pracownik pomocniczy obslugi hotelowej 913[01] o1 01 u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Cezary Tarczyński

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
913[01].O1.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa
mgr inż. Alicja Drażba

Opracowanie redakcyjne:
mgr Cezary Tarczyński

Konsultacja:
dr inż. Marek Krzemiński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 913[01].01.01,
„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu pracownik
pomocniczy obsługi hotelowej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Wymagania higieniczno-sanitarne oraz środki i zasady postępowania
w przypadku zagrożeń

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa
w gastronomii i hotelarstwie

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3

Bezpieczeństwo gości i ich mienia oraz ochrona środowiska

4.3.1. Materiał nauczania
4.3.2. Pytania sprawdzające
4.3.3. Ćwiczenia
4.3.4. Sprawdzian postępów

28
28
32
32
33

Sprawdzian osiągnięć 34

Literatura 39

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
przepisów sanitarnych podczas wykonywania zadań zawodowych jak również uświadamianiu
konsekwencji ich nieprzestrzegania.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne,

−−−−

wykaz umiejętności, jakie powinieneś posiadać, aby bez problemów korzystać
z poradnika,

−−−−

cele kształcenia,

−−−−

wykaz umiejętności, jakie będziesz zdobywać podczas pracy z poradnikiem,

−−−−

materiał nauczania,

−−−−

wiadomości niezbędne do opanowania treści jednostki modułowej,

−−−−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−−−−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−−−−

sprawdzian postępów,

−−−−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań,

−−−−

literaturę uzupełniającą.
Szczególną uwagę zwróć na opanowanie umiejętności: zapobiegania zagrożeniom

występującym na poszczególnych stanowiskach pracy oraz doborze odzieży ochronnej
i sprzętu ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

913[01].01.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

913[01].01

Podstawy zawodu

913[01].01.02

Stosowanie przepisów prawa

w działalności zawodowej

913[01].O1.03

Kształtowanie wizerunku pracownika

pomocniczego obsługi hotelowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

rozróżniać podstawowe zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego,

−−−−

rozróżniać podstawowe numery alarmowe,

−−−−

wskazywać podstawowe środki ochrony indywidualnej,

−−−−

czytać ze zrozumieniem instrukcje bhp i instrukcje przeciwpożarowe,

−−−−

rozróżniać ogólne prawa i obowiązki pracownika,

−−−−

korzystać z urządzeń telekomunikacyjnych,

−−−−

korzystać z urządzeń elektrycznych i gazowych,

−−−−

segregować odpady i surowce wtórne,

−−−−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−−−−

obsługiwać komputer,

−−−−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

rozpoznać czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne w środowisku pracy,

−

zapobiec zagrożeniom zdrowia i życia, które mogą wystąpić podczas wykonywania
czynności zawodowych,

−

dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,

−

zastosować się do obowiązującego regulaminu w obiekcie hotelowym,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

−

zastosować przepisy sanitarne obowiązujące w gastronomii i hotelarstwie,

−

zastosować zasady postępowania dotyczące bezpieczeństwa gości i mienia,

−

wezwać pomoc w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia,

−

zastosować przepisy ochrony środowiska podczas wykonywania czynności zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Wymagania higieniczno-sanitarne oraz środki i zasady
postępowania w przypadku zagrożeń związanych z pracą
w gastronomii i hotelarstwie

4.1.1

Materiał nauczania

Wymagania higieniczno-sanitarne dla hoteli i innych obiektów noclegowych zawarte są

w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 roku w sprawie
obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie określa
wymagania budowlane, przeciwpożarowe i sanitarne dotyczące tych obiektów.

sposób

szczegółowy

wymaganiach

higieniczno-sanitarnych

informuje

rozporządzenie Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 26 lipca 1973
roku.

Przepisy ogólne rozporządzenia określają w rozdziale pierwszym:

−−−−

wymagania higieniczno-sanitarne dla hoteli i innych zakładów noclegowych,

−−−−

sposób zaopatrywania w wodę zdatną do picia i na potrzeby gospodarcze,

−−−−

wymianę powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych,

−−−−

pomieszczenia sanitarno-socjalne, jakie powinny występować w hotelu.

W rozdziale drugim rozporządzenia znajdziemy przepisy dotyczące:

−−−−

wyposażenia hoteli w urządzenia wodociągowe i kanalizacyjne,

−−−−

sposobów zagospodarowania pokoi, klatek schodowych, urządzeń higieniczno-
-sanitarnych i wyposażenia wszystkich pomieszczeń,

−−−−

sposobów transportu brudnej bielizny,

−−−−

sposobów i częstotliwości dezynfekcji,

−−−−

sposobu postępowania w razie wystąpienia choroby zakaźnej,

−−−−

zaopatrzenia w apteczki pierwszej pomocy.

Przepisy rozporządzenia określają minimalne wymagania higieniczno-sanitarne dla hoteli

i innych zakładów noclegowych.

Zakład powinien być zaopatrywany w wodę zdatną do picia i potrzeb gospodarczych oraz

posiadać:

−−−−

urządzenia do gromadzenia nieczystości stałych i płynnych,

−−−−

ustęp i umywalnię ogólnie dostępne, oddzielne dla kobiet i mężczyzn,

−−−−

pomieszczenia zakładów oraz przyległy teren powinny być utrzymywane stale
w czystości i codziennie dokładnie sprzątane,

−−−−

w pomieszczeniach mieszkalnych należy zapewnić wymianę powietrza zgodnie z Polską
Normą.

Pokoje i inne pomieszczenia powinny być suche i oświetlone zgodnie z odrębnymi

przepisami:

−−−−

na klatkach schodowych, korytarzach i hallach powinny znajdować się chodniki lub
wykładziny tłumiące odgłosy kroków i zabezpieczające przed poślizgnięciem,

−−−−

w pokojach powinny znajdować się kosze na odpadki,

−−−−

ustępy powinny być odpowiednio oznakowane, utrzymywane stale w czystości
i dezynfekowane oraz zaopatrzone w środki odorochłonne i papier toaletowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

w pomieszczeniach ustępów powinny być zainstalowane umywalki z bieżącą wodą,
zaopatrzone w ręczniki, w miarę możliwości do jednorazowego użycia, i mydło lub
suszarki elektryczne.

W zakładzie powinny znajdować się pomieszczenia:

−−−−

na bieliznę czystą oraz osobne pomieszczenie na bieliznę brudną,

−−−−

transport brudnej bielizny do pralni powinien odbywać się w zamkniętych opakowaniach,

Osoba przybywająca do zakładu powinna otrzymać czystą bieliznę pościelową i ręczniki
zmieniane w okresach ustalonych dla poszczególnych kategorii zakładów odrębnymi
przepisami:

−−−−

kołdry, koce, poduszki, materace itp. powinny być dezynfekowane okresowo, co
najmniej co pół roku, a cały zakład co najmniej raz w roku.

−−−−

w zakładzie należy systematycznie zwalczać owady i gryzonie.
Zakład powinien być zaopatrzony

w środki dezynfekcyjne,

dezynsekcyjne

i deratyzacyjne przechowywane w odpowiednio zabezpieczonych pomieszczeniach. W razie
stwierdzenia, że w zakładzie przebywała osoba chora na chorobę zakaźną, należy
niezwłocznie przeprowadzić dezynfekcję pomieszczenia przez nią zajmowanego oraz
urządzeń higieniczno-sanitarnych i wspólnych pomieszczeń, z których osoba ta korzystała lub
do których miała dostęp. Pokój, który zajmowała osoba chora na chorobę zakaźną, może być
wynajęty dopiero po dezynfekcji i za zgodą organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
W zakładzie powinna znajdować się odpowiednia liczba apteczek pierwszej pomocy,
zaopatrzonych w podstawowe leki i środki opatrunkowe, obsługiwanych przez pracowników
przeszkolonych w zakresie udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

W rozdziale trzecim jest mowa o zakładach gastronomicznych, jak również o innych

placówkach żywienia zbiorowego związanych z hotelami, które są regulowane odrębnymi
przepisami higieniczno-sanitarnymi (Rozporządzenie z dnia 19 sierpnia 2004).

Zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi zaleca się aby zakłady gastronomiczne

spełniały określone wymagania techniczno- technologiczne:

−−−−

odpowiednia wysokość pomieszczeń dla działu produkcyjnego i ekspedycyjnego, 3 m,
a dla magazynów, pomieszczeń sanitarnych i gospodarczych 2,5m,

−−−−

ciany i sufity powinny być z materiału gładkiego, nienasiąkającego i niepalnego,

−−−−

ciany korytarzy powinny być łatwo zmywalne,

−−−−

styki ścian i podłóg powinny być zaokrąglone, dla łatwiejszego utrzymania w czystości,

−−−−

schody powinny być pokryte materiałem antypoślizgowym,

−−−−

posadzki powinny być trwałe, nienasiąkliwe, nieśliskie, łatwe do umycia,

−−−−

podłoga w części produkcyjnej ma być gładka, nieścieralna, nieśliska, nienasiąkliwa,
łatwa w utrzymaniu w czystości,

−−−−

wszystkie pomieszczenia powinny mieć oświetlenie naturalne poza magazynami,

−−−−

oświetlenie sztuczne nie powinno zmieniać barwy naturalnej potraw, światło musi padać
równomiernie, aby nie występowały zacienienia,

−−−−

okna powinny być łatwe w utrzymaniu w czystości oraz zapewniania możliwość
wietrzenia pomieszczeń przez uchylanie ich górnych części,

−−−−

w oknach powinny być zamontowane siatki przeciw owadom,

−−−−

drzwi do zaplecza produkcyjnego oraz magazynów powinny być niepalne i osadzone
w niepalnej futrynie.
W miejscach uzasadnionych technologicznie powinny się znajdować wpusty podłogowe

z wymiennymi wiaderkami osadnikowymi. Ścieki z pomieszczeń produkcyjnych
i zmywalni powinny być odprowadzane do instalacji kanalizacji technicznej i odtłuszczane
przed odprowadzeniem do kanalizacji komunalnej. Zakład gastronomiczny powinien używać
do celów produkcyjnych i gospodarczych wody o udokumentowanej jakości, spełniającej
wymagania wody pitnej do celów spożywczych i potrzeb gospodarczych. Do umywalek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

należy doprowadzić wodę ciepłą i zimną, obok powinien być kran czerpalny ze złączką do
węża. Przy umywalkach należy umieścić zasobniki na mydło i środek dezynfekcyjny oraz
ręczniki jednorazowego użytku.

Kształtując bezpieczne i higieniczne warunki pracy należy prawidłowo wyposażyć oraz

zorganizować stanowisko pracy. W przestrzeni stanowiska roboczego znajdują się sprzęty,
materiały niezbędne do produkcji, gotowe wyroby oraz odpady. Stanowisko pracy powinno
być dostosowane do rodzaju i wielkości produkcji. Pracownik powinien mieć swobodę
ruchów i przestrzeń komunikacyjną. Na stanowisku pracy nie może się znajdować więcej
surowca niż jest przeznaczone na jedną zmianę. Odpady poprodukcyjne powinny być
wynoszone sukcesywnie zwłaszcza kiedy zagrażają bezpieczeństwu pracowników i jakości
produkcji. Maszyny i urządzenia musza być sprawne technicznie i czyste, zwłaszcza przy
produkcji żywności. Przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić sprawność maszyn
i urządzeń, a w razie uszkodzeń poinformować o tym przełożonych. Maszyny w ruchu muszą
być pod stałym nadzorem.

Podstawowe zasady zapobiegania porażeniom prądem elektrycznym:

−−−−

sprawdzenie, czy urządzenia są wyłączone ze źródła prądu,

−−−−

cały czas należy pamiętać o zagrożeniu, związanym z porażeniem prądem elektrycznym,

−−−−

instalacja elektryczna w pomieszczeniach musi być w dobrym stanie technicznym,

−−−−

natychmiastowe wyłączenie z użytku urządzeń z uszkodzoną izolacją i zauważalnym
iskrzeniem,

−−−−

podczas napraw wszelkie czynności przy maszynach i urządzeniach elektrycznych należy
wykonywać stosując dodatkowe zabezpieczenia np. chodnik gumowy, rękawice
dielektryczne, ręczne narzędzia z dodatkową izolacją,

−−−−

prace przy instalacji powinna wykonywać osoba, która posiada stosowne kwalifikacje
uprawnienia.

Ogólne zasady higieny pracownika zakładu gastronomicznego:

−−−−

pracownik przystępujący do pracy musi być zdrowy i posiadać aktualną książeczkę
zdrowia, za aktualność badań odpowiada pracownik,

−−−−

w przypadku stwierdzenia przez pracownika zmian, np. ropni, ran na skórze, nieżytu dróg
oddechowych ma on obowiązek przed rozpoczęciem pracy zgłosić się do przełożonego
celem oceny czy może zostać dopuszczony do pracy, wszelkiego typu skaleczenia muszą
zostać osłonięte opatrunkiem wodoszczelnym,

−−−−

pracownik jest zobowiązany nosić odzież ochronną, zabronione jest noszenie części
ubrania cywilnego lub wchodzenie w ubraniu cywilnym.
Wszyscy pracownicy są obowiązani:

−−−−

zachować czystość rąk, twarzy i całego ciała, posiadać czyste paznokcie krótko obcięte,

−−−−

nie nosić w czasie pracy biżuterii czyli pierścionków, wisiorków, kolczyków itp. oraz nie
malować paznokci,

−−−−

nie przechowywać w kieszeniach żadnych przedmiotów,
Higiena osobista pracownika w trakcie wykonywanych obowiązków:

−−−−

wstęp pracowników na stanowiska robocze zaczyna się od wydzielonej szatni z węzłem
sanitarnym,

−−−−

pracownicy zdejmują odzież własną i przebierają się w odzież roboczą, włosy powinny
być zakryte czepkiem,

−−−−

odzież osobista należy pozostawić w szatni, w szafkach poszczególnych pracowników,

−−−−

pracownik w odzieży roboczej może udać się do swojego stanowiska pracy tylko
wyznaczoną drogą,

−−−−

każdy pracownik przed przystąpieniem do pracy przechodzi odpowiednią procedurę
dopuszczającą do stanowiska pracy,

−−−−

po każdym opuszczeniu stanowiska pracy, przed powrotem pracownik musi umyć ręce,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

w czasie pracy pracownicy zobowiązani są do systematycznego mycia i dezynfekowania
narzędzi,

−−−−

w przypadku zabrudzenia odzieży pracownicy są zobowiązani do jej wymiany na czystą,

−−−−

narzędzia pracy pozostają w wyznaczonym miejscu w celu ich wymycia i dezynfekcji.
W rozdziale czwartym zawarte są przepisy dotyczące wypożyczalni sprzętu i odzieży

turystycznej.

W rozdziale piątym jest mowa o dostosowaniu już istniejących placówek do

obowiązujących przepisów oraz o odpowiedzialności za nieprzestrzeganie wymagań
higieniczno-sanitarnych.

Ochrona sanitarna gości i personelu jest uregulowana przepisami prawa. Nadzór nad

stanem sanitarnym sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Do podstawowych obowiązków zakładu hotelarskiego należy zaliczyć:

−−−−

udostępnienie miejsca pobytu w jednostce mieszkalnej i innych pomieszczeniach ogólnego
użytkowania,

−−−−

zapewnienie sprawnego funkcjonowania urządzeń i wyposażenia w zakładzie hotelarskim,

−−−−

ochronę zdrowia i bezpieczeństwa gościa, a także jego mienia.

Węzły sanitarne sprzężone z jednostkami mieszkalnymi z racji dużego nasycenia występujących

tam funkcji, instalacji, urządzeń i wyposażenia specjalistycznego są miejscem, w którym
występują różnego rodzaju zagrożenia, a nawet wypadki, na skutek:

−−−−

poparzeń,

−−−−

porażeń prądem elektrycznym,

−−−−

upadków, skaleczeń oraz ogólnych obrażeń,

−−−−

zaczadzeń i niedotlenienia,

−−−−

zakażeń,

−−−−

nagłych niedomagań i braku natychmiastowej, skutecznej pomocy.
Do skutków zagrożeń pracowników w środowisku pracy możemy zaliczyć wypadki przy

pracy (w tym również ciężkie, zbiorowe, śmiertelne) oraz choroby zawodowe.

Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło

w związku z pracą, powodujące uraz (uszkodzenie tkanek ciała czy narządów człowieka) lub
ś

mierć.

Do wypadków przy pracy zaliczamy wypadki, które się wydarzyły w następujących

okolicznościach:

−−−−

podczas wykonywania (lub w związku z wykonywaniem) przez pracownika zwykłych
czynności lub poleceń przełożonych,

−−−−

podczas wykonywania (lub w związku z wykonywaniem) przez pracownika czynności na
rzecz zakładu pracy (pracodawcy) bez polecenia

−−−−

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy (pracodawcy) w drodze
między siedzibą zakładu pracy (pracodawcy) a miejscem wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku pracy,

−−−−

w czasie podróży służbowej,

−−−−

podczas szkolenia,

−−−−

przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające w zakładzie pracy organizacje
związkowe

Ciężki wypadek przy pracy to taki wypadek, w którego wyniku nastąpiło:

−−−−

ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak utrata: wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej,

−−−−

inne uszkodzenie ciała albo zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu,

−−−−

choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu,

−−−−

trwała choroba psychiczna,

−−−−

całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie,

−−−−

trwałe, istotne zeszpecenie ciała.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zbiorowy wypadek przy pracy to wypadek, któremu uległo co najmniej dwóch

pracowników w wyniku tego samego zdarzenia.

miertelny wypadek przy pracy to taki wypadek, w którego wyniku nastąpiła śmierć

pracownika na miejscu lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od chwili wypadku.

