PEiM WYKŁADY

Stany afektywne wg Frijdy

 Afekt

 Emocje sytuacyjne

 Nastrój

 Sentymenty (postawy)

 Epizody emocjonalne ponadsytuacyjne

 Cechy osobowości

Aktywacja – energia działania
Postulaty E. Duffy

1. Każde zachowania da się opisać terminach

a) jego kierunku (zbliżanie, oddalanie)
b) jego intensywności (wewnętrzne wzbudzenie)

2. Tymi kategoriami opisowymi, odnoszącymi się do funkcjonalnego i dającego się mierzyć

zachowania, można z korzyścią zastąpić kategorie opisowe, tradycyjnie stosowane w
psychologii, a których wiele nie da się definiować operacyjnie.

3. Intensywność zachowania lub stopień aktywacji organizmu mogą być określane przy pomocy

wielu wskaźników czynności wegetatywnych, czynności mięśni szkieletowych i czynności
korowych.

4. Zmiany aktywacyjne tworzą kontinuum

Psychologia ma tendencje do redukcji w ujęciu historycznym

Zaczerpnięcie z innej nauki

Współczesne tendencje redukcyjne:

 Redukcja do języka? Krytyka poprawności metodologicznej klasycznych eksperymentów,

językowe dowody redukcji koniecznej.
*Japońskie AMAE – Emocja współzależności która bierze początek w pewnego rodzaju
symbiozie i radości całkowitej akceptacji za strony drugiej osoby
*KER - przesadne zadowolenie z siebie
*SONG - słuszny gniew naruszeniem reguł społecznych
*MALKWELN - delikatnie, łagodnie, spokojnie

 „Emocje to ani nie pojęcie, ani obiekt, ani termin językowy”, a zatem

*złożone struktury językowe, które nadają postać i znaczenie odczuciom somatycznym,
afektywnym i doznaniom ciała (napięcie mięśni)

Poziom neurofizjologiczny-Emocja jest definiowana w terminach wzorów aktywności
elektrochemicznej w układzie nerwowym (serotonina, melatonina, oksytycyna)

Poziom neuromięśniowy - Emocja jest pierwotną aktywacją twarzową, wtórnie zaś jest to reakcja
cielesna (postseralna, gesturalna, wisceralna, miejscowa)

Poziom fenomenologiczny (doświadczenie)-Emocja jest doświadczeniem motywacyjnym lub
doświadczeniem, które ma natychmiastowe skutki.

Znaczenie paradygmatu

Znaczenie niespecyficzne Znaczenie specyfice
*wzorzec *wszystko co myslimy w danym momencie

*schemat postępowania i cała metodologia to paradygmat
*specyficzny schemat eksperymentalny

NATURALIZM

 Podejście przyrodnicze

 Podejście obiektywne

ANTYNATURALIZM

 Podejście humanistyczne

 Interpretacja humanistyczna

 „Nieunikniona subiektywność

interpretacji” Gandmer

Podstawowe pytania

 Kim jest człowiek?

 Jakie właściwości są badane?

 Jakie założenia o naturze badanych się przyjmuje?

 Jaki jest cel badań?

 Jaka jest metoda?

 Jakie jest kryterium prawdy?

 Jakie funkcje przypisane są wiedzy?

 Jaki jest końcowy rezultat badań?

NATURALIZM

 Istota biologiczna i społeczna

 Obiekt badań przyrodniczy

 Atrybutem człowieka jest działanie – narzędzie adaptacji

i opanowanie świata

 Ważne co jest badane

 Często brak określonych założeń

 Raczej założenie homogeniczne procesów psychicznych

 Obserwacja

 Eksperyment

 Intersubiektywna

 Komunikowalność

 Funkcje wiedzy

 Prognostyczna

 Technologiczna

 utylitarna

ANTYNATURALIZM

 Człowiek jest osobą

 Człowiek jest istotą

doświadczoną

 Fenomenologia

 Interpretacja

humanistyczna

 Metoda

hermeneutyczna

 Fenomenologia i

personalizm jako
zaplecze filozoficzne

Paradygmaty czasem się łączą.

