TYDZIEŃ 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

Propozycja zapisu w dzienniku zajęć:

I 1. Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.

2. „Warzywa w kąciku przyrody" - działanie dzieci. Posługiwanie się nazwami warzyw. Określanie ich

cech: rodzaj (nazwa), kształt, wielkość, kolor. Grupowanie warzyw według rodzajów. Doskonalenie
liczenia w dostępnym zakresie.

3. Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4.

II 4. Pomidor - słuchanie wiersza J. Brzechwy połączone z wykonaniem ćwiczenia Jesień w ogrodzie"

w KI., 17. Dostarczenie okazji do odczuwania humoru literackiego. Ocenianie zachowania bohate­
ra utworu - uzasadnianie swojej wypowiedzi. Rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej, koordy­
nacji wzrokowo-ruchowej. Doskonalenie analizy i syntezy sylabowej. Wprowadzenie do global­
nego czytania wyrazów: pomidor, fasola, kapusta, por.

5. „W ogrodzie warzywnym" - zabawa orientacyjno-porządkowa.

6. Jarzynowy teatrzyk - słuchanie wiersza B. Lewandowskiej połączone z wykonaniem pracy prze­

strzennej „Kukiełka z warzyw". Uważne słuchanie utworu i udzielanie odpowiedzi na pytania doty­
czące jego treści. Rozwijanie pomysłowości i wyobraźni. Doskonalenie sprawności manualnej.

7. „Ciuciubabka" - zabawa ruchowa w ogrodzie.

III 8. „Zające w kapuście" - zabawa z elementem podskoku.

9. Jarzynowy teatrzyk" - odgrywanie scenek. Próby prowadzenia dialogu z użyciem kukiełek.

Pokonywanie nieśmiałości podczas występów przed całą grupą.

10. „Budujemy" - wznoszenie budowli z klocków drewnianych i plastikowych. Wdrażanie do zgodnej

zabawy wspólnymi zabawkami. Swobodne wypowiedzi - nabywanie odwagi i umiejętności wy­
powiadania własnych myśli.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE tace, koszyki, warzywa, np. pomidor, marchewka, kabaczek, cukinia, bakłażan;

woreczki; K I , kredki ołówkowe; szarfy i woreczki w czterech kolorach, cztery skakanki, instrument per­

kusyjny; warzywa, plastelina, kolorowe pinezki, wykałaczki, bibuła, papier kolorowy, kawałki materiałów;
opaska do zasłaniania oczu; kukiełki z warzyw wykonane przez dzieci; klocki drewniane i plastikowe

Rodzaj zajęć:
• Pomidor

- uważne słuchanie wiersza J a n a Brzechwy połączone z wykonaniem

ćwiczenia „Jesień w ogrodzie" w K I . , 17.

• Jarzynowy teatrzyk

- słuchanie wiersza Barbary Lewandowskiej połączone z wy­

konaniem pracy przestrzennej „Kukiełka z warzyw".

Przebieg dnia:
I
• Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.
• „Warzywa w kąciku przyrody" - działanie dzieci. Umieszczanie w kąciku przy- tace, koszyki, warzy-

rody warzyw przyniesionych przez dzieci. Nazywanie warzyw, np. kabaczek, cu- wa, np. pomidor,
kinia, bakłażan, omawianie ich wyglądu. Grupowanie warzyw według rodzaju, marchewka,
liczenie i określanie, ile jest pomidorów, kabaczków... Zachęcanie do zjadania kabaczek, cukinia,
surówek jako źródła witamin. bakłażan

104

Dzień 1. | W ogrodzie warzywnym

105

• Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4. woreczki

- „Zabawa woreczkami" - zabawa bieżna. Dzieci biegają z woreczkami, trzy­

mając je za rożki i przekładając z ręki do ręki, potrząsają raz przy jednym, raz
przy drugim uchu. Na hasło: Przerwa! podrzucają woreczki do góry i łapią.

- „Dookoła worka" - zabawa z elementem czworakowania. Dzieci chodzą na

czworakach dookoła swoich worków ze zmianą kierunku. Wyprost - pono­
szenie oburącz worka w górę i wspinanie się na palce - Kto uniesie worek
wyżej?

- „Podaj worek" - ćwiczenie tułowia. W pozycji stania w rozkroku, w skłonie

w przód, przekładanie worka z ręki do ręki wokół jednej, potem drugiej nogi

(rysowanie ósemek) nad podłogą.

- „Jak pajace" - ćwiczenie nóg, podskoki. Przeskakiwanie przez woreczki sko­

kami rozkroczno-zwartymi (jak pajacyk).

- Marsz z workami ułożonymi na głowie, odkładnie przyboru.

II

• Pomidor

- słuchanie wiersza Jana Brzechwy.

Pomidor

Jan Brzechwa

Pan pomidor wlazł na tyczkę
I przedrzeźnia ogrodniczkę.
Jak pan może,
Panie pomidorze?!

Oburzyło to fasolę:

- A ja panu nie pozwolę!
Jak pan może,

Panie pomidorze?!
Groch zzieleniał aż ze złości:

- Że też nie wstyd jest waszmości!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!

Rzepa także go zagadnie:

- Fe! Niedobrze! Fe! Nieładnie!
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Rozgniewały się warzywa:
- Pan już troczę nadużywa.
Jak pan może,
Panie pomidorze?!
Pan pomidor, zawstydzony,
Cały zrobił się czerwony
I spadł wprost ze swojej tyczki
Do koszyczka ogrodniczki. "

Rozmowa kierowana pytaniami N.: Co robił w ogrodzie pomidor?; Jakie warzywa

byty oburzone jego zachowaniem?; Jak oceniacie zachowanie pomidora?

N. ponownie recytuje wiersz, a dzieci wspólnie powtarzają fragment Jak pan

może, Panie pomidorze?

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

106

• „Jesień w ogrodzie" - wykonanie ćwiczenia w KI., 17. Uzupełnianie nalepkami KI, kredki

brakujących fragmentów obrazka. Rozpoznawanie i nazywanie warzyw znajdu- ołówkowe

jących się na dole kartki. Wprowadzenie do globalnego czytania wyrazów: po­

midor, fasola, kapusta, por. Dzielenie nazw na sylaby, wskazywanie tych wa­
rzyw, których nazwy N. wypowiada sylabami. Kolorowanie warzyw i tylu kwa­
dratów pod obrazkami, ile sylab ma wyraz.

• „W ogrodzie warzywnym" - zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci zakładają szarfy i woreczki

szarfy (przez głowę i lewe ramię), wymieniają nazwy różnych warzyw i określają w 4 kolorach,
ich kolory. N rozkłada na podłodze kolorowe woreczki, układa z boku skakanki

4

skakanki,

i opowiada o tym, że dziś w ogrodzie warzywa bawiły się i pogubiły swoje grządki, instrument
Trzeba je będzie uporządkować. Dzieci biegają między woreczkami w tempie po- perkusyjny
danym na instrumencie perkusyjnym. Na mocne uderzenie w instrument każde
dziecko szuka woreczka w kolorze swojej szarfy i szybko ustawia się na skakance

w tym samym kolorze. Przy powtarzaniu zabawy N. zmienia układ skakanek.

• Jarzynowy teatrzyk

- słuchanie wiersza Barbary Lewandowskiej.

Jarzynowy teatrzyk
Barbara Lewandowska

Na co przyda się pietruszka?
My ją zmienimy w Kopciuszka.
Królewicz będzie z marchewki,
a z kukurydzy - wróżka.
Z dyni zrobimy karetę,
ogórek będzie stangretem.

A listki?
W naszym teatrze
każdy liść będzie - biletem.

Rozmowa kierowana pytaniami N.: Co dzieci zrobiły z warzyw?; O czym będzie

ich teatrzyk?; Z jakiego warzywa wykonały Kopciuszka/królewicza/karetę/stangre-

t a

? warzywa, plastelina,

• „Kukiełka z warzyw" - wykonanie prac przestrzennych. Oglądanie kukiełek kolorowe pinezki,

przygotowanych przez N. - nazywanie warzyw, z których powstały. Omówienie wykałaczki, bibuła,
sposobu wykonania kukiełki, zapoznanie dzieci z materiałami potrzebnymi do papier kolorowy,
ich wykonania. Własnoręczne wykonanie kukiełek. kawałki materiałów

• „Ciuciubabka" - zabawa ruchowa w ogrodzie. W środku koła stoi wybrane opaska do

dziecko z oczami zasłoniętymi opaską. Dzieci wypowiadają słowa rymowanki, zasłaniania oczu
kiedy skończą, babcia stara się złapać dziecko, które przy powtórzeniu zabawy

będzie ciuciubabką.