Choroba zawodowa to choroba, która została spowodowana działaniem czynników

szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy
oraz znajduje się w wykazie chorób zawodowych.

Wypadki przy pracy oraz choroby zawodowe, oprócz zagrożeń dla zdrowia i życia

pracowników, powodują również szkody.

Szkody spowodowane wypadkami przy pracy to przede wszystkim:

−−−−

urazy psychiczne i fizyczne doznane przez samą ofiarę wypadku lub chorego, jak również
przez ich współpracowników i rodzinę,

−−−−

straty finansowe (ekonomiczne) poniesione przez zakład pracy (przerwy w produkcji,
działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, akcja udzielania pomocy
poszkodowanym, ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy),

−−−−

straty społeczne wynikające z utraty wykwalifikowanego pracownika, wypłaty zasiłku
chorobowego,

jednorazowego

odszkodowania,

kosztów

leczenia,

wiadczeń

rehabilitacyjnych, zasiłku wyrównawczego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej, renty rodzinnej dla rodziny lub dodatku pielęgnacyjnego itp.

Profilaktyka przeciw wypadkowa i przeciw chorobowa, prowadzona w zakładach pracy, ma

na celu nie tylko usuwanie zagrożeń, ale przede wszystkim niedopuszczenie do ich wystąpienia
(powstania).

Do zasadniczych sposobów ochrony pracowników przed zagrożeniami należy eliminacja lub

ograniczenie źródeł zagrożeń oraz izolacja indywidualna lub grupowa od czynników
powodujących zagrożenie.

−−−−

eliminację źródeł zagrożeń można uzyskać m.in. przez zmianę procesu produkcyjnego,
wymianę maszyn i urządzeń czy modernizację zakładu,

−−−−

ograniczenie stopnia zagrożeń, na jakie są narażeni pracownicy, można osiągnąć przez takie
zorganizowanie pracy, aby ograniczyć czas oddziaływania czynników szkodliwych na
pracowników, do takich metod organizacyjnych należą skracanie czasu pracy, rotacja na
stanowiskach pracy oraz przerwy w pracy,

−−−−

izolacja indywidualna lub grupowa pracowników od czynników zagrożeń polega na
stosowaniu przez nich środków ochrony indywidualnej lub środków ochrony zbiorowej,

−−−−

rodki ochrony indywidualnej to urządzenia lub wyposażenie przeznaczone do noszenia

bądź trzymania przez pracownika w celu ochrony przed jednym zagrożeniem lub większą
liczbą zagrożeń, które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo pracy,
Do środków ochrony indywidualnej zalicza się również:

−−−−

zespoły kilku urządzeń lub rodzajów wyposażenia, połączone ze sobą w celu ochrony
człowieka przed jednym zagrożeniem lub wieloma zagrożeniami występującymi
jednocześnie,

−−−−

urządzenia lub wyposażenie ochronne, połączone z innym środkiem wyposażenia
indywidualnego noszonym lub też trzymanym przez osobę, w celu wykonania określonych
czynności.
Ś

rodki ochrony indywidualnej stosuje się wówczas, gdy nie można uniknąć zagrożeń lub nie

można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej
organizacji pracy. Obowiązek wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej
spoczywa na pracodawcy.

Pracownicy powinni otrzymać środki ochrony indywidualnej odpowiednie do istniejącego

zagrożenia i nie zwiększające tego zagrożenia same przez się. Przeznaczone do osobistego użytku
danego pracownika, środki ochrony indywidualnej powinny być odpowiednio do niego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dopasowane i uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika, a także warunki
istniejące w tym miejscu pracy, w którym pracownik będzie je stosował.

Ze względu na ogólne przeznaczenie środki ochrony indywidualnej dzielimy na

następujące grupy:
1.

Odzież ochronna.

Sprzęt ochrony głowy.

rodki ochrony kończyn górnych.

rodki ochrony kończyn dolnych.

Sprzęt ochrony twarzy i oczu.

Sprzęt ochrony układu oddechowego.

Sprzęt ochrony słuchu.

Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.

rodki izolujące cały organizm.

10.

Dermatologiczne środki ochrony skóry.

−−−−

Odzież ochronną stosuje się podczas wykonywania przez pracownika prac z narażeniem
na działanie wody, czynników chemicznych, pyłowych, mechanicznych i biologicznych
oraz w wysokich i niskich temperaturach, co stwarza ryzyko dla zdrowia lub
bezpieczeństwa pracownika. Do tej grupy środków ochrony indywidualnej należą:
ubrania, kombinezony, kurtki, kamizelki, spodnie, fartuchy, płaszcze, peleryny,
ochraniacze barku, ochraniacze klatki piersiowej, ochraniacze brzucha, ochraniacze
pośladków, osłony tułowia, osłony głowy i karku oraz kamizelki, kurtki i spodnie
ostrzegawcze.

−−−−

rodki ochrony głowy stosuje się do wykonywania prac, podczas których pracownik

jest narażony na urazy głowy, oraz gdy wykonywane prace stwarzają ryzyko
pochwycenia włosów, zamoczenia głowy lub zanieczyszczenia substancjami
i materiałami toksycznymi, drażniącymi, żrącymi, podatnymi na gnicie lub mogącymi
być źródłem infekcji, a także jeżeli praca wykonywana jest w warunkach niskiej
i wysokiej temperatury. Rozróżnia się następujące rodzaje środków ochrony i nakryć
głowy: hełmy ochronne, czapki, stożki, kapelusze, kaptury, berety, chustki.

−−−−

rodki ochrony kończyn górnych stosuje się przy wykonywaniu przez pracownika

prac, które stwarzają ryzyko urazów ręki lub związane są z działaniem wysokich
temperatur, wibracji i substancji żrących, a także w kontakcie z wodą, substancjami
toksycznymi, żrącymi, drażniącymi, materiałami mogącymi być źródłem infekcji
oraz w pracach wykonywanych w niskich temperaturach. Do tej grupy środków
ochrony indywidualnej zalicza się: rękawice ochronne, ochraniacze palców,
ochraniacze dłoni, ochraniacze nadgarstka, ochraniacze nadgarstka i przedramienia,
ochraniacze łokcia, ochraniacze przedramienia i ramienia.

−−−−

rodki ochrony kończyn dolnych muszą stosować pracownicy wykonujący prace

stwarzające ryzyko powstania urazów kończyn dolnych w wyniku poparzenia, zamoczenia
lub zanieczyszczenia substancjami materiałami toksycznymi, drażniącymi, żrącymi,
powodującymi infekcje oraz w pracach wykonywanych w niskich lub wysokich
temperaturach. Do ochrony kończyn dolnych służą: buty, półbuty, trzewiki, skarpetki,
półskarpetki, kalosze, sandały, trepy, ochraniacze stopy, ochraniacze goleni, ochraniacze
kolan, ochraniacze ud oraz getry

−−−−

rodki ochrony twarzy i oczu stosuje się podczas wykonywania prac, przy których twarz

lub oczy pracownika są narażone na urazy lub podrażnienia w wyniku działania
czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla jego zdrowia. Środki ochrony twarzy to:
okulary, gogle, osłony twarzy oraz tarcze.

−−−−

rodki ochrony układu oddechowego muszą być stosowane przez pracownika, jeżeli

wykonuje on prace w warunkach ryzyka narażenia na nadmierne zanieczyszczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powietrza czynnikami szkodliwymi lub w warunkach niedoboru tlenu w powietrzu. Do tej
grupy środków ochrony indywidualnej należą: sprzęt oczyszczający do pracy ciągłej
(filtrujący, pochłaniający), sprzęt izolujący do pracy ciągłej, sprzęt ucieczkowy
pochłaniający (pochłaniacze i filtropochłaniacze) oraz sprzęt ucieczkowy izolujący
(aparaty powietrzne butlowe i regenerujące).

−−−−

rodki ochrony słuchu są stosowane przez pracowników wykonujących prace

w warunkach, w których poziom hałasu przekracza najwyższe dopuszczalne natężenie.
Ś

rodki chroniące słuch to: wkładki przeciwhałasowe, nauszniki przeciwhałasowe

i hełmy przeciwhałasowe.

−−−−

rodki ochrony przed upadkiem z wysokości są zobowiązani stosować pracownicy

wykonujący prace w warunkach narażających ich na upadek z wysokości. Do tej
grupy środków ochronnych zalicza się: uprzęże, linki bezpieczeństwa, amortyzatory.

−−−−

Dermatologiczne środki ochrony indywidualnej, które są stosowane w pracach
narażających pracownika na podrażnienia skóry, to: środki osłaniające
skórę(kremy, pasty, maści), środki oczyszczające skórę i środki regenerujące skórę.

−−−−

rodki izolujące cały organizm stanowią połączenie odzieży gazoszczelnej oraz sprzętu

izolującego ochronny układ oddechowy (środki z doprowadzeniem powietrza, środki
umożliwiające doprowadzenie powietrza lub stosowanie sprzętu ochrony układu
oddechowego).

