4.1 PRZYGOTOWANIE

KADR OŚWIATOWYCH

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

1. WPROWADZENIE
2. SZKOLENIE KADR OŚWIATOWYCH
3. KOMPETENCJE INSTYTUCJI I OSÓB
4. FORMY I ZAKRES SZKOLENIA KADR
5. RAMOWE PROGRAMY SZKOLENIOWE

Problematyka podobszaru

WPROWADZENIE

„Poprawa ludzkich spraw może nastąpić
tylko przez umożliwienie wszystkim
ludziom gruntownego wykształcenia.
Uczyniłoby ono ludzi zdolnymi do poznania
tego, co jest prawdziwe i do działania w
myśl zasad uznanych za prawdziwe”.

Jan Amos Komeński.

WPROWADZENIE

Kadry oświatowe:

ƒ kuratorium oświaty
ƒ samorządów
ƒ placówek doskonalenia
ƒ szkół - dyrektorzy i nauczyciele

WPROWADZENIE

1. KSZTAŁCENIE - przyszłe kadry
2. DOKSZTAŁCANIE I DOSKONALENIE

- kadry już pracujące

SZKOLENIE KADR

OŚWIATOWYCH

Optymistyczne działania

Ministerstwa Oświaty

ƒ uznanie dla Programu GAMBIT
ƒ standardy kształcenia nauczycieli

SZKOLENIE KADR

OŚWIATOWYCH

ORGANIZACJA SYSTEMU DOSKONALENIA KADR

OŚWIATOWYCH

Szkoły Wyższe

Zakłady kształcenia

nauczycieli

Inne jednostki, których

zadania statutowe związane

są z doskonaleniem

nauczycieli.

Placówki niepubliczne

prowadzone przez

stowarzyszenia, osoby

prawne i fizyczne

Nadzór pedagogiczny

Kuratora Oświaty

właściwego ze względu na

siedzibę placówki

Organ

prowadzący

Doskonalenie

nauczycieli

MENiS

Centralne

placówki

doskonalenia

Samorząd

województwa

Wojewódzkie

placówki

doskonalenia

Powiat, Gmina

Terenowe

placówki

doskonalenia

SZKOLENIE KADR

OŚWIATOWYCH

zakładanie,

prowadzenie

Samorząd

Województwa

Kuratorium

Oświaty

niepubliczne

placówki

doskonalenia

terenowe
placówki

prowadzone

przez lokalne

samorządy

publiczna

wojewódzka

placówka

doskonalenia

nadzór

pedagogiczny

ORGANIZACJA SYSTEMU DOSKONALENIA KADR

OŚWIATOWYCH

SZKOLENIE KADR

OŚWIATOWYCH

wsparcie

kadrowe

baza

techniczno-

dydaktyczna

Policja

WORD-y

Wyższe

uczelnie

Instytuty

naukowe

Ośrodki

politechniczne

WORD-y

PZM-ot

miasteczka

ruchu

drogowego

Zespół

interdyscyplinarny

doskonalenia kadr

oświatowych brd

ORGANIZACJA SYSTEMU DOSKONALENIA KADR

OŚWIATOWYCH

SZKOLENIE KADR

OŚWIATOWYCH

Władze oświatowe

Samorządowe

władze terenowe

Instytucje i

organizacje

wspomagające

Doradcy

metodyczni,

koordynatorzy

szkolnej

edukacji

motoryzacyjnej

Dyrektorzy

szkół,

przedstawiciele

oświaty,

kuratorium i

samorządów

Nauczyciele

techniki

Nauczyciele -

realizatorzy

zadania „Karta

rowerowa i

motorowerowa

”

szkolni

rzecznicy

brd (rodzice)

nauczyciele

wszystkich

przedmiotów

wychowawcy

klasowi

wychowawcy

świetlic

rady

pedagogiczne

ustawiczne szkolenie w ramach

wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli

(wdn)

Nauczyciele

klas I-III szkół

podstawowych

i przedszkoli

Specjalistyczne szkolenia kadr

ORGANIZACJA SYSTEMU DOSKONALENIA KADR

OŚWIATOWYCH

KOMPETENCJE

INSTYTUCJI I OSÓB

Zadania placówki wojewódzkiej

ƒ przygotowanie programów szkolenia kadr

oświatowych,

ƒ organizowanie, koordynowanie

i prowadzenie różnych form doskonalenia.

KOMPETENCJE

INSTYTUCJI I OSÓB

KOMPETENCJE

INSTYTUCJI I OSÓB

ƒ Ministerstwo Oświaty
ƒ Centralne placówki doskonalenia
ƒ Kuratoria oświaty
ƒ Wojewódzkie placówki doskonalenia
ƒ Samorządowe władze oświatowe i ich

lokalne ośrodki metodyczne

ƒ Dyrektor szkoły wspólnie z kadrą

pedagogiczną

1. Kompetencje instytucji:

ƒ

edukatorzy, konsultanci, doradcy metodyczni,

inni specjaliści

ƒ

nauczyciele

ƒ

nauczyciele prowadzący edukację

motoryzacyjną dzieci i młodzieży

2. Kompetencje osób :

KOMPETENCJE

INSTYTUCJI I OSÓB

Formy szkolenia:

ƒ samokształcenie,
ƒ doskonalenie na odległość,
ƒ studia podyplomowe,
ƒ kursy, warsztaty
ƒ konferencje przedmiotowo-metodyczne,
ƒ konsultacje,
ƒ seminaria i konferencje,
ƒ doradztwo metodyczne,
ƒ wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli

FORMY I ZAKRES

SZKOLENIA KADR

Zakres szkolenia

ƒ nabywanie nowych kwalifikacji
ƒ utrwalenie już posiadanych kompetencji
ƒ poszerzenie doświadczeń pedagogicznych
ƒ współpraca między nauczycielami
ƒ formy współpracy z rodzicami, osobami

i instytucjami związanymi z brd

FORMY I ZAKRES

SZKOLENIA KADR

Osoby, które należy objąć szkoleniem:

ƒ

pracownicy nadzoru pedagogicznego

ƒ

pracownicy oświaty samorządowej

ƒ

dyrektorzy szkół

ƒ

konsultanci i doradcy metodyczni

ƒ

studenci

ƒ

koordynatorzy edukacji motoryzacyjnej

ƒ

nauczyciele

KOMPETENCJE

INSTYTUCJI I OSÓB

W planowaniu formy szkolenia

powinno się uwzględnić

:

ƒ potrzeby środowiska społecznego
ƒ potrzeby uczniów i szkoły
ƒ potrzeby indywidualne nauczycieli
ƒ wymagania obligatoryjne

KOMPETENCJE

INSTYTUCJI I OSÓB

W tworzeniu ramowych programów
szkolenia należy uwzględnić

:

RAMOWE PROGRAMY

SZKOLENIOWE

ƒ obowiązujące zapisy w dokumentach

prawnych

ƒ określone przez Ministerstwo Oświaty i

kuratoria obszary pracy szkół

ƒ naukowe podstawy systemowych działań w

zakresie brd

ƒ zmiany w edukacji dorosłych

Proponowana tematyka szkoleń

:

1. Zagadnienia ogólne brd
2. Przepisy prawa i regulacje organizacyjne
3. Zagrożenia dzieci i młodzieży
4. Podstawy procesu edukacji motoryzacyjnej
5. Metodyka nauczania
6. Warsztaty i ćwiczenia praktyczne
7. Pierwsza pomoc
8. Ochrona uczniów
9. Programy krajowe i lokalne

RAMOWE PROGRAMY

SZKOLENIOWE

Skład kadry szkoleniowej

:

1. Placówki doskonalenia
2. Uczelnie pedagogiczne
3. Uczelnie specjalizujące się w kierunkach:

zarządzanie, transport, drogownictwo,

psychologia, socjologia, prawoznawstwo,
medycyna i ratownictwo drogowe

RAMOWE PROGRAMY

SZKOLENIOWE

4.2 MATERIAŁY

METODYCZNE DLA

NAUCZYCIELI

1

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

1. WPROWADZENIE
2. MATERIAŁY METODYCZNE
3. RELACJE MIEDZY OŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIE

4. PAKIET EDUKACYJNY

Problematyka podobszaru

2

WPROWADZENIE

MATERIAŁY METODYCZNE

DLA NAUCZYCIELI

„Nauczyciel w przyszłości będzie w mniejszym stopniu

specjalistą przedmiotowym – np. biologiem lub chemikiem –

natomiast będzie bardziej przygotowany do pracy z dziećmi,

rozumienia ich problemów oraz współdziałania z rodzicami

uczniów”

(MEN o reformie, Warszawa 1998).

„Dobry nauczyciel dysponuje szerokim „repertuarem

najlepszych sposobów postępowania pedagogicznego.”

Niezależnie od panującej mody, nacisków władz czy

preferencji ludzi nauki - nie ma strategii, metod czy technik

nauczania jednoznacznie najlepszych. BEZPIECZEŃSTWO

W RÓŻNORODNOŚCI”

(E. Kędracka-Feldman).

4

WPROWADZENIE

Działalność poznawcza ucznia to

odzwierciedlenie rzeczywistości i

przetwarzanie tego odzwierciedlenia.

Głównym wynikiem procesu nauczania jest

opanowanie przez ucznia systemu kodowania

informacji, umożliwiającego opisy

przedmiotów, zjawisk i czynności

motorycznych (efekt myślenia) od prostych

doznań zmysłowych do złożonych procesów

myślenia teoretycznego.

5

WPROWADZENIE

Termin „metodyka”

ƒ oznacza zbiór zasad, reguł i dyrektyw jakiejś

działalności, umożliwiających skuteczne i

ekonomiczne osiąganie założonego celu

(Kotarbiński).

ƒ Metodyka nauczania jest to dyscyplina

pedagogiczna – dział dydaktyki szczegółowej;

zajmuje się poszukiwaniem efektywnych sposobów

nauczania określonego przedmiotu poprzez analizę

celów, treści, metod oraz form organizacyjnych

kształcenia.

6

MATERIAŁY METODYCZNE

Przykładowe materiały metodyczne dla nauczycieli

wychowania komunikacyjnego z podziałem na

etapy edukacyjne:

Przedszkole:

•

poradnik metodyczny,

•

gry,

•

teki tematyczne,

Szkoła podstawowa:
Kształcenie zintegrowane:

•

podręcznik,

•

poradnik metodyczny,

•

teki tematyczne,

•

zeszyty ćwiczeń,

•

programy komputerowe,

albo pakiet edukacyjny.

Klasy IV-VI:

•

podręcznik,

•

poradnik metodyczny,

•

teki tematyczne,

•

zeszyty ćwiczeń,

•

programy komputerowe i multimedialne,

albo pakiet edukacyjny.

Gimnazjum:

•

podręcznik,

•

poradnik metodyczny,

•

programy komputerowe i multimedialne,

albo pakiet edukacyjny.

Liceum:

•

podręcznik,

•

poradnik metodyczny,

•

filmy i nagrania na kasetach wideo,

•

materiały źródłowe (np. o wypadkach

drogowych),

•

programy komputerowe i multimedialne,

albo pakiet edukacyjny.

9

MATERIAŁY METODYCZNE

Przedszkole:

• poradnik metodyczny,
• gry,
• teki tematyczne.

9a

MATERIAŁY METODYCZNE

Szkoła podstawowa:

Kształcenie zintegrowane:

• podręcznik,
• poradnik metodyczny,
• teki tematyczne, albo pakiet edukacyjny.
• zeszyty ćwiczeń,
• programy komputerowe,

Klasy IV-VI:

• podręcznik,
• poradnik metodyczny,
• teki tematyczne, albo pakiet edukacyjny.
• zeszyty ćwiczeń,
• programy komputerowe i multimedialne,

9b

MATERIAŁY METODYCZNE

Gimnazjum:

ƒ podręcznik,
ƒ poradnik metodyczny,
ƒ programy komputerowe

i multimedialne,

ƒ albo pakiet edukacyjny.

9c

MATERIAŁY METODYCZNE

Liceum:

ƒ podręcznik,
ƒ poradnik metodyczny,
ƒ filmy i nagrania na kasetach wideo,
ƒ materiały źródłowe (np. o wypadkach

drogowych),

ƒ programy komputerowe i

multimedialne,

9d

MATERIAŁY METODYCZNE

Cechy dobrego materiału edukacyjnego

10.

Miejsce na wpisanie własnych wniosków

lub propozycji.

10. Ewaluacja, umożliwiająca uczniowi sprawdzenie

poprawności rozwiązań lub wyrażenie opinii o
materiale edukacyjnym.

9. Ewaluacja – zapytanie o opinię na temat materiału

lub stopień realizacji zakładanych celów.

9. Zadania zawierające elementy gry dydaktycznej lub

angażujące emocje.

8. Dodatkowe informacje dotyczące zawartych

w materiale treści.

8. Różnorodny materiał ilustracyjny: rysunki,

schematy, zdjęcia.

7. Podanie źródła pochodzenia tekstów i ilustracji.

7. Zadania o różnym stopniu trudności.

6. Wskazanie rodzaju ćwiczonych umiejętności lub/i

kluczowych.

6. Logiczny układ pozwalający wykorzystać wynik

jednego zadania przy realizacji kolejnego.

5. Informacje na temat źródeł ewentualnych problemów

i trudności, jeśli materiał był już wykorzystywany.

5. Odwoływanie do przerabianego wcześniej materiału.

4. Opisy procedur wykonywania konkretnych zadań:

metod pracy, kolejności postępowania etc.

4. Wskazówki dotyczące strategii uczenia się lub formy

socjalnej pracy (mała grupa, para, praca
samodzielna).

3. Opis zakładanych efektów.

3. Przyjazna forma poleceń.

2. Informacja o celach realizacji poszczególnych zadań.

2. Proste, krótkie polecenia.

1. Objaśnienie celu kierunkowego lub ogólnego, jaki

pozwala osiągnąć realizacja zawartych w materiale
edukacyjnym zadań.

1. Wprowadzenie umożliwiające aktywizację wiedzy

uprzedniej.