Babciu, babciu,
na czym stoicie?
Na beczce.

A co w tej beczce?
Kapusta i kwas.
Babciu, babciu,
łapcie nas!

III

• „Zające w kapuście" - zabawa z elementem podskoku. Dzieci podzielone na

dwie grupy. J e d n a to zajączki, druga to ogrodnicy, na środku sali zaznaczony
ogród. Ogrodnicy stoją w wyznaczonym miejscu, zajączki skaczą po ogrodzie.

Dzień 2. | Warzywa

107

• „Skok zajęczy" - podpór rękami, podbicie nóg w górę i przesuwanie się do przo­

du. Na sygnai N. ogrodnicy pioszą zajączki, klaszcząc m o c n o w ręce. Dzieci-
-zajączki uciekają z ogrodu, poruszając się cały czas skokami. Kiedy wszystkie
zajączki uciekną z ogrodu, następuje zmiana ról.

• „Jarzynowy teatrzyk" - odgrywanie scenek. Oglądanie kukiełek, nazywanie kukiełki z warzyw

przez dzieci swoich wytworów. Improwizowanie dialogów pomiędzy postaciami wykonane przez
wymyślonymi przez dzieci. dzieci

• „Budujemy" - wznoszenie budowli z klocków drewnianych i plastikowych. Na- klocki drewniane

zywanie własnych budowli i wypowiadanie się na ich temat. i plastikowe

Propozycja zapisu w dzienniku zajęć:

I 1. Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.

2. Pani Cebula - słuchanie wiersza W. Scisłowskiego połączone z przygotowaniem syropu z cebuli.

Uważne słuchanie utworu i udzielanie odpowiedzi na pytania dotyczące jego treści. Poznanie
właściwości leczniczych cebuli.

3. Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4.

II 4. Trzy cebule - słuchanie wiersza I. Buczkowskiej połączone z wykonaniem ćwiczenia „Cebule"

w KI., 18. Uważne słuchanie utworu. Poznanie liczby trzy i jej graficznego obrazu - cyfry 3.
Posługiwanie się nazwami liczebników porządkowych. Doskonalenie umiejętności rysowania po
śladzie i kolorowania wyznaczonej powierzchni bez wychodzenia poza linie.

5. Ćwiczenia gimnastyczne - zestaw nr 4. Rozwijanie ogólnej sprawności fizycznej.

6. Zabawy dowolne w ogrodzie - przestrzeganie zasad dotyczących bezpieczeństwa.

7. „Piłka-pokrzywa" - zabawa z elementem rzutu i łapania w ogrodzie.

III 8. „Grządki z warzywami" - zabawa z elementem równowagi.

9. „Które warzywo zniknęło?" - zabawa dydaktyczna połączona z wykonaniem ćwiczenia „Warzywa"

w KI., 19. Rozwijanie pamięci i spostrzegawczości wzrokowej. Poprawne stosowanie końcówek
liczebników i rzeczowników w połączeniu ze sobą. Wprowadzenie do globalnego czytania wyra­
zów: sałata, papryka, pomidory, pomidor, burak. Utrwalanie liczebności w zakresie trzech.

10. „Syrop z cebuli" - degustacja. Pokonywanie niechęci przed poznawaniem nowych smaków.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: dwie drobno posiekane cebule, słoik, dwie czubate łyżki cukru; sześć cebul,
po trzy papierowe talerzyki oraz obrazki cebuli dla każdego dziecka; K I , kredki ołówkowe; krążki,
duża piłka; kilka skakanek; taca, warzywa, np. marchewka, pomidor, cebula, burak, ogórek, ziem­
niak, opaska; łyżeczki

Rodzaj zajęć:
• Trzy cebule

- słuchanie wiersza Iwonny Buczkowskiej połączone z wykonaniem

ćwiczenia „Cebule" w K I . , 18.

• Ćwiczenia gimnastyczne - zestaw nr 4.

Przebieg dnia:
I

• Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy ko­

legów.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

108

* Pani Cebula

- słuchanie wiersza Włodzimierza Scisłowskiego.

Pani Cebula
Włodzimierz Scisłowski
Pani Cebula poszła na koncert,
bo już jej było nudno na grządce.
Stanęła w szatni i zdjęła płaszczyk,
ale pan szatniarz aż czoło zmarszczył.
Pod płaszczykiem był drugi,

pod drugim trzeci w złociste smugi.
Pod trzecim czwarty, pod czwartym piąty...
Pan szatniarz aż się w płaszczach zaplątał.
I ciągle nosił nowe płaszczyki -
takich kłopotów nie miewał z nikim.
Koncert się zaczął, koncert się skończył,
a szatniarz biegał, blady i drżący.
W szatni już wisiał płaszczyków szereg,
a tu znów trzeba wydać numerek!

- Nie ma numerków? Koncert skończony? -
biedna Cebula gęste łzy roni.
Poszła do domu smutna Cebula
i do tej pory tak się rozczula.

Rozmowa kierowana pytaniami N.: Gdzie wybrała się cebula?; Czy wysłuchała

koncertu?; Dlaczego?

• „Cebula jest zdrowa" - przyrządzenie syropu z cebuli. N. wyjaśnia dzieciom, że dwie drobno

syrop z cebuli działa leczniczo przy przeziębieniu. Jest naturalnym lekarstwem posiekane cebule,
zwalczającym bakterie i wzmacniającym odporność. Następnie, wcześniej przy- słoik, dwie
gotowaną, drobno posiekaną cebulę wkłada do słoika, zasypuje cukrem i zakrę- czubate łyżki
ca słoik. Odstawia słoik do kącika przyrody i wyjaśnia, że syrop będzie gotowy

c u

k

r u

po podwieczorku. Chętne dzieci będą mogły go spróbować.

» Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4 (s. 105).
II

8

Trzy cebule

- słuchanie wiersza Iwonny Buczkowskiej. sześć cebul,

Trzy

cebule po trzy papierowe

Iwonna Buczkowska

talerzyki oraz

obrazki cebuli

Raz trzy cebule - mądre szalenie - ^la każdego

postanowiły dać ogłoszenie. dziecka
Pragnęły w końcu wyjaśnić kwestię
pochlipywania, płaczu i westchnień,
kichania oraz siąpania nosem
i użalania się nad ich losem.
W sklepach warzywnych na wsi i w mieście
dały ulotki o takiej treści:
„Każda z nas zdrowa jest, towarzyska,
bywamy w garnkach i na półmiskach.
I nie chce tego żadna cebula,

Dzień 2. | Warzywa

109

aby się nad nią ktoś wciąż rozczulał.
Zamiast współczucia albo litości,
lepiej zaproście nas częściej w gości.
W imieniu cebul, dymek, szczypioru
życzymy wszystkim więcej humoru!
Nie ma co płakać ani narzekać,
trzeba obierać nas, kroić, siekać
i jeść smażone lub na surowo -

bo z nami smacznie, bo znami zdrowo!
Łez kuż nie chcemy widzieć w ogóle!".

I podpisały się: „Trzy cebule".

Rozmowa kierowana pytaniami N.: O jakich warzywach jest mowa w wierszu?; Ile

było cebul?; Co mówiły o sobie cebule?

Następnie N. prosi dzieci: Ustawcie tale­

rzyki w rzędzie. Ile jest talerzyków? Na pierwszym połóżcie jedną cebulę. Na każdym
następnym połóżcie o I cebulę więcej niż na poprzednim. Ile cebul jest na pierw­
szym

I drugim I trzecim talerzyku?; Na którym talerzu są 3 cebule? Pokażcie tyle

palców, ile jest cebul na trzecim talerzu. Jak można rozdzielić 3 cebule, by ułożyć je

na dwóch talerzykach?; Ile będzie na pierwszym, a ile na drugim?

[Wniosek: Trzy cebule to dwie i jedna, albo jedna i dwie. Można też trzy razy po

jednej ale na trzech talerzykach.]

• „Cebule" - wykonanie ćwiczenia w KI., 18. Udzielanie odpowiedzi na pytania: KI., 18, kredki

Jakie warzywa przedstawione są na rysunku?; Ile jest cebul?

ołówkowe, WM

Wprowadzenie do globalnego czytania podpisu 3 cebule

1. Kolorowanie cyfry 3, oznaczającej liczbę trzy. Liczenie, ile jest klocków

w okienku.

2. Korowanie trzech wybranych figur.
3. Kończenie rysowania i kolorowania cebul.
Zadanie dodatkowe: Wypychanie cyfry 3 z WM, kolorowanie jej według własne­
go pomysłu. Cyfrę przestrzenną można wykorzystać poczas różnych zabaw dy­
daktycznych.