Nie licząc środków ochrony indywidualnej, każdy pracownik powinien umieć odczytywać

i interpretować wszelkiego rodzaju instrukcje i znaki dotyczące bezpieczeństwa podczas pracy
(rys. 1).

Ogólny znak ostrzegawczy (ostrzeżenie, ryzyko niebezpieczeństwa)

Ostrzeżenie

przed

niebezpieczeństwem

zatrucia

substancjami

toksycznymi

Ostrzeżenie przed substancjami żrącymi

Ostrzeżenie przed porażeniem prądem elektrycznym

Uwaga zły pies

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ostrzeżenie przed kruchym dachem

Ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem potknięcia się

Ostrzeżenie przed śliską powierzchnią

Rys.1. Ogólne znaki ostrzegawcze [10, s. 210]

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są podstawowe obowiązki zakładu hotelarskiego w zakresie wymagań sanitarno-
higienicznych?

Co to jest wypadek przy pracy?

Jaka jest definicja zbiorowego wypadku przy pracy?

Jaka jest definicja śmiertelnego wypadku przy pracy?

Co to jest choroba zawodowa?

Jakie szkody powodują wypadki przy pracy?

Jakie są zasadnicze sposoby ochrony pracowników przed zagrożeniami?

Co zalicza się do środków ochrony indywidualnej przed zagrożeniami?

Jak dzieli się środki ochrony indywidualnej?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w rozporządzeniu z dnia 26 lipca 1973r, Ministra Gospodarki Terenowej

i Ochrony Środowiska materiały dotyczące wymogań sanitarno-higienicznych dla zakładu
hotelarskiego i gastronomicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia (rozporządzenie) rozdziały
dotyczący wymagań sanitarno-higienicznych dla zakładów hotelarskich i gastronomii,

dokonać analizy rozdziałów poświęconych wymaganiom sanitarno-higienicznym,

zapisać najważniejsze zagadnienia dotyczące wymagań sanitarno-higienicznych oraz
obowiązków zakładów hotelarskich i gastronomicznych w tym zakresie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, długopis ,ołówek,

−

ksero rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 26
lipca 1973 w sprawie wymogów sanitarno-higienicznych dla hoteli,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Na rysunkach przedstawiono sześć znaków ostrzegawczych, Określ zagrożenia przed

którymi ostrzegają oraz skutek nie przestrzegania ostrzeżeń.

Rysunki do ćwiczenia

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać odpowiednie schematy pasujące do przedstawionych znaków w materiale
nauczania w poradniku dla ucznia,

zapisać jakie zagrożenia przedstawiają znaki .

określić skutki ich nie przestrzegania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

ołówek, długopis, flamastry,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Na rysunkach przedstawiono środki ochrony indywidualnej, przyporządkuj je do

określonych grup w zależności od pełnionych funkcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunki do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać rodzaje środków ochrony indywidualnej w materiale nauczania,

zapisać grupy ochrony środków indywidualnych,

dokonać przyporządkowania do poszczególnych grup,

dokonać analizy wyszczególnionych środków ochrony indywidualnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić podstawowe obowiązki zakładu hotelarskiego w zakresie
wymagań sanitarno-higienicznych?

wyjaśnić pojęcie wypadku przy pracy?

wyjaśnić pojęcie zbiorowego wypadku przy pracy?

zdefiniować pojęcie śmiertelnego wypadku przy pracy?

zdefiniować pojęcie choroby zawodowej?

sklasyfikować rodzaje zagrożeń?

określić zasadnicze środki ochrony przed zagrożeniami?

określić środki ochrony indywidualnej?

zastosować poznane środki ochrony indywidualnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Bezpieczeństwo

higiena

pracy

oraz

ochrona

przeciwpożarowa

4.2.1 Materiał nauczania

Każdy pracodawca (osoba kierująca zakładem, firmą, przedsiębiorstwem) ma obowiązek

zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy wszystkim pracownikom. Każda osoba
kierująca pracą pracowników obowiązana jest organizować stanowiska pracy zgodnie
z przepisami i zasadami bhp, a każdy pracownik ma obowiązek przestrzegać obowiązujących
przepisów i zasad bhp.

Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy są uregulowane przepisami prawa

w rozdziale X Kodeksu pracy.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie

pracy. W ramach tej odpowiedzialności zapewnia ochronę zdrowia i życia pracowników oraz
szkolenia w celu zaznajomienia ich z przepisami i zasadami bhp.

Bezpieczne i higieniczne warunki pracy osiąga się przez odpowiednie wykorzystanie

zdobyczy nauki i techniki, a także przez:

−−−−

właściwe zorganizowanie pracy, przestrzeganie przepisów i zasad bhp w zakładzie pracy,

−−−−

usuwanie uchybień w zakresie bhp,

−−−−

wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru
nad warunkami pracy,

−−−−

wykonywanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
Osoba kierująca zakładem pracy jest zobowiązana do odbycia szkolenia w dziedzinie

bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na niej
obowiązków, a szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.

Zakład pracy (pracodawca) jest obowiązany również do:

−−−−

dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia (jeżeli takie występują
w zakładzie pracy); rodzaj badań i pomiarów tych czynników określa decyzją właściwy
państwowy inspektor sanitarny,

−−−−

informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaniem,
określonej pracy oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,

−−−−

stosowania środków zapobiegających chorobom zawodowym i innym chorobom,

−−−−

zaznajomienia pracowników z przepisami i zasadami bhp dotyczącymi wykonywanych przez
nich prac, dostarczenia pracownikom nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej,
zabezpieczającej przez działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników
występujących w środowisku pracy.
Obowiązki osoby kierującej pracownikami (bezpośredniego przełożonego, np. kierownika

działu, kierownika produkcji) w zakresie bhp są następujące:

−−−−

organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp,

−−−−

dbanie o środki ochrony indywidualnej dla pracowników oraz dopilnowanie stosowania ich
zgodnie z przeznaczeniem,

−−−−

organizowanie, przygotowywanie i wykonywanie prac z uwzględnieniem zabezpieczenia
pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami
związanymi z warunkami środowiska pracy,

−−−−

dbanie o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego a także
sprawność środków ochrony zbiorowej i dopilnowanie stosowania ich zgodnie
z przeznaczeniem,

−−−−

egzekwowanie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bhp,

−−−−

wykonywanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pracownik jest obowiązany do przestrzegania przepisów i zasad bhp, ale ma prawo odmówić

wykonywania pracy, jeżeli warunki jej nie odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bhp,

a w szczególności:

−−−−

poznanie przepisów i zasad bhp, udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz
poddanie się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

−−−−

wykonywanie pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp oraz stosowanie się do
wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,

−−−−

dbanie o należyty stan maszyn, urządzeń i sprzętu oraz porządek w miejscu pracy,

−−−−

stosowanie środków ochrony zbiorowej, a także przydzielonych środków ochrony
indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z przeznaczeniem,

−−−−

poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim i stosowanie się do
wskazań lekarskich,

−−−−

niezwłoczne zawiadomienie przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo
zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzeżenie współpracowników, a także
innych osób znajdujących się w rejonie zagrożenia, o grożącym niebezpieczeństwie,

−−−−

współdziałanie z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jeżeli pracodawca nie wywiązuje się w sposób właściwy lub wystarczający z obowiązków

w zakresie bhp, pracownik ma prawo:

−−−−

powstrzymać się od wykonywania pracy (zawiadamiając o tym niezwłocznie swojego
przełożonego), jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają
bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika albo gdy wykonywana praca grozi
takim niebezpieczeństwem innym osobom,

−−−−

oddalić się od miejsca zagrożenia (zawiadamiając o tym niezwłocznie swojego
przełożonego), jeżeli mimo powstrzymania się od wykonywania pracy zagrożenie nadal
występuje,

−−−−

powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej
(po uprzednim zawiadomieniu swojego przełożonego), jeżeli stan psychofizyczny
pracownika nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla
innych osób.
Pracodawca zobowiązany jest do konsultowania z pracownikami lub z ich przedstawicielami

wszystkich działań związanych z bhp, a w szczególności:

−−−−

zmian w organizacji pracy i wyposażenia stanowisk pracy, wprowadzania nowych technologii
oraz substancji i preparatów chemicznych, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia
lub życia pracowników;

−−−−

oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz
informowania pracowników o tym ryzyku;

−−−−

tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz
wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy;

−−−−

przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży roboczej i obuwia
roboczego;

−−−−

szkolenia pracowników w dziedzinie bhp (nie rzadziej niż raz na 3 lata).
Jak widać bezpieczeństwo i higiena pracy jest niezbędnym elementem w każdym zakładzie

pracy.