Z punktu widzenia nauczyciela

Z punktu widzenia ucznia

Obiedniak

1999

10

MATERIAŁY METODYCZNE

Z punktu widzenia ucznia

1. Wprowadzenie umożliwiające aktywizację wiedzy uprzedniej.
2. Proste, krótkie polecenia.
3. Przyjazna forma poleceń.
4. Wskazówki dotyczące strategii uczenia się lub formy socjalnej pracy

(mała grupa, para, praca samodzielna).

5. Odwoływanie do przerabianego wcześniej materiału.
6. Logiczny układ pozwalający wykorzystać wyniki jednego zadania

przy realizacji kolejnego.

7. Zadania o różnym stopniu trudności.
8. Różnorodny materiał ilustracyjny: rysunki, schematy, zdjęcia.
9. Zadania zawierające elementy gry dydaktycznej lub angażujące

emocje.

10.Ewaluacja, umożliwiająca uczniowi sprawdzenie poprawności

rozwiązań lub wyrażenie opinii o materiale edukacyjnym.

10a

MATERIAŁY METODYCZNE

Z punktu widzenia nauczyciela

1. Objaśnienie celu kierunkowego lub ogólnego, jaki pozwala osiągnąć

realizacja zawartych w materiale edukacyjnym zadań.

2. Informacja o celach realizacji poszczególnych zadań.
3. Opis zakładanych efektów.
4. Opisy procedur wykonywania konkretnych zadań: metod pracy,

kolejności postępowania etc.

5. Informacje na temat źródeł ewentualnych problemów i trudności, jeśli

materiał był już wykorzystywany.

6. Wskazanie rodzaju ćwiczonych umiejętności lub/i kluczowych.
7. Podanie źródła pochodzenia tekstów i ilustracji.
8. Dodatkowe informacje dotyczące zawartych w materiale treści.
9. Ewaluacja – zapytanie o opinię na temat materiału lub stopień

realizacji zakładanych celów.

10. Miejsce na wpisanie własnych wniosków lub propozycji.

10b

MATERIAŁY METODYCZNE

Elementy procesu kształcenia

ƒ cele,
ƒ treści,
ƒ zasady,
ƒ metody,
ƒ formy organizacyjne,
ƒ środki nauczania-uczenia się.

11

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Czynniki determinujące wybór

metody nauczania

ƒ wiek uczniów,
ƒ charakterystyczne właściwości poszczególnych

przedmiotów nauczania (bloków tematycznych,

modułów),

ƒ cele i zadania dydaktyczne,
ƒ kwalifikacje pedagogiczne nauczyciela,
ƒ warunki, w jakich odbywa się proces kształcenia.

Metoda nauczania to „systematycznie stosowany

sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający

osiąganie celów kształcenia”.

12

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Dobór środków dydaktycznych do metod

kształcenia i uczenia się

Aktywizacja obejmuje
całokształt działań
nauczyciela (przy
czynnym uczestnictwie
uczniów), złożonych z
takich zabiegów
metodycznych i metod
nauczania (wspieranych
w miarę potrzeby
odpowiednimi środkami
dydaktycznymi), które
wywołują u uczniów
aktywność, gdy jej oni
jeszcze nie przejawiają,
bądź przekształcają ją w
aktywność o większym
ładunku samodzielności.

10

Metody podające

Przyswajanie

Metody

eksponujące

Przeżywanie

Metody

praktyczne

Działanie

Metody

problemowe

Odkrywanie

Podręczniki

Taśmy

magnetofonowe

Filmy

Wykresy

Naturalne

przedmioty

Wydruki

komputerowe

Zjawiska

rzeczywiste

Sytuacje

rzeczywiste

Sytuacje

inscenizowane

Teksty

dialogów

Scenariusze

inscenizacji

Miejsca,

sytuacje

Osoby

uczestniczące w

inscenizacji i

grze dyd.

Obiekty

rzeczywiste

Narzędzia,

przyrządy

Rzeczywiste

zjawiska

Pojazdy

Elementy i

organizacja

ruchu

Literatura

specjalistyczna

Zbiory zadań

problemowych

Programy

multimedialne

Programy

komputerowe

Opracowanie

filmowe sytuacji

problemowych

Naturalne obiekty

Rozwiązania

planistyczne

symulatory

13

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Aktywizacja

obejmuje całokształt działań nauczyciela (przy

czynnym uczestnictwie uczniów), złożonych z
takich zabiegów metodycznych i metod
nauczania (wspieranych w miarę potrzeby
odpowiednimi środkami dydaktycznymi), które
wywołują u uczniów aktywność, gdy jej oni
jeszcze nie przejawiają, bądź przekształcają ją
w aktywność o większym ładunku
samodzielności.

13a

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Metody podające

Przyswajanie

Podręczniki

Taśmy magnetofonowe

Filmy

Wykresy

Naturalne przedmioty

Wydruki komputerowe

13b

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Metody eksponujące

Przeżywanie

Zjawiska rzeczywiste

Sytuacje rzeczywiste

Sytuacje inscenizowane

Teksty dialogów

Scenariusze inscenizacji

Miejsca, sytuacje

Osoby uczestniczące w

inscenizacji i grze dyd.

13c

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Metody praktyczne

Działanie

Obiekty rzeczywiste

Narzędzia, przyrządy

Rzeczywiste zjawiska

Pojazdy

Elementy i organizacja ruchu

13c

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Metody problemowe

Odkrywanie

Literatura specjalistyczna

Zbiory zadań problemowych

Programy multimedialne

Programy komputerowe

Opracowanie filmowe

sytuacji problemowych

Naturalne obiekty

Rozwiązania planistyczne

symulatory

13e

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Działalność ucznia – uczenie się wymaga od niego
zarówno aktywności umysłowej jak i poznawczej.
Działalność nauczyciela – nauczanie ma wywołać
taką aktywność dzięki stosowaniu aktywizujących
metod nauczania. Metody nauczania stanowią
ważny i integralny element układu „cele- treści-
zasady- metody-formy organizacyjne-środki
nauczania- uczenia się”.

14

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

PODAJĄCE

(informowanie)

Wykład inform.

Opowiadanie

Pogadanka

Opis

Prelekcja

Wyjaśnienia

14a

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

PROBLEMOWE

(odkrywanie)

Wykład problemowy

Klasyczna metoda

problemowa

AKTYWIZUJĄCE

Wykład konwersatoryjny

Seminarium

METODY NAUCZANIA

Metoda przypadków

Metoda sytuacyjna

Dyskusja dydaktyczna

Metoda inscenizacji

Gry dydaktyczne

14b

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

EKSPONUJĄCE

(przeżywanie)

Pokaz

Wystawa

Film

PRAKTYCZNE

(działanie)

Ćwicz. przedmiotowe

Ćwicz. laboratoryjne

Ćwicz. praktyczne

14c

RELACJE MIĘDZY ŚRODKAMI

DYDAKTYCZNYMI I METODAMI

NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ

Pakiet edukacyjny

Pakiet edukacyjny to „zbiór materiałów do nauczania i uczenia
się, stanowiący obudowę dydaktyczną jednostki modułowej,
wyodrębnionej w programie nauczania. Pakiet dydaktyczny
może również obejmować grupę jednostek modułowych” lub
„środek dydaktyczny w kształceniu modułowym, zawierający:
określenie wymagań w zakresie wiadomości i umiejętności
wejściowych, sprecyzowanie celów kształcenia, opracowanie
nowego materiału, podanie wiadomości do zrozumienia i
zapamiętania, zestawy ćwiczeń do wykonania, bloki kontrolne,
testy, ćwiczenia praktyczne oraz pytania sprawdzające
opanowanie nowego materiału.”