* Ćwiczenia gimnastyczne - zestaw nr 4. krążki

- „Samochody" - zabawa z elementem biegu. Dzieci biegają, trzymając krążki

jak kierownice. Podczas biegu kręcą kierownicami, zwalniają na zakrętach, trą­

bią, zatrzymują się: pompują koła - pozycja w rozkroku, rytmiczne skłony i wy-
prosty połączone z oddychaniem (wyprost - wdech, skłon - wydech), naprawia­
nie auta - rytmiczne skręty ciała w bok z jednoczesnym przenoszeniem ramion
z krążkiem.

- „Zakładamy kapelusze" - ćwiczenie dużych grup mięśniowych. Dzieci w po­

zycji siadu skrzyżnego, krążek na podłodze. Chwyt krążka w ręce i położenie
na głowie, przenoszenie za głowę, lekki nacisk krążkiem na ściągnięte łopat­
ki (krążek w dłoniach trzymany w następujący sposób: cztery palce pod
spodem, kciuk na wierzchu).

- „Gra na bębenku" - zabawa bieżna. Bieg z wybijaniem rytmu na krążku. Bieg

ze zmianami kierunku.

- „Szuflady" - ćwiczenie nóg. W pozycji siadu skulnego, ręce z tyłu podparte,

stopy razem: wysuwanie i przysuwanie krążka palcami stóp, wysuwanie
i przysuwanie krążka piętami, palce podkurczone. Na zmianę - rysowanie kół
krążkami na podłodze.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

- „Rysowanie tęczy" - ćwiczenie mięśni brzucha. W pozycji siadu prostego, ręce

z tyiu podparte, krążek ułożony na podiodze na wysokości kolan. Unoszenie pro­
stych nóg i przenoszenie nad krążkiem z jednej strony na drugą. Podczas ćwicze­
nia dzieci liczą (aby nie wstrzymywać oddechu) głośno, ile tęcz narysowały.

- „Idź za krążkiem" - zabawa z elementem czworakowania. Dzieci poruszają

się na czworakach popychając krążek raz jedną, raz drugą ręką.

- „Gra na bębenku wersja 2" - ćwiczenie mięśni grzbietu. Przejście do leżenia

przodem, ręce pod brodą, krążek przed sobą. Wystukiwanie podanego rytmu

(np. liczenie do 10) o krążek z przodu i o podłogę z boku. Odpoczynek z rę­
kami pod brodą.

- „Wdech - wydech" - ćwiczenie oddechowe. Przejście do leżenia tylem, nogi

podkurczone w kolanach, ręce z krążkiem na brzuchu. Wdech - ręce z krąż­
kiem wędrują za głowę, nogi proste w górę. Wydech - powrót do poprzedniej
pozycji. Na zmianę ćwiczenie odpoczynkowe „stopy biją brawo" - krążek

w górze, nogi uniesione, kolana szeroko rozwarte. Podeszwową stroną stóp
rytmiczne uderzanie o krążek.

- „Przewracamy placki" - ćwiczenie stóp. W pozycji stojącej, jedna stopa palca­

mi przytrzymuje brzeg krążka. Druga, chwytając palcami krążek po przeciw­
nej stronie, próbuje przekręcić go na drugą stronę. Stopy ćwiczą na zmianę.

- Marsz z krążkiem na głowie, odkładanie przyboru.

• Zabawy dowolne w ogrodzie - przestrzeganie zasad dotyczących bezpieczeństwa.
• „Pilka-pokrzywa" - zabawa z elementem rzutu i łapania w ogrodzie. N. przypo- duża pitka

mina dzieciom, że pokrzywa to taka roślina, która parzy. Dzieci ustawione

w kole. Na znak N. zaczynają podawać sobie piłkę. W tym czasie N. wymienia

nazwy różnych roślin. Kiedy wypowie słowo: Pokrzywa! - piłki nie wolno łapać.
Kto weźmie piłkę od kolegi, słysząc słowo pokrzywa, odchodzi na bok. Po odej­
ściu 3, 4 osób przerywamy zabawę i zadając im dodatkowe zadania (np. przejdź
po krawędzi piaskownicy, skacz na jednej nodze dokoła zjeżdżalni, idź tylem
pięć kroków), znów zapraszamy do zabawy.

III

• „Grządki z warzywami" - zabawa z elementem równowagi. N. układa skakanki kilka skakanek

równolegle do siebie w odległości ok. 30 cm. Dzieci ustawione przed skakanka-
mi w gromadce. Na hasło: Idź tak, aby nie podeptać grządek! dzieci przechodzą
przez teren ze skakankami, przekraczając je. Chodzą tak, aby nie nadepnąć na
żadną ze skakanek.

• „Które warzywo zniknęło?" - zabawa dydaktyczna. Nazywanie warzyw i okre- taca, warzywa,

sianie ich cech, np. marchewka - podłużna, pomarańczowa; burak - okrągły, np- marchewka,
fioletowy, itd. Wybrane dziecko zasłania oczy opaską, a N. chowa jedno warzy- pomidor, cebula,

wo. Po zdjęciu opaski dziecko odgaduje, które warzywo zniknęło i określa jego burak, ogórek,
cechy. Można utrudnić zabawę chowając 2, 3 warzywa. ziemniak, opaska

» „Warzywa" - wykonanie ćwiczenia w KI., 19. Nazywanie, liczenie i określanie, KI., 19, kredki

ile jest warzyw, w kolejnych okienkach (od lewej do prawej strony kartki) ołówkowe

w pierwszym, drugim, trzecim i czwartym rzędzie od góry. Zwracanie uwagi na
prawidłowe łączenie liczebnika z rzeczownikiem: jeden burak, jedna papryka,
dwie cebule, dwa ziemniaki

itd. Wprowadzenie do globalnego czytania wyrazów:

sałata, papryka, pomidory, pomidor, burak. Kolorowanie tylko tych warzyw,

których jest po trzy w okienku.

• „Syrop z cebuli" - degustacja. C h ę t n e dzieci próbują syropu i określają jego syrop z cebuli,

smak. łyżeczki

no

Dzień 3. | Jarzynowy wóz

111

Propozycja zapisu w dzienniku zajęć:

I 1. Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.

2. Jarzynowy wóz - słuchanie piosenki. Zapoznanie ze słowami i melodią. Wspólne śpiewanie refrenu.
3. Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4.

II 4. „W mojej spiżarni" - zajęcia plastyczne. Kształtowanie postaw ekologicznych i higienicznych

związanych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa w trakcie jedzenia warzyw. Rozwijanie na­
turalnych mechanizmów twórczości plastycznej. Stworzenie sytuacji dydaktycznej sprzyjającej
eksperymentowaniu. Wzbogacanie języka wypowiedzi plastycznej w zakresie faktury, barwy,
kształtu.

5. Jarzynowy wóz" - zabawa orientacyjno-porządkowa.

6. Jarzynowy wóz" - ćwiczenia z zakresu profilaktyki logopedycznej w oparciu o tekst P. Siewiera-

-Kozłowskiej. Usprawnianie ruchomych narządów artykulacyjnych.

7. „Kipi kasza, kipi groch" - zabawa z rymowanką w ogrodzie.

III 8. „Zrywamy kapustę" - zabawa z elementem rzutu i celowania.

9. Wielkie zbiory-słuchanie wiersza J. Piotrowskiego połączone z wykonaniem zadania „Rymowanki"

z WJ. Uważne słuchanie utworu. Rozwijanie słuchu fonematycznego poprzez dopowiadanie wy­
razów rymujących. Dobieranie obrazków, których nazwy się rymują.

10. „Rytmy" - zabawa dydaktyczna. Odtwarzanie ruchem, rytmów ilustrowanych układem prze­

strzennym. Doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: CD; WSz - Olga Boznańska Dziewczynka z koszem jarzyn w ogodzie, szare
papiery A3 (1 dla 2 osób), farby plakatowe, szerokie pędzle, kartki A4 w dowolnym kolorze, pisaki,
kredki, nożyczki, klej (najlepiej w sztyfcie), plansze przedstawiające wybrane warzywa (opisane

w tekście), okazy naturalne do zabaw poznawczych; długa linka, szarfy w kilku kolorach, piłki,
woreczki, 4 duże piłki, 4 małe obręcze, ławka gimnastyczna; WJ - obrazki: chata, sałata, ptaki,
ziemniaki, kaczki, buraczki, worek, szczypiorek, koperek, rowerek, gruszka, pietruszka, kartony;
WM - figury geometryczne

Rodzaj zajęć:
• „W mojej spiżarni" - zajęcia plastyczne
• „Jarzynowy wóz" - ćwiczenia z zakresu profilaktyki logopedycznej w oparciu

o tekst Patrycji Siewiera-Kozłowskiej.