Równie ważne i konieczne jest zapewnienie w zakładzie odpowiedniej ochrony

przeciwpożarowej. Pożar jest największym nieszczęściem w hotelu. Często pociąga za sobą
ofiary śmiertelne, niszczy budynek, wyposażenie. Najgroźniejsze są pożary w nocy. Z tego
względu zabezpieczenie przeciwpożarowe jest dla hotelarzy zawsze sprawą pierwszoplanową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wśród wielu elementów wpływających na stan zagrożenia pożarowego można wyróżnić:

−−−−

warunki bezpieczeństwa budowlanego: odporność pożarowa budynku, drogi
ewakuacyjne, podział na strefy pożarowe i oddzielenia pożarowe, elementy wykończenia
wnętrz,

−−−−

bezpieczeństwo konstrukcji zapewniające niezniszczenie jej przez założony czas podczas
pożaru,

−−−−

organizacje

warunki

ewakuacji:

procedury

postępowania,

rodki

pomagające

w przeprowadzeniu ewakuacji, oznakowanie wyjść, środki alarmowe (rys. 3–6),

−−−−

liczbą osób przebywających w obiekcie,

−−−−

instalacje i urządzenia techniczne, gazowe, elektryczne, technologiczne,

−−−−

skuteczność dozoru technicznego obiektu,

−−−−

sprawność i skuteczność systemów technicznych zabezpieczeń oraz sprzętu i urządzeń
do prowadzenia akcji ratowniczej,

−−−−

warunki prowadzenia akcji ratowniczej i przygotowanie obiektu do tych działań.
Awarie i katastrofy w hotelach są najczęściej spowodowane niesprawnością instalacji lub

urządzeń technicznych, a poziom bezpieczeństwa zależy głównie od spełnienia wymagań
i przestrzegania przepisów obowiązujących w danym obiekcie oraz wiedzy, doświadczenia
w tym zakresie i kierownictwa hotelu.

Nie należy zapominać, że bardzo często przyczyną powstania pożaru jest zachowanie gości,

np. palenie papierosów w łóżku, używanie grzałek itp.

Wszyscy ulegamy złudnemu przekonaniu, że potrafimy właściwie zachować się

w wypadku pożaru. W praktyce okazuje się, że często nie znamy nawet numeru telefonu
straży pożarnej(998).

Obowiązek zapewnienia ochrony przeciwpożarowej
Zgodnie z przepisami obowiązek zapewnienia ochrony przeciwpożarowej w zakładach

pracy ciąży na kierownikach tych zakładów, a tym samym na wszystkich organizatorach
produkcji w zakładzie.

Kierownicy zakładów pracy i podległy im personel dozoru powinni ustalać wymagania

przeciwpożarowe w dokumentacji technologicznej, techniczno-ruchowej, remontowej.
Zobowiązani są zatem nie tylko umieć dostrzegać w porę ryzyko zagrożenia pożarowego,
ale również stosować sposoby usuwania tych zagrożeń oraz stosować odpowiednie
procedury postępowania w razie pożaru.

Obowiązkiem organizatorów produkcji jest:

−−−−

zaopatrzenie zakładów w urządzenia przeciwpożarowe (rys. 2),

−−−−

zaznajomienie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

−−−−

zapewnienie nadzoru nad ich przestrzeganiem.
Kierowanie akcją ratowniczo-gaśniczą
W wypadku pożaru, do czasu przybycia straży pożarnej akcją ratowniczo-gaśniczą

kieruje dowódca pogotowia. Odpowiada on za bezpieczeństwo wszystkich pracowników.
Musi prowadzić szybką i skuteczną akcję ratowniczo-gaśniczą, a z drugiej strony czuwać
nad bezpieczeństwem ludzi.

Dowódca pogotowia powinien:

−−−−

zawiadomić straż pożarną i kierownictwo zakładu,

−−−−

rozdzielić zadania członkom pogotowia i pracownikom zakładu,

−−−−

pamiętać o pozamykaniu drzwi i okien,

−−−−

przynieść sprzęt i środki gaśnicze

−−−−

wyłączyć maszyny i dopływ prądu elektrycznego,

−−−−

przeprowadzić ewakuację ludzi, maszyn i materiałów.

Kolejność realizowanych zadań zależy od aktualnych warunków i możliwości. Jednakże

ewakuacja ludzi z obszaru zagrożenia zawsze jest etapem najwcześniejszym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Elementy akcji ratowniczo-gaśniczej
W przypadku zaistniałego pożaru prowadzenie akcji ratowniczo-gaśniczej musi zawierać

następujące elementy:

−−−−

ewakuację ludzi z miejsca zagrożenia,

−−−−

odcięcie możliwych źródeł zapłonu,

−−−−

obniżenie stężenia palnych par i gazów oraz substancji toksycznych przez rozproszone
lub mgłowe strumienie wody,

−−−−

odcięcie dopływu paliwa (zamknięcie zaworu, uszczelnienie wycieku),

−−−−

schłodzenie ogrzanych elementów, zbiorników itp.),

−−−−

usunięcie ze środowiska elementów stwarzających zagrożenie (zbiorników, butli,
materiałów palnych),

−−−−

gaszenie pożaru,

−−−−

usuwanie skutków, szczególnie stwarzających zagrożenie.
Wyżej wymienione kroki mogą być realizowane równolegle bądź kolejno, zależy to od

okoliczności pożaru, liczby ratowników i posiadanych środków. Każdy zakład powinien być
wyposażony w odpowiedni i sprawny podręczny sprzęt gaśniczy, którego rolą jest gaszenie
pożarów w pierwszej fazie ich powstania, czyli w zarodku. Do podręcznego sprzętu
gaśniczego zalicza się: gaśnice przenośne, agregaty gaśnicze, hydronetki wodne, koce
gaśnicze (rys. 2).

Sprzęt gaśniczy to urządzenia służące do gaszenia pożarów, natomiast środki gaśnicze

stosowane w gaśnicach to substancje i związki chemiczne mające właściwości gaśnicze. Są
nimi: woda, piana, proszki, CO2, halony i ich zamienniki. Zakres stosowania środków
gaśniczych określony jest w oparciu o normę PN – EN – 2: 1998 obowiązującą w Polsce
i oznaczany jest za pomocą symboli literowych (A, B, C, D, F) – ustalonych do
poszczególnych grup pożarów (tabela.1).

Ważnym elementem skutecznej akcji ratowniczo – gaśniczej jest również zapoznanie

pracowników ze znakami ochrony przeciwpożarowej (rys. 3 i 4), oraz ze znakami
ewakuacyjnymi (rys. 5 i 6). Znajomość przedstawionych znaków ma na celu zabezpieczenie
przed pożarami, a w razie ich powstania ma przyczynić się do szybkiej i sprawnej ewakuacji
z miejsca zagrożenia.

Tabela 1. Grupy pożarów [10, s. 96]

Grupa

pożaru

Rodzaj palącego się materiału lub

substancji

Środki gaśnicze

Ciała stałe pochodzenia organicznego np.
drewno węgiel, papier.

Woda, piana, tlenek węgla,
proszki gaśnicze.

Ciecze palne i substancje stale topniejące
pod wpływem wysokiej temperatury np.
benzyna, nafta, alkohole.

Tlenek węgla, proszki
gaśnicze, koce gaśnicze.

Gazy

Tlenek węgla, proszki
gaśnicze.

Metale np. magnez, sód

Specjalne proszki gaśnicze,
koce gaśnicze.

Materiały i substancje z grup A, B, C, D
w obrębie urządzeń elektrycznych pod
napięciem.

Tlenek węgla, proszki
gaśnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

AGREGAT GAŚNICZY
– gaśnica o zwiększonych

rozmiarach, często
o pojemności kilkudziesięciu

litrów, zwykle wyposażona

w koła ułatwiające

przemieszczanie

HYDRANT ZEWNĘTRZNY –
zawór zainstalowany na zewnątrz
budynku;

HYDRONETKA – plastikowy
pojemnik zaopatrzony w ręczną
pompkę ssąco-tłoczącą i wąż z
dyszą rozpylającą strumień wody
lub piany ze zbiornika o
pojemności około 10 I; służy do
gaszenia niewielkich źródeł
ognia; specjalne zakończenie
dyszy, tzw. prądownica, pozwala
na regulowanie strumienia

TŁUMICA

–

płaska

miotła

wiklinowa lub blaszana, osadzona na
długim trzonku, obszyta filcem;
w czasie akcji gaśniczej zanurza się ją
w wodzie i mokrą uderza w zarzewie
ognia. Jest używana do gaszenia
ś

ciółki leśnej, strzech itp.

KOC GAŚNICZY
– wykonany z niepalnej tkaniny;
służy do gaszenia niewielkich
ź

ródeł ognia, małych urządzeńi

płonącej odzieży

GAŚNICA – ręczny, przenośny
przyrząd do gaszenia ognia w
zarodku, samoczynnie (ciśnieniowo)
uwalniający zawartość

SZAFKA HYDRANTOWA –
hydrant wewnętrzny – zawór
zainstalowany naspecjalnej sieci
wodociągowej,

obudowany

metalową szafką

Rys. 2 Sprzęt gaśniczy [10, s. 97]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Hydrant wewnętrzny

Gaśnica

Telefon do użycia w stanie zagrożenia

Alarmowy sygnalizator akustyczny

Zestaw sprzętu pożarniczego

Uruchamianie ręczne

Kierunek do miejsca rozmieszczenia sprzętu gaśniczego i urządzenia
ostrz.