16

PAKIET EDUKACYJNY

Pakiet edukacyjny

(zawartość)

Instrukcja -

wprowadzenie

Poradnik dla

ucznia i nauczyciela

Zestaw pytań i narzędzi

sprawdzających

osiągnięcia ucznia

Materiały

drukowane i

multimedialne do

samokształcenia

Ćwiczenia, zadania,

projekty dla ucznia

Wyposażenie,

materiały

dydaktyczne

17a

PAKIET EDUKACYJNY

Struktura elementów

pakietu edukacyjnego

5. Ewaluacja osiągnięć ucznia:
zestawy zadań testowych,
sprawdzian osiągnięć

5. Sprawdzian osiągnięć

4. Zestawy ćwiczeń: wskazówki
do realizacji ćwiczeń, zalecane
metody nauczania-uczenia się

4. Zestawy ćwiczeń: materiał
nauczania, pytania
sprawdzające, temat ćwiczenia,
sprawdzian postępów

3. Cele kształcenia

3. Cele kształcenia

2. Wymagania wstępne

2. Wymagania wstępne dla
ucznia

1. Wprowadzenie

1. Wprowadzenie

Poradnik dla nauczyciela

Poradnik i materiały dla ucznia

16

PAKIET EDUKACYJNY

Najważniejsze cechy pakietu

edukacyjnego:

ƒ wysoki poziom realizacyjno-techniczny,
ƒ dostosowanie do odbiorcy (do jego cech

osobowościowych, umysłowych, postaw,

wiedzy itd.),

ƒ wielostronne oddziaływanie na odbiorcę

(wiedza, umiejętności, postawy, wartości

itp.),

ƒ zrozumiały dla odbiorcy język przekazu,
ƒ atrakcyjny sposób prezentacji treści,

wzbudzający zainteresowanie ucznia.

17

PAKIET EDUKACYJNY

Dobrze opracowany pakiet

edukacyjny musi spełniać

następujące warunki:

ƒ precyzować cele kształcenia,
ƒ wyjaśniać, co uczeń będzie umiał

po ich realizacji

(operacjonalizacja),

ƒ zawierać ćwiczenia umożliwiające

samoocenę ucznia.

17a

PAKIET EDUKACYJNY

4.3 PROGRAMY

NAUCZANIA

1

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

1.

WPROWADZENIE

2.

WYMAGANIA WOBEC NAUCZANIA

OKRESLONE PRZEZ MENiS

3.

KOMPETENCJE INSTYTUCJI I OSÓB

4.

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI

Z ZAKRESU BRD

Problematyka podobszaru

2

WPROWADZENIE

Programy nauczania –

konstruowanie i ewaluacja

„Jednym z zadań nauczycieli jest wybór,
adaptacja lub opracowanie programów
nauczania. Wymaga to od nauczycieli
nowych umiejętności, których nie mieli do
tej pory okazji i potrzeby zdobyć”.

(M. Dąbrowski)

4

WPROWADZENIE

Program kształcenia to dokument

określający:

ƒ

cele,

ƒ

zakres i układ treści kształcenia,

ƒ

metody realizacji.

5

WPROWADZENIE

Program nauczania

ƒ

Program nauczania jako

„treść kształcenia”

„System nauczanych

czynności, określonych pod
względem celu, materiału i
wymagań, przetwarzanych z
postaci programowej na
osiągnięcia uczniów”

ƒ

Program nauczania jako

broszura programowa
„Ustala, jakie wiadomości,
umiejętności i nawyki i trwałe
walory poznawcze i
wychowawcze oraz w jakiej
kolejności uczniowie mają
sobie przyswoić”

6

WPROWADZENIE

Na program nauczania

składają się:

ƒ

uwagi wstępne, w których określa się cele nauczania danego
przedmiotu;

ƒ

materiał nauczania; obejmujący podstawowe funkcje,
pojęcia, prawa, teorie i ważniejsze hipotezy, metody, techniki
pracy, algorytmy, reguły postępowania itp. z zakresu
dyscypliny naukowej odpowiadającej danemu przedmiotowi;

ƒ

uwagi o realizacji programu oraz wskazówki na temat metod,
form organizacyjnych i środków umożliwiających skuteczną
realizację materiału nauczania objętego programem.

7

WYMAGANIA WOBEC PROGRAMÓW

NAUCZANIA OKREŚLONE PRZEZ MENIS

Pytania, na które musi
odpowiedzieć każdy
program nauczania:

Czego uczyć?
Dlaczego uczyć?
Jak uczyć?

8

WYMAGANIA WOBEC PROGRAMÓW

NAUCZANIA OKREŚLONE PRZEZ MENIS

Podstawowe pojęcia

Podstawa programowa - obowiązkowe na danym etapie

kształcenia zestawy treści nauczania, które są

uwzględniane w programach nauczania

Zajęcie edukacyjne – zajęcie o charakterze dydaktyczno-

wychowawczym, w toku którego odbywa się

nauka

Blok przedmiotowy - zintegrowane nauczanie treści i

umiejętności z różnych dziedzin wiedzy,

realizowane w toku jednolitych zajęć

edukacyjnych

9

WYMAGANIA WOBEC PROGRAMÓW

NAUCZANIA OKREŚLONE PRZEZ MENIS

Podstawowe pojęcia - cd

Program autorski – program nauczania opracowany

przez nauczyciela lub grupy nauczycieli, uwzględniający

poza wymogami resortu oświaty również właściwości

miejscowe (baza, uczniowie, potrzeby) oraz dążenia

autorów programów

Ścieżka edukacyjna – zestaw treści i umiejętności o

istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja

może odbywać się w ramach nauczania różnych

przedmiotów (bloków przedmiotowych) lub w postaci

odrębnych zajęć

10

WYMAGANIA WOBEC PROGRAMÓW

NAUCZANIA OKREŚLONE PRZEZ MENIS

.

Edukacja z zakresu brd powinna gwarantować,

że dzieci i nastolatki nauczą się szanować

fundamentalne prawo do życia człowieka, co

powinno motywować młodych ludzi do

rozsądnych, bezpiecznych i rozważnych postaw

nie tylko na drodze, ale również w codziennym

życiu.

Aby osiągnąć jak najlepsze wyniki, edukacja z

zakresu brd nie może koncentrować się na

przepisach ruchu drogowego, ale na

kształtowaniu pozytywnych postaw w odniesieniu

do bezpieczeństwa w ramach przedmiotów

technicznych, nauk społecznych i etyki”.