Przebieg dnia:
I

• Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.
• Jarzynowy wóz

- słuchanie piosenki. CD

Jarzynowy wóz
sł. Maria Szypowska
muz. Edward Pałłasz

Jechał, jechał wóz,
smaczne rzeczy wiózł.
Tur, tur, tur turkotał,
smaczne rzeczy wiózł.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

112

Tu marchew czerwona, kapusta zielona,
rzodkiewek różowe kuleczki,
w słonecznym kolorze słonecznik.
Jechał, jechał wóz,
smaczne rzeczy wiózł.
Tur, tur, tur turkotał,
smaczne rzeczy wiózł.
Tu strączki fasoli i bobu dowoli,
szpinaku zielona tam fura
i burak pąsowy jak burak.

Jakie warzywa wiózł wóz?

Ponowne słuchanie piosenki połączone ze wspólnym

śpiewaniem refrenu.

* Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4 (s. 105).

II

* „W mojej spiżarni" - zajęcia plastyczne WSz, szare

Opowiadanie o obrazie - dla dziecka i rodziców papiery A3, farby
Obraz przedstawia ogrodniczkę z dumą pozującą z koszem swych zbio- ^ ^

c

j

z

|

e

rów. Dużo cierpliwości i wysiłku potrzeba, by wyhodować tak dorodne, zdro- |

< a r t

|

< j A 4

we i smaczne jarzyny. Soczysta, pomarańczowa marchew, biały, szlachetny

w

dowolnym

kalafior i pękata, zielona kapusta ożywają w promieniach słonecznego dnia. |

< 0

|

o r z e

Na straganie kredki, nożyczki,

Jan Brzechwa

klej, plansze

Na straganie w dzień targowy przedstawiające
Takie słyszy się rozmowy:

w

y

b r a n e w a r z

y

w a

-

okazy naturalne

„Może pan się o mnie oprze,

d o z a b a w

Pan tak więdnie, panie koprze." poznawczych

„Cóż się dziwić, mój szczypiorku,

Leżę tutaj już od wtorku!"
Rzecze na to kalarepka:

„Spójrz na rzepę - ta jest krzepka!"
Groch po brzuszku rzepę klepie:
„Jak tam, rzepo? Coraz lepiej?"
„Dzięki, dzięki, panie grochu,
Jakoś żyje się po trochu.
Lecz pietruszka - z tą jest gorzej:
Blada, chuda, spać nie może."
„A to feler" -
Westchnął seler.
Burak stroni od cebuli,

A cebula doń się czuli:

„Mój buraku, mój czerwony,
Czybyś nie chciał takiej żony?"
Burak tylko nos zatyka:
„Niech no pani prędzej zmyka,

Dzień 3. | Jarzynowy wóz

113

Ja chcę żonę mieć buraczą,
Bo przy pani wszyscy plączą."
„A to feler" -
Westchnął seler.
Naraz słychać glos fasoli:
„Gdzie się pani tu gramoli?!"
„Nie bądź dla mnie taka wielka" -
Odpowiada jej brukselka.
„Widzieliście, jaka krewka!" -
Zaperzyła się marchewka.
„Niech rozsądzi nas kapusta!"
„Co, kapusta?! Głowa p u s t a ? ! "

A kapusta rzecze smutnie:

„Moi drodzy, po co kłótnie,
Po co wasze swary głupie,
Wnet i tak zginiemy w zupie!"
„A to feler" -
Westchnął seler.

Część I - zasilanie percepcyjne
Zajęcia będą pewnego rodzaju kontynuacją poprzednich. Najważniejsze działa­
nia skierujemy na percepcję. Porozmawiamy z dziećmi na temat warzyw: ich
kształtów, wielkości, kolorów. Pojawi się również element smaku oraz faktury.
Powinno się to odbywać w trakcie obserwacji okazów naturalnych, które dzieci
mogą dotknąć, powąchać, skosztować. Podczas analizy dzieła sztuki ukazujemy
dzieciom piękno przyrody, ale również mówimy o pracy, jaką trzeba wykonać,
aby jarzyny wyhodować. Ilustracje oraz tekst są e l e m e n t a m i dodatkowymi,

wspierającymi zakres percepcyjny i pamięciowy.

Warto wykorzystać także popularną zabawę „Sałatka jarzynowa", dzięki której

wprowadzimy zagadnienia związane z kształtowaniem postaw ekologicznych

i higienicznych oraz związanych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa w trakcie

jedzenia warzyw.

Część II - aktywność twórcza
Praca przebiegnie dwuetapowo, ponieważ papier przygotowany przez dzieci bę­
dzie musiał wyschnąć. Zadaniem dzieci będzie zapełnienie półek spiżarni wy­
branymi przez nich warzywami. Dzieci dobierają się w pary, każde z nich na swo­

jej kartce A4 (w dowolnym kolorze), zaznacza kilka półek (2, 3 lub 4), na któ­

rych przyklei przygotowane przez siebie warzywa.
Następnie wszystkie pary otrzymują szary papier i (najlepiej wyciśnięte przez
nauczyciela na paletkę lub folię) farby. Za pomocą szerokiego pędzla dzieci
przygotowują sobie kolorowy papier, z którego wytną lub wydrą kształty warzyw.
Zwracamy uwagę, aby cała powierzchnia papieru była zamalowana. Należy uwa­
żać, aby wielkości warzyw były odpowiednie i zmieściły się na półki. Kompozycję
zostawmy do decyzji pracującym dzieciom. Zasugerujmy możliwość wymienia­
nia się własnym kolorowym papierem z innymi grupami.
Za pomocą pisaków lub kredek dzieci w dowolny sposób uszczegółowią swoje

warzywa. Para może wspólnie zapełniać półki w jednej spiżarni (lodówce czy
piwnicy). Warto również przygotować duże kartony podzielone na półki i wypeł-

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

114

nić na każdym jedną z nich, a resztę zostawić np. na słoiki z przetworami czy soki

w butelkach.

Część III - omówienie i prezentacja
Po zakończonej pracy i przygotowaniu „spiżarni" powróćmy do rozmowy na te­
mat warzyw. Pytania powinny być skonstruowane w taki sposób, aby dzieci wy­
kazały się zdobytą wiedzą na temat kształtów, wielkości, kolorów i smaków po­
szczególnych jarzyn. Możemy również sprawdzić, czy znają ich nazwy oraz czy

pamiętają o zasadach bezpieczeństwa i higieny.

• „Jarzynowy wóz" - zabawa orientacyjno-porządkowa. Kilkoro dzieci (3, 4) trzy- dtuga linka, szarfy

ma linkę, tworząc koło-wóz z jarzynami. Reszta dzieci zakłada szarfy. N. ustala, w kilku kolorach

jaki kolor szarfy oznacza jakie warzywo, np. zielony to kapusta, żółty - cebula,

czerwony - pomidor, niebieski - bakłażan. Dzieci z szarfami stoją w gromadce,
dzieci z linką biegaj ą na środku. Na hasła N.: Wóz! Kapusta! dzieci z linką zatrzy­
muj ą się i do środka wchodzą wskazane dzieci-warzywa. Jarzynowy wóz biegnie
dalej, po chwili do środka wchodzą następne warzywa. Kiedy wszystkie dzieci
znajdą się w środku, poruszają się powoli w ciasnej gromadce. Następnie wymie­
niają się kolorami szarf i N. zmienia prowadzących jarzynowy wóz.

• „Jarzynowy wóz" - ćwiczenia z zakresu profilaktyki logopedycznej w oparciu

o tekst Patrycji Siewiera-Koztowskiej.

Jarzynowy wóz

Patrycja Siewiera-Kozłowska

Konik Karusek wędrował sobie wiejską drogą (kląskamy). Nie spieszył się

bardzo, bo ciągnął za sobą ogromny wóz i było mu trochę ciężko (kląskamy
bardzo wolno).

Tur - tur - tur - turkotały koła wielkiego wozu (dzieci powta­

rzają onomatopeję),

a na wozie siedział sobie gospodarz i od czasu do czasu

wołał do Karuska: „Wista, wio!" (dziecipowtarzają okrzyk), a Karusek odpo­
wiadał: „I - cha - cha" (dziecipowtarzają), bo lubił swojego właściciela. Karu­

sek i gospodarz wędrowali na targ. Ich wóz, którego koła turkotały tur - tur
- tur (dziecipowtarzają) wypełniony był rozmaitymi smakołykami (oblizujemy
wargi raz w prawą, raz w lewą stronę).