Pułapki w związku

 Pułapka dobroczynności – czynienie dobra bez miary

 Pułapka bezkonfliktowości

 Pułapka obowiązku

 Pułapka sprawiedliwości

6 typów miłości Johna Lee:



Storge – przyjacielska



Eros – romantyczna, pełna



Ludus – miłość jako zabawa



Mania: Eros + Ludus



Pragma: Ludus + Storge



Agape - miłość dobbroci

Przegląd strategii, metod i technik badawczych

1. Badania na poziomie neurofizjologicznym

2. Badania na poziomie neuromięśniowym

3. Badania na poziomie fenomenologicznym

Neurofizjologiczny – poszukiwanie wzoów fizjologicznego reagowania- zmienność poglądów w tej
kwestii:

 James – różne wzorce odmienne emocje.

 Schachter i Singer – różne emocje związane są z tym samym rodzajem pobuzenia

 Ekman – poszczególne emocje charakteryzuje specyfika reakcji fizjologicznych

Podstawą poszukiwania wzorców jest stwierdzenie: co trzeba założyć identyfikując fizjologiczne
niezmienniki tej samej emocji.

Wzorzec środkowo – obwodowy Davidsona:

 Rola przednich płatów skroniowych w tendencji zbliżanie/ wycofywanie

 Powiązanie stanów afektywnych z tymi tendencjami

3 systemy emocjonalne Graya:

 system zbliżania behawioralnego Każdy na poziomie:

 system walki/ucieczki *Behawioralnym

 system hamowania behawioralnego *Neuronalnym

*Poznawczym/komutacyjnym

LeDoux – wzorzec strukturalno-funkcjonalny

Lavenson

 Wstrętowi towarzyszy słabsze tempo akcji serca niż gniewowi

 Gniewowi towarzyszy wyższa temperatura obwody ciała niż strachowi

Badacze zgadzają się, że poszczególnym emocjom odpowiadają specyficzne zmiany biologiczne,
stanowiące substrat emocji

Większość sceptycznie określa możliwość istnienia-identyfikowania wzorców aktywności AUN.

Na poziomie neurofizjologicznym:

 Badanie psychofizjologiczne (mimika twarzy, reakcje psycho-galwaniczne)

 Chirurgiczne odcięcia i lezje

 Intamplacja elektrod

Ograniczenia badań neurofizjologicznych (technik):

 Zbyt silne założenie o powiązaniu struktury z funkcją.

 Nadmierny optymizm eksperymentalny

 Mechanizm, determinizm, matenalizm jako ukryte założenia

 Ignorowanie ekwipotencjalnści różnych obszarów mózgowia

 Pomijanie całościowej; złożonej organizacji pracy mózgu

 Pomijanie różnic indywidualnych

 Pomijanie zróżnicowania struktury i funkcji nawet małych obszarów

 Pokusa interpretacji teleologicznych pogląd że istnieje coś co jest celem życia.

Strategie w badaniach neurofizjologicznych:

-Joseph LeDoux – ostrożna strategia powolnego uogólnienia
-Antonio Damasio – zuchwała strategia nadmiernego teoretyzowania

Neuromięśniowy- Emocja jest pierwotną aktywnością twarzową.

Podejście badawcze:

 Badanie ekspresji dowolnej „Jak się wyraża dana emocja?”

 Badanie znaczenia funkcji reakcji i zachowań „Jaka emocja wyraża się danym zachwaniem?”

 Wyraz mimiczny – znaczenie, wyrazistość, czas trwania, symetria np. FACS Ekmana

 Gestykulacja – ręce, palce, nogi, stopy, głowa

*gesty samoistne
*gesty dopełniające

 Wokalizacja – cechy wokalne, wypowiedzi, dzwięki, para lingwistyczne

 Postura otwartość/zamkniętość, rozluźnienie – napięcie.