Rys. 3. Znaki ochrony przeciwpożarowej [10, s. 211]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nie zastawiać

Zakaz używania otwartego ognia Palenie tytoniu zabronione

Palenie tytoniu zabronione

Zakaz gaszenia wodą

Niebezpieczeństwo pożaru materiały łatwo zapalne

Niebezpieczeństwo pożaru materiały utleniające

Rys. 4. Znaki ochrony przeciwpożarowej [10, s. 211]

Kierunek drogi ewakuacyjnej

Wyjście ewakuacyjne

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w górę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej schodami w dół

Rys. 5. Znaki ewakuacyjne [10, s. 210]

Drzwi ewakuacyjne

Kierunek drogi ewakuacyjnej

Pchać aby otworzyć

Rys. 6. Znaki ewakuacyjne [10, s. 210]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co oznacza skrót bhp?

Jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie bhp?

Jakie są obowiązki pracownika w zakresie bhp?

Co oznacza skrót ppoż?

Jakie elementy mogą mieć wpływ na stan zagrożenia pożarowego?

Jakie są obowiązki osoby mającej zapewnić ochronę przeciwpożarową?

Kto powinien kierować akcją ratowniczo-gaśniczą?

Jakie są etapy akcji ratowniczo-gaśniczej?

Na jakie grupy dzielą się pożary?

10)

Jakie są rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia przepisy dotyczące wymagań

bezpieczeństwa i higieny pracy dla zakładu hotelarskiego i gastronomicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia podstawowe zasady bhp
obowiązujące pracownika i pracodawcę,

dokonać analizy przepisów bhp,

zapisać najważniejsze obowiązki pracownika w zakresie bhp oraz obowiązki pracodawcy
w zakresie bhp.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

kodeks pracy,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Odczytaj informacje przedstawione znaki oraz jakie mogą być skutki nie przestrzegania

tych znaków.

Rysunki do ćwiczenia 2

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać przedstawione znaki na planszach poglądowych lub w materiale nauczania,

rozpoznać zaprezentowane znaki,

określić skutki nie przestrzegania znaków.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

plansze poglądowe ze znakami przeciwpożarowymi i ewakuacyjnymi,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj przedstawiony sprzęt gaśniczy i określ jego zastosowanie w zależności od

określonego rodzaju pożaru.

Rysunki do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać przedstawiony sprzęt gaśniczy w planszach poglądowych lub w materiale
nauczania w Poradniku dla ucznia,

rozpoznać przedstawiony sprzęt gaśniczy,

określić zastosowanie sprzętu gaśniczego w zależności od rodzaju pożaru oraz sposobu
jego użycia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić pojęcie bhp?

określić obowiązki pracodawcy w zakresie bhp?

określić obowiązki pracownika w zakresie przestrzegania bhp?

wyjaśnić skrót ppoż?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wymienić elementy wpływające na stan zagrożenia pożarowego?

określić obowiązki osoby mającej zapewnić ochronę ppoż.?

określić osobę kierującą akcją ratowniczo-gaśniczą?

określić etapy akcji ratowniczo-gaśniczej?

określić typy pożarów?

10)

określić podręczny sprzęt gaśniczy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Bezpieczeństwo gości i ich mienia, oraz ochrona środowiska

4.3.1. Materiał nauczania

Odpowiedzialność hotelu wynika z istoty hotelarstwa i przepisów prawa. Gość powierza

hotelowi bezpieczeństwo swoje i swego mienia, a hotel jest zobowiązany zapewnić mu to
bezpieczeństwo w czasie pobytu. Gość ma prawo liczyć na bezpieczny pobyt oraz pieczę nad
jego rzeczami i mieniem wniesionym do hotelu. Oczekuje, że hotel tak zorganizuje
ś

wiadczenie usług, aby zapewnić stały nadzór nad bezpieczeństwem w szerokim znaczeniu

tego słowa.

Zakres odpowiedzialności hotelarza jest bardzo szeroki: od odpowiedzialności za

nienależyte wykonywanie usług (np. za brak ciepłej wody w pokoju), poprzez
odpowiedzialność za rzeczy należące do gościa, a wniesione do obiektu, do odpowiedzialności
za stworzenie lub przyczynienie się do stworzenia zagrożenia zdrowia lub życia osób
przebywających w hotelu, aż do konkretnej, karnej odpowiedzialności.

Zakres odpowiedzialności hotelarza można przedstawić w następujących zespołach:

−−−−

odpowiedzialność etyczno-moralna – z tytułu obowiązku starannego wykonywania
zawodu,

−−−−

odpowiedzialność cywilno-materialna – za szkody wyrządzone gościom przez hotel,

−−−−

odpowiedzialność karna – za udowodnioną winę.
Właściciel hotelu ponosi odpowiedzialność za winę własną i winę osób (fizycznych

i prawnych) przy pomocy których wykonuje usługi, tj. za własnych pracowników oraz osoby
i instytucje, którym powierzył wykonywanie określonych czynności (np. ochronę).

Hotelarz jest osobą, która zawodowo trudni się świadczeniem usług zakwaterowania

i wyżywienia oraz innych związanych z pobytem w hotelu; jest zobowiązany posiadać w tym
zakresie wiedzę, wyspecjalizowany personel, odpowiednio przystosowany i wyposażony
budynek. Obowiązek zapewnienia bezpiecznego pobytu jest pojęciem szerokim, rozciąga się
na obowiązek przewidywania, przeciwdziałania i likwidowania potencjalnych źródeł zagrożeń.

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo osobiste gości oparta jest na zasadzie winy, co

oznacza, że hotelarz może uwolnić się od tej odpowiedzialności wykazując, że działał
z należytą starannością, jakiej można było oczekiwać od rzetelnego i profesjonalnego
przedsiębiorcy

Odpowiedzialność za mienie gości w szczególności tzw. rzeczy wniesione przez gości

hotelowych jest pod względem formalnym bardziej zaostrzona. Opiera się bowiem na
podstawie obiektywnej, niezależnej od winy hotelarza tzw. zasadzie ryzyka. Hotelarz będzie
odpowiadał za szkodę w mieniu gości nawet wówczas, gdy nie może przypisać mu winy
w wyrządzeniu szkody.

Zagadnienia bezpieczeństwa osób przebywających w hotelu mogą zostać w sposób

szczególny ukształtowane umową pomiędzy hotelarzem i jego gośćmi, jednak niezależnie od
tego wynikają one z licznych przepisów szczegółowych, wśród których należy wymienić:

−−−−

warunki techniczne,

−−−−

przepisy o ochronie przeciwpożarowej,

−−−−

przepisy o ochronie osób i mienia,

−−−−

przepisy dotyczące działalności rekreacyjnej.
W hotelarstwie coraz większą uwagę przywiązuje się do nowoczesnych systemów i metod

zabezpieczenia, pozwalających zwiększyć bezpieczeństwo hotelu i gości. Stosuje się,
zwłaszcza w obiektach wysokiej klasy, systemy zabezpieczające, alarmowe, monitoring
pomieszczeń, zastępuje się klucze do pomieszczeń systemami kart perforowanych,
magnetycznych i elektronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia możemy podzielić na :

prawne,

organizacyjno-taktyczne,

architektoniczno-budowlane,

mechaniczne,

elektroniczne,

fizyczne.

Środki prawne

rodki te stanowią zespół powszechnie obowiązujących przepisów i regulacji prawnych

zawierających nakazy, zakazy i zobowiązania oraz określających odpowiedzialność za ich
naruszenie. Celem środków prawnych jest:

−−−−

określenie podmiotów zobowiązanych do zapewnienia bezpieczeństwa,

−−−−

ustalenie wymogów techniczno-eksploatacyjnych w odniesieniu do materiałów i usług,
a także sposobu zachowań się ludzi,

−−−−

zapewnienie naprawienia szkód powstałych w wyniku bezprawnych działań.

Środki organizacyjno-taktyczne

Do środków tych można zaliczyć:

−−−−

organizację sił i środków zwalczania zagrożeń w obiekcie (zadania i obowiązki oraz
uprawnienia osób odpowiedzialnych za system bezpieczeństwa w obiekcie),

−−−−

plany i instrukcje ochrony oraz procedury reakcji na zagrożenia,

−−−−

szkolenie i doskonalenie personelu.
Mają one służyć:

−−−−

określeniu zasad organizacji działań zabezpieczająco-ochronnych w ramach obiektu,
przygotowaniu działań na wypadek wystąpienia zagrożenia.