Były to: ogromne dynie (policzki zaokrą­

glone, wypełnione powietrzem),

długie i pomarańczowe marchewki (wystawia­

my długi i wąski język do przodu),

twarde i okrągłe buraki (wypychamy językiem

raz jeden, raz drugi policzek, palcem dłoni każde dziecko sprawdza twardość
swojego „ buraka ")

i długaśne szczypiory (próbujemy zwinąć język w rurkę). Gdy

gospodarz sprzeda na targu swoje warzywa, kupi Karaskowi cały worek owsa!
Mniam! (dziecipowtarzają) Karusek uwielbia owies! Ale lubi też skubać so­
czystą trawę (konik skubie trawę samymi wargami, mocno je zaciskając).

• „Kipi kasza, kipi groch" - zabawa z rymowanką w ogrodzie. Recytowanie wier- pitki

szyka połączone z rytmicznym odbijaniem piłki o podłoże.

Kipi kasza, kipi groch.
Lepsza kasza niż ten groch.
Bo od grochu boli brzuch,
A od kaszy człowiek zdrów.

III
« „Zrywamy kapustę" - zabawa z elementem rzutu i celowania. N. układa na ław- woreczki, cztery duże

ce obręcze, w każdej leży piłka - to grządka z kapustą. Dzieci z woreczkami pitki, cztery małe
ustawione w czterech rzędach przed piłkami w odległości ok. 2 m. Na hasło: obręcze, ławka
Zerwij kapustę!

celują woreczkami i starają się zrzucić piłkę z ławki. N. układa gimnastyczna

Dzień 4. | Sałatka warzywna

115

strącone piłki i następna czwórka rzuca woreczkami. Powtarzamy kilka razy,
a dzieci przeliczają, ile główek kapusty udało się każdemu zerwać.

• Wielkie zbiory

- słuchanie wiersza Jakuba Piotrowskiego. N. recytuje wiersz, zawie- obrazki: chata,

szając głos w odpowiednich momentach, a dzieci dopowiadają rymujące się wyrazy, sałata, ptaki,

nn ii- • • ziemniaki,gruszka,

Wielkie zbiory , °. .

T

, , „. ,. pietruszka, kaczki,

Jakub Piotrowski .. .

buraczki, worek,

Dziś w ogrodzie wielkie zbiory - szczypiorek,
tu nie rosną muchomory. koperek, rowerek
O b o k grządek stoi chata,

w nią wpatruje się sałata.
- Czy to bulwy? - myślą ptaki.

Oczywiście to ziemniaki!
Z drzewa spadła złota gruszka.

- Cud! - krzyknęła wnet pietruszka.
Nad ogrodem lecą kaczki,
pomachały im buraczki.
A na zbiory czeka worek:
- Kto ostatni? O, szczypiorek!
A po zbiorach pan koperek
wskoczył raźno na rowerek.

• „Rymowanki" - wykonanie zadania z WJ. Nazywanie tego, co przedstawiają WJ - obrazki,

obrazki. Wypychanie elementów, dobieranie w pary obrazków, których nazwy kartony, klej
się rymują i naklejanie ich na kartonie.

» „Rytmy" - zabawa dydaktyczna. N. układa z figur geometrycznych rytmy, które WM

dzieci odtwarzają: klaszcząc, tupiąc, podskakując..., np.

») • A A • A ,A . •

klaśnięcie tupnięcie tupnięcie klaśnięcie tupnięcie tupnięcie klaśnięcie

^

•

•

•

A

A

O

D

O

A

A

Propozycja zapisu w dzienniku zajęć:

I 1. Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.

2. „Dynia - zdrowe warzywo" - oglądanie dyni połączone z zabawą w oparciu o rymowankę Przez

tropiki, przez pustynię. Poszerzanie wiedzy przyrodniczej. Rozwijanie sprawności manualnej -
chwyt pęsetkowy. Doskonalenie liczenia w dostępnym zakresie.

3. Ćwiczenia poranne - nr 4.

II 4. Sałatka - słuchanie wiersza J. Papuzińskiej połączone z działaniem dzieci - zrobienie „Sałatki

warzywnej". Uważne słuchanie utworu. Samodzielne wykonywanie prostych czynności gospo­
darczych. Spożywanie własnoręcznie przygotowanej potrawy. Zwrócenie uwagi na zapach, smak
sałatki oraz wartości odżywcze.

5. „Warzywa do sałatki" - zabawa orientacyjno-porządkowa.

6. Jarzynowy wóz" - zabawa do piosenki połączona z zabawą rytmiczną „Sałatka jarzynowa".

Utrwalenie znajomości słów i melodii piosenki. Zachęta do samodzielnych działań rucho­
wych. Kształcenie poczucia pulsu. Doskonalenie umiejętności jednoczesnego grania i słuchania.
Rozwijanie słyszenia polifonicznego.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

116

7. „Pitka w kole" - zabawa z elementem rzutu w ogrodzie.

III 8. „Zrywanie ogórków" - zabawa z elementem biegu.

9. Rzepka - słuchanie wiersza J. Tuwima połączone z wykonaniem zadania „Wyciągamy rzepkę"

z WŚ. Dostarczenie okazji do odczuwania humoru literackiego. Wspólna recytacja powtarzają­
cych się fragmentów wiersza. Doskonalenie umiejętności odwzorowywania układu elementów.
Posługiwanie się określeniami dotyczącymi położenia elementów w przestrzeni: przed, za.

10. „Warzywne memory" - gra dydaktyczna z WŚ. Posługiwanie się nazwami warzyw. Doskonalenie

pamięci i uwagi. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z porażką.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE dynia cala i przekrojona, obrane pestki z dyni; pestki z dyni (w łupinkach),
małe pojemniki; fartuszki, chusteczki lub opaski na głowę, nożyki, deski do krojenia, miseczki,
duża miska, łyżka, talerzyki, widelce, sól, pieprz, warzywa, np. ogórki, pomidory, papryka...; szarfy

w czterech kolorach; CD; piłka, dziewięć kręgli; WŚ - postaci z Rzepki, warzywne memory; klej,
podłużne kartony

Rodzaj zajęć:
• Sałatka -

słuchanie wiersza Joanny Papuzińskiej połączone z działaniem dzieci

- zrobienie „Sałatki warzywnej".

• „Jarzynowy wóz" - zabawa do piosenki połączona z zabawą rytmiczną „Sałatka

jarzynowa".

Przebieg dnia:
I
• Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.
• „Dynia - zdrowe warzywo" - oglądanie dyni. Porównywanie wyglądu całej dynia cała

i przekrojonej dyni. Przekazanie ciekawostki, że dynia jest jednym z najwięk- i przekrojona,
szych warzyw na świecie i uprawia się ją na każdym kontynencie oprócz Antark- obrane pestki
tydy. Z dyni można przygotować: zupę, marynaty, konfitury a z pestek tłoczy się

z

"ty"'

olej. Zachęcanie do jedzenia potraw z dyni oraz jej pestek, które są doskonałe
do chrupania, a poza tym mają bardzo dużo witamin i dlatego korzystnie wpły­

wają na nasze zdrowie. Chętne dzieci próbują obranych pestek z dyni.

• Przez tropiki, przez pustynię -

zabawa w oparciu o rymowankę. Dzieci siedzą przy pestki z dyni

stolikach, na których leżą pestki z dyni (w łupinkach) - liczba pestek w zależno- (w łupinkach),
ści od możliwości dzieci. N. recytuje wiersz:

m

a ł e pojemniki

Przez tropiki, przez pustynię

sł. i muz. popularne

Przez tropiki, przez pustynię,
Toczył zając wielką dynię,
Toczył, toczył dynię w dół,
Pękła dynia mu na pół!
Pestki z niej się wysypały,
Więc je zbierał przez dzień cały.
Raz, dwa trzy! Raz, dwa, trzy!
Ile pestek zbierzesz ty?

Dzień 4. | Sałatka warzywna

117

Dzieci zbierają pestki do małych pojemników. Kiedy już znikną wszystkie pestki
ze stołu, dzieci układają pestki przed sobą i liczą, ile uzbierały - określają liczbę
pestek liczebnikiem.

• Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4 (s. 105).

II

• Sałatka -

słuchanie wiersza Joanny Papuzińskiej.

Sałatka

Joanna Papuzińska

Już się jesień rozminęła z latem.
Przyszła pora na kolacje pstrokate.
Synowie i córki!
Siekajcie ogórki, selery i pory,
marchew, pomidory
w drobniuteńką kratkę.
Zrobimy sałatkę.

Rozmowa kierowana pytaniami N.: O jakich warzywach była mowa w wierszu?;
Co dzieci zrobią z warzyw?

