1. Jakie wyróżniamy bufory krwi?

•

wodorowęglanowy HCO3-/H2CO2 – o wyjątkowym znaczeniu w regulacji stężenia jonów wodorowych ze względu na łatwość
usuwania przez płuca produktu odwodnienia kwasu węglowego, czyli CO2

•

hemoglobinianowy – najważniejszy układ buforujący krwi, ze względu na to, iż Hb stanowi ¾ całkowitego białka krwi (największa
pojemność buforowa), ma duże zdolności wiązania zasad (Hb ma charakter kwaśny) i jej kwasowość ulega zmianie pod względem
natlenowania

2. Jakie wyróżniamy bufory w komórkach?

•

fosforanowy – główny bufor wewnątrzkomórkowy; w warunkach wzmożonego powstania jonów wodorowych fosforan dwuzasadowy
wiąże jeden wodorowy, oddając jon sodu i przekształca się w jon jednozasadowy, który ulega wydalaniu przez nerki; jony wodorowe
zostają wydalone z ustroju w postaci kwaśnego fosforanu jednozasadowego, jednak jest to mechanizm znacznie mniej skuteczny niż
mechanizm wodorowęglanowy i mniej ekonomiczny

•

białczanowy – ważny, wewnątrzkomórkowy układ buforowy, w którym grupy karboksylowe i fenolowe, tiolowe są donorami jonów
wodorowych, a grupy aminowe i imidazolowe, guanidynowe – ich akceptorami

3. Dlaczego mówimy, że bufor wodorowęglanowy jest buforem otwatym?
Ze względu na unikatową właściwość tego układu, jaką jest szybkie usuwanie przez płuca CO2 (produktu uwodnienia kwasu węglowego) –
właściwości tej nie posiada żaden inny bufor.

4. Co robią nerki dla równowagi kwasowo-zasadowej?

•

resorpcja zwrotna wodorowęglanów przesączonych w kłębuszkach nerkowych

•

regeneracja zużytych w procesie wytwarzania kwaśności miareczkowej i amoniogenezy wodorowęglanów

•

tworzenie wodorowęglanów z cytrynianu wchłanianego w cewce proksymalnej

•

eliminacja wolnych jonów wodorowych, nie zbuforowanych przez fosforany lub amoniak, nie ma większego znaczenia dla RKZ (ich
dobowa ilość nie przekracza 0,1 mmola)

5. Amoniogeneza

•

regeneracja wodorowęglanów

•

przemiana glutaminy za pomocą glutaminazy i dehydrogenazy glutaminianowej do amoniaku i kwasu glutaminowego – amoniak
wchodzi do światła kanalika nerkowego

•

przemiana dwutlenku węgla i wody za pomocą anhydrazy węglanowej do kwasu węglowego i połączenie go z jonami sodu –
wydalenie do krwi wodorowęglanu sodu, a do światła kanalika jonu wodorowego

•

rozpad w świetle kanalika nerkowego NaCl na jon chlorkowy i sodowy

•

wytworzenie w świetle kanalika nerkowego chlorku amonu

6. Witaminy biorące udział w hematopoezie – co powodują ich niedobory?

•

witamina B12 – jej niedobór powoduje niedokrwistość megaloblastyczną i zwiększenie stężenia nieaktywnych folianów (witamina ta
przeprowadza nieaktywną postać kwasu foliowego w aktywną)

•

kwas foliowy – jej niedobór powoduje również niedokrwistość megaloblastyczną, u dzieci i młodzieży dodatkowo zahamowanie
wzrostu, u ciężarnych niedorozwój płodu

7. Pocenie się – jak dokładnie traci się ciepło?
Energia cieplna usuwana jest w postaci pary wodnej, która wydalana jest na powierzchnię skóry – pewne ilości wody są wyparowywane z
organizmu przez cały czas (tzw. nieodczuwalna utrata wody – około 50 ml/l) - czynnikiem ograniczającym utratę ciepła wskutek parowania jest
duża wilgotność powietrza

8. W jaki sposób nasz organizm traci ciepło?
Przez promieniowanie (55%), parowanie (25% - drogi oddechowe 5%, skóra 20%), przewodzenie (15% - zdecydowanie większa utrata ciepła
jest w środowisku wodnym, ze względu na 25x większe przewodnictwo cieplne wody), konkwekcję (5% - dzięki ruchom powietrza)

9. Immunoglobuliny – którze przechodzą przez łożysko, które największe, które w błonach śluzowych?

•

przez łożysko przechodzą immunoglobuliny G

•

największe immunoglobulin to immunoglobuliny M (tworzą one heterodimery)

•

w błonach śluzowych znajdują się immunoglobuliny A

10. Limfa - dlaczego biała?
Limfa błony śluzowej jelita zawiera dużo wchłoniętych tłuszczów w postaci chylomikronów, dlatego z wyglądu jest podobna do mleka.

11. W jakich komórkach człowieka fizjologicznie zachodzi glikoliza beztlenowa?

•

komórki mięśniowe w czasie szybko narastającego wysiłku fizycznego

•

erytrocyty, ponieważ komórki te pozbawione są mitochondriów, niezbędnych do przeprowadzenia reakcji łańcucha oddechowego

12