(EKG ONZ)

12

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Podstawowe zadania edukacji

dzieci w zakresie brd:

ƒ

uświadomienie indywidualnej
odpowiedzialności za brd,

ƒ

wpajanie szacunku dla życia jako
najwyższej wartości,

ƒ

wdrażanie do poszanowania prawa i
współdziałania na drodze.

13

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Algorytm

tworzenia

programu

nauczania

z zakresu brd

ANALIZA PROBLEMU

• analiza wypadków, konfliktów z udziałem adresatów programu,

• analiza postaw, zachowań oraz czynników sytuacyjnych, społecznych

i psychologicznych związanych z wybranymi grupami adresatów.

Sformułowanie celów edukacyjnych na podstawie

analizy problemu

Dobór treści i struktury programu oraz określenie niezbędnych

kompetencji

Dobór form, metod kształcenia i pakietów edukacyjnych

Przygotowanie realizatorów programu

Wdrożenie

pilotażowe

Monitoring i ocena programu

Ewentualna korekta

Powszechne wdrożenie programu

14

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

ANALIZA PROBLEMU

ƒ analiza wypadków, konfliktów z

udziałem adresatów programu,

ƒ analiza postaw, zachowań oraz

czynników sytuacyjnych,
społecznych i psychologicznych
związanych z wybranymi grupami
adresatów.

14a

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Sformułowanie celów edukacyjnych na

podstawie analizy problemu

Dobór treści i struktury programu oraz

określenie niezbędnych kompetencji

Dobór form, metod kształcenia i pakietów

edukacyjnych

Przygotowanie realizatorów programu

14b

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Wdrożenie pilotażowe

Monitoring i ocena programu

Ewentualna korekta

Powszechne wdrożenie programu

14c

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Ewaluacja

ma służyć nie uzasadnieniu (programu),

ale poprawie (istniejącego stanu rzeczy).

16

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Algorytm oceny programów

edukacyjnych

z zakresu brd

(dot. zmian w wiedzy, postawach,
zachowaniach adresatów
programu, ich udziału w
wypadkach, konfliktach)

(dot. atrakcyjności, przydatności
i łatwości proponowanych metod
i pakietów edukacyjnych w
trakcie realizacji programu)

Ocena wyniku

edukacyjnego

Ocena procesu

dydaktycznego

(dot. wpływu programu na zmiany w zachowaniach

lub zagrożeniach adresatów, poniesionych kosztów,

ewentualnych niepowodzeń)

ƒ

Opracowanie koncepcji badań

ƒ

sformułowanie celów,

ƒ

sformułowanie problemów,

ƒ

dobór modelu ewaluacji i narzędzi pomiarowych,

ƒ

dobór metody oceny wyników badań.

Przeprowadzenie badań pilotażowych

Weryfikacja

Opracowanie końcowe i opublikowanie wyników badań

Ocena formalna

Ocena zbiorcza

17

Ocena formalna

(dot. zmian w wiedzy,
postawach, zachowaniach
adresatów programu, ich
udziału w wypadkach,
konfliktach)

(dot. atrakcyjności,
przydatności i łatwości
proponowanych metod i
pakietów edukacyjnych w
trakcie realizacji
programu)

Ocena wyniku

edukacyjnego

Ocena procesu

dydaktycznego

17a

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Opracowanie koncepcji badań

ƒ

sformułowanie celów,

ƒ

sformułowanie problemów,

ƒ

dobór modelu ewaluacji i narzędzi
pomiarowych,

ƒ

dobór metody oceny wyników badań.

17c

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Przeprowadzenie badań pilotażowych

Weryfikacja

Opracowanie końcowe i opublikowanie

wyników badań

17d

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Metody i narzędzia badawcze

Obserwacja zachowań uczniów w
rzeczywistych warunkach
Kompletne materiały o wypadkach z
udziałem uczniów
Analiza kosztów poniesionych na realizację
programu

Uwaga!
Nie należy stosować danych liczbowych o
wypadkach jako jedynego kryterium oceny.

Wywiad (opinie adresatów dotyczące metod i
środków kształcenia w ramach
opracowywanego programu)
Ankiety do samodzielnego wypełnienia
(ogólne postawy adresatów dotyczące
problemów bezpiecznego uczestnictwa w ruchu
drogowym)
Testy wiadomości (w odniesieniu do uczniów)
Testy na postrzeganie ryzyka przez uczniów
(np. przy zastosowaniu technik
komputerowych)
Testy zachowań uczniów
Obserwacje zachowań uczniów (w
rzeczywistych warunkach)

Ocena zbiorcza

Ocena formalna

18

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

Wywiad (opinie adresatów dotyczące metod i środków kształcenia
w ramach opracowywanego programu)
Ankiety do samodzielnego wypełnienia (ogólne postawy adresatów
dotyczące problemów bezpiecznego uczestnictwa w ruchu
drogowym)
Testy wiadomości (w odniesieniu do uczniów)
Testy na postrzeganie ryzyka przez uczniów (np. przy
zastosowaniu technik komputerowych)
Testy zachowań uczniów
Obserwacje zachowań uczniów (w rzeczywistych warunkach)

Ocena formalna

18a

PROGRAMY NAUCZANIA TREŚCI Z

ZAKRESU BRD

1

4.5 EDUKACJA DZIECI

I MŁODZIEŻY

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

2

1. WPROWADZENIE
2. PODSTAWY PRAWNE DO REALIZACJI

SZKOLNEJ EDUKACJI
MOTORYZACYJNEJ

3. MODELOWY PROCES EDUKACJI

MOTORYZACYJNEJ DZIECI,
MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH

Problematyka podobszaru

WPROWADZENIE

3

WPROWADZENIE

4. FORMY I METODY DZIAŁAŃ

LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

5. ROLA I ZADANIA INSTYTUCJI I OSÓB

WSPOMAGAJĄCYCH EDUKACJĘ
SZKOLNĄ

4

5

Edukacja motoryzacyjna

:

uwzględnia wiedzę zarówno z zakresu motoryzacji, jak i brd,
realizowaną wieloaspektowo, integrując nauczanie w różnych
przedmiotach szkolnych, działania pozalekcyjne i pozaszkolne
oraz edukację i reedukację dorosłych

EDUKACJA DZIECI
I MŁODZIEŻY

6

Zgodnie z zasadami dydaktyki wychowanie
i kształcenie dzieci i młodzieży przygotowujące
do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym

powinno być

:

•

systematyczne,

•

ciągłe,

•

praktyczne,

•

wszechstronne,

•

uspołeczniające.

EDUKACJA DZIECI
I MŁODZIEŻY

7

Podstawy prawne:

1. Konwencja o Prawach Dziecka
2. Ustawa o systemie oświaty
3. Ustawa Prawo o ruchu drogowym
4. Rozporządzenia MENiS

EDUKACJA DZIECI
I MŁODZIEŻY

8

Główne cele edukacji motoryzacyjnej, to:

ƒ zapewnienie dzieciom i młodzieży możliwości

zdobywania znajomości zasad prawidłowych zachowań
w ruchu drogowym,

ƒ zmiana modelu zachowań wszystkich uczestników ruchu

drogowego, w tym szczególnie dzieci, młodzieży oraz
rodziny, rówieśników, nauczycieli, przedstawicieli władz
lokalnych i innych dorosłych,

ƒ kształtowanie pozytywnego stosunku do otoczenia i

ludzi, przekonań, postaw, wartości wobec życia i zdrowia
swojego i bliźniego.