• „Sałatka warzywna" - działanie dzieci. Dzieci zakładają fartuszki i chustki (lub opa- sprzęty i produkty

ski), myją ręce. N. wspólnie z dziećmi płucze i obiera warzywa, następnie składniki potrzebne
sałatki są krojone przez wszystkich na małe kawałki i wsypywane do dużej miski, do zrobienia sałatki
N. miesza i doprawia sałatkę solą i pieprzem. Dzieci porządkują miejsce pracy, a po­
tem każde samodzielnie nakłada sobie na talerzyk porcję sałatki i degustuje.

• „Warzywa do sałatki" - zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci zakładają szarfy w czterech

szarfy, a N. ustala, jaki kolor oznacza jakie warzywo. Wszyscy biegają swobód- kolorach
nie, poruszając się w różnych kierunkach. Na hasło: Sałatka warzywna! zatrzy­
mują się i każde dziecko, klaszcząc w dłonie, wypowiada nazwę swojego warzy­

wa sylabami. Po 2,3 powtórzeniach dzieci zamieniają się szarfami, N. przypomi­

na, jaki kolor oznacza jakie warzywo.

• Jarzynowy wóz -

zabawa do piosenki. Dwoje dzieci tworzy „Jarzynowy wóz" - CD

stają j e d n o za drugim i chwytają się za ręce. Pozostali formują koło. Zabawa
przebiega w następujący sposób:

Jarzynowy wóz

Jechał, jechał wóz. Koło obraca się w prawą stronę, a wóz jeździ na ze-
Smaczne rzeczy wiózł. wnątrz kręgu. Wraz z ostatnim słowem wiózł, koło
Tur, tur, tur, turkotał, zatrzymuje się, a dzieci tworzące wóz rozłączają się.
smaczne rzeczy wiózł.
Tu marchew czerwona, Każde z dzieci „z wozu " dotyka ramienia jednej

z osób z kota. Wybrane osoby - marchewki - wcho­
dzą do środka koła wykonując ukłon łub prezentu­

jąc się w inny, wymyślony przez siebie, sposób.

kapusta zielona, Dzieci „z wozu " dotykają ramion kolejnych dwóch

osób - kapust. Kapusty zachowują się podobnie, jak
marchewki.

rzodkiewek różowe Wybieranie i „ autoprezentacja " rzodkiewek
kuleczki,
w słonecznym kolorze Wybieranie i „ autoprezentacja " słoneczników.
słonecznik.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

- N. pokazuje jedno z warzyw (prawdziwe lub na obrazku), a właściwa grupa

powtarza rytmicznie jego nazwę, aż do pokazania kolejnego warzywa.

- N. pokazuje dwa warzywa jednocześnie (w tym samym czasie odzywają się

dwie grupy).

- każda z grup stoi w innym miejscu sali. N. wskazuje na jedną z grup, a ta za­

czyna wołać nazwę swojego warzywa. Kiedy wskazuje na kolejną grupę, po­
przednia przestaje mówić.

- N.wskazując na grupę jakby ją „włącza" - dzieci mówią aż, do otrzymania

nowego znaku na „wyłączenie" (np. może być to zamknięcie otwartej dłoni).
Kolejno włączają się wszystkie grupy i przez pewien czas wołają nazwy wa­
rzyw jednocześnie.

* „Piłka w kole" - zabawa z e l e m e n t e m rzutu w ogrodzie. Dzieci są ustawione pitka

w kole. N. rzuca kolejno piłkę do dzieci, a one wymieniają warzywa. Nazwy nie
mogą się powtarzać. Kto powie drugi raz ten sam wyraz, robi krok do tyłu i cze­
ka na drugą turę zabawy.

III
* „Zrywanie ogórków" - zabawa z elementem biegu. Dzieci stoją w dwóch rzę- dziesięć kręgli

dach, przed każdym rzędem są kręgle ustawione w odległości ok. 40 cm od sie­
bie. N. mówi, że to ogórki, które już urosły i trzeba je zerwać. Na sygnał pierwsze
dziecko w rzędzie biegnie i przewraca wszystkie kręgle. Wraca i daje znak dru­
giemu koledze, że może wyruszać. Następne dziecko biegnie i podnosi przewró­
cone przybory. Kolejny uczestnik przewraca je i tak na zmianę. Wygrywa ten
rząd, który pierwszy ukończy zadanie i sprawnie się ustawi.

* Rzepka - słuchanie wiersza Juliana Tuwima. N. recytuje wiersz, umieszczając sylwety postaci

na tablicy kolejne postacie bohaterów utworu. Rzepki

Rzepka

Julian Tuwim

Zasadził dziadek rzepkę w ogrodzie,
Chodził te rzepkę oglądać co dzień.

118

Jechał, jechał wóz. Wóz porusza się jak poprzednio. Dzieci, które zostały
Smaczne rzeczy wiózł. wybrane jako warzywa, tworzą wewnątrz współśrod-
Tur, tur, tur, turkotał, kowy krąg i obracają się w przeciwną stronę, niż
smaczne rzeczy wiózł. duże koło.
Tu strączki fasoli Wybieranie i „autoprezentacja "fasoli.
i bobu dowoli Wybieranie i „autoprezentacja " bobu.
szpinaku zielona tam fura Wybieranie i „ autoprezentacja " szpinaku.

i burak pąsowy jak burak. Wybieranie i „autoprezentacja " buraków.

• „Sałatka jarzynowa" - zabawa rytmiczna. N. dzieli dzieci na trzy grupy, każda CD

z nich woła nazwę jednego warzywa w odpowiednim rytmie (patrz: zapis poni­
żej). G r u p a I: ma-rchew, grupa II: ka-la-re-pa, grupa III: por.

Dzień 4. | Sałatka warzywna

119

Wyrosła rzepka jędrna i krzepka,
Schrupać by rzepkę z kawałkiem chlebka!
Więc ciągnie rzepkę dziadek niebożę,
Ciągnie i ciągnie, wyciągnąć nie może!
Zawołał dziadek na pomoc babcię:
,Ja złapię rzepkę, ty za mnie złap się!"

I biedny dziadek z babcią niebogą
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą!

Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,

Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!
Przyleciał wnuczek, babci się złapał,
Poci się, stęka, aż się zasapał!

Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,

Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!
Pocą się, sapią, stękają srogo,
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą!
Zawołał wnuczek szczeniaczka Mruczka,
Przyleciał Mruczek i ciągnie wnuczka!

Mruczek za wnuczka,
Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,
Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!

Pocą się, sapią, stękają srogo,
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą
Na kurkę czyhał kotek w ukryciu,
Zaszczekał Mruczek: „Pomóż nam, Kiciu!"

Kicia za Mruczka,
Mruczek za wnuczka,
Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,
Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!
Pocą się, sapią, stękają srogo,
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą!

Więc woła Kicia kurkę z podwórka,
Wnet przyleciała usłużna kurka.

Kurka za Kicię,
Kicia za Mruczka,
Mruczek za wnuczka,
Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,
Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!
Pocą się, sapią, stękają srogo,
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą!

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

120

Szła sobie gąska ścieżynką wąską,
Krzyknęła kurka: „Chodź no tu, gąsko!"

Gąska za kurkę,
Kurka za Kicię,
Kicia za Mruczka,
Mruczek za wnuczka,
Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,
Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!
Pocą się, sapią, stękają srogo,
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą!

Leciał wysoko bocian - długonos,
„Fruńże tu, boćku, do nas na p o m o c ! "

Bociek za gąskę,
Gąska za kurkę,
Kurka za Kicię,
Kicia za Mruczka,
Mruczek za wnuczka,
Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,
Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!
Pocą się, sapią, stękają srogo,
Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą!

Skakała drogą zielona żabka,
Złapała boćka - rzadka to gratka!

Żabka za boćka,
Bociek za gąskę,
Gąska za kurkę,
Kurka za Kicię,
Kicia za Mruczka,
Mruczek za wnuczka,
Wnuczek za babcię,
Babcia za dziadka,
Dziadek za rzepkę,

A na przyczepkę
Kawka za żabkę
Bo na tę rzepkę
Też miała chrapkę.

Tak się zawzięli,
Tak się nadęli,
Ze nagle rzepkę
Trrrach!! - wyciągnęli!
Aż wstyd powiedzieć,
Co było dalej!
Wszyscy na siebie
Poupadali:

Rzepka na dziadka,
Dziadek na babcię,

Dzień 5. | Co to za warzywo?

121

Babcia na wnuczka,
Wnuczek na Mruczka,
Mruczek na Kicię,
Kicia na kurkę,
Kurka na gąskę,
Gąska na boćka,
Bociek na żabkę,
Żabka na kawkę
I na ostatku
Kawka na trawkę.

Rozmowa kierowana pytaniami N.: Jakie warzywo zasadził dziadek w ogrodzie?;

Jaka wyrosła rzepka?

