Monter_budownictwa_wodnego_712[03].Z1.11

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Zasady wykonywania przeglądów, konserwacji i remontów budowli wodnych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Naprawa uszkodzeń konstrukcji budowli wodnych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Zabezpieczenia antykorozyjne

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Zasady usuwania skutków awarii budowli hydrotechnicznych

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o wykonywaniu konserwacji

i naprawy budowli wodnych

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia załoŜonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę.
JeŜeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po opracowaniu materiału spróbuj rozwiązać sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

712[03].Z1

Technologia robót hydrotechnicznych

712[03].Z1.01

Organizowanie stanowiska pracy

712[03].Z1.02

Wykonywanie pomiarów zwi

zanych z robotami

hydrotechnicznymi

712[03].Z1.03

Wykonywanie robót melioracyjnych

712[03].Z1.04

Wykonywanie robót ziemnych

i pogł

biarskich

712[03].Z1.05

Wykonywanie budowli regulacyjnych

712[03].Z1.06

Zabudowa potoków górskich

712[03].Z1.07

Wykonywanie budowli pi

trz

cych

712[03].Z1.08

Wykonywanie zabezpiecze

przeciwpowodziowych

712[03].Z1.09

Wykonywanie sieci wodoci

gowych i kanalizacyjnych

712[03].Z1.10

Obsługa urz

dze

i obiektów

hydrotechnicznych

712[03].Z1.11

Wykonywanie konserwacji

i naprawy budowli wodnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami technologicznymi,

−−−−

odczytywać stany wody górnej i dolnej na wodowskazie,

−−−−

obsługiwać urządzenia automatycznego sterowania przepływami i stanami wody,

−−−−

odczytywać i zarejestrować poziomy wody w piezometrach kontrolnych,

−−−−

dokonywać okresowego przeglądu umocnień skarp oraz kontroli stanu brzegów
naturalnych rzek i zbiorników wodnych,

−−−−

określać

zasady

eksploatacji

urządzeń

kanałach,

rzekach

wałach

przeciwpowodziowych,

−−−−

określać warunki pracy i zasady eksploatacji zamknięć jazowych,

−−−−

obsługiwać urządzenia stanowiące wyposaŜenie budowli hydrotechnicznych zgodnie
z instrukcją eksploatacji,

−−−−

określać prawidłowość pracy mechanizmów i urządzeń technicznych stosowanych
w obiektach hydrotechnicznych,

−−−−

określać czynności związane z bezpiecznym przepływem wody wielkiej,

−−−−

obsługiwać urządzenia umoŜliwiające utrzymanie określonego poziomu wody w rzekach
i zbiornikach wodnych,

−−−−

określać zasady eksploatacji budowli piętrzących,

−−−−

posługiwać się instrukcją eksploatacyjną budowli wodnych,

−−−−

wykonywać czynności niezbędne do zapewnienia sprawnej i bezpiecznej pracy budowli,

−−−−

obsługiwać urządzenia regulujące przepływ wody w kanałach i rurociągach,

−−−−

wykonywać prace związane z konserwacją kanałów i rurociągów,

−−−−

określać zasady eksploatacji ujęć wód powierzchniowych i podziemnych,

−−−−

wykonywać prace związane z obsługą pompowni,

−−−−

wykonywać prace związane z obsługą urządzeń melioracyjnych,

−−−−

dokonywać przeglądu stanu technicznego sieci drenarskiej,

−−−−

obsługiwać urządzenia stosowane do mechanicznego nawadniania uŜytków rolnych,

−−−−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas
obsługi urządzeń i obiektów hydrotechnicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić zasady eksploatacji budowli wodnych,

−−−−

rozróŜnić rodzaje i elementy instrukcji eksploatacyjnej budowli wodnych,

−−−−

określić zasady wykonywania przeglądów bieŜących i okresowych,

−−−−

określić zakres i terminy wykonania robót konserwacyjnych,

−−−−

dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do konserwacji i naprawy budowli wodnych,

−−−−

wykonać czynności związane z konserwacją obiektów budownictwa wodnego,

−−−−

określić przyczyny uszkodzenia budowli wodnych,

−−−−

rozpoznać rodzaj i określić stopień uszkodzenia budowli wodnych,

−−−−

zdemontować uszkodzony element lub konstrukcję,

−−−−

wykonać czynności związane z czyszczeniem elementów budowli,

−−−−

dokonać konserwacji ruchomych części zamknięć i mechanizmów budowli wodnych,

−−−−

uzupełnić umocnienia wokół budowli lub je wymienić,

−−−−

dokonać naprawy części konstrukcji drewnianych i metalowych oraz mechanizmów
wyciągowych,

−−−−

rozpoznać przyczyny oraz rodzaj i stopień uszkodzenia konstrukcji Ŝelbetowych,

−−−−

dokonać naprawy uszkodzonych powierzchni betonowych budowli wodnych,

−−−−

wykonać prace związane z naprawą elementów budowli ziemnych,

−−−−

dokonać naprawy budowli regulacyjnych,

−−−−

usunąć namuły i zanieczyszczenia z rowów przyzaporowych, rurociągów filtracyjnych
i studzienek kontrolnych,

−−−−

dokonać naprawy umocnienia dna i skarp wykopów,

−−−−

usunąć roślinność i zanieczyszczenia z rowów melioracyjnych,

−−−−

zastosować chemiczne metody niszczenia roślinności,

−−−−

dokonać konserwacji sieci drenarskiej,

−−−−

dokonać konserwacji sieci wodociągowej i kanalizacyjnej,

−−−−

oczyścić kraty ochronne na wlotach do urządzeń spustowych,

−−−−

przepłukać rurociągi ciśnieniowe,

−−−−

zabezpieczyć rurociągi przed korozją,

−−−−

wykonać przedmiar i obmiar w zakresie wykonywanych robót,

−−−−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady wykonywania przeglądów, konserwacji i remontów

budowli wodnych

4.1.1. Materiał nauczania

Wymagania i zalecenia dotyczące prowadzenia przeglądów

UŜytkowanie obiektów budowlanych gospodarki wodnej powinno być prowadzone

zgodnie z zasadami rozdziału 6 prawa budowlanego (Dz.U. nr 106, poz. 1126 z 2000r - tekst
jednolity z późniejszymi zmianami).

Właściciel lub zarządca obiektu odpowiedzialny jest za uŜytkowanie obiektu zgodnie

z jego przeznaczeniem i wymogami ochrony środowiska oraz za utrzymanie go w naleŜytym
stanie technicznym i estetycznym.

Aby zapewnić właściwe utrzymanie obiektu naleŜy przeprowadzać przeglądy i okresowe

kontrole, dzielimy je na:

–

przeglądy bieŜące,

–

okresowe kontrole doroczne,

–

okresowe kontrole wieloletnie,

–

przeglądy awaryjne i poawaryjne.

Przeglądy  bieŜące  –  powinny  być  wykonywane  przez  osobę  bezpośrednio  odpowiedzialną
za obsługę  i  utrzymanie  obiektu  (konserwatora),  co  najmniej  raz  w  miesiącu,  oprócz
codziennego  sprawdzania  stanu  urządzeń  i  odnotowywania  w  dzienniku  eksploatacji
i obserwacji, poziomu wody górnej i dolnej na budowli upustowej.
Podczas tego przeglądu naleŜy:

−

skontrolować stan budowli upustowej i zapory, zwracając szczególną uwagę na elementy

betonowe i zamknięcia piętrzące, umocnienia skarpy odwodnej zapory,

−

skontrolować wylot ze sztolni i dok wylotowy, zwracając uwagę na umocnienia,

rozmycia koryta cieku odpływowego, zamulenie sztolni,

−

skontrolować studzienki drenaŜowe i wyloty do rowów przyzaporowych oraz sprawdzić

czy nie następuje wynoszenie przez wodę cząstek gruntu z nasypu,

−

odczytać i odnotować stany poziomów wody w piezometrach w dwóch przekrojach

obserwacyjnych zapory,

−

zwrócić uwagę na estetykę i porządek na brzegach zbiornika,

−

w dzienniku eksploatacji i obserwacji odnotować wykonanie przeglądu i zauwaŜone

zjawiska, odnotować zauwaŜone zjawiska negatywne.

NiezaleŜnie od powyŜszego, przed zrzutem wody ze zbiornika naleŜy dokonać przeglądu

rzeki,  szczególnie  na  odcinkach  zadrzewionych  zwracając  uwagę  na  droŜność  koryta.
Wskutek  działalności  bobrów  mogą  wystąpić  przetamowania,  które  spowodują,  w  czasie
zwiększonych  przepływów  w  czasie  zrzutu,  powodując  zalewanie  przyległych  uŜytków
rolnych.  W  przypadku  wystąpienia  zagroŜeń  lub  niepokojących  zjawisk,  niezwłocznie
powiadomić specjalistę nadzorującego eksploatację zbiornika.

