1.Selekcja źrodła : kiedy gdzie i w jaki sposób odbywa się wybor żródła
informacji i odrzucenie szumu
.
Cherry – efekt koktail party (słuchanie dychotyczne)
Broadband, Moray, Treisman – podązanie
Teorie selekcji źrodła informacji (teorie filtra)
Broadbent – filtr w kształcie litery Y każde ramie doprowadza info z jednego źródła do
pojedynczego kanału w celu dalszego przetwarzania (dziła jak zwrotnica) informacje oczekuja w
kolejce i w chodzą do kanału na zasadzie wszystko albo nic. Info w kanałach szybko zanika. To co
sie przedostanie oceniane jest na podstawie właściwosci sensorycznych bodzca czyli cech
fizycznych. Moray stwierdził ze info z kanalu ignorowanego jakos sie przedostaje. Gray i
Wadderburn dowiedli ze to jaka jest zasada przedostawania sie zalezy od czasu. Broadbent i
Gregory dowiedli ze przy długich odstepach czasu mozliwe jest semantyczna zasada a przy
krótkich sensoryczna. Treisman dowiodła, ze zasada moze sie przełacza dowolnie tak zeby sledzic
tresc komunikatu i sensownie go sklejac, wskazuje to ze kanał ignorowany to raczej złe okrezlenie.
Treisman – wykonała zadania w paradygmacie podążania. Zamieniała kanały na opak nagle. W
tych badaniach dowiodła, ze badani przełaczaja uwage i tylko delikatnie sie spózniaja z podązaniem
Jesli tresci podawane sa koherente wystepuje efekt synonimu. Wspólne cechy powodowały fuzje
czyli zbitki. Stworzyła ulepszona wersje tego modelu, model osłabiacza, juz nie ze zwrotnica ale z
bramka. To informacje znajdujace juz w kanale decyduja o tym co przedostaje sie do srodka
poniewaz sa juz oczekiwane (metfora bramki) mogą one docierac dowolnym kanałem. Decyzja ta o
wzmocnieniu czy osłabieniu milaby zostac ustalana na podstawie głebokiej analizy semantycznej
(zasada semantyczna).
Deutsch i Deutsch – zaproponowali, że informacja moze zaistniec dopiero po swiadomej obróbce.
Ta teoria jest do dupy, ale gdy by usunąc z nie zasade konieczności świadomosci pokazuje, że
oprócz filtra na poziomie sensorycznym, semantycznym moze istniec trzeci filtr na poziomie
swiadomosci.
Określono ze selekcja moze zachodzic na wczesnym badz poznym etapie. To na jakim zalezy od
ilości i wagi informacji. Mało informacji to późny etap a duzo informacji to wczesny etap.
Johnston – wyszedł z pomysłem ze jest tylko jeden filrt który sie dostosowuje i dokonuje selekcji
na roznych poziomach. Filtr blokuje dystraktory, im wiecej ich powstrzymamy na poziomie
sensorycznym tym poprawniej wychwytujemy informacje na poziomie semantycznym. Może to
dzialać na zasadzie przetargu. Na płytkich poziomach przetwarzania filtr pracuje szybko ale traci na
jakosci a na wysokich dziala wolno ale dokładnie.
2.Przeszukiwanie pola percepcyjnego
Treisman i Gelade – przeszukiwanie proste i koniunkcyjne (proste trwa szybciej, a koniunkcyjne
dłużej. Cechy fizyczne priorytetowe, bardziej dostrzegalne lub wyraziste czyli dystynktywne.
Teorie przeszukiwania pola precepcyjnego
Treisman – wyszła z teoria integacji cech. W pierwszym modelu selekcje odbywała sie na dwóch
etapach. Najpierw wszystkie sygnały razem z ich cechami docierały do map poznaczych (ksiązek
adresownych) one wykrywywały cechy obiektu: kolor kształt itd. Notowane jest wszystko nawet
roznice miedzy obiektami. A potem nastepuje integracja tych cech na podstawie znaczenia sygnału.