MODELOWY PROCES
EDUKACJI MOTORYZACYJNEJ

9

Wspólny

program

„Szkoła-

Dzieci –

Rodzina”

I etap edukacyjny: 6-9 lat

brd w podstawach programowych

Szkolny Program

Wychowawczy

zapisy z brd

II etap edukacyjny: 10-12 lat

brd w podstawach programowych

Karta rowerowa

Przedmiot technika

Ścieżki edukacyjne

Zajęcia pozalekcyjne

ZADANIA

SZKOŁA PODSTAWOWA

MODELOWY PROCES
EDUKACJI MOTORYZACYJNEJ

10

III etap edukacyjny : 13-15 lat

brd w podstawach programowych

Szkolny Program

Wychowawczy

zapisy z brd

GIMNAZJUM

Karta motorowerowa

Przedmiot technika

Ścieżki edukacyjne

Zajęcia pozalekcyjne

ZADANIA

Przygotowanie do roli pieszego, rowerzysty, motorowerzysty

MODELOWY PROCES
EDUKACJI MOTORYZACYJNEJ

11

Liceum Profilowane i

Ogólnokształcące

Technikum

brd w przedmiotach

Zasadnicza Szkoła Zawodowa

brd w przedmiotach

Szkolny Program

Wychowawczy

zapisy z brd

Działalność pozalekcyjna

i pozaszkolna

SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE

Przygotowanie do roli kierowcy i aktywności pozaszkolnej w

poprawie brd

Liceum i Technikum Uzupełniające

brd w przedmiotach

MODELOWY PROCES
EDUKACJI MOTORYZACYJNEJ

12

SZKOŁY POLICEALNE I WYŻSZE

Przygotowanie do:

•pracy zawodowej,

•działalności w poprawie brd

•pełnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w ruchu drogowym

Szkoły Policealne

•Zajęcia fakultatywne z

brd

Szkoły Wyższe

•Zajęcia fakultatywne z

brd

Wyższe Szkoły

Pedagogiczne

•Zajęcia obowiązkowe

z brd

Wyższe Szkoły

Zawodowe

•Zajęcia obowiązkowe

z brd

MODELOWY PROCES
EDUKACJI MOTORYZACYJNEJ

13

Formy lekcyjne:

Zajęcia szkolne lekcyjne - formy pedagogiczno-

edukacyjne organizowane w ramach programu
zajęć przedmiotowych i międzyprzedmiotowych.

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

14

Formy lekcyjne:

Integracja międzyprzedmiotowa - działania

nauczycieli polegające na szukaniu związków
pomiędzy poszczególnymi przedmiotami
nauczania.

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

15

Technika

przepisy

relacja piesi -

- rowerzyści

hamowanie

tarcie, światła

Fizyka

Matematyka

turystyka

rekreacja, rajdy

Wiedza

Obywatelska

Biologia

odległości,

proporcjonalność

,

wykresy, przełożenie

Rower

Ekologia

budowa roweru

praca mięsni

reklama roweru,
sylwetka

umiejętności jazdy

ochrona środowiska

Plastyka

Wychowanie

fizyczne

Geografia

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

16

Formy lekcyjne:

Ścieżka edukacyjna (międzyprzedmiotowa) -

program nauczania, którego elementy
wkomponowane są w programy wielu
przedmiotów na danym etapie nauczania.

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

17

przepisy ruchu

drogowego

Wiedza o

społeczeństwie

Wypadek

Drogowy

warunki atmosferyczne

droga hamowania

Postawy obywatelskie

,

pierwsza pomoc

Geografia

Fizyka

Biologia

postrzeganie

skutki zdrowotne

Technika

obliczenia

(droga, prędkość, czas)

Matematyka

Wydarzenie

Język Polski

uczucia, relacje

wrażenia

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

18

Formy pozalekcyjne :

formy pedagogiczno - edukacyjne organizowane

przez szkołę poza zajęciami lekcyjnymi.

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

19

Turniej rowerów górskich w Zespole Szkół w Kolbudach

20

Formy pozaszkolne:

ƒ akcje,
ƒ kampanie,
ƒ tygodnie brd,
ƒ programy krajowe i lokalne brd.

FORMY I METODY DZIAŁAŃ
LEKCYJNYCH, POZALEKCYJNYCH
I POZASZKOLNYCH

21

Instytucje wspomagające:

ƒ

Władze oświatowe rządowe i samorządowe,

ƒ

Policja,

ƒ

Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego

ƒ

Instytucje i organizacje pozarządowe

ROLA I ZADANIA INSTYTUCJI I
OSÓB WSPOMAGAJĄCYCH
EDUKACJĘ SZKOLNĄ

4.6 EDUKACJA

RODZICÓW

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

1. WPROWADZENIE
2. PODMIOTY REALIZUJACE
3. FORMY, METODY I TREŚCI EDUKACJI

RODZICÓW

4. EDUKACJA RODZICÓW W ZAKRESIE

BRD - PRZYKŁADY

5. MATERIALY EDUKACYJNE

Problematyka podobszaru

WPROWADZENIE

Edukacja rodziców

„rodzice ponoszą odpowiedzialność za opiekę i

wychowanie dziecka i nie są z niej zwolnieni,

gdy posyłają dziecko do szkoły”

(I. Dzierzgowska)

1

WPROWADZENIE

Podmioty realizujące

edukację rodziców

Na poziomie gminy (powiatu) szkoła wspomagana przez różne

instytucje i organizacje– główny podmiot pedagogizacji

rodziców.

Na poziomie kraju jednostki rządowe, naukowo

badawcze, organizacje pozarządowe i media.

Lokalny

samorząd

Kościół

Policja

lokalne

społeczności np.

stowarzyszenia

szkoła

2

PODMIOTY REALIZUJĄCE

Formy, metody i treści edukacji

rodziców

Pedagogizacja rodziców - działalność zmierzająca do stałego

wzbogacania posiadanej przez rodziców potocznej wiedzy

pedagogicznej o elementy naukowej wiedzy o wychowaniu

dzieci i młodzieży oraz wiadomości dotyczących

bezpieczeństwa ruchu drogowego. Upowszechnianie wiedzy

powinno polegać przede wszystkim na celowym działaniu

nauczycieli.

Pedagogizacja rodziców jest specyficzną formą współpracy

szkoły z domem rodzinnym ucznia.

3

FORMY, METODY I TREŚCI

EDUKACJI RODZICÓW

Główne formy współpracy szkoły z

rodzicami można podzielić na:

ƒ

zinstytucjonalizowane: komitet rodzicielski i rady
klasowe,

ƒ

doraźne: zebrania ogólnoszkolne, zebrania klasowe,
rozmowy indywidualne nauczycieli z rodzicami,
wywiadówki, dni otwarte szkoły, kontakty
korespondencyjne i telefoniczne, uroczystości i
imprezy szkolne, wizyty domowe.