Wyjaśnienie określeń: jędrna, krzepka. Co dziadek chciał zrobić

z rzepką ?; Kto pomagał dziadkowi wyciągnąć rzepkę ?; Jak skończyła się cała historia ?

N. ponownie odczytuje wiersz, a dzieci recytują powtarzające się fragmenty
utworu.

• „Wyciągamy rzepkę" - wykonanie zadania z WŚ. Nazywanie postaci. Wypycha- WS, klej,

nie sylwet i naklejanie ich w odpowiedniej kolejności na podłużnym kartonie, podłużne kartony
Określanie, kto za kim

Iprzed kim stoi.

* „Warzywne memory" - gra dydaktyczna z WŚ. Na stoliku leżą karty obrazkami WS

do góry - dzieci nazywają warzywa na obrazkach. Następnie N. odwraca karty
obrazkiem do dołu. Każdy z uczestników gry odkrywa po dwie karty, starając się
trafić na parę takich samych obrazków. Jeśli to się nie uda, odkłada karty w to
samo miejsce, w jakim przed chwilą leżały. Jeśli znajdzie parę obrazków, zabie­
ra karty i odkłada na bok. Wygrywa ten, kto zbierze największą liczbę par.

Propozycja zapisu w dzienniku zajęć:

I 1. Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.

2. „Co to za warzywo?" - zabawa dydaktyczna. Doskonalenie analizy i syntezy sylabowej.

Wyodrębnianie pierwszej sylaby w wyrazach.

3. Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4.

II 4. Lis i jaskółka - słuchanie wiersza J. Brzechwy połączone z wykonaniem ćwiczenia „Nad ziemią

i w ziemi" z WŚ. Uważne słuchanie utworu i udzielanie odpowiedzi na pytania dotyczące jego tre­
ści. Rozróżnianie jadalnych części roślin rosnących w ziemi i nad ziemią. Doskonalenie koordynacji
wzrokowo-ruchowej.

5. Ćwiczenia gimnastyczne - zestaw nr 4. Rozwijanie ogólnej sprawności fizycznej.

6. Zabawy dowolne w ogrodzie - przestrzeganie zasad dotyczących bezpieczeństwa.

7. „Zając i Burek" - zabawa z elementem pościgu w ogrodzie.

III 8. „Gonimy cebulkę" - zabawa z elementem czworakowania.

9. „Co to za warzywa?" - rozwiązywanie zagadek E. Stadtmuller połączone z wykonaniem ćwiczenia

graficznego „Warzywa" w ZG 11. Rozwijanie logicznego myślenia. Wprowadzenie do globalnego
czytania wyrazów: sałata, burak, pomidor Doskonalenie spostrzegawczości wzrokowej i koor­
dynacji wzrokowo-ruchowej. Wdrażanie do mieszczenia się w konturze rysunku. Odróżnianie
kształtów okrągłych od podłużnych.

10. Jechał, jechał wóz" - rytmizacja tekstu. Kształcenie poczucia pulsu i rytmu. Doskonalenie spraw­

ności motorycznej.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

122

ŚRODKI DYDAKTYCZNE: WJ - obrazki: dwa pory, pomidor; kalarepa, kalafior, kapusta, kabaczek;

WŚ, nożyczki, klej; żółta szarfa; ZG, kredki; klawesy, trójkąty, bębenki

Rodzaj zajęć:

• Lis i jaskółka -

słuchanie wiersza Jana Brzechwy połączone z wykonaniem ćwi­

czenia „Nad ziemią i w ziemi" z WŚ.

• Ćwiczenia gimnastyczne - zestaw nr 4.

Przebieg dnia:
I
• Zabawy dowolne w kącikach tematycznych - szanowanie wytworów pracy kolegów.
• „Co to za warzywo?" - zabawa dydaktyczna. Rozpoznawanie warzyw na obraz- WJ

kach i dzielenie ich nazw na sylaby. N. wypowiada sylabami nazwę warzywa,
a wybrane dziecko wskazuje je na obrazku. Następnie dzieci grupują obrazki na
te, które zaczynają się taką samą sylabą, np. po-ry, po-mi-dor; ka-la-re-pa, ka-ła-
-fior, ka-pus-ta, ka-ba-czek.

• Ćwiczenia poranne - zestaw nr 4 (s. 105).
II
• Lis i jaskółka -

słuchanie wiersza Jana Brzechwy.

Lis i jaskółka

Jan Brzechwa

Namówił lis jaskółkę,
By z nim zawarła spółkę.
„To - rzecze - proste całkiem:
M a m pola pręt z kawałkiem,
Coś na nim zasadzimy,
A przed nadejściem zimy
Zbierzemy plon pomału,
Pół na pół do podziału,
Pani się zna na roli,
Co z dwojga pani woli,
Wierzchołki czy korzonki?"
„Wyznaję bez obsłonki,
Ze ja wierzchołki wolę".
Lis szybko pobiegł w pole
I zasiał pełno marchwi,

Więc się jaskółka martwi:
„Plon każdy rolnik zbiera
I nawet lis przechera
Na marchwi się bogaci,
A ja mam kupę naci,
Po prostu kupę ziółek
Niezdatnych dla jaskółek.
Ha, wpadłam, trudna rada,
Lecz tylko raz się w p a d a ! "
A lis już krąży w kółko:
„Cóż powiesz mi, jaskółko?"

Dzień 5. | Co to za warzywo?

123

„To powiem, że na zmianę

Tym razem ja dostanę
Korzonki. Co pan na t o ? "

„Ja na to jak na lato,

Wierzchołki nawet wolę".
To rzekłszy pobiegł w pole
I całą przestrzeń pustą
Obsadził w mig kapustą.
W ostatnim dniu kwartału
Znów przyszło do podziału:
Lis wziął kapustę całą,
Jaskółce zaś zostało
Pięć wiązek i pół szóstej
Korzonków od kapusty.
Mówią odtąd jaskółki,
Ze niedobre są spółki.

Rozmowa kierowana pytaniami N.: Jakie zwierzęta zawarty spółkę?; Co mieli ra­

zem robić?; Co najpierw wybrała jaskółka - wierzchołki, czy korzonki warzyw?;

Co zebrała z poła jaskółka, a co lis?; Co następnym razem wybrała jaskółka?;
Co zebrała z pola jaskółka, a co lis?; Dlaczego od tej pory mówią jaskółki, że nie­

dobre są spółki?

„Nad ziemią i w ziemi" - wykonanie zadania z WŚ. Nazywanie warzyw z dołu WS, nożyczki, klej
kartki: kapusta, marchewka, pomidor, ziemniak, ogórek i określanie, czy ich

jadalne części rosną nad ziemią czy w ziemi. Wycinanie warzyw i naklejanie ich

na obrazku nad ziemią i w ziemi.
Ćwiczenia gimnastyczne - zestaw nr 4 (s. 109).

• Zabawy dowolne w ogrodzie - przestrzeganie zasad dotyczących bezpieczeństwa.
• „Zając i Burek" - zabawa z elementem pościgu w ogrodzie. Dzieci ustawione

w kole, N. wybiera dziecko, które będzie zającem. Zając chodzi wkoło, dzieci

mówią rymowankę Joanny Wasilewskiej:

Przyszedł zając do ogrodu,

już wyciąga łapkę,

na marchewkę i kapustę
ma dziś wielką chrapkę.
Nie wie o tym, że w ogródku
groźny Burek czeka.
Zamiast marchwi złapał Burka,

więc szybko ucieka.

Dziecko-zając lekko pociąga wybranego kolegę i szybko ucieka. Po jednym
okrążeniu koła wskakuje na miejsce Burka. Dziecko-Burek goni zająca, gdy uda
mu się go złapać, zając wchodzi do środka koła i musi tam zostać co najmniej
przez dwie kolejki.

III

• „Gonimy cebulkę" - zabawa z elementem czworakowania. N. wybiera dziecko, żótta szarfa

które będzie uciekającą cebulką. Wszystkie dzieci ustawione w siadzie skulnym,
cebulka kładzie sobie szarfę na ramieniu i pierwsza zaczyna się przesuwać. Na
sygnał: Gonimy cebulkę!wszyscy poruszają się w przód, odpychając rękami i no­
gami od podłogi. Kto pierwszy dogoni cebulkę, łapie szarfę, kładzie na swoim
ramieniu i szybko ucieka.

Tydzień 6. JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

124

* „Co to za warzywa?" - rozwiązywanie zagadek Ewy Stadtmiiller. Udzielanie

odpowiedzi na pytanie Gdzie rośnie jadalna część' rośliny - w ziemi, czy nad zie­

mią?

Określanie, które z warzyw możemy jeść surowe, a które gotowane. Zwró­

cenie uwagi, że są warzywa, które możemy jeść zarówno surowe, jak i gotowane,
a niektóre tylko gotowane lub tylko surowe.