Środki architektoniczno-budowlane

Na te środki składają się:

−−−−

lokalizacja obiektu (położenie, dojazd, oświetlenie), kształt budynku,

−−−−

konstrukcja obiektu i użyte materiały,

−−−−

wewnętrzne funkcje, podziały na strefy ochronne.

Środki mechaniczne

Są to:

−−−−

zamki i okucia otworów okiennych i drzwiowych oraz inne środki zabezpieczenia: kraty,
szyby itp.,

−−−−

urządzenia do przechowywania pieniędzy i przedmiotów wartościowych: szafy, kasy,
skarbce, sejfy,

−−−−

rodki transportu wartości pieniężnych.

Środki elektroniczne

Zalicza się tu:

−−−−

urządzenia i systemy alarmowe,

−−−−

urządzenia i systemy wspomagające (kontrola, sterowanie, podgląd,rejestracja sytuacji),

−−−−

urządzenia i systemy przekazywania informacji o zagrożeniach.

Urządzenia elektroniczne mogą służyć:

−−−−

rozpoznawaniu i sygnalizacji zaistniałej sytuacji,

−−−−

przekazywaniu sygnałów alarmowych, ostrzeganiu,

−−−−

dokumentacji zdarzeń w strefie chronionej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki fizyczne

Wyróżnia się tu:

−−−−

dozór i ochronę fizyczną, natychmiastową reakcję odpowiedzialnych osób,

−−−−

współdziałanie innych pracowników obiektu,

−−−−

interwencję policji,

−−−−

zabezpieczenie śladów.
Oprócz wyżej wymienionych środków bezpieczeństwa ważnym elementem prawidłowo

funkcjonującego zakładu hotelarskiego jest regulamin pracy.

Regulamin ustala prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika, które są niezbędne dla

organizacji i porządku w procesie pracy. Regulamin pracy powinien ustalać organizację
pracy, na którą poza elementami wymienionymi poniżej składają się także: określenie
systemu organizacyjnego i związanego z tym podporządkowania pracowników oraz:

−−−−

warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, co
w hotelach ma szczególne znaczenie ze względu na odpowiedzialność za mienie gości,

−−−−

godziny obowiązującej ciszy nocnej (pomiędzy godziną 7.00 a 22.00),

−−−−

wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały a także w odzież i obuwie robocze
oraz środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej,

−−−−

systemy i rozkłady czasu pracy,

−−−−

terminy dodatkowych dni wolnych od pracy,

−−−−

porę nocną, która obejmuje 8 godzin (pomiędzy godziną 21.00 a 7.00),

−−−−

termin, miejsce i czas wypłaty wynagrodzeń,

−−−−

wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom, uwzględniające
specyfikę hotelu,

−−−−

rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu
odbywania przygotowania zawodowego,

−−−−

obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,
Pracodawca jest zobowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu przed

rozpoczęciem przez niego pracy. Musi wyznaczyć osobę, która będzie zajmowała się
sprawami bezpieczeństwa i higieny pracy. Te zadania można powierzyć pracownikowi
zatrudnionemu przy innej pracy, który ma odpowiednie kwalifikacje i ukończył szkolenie
BHP, albo specjaliście spoza zakładu pracy. Organizacja pracy jako jeden z elementów
składowych regulaminu pracy w zakładzie hotelarskim uzależniona jest od jego wielkości
i pełnionej funkcji.

W dużych hotelach funkcjonuje na piętrze węzeł dyżurno-porządkowy, w mniejszych

występują stanowiska pokojowych. Zadania ich są podobne – mają zapewnić gościom nie
tylko sprawną, miłą i kulturalną obsługę, ale też bezpieczeństwo osobiste ich i ich mienia.

Pracownicy hotelu powinni być jak najmniej widoczni. Podczas wykonywania swoich

obowiązków nie powinni zakłócać spokoju gościom przebywających w hotelu. Podczas
sprzątania pokoju, rzeczy gościa nie powinny być ruszane i pozostać w tym samym miejscu.
Pracownik hotelu musi zachować dyskrecje, dotyczy to gości, m.in. rozmów.

Do podstawowych obowiązków służby pięter należy utrzymanie porządku:

−−−−

w jednostkach mieszkalnych,

−−−−

w ciągach komunikacyjnych,

−−−−

w pomieszczeniach ogólnego użytku,

−−−−

bezpośrednia obsługa gości np. usługi pralnicze.
Służba hotelowa może interweniować tylko w przewidzianym prawem przypadkach,

z zachowaniem generalnej zasady niezakłócania ciszy nocnej. Wyjątek stanowi tutaj
naruszanie regulaminu hotelowego przez gościa np. krzyki dochodzące z pokoju. Ewentualna
kontrola pokoju hotelowego może być dokonywana wyłącznie w dzień i to w uzasadnionych
przypadkach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Hotel jest zakładem o ruchu ciągłym. Wprawdzie nasilenie ruchu spada w godzinach

nocnych, ale przez całą dobę godziny część personelu musi być na miejscu. Wymaga to
szczegółowego rozplanowania pracy. Harmonogramy pracy, które sporządza zwierzchnik raz
na miesiąc, muszą być zgodne z obowiązującymi w kodeksie pracy.

Rozwój współczesnej turystyki charakteryzuje się nie tylko dbałością o bezpieczeństwo

gości i ich mienia, ale również o ochronie środowiska. Zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca
2001r. Prawo ochrony środowiska, nakłada się min. obowiązek racjonalnego gospodarowania
zasobami przyrodniczymi. Przejawiać się to powinno korzystaniem z tych zasobów tylko
w zakresie uzasadnionym interesem społecznym. W ustawie przyjęto założenie, że
najskuteczniejsze są rozwiązania integrujące działalność gospodarczą i ochronę środowiska.
Przy takiej konstrukcji planowanie lub podjęcie jakiegokolwiek działania, które może mieć
wpływ na środowisko, łączy się z obowiązkiem jednoczesnego określenia działań i środków
mających na celu ochronę środowiska.

W hotelarstwie wyodrębnia się powoli segment hoteli ekologicznych. Proekologiczna

działalność hoteli wpływa na obniżenie kosztów działalności i poprawienie wizerunku
zakładu. Ponieważ hotele bardzo różnią się od siebie, np. lokalizacją, funkcją, działalnością
itd. podział proekologicznej działalności będzie różny dla poszczególnych zakładów.

Rozwiązaniem kompromisowym jest podział hoteli na kilka grup zależnie od.

−−−−

poziomu oferowanych usług (luksusowych, średniej klasy, niskiego standardu),

−−−−

wielkości hotelu (liczby pokoi lub łóżek),

−−−−

wykorzystania zdolności usługowej (niska 35%, średnia 36–60%, wysoka ponad 60%).

−−−−

liczby miejsc konsumpcyjnych w przyhotelowej gastronomii,

−−−−

posiadanych pralni,

−−−−

posiadania własnej spalarni śmieci itp.
Przy pomiarze i ocenie proekologicznej aktywności hoteli należy wyodrębnić

następujące obszary aktywności:

−−−−

zużycie energii, również zużycie paliwa niezbędnego dla hotelowego transportu,

−−−−

zużycie wody,

−−−−

zużycie środków czystości,

−−−−

powstawanie odpadów.
Dowiedziono, że problem ochrony środowiska w hotelarstwie jest bardzo ważny,

o czym świadczą przeprowadzane liczne seminaria, organizowane z okazji targów
turystycznych.

Wręczane są na nich nagrody GREEN GLOBE dla najlepszych „zielonych” hoteli.
Hotel przestrzegający kryteriów ekologicznych powinien on stosować w swej

działalności zasadę ekorozwoju, czyli tak działać, aby zaspokoić potrzeby osób
korzystających z jego usług i w jak najmniejszym stopniu niszczyć środowisko naturalne.

Powinien on spełniać następujące warunki:

Powinien być zbudowany z materiałów naturalnych, pochodzących z regionu, w którym
jest zbudowany, jak najmniej przetworzonych. Materiały dostępne na rynku lokalnym nie
wymagają zużywania dużej ilości energii na transport.

Posiadać dobrą izolację cieplną, co uzyskuje się dzięki skutecznej izolacji ścian
i zastosowaniu odpowiednich okien, ma to wpływ obniżenie kosztów eksploatacji.
Oszczędności związane z eksploatacją takiego obiektu, szczególnie w zakresie
zużycia energii, są bardzo duże.

Może posiadać kolektory słoneczne do przygotowania ciepłej wody potrzebnej
w hotelu.

Odpowiednią gospodarkę wodą: oszczędzanie wody m.in. za pomocą ograniczników
przepływu, przyciski eco w toaletach, wtórne wykorzystanie oczyszczonej wody do
nawadniania terenów zielonych, własna, biologiczna oczyszczalnia ścieków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Właściwą gospodarkę odpadami: ograniczanie ilości odpadów dzięki opakowaniom
zbiorczym, ograniczenie zużycia opakowań plastikowych, sortowanie odpadów,
kompostowanie odpadów organicznych, butelki z kaucją.