3a

EDUKACJA RODZICÓW W

ZAKRESIE BRD – PRZYKŁADY

Metody

Szkoła w ramach pedagogizacji może organizować

odczyty, prelekcje, pokazy filmów, spotkania z

zaproszonymi gośćmi i propagować fachową literaturę

przedmiotu.

Pedagogizacja rodziców powinna się odbywać także

podczas spotkań rodziców z wychowawcą klasowym, w

ramach rozwiązywania problemów dotyczących

konkretnego ucznia.

3b

EDUKACJA RODZICÓW W

ZAKRESIE BRD – PRZYKŁADY

Treść

Do najistotniejszych treści edukacji rodziców należą:

ƒ

właściwości i ograniczenia psychofizyczne związane z rozwojem

dziecka i jego uczestnictwo w ruchu drogowym,

ƒ

przyczyny (okoliczności) i skutki wypadków z udziałem dzieci i

młodzieży,

ƒ

przepisy ruchu drogowego dotyczące obowiązków pieszych,

kierujących rowerem i motorowerem, kierujących pojazdami

samochodowymi wobec niechronionych uczestników ruchu,

używanie urządzeń zwiększających bezpieczeństwo kierowcy i

pasażerów,

ƒ

zakres przygotowania dziecka do uczestnictwa w ruchu

drogowym.

3c

EDUKACJA RODZICÓW W

ZAKRESIE BRD – PRZYKŁADY

Przygotowanie dziecka do uczestnictwa w

ruchu drogowym – zadania rodziców

ƒ

Nauka przestrzegania podstawowych znaków

ƒ

Utrwalenie bezpiecznych schematów zachowań

ƒ

Kształtowanie umiejętności zachowania się w sytuacjach

potencjalnie niebezpiecznych

ƒ

Wybór drogi najbezpieczniejszej, a nie najkrótszej

ƒ

Trening bezpiecznej drogi do szkoły

ƒ

Przewóz dziecka w specjalnych fotelikach oraz zapinanie

pasów bezpieczeństwa.

3d

EDUKACJA RODZICÓW W

ZAKRESIE BRD – PRZYKŁADY

Warunki skutecznej pedagogizacji

rodziców:

ƒ

Stworzenie odpowiednich warunków organizacyjnych.

ƒ

Nowoczesny i atrakcyjny sposób prowadzenia zajęć.

ƒ

Zajęcia powinni prowadzić: pedagog szkolny, nauczyciele oraz
specjaliści z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego.

ƒ

Traktowanie rodziców uczniów jak rzeczywistych partnerów.

ƒ

Rodziców należy aktywizować do współpracy ze szkołą i
korzystania z różnych oferowanych im form pedagogizacji.

ƒ

Pedagogizacją należy objąć również nauczycieli.

4

EDUKACJA RODZICÓW W

ZAKRESIE BRD – PRZYKŁADY

Wszystkie osoby zajmujące się zawodowo

bezpieczeństwem dzieci w ruchu drogowym

(m.in. urzędnicy, policjanci, dziennikarze,

nauczyciele wychowania komunikacyjnego)

powinni obowiązkowo podlegać pedagogizacji

lub uzyskiwać odpowiednie certyfikaty

kompetencji personelu.

5

EDUKACJA RODZICÓW W

ZAKRESIE BRD – PRZYKŁADY

Materiały edukacyjne

Materiały edukacyjne dla rodziców

powinna cechować:

ƒ

poprawność merytoryczna,

ƒ

komunikatywność,

ƒ

zwięzły, krótki tekst,

ƒ

atrakcyjna forma graficzna,

ƒ

dobra jakość.

Materiały te mogą mieć różną postać, np.:

ƒ

materiał pisemny: ulotki, broszury,
artykuły prasowe,

ƒ

audycje telewizyjne, nagrania
wideo,

ƒ

strony internetowe.

Ulotka przeznaczona dla rodziców

uczniów liceum – opracowana przez

Centrum BRD ITS

6

MATERIAŁY EDUKACYJNE

1

4.7 OCHRONA UCZNIÓW

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

2

1. WPROWADZENIE
2. FORMY ORGANIZACYJNE
3. PRZEWOZY ZBIOROWE DZIECI
4. NADZÓR NAD PRZEJŚCIAMI DLA

PIESZYCH W REJONACH SZKÓŁ

5. METODY I ŚRODKI OCHRONY

OSOBISTEJ

6. INICJATYWY LOKALNE

Problematyka podobszaru

WPROWADZENIE

3

Ochrona dzieci

„dziecko z uwagi na swoją niedojrzałość

fizyczną oraz umysłową, wymaga opieki i

troski, w tym właściwej ochrony

prawnej”

(Deklaracja praw dziecka)

WPROWADZENIE

4

Zagrożenie dzieci w wieku 0-14 lat

(zabici na 100 mlnkm)

1,5

1,5

1,7

1,7

1,7

1,8

1,9

2,1

2,2

2,3

2,4

2,7

3,1

3,3

3,4

3,4

3,5

4,4

4,5

4,8

Holandia

Szwecja

Finladia

Włochy

Wielka Brytania

Norwegia

Japonia

Dania

Czechy

Niemcy

Węgry

Australia

Austria

Hiszpania

Kanada

Szwajcaria

Francja

USA

Polska

Belgia

liczba zabitych w wieku 0-14 lat na 100 000 mieszkańców

Zagrożenie dzieci jest

4 razy niższe niż innych

grup wiekowych w Polsce,

ale jedno z najwyższych w

Europie!

WPROWADZENIE

5

POTRĄCENIA DZIECI

W 70% przypadków winą obarczane są dzieci!

Jednak dziecko to nie mały dorosły:

ƒ ma węższe pole widzenia,
ƒ ze względu na niski wzrost widzi mniej i jest gorzej widziane,
ƒ słyszy dobrze ale często nie jest w stanie ocenić źródła dźwięku,
ƒ ma ograniczoną zdolność przewidywania i analizowania

sytuacji,

ƒ ma trudności z oceną odległości i prędkości zbliżającego się

pojazdu,

ƒ ze względu na swój rozwój ma ogromną potrzebę ruchu,
ƒ pochłonięte zabawą często zapomina o obserwowaniu drogi.

WPROWADZENIE

6

DZIECI W SAMOCHODACH

OSOBOWYCH

Z badań ITS wynika, że w Polsce, pomimo uregulowań

prawnych (obowiązek stosowania „fotelików”), nadal co

drugie dziecko jest przewożone samochodem bez żadnego

zabezpieczenia bądź zabezpieczone nieprawidłowo!

Z badań Europejskiej Komisji Bezpieczeństwa Ruchu

wynika, że odpowiednie stosowanie urządzeń

zabezpieczających dzieci zmniejsza prawdopodobieństwo

obrażeń śmiertelnych o 75%, a obrażeń ciężkich o67%.