Okresowe kontrole doroczne

–

art. 62, ust. 1, pkt 1 prawa budowlanego zobowiązuje

właściciela lub zarządcę do przeprowadzenia, co najmniej raz na rok okresowej dorocznej
kontroli stanu sprawności technicznej obiektu budowlanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kontrole te powinny być wykonywane przez osoby posiadające odpowiednie

kwalifikacje  zawodowe,  tj.  specjalistę  posiadającego  uprawnienia  budowlane  w  specjalności
konstrukcyjno-budowlanej  w  zakresie  obiektów  hydrotechnicznych  lub  inŜynierii  wodnej
względnie  melioracji  wodnych.

Ponadto w kontrolach tych uczestniczą właściciel lub

zarządca obiektu oraz osoba odpowiedzialna bezpośrednio za obsługę i eksploatację.

Kontrolujący na podstawie przeglądu sporządza protokół ( załącznik nr 1)) opisując stan

obiektu i budowli. Fakt przeprowadzenia kontroli powinien być odnotowany w ksiąŜce
obiektu budowlanego, zaś protokół przeglądu (kontroli) do niej dołączony.

Okresową doroczną kontrolę stanu sprawności technicznej zbiornika i obiektów z nim

związanych  zaleca  się  przeprowadzać  jesienią,  po  sezonie  wegetacyjnym  i  obniŜeniu
piętrzenia. W czasie kontroli naleŜy zwrócić uwagę na te same elementy, co przy przeglądzie
bieŜącym  z  tym,  Ŝe obniŜony  poziom  wody  w  zbiorniku  umoŜliwi  lepszą  ocenę  umocnień
skarp  i zamulenia  czaszy.  Ponadto  trzeba  przeanalizować  wyniki  comiesięcznych  kontroli
poziomów  wody  w  piezometrach  w  dwóch  przekrojach  obserwacyjnych  zapory  oraz  wyniki
pomiarów geodezyjnych reperów kontrolnych wielkości osiadań zapory.

Pomiary osiadań zapory powinny być przeprowadzane w pierwszych 3 latach

eksploatacji - corocznie, później przed kontrolami wieloletnimi. Jeśli zajdzie taka potrzeba,
kontrolę taką trzeba równieŜ przeprowadzić po przejściu wezbrania powodziowego.

Okresowe kontrole wieloletnie

na podstawie art. 62, ust. 1, pkt 2 prawa budowlanego

obiekt budowlany powinien być poddany przez właściciela lub zarządcę, co najmniej raz na 5
lat okresowej kontroli, obejmującej:

−

sprawdzenie  stanu  sprawności  technicznej  i  wartości  uŜytkowej  całego  obiektu
budowlanego  -  chodzi  tu,  więc  o  bardziej  szczegółową  kontrolę  uwzględniającą,  m.in.
analizę  zachowania  się  budowli  oraz  innych  elementów  obiektu  (czasza  zbiornika,
skarpy) w okresie od poprzedniej kontroli,

−

estetykę obiektu i jego otoczenia.

Wymagania upowaŜnionych osób do przeprowadzenia okresowej kontroli wieloletniej,

oraz sporządzanych dokumentów są takie same jak przy okresowych kontrolach corocznych.

Okresową wieloletnią kontrolę stanu sprawności technicznej zbiornika i obiektów z nim

związanych  zaleca  się  przeprowadzać  jesienią,  po  sezonie  wegetacyjnym  i  opróŜnieniu
zbiornika do dna budowli upustowej.

Przeglądy  awaryjne  i  poawaryjne  –  trzeba  przeprowadzać  w  przypadku  wystąpienia
uszkodzeń  lub  zjawisk  uznanych  za  niebezpieczne.  Wymagania  są  takie  same  jak  przy
przeglądach  (kontrolach)  okresowych,  z  tym,  Ŝe  wskazany  jest  dodatkowo  udział
rzeczoznawców technicznych z danej dziedziny.

Jeśli z przeglądów wyniknie taka potrzeba, to właściciel lub zarządca zbiornika powinien

zlecić

opracowanie

oceny

względnie

ekspertyzy

stanu

technicznego

obiektu

hydrotechnicznego. Przeglądy poawaryjne przeprowadzane są w takim składzie jak przy
przeglądzie awaryjnym po usunięciu, w sposób gwarantujący bezpieczeństwo eksploatacji,
uszkodzeń i zjawisk uznanych za niebezpieczne.

Fakt przeprowadzenia przeglądów awaryjnych i poawaryjnych powinien być

odnotowany w ksiąŜce obiektu budowlanego, zaś protokóły z przeglądu do niej dołączone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik nr 1

PROTOKÓŁ

spisany dnia......................................................... w ........………………………………….

z przeglądu (okresowej kontroli) ..................................... ………………………………….

sprawności technicznej obiektu........................................ …………………………………

Osoby dokonujące ww. czynności:

1 ..................................................... ………………………………………………………..

2 ..................................................... ………………………………………………………..

3 ..................................................... ………………………………………………………

4 ..................................................... ……………………………………………………..

1. Wykorzystane dokumenty (ksiąŜka obiektu budowlanego, dziennik eksploatacji

i obserwacji, protokół poprzedniego przeglądu - kontroli, wyniki pomiarów, badań, inne

dokumenty):

…………………………………………………………………………………………………

………………………………2. Zakres czynności przeglądu - kontroli:

…………………………………………………………………………………………………

……………………..

3. Wnioski i zalecenia:

……………………………………………………………………………………………………

…….

Podpisy: 1…………………………………….

2…………………………………..

3……………………………..

4…………………………….

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymagania i zalecenia dotyczące wykonywania konserwacji, napraw i remontów
budowli wodnych
a) konserwacja - do obowiązków osoby bezpośrednio odpowiedzialnej za obsługę

i utrzymanie zbiornika, w zakresie konserwacji, naleŜy między innymi:

−

koszenie, co najmniej dwa razy w roku trawy na skarpach i koronie zapory, brzegach
zbiornika oraz skarpach rowów przyzaporowych i odcinka rzeki bezpośrednio
poniŜej
obiektu,

−

odmulanie dna sztolni budowli upustowej, studzienek drenaŜowych, wylotów
i rowów przyzaporowych,

−

usuwanie naniesionych przez wodę w okolice przelewu koryt zbiorczych róŜnego
rodzaju zanieczyszczeń utrudniających przepływ,

−

konserwacja zasuw upustów dennych zgodnie z instrukcją dostawcy,

−

usunięcie przetamowań z koryta rzeki poniŜej zapory,

−

odmulenie rzeki poniŜej zapory,

−

utrzymywanie estetyki i porządku.

b) naprawy - potrzebę i zakres napraw powinny określać protokoły z przeglądów i kontroli.

Do zakresu tych prac wchodzi usuwanie niewielkich uszkodzeń budowli bez przerywania

lub ograniczania funkcjonowania obiektu, oraz wykonywanie, między innymi:

−

napraw umocnień skarp zbiornika i przy budowlach,

−

malowania antykorozyjnego elementów metalowych: prowadnic zamknięć, ram
i barierek przy budowli upustowej).

Naprawy, do których zgodnie z art. 70 prawa budowlanego zobowiązany jest właściciel,

zarządca lub uŜytkownik obiektu budowlanego, nie wymagają zgłoszenia organowi nadzoru
budowlanego i są wykonywane na ogół bez opracowywania dokumentacji projektowej.
c) remonty - do zakresu remontów, planowanych na podstawie wniosków z przeglądów

i kontroli, naleŜy zaliczyć usuwanie znacznych uszkodzeń budowli, na co konieczne jest
opracowanie odpowiedniej dokumentacji projektowej oraz zgłoszenie właściwemu
organowi nadzoru budowlanego w trybie art. 30 prawa budowlanego zamiaru wykonania
tych robót.

Jeśli w czasie remontu lub modernizacji dokonana ma być przebudowa lub

wymiana elementów konstrukcyjnych, to rozpoczęcie robót wymaga uzyskania
pozwolenia na budowę.

Fakt przeprowadzenia napraw i remontów powinien być odnotowany w ksiąŜce obiektu

budowlanego.