Proces przeszukiwania nastepuje szeregowe cecha po cesze. Czas zalezy od tego czy jest to
przeszukiwanie proste czy koniunkcyjne (dla koniukcyjnego trwa dłużej) a takze od liczebnosci
zbioru.
Okazało się, że przeszukiwanie nie zawsze ma charakter równoległy, a to czy bedzie ono
równoległe czy szeregowe zalezy od podobieństwa dystraktora do sygnału. Cechy priorytetowe
takie jak ruch czy wyrazisty kolor przyspieszaja przeszukiwanie
Treisman – w poprawionej teorii dodała, że cechy priorytetowe są notowane na mapach
lokacyjnych szybciej i z pierszenstwem (przed uwagowo) i to one aktywują badź dezaktywują
pozostale cechy konieczne do identyfikacji.
Cave i Wolfe kytykowali ze wiecej cech niepriorytetowych moze byc szybsze niz kilka
priorytetowych
Treisman – ostatecznie wprowadziala dwufazowy równoległo-szeregowy model przeszukiwania
gdzie wyróznia sie faze kodowania oparta na procesach równoległych z ewentualno segregacja pola
wzrokowego przy wykorzystaniu cech priorytetowych oraz szeregową faze integracji cech
niepriorytetowych.
3.Podtrzymywanie uwagi
Mackworth – paradygmat testu zagara.
Teorie przedłużonej koncetracji
Teoria detekcji sygnału – odróżnienie sygnału od szumu. Możliwe cztery opcje, ominiecie,
poprawne odrzucenie, fałszywy alarm, trafienie. Strategia radykała, wiecej fałszywych alarmow
mniej ominięć, strategia liberała wiecej ominięć mniej fałszywych alarmów.
Baddeley – wraz z wzrostem prawdopodobienstwa wystapienia sygnału wzrasta poprawnosci i
fałszywych alarmów. Oczekiwania wpływaja na wyniki.
Baker – potwierdz te fakty
Binkford i Loeb – dodali że można nabywać wprawy w zadaniach
Ilość fałszywych alamrów i trafien zalezna jest od aktywacji. Optymalna jest najlepsza.
Poziom czujności jest też zwiazany z ogólnym poziomem trudności zadania łatwe i monotonne
zadanie wykonują lepiej introwertycy, bardziej złozone zadania wykonuja lepiej ekstrawertycy.
4.Podzielnośc uwagi.
Teorie podzielności uwagi
Allport – multikanałowa teoria, uwaga może funkcjonowac jako wiele nie zalznych kanałów
zawierajacych walsne filtry. pojednyczny filtr dziala tak jak w przypadku teorii filtra, w przypadk
koncentracji na jednym zadaniu dziala jeden filtr, im bardziej wymagajace i nieprzewidywalen jest
zadane tym wieksze beda koszty, zasda ta nie jest jednak obligatoryjna. Druga wersja, mowi że
slekcja niezaleznych kanałow zalezy od tego czy dwa konkurencyjne zadania wymagaja roznych
receptorow. Uwaga moze dzialac jako zbior niezaleznych modulow. To który moduł zostanie
wykorzystany jest zdefiniowane na wejsciu przez rodzaj receptora i na wyjsciu rodzeju efektora
oraz reprezentacji myslowej czyli kanalu przetwarzania. Kazdy moduł odpowida za co innego i
może wykonywać tylko jedna czynnosc na raz. Ograniczenia nie wynikaja wiec z obencosci
jednego filta a nie obecnosci modułu ktory jest zaangażowany własnie w inne zadenie. Walka o
moduły dokonuje sie w przypadku tej samej modalnosci. Teroia modulowa została potwierdzona
przez McLeoda.