Mówi, że każdego
potrafi rozczulić,
bo płaczem się kończy
krojenie
(cebuli)

Czy

kiszony, czy surowy,

zawsze pyszny jest i zdrowy.
Ma zielony garniturek
a nazywa się
(ogórek)

Każdy królik marzy
o niej na śniadanie.
Bałwan też się cieszy,
kiedy ją dostanie.
(marchewka)

W towarzystwie marchewki
przebywać by rada,
choć marchewka rumiana,
a ona jest blada.
(pietruszka)

Bardzo dobry z chrzanem,

w barszczyku wspaniały,
czerwieni się dumnie,
czeka na pochwały.

(buraczek)

By piąć się w górę
używa tyczki,
lecz nie przedrzeźnia
ogrodniczki.
Kiedy dojrzeje,
zadowolony
przybiera piękny
kolor czerwony.
(pomidor)

Z ziemi wyciągany,

nazwany,

kartoflem lub grulem
- obiadowym królem.
(ziemniakiem)

Dzień 5. | Co to za warzywo?

Zielona panienka

w dziesięciu sukienkach.

Stół nasz dekoruje
i świetnie smakuje.
(sałata)

• „Warzywa" - wykonanie ćwiczenia graficznego w ZG 11. Nazywanie warzyw, ZG11, kredki

globalne czytanie wyrazów: burak, pomidor, dynia. Liczenie warzyw i określanie ołówkowe
ich liczby liczebnikiem. Wskazywanie warzyw okrągłych, podłużnych, czerwo­
nych, zielonych i pomarańczowych. Kolorowanie.

8

„Jechał, jechał wóz" - rytmizacja tekstu.

Dzieci mówią powtarzający się tekst piosenki w odpowiednim rytmie (takim,

jaki jest w piosence).

Jechał, jechał wóz.
Smaczne rzeczy wiózł.
Tur, tur, tur, turkotał,
smaczne rzeczy wiózł.

Jednocześnie:
- Realizują ten rytm nogami - idą w rytmie mówionych słów. Należy zwrócić

szczególną uwagę na zatrzymanie po słowach wóz i wiózł.

- Klaszczą ten rytm.
- Grają go na instrumentach: klawesach i bębenkach.

» N. dzieli dzieci na dwie grupy: większą i mniejszą. G r u p a większa gra rytm na ktawesy, trójkąty,

klawesach i bębenkach, jednocześnie mówiąc go stłumionym głosem. G r u p a bębenki
mniejsza dodaje dźwięki na trójkątach w miejscach pauz, czyli po słowach wóz
i wiózł (razem w trzech miejscach). N. dzieli dzieci na trzy grupy: klawesy, trój­
kąty i bębenki. Instrumenty grają wg następującego schematu:

TYDZIEŃ 6: JESIEŃ DAJE NAM WARZYWA

Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć

o tym, jak żyć, co robić i jak postępować,
nauczyłem się w przedszkolu...

Robert Fulghum

Drodzy Rodzice!
Miniony tydzień dal n a m wiele okazji do różnorodnych zabaw i wspanialej twórczej ekspresji
m.in. podczas wykonywania różnorodnych dziel plastycznych oraz zabaw w teatrzyk kukiełkowy. Za­

bawy tego rodzaju stwarzają okoliczności, w których dzieci doświadczają szczególnie silnych emocji
w związku z radością „tworzenia" odgrywanej postaci, budowania dialogów, prezentowania swojej
postaci (i siebie) przed widownią. Wiele dzieci podejmuje swoje role bez cienia nieśmiałości, inne
ośmielają się dopiero po pewnym czasie, obserwując koleżanki i kolegów. Zabawy w ogóle, a być
może zabawy w teatrzyk w szczególności, stwarzają niezwykłe możliwości wyrażania siebie, a jedno­
cześnie stanowią dla dziecka pewnego rodzaju bezpieczną autoterapię. Pozwalają nabywać poczucia

własnego sprawstwa i radości tworzenia. I to m.in. jest sposób na uczenie się mądrej wiary, że „mogę",
że „warto spróbować".
Wprowadzamy w świat wartości: szacunek, twórczość, odwaga, współpraca, zdrowie...

Uczymy tego, co najważniejsze:

* Doświadczenia emocjonalno-społeczne:

- budzenie zainteresowania sztuką teatralną i kształtowanie postawy kulturalnego widza m.in.

poprzez uczestnictwo w zabawie w teatrzyk kukiełkowy, własnoręczne tworzenie kukiełek, oglą­
danie przedstawienia koleżanek i kolegów;

- oswajanie emocji i uczenie się właściwego zachowania w sytuacjach publicznego występu;
- rozwijanie poczucia własnej wartości poprzez budowanie wiary we własne możliwości w sytu­

acjach odgrywania scenek; uczenie się wyrażania myśli i uczuć podczas wymyślania dialogów;

- budowanie poczucia odpowiedzialności za swoje zdrowie.

• Doświadczenia sensoryczno-motoryczne i poznawcze:

- rozwijanie spostrzegawczości, uwagi i pamięci wzrokowej, uwagi, pamięci oraz analizy i syntezy

słuchowej;

- rozbudzanie wrażliwości literackiej poprzez dostarczanie okazji do słuchania utworów zawiera­

jących humor literacki; budowanie wypowiedzi na temat zachowania bohaterów z próbą formu­

łowania wniosków i uzasadniania swojej wypowiedzi; budowanie odpowiedzi na zadane pytania
dotyczące wysłuchanego utworu - z użyciem określeń, kto za kim

I przed kim stoi; ćwiczenie

prawidłowej artykulacji dźwięku sz;

- rozwijanie pomysłowości i wyobraźni m.in. poprzez układanie kompozycji z jesiennych darów

oraz wykonywanie kukiełek z warzyw; rozbudzanie zainteresowania sztuką teatralną poprzez
udział w odgrywaniu scenek;

- rozwijanie myślenia logicznego m.in. poprzez grupowanie warzyw według wybranych właściwości;
- rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego m.in. poprzez dostrzeganie etapów rozwoju ro­

śliny w kolejnych porach roku, planowanie kolejnych czynności podczas przygotowywania syro­
pu z cebuli i sałatki warzywnej;

- odróżnianie kształtów okrągłych od podłużnych; wdrażanie do rozumienia określenia: owalny;
- wdrażanie do rozumienia pojęcia liczby 3 i jej graficznego obrazu; wdrażanie do rozumienia

aspektu porządkowego liczb, rozumienia pojęcia o jeden więcej, o jeden mniej, kształtowanie
umiejętności dodawania poprzez manipulowanie przedmiotami; utrwalanie pojęciapara; sza­

cowanie, w którym zbiorze jest więcej, a w którym mniej.

126

Listy do Rodziców |

Jak wspierać dziecko?
Warto wykorzystywać codzienne sytuacje, by uczyć dziecko wyciągania wniosków z tego, co się wyda­
rzyło (oczywiście na miarę jego dziecięcych możliwości). Czasem trzeba by więc zwrócić większą uwa­
gę dziecka (i własną) na pewne zdarzenia, podzielić się swoimi przemyśleniami, zadać dziecku pytania

(naprowadzające) dotyczące tego zdarzenia, pozwolić na zadanie pytań i cierpliwie na nie odpowie­
dzieć.

Warto wykorzystać codzienne sytuacje, by ćwiczyć z dzieckiem przeliczanie różnych elementów i na­
zywanie prawidłowo liczebników i to w nieograniczonym zakresie. Nie chodzi o to, aby wymagać,
by koniecznie liczyło do stu, ale jednocześnie zachęcać je, by liczyło jak najdalej da radę, ucząc je
prawidłowych nazw kolejnych liczebników. Warto też ćwiczyć liczby porządkowe w różnych codzien­
nych sytuacjach.

Warto porozmawiać o... tym, co to znaczy być odważnym!

Dzieci powinny być uczone odwagi w różnego rodzaju sytuacjach, stawiania czoła wyzwaniom
(na miarę ich możliwości, oczywiście), ale jednocześnie odróżniania odwagi od tych zachowań,
które można by określić brawurą czy chojractwem. Warto analizować z dzieckiem np. zachowania
bohaterów książek i filmów, by uczyć je rozumienia, czym jest prawdziwa odwaga i kiedy należy się
nią wykazywać.

Warto poczytać...
P. Haraszewski i J. Wacławik, Odważny Hipcio, Oficyna Wydawnicza Vocatio

W następnym tygodniu potrzebne będą: jesienne liście - świeże (kasztanowca, klonu, brzozy, dębu)

i suszone (z różnych drzew), kasztany, żołędzie, szyszki małe i duże, nitka.