Oszczędzanie energii: centralnie sterowany system zarządzania energią, instalacje
energooszczędne, świetlówki energooszczędne, czujniki zużycia prądu, TV bez funkcji
czuwania, odzyskiwanie ciepła, wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii,
korzystanie ze źródeł energii odnawialnej (biomasa, energia słoneczna, wiatrowa),
wyłączanie systemów klimatyzacji w wolnych pokojach itp.).

Stosowanie środków czystości ulegających biodegradacji.

Przyrządzanie posiłków w restauracjach hotelowych tzw. „zdrowej” żywności
(z warzyw i owoców pochodzących z upraw nie stosujących pestycydów i nawozów
sztucznych) oraz produktów pochodzących od lokalnych wytwórców (oszczędność
na transporcie).

Informowanie gości hotelowych o praktykach proekologicznych stosowanych
w hotelu, włączanie gości w te działania (np. ograniczenie częstotliwości wymiany
ręczników i pościeli i z codziennej do kilkudniowej),

10.

Szkolenie personelu w zakresie ochrony środowiska i możliwości oszczędzania
surowców i energii

11.

Drukowanie materiałów reklamowych na papierze z makulatury.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaki jest zakres odpowiedzialności hotelarza?

Jakie są rodzaje odpowiedzialności hotelarza?

Jak dzielą się środki bezpieczeństwa gości i ich mienia?

Co to jest regulamin pracy?

Jakie są prawa i obowiązki hotelarza wynikające z regulaminu pracy?

Jak dzielą się hotele ekologiczne?

Jakie warunki powinien spełniać hotel przestrzegający kryteriów ekologicznych?

Co oznacza działalność ekologiczna w zakresie hotelarstwa i turystyki?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ najważniejsze środki ochrony stosowane w celu zapewnienia bezpieczeństwa

gościom i ich mieniu w zakładzie hotelarskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia informacje dotyczące środków
bezpieczeństwa gości hotelowych i ich mienia,

dokonać analizy przedstawionych środków,

określić najważniejsze środki ochrony występujące w zakładzie hotelarskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Określ podstawowe prawa i obowiązki pracownika hotelu wynikające z regulaminu pracy

w zakładzie hotelarskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania w Poradniku dla ucznia i kodeksie pracy zasady
regulaminu pracy,

dokonać analizy regulaminu pracy w zakładzie hotelarskim,

określić najważniejsze prawa i obowiązki pracownika zakładu hotelarskiego wynikające
z regulaminu pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

kodeks pracy,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy warunków jakie powinien spełniać hotel przestrzegający kryteriów

ekologicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale nauczania warunki jakim powinien odpowiadać hotel
przestrzegający kryteriów ekologicznych,

dokonać analizy kryteriów jakie spełnia hotel „ekologiczny”,

określić korzyści jakie płyną z działalności proekologicznej w zakresie hotelarstwa
i turystyki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4,

−

flamastry, ołówek, długopis,

−

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić zakres odpowiedzialności hotelarza?

określić rodzaje odpowiedzialności hotelarza?

sklasyfikować środki dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia?

zdefiniować pojęcie regulaminu pracy?

określić prawa i obowiązki pracownika wynikające z regulaminu?

sklasyfikować hotele wg. różnych kryteriów podziału?

określić warunki hotelu spełniającego kryteria ekologiczne?

określić ekologii na hotelarstwo i turystykę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnieponownie zakreślić odpowiedź prawidłową

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie masz 45 minut.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Przepisy szczegółowe dotyczące wymagań higieniczno-sanitarnych dla hoteli i zakładów
gastronomicznych zawarte są w rozporządzeniu z roku
a)

1973.

1994

2003.

Nadzór nad higieną pracy oraz stanem sanitarnym zakładu sprawuje
a)

Państwowa Inspekcja Pracy.

Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Państwowa Inspekcja Handlowa.

Państwowy Zakład Higieny.

Do skutków zagrożeń zdrowia i życia pracowników w zakładzie pracy, możemy zaliczyć
a)

tylko wypadki przy pracy.

tylko choroby zawodowe.

wypadki przy pracy oraz choroby zawodowe.

wypadki przy pracy lub choroby zawodowe.

rodki ochrony indywidualnej stosujemy

w każdym przypadku.

gdy nie można uniknąć zagrożeń.

w nagłych przypadkach.

według własnej potrzeby.

Przedstawiony znak ostrzega przed
a)

porażeniem prądem elektrycznym.

pożarem.

niebezpieczeństwem.

substancjami żrącymi.

Przedstawiony środek ochrony indywidualnej służy do ochrony
a)

głowy.

słuchu.

układu oddechowego.

twarzy i oczu.

Za bezpieczeństwo i higienę pracy w zakładzie odpowiada
a)

pracownik.

pracodawca.

Państwowa Inspekcja pracy.

pracownik i pracodawca.

Osoba kierująca zakładem pracy
a)

powinna odbyć szkolenie w zakresie bhp .

nie musi odbywać szkolenia w zakresie bhp.

może ale nie musi odbyć szkolenia w zakresie bhp.

inna osoba może odbyć za nią szkolenie w zakresie bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Szkolenie pracowników w zakresie bhp powinno odbywać nie rzadziej niż raz na
a)

1 rok.

2 lata.

3 lata.

5 lat.

10.

Numer telefoniczny do straży pożarnej to
a)

997.

998.

999.

996.

11.

Pierwszą czynnością podczas akcji ratowniczo-gaśniczej jest
a)

odcięcie możliwych źródeł zapłonu.

gaszenie pożaru.

ewakuacja ludzi.

odcięcie dopływu paliwa.

12.

Pożar powstały w obrębie urządzeń elektrycznych można gasić
a)

wodą.

pianą.

proszkami gaśniczymi.

kocami gaśniczymi.

13.

Zgodnie z obowiązującą w Polsce normą pożary możemy podzielić na
a)

3 grupy.

4 grupy.

5 grup.

6 grup.

14.

Przedstawiony środek gaśniczy, nazywany jest

hydrantem wewnętrznym.

hydronetką.

agregatem gaśniczym.

tłumicą.

15.

Przedstawiony znak przeciwpożarowy oznacza

gaśnice.

zestaw sprzętu pożarniczego.

hydrant wewnętrzny.

drzwi ewakuacyjne.

16.

Przedstawiony znak należy do grupy znaków

ewakuacyjnych.

ochrony ppoż.

bezpieczeństwa bhp.

elektrycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.

Rysunek przedstawia
a)

drogę ewakuacyjną.

drzwi ewakuacyjne.

wyjście ewakuacyjne.

kierunek drogi ewakuacyjnej.

18.

Szkody wyrządzone przez pracownika hotelu związane są z odpowiedzialnością

etyczno-moralną.

cywilno-materialną.

karną.

administracyjną.

19.

Szkolenie i doskonalenie personelu dotyczące bezpieczeństwa gości i ich mienia
zaliczamy do

prawnych środków bezpieczeństwa.

organizacyjno-taktycznych środków bezpieczeństwa.

elektronicznych środków bezpieczeństwa.

fizycznych środków bezpieczeństwa.

20.

Pora nocna wynikająca z regulaminu pracy , obejmuje godziny

22.00–8.00.

21.00–7.00.

20.00–6.00.

23.00–9.00.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Boratyński J.: Obsługa klienta – Prawo pracy i higiena pracy. WSiP, Warszawa 2003

Czarniecka – Skubina E., Rosiak E.: Poradnik Gastronoma. Polskie Wydawnictwo
Specjalistyczne „ProMedia”, Warszawa 2004

Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1993

Kodeks pracy

Konarzewska M., Lada E., Zielonka B.: Wyposażenie techniczne zakładów
gastronomicznych. Wydawnictwo REA, Warszawa 2004

Mac .S, Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Podręcznik dla szkół zasadniczych.
WSiP , Warszawa 1999

Mitura E., Koniuszewska E.: Ekonomika i organizacja pracy w hotelarstwie. Difin,
Warszawa 2006

Oparka S., Nowicka T.: Organizacja i technika pracy w hotelarstwie. Polskie Zrzeszenie
Hoteli, Warszawa 2005

Portale internetowe: Gatroma.pl, Hotelarze.pl, Hotele.net, komers – bhp.pl

10.

Słoma J.: Przysposobienie obronne. Podręcznik dla zasadniczej szkoły zawodowej. Nowa
Era, Warszawa 2004

11.

Witkowski Cz.: Hotelarstwo. Podstawy hotelarstwa. Cz. I. Wyższa Szkoła Ekonomiczna,
Warszawa 2002

12.

Witkowski

Cz.:

Kierowanie

przedsiębiorstwem

hotelarskim.

Wyższa

Szkoła

Ekonomiczna, Warszawa 2000

Czasopisma:
–

Hotelarz

–

Hotele i Restauracje

–

Kuchnia

–

Przegląd gastronomiczny