WPROWADZENIE

7

MŁODZI ROWERZYŚCI

Wbrew obowiązującym przepisom, 30% kierowców nie
ustępuje pierwszeństwa rowerzystom, często dlatego, że
nie widzą

zbliżającego się

rowerzysty. Dlatego

dojeżdżając do skrzyżowania, niezależnie od ochrony
zapewnianej przez przepisy, rowerzysta powinien być
przygotowany na ustąpienie pierwszeństwa.

Aż 60% zgonów rowerzystów
spowodowanych jest obrażeniami
głowy. Kaski ochronne redukują
ryzyko urazów głowy nawet o 85%.

WPROWADZENIE

8

Formy organizacyjne

ƒ ogólnokrajowe akcje i programy
- Bezpieczna droga

(wdrożenie1996) – strażnicy szkolni

- Bezpieczna droga do szkoły

(wdrożenie 1999) – gim-busy

ƒ akcje o zasięgu lokalnym

FORMY ORGANIZACYJNE

9

Przewozy zbiorowe dzieci

Rok 1999

– reforma edukacyjna

– reforma samorządowa
- powstanie gimnazjów
- ustawowy obowiązek

bezpłatnego dowozu dzieci,
jeśli ich droga do szkoły
przekracza

4 km

- rezerwa w budżecie państwa

przeznaczona na zakup gim-
busów

- zapisy w Ustawie prawo o

ruchu drogowym

PRZEWOZY ZBIOROWE DZIECI

10

Nadzór nad przejściami dla pieszych w

rejonach szkół („Strażnicy Szkolni”)

ƒ uprawnienia strażnika,

kryteria ich doboru,
wyposażenie

ƒ program szkoleń, zasady

finansowania i zatrudniania

ƒ zasady typowania

niebezpiecznych miejsc

1996 – wdrożenie programu:
Powołano „strażników
szkolnych” oraz określono:

NADZÓR NAD PRZEJŚCIAMI DLA

PIESZYCH W REJONACH SZKÓŁ

11

Działalność „strażników szkolnych”

w różnych krajach

ƒ Australia – koniec lat 50-tych.
ƒ Austria – od lat 60-tych.
ƒ Belgia – 1987r.
ƒ Dania – od lat 50-tych.
ƒ Holandia – od 1947r.
ƒ Kanada – od 1929r.
ƒ Niemcy – od 1953r.
ƒ Norwegia – 1952r.
ƒ Nowa Zelandia – 1937r.
ƒ Południowa Afryka – od 1948r.
ƒ Stany Zjednoczone – początek lat 20-tych.
ƒ Szwajcaria – od 1952r.
ƒ Wielka Brytania – od 1953r.

NADZÓR NAD PRZEJŚCIAMI DLA

PIESZYCH W REJONACH SZKÓŁ

12

Metody i środki ochrony osobistej

ƒ Przestrzeganie przepisów ruchu drogowego :

- noszenie elementów zwiększających widoczność dzieci
- obowiązkowe oświetlenie roweru
- korzystanie z pasów bezpieczeństwa i fotelików ochronnych

ƒ Stosowanie nieobowiązkowych urządzeń i przedmiotów

zmniejszających ryzyko i skutki wypadków:

- noszenie ubiorów zwiększających widoczność dzieci

- wyposażenie roweru w element boczny
- dodatkowe oświetlenie roweru
- używanie hełmów ochronnych, nałokietników, nagolenników

METODY I ŚRODKI OCHRONY

OSOBISTEJ

4.9. KOMUNIKACJA ZE

SPOŁECZEŃSTWEM

1

EDUKACJA

MOTORYZACYJNA

1. WPROWADZENIE
2. ROLA I ZADANIA PODMIOTÓW

UCZESTNICZĄCYCH W KOMUNIKACJI

3. FORMY I ŚRODKI W KOMUNIKACJI

ZE SPOŁECZEŃSTWEM

4. MOTORYZACJA JAKO ZJAWISKO

SPOŁECZNE

WPROWADZENIE

Problematyka podobszaru

5. KSZTAŁTOWANIE SPOŁECZNEJ

ŚWIADOMOŚCI ZAGROŻENIA

WYPADKOWEGO

6. ZASADY WYPRACOWANIA WZORÓW

BEZPIECZNEGO ZACHOWANIA SIĘ NA

DROGACH

7. STYMULOWANIE AKTYWNOŚCI

SPOŁECZNEJ UKIERUNKOWANEJ NA

POPRAWĘ LOKALNEGO BRD

3

WPROWADZENIE

WPROWADZENIE

ƒ Definicja pojęcia komunikacji
ƒ Bezpieczeństwo ruchu drogowego a

wspólnota myślowa uczestników ruchu

4

ROLA I ZADANIA PODMIOTÓW

UCZESTNICZĄCYCH

W KOMUNIKACJI

ƒ Sprzężenia zwrotne w układzie

„Nadawca – Odbiorca”

ƒ Ogólne zadania komunikacji między ludźmi:
ƒ * sprzężenia wewnętrzne
ƒ * sprzężenia zewnętrzne
ƒ Poziomy partnerstwa
ƒ Kanał informacyjny

5

Schemat sprzężeń zwrotnych

NADAWCA

ODBIORCA

Sprzężenie zewnętrzne nadawcy

Sprzężenie zewnętrzne

Sprzężenie

wewnętrzne

nadawcy

Sprzężenie

wewnętrzne

odbiorcy

ROLA I ZADANIA PODMIOTÓW
UCZESTNICZĄCYCH
W KOMUNIKACJI

6

Schemat kanału informacyjnego

Źródło informacji

Odbiornik

Koder

Droga komunikacyjna

Dekoder

Nadajnik

Odbiorca

ROLA I ZADANIA PODMIOTÓW
UCZESTNICZĄCYCH
W KOMUNIKACJI

7

FORMY I ŚRODKI
W KOMUNIKACJI
ZE SPOŁECZEŃSTWEM

ƒ Komunikacja niewerbalna - parajęzyk
ƒ Komunikacja werbalna - słuchanie aktywne
ƒ Pseudosłuchanie i słuchanie prawdziwe

8

MOTORYZACJA JAKO
ZJAWISKO SPOŁECZNE

ƒ Czynniki kreujące

kulturę motoryzacyjną

ƒ Pozycja Polski

w rozwoju motoryzacji

9

KSZTAŁTOWANIE SPOŁECZNEJ
ŚWIADOMOŚCI ZAGROŻENIA
WYPADKOWEGO

ƒ Postawy wobec zagrożenia wypadkowego
ƒ Prawdopodobieństwo :

obiektywne i subiektywne

ƒ Ubezpieczenia jako wskaźnik świadomości

zagrożenia

10

ZASADY WYPRACOWYWANIA
WZORÓW BEZPIECZNEGO
ZACHOWANIA SIĘ
NA DROGACH

ƒ Warunki kreowania wzorów

bezpiecznego zachowania

ƒ Eksperymentalne metody szkolenia
ƒ Praca z grupami szczególnego ryzyka

11

STYMULOWANIE AKTYWNOŚCI
SPOŁECZNEJ
UKIERUNKOWANEJ
NA POPRAWĘ BRD

ƒ Organizacje społeczne działające

na poprawę brd

ƒ Warunki sprawnego funkcjonowania

inicjatyw obywatelskich

12