyczenie dyktafonu,
wypożyczenie magnetofonu,
prasowanie,
usługi fryzjerskie,
parkowanie na strzeżonym parkingu,
wypożyczenie przyborów do szycia,
wypożyczenie szczotki do ubrania,
przynoszenie bagażu,
przechowywanie bagażu,
wyżywienie,
noclegi
czyszczenie odzieży i obuwia,
budzenie na życzenie,
room serwis,
telewizor,
klimatyzacja,
organizowanie kongresów i konferencji,
zapewnienie opieki nad dziećmi,
wymiana walut,
usługi telekomunikacyjne,
rezerwacja miejsc w hotelu w innym mieście,
rezerwacja miejsc w środkach telekomunikacyjnych,
zakup biletów,
wynajem samochodu,
organizacja wycieczek lokalnych,
korzystanie z basenu,
korzystanie z siłowni, sauny,
korzystanie z terenu i sprzętu do tenisa, golfa,
wypożyczanie leżaków, materacy, koszy na plażę
wypożyczanie sprzętu pływackiego i wędkarskiego,
wyprowadzanie psów,
wskazanie osobie niepełnosprawnej np. miejsca w restauracji, depozyt hotelowy,
sauna,
basen do masażu podwodnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy materiału nauczania,
2) zapoznać się z podziałem usług hotelarskich na podstawowe i dodatkowe,
3) zapoznać się z podziałem usług hotelowych na płatne i bezpłatne,
4) podzielić wypisane usługi,
5) zaprezentować pracę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

kartki papieru,

–

literatura zgodna z rozdziałem 6 Poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać zakres usług hotelarskich?



2) określić charakter usług podstawowych w hotelu?



3) wymienić usługi zaliczane do usług bezpłatnych dodatkowych?



4) wymienić

usługi

dodatkowo

płatne

świadczone w zakładach

hotelarskich?



5) wymienić usługi dodatkowo uzupełniające?



6) wymienić usługi fakultatywne płatne?



7) wymienić usługi towarzyszące płatne i bezpłatne?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
5. Test zawiera 20 pytań wielokrotnego wyboru, w tym:

–

14 z poziomu podstawowego,

–

6 z poziomu ponadpodstawowego.

Do każdego pytania dołączone są cztery możliwości. Tylko jedna jest prawdziwa.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, wstawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Nie masz obowiązku rozwiązywania zadań w kolejności podanej w teście. Możesz zacząć

od dowolnego, które dla Ciebie jest najłatwiejsze.

9. Przed wykonaniem każdego zadania przeczytaj bardzo uważnie polecenie.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wszelkiego rodzaju obiekty noclegowe, ich części lub części specjalnie dostosowanych

środków transportowych, a także wyodrębnione tereny wraz z urządzeniami bezpośrednio
związane z obsługą osób podróżujących to
a) obiekt noclegowy.
b) obiekt hotelarski.
c) zakład hotelarski.
d) baza noclegowa.

2. Jednostką miary usługi hotelowej jest

a) nocleg.
b) doba hotelowa.
c) liczba jednostek mieszkalnych.
d) usługa hotelowa.

3. Istotą hotelarstwa jest

a) gościnność.
b) nocleg.
c) zarabianie pieniędzy.
d) istnienie hoteli.

4. Podstawowym rodzajem ryzyka w hotelarstwie jest

a) względnie stały potencjał
b) kapitałochłonność – hotele wymagają zaangażowania bardzo poważnych środków.
c) niezadowolenie gościa z procesu zaspokajania jego potrzeb hotelarskich gestykulację

i mowę.

d) nietrwałość produktów.

5. Zestaw obiektów hotelowych zarządzanych lub nadzorowanych przez centralę, która

wypracowała indywidualne cechy charakterystyczne w odniesieniu do funkcji standardu,
zakresu świadczonych usług, organizacji i innych cech zewnętrznych to
a) system hotelowy.
b) łańcuch hotelowy.
c) obiekty noclegowe.
d) zakłady hotelarskie.

6. Zespół hoteli posługujących się tą samą nazwą i znakiem, mających określone cechy

użytkowe: jednolite warunki lokalizacyjne, ta sama struktura organizacyjna, dokumentacja
eksploatacyjna,

standard

wyposażenia

części

noclegowej

i gastronomicznej, jednolity system komputerowy we wszystkich obiektach, centralny
system rezerwacji świadczeń, jednolity system to
a) łańcuch hotelowy.
b) system hotelowy.
c) sieć hotelowa.
d) baza noclegowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Obiekty świadczące usługę hotelarską, dostępne dla danej grupy gości posiadających

określony dokument uprawniający do zatrzymania się w danym obiekcie to
a) baza noclegowa.
b) obiekty środowiskowe.
c) obiekty ogólnodostępne.
d) system hotelowy.

8. Obiekty użytkowane przez cały rok to

a) obiekty całoroczne.
b) obiekty hotelarskie.
c) obiekty noclegowe.
d) obiekty sezonowe.

9. Obiekty hotelarskie położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług

motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem to
a) hotele.
b) motele.
c) pensjonaty.
d) zakłady rezydenckie.

10. Obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych

(campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie
samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów to
a) pola namiotowe.
b) domy wycieczkowe.
c) kempingi.
d) pensjonaty.

11. Obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych,

świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów to
a) pola namiotowe.
b) domy wycieczkowe.
c) kempingi.
d) schroniska.

12. Ze względu na zakres świadczonych usług hotele dzielimy na

a) obiekty wypoczynkowe, kuracyjne, sportowe.
b) hotele i pensjonaty stale lub prawie stale czynne.
c) hotel garni.
d) hotele pełne.

13. Kategoryzacja to

a) ich podział ze względu na rodzaj (typ).
b) podział obiektów ze względu na ich standard.
c) podział hoteli ze względu na zakres świadczonych usług.
d) podział hoteli ze względu na okres eksploatacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Światowa Organizacja Turystyki dzieli obiekty noclegowe na

a) turystyczne zakłady zakwaterowania zbiorowego i prywatne turystyczne miejsca

zakwaterowania.

b) hotele i motele.
c) hotele i schroniska.
d) motele i pensjonaty.

15. Biorąc pod uwagę funkcje, zakres usług, położenie, klasy, okres działania, powiązania

z transportem, czas pobytu gości, wyróżnia się
a) pełny hotel, który przyjmuje stałych gości, passantów, wycieczkowiczów, udzielający

wszystkim noclegów i żywienia.

b) hotele i motele.
c) hotele i schroniska.
d) motele i pensjonaty.

16. Jednostka mieszkalna rezydencjonalna to

a) wieloizbowa j.m., przystosowana do obsługi ruchu familijnego, w skład której mogą

wchodzić: jedna lub więcej sypialni, kilka węzłów higieniczno-sanitarnych, pokój
dzienny z aneksem kuchennym i inne pomieszczenia pomocnicze.

b) trzy- i więcej łóżkowe jednostki mieszkalne, stosowane w popularnej bazie

hotelarskiej i turystycznej.

c) dwu- i więcej izbowe jednostki mieszkalne, posiadające indywidualne wykończenie

i wyposażenie.

d) jednołóżkowe jednostki mieszkalne z dostawką (aranżowane w typowej dwułóżkowej

j.m.).

17. Poniższe zdjęcie przedstawia

a) łóżko.
b) aneks wypoczynkowy.
c) pokój.
d) przedpokój.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Podstawowym elementem węzła higieniczno sanitarnego przedstawionego na zdjęciu jest

a) dywanik przy wannie.
b) waga osobowa.
c) mydelniczka, wieszaki na ręczniki, uchwyty przy wannie.
d) umywalka.

19. Czasowe wynajmowanie podróżnym pokoi lub miejsc oraz korzystanie z wybranych usług

to definicja
a) usługi hotelarskiej.
b) jednostki mieszkalnej w hotelu.
c) hotelu.
d) pensjonatu.

20. Krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, miejsc noclegowych,

miejsc na ustawienie namiotów, przyczep samochodowych oraz świadczenie usług z tym
związanych to definicja
a) usługi hotelarskiej.
b) jednostki mieszkalnej w hotelu.
c) hotelu.
a) pensjonatu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………………….....................

Charakteryzowanie działalności hotelarskiej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Adamowicz J., Wolak G.: Jak być hotelarzem. Krakowska Szkoła Hotelarska, Kraków 2003
2. Błądek Z.: Hotele – programowanie, projektowanie, wyposażenie. Palladium s.c.

Architekci Błądek, Manikowski, Poznań 2001

3. Koman S., Kubiki M.: Poradnik ekonomiczny dla hotelarzy, Polskie Hotele Sp. z o.o,

Warszawa 1996

4. Mikuta B., Rawicka B., Świątkowska M.: Usługi hotelarsko-turystyczne. Format-AB.

Warszawa 2007

5. Milewska M., Włodarczyk B.: Hotelarstwo. Podstawowe wiadomości z zakresu

hotelarstwa. Wydawnictwo WSTH, Łódź 2005

6. Mitura M., Koniuszewska E.: Ekonomika i organizacja pracy w hotelarstwie. Centrum

Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa 2006

7. Oparka S., Nowicka T.: Organizacja i technika pracy w hotelarstwie. Polskie Zrzeszenie

Hoteli, Warszawa 2006

8. Pląder D. (red.): Organizacja pracy w hotelarstwie. Krakowska Szkoła Hotelarska,

Kraków 2001

9. Szostak

D.:

Podstawy

hotelarstwa.

Wydawnictwo

Naukowe

Uniwersytetu

Szczecińskiego, Szczecin 2004

10. Turkowski M.: Marketing usług hotelarskich. PWE, Warszawa 2003
11. Witkowski Cz.: Podstawy hotelarstwa cz. I. Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 1999
12. Wolak G. (red.): Organizacja pracy w hotelarstwie. Krakowska Szkoła Hotelarska,

Kraków 2006

13. http:/www.ehotelarz.com
14. http:/www.gastrona.com
15. http:/www.hotelarze.com
16. http://www.hotelarze.pl

Czasopisma branżowe:
–

Hotelarz

–

Świat Hoteli

–

Doradca Hotelarza