Kahneman – teoria zasobów uwagi, w normalnych warunkach proces selekcji zachodzi szeregowo i
jednokanałowo, jesli jednak jest koniecznosc selekcji równoległej to pojawiaja sie koszty. Procesy
poznawcze rywalizuja miedzy soba o zasoby poznawcze czyli "paliwo" a przypisanie ich do
procesu nazywamy alokacją zasobów. Ilość zasóbów ustalana jest na podstawie poziomu
pobudzenia, wieksze pobudzenie wiecej zasobów.
Navon bronił tej koncepcji ale on jest kijowa i nic nie jest dobrze udowodnione.
5.Przełaczanie uwagi
Teorie przerzutności
Rogers i Monsell – wydzielili dwa rodzaje procesów: wewnętrzny i zwenętrzny. Pierwszy to proces
odgórny zwany także przygotowawczym a drugi oddolny czyli kontrolnny. Przygotowawczy działa
proaktywnie i przygotowuje procesy poznawcze do zadania, kontrolny nadzoruje ich przebieg.
Zestaw zadaniowy – to wyspecjalizownay dobrze zorganizowny i dopasowany system do sytuacji
układ operacji poznawczych niezbednych do wykonania zdania.
Im większa przerwa miedzy zadaniami i przełączeniem ty lepiej dopasowany zestaw i lepiej
wykonan czynnosć. Wskazówki zmniejszaja koszty wykonania a koszty nie uniknione to koszty
rezydualne.
Teoria uwagi Posnera
Uwaga wzbudzenia – aktywuje ośrodki mózgowe w odpowiedzi na bodziec (noradrenalina)
Uwaga orientacyjna – ukierunkowuje uwgę, przenosi punkt fikasacji (acetylocholona)
Uwaga zarządcza – planowanie i kotrola zachowania (dopamina)
ANT
Zarządczy – odejmuje sie czas i mierzy poprawność reakcji w zadaniu ze wskazówka spójna od
zadania ze wskazówka nie spojna
Orientacyjna – różnica miedzy czasem przeniesienia fiksacjci z wskazówka peryferyczna od
warunku ze wskazowka centralna
Wzbudzenie – czas reakcji na warunek z podwójna wskazówka porównywany jest z czasem bez
wskasówek
Wyniki wskazoja na niezależność i odrębnośc tych struktór w mózgu.
Paradoks selekcji inteligentnej
Levi – im łatwiejsze jest zadanie tym mniej zasobów poznawczych jest w nia angazowane i z tego
powodu przydzielane sa one do detekcji reszty bodźców w tym tez dystraktórów. Łatwe zdanie
może być gorzej wykonane przez dystraktory niż trudne zadanie z dystraktorami.
Model uwagi Corbetta i Schulmana
Sugerują oni model uwagi podzielony na dwie częsci oparty na czołowych i ciemieniowych platach
kory, a dokładniej na szlaku miedzy nimi. Cześć grzbietowa odpowiedzialna jest za wolicjonalne
sterowaniae . Brzuszny odpowiedzialny jest za wykrywanie bodzźców.
Teorie Poznania
Wskazówki okulomotoryczne
Monokularne
-perspektywa liniowa
-wielkość cenia
-ocena kotrastu
-szczegóły powierzchni
-porównanie względem pozycji
-znajomość obiektu
Binokularne:
-paralaksa ruchowa
-konwergencja dwuoczna
-wiedzenie stereooptyczne
Teoria asacjonistyczna
Suma prostych wrażeni tworzy spostrzeżenie: stycznośc w czasie, styczność w przestrzeni,
kojarzenie przez podobienistwo, wzajemny kotrast
Teoria postaciowa
Prym całości nad częsciami, zjwosko Fi, podobieństwo, kontynuacja, pregnacja, zassada odbrej
figury
Teoria wzorców
Dopasowanie do wzorca, rotacje mentalne, karta bankomat
Teoria Cech
Im mniej unikalna cecha roznica obiekty tym dłuzej trwa poznanie