 Dystanse fizyczne i dotyk (proksemika)

 Wygląd fizyczny ciała (kolor skóry, błysk oka)

 Organizacja środowiska w skali osobistej i społecznej

Założenia dotyczące funkcji zachowania werbalnego

Funkcje ogólne Funkcje specyficzne
*Semantyczna

*Emblematy

*Syktaktyczna

*Ilustratory

*Pragmatyczna

*Wskaźniki emocji

*Funkcje regulowania konwersji

*Regulatory konwersacyjne

*Autoadaptory

*Alteradaptory

Ograniczenia języka ciała:

 Różnice indywidualne

 Indywidualna odmienność w zakresie ekspresji (wyraźistość)

 Choroby somatyczne

 Inteligencja emocjonalna

 Kompetencje społeczne

 Różnice kulturowe i społeczne

Fenomenologiczny- Emocje są doświadczeniem motywującym.

Shawn- Analiza konstytucji znaczenia

Nastrój – efekt aktywności lub stymulacji : nie intencjonalny, nie ma obiektu, znaczenie pozytywne
lub negatywne.

Pomiar

a) Swobodny opis nastroju poprzez wybór przymiotnikow z listy

b) Szacowanie odczuć na skali opisowej (np. przymiotnikowa)

UMACL Jones, Chamberlain

Pobudzenie napięciowe ®lękotwórcze
Pobudzenie energetyczne ® energia do działania
Ton hedonistyczny ® subiektywnw odczucie przyjemności – nieprzyjemności

Nastrój = fenomenologiczny aspekt emocji.

STAI- Spielberger
Kwestionariusz Jawnego Niepokoju – Janet Taylor
Skala do badania wstrętliwości – J. Wronska
Skala do badania intymności - B.Wojciszke

Ograniczenia wypowiedzi osobistych:

 Kłamstwo

 Celowa modyfikacja odpowiedzi

 Wływ zmiennej aprobaty społecznej

 „Ego totalitarne”

 Zniekształcenie retrospektywne

Wypowiedzi osobiste:

 Tworzenie faktów negatywne (zaprzeczenie)

 Tworzenie faktów pozytywnych

 „Dobra narrracja”

 Werbalizacja, wykształcenie, IQ

 Nieadekwatność języka

Trudności metodologiczne

 Umiejętność składania pytań

 Strategie zadawania pytań

 Kwestie etyczne

 Pracochłonność (przygotowanie, klasyfikacja odpowiedzi, sędziowie kompetentni)

 Nieporównywalność odpowiedzi

Teoretyczne konteksty w badaniach emocji

:

 Poznawczy

 Ewolucyjny

 Neuro

 Psychoanalityczny

 Fenomenologiczny

Jak oceniać wartość emocji?

 Moc wyjaśniająca – wyjaśnienia odpowiadające warunkom danego paradygmatu

(naturalistyczny, antynaturalistyczny)

 Odpowiednie właściwości formalne (spójność, niesprzeczność)

 Moc heurystyczna ( możliwość generowania nowych koncepcji, wyjaśnień, badań)-

weryfikowalność

 Moc prognostyczna

KONTEKST POZNAWCZY EMOCJI

 Magda Arnold-wprowadziła pojęcie „ocena poznawcza” do psychologii emocji

 Richard Lazarus-stworzył największą co do zakresu koncepcję „emocji i adaptacji”

 Koncepcja radykalnie poznawcza dotyczy tylko emocji

Walencja – pozytywność lub negatywność bodźca

Reprezentacja poznawcza + Walencja = Emocja
Emocja ma za swój poprzednik proces oceniania czegoś co ma choćby wirtualną ocenę poznawczą.

 Dwukonponentowe ujęcie: proces poznawczy i proces wartościowania

 Ignorowanie filogenezy emocji

 Ostrożne stanowisko w kwestii istnienia emocji podstawowych

 Rozbudowana wiedza na temat struktury emocji

OCC-poznawcza koncepcja emocji
Pantematyka: ogólna, zsyntetyzowana teoria emocji
Stwierdzenia ogólne:

 Afekt stanowi źródło informacji, przede wszystkim o sposobie oceny sytuacji

 Funkcja emocji w przetwarzaniu informacj: emocj jest podstawą sądów i decyzji, powoduje

zmianę hierarchii celów poznawczych.