Jedną z moŜliwości przeprowadzenia remontów budowli wodnych jest technologia

z zastosowaniem  geosyntetyków,  tzw.  komórkowe  systemy  ograniczające  (rys.  1).
UmoŜliwiają one tworzenie stabilnych, wypełnionych gruntem konstrukcji, takich jak: ściany
oporowe,  wolno  stojące  bariery  i przegrody,  obwałowania  ochronne  i  przeciwpowodziowe
grodze  oraz  umocnienia  rowów,  koryt  rzek,  kanałów  itp.  SłuŜą  teŜ  do  formowania
powierzchni licowych ścian oporowych i skarp z gruntu zbrojonego.

Zewnętrzne komórki sekcji są wypełnione glebą utrzymującą roślinność albo innym

materiałem  odpowiednio  dobranym  do  wymagań  uŜytkowych  i  estetycznych.  Na  skarpach
o duŜym  nachyleniu  oraz  wszędzie  tam  gdzie  występują  tendencje  do  obsuwania  się
i poślizgu  systemy  te  z powodzeniem  stosuje  się  do  ochrony  przypowierzchniowej  warstwy
gruntu, usztywnienia niestabilnych powierzchni gruntowych.

Budowle wykonywane w tym systemie tworzą zwartą, stabilizującą róŜne materiały,

stałą,  elastyczną  nawierzchnię  ochronę  skarp  i  zboczy  ubezpieczeń  brzegowych  i  innych
budowli  hydrotechnicznych.  W  skład  kompletnego  komórkowego  systemu  ograniczającego,
obok  sekcji,  wchodzą,  w  zaleŜności  od  warunków  i  potrzeb  następujące  elementy:  linki
kotwowe o wysokiej wytrzymałości kotwy i stalowe zszywki, geowłókniny i  geomembrany,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

geokompozytowe materiały drenaŜowe, geosiatki zbrojące grunt, materiały wypełniające,
tzw. zasypowe.

W inŜynierii wodnej materiały mogą spełniać róŜne funkcje np.: przenoszenia parcia

gruntu  i obciąŜeń  hydraulicznych,  deskowania  konstrukcji,  zbrojenia  i  dylatowania
elementów.  Do  projektowania  ubezpieczeń  konieczne  jest  określenie  maksymalnego
przewidywanego przepływu wody oraz związanych z tym napręŜeń hydraulicznych, na które
będzie  naraŜona  konstrukcja.  Ponadto  projekt  musi  uwzględniać  odwodnienie  podłoŜa
gruntowego  oraz  potencjalne,  długookresowe  i  sezonowe,  deformacje  budowli.  Kryteria
projektowe  obejmują  równieŜ  szorstkość  powierzchni,  np.  sprawność  hydrauliczną  systemu
ubezpieczającego  oraz  czynności  związane  z  eksploatacją  i  konserwacją  obiektu  -  usuwanie
osadu,  zanieczyszczeń  itp.  Zabudowa  i ubezpieczanie  koryt  cieków  wodnych  muszą  być
dopasowane

rodowiska

naturalnego

z uwzględnieniem

lokalnych

wymagań

ekologicznych i estetycznych.

Oprócz geosyntetyków przy naprawach budowli wodnych stosuje się:

−

obudowy naturalne lub biologiczne, roślinne w tym trawiaste,

−

twarde, elastyczne okładziny z narzutu kamiennego, gabiony, bloki, płyty
prefabrykowane,

−

sztywne okładziny ochronne, np. z lanego betonu.

Szczególnie niebezpieczna jest wsteczna erozja koryt, powodująca przegłębienia

w górnych  stanowiskach  budowli  oraz  przesuszenia  terenów  uŜytków  zielonych  i  gruntów
ornych.  Zabezpieczania  i  remonty  budowli  wodnych  są  przeprowadzane  przez  słuŜby
melioracyjne Wojewódzkie Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych (WZMiUW).

Remont budowli wodnych wykonuje się w następujący sposób. W celu remontu

uszkodzonych  stopni  o  spadzie  rzędu  1,5m,  wykonuje  się  swoistą  nakładkę  na  pozostałości
konstrukcji istniejącej, tzn. po wyrównaniu podłoŜa do linii bystrza i usunięciu uszkodzonych
fragmentów  budowli  znajdujących  się  ponad  tą  linią.  Przy  tak  niewielkim  spadzie
zabezpieczanie przeciwfiltracyjne gwarantuje wykonanie pod całą budowlę uszczelniania np.
z  Bentanolu.  Uzyskane  w  ten  sposób  wydłuŜenie  filtracji  bocznej  -  bez  realizacji  nowej
ś

cianki szczelnej, skutecznie zabezpiecza nakładkę przed przebiciem hydraulicznym w całej

strefie załoŜonego materaca. Jest on dostosowany  do kształtu budowli i moŜe mieć zmienny
spadek.  Instalowany  jest  w  taki  sposób,  aby  poprawiać  hydraulikę  budowli,  tzn.  rozpraszać
energię wody. Stosując opisaną technologię remontów moŜna równieŜ uzyskać, poza naprawą
lokalnych  zniszczeń  w  otoczeniu  znaczną  poprawę  estetyki  krajobrazu  przez  wtopienie
materiałów kamiennych w beton wypełniający komórki bystrza.

Geosiatka komórkowa w przypadku remontu budowli wodnych spełnia rolę uzbrojenia

konstrukcji  (rys.  2).  Podczas  remontu  dodatkowo  stosuje  się  warstwę  chudego  betonu.
Realizacja  progów  jest  bardzo  szybka  i znacznie  tańsza  od  rozwiązań  standartowych,  ale
wymaga bardzo starannego wykonania, a w szczególności dokładnego zagęszczania gruntów
w  strefie  skarp  budowli  i  na  całej  jej  długości,  mającego  zapobiec  nadmiernej  filtracji
bocznej.

W celu spełniania tego warunku konieczne jest czasem wykonanie dodatkowych wrzynek

w brzegi naturalne, doszczelnionych bentonitami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Przekrój przez komórkowy system ograniczający

Rys. 2. Fundamentowanie budowli wodnych

Rys. 3. Ubytki betonu w filarze jazu powstałe w strefie zmiennych stanów wody [opracowanie własne]

Konserwacja urządzeń technicznych stosowanych w melioracjach wodnych

Urządzenia melioracyjne ulegają zniszczeniu pod wpływem czynników naturalnych

lub sztucznych, tym samym działanie systemu melioracyjnego jest zakłócone, m.in. przez:

−

wymywanie i obsuwanie się skarp w miejscach wysiąków wód gruntowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zamuleniu lub zanieczyszczeniu dna rowów,

−

zniszczeniu skarp rowów przez ludzi i zwierzęta,

−

zamarzanie i rozmarzanie gleby,

−

zniszczenie umocnień skarp rowów (płotków, kiszek, darniowania, okładzin i bruków),

−

uszkodzenia powstające przy budowlach (rozmycie skarp, podmycie przyczółków).

Konserwacja urządzeń melioracyjnych powinna doprowadzić urządzenia do pełnej

sprawności.

W przypadku konserwacji głównych rowów odpływowych i cieków w szczególności

mają zastosowanie zabiegi polegające na utrzymaniu w dobrym stanie koryta i budowli za
pomocą:

−

zabiegu wykonywanego przynajmniej raz w roku jest nim usuwanie roślinności ze skarp
i dna rowów,

−

zabiegu polegającego na usuwaniu namułów z dna, które wykonuje się, co najmniej raz
na 3 lata,

−

wykonywane są takŜe zabiegi zwane naprawą dna, skarp i umocnień, które wykonuje
się w miarę potrzeb.

Konserwacja urządzeń drenarskich to utrzymywanie dobrego stanu rowów odbierających

wodę  ze  zbieraczy  jak  równieŜ  naprawa  uszkodzeń  w  sieci  drenarskiej,  w  studzienkach
i wylotach.  Podczas  wykonywania  robót  konserwacyjnych  w  rowach  odpływowych  naleŜy
sprawdzić  i naprowadzić  wszystkie  wyloty.  Wylot  powinien  być  oczyszczany  przynajmniej
raz do roku. Konserwacja studzienek polega na usuwaniu namułów.

W szczególności celem agromelioracji są zabiegi przygotowujące powierzchnię gleby

poprzez:

−

zabiegi agrotechniczne jak: odkamienianie, odkrzewianie, rekultywacja,

−

zabiegi regulujące stosunki powietrzno-wodne i cieplne gleby jak: odwadnianie,
nawadnianie, iłowanie, piaskowanie, drenowanie krecie,

−

zabiegi wytwarzające głęboką, Ŝyzną warstwę orną poprzez orkę agromelioracyjną,
głęboszowanie,

−

melioracje przy uŜyciu środków chemicznych: wapnowanie, utylizację odpadów
przemysłowych, nawoŜenie organiczne,

−

melioracje przy uŜyciu środków biologicznych: nawoŜenie organiczne, stosowanie
nawozów bakteryjnych, uprawa roślin strukturotwórczych,

−

zabiegi przeciwerozyjne: warstwicowy układ pól, tarasowanie zboczy, uprawa
podpowierzchniowa,

płodozmiany

przeciwerozyjne,

kształtowanie

krajobrazu

i warunków skutecznej ochrony środowiska przyrodniczo-rolniczego.

Maszyny do robót drenarskich

Do wykonywania rowów drenarskich uŜywane są następujące maszyny:

−

pługi drenarskie o stałej głębokości kopania,

−

pługi drenarskie o regulowanej głębokości kopania,

−

koparki drenarskie z optyczną regulacją spadku dna rowka,

−

koparki drenarskie z automatyczną regulacją spadku dna rowka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zabezpieczanie rurociągów przed zamulaniem i zarastaniem

Podczas układania rurociągu zabezpiecza się dreny przed zarastaniem i zamulaniem.

W  celu  zabezpieczania  przed  zamulaniem  rurociągów  z  tworzyw  sztucznych  owija  się  je
matami  ze słomy  rzepakowej  i  Ŝytniej  łączonymi  nićmi  nylonowymi,  taśmą  z  włókna
szklanego i sznurkiem z tworzywa sztucznego, który nawija się spiralnie wokół rury.

Zarastanie rurociągów drenarskich korzeniami drzew i krzewów jest przyczyną

uszkodzenia ich i uniemoŜliwieniem prawidłowego drenowania. Zjawisko to najczęściej jest
spotykane w sadach, w pobliŜu drzew i krzewów.

Jako zabezpieczanie przed zarastaniem stosuje się owijanie styków odpowiedniej

grubości papą, dobrze nasmarowana smołą, okrywanie rurociągów warstwą o grubości 20-
30 cm przemytego ŜuŜla, nasycanie suchych rurek karbolineum. Przy występowaniu w glebie
związków Ŝelaza stosuje się okładziny z ŜuŜla, mchu, sieczki, torfu słabo rozłoŜonego,
wrzosu, gałęzi drzew iglastych.

Tabela 1. Wykaz protokołów odbioru robót remontowych i modernizacyjnych w obiekcie [opracowanie własne]

L.p.

Nr pozwolenia na

budowę

Podstawa

realizacji robót

Zakres remontu lub modernizacji

Protokół

odbioru nr

i data

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.

Jakie występują rodzaje przeprowadzanych przeglądów?

Kiedy przeprowadza się przegląd bieŜący?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na czym polega okresowa kontrola doroczna?

Na czym polega okresowa kontrola wieloletnią?

Czego dotyczą przeglądy awaryjne i poawaryjne?

Jakie są wymagania dotyczące konserwacji, napraw i remontów budowli wodnych?

W jaki sposób przeprowadza się konserwację urządzeń technicznych stosowanych
w melioracjach wodnych?

Jak zabezpiecza się rurociągi przed zamulaniem i zarastaniem?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasady i wymagania dotyczące wykonywania przeglądów. Swoje spostrzeŜenia

wpisz w tabelkę.

Rodzaj przeglądu

Zasady i wymagania

Przegląd bieŜący

Okresowa kontrola doroczna

Okresowa kontrola wieloletnia

Przeglądy awaryjne i poawaryjne

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zasady prowadzenia przeglądów, konserwacji i remontów budowli
wodnych (materiał nauczania pkt.4.1.1),

określić zasady i wymagania przeprowadzania przeglądów,

uzupełnić tabelkę,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zgodnie z wymaganiami technicznymi, oczyść wylot drenarski lub kratę ochronną na

wlocie do urządzenia spustowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zasady prowadzenia przeglądów, konserwacji i remontów budowli
wodnych (materiał nauczania pkt.4.1.1),

oczyścić wylot drenarski lub kratę ochronną na wylocie,

zaprezentować pracę na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

narzędzia do czyszczenia wylotów lub krat,

–

normy i wymagania techniczne,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Sporządź protokół po wykonaniu sezonowego przeglądu stanu technicznego urządzeń

melioracyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zasady prowadzenia przeglądów, konserwacji i remontów budowli
wodnych (materiał nauczania pkt.4.1.1),

sporządzić protokół po wykonaniu sezonowego przeglądu stanu technicznego urządzeń
melioracyjnych,

zaprezentować pracę na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

normy i wymagania techniczne,

−

przybory do pisania,

−

protokół,

−

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić rodzaje przeprowadzanych przeglądów?

określić kiedy przeprowadza się przegląd bieŜący?

określić, na czym polegają przeglądy awaryjne i poawaryjne ?

scharakteryzować wymagania do prowadzenia konserwacji, napraw
i remontów budowli wodnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Naprawa uszkodzeń konstrukcji budowli wodnych

4.2.1.

Materiał nauczania

Sposoby czyszczenia konstrukcji

Czyszczenie powierzchni jest procesem bardzo uciąŜliwym i złoŜonym, wymagającym

duŜego zaangaŜowania sił i środków.

W dobie XXI wieku sprawą priorytetową jest osiąganie niskich kosztów działalności

człowieka oraz ochrona środowiska. Dlatego szuka się i stosuje nowe technologie, bardziej
proekologiczne niemal we wszystkich sektorach gospodarki.

W Polsce dąŜenie do uzyskania wysokiego standardu czyszczonej powierzchni

doprowadziło  do upowszechnienia  się metody  strumieniowo – ściernej  z wykorzystaniem
piasku,  tzw. piaskowanie,  ale przede  wszystkim  róŜnego  rodzaju  czyszczenie  mechaniczne
lub chemiczne.

Przemysł petrochemiczny, energetyczny, spoŜywczy do czyszczenia zbiorników,

instalacji  czy rurociągów  uŜywa  bardzo  mocnych  środków  chemicznych,  które  są bardzo
niebezpieczne  dla zdrowia.  Główny  problem  pojawia  się  w  momencie  ich  utylizacji.
Ponadto korzysta  się  z tzw. czyszczenia  mechanicznego,  przestrzeliwując  lub wiercąc
np. wymienniki  ciepła,  aparaty  wyparne  niszcząc  i uszkadzając  je, co w konsekwencji
doprowadza do kompletnej wymiany instalacji.

BranŜa budowlana korzysta z technologii mechanicznych uŜywając do remontów

konstrukcji  Ŝelbetonowych,  np.  młotów  pneumatycznych,  wierteł  i piaskowania  na sucho.
Są to metody  mało  precyzyjne  a wręcz bardzo  często  destrukcyjne,  gdyŜ  usuwają  nie tylko
skorodowany  beton,  ale równieŜ  dobrą  warstwę  powodując  takŜe  pod wpływem  wibracji
mikro pęknięcia całej remontowanej konstrukcji.

Istnieje jednak metoda, która zastępuje wszystkie wcześniej wymienione techniki

czyszczenia.  Jest  nią  czyszczenie  wodą  pod wysokim  ciśnieniem.  W USA  oraz w krajach
starej  Unii Europejskiej  ta metoda  jest  bardzo  popularna  i szeroko  stosowana. Metody  -
mechaniczna,  chemiczna  i strumieniowo - ścierna  z piaskiem  kwarcowym  uznane  zostały
za szkodliwe dla zdrowia i środowiska naturalnego.

Bardzo wysokie normy BHP w krajach Europy zachodniej i USA doprowadziły do

stosowania metod proekologicznych np. rozwój metody wysoko ciśnieniowego czyszczenia
wodą róŜnych powierzchni i instalacji technologicznych.

Technologia czyszczenia powierzchni wodą pod wysokim ciśnieniem ma bardzo duŜo

zalet. Przede wszystkim nie powoduje zapylenia powierzchni i otoczenia, eliminuje
zanieczyszczenia chemiczne, zwiększa wydajność i dokładność czyszczenia a takŜe
nie niszczy

czyszczonej

powierzchni.

Nie powoduje

iskrzenia

i elektryzowania

się powierzchni, umoŜliwia czyszczenie instalacji technologicznych zwłaszcza w strefach
zagroŜonych wybuchem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Czyszczenie betonu [opracowanie własne]

Strumień wody dociera z prędkością ponaddźwiękową do najtrudniej dostępnych miejsc.

Usuwa  wszelkie  znajdujące  się wewnątrz  np. pieców  czy rurociągów  nawet  najtwardsze
osady  technologiczne.  Dzieję  się tak dzięki  zastosowaniu  sterowanych  komputerowo,
wydajnych  urządzeń  o duŜych  mocach  i ultra  wysokim  ciśnieniu  roboczym  od 340
do 4500 bar.

Podstawą omawianej technologii jest dostarczenie wody do specjalnych dysz

pod wysokim

ciśnieniem.

Wytworzony

w ten sposób

strumień

roboczy

staje

się profesjonalnym narzędziem do precyzyjnego i wydajnego cięcia wszelakich materiałów
oraz oczyszczenia wielu rodzajów powierzchni.

Czynniki powstania uszkodzeń konstrukcji budowli wodnych

Beton sam dla siebie stanowi najlepszą ochronę, wynikającą z jego składu tak, aby

zapewnił wymagany okres trwałości.

Konstrukcje Ŝelbetowe pracują w róŜnorodnych warunkach. W zaleŜności od środowiska

naleŜy  wykonać  odpowiednie  zabezpieczenie  w  celu  utrzymania  w  naleŜytym  poziomie
własności  uŜytkowych  materiału.  W  środowisku  agresywnym  chemicznie  we  wszystkich
przypadkach wymagana jest ochrona materiałowo – strukturalna.

W środowisku o średniej agresywności dodatkowo stosuje się ochronę powierzchniową

ograniczającą dostęp czynników agresywnych.

Do czynników powodujących korozję elementów betonowych Ŝelbetowych naleŜą:

zamraŜanie, odmraŜanie, oddziaływania termiczne, krystalizacja soli, skurcz, erozja oraz
ś

cieranie.

Zasady napraw elementów betonowych i Ŝelbetowych przedstawiono w tabeli 3.

Tabela 3. Zasady napraw betonowych i Ŝelbetowych konstrukcji [opracowanie własne]

Zasada

Zakres czynności

rodek

Ochrona przed wnikaniem

Ograniczenie lub
uniemoŜliwienie wnikania
szkodliwych substancji: wody,
innych cieczy, par, gazów,
czynników chemicznych
i biologicznych

Impregnacja, powłoki
ochronne, lokalne scalenia
rys, wypełnianie rys,
przekształcanie rys
w złącza, zewnętrzne
osłony, wykładziny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ograniczanie zawilgocenia

Utrzymanie zawilgocenia
betonu na dopuszczalnym
poziomie

Stosowanie
hydrofobizacji, powłok
ochronnych, osłon
i okładzin lub ochronę
elektrochemiczną

Odbudowanie elementu
konstrukcji

Przywrócenie lub zniszczenie
nośności elementu konstrukcji

Uzupełnienie lub
wymiana prętów
zbrojeniowych lub
zewnętrzne zbrojenie,
zabetonowanie prętów
w uprzednio
przygotowanych otworach
w betonie, doklejenie płyt,
nadkład zaprawy lub
betonu, iniekcja rys,
pustek i przerw

Odporność fizyczna

Zwiększenie odporności na
oddziaływania mechaniczne lub
fizyczne

Zastosowanie powłoki lub
wykładziny ochronnej lub
impregnacji

Zasady demontaŜu konstrukcji budowlanych

DemontaŜ jest to czynność związana z rozbiórką maszyn i urządzeń na zespoły,

a następnie na części. Podczas demontaŜu części zespolone rozdziela się w połączeniach
rozłącznych. DemontaŜ naleŜy wykonać w takim zakresie, aby ujawnić wszystkie miejsca do
remontu.

Szczególną uwagę naleŜy zwrócić przy demontowaniu duŜych elementów konstrukcji

budowlanych tak, aby nie zagraŜały przebywającym tam osobom w bezpośrednim
wykonywaniu w/w prac.

WyróŜniamy następujące fazy technologiczne remontu:

–

oczyszczanie,

–

demontaŜ,

–

weryfikacja części,

–

weryfikacja zespołów,

–

naprawa zespołów,

–

regeneracja części,

–

montaŜ,

–

badania.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.

Jakie są metody czyszczenia konstrukcji budowli wodnych?

Co powoduje uszkodzenia konstrukcji budowli wodnych?

Na czym polega demontaŜ konstrukcji budowlanych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu sytuacji oraz dokumentacji technicznej przeanalizuj uszkodzenia

budowli wodnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować opis i dokumentację techniczną,

określić przyczyny uszkodzeń budowli wodnej,

zaprezentować pracę na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

dokumentacja techniczna,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Przygotuj zdemontowany element budowli wodnej, a następnie oczyść go sposobem

ręcznym i mechanicznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować rodzaje uszkodzeń konstrukcji budowli wodnych (materiał nauczania
pkt.4.2.1),

zdemontować element budowli wodnej, np. suwnicy,

zaprezentować pracę na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

narzędzia do cięcia metali,

–

wyroby stalowe,

–

narzędzia do czyszczenia metali,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Zgodnie z wymaganiami technicznymi wykonaj naprawy uszkodzonego powierzchniowo

elementu betonowego przedstawionego na zdjęciu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować rodzaje uszkodzeń konstrukcji budowli wodnych (materiał nauczania
pkt.4.2.1),

wykonać naprawy uszkodzonego powierzchniowo elementu betonowego,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

plansze poglądowe dotyczące konserwacji i naprawy budowli wodnych,

–

normy i wymagania techniczne,

–

wyroby stalowe,

–

narzędzia i sprzęt murarski,

–

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić, jakie są metody czyszczenia konstrukcji?

wymienić, jakie procesy powodują uszkodzenia konstrukcji budowli
wodnych?

określić zasady wykonywania demontaŜu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Zabezpieczenia antykorozyjne

4.3.1.

Materiał nauczania

Korozja to ogólna nazwa procesów niszczących mikrostrukturę materiału, prowadzących

do  jego  rozpadu.  Zachodzi  ona  pod  wpływem  chemicznej  i  elektrochemicznej  reakcji
materiału  z otaczającym  środowiskiem.  Rozpoczyna  się  zwykle  drobnymi  zmianami
zaatakowanej  powierzchni  występującymi  najczęściej  w  miejscach  zagięcia  materiału,
a następnie  postępuje  w  głąb,  niszcząc  substancje  najbardziej  podatne  na  korozję.  Produkty
korozji tworzą czasami warstwę pasywną chroniącą przed dalszym rozkładem, w innych zaś
przypadkach mogą być kolejnym czynnikiem przyspieszającym niszczenie materiału.

Na proces korozji wpływają następujące czynniki:

−

chemiczne  –  materiały  budowlane  zawierające  cement  (beton,  mury,  tynki)  z  uwagi  na
swoją  budowę  chemiczną  są  podatne  na  działanie  kwasów  i  soli  chemicznych
pochodzenia  organicznego  i  nieorganicznego.  Po  wpływem  działania  ich  roztworów
związki  wapnia  zawarte  w  cemencie  rozkładają  się  i  przekształcają  w  cząsteczki
o większej  objętości,  co  powoduje  niszczenie  połączeń  między  nimi  i  rozsadzanie
materiału od wewnątrz.  Oleje i tłuszcze, przesiąkając przez beton czy mury, rozluźniają
połączenia wewnętrzne i powodują spadek wytrzymałości. Na działanie zasad beton jest
stosunkowo odporny, uszkadza się dopiero przy ich duŜym stęŜeniu.

−

fizyczne  –  zmiany  wilgotności  powodują  nasiąkanie  i  pęcznienie  materiałów,  jeŜeli
nałoŜą się na nie spadki temperatury, woda wewnątrz materiału zamarza powodując jego
rozsadzenie.  Przy  temperaturach  bardzo  wysokich  -  poŜarowych  -  następuje  gwałtowne
odprowadzenie z betonu wody chemicznie związanej, a stal zbrojeniowa uplastycznia się
i  przestaje  pełnić  swoją  rolę.  Całkowite  zniszczenie  termiczne  konstrukcji  Ŝelbetowych
zachodzi w temperaturze 1100 stopni C.

−

mechaniczne – pod wpływem obciąŜeń dynamicznych (drgań) następuje zmęczenie
materiału, związane z wyczerpaniem się jego nośności dynamicznej. Elementy silnie
obciąŜone, pracujące w górnych przedziałach nośności dopuszczalnej są bardziej podatne
na korozję. W materiałach budowlanych pochodzenia nieorganicznego, takich jak betony,
Ŝ

elbety, tynki, korozja przejawia się wykwitami soli - woda podciągana przez te

materiały rozpuszcza i wypłukuje znajdujące się w niej sole, co przejawia się
krystalizacją tych soli na powierzchni. Łatwo odróŜnić je od nalotów grzybów
pleśniowych, poniewaŜ są rozpuszczalne w wodzie

Rys. 5. Obecność zanieczyszczeń oraz zmiany temperatury powodują korozję elementów metalowych

[opracowanie własne]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Niekontrolowane procesy korozyjne prowadzą do powaŜnego osłabienia konstrukcji
stalowych budowli wodnych ich perforacji, a w przypadkach szczególnych do rozszczepienia
(rys. 5).

Przy wykonywaniu zabezpieczeń antykorozyjnych konstrukcji nośnych mostów z uwagi

na ich wielkogabarytowy charakter stosuje się wysoko-wydajne urządzenia piaskujące, które
skracają do minimum czasy realizacji zadania. Wszystkie prace na obiekcie wykonywane są
z rusztowań osłoniętych specjalną tkaniną, która w znacznym stopniu ogranicza emisję pyłu
do atmosfery (rys. 6).

Rys. 6. Ochrona antykorozyjna konstrukcji stalowych przy uŜyciu technologii przyjaznych dla środowiska

[opracowanie własne]

Elektrochemiczna ochrona katodowa

Elektrochemiczna ochrona katodowa polega na bezpośrednim oddziaływaniu na

mechanizm  i kinetykę  procesów  korozyjnych  poprzez  zmianę  potencjału  zbiornika
w kierunku  wartości  bardziej  elektroujemnych.  Osiągnięcie  i  utrzymanie  na  powierzchni
chronionego  zbiornika  potencjału  ochronnego  gwarantuje  całkowite  zahamowanie  procesów
korozyjnych.  Zabezpieczenie  przed  korozją  zbiorników  metalowych  realizuje  się
z wykorzystaniem zewnętrznego źródła prądu.

Ochrona elektrochemiczna jest jedną z najbardziej skutecznych metod ochrony

przeciwkorozyjnej  stali  w  środowiskach  naturalnych.  Zalecana  jest  przede  wszystkim  do
zabezpieczania  wszelkiego  rodzaju  konstrukcji  stalowych  podziemnych  i  podwodnych.
Stosowana jest zazwyczaj razem z dobranymi do takich warunków powłokami ochronnymi.

Zaletą ochrony katodowej jest moŜliwość kontroli zarówno skuteczności samej ochrony

katodowej, jak i powłok ochronnych na niewidocznej i niedostępnej powierzchni zbiorników.
Ponadto jej rola jest nieoceniona w przypadku zbiorników podziemnych. Jest skuteczną
techniką ochrony zewnętrznych powierzchni zbiorników bez konieczności ich odkopywania.

Układ ochrony katodowej składa się z dwóch obwodów elektrycznych:

polaryzującego

i kontrolnego

Za pomocą obwodu kontrolnego określa się wartość potencjału chronionej konstrukcji

względem  niepolaryzowanej  elektrody  odniesienia,  kontrolując  w  ten  sposób  skuteczność
działania  ochrony  katodowej.  W  obwodzie  polaryzującym  do  dodatniego  bieguna  źródła
prądu  przyłącza  się  układ  anodowy,  natomiast  do  bieguna  ujemnego -  chroniony  zbiornik.
Wielkość  prądu  ochrony  zaleŜy  od  stanu  izolacji  i  od  wielkości  powierzchni  zewnętrznej
zbiorników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 7. Zabezpieczenia antykorozyjne mostu stalowego w ciągu drogi krajowej nr 7 nad Kanałem Elbląskim

[opracowanie własne]

Rys. 8. Zabezpieczenia antykorozyjne mostu stalowego przez rzekę Narew [opracowanie własne]

Przepuszczalność gruntu a niekorzystne zjawiska filtracyjne

Przepuszczalność gruntu - własności filtracyjne gruntu oraz skały - charakteryzuje

zdolność  gruntu  do  przewodzenia  wody  tzw.  przepuszczalność  hydrauliczną  gruntu.
Determinuje  ona  filtrację,  gdy  pojawią  się  warunki  powodujące  przepływ  wody  podziemnej
(spadek  hydrauliczny  będzie  większy  od  zera).  Przepuszczalność  gruntu  wyraŜa  się
współczynnikiem  filtracji.  Powszechnie  grupuje  się  wiele  gruntów  jako  przepuszczalne  lub
nieprzepuszczalne.  W  szczególności,  za  przepuszczalne  uznaje  się  najczęściej  piaski  i  Ŝwiry
(ogólnie grunty grubszych frakcji), nieprzepuszczalne (słabo przepuszczalne) - iły, gliny, pyły
(grunty drobniejszych frakcji).
Podział skał wg właściwości filtracyjnych

−

Bardzo dobra: rumosze, Ŝwiry piaski gruboziarniste i równoziarniste, skały masywne
z bardzo gęstą siecią drobnych szczelin.

−

Dobra: piaski róŜnoziarniste, średnioziarniste, kruche, słabo spojone gruboziarniste,
piaskowce, skały masywne z gęstą siecią szczelin.

−

rednia: piaski drobnoziarniste, less.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Słaba: piaski pylaste, gliniaste, mułki, piaskowce, skały masywne z rzadką siecią
drobnych spękań.

−

Skały półprzepuszczalne: gliny, namuły, mułowce, iły piaszczyste.

−

Skały nieprzepuszczalne: iły, iłołupki (łupki ilaste), zwarte gliny ilaste, margle ilaste,
skały masywne niespękane.

ObniŜenie się poziomu wody dolnej powoduje, Ŝe następują procesy filtracji w podłoŜu

i korpusie  zapory.  Szczególnie  niekorzystnym  czynnikiem  są  znaczne,  często  zmienne
wahania poziomu dolnej wody spowodowane np. pracą elektrowni. W ich wyniku filtracja ma
w rejonie  zapory  pulsacyjny  charakter.  Przy  niekorzystnej  budowie  geologicznej,  związanej
z silnie  zaburzonym  układem  warstw  gruntów  o  róŜnej  przepuszczalności  oraz  braku
uszczelnień  podłoŜa,  zjawiska  związane  z  filtracją  wody  nabierają  pierwszoplanowego
znaczenia  jako  potencjalne  zagroŜenie.  Badania  często  wykazują,  Ŝe  zarówno  w  korpusie
zapory,  jak  teŜ  w powierzchniowych  warstwach  podłoŜa  postępuje  stopniowa  degradacja
gruntów  w  postaci  rozluźnień  spowodowanych  wynoszeniem  przez  filtrującą  wodę  cząstek
gruntu.  Strefy  rozluźnień  mogą  wtedy  występować  lokalnie  i  w  niemal  całej  odpowietrznej
części  korpusu  zapory.  Efektem  zmniejszenia  stopnia  zagęszczenia  (rozluźnieniem)  jest
pogorszenie mechanicznych własności gruntu, oraz co ma szczególne znaczenie w budowlach
hydrotechnicznych,  moŜliwość  tzw.  upłynnienia  gruntu  polegającego  na  krótkotrwałym
obniŜeniu  wytrzymałości  gruntu  do  wartości  bliskich  zeru.  Temu  zjawisku,  które  moŜe
wystąpić  wyłącznie  w  gruncie  rozluźnionym,  towarzyszą  znaczne  przemieszczenia  mas
gruntu  -  spływy  skarp  lub  duŜe,  niekiedy  katastrofalne  osiadania  budowli.  Z  tego  względu
występowanie  większych  stref  gruntów  w  stanie  luźnym  poniŜej  zwierciadła  wody  stwarza
powaŜne zagroŜenie dla  stateczności obiektów i jest sygnałem wskazującym na konieczność
podjęcia odpowiednich środków zabezpieczających.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest korozja?

Jakie czynniki wpływają na proces korozji?

Na czym polega zabezpieczanie antykorozyjne?

Gdzie zachodzi proces filtracji?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz sposoby zabezpieczania przed korozją budowli wodnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z instrukcją zabezpieczania antykorozyjne (materiał nauczania pkt.4.3.1),

opisać sposoby zabezpieczania przed korozją budowli wodnych,

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca zabezpieczenia przed korozją.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przedstaw w postaci schematu proces tworzenia filtracji w gruncie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zabezpieczanie antykorozyjne (materiał nauczania pkt.4.3.1),

przedstawić schemat procesu tworzenia filtracji w gruncie,

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

scharakteryzować czynniki wpływające na korozję?

wymienić sposoby zabezpieczania antykorozyjnego?

scharakteryzować proces filtracji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Zasady usuwania skutków awarii budowli hydrotechnicznych

4.4.1.

Materiał nauczania

Największe oddziaływanie budowli wodnych na środowisko naturalne jest spowodowane

warunkami ekstremalnymi oraz awariami. Awarie bądź katastrofy budowli wodnych
powodujące znaczne straty i zmiany w środowisku naturalnym spowodowane są:
niedostatecznym stanem technicznym budowli oraz sytuacjami ekstremalnymi (np. wezbrania
powodziowe), na które szczególnie naraŜone są obiekty hydrotechniczne związane z ochroną
przeciwpowodziową.

Wielokrotnie przeprowadzane kontrole budowli hydrotechnicznych przez Wojewódzki

Inspektorat Nadzoru Budowlanego wykazują, iŜ na obszarze Polski znajdują się budowle
wodne, których stan techniczny stwarza zagroŜenie dla bezpieczeństwa środowiska
naturalnego (rys. 9).

Warunki awaryjne występują wówczas, gdy zostają uszkodzone lub zniszczone elementy

skarp nasypów przy budowli mające wpływ na utrzymanie stałego lustra wody w zbiorniku
lub stateczności budowli oraz zagroŜone są zalaniem tereny przyległe znajdujące się
w zasięgu oddziaływania piętrzenia.

Rys. 9. Jaz piętrzący w Tarnówce na rzece Gwdzie (stan techniczny na rok 2000 - zagraŜający bezpieczeństwu)

[opracowanie własne]

Za sytuację awaryjną naleŜy uznać:

−

pęknięcia ścian budowli upustowej – komory spustów dennych, studni wlotowej, koryt
zbiorczych i powiększania się szczelin,

−

uszkodzenie zamknięć spustów dennych,

−

zapadanie się ziemi na trasie sztolni budowli upustowej, co świadczyć będzie warunkach
uszkodzeniu ścian sztolni,

−

wynoszenie cząstek gruntu przez filtrującą wodę po stronie skarpy odpowietrznej zapory
zjawisko, tzw. sufozji.

Zasady postępowania podczas awarii budowli hydrotechnicznych:

−

rozpoznać miejsce i rodzaj awarii,

−

niezwłocznie powiadomić specjalistę nadzorującego eksploatację zbiornika,

−

starać się zapobiec awarii doraźnymi poczynaniami, warunkach miarę dostępnych
ś

rodków i moŜliwości,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

w  warunkach  awarii  niemoŜliwej  do  usunięcia  własnymi  środkami  naleŜy  powołać
komisję  przeglądu  awaryjnego.  Za  zagroŜenie  katastrofą  budowlaną  naleŜy  uznać
sytuację,  w której  grozi  zniszczenie  urządzeń  piętrzących  np.  przerwanie  zapory,
zniszczenie  budowli  upustowej  przy  napełnionym  zbiorniku.  W  przypadku  stwierdzenia
takiego  zagroŜenia  naleŜy  natychmiast  powiadomić  specjalistę  nadzorującą  eksploatację
budowli hydrotechnicznej oraz zespół reagowania kryzysowego.

Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące podczas wykonywania
konserwacji i napraw budowli wodnych

System umoŜliwiający zapewnienie bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy

jest jednym  z  niezbędnych  warunków  wypełnienia  ustawowych  obowiązków  państwa
w stosunku  do  jego  obywateli.  Istotnym  jego  elementem  jest  informowanie  o  ewentualnych
zagroŜeniach  towarzyszących  wypełnianym  obowiązkom,  jak  równieŜ  uświadamianie,
jak moŜna

zapobiegać

wypadkom

oraz

przeprowadzać

czynności

profilaktyczne

zapobiegające innym powikłaniom zdrowotnym.

Instrukcja bhp na stanowisku monter budownictwa wodnego
Uwagi ogólne
1.

Do pracy na stanowisku moŜe być dopuszczony pracownik, który posiada:

−

przeszkolenie z zakresu bhp – wstępne ogólne oraz instruktaŜ stanowiskowy,

−

szkolenie z zakresu bhp – wstępne ogólne oraz instruktaŜ stanowiskowy,

−

aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym
stanowisku (dobry wzrok, słuch oraz brak skłonności do przeziębień i chorób
reumatycznych).

Do pracy na tym stanowisku moŜe przystąpić pracownik w dobrym stanie
psychofizycznym.

Na stanowisku pracy naleŜy uŜywać przydzieloną odzieŜ roboczą i środki ochrony
indywidualnej.

Pracownik ma prawo odmówić wykonania odwodnień w przypadku zagroŜenia zdrowia
lub Ŝycia.

Pracownik powinien posiadać sprawne środki łączności.

Podczas pracy na stanowisku naleŜy przestrzegać instrukcji obsługi przyrządów
montaŜowych, oraz instrukcji bhp dla pracowników administracyjno – biurowych.

Podstawowe czynności przed rozpoczęciem pracy:
1.

Usunąć przedmioty tarasujące dostęp do przyrządów montaŜowych.

Sprawdzić stan techniczny przyrządów montaŜowych, przypadku stwierdzenia
nieprawidłowości naleŜy powiadomić przełoŜonego.

W razie konieczności sprzęt niezbędny do dotarcia na stanowisko pracy (koparki
gąsienicowe, koparko – ładowarki, spycharki, walec drogowy, samochody dostawcze
i cięŜarowe)

Podczas pracy pracownik powinien:
1.

Na stanowisku pracy wykonywać czynności ściśle określone w procedurze robót
ziemnych.

Szczególną ostroŜność zachować podczas wykonywania konserwacji i naprawy budowli
wodnych (przepustów, jazów, studni kanalizacyjnych i ściekowych, udroŜnianie rowów,
przepustów).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie brygady:
1)

urządzenia, sprzęt i narzędzia:

−

znaki drogowe, zestawy oświetleniowe,

−

tablice ostrzegawcze i informacyjne,

−

siekiera, młotek,

−

łopaty, kilofy,

sprzęt bhp i ppoŜ.

−

okulary ochronne,

−

szelki bezpieczeństwa z linami, przy wykopach o głębokości powyŜej 1,2 m,

−

rękawice ochronne drelichowe,

−

kamizelka ostrzegawcza pomarańczowa,

−

apteczka pierwszej pomocy.

Pracownikowi zabrania się:

UŜywania sprzętu niezgodnie z jego przeznaczeniem.

UŜywania niesprawnego sprzętu i urządzeń melioracyjnych.

Wykonywanie robót ziemnych podczas: burzy z wyładowaniami atmosferycznymi.

Dopuszczania do pracy na stanowisku osób postronnych

Czynności po zakończeniu pracy:

Na wyznaczonych miejscach umieścić sprzęt uŜywany w czasie dojścia i wykonania
robót ziemnych.

Dojście do stanowiska pracy i jego otoczenie pozostawić w takim stanie, aby nie
stwarzało zagroŜenia dla osób postronnych.

Postępowania w razie zagroŜenia (poŜar, wypadek):

KaŜdy zaistniały wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełoŜonemu, a stanowisko
pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek.

W przypadku zaatakowania pracownika przez ludzi lub zwierzęta postępować zgodnie
z zaleceniami otrzymanymi od przełoŜonego w tym zakresie.

W przypadku otrzymania zgłoszenia o podłoŜeniu lub znalezieniu ładunku wybuchowego
postępować zgodnie z odpowiednią instrukcją.

W przypadku otrzymania zgłoszenia o podłoŜeniu lub znalezienia ładunku wybuchowego
postępować zgodnie z odpowiednią instrukcją.

W przypadku poŜaru postępować zgodnie z instrukcją przeciwpoŜarową ogólną
oraz instrukcją postępowania na wypadek poŜaru.

Uwaga końcowa

W razie wątpliwości, co do zachowania warunków bezpieczeństwa przy wykonywaniu

pracy, pracownik ma prawo ją przerwać zwrócić się do przełoŜonego o wyjaśnienie sytuacji.

Obowiązkiem kaŜdego podczas prowadzenia robót ziemnych jest przestrzeganie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej. Musimy pamiętać
o takim zachowaniu, by nie szkodzić sobie i innym, ale równieŜ nie zagraŜać środowisku.

Podczas prac z róŜnymi substancjami naleŜy zachować ostroŜność, pamiętając, Ŝe

nieuwaga, niedokładność, nieznajomość właściwości niektórych substancji uŜywanych
podczas prowadzenia robót ziemnych mogą stać się przyczyną wypadku.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są przyczyny awarii i katastrof budowli wodnych?

Jakie są zasady postępowania podczas awarii budowli hydrotechnicznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie obowiązują przepisy podczas wykonywania konserwacji i napraw budowli
wodnych?

W jaki sposób moŜna zapobiec awariom i katastrofom budowli wodnych?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaproponuj opracowanie o tytule „Instrukcja bhp na stanowisku monter budownictwa

wodnego”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zasady usuwania skutków awarii budowli hydrotechnicznych (materiał
nauczania pkt.4.4.1),

opracować Instrukcjię bhp,

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj i zaprezentuj zasady postępowania podczas awarii budowli

hydrotechnicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zasady usuwania skutków awarii budowli hydrotechnicznych (materiał
nauczania pkt.4.4.1),

scharakteryzować zasady postępowania podczas awarii budowli hydrotechnicznych,

zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić, jakie są przyczyny awarii katastrof budowli wodnych?

przedstawić

zasady

postępowania

podczas

awarii

budowli

hydrotechnicznych?

określić przepisy obowiązujące podczas wykonywania konserwacji
i napraw budowli wodnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu wykonywania
konserwacji i napraw budowli wodnych. Są to zadania wielokrotnego wyboru.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Na obiektach hydrotechnicznych przeprowadzane są

przeglądy bieŜące, okresowe kontrole doroczne, okresowe kontrole wieloletnie,
przeglądy awaryjne i poawaryjne.

okresowe kontrole doroczne, okresowe kontrole wieloletnie, przeglądy awaryjne
i poawaryjne.

przeglądy bieŜące, okresowe kontrole doroczne, okresowe kontrole wieloletnie.

przeglądy okresowe, okresowe kontrole doroczne, okresowe kontrole wieloletnie,
przeglądy awaryjne i poawaryjne.

2. Osobą odpowiedzialną za uŜytkowanie obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem,

wymogami ochrony środowiska oraz za utrzymaniem go w naleŜytym stanie technicznym
i estetycznym odpowiedzialny jest

a) dzierŜawca.

b) pracownik.

c) właściciel lub zarządca obiektu.

d) właściciel i dzierŜawca.

3. Okresową doroczną kontrolę stanu sprawności technicznej zbiornika i obiektów zaleca się

przeprowadzać

a) jesienią, po sezonie wegetacyjnym i obniŜeniu piętrzenia.

b) wiosną, przed sezonem wegetacyjnym.

c) latem, w sezonie wegetacyjnym.

d) wiosną, przed sezonem wegetacyjnym i obniŜeniu piętrzenia.

4. Oprócz geosyntetyków stosuje się w budownictwie wodnym takŜe

obudowy naturalne lub biologiczne, twarde, elastyczne okładziny.

obudowy naturalne, twarde, elastyczne okładziny, sztywne okładziny ochronne.

twarde, elastyczne okładziny, sztywne okładziny ochronne (np. lany beton).

obudowy naturalne lub biologiczne, elastyczne okładziny, sztywne okładziny
ochronne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Do wykonywania rowów drenarskich uŜywane są następujące maszyny

pługi drenarskie o stałej głębokości kopania, pługi drenarskie o regulowanej
głębokości kopania, koparki drenarskie z optyczną regulacją spadku dna rowka,
koparki drenarskie z regulacją spadku dna rowka.

pługi drenarskie o stałej głębokości kopania, koparki drenarskie z optyczną regulacją
spadku dna rowka, koparki drenarskie z automatyczną regulacją spadku dna rowka.

pługi drenarskie o regulowanej głębokości kopania, koparki drenarskie z optyczną
regulacją spadku dna rowka, koparki drenarskie z automatyczną regulacją spadku dna
rowka.

pługi  drenarskie  o  stałej  głębokości  kopania,  pługi  drenarskie  o  regulowanej
głębokości  kopania,  koparki  drenarskie  z  optyczną  regulacją  spadku  dna  rowka,
koparki drenarskie z automatyczną regulacją spadku dna rowka.

6. Czynniki powodujące korozję elementów betonowych Ŝelbetowych zaliczamy

zamraŜanie, odmraŜanie, oddziaływania termiczne, krystalizacja soli, skurcz, erozja
oraz ścieranie.

parowanie, oddziaływania termiczne, krystalizacja soli, skurcz, erozja oraz ścieranie.

zamraŜanie, odmraŜanie, parowanie, krystalizacja soli, skurcz, erozja oraz ścieranie.

parowanie, zamraŜanie, odmraŜanie, oddziaływania termiczne, krystalizacja soli,
skurcz, erozja oraz ścieranie.

7. Czynność związana z rozbiórką maszyn i urządzeń na zespoły, a następnie na części to

a) montaŜ

b) badanie

c) demontaŜ.

d) weryfikacja części.

8. Proces zachodzący pod wpływem chemicznej i elektrochemicznej reakcji materiału

z otaczającym środowiskiem to

a) jonoforeza.

b) galwanizacja.

c) antykorozja.

d) korozja.

9. Układ ochrony katodowej składa się z następujących obwodów elektrycznych

a) polaryzującego i kontrolnego.

b) głównego i bocznego.

c) ujemnego i dodatniego.

d) zamkniętego i otwartego.

10.

Awarie oraz katastrofy budowli wodnych powodujące straty i zmiany w środowisku
naturalnym wywołane są

a) sytuacjami ekstremalnymi.

b) brakiem pieniędzy.

c) niedostatecznym stanem technicznym budowli oraz sytuacjami ekstremalnymi.

d) przez źle przeprowadzane kontrole.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. W warunkach awarii niemoŜliwej do usunięcia własnymi środkami naleŜy powołać

komisję przeglądu

a) awaryjnego.

b) okresowego.

c) pokontrolnego.

d) bieŜącego.

12. UŜytkowanie obiektów budowlanych gospodarki wodnej powinno być prowadzone

zgodnie z zasadami prawa

a) budowlanego.

b) wodnego.

c) ochrony środowiska.

d) ochrony środowiska i rolnictwa.

13. Przeglądy bieŜące wykonywane przez osobę bezpośrednio odpowiedzialną za obsługę

i utrzymanie obiektu (konserwatora), co najmniej raz w

a) miesiącu.

b) tygodniu.

c) na dwa miesiące.

d) na kwartał.

14. Koszenie trawy dwa razy w roku na skarpach, koronie zapory, brzegach zbiornika oraz

skarpach rowów przyzaporowych oraz odcinka rzeki poniŜej obiektu dotyczy wykonania

a) naprawy.

b) remontu.

c) konserwacji.

d) przeglądu.

15. Urządzenia melioracyjne ulegają zniszczeniu pod wpływem czynników

a) naturalnych lub sztucznych.

b) zewnętrznych lub wewnętrznych.

c) chemicznych.

d) biologicznych i fizycznych.

16. Do zabiegów regulujących stosunki powietrzno-wodne oraz cieplne gleby naleŜą

a) odwadnianie, nawadnianie, iłowanie, piaskowanie, drenowanie krecie.

b) piaskowanie.

c) filtrowanie i iłowanie.

d) filtrowanie, odwadnianie, nawadnianie, iłowanie, piaskowanie, drenowanie krecie.

17.

Okresowe kontrole wieloletnie przeprowadza się co najmniej raz na

a) 5 lat.

b) 10 lat.

c) 2 lata.

d) 15 lat.

18. Zastosowanie powłoki lub wykładziny ochronnej lub impregnację stosuje się w

a) ochronie przed wnikaniem.

b) ograniczaniem zawilgocenia.

c) odbudowie elementu konstrukcji.

d) odporności fizycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Czynnikami wpływającymi na proces korozji są

zanieczyszczenia, odczyn środowiska, zmiany temperatury i ciśnienia, napręŜenia
materiału.

zmiany temperatury i ciśnienia, napręŜenia materiału.

zanieczyszczenia, odczyn środowiska oraz zmiany temperatury i ciśnienia.

zanieczyszczenia.

20. Efektem zmniejszenia stopnia zagęszczenia pod budowlą jest pogorszenie się

a) mechanicznych właściwości gruntu.

b) konstrukcji budowli.

c) posadowienia budowli.

d) chemicznych własności gruntu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie konserwacji i naprawy budowli wodnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punktacja

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Adamiec T.:Prawne podstawy działalności w budownictwie. WSiP, Warszawa 1998
2. Arkuszewski A., Kiciński T., Romańczyk Cz., śbikowski A.: Budownictwo wodne cz.

III, WSiP, Warszawa 1991

3. Begemann W., Schiechtl H.: InŜynieria ekologiczna w budownictwie wodnym

i ziemnym. Arkady, Warszawa 1999

4. Ciepielowski A., Kiciński T.: Budownictwo wodne. Cz. I, WSiP, Warszawa 1991
5. Maj T.: Obiekty w środowisku cz. I. Rozwój techniki budowlanej. Budynki WSiP,

Warszawa 2003

6. Maj T.: Obiekty w środowisku. Cz. II. Obiekty inŜynierii lądowej i wodnej. Procesy

urbanizacyjne. WSiP, Warszawa 2004

7. Zawada E., śbikowski A.: Budownictwo wodne. Cz. II, WSiP, Warszawa 1991

Akty prawne regulujące prawo budowlane.

−

Prawo budowlane.

Czasopisma:

−

Gospodarka Wodna,

−

Materiały budowlane.