 Zakłócenie tej funkcji powoduje irracjonalność osądów

 Ludzie nawykowo taktują swoje uczucia jako źródło informacji

Warunkiem koniecznym powstania emocji jest pojawienie się sytuacji spostrzeganej jako pozytywna
lub negatywna z punktu widzenia motywów i interesów.

Definicja emocji według OCC:
Widzimy emocje jako reakcję wartościującą na zdarzenia, sprawstwo i obiekty.

OCC klasy emocji

1. Przyjemność lub przykrość

 Wzbudzana przez wyniki zdarzeń (związane z celami)

 NP. Nadzieja, Niechęć, Strach, Litość

2. Pochwała lub potępienie

 Reakcja afektywna na sprawstwo (związane ze standardami)

 NP. Duma, Podziw, Wstyd, Obwinianie

3. Lubienie lub nielubienie

 Zogniskowane na obiektach (związane z postawami)

 NP., Miłość, Nienawiść

Restrukturyzacja poznawcza
Intensywność doświadczenia powinna bezpośrednio zależeć od liczby uwikłanych weń
restrukturyzacji poznawczych

OCC GLOBALNE CZYNNIKI INTENSYWNOŚCI EMOCJI
Poczucie

Bliskość

Nieoczekiwane

rzeczywistości

Psychologiczna

pojawienie się czegoś

(realności)

Poziom wzbudzenia

Restrukturyzacja poznawcza

Terminy typowe dla koncepcji Lazarusa
Zachowanie zaradcze
Wyuczone w stresie i mające na celu rozwiązanie problemów życiowych i usunięcie zagrożeń.
Skupione na emocjach lub zadaniach
Epizod adaptacyjny = spotkanie
Dotyczy tego czym jest zainteresowana osoba, realizacje celów spełnienia wymagań.

OCENIANIE W OGÓLNOŚCI

 Jest procesem ciągłym

 Wywołuje bezpośrednie skutki fizjologiczne

 Wywołuje odczucia dodatnie lub ujemne

 Decyduje o jakości spotkania (epizodu adaptacyjnego)

Każda emocja ma specyficzne wzorce oceniania:

 Zdolność biologiczna organizmów jest wrażliwa na warunki otaczające: szkodę, zagrożenie,

korzyść

KONTEKST EWOLUCJONNISTYCZNY

Twierdzenia Darwina

 Emocje rozwijają się z określoną funkcją

 Zasadniczą funkcją emocji jest komunikowanie

 Emocje mają funkcję adaptacyjna

Wilson „Motorem zmian ewolucyjnych jest rozprzestrzenienie się genotypu”

Jednostki różnią się miedzy sobą (morfologia, fizjologia, zachowanie)-zróżnicowanie
Część zróżnicowaną się dziedziczy

Kontrola emocji-koncentrujemy się na emocji aby ją kontrolować. Kontrola emocji poniekąd działa
przeciwko kontrolującym

Emocje są programami niższego rzędu

KOKONTEKST NEURO

Koncepcje całościowe

Antonio Damasio- Emocja to zbiór zmian pojawiających się zarówno w ciele jaki i w mózgu

1. Procesy emocjonalne| uczuciowe nie są balastem dla umysłu i źródłem zakłóceń

racjonalności

2. Są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania umysłu i osobowości

3. Ich brak jest tak samo destrukcyjny jak zaburzenia które mogą powodować.

Marker somatyczny

 Tworzy automatyczny system przewidywania i selekcji

 Działają jako wyznaczniki wartości reprezentowanych obiektów

 „wzmacniają” p. poznawcze

 Wrodzone, nabyte, negatywne, pozytywne

Strategia LeDoux

 Emocje traktować jako etykietę oznaczającą zbiór powiązanych funkcji nie jako funkcję

mózgowych.

 Są one odpowiedzialne za strach, gniewn przyjemność a nie za emocjie w ogóle

 Pojęcia dotyczące emocji muszą mieć solidne uzasadnienie

DROGA GÓRNA

 Szlak: wzgórze- ciało migdałowate

 Szybkie wychwytywanie bodźców

zagrażających, adaptacyjność

 Stereotypowość, mimowolność

 Przygotowanie ciała migdałowatego

do ocenienia późniejszej inf z kory

DROGA DOLNA

 Szlak: kora – ciało migdałowate

 Całkowita ocena bodźca

 Plastyczność, dowolność reakcji

kontrolujących przez czynniki poznawcze

Ważne jest badanie współdziałania obu grup

Trudności w kontekście neuro:

 Pokusa determinizmu

 Myślenie zbyt materialistyczne

 Czy przeprowadzamy badania skutecznie? Nadmierny optymizm

KONTEKST PSYCHOANALITYCZNY

Psychoanaliza:

 Emocje są zdeterminowane biologicznie

 Złożona, niejasna, raczej psychologiczna interpretacja „energii psychicznej”

 Zasada przyjemności

 Przymus powtarzania

 Działanie mechanizmów obronnych – np.. wyparcie

 Założona relacja pomiędzy świadomością, podświadomością, nieświadomością struktur

„zawierających” treści emocjonalne

 Prymat zasady przyjemności jako naczelnego regulatora psychiki

 Dysocjacja emocji od ich treści jako zjawisko typowe

 Paradoks istnienia emocji wypartych

 Mechanizmy obronne (nieświadome, wadliwe sposoby In ich funkcje rozwiązywania

problemów)

 Symbolika w ekspresji emocji

 „Kultura jako źródło cierpienia”

Mechanizmy obronne



Działają nieświadomie



Z reguły negują, zniekształcają, fałszują



Posługujemy się aby zabezpieczyć siebie przed porażką



Nieświadomy, nieadekwatny ale utrwalony sposób

Główną bronią jest usunięcie ze świadomości

Metody badania procesów emocjonalnych:



Psychoanaliza czyli proces terapeutyczny („uświadomienie” wyparych emocji)



Analiza treści symbolicznych w zachowaniu, czynności pomyłkowe



Analiza i interpretacja (hermeneutyka) zjawisk kultury

Karen Horney



Lęk podstawowy – osiowy objaw nerwicy



Rozróżnienie „ja” na „ja rzeczywiste” i „ja realne” jako składniki struktur osobowości



Oddziaływanie kultury jako przyczyna nerwic

Problem:

 Trauma jako „przyczyna” emocji

 Złożoność relacji pomiędzy p. poznawczymi a emocjonalnymi

 Pomijanie funkcji i natury emocji świadomych i „normalnych”

 Analiza emocji w doświadczeniu i Zociu jednostki

 Bogaty kontekst psychoanalizy

 Osobliwy status metodologiczny

KONTEKST FENOMENOLOGICZNY

Intencjonalność-nakierowanie(dotyczenie czegoś) wielu, jeśli nie wszystkich stanów świadomości

Emocje to forma poznania wartości

Emocje są intencjonalne mają obiekt

4 poziomy uczuć Scheltera

1. Uczucia zmysłowe

®głód, pragnienie

2. Uczucia cielesne

®poczucie zmęczenia, słabości

3. Uczucia psychiczne

®smutny, wesoły nastrój

4. Uczucia duchowe

®radość, szczęście, są one przeżyciami osoby

SWS (skala wartości schelterowskiej) nawiązuje do teorii obiektywnej hierarchii wartości, zatem
umożliwia porównanie hierarchii subiektywnej z wzorcem

Skala Rokeacha (wartości ostateczne i instrumentalne) jest bardziej wszechstronna ma badać
„wszystkie wartości”

GIORGIEGO METODA FENOMENOLOGICZNA

Inspiracje fenomenologiczne:

 Powrót do rzeczy samych, brak założeń, badanie założeń tak jak się jawią

 Opis tego co jest dane

Prawidłowości dotyczące emocji i procesu emocjonalnego

1. Mądrość, szczęście, wybór jako kategorie kontekstowe

2. Prawa emocji wg Frijdy

Dyspozycje emocjonalne: Nastrój, Sentymenty, Stymulatory emocji, Emizody emocjonalne

Prawo znaczenia sytuacyjnego:

 Prawo zaangażowania

 Prawo bezpośredniego spostrzegania rzeczywistości

 Prawo hedonistycznej asymetrii

 Prawo zachowania emocjonalnego momentu

 Prawp zważania na konsekwencje

 Prawo minimalnego obciążenia maksymalnego zysku

Język emocji

Język pełni 2 podstawowe funkcje

 Reprezentatywna (przedstawieniowa)

 Komunikacyjna (użytkowa)

Język to słowa, struktura gramatyczna, fonetyka, narracja

Relacje między językiem a poznaniem

 Determinizm językowy

 Relatywizm językowy(hipoteza Sapira-Whorfa)

Determinizm język wyznacza, determinuje myślenie

Relatywizm Sposób ujmowania świata zależy od języka, w którym mówimy. Różne elementy
naszego systemu poznawczego są zależne od kulturalnego systemu .

Eksperyment Browna i Lennberga (1954)

Jak się bada językowe reprezentacje znaczenia językowego?

Kategoria budowanie modeli leksykalnych reprezentujących jakiś obiekt

Metafora odczytanie złożonych znaczeń

Schemat analiza sekwencji zdarzeń w języku potocznym

Dyskurs badanie lingwistyczne i semiotyczne, pragmatyka emocji, badanie jak one oddziałują na
życie społeczne

A. Wierzbicka

1. Mentalizm

2. Semantyka kognitywna

3. Istnienie indefinbiliów, czyli elementarnych jednostek myśli i znaczeń

a) Ja, Ty, Ktoś, Ludzie
b)Ten, Ten sam, Inny
c)Jeden, Dwa, Niektóre, Dużo, wszystkie
d)Wiedzieć

4. Weryfikacja zestawu prostych konstrukcji składniowych

5. Praca nad gramatyką uniwersalną

6. Poszerzenia badań na języki nie indoeuropejskie

Lakoff

Uwłaczające wydarzenie Reakcje afektywne Reakcje psychologiczne Akt per formatywny, afekt

Schemat wydarzeń
WYDARZENIE UCZUCIE REAKCJE BEHAWIORALNA

Asymetrie w wartościowaniu

Asymetria emocjonalna
Reguły, które rządzą dwoma typami wartościowania są odmienne

Dowody odrębności

1. Odrębność neuroanatomiczna i neurochemiczna

2. Odmienność reguł wartościowania pozytywnego i negatywnego

-Odmienność procesu uczenia się (mniej stromy gradient) i unikania (bardziej stromy)

Przykłady inklinacji pozytywnej

Efekt Polyanny
®przewaga optymizmu nad pesymizmem. Jest więcej określeń pozytywnych niż negatywnych

Efekt Panglossa
®syntetyczna postać optymizmu (czego się spodziewać od życia 42% pozytywne 18% negatywne)

Efekt Marks-Irwina
®optymizm w zakresie szansy, poczucie kontroli

Wyjaśnienia inklinacji pozytywnej

 Hipoteza zasady przyjemności

 Hipoteza powodzenia w realizacji prób

 Hipoteza familiarności

 Hipoteza pierwotności poznawczych w kategorii pozytywnych

Rozwój emocjonalny

 Kontekst rozwoju

 Kontrowersje teoretyczne

 Problemy badawcze

Przełomowe momenty w rozwoju emocjonalnym wiążą się z:

 Procesami dojrzewania poszczególnych systemów nerwowych

 Dojrzewanie biologiczne i nabywanie doświadczeń życiowych pozostają w interakcji

 Założenie, że obserwowane u dzieci stadia rozwoju moralnego i emocjonalnego są wyłącznie

konserwacją ich indywidualnych doświadczeń życiowych jest ryzykowne

MODELE MOTYWACJI

 Homeostatyczny

 Podnietowy

 Poznawczy

 Humanistyczny

 Ewolucjonistyczny

 Atrybucyjny

Homeostaza model motywacji, od homeostazy Cannona wszystkie procesy biologiczne są
determinowane przez zakłócenie homeostazy

 Zachowanie apetencyjne (apetetywne)

 Zachowanie konsumacyjne

 Zachowanie przeniesione

Zaburzenie równowagi powoduje potrzebę, która determinuje popęd

Ma fazę apetencyjną i konsumacyjną

Podnietowy wariant homeostatycznego, balans między naszą potrzebą a środowiskiem. Bodźce
zewnętrzne mają wpływ dynamizujący na nas.

Aktywacja wraz z procesami poznawczymi determinuje zachowanie

Zachowanie odnosi się do zewnętrznych bodźców dynamicznych. Podniety to czynniki wzmacniające.
Dzielą się na pierwotne i wtórne.

Odnosi się bardzo silnie do teorii hedonistycznej.

Teoria uczenia się Hulla – Spenc’a motywacja związana z podnietą (”K”) popęd, siła nawyku
(determinują), potencjał reakcji i zachowanie.

Terminy pokrewne „podniecie”: „wartość” Lewina, „kateksja” Freuda, „oczekiwanie-wartość”
Atkinsona

Motywy są modyfikatorami podniet

Model poznawczy

Procesy poznawcze dynamizują procesy motywacyjne

Dysonans (relacja niezgodności między danymi poznawczymi) jest sam w sobie czynnikiem
motywującym

Silna analogia do modelu homeostatycznego

Model poznawczy II

Procesy poznawcze mają swoją „wewnętrzną-immanentną MOTYWACJĘ”

 Koncepcja Woodwortha „teoria prymatu zachowania” (Analogicznie Piaget, Deci,Rayan)

Najbardziej podstawowy rodzaj motywacji polega na radzeniu sobie. Nawet bez
zewnętrznych źródeł motywacji organizm byłby aktywny.

Model humanistyczny

G.Allport - koncepcja humanistyczna psychologii – wyjście poza paradygmat naturalistyczny,
potrzebna koncepcja osoby dojrzałej i zdrowej.

Hipoteza: istnieje specjalna klasa motywacji ludzkiej

Podejście organicystyczne

Pojęcie „anatomii funkcjonalnej ” Allporta
istnieje klasa motywacji, która nie jest zależna od motywacji pierwotnej

Abraham Maslow potrzeby rozwoju „b” w odróżnieniu od potrzeb niedoboru „a”

Hipoteza samoregulacji.

Implikacja metafory maszyny (ma strukturę części)
Metafora boskości

Kryteria teorii motywacji Weinera

 Teoria motywacji musi być oparta na innej koncepcji niż homeostaza

 Teoria motywacji musi obejmowac więcej niż zasadę hedonizmu

 Teoria motywacji musi obejmować szeroki zakres procesów poznawczych

 Teoria motywacji powinna dotyczyć świadomego doświadczenia

 Teoria motywacji musi obejmować „self”

 Teoria motywacji nie może być ani zbyt ogólna ani zbyt precyzyjna

 Teoria motywacji musi obejmować sekwencyjne związki przyczynowe

 Teoria motywacji musi wyjaśnić zachowania racjonalne i irracjonalne przy pomocy tych

samych pojęć

Współczesne teorie motywacji

Model Psychoewolucjonistyczny

Biologia ewolucyjna i psychologia osobowości

Określenie funkcjonalnego znaczenia w otoczeniu cech utrwalonych

Co interesuje badaczy: zachowania modalne (najczęstsze)

3 poziomy analizy ewolucyjnej
Dwie strategie tworzenia i testowania hipotez „od teorii”, „od obserwacji”
Metody i źródła danych do weryfikowania hipotez ewolucyjnych

Koncepcja dostosowania łącznego
Nowa wersja W.D Hamitona – rewizja teorii ewolucji

 Dostosowanie łączne nie charakteryzuje jednostki, raczej działania lub ich skutki

 Jest sumą : indywidualnego sukcesu reprodukcyjnego + działań na rzecz reprodukcyjnego

sukcesu krewnych (wskaźnik: stopień pokrewieństwa)

 Dobór naturalny faworyzuje cechy

 Koncepcja wskazała na gen jako podstawową jednostkę dziedziczenia

Koncepcja G.C Willisa

Adaptacja to: ewolucyjne rozwiązanie konkretnych problemów przyczyniające się bezpośrednio lub
pośrednio do sukcesu reprodukcyjnego

Adaptacja musi być niezawodna – występuje we wszystkich członkach danej społeczności

Skuteczność: czy dobrze rozwiązuje problem adaptacyjny
Ekonomia: czy jest przydatna i niezbędna

Koncepcja Triversa

 Odwzajemniony altruizm

 Inwestycja rodzicielska

 Konflikt pokoleń

Model atrybucyjny motywacji
Przykład koncepcji Weinera
-Źródła podstawowych motywów zachowania: hedonizm, potrzeba rozumienia rzeczywistości
-Atrybucja kauzalna jako istota motywacji:
„Spostrzeganie przyczynowości jest instrumentalne względem dążenia do celu i pomaga w uzyskaniu
mistrzostwa poznawczego”

Atrybucje wywołują wydarzenia nieoczekiwane, nagłe, związane z silnym afektem: sukces, porażka,
niespójność w zachowaniu

Podstawowe dymensje spostrzeganej przyczynowości:



Umiejscowienie



Stabilność



Stopień sprawowania kontroli

Modele związane z „ja”

 Model oczekiwania – wartości

 Podejście poznawczo społeczne

Intrinsic

 Wrodzona, nieodłączna, właściwa dla czegoś, związana z naturą czegoś

 Autonomiczna

 Wsobna

 Immamentna

Extrinsic

 Związana z wpływem zewnętrznym

3 podstawowe potrzeby

 Samoukierunkowanie

 Kompetencja

 Związki interpersonalne

Koncepcja motywacji jest z założenia organicystyczna

Amotywacja Motywacja zewnętrzna Motywacja
samoistna

brak motywacji

Regulacja

Regulacja

Regulacja

Regulacja

Regulacja

nic nie wiemy nic

zewnętrzna

introjekcyjna

identyfikacyjna

ingerencyjna

samoistna

nie robimy

zewnętrzne

wewnętrzne

ważnośc celów

spójność między

zainteresowanie

kary i nagrody

kary i nagrody

warości regulacji

celami

zadaniem i

przyjemność czerpania

z niego

Motywacja instrumentalna Motywacja autonomiczna

Nagrody zewnętrzne osłabiają motywację wewnętrzną



Brak trafności ekologicznej eksperymentu



Badanie dzieci i studentów



Zależność odmienna dla motywacji o róznej intensywności

Pasja-silna skłonność do aktywności

Wg Spinozy pasjonata jest ofiarą swojej pasji

Psychologiczne procesy rozwoju pasji



Wartościowanie lubianej czynności



Interiaryzacji czynności

,,,,,,,,,,,,,,,

,,,,,,,,,,,,,,,

Pasja obsesyjna

 Kontrolowana internalizacja

aktywności w obrębie tożsamości

 Zaangażowanie w aktywność jest

poza kontrolą osoby

 Utrudnia pełne skupienie na

zadaniu

 Zmniejsza satysfakcję z

wykonania, z powodu konfliktu

Pasja harmonijna

 Autonomiczna internalizacja

aktywności w obrębie tożsamości

 Ułatwia skupienie na zadaniu, zwiększa

giętkość, daje odczucie flow

 Daje pozytywne emocje w trakcie

wykonywania zadania

 Po wykonaniu także wzmaga odczucie

pozytywne, wiąże się z odczuciem
pozytywnej kontroli

CHOROBA ZDROWIE

Formy motywacyjnego wzbogacenia
(stymulowanie motywacji wewnętrznej):

 Wyzwanie

 Ciekawość

 Osobista kontrola

 Fantazja

MIŁEJ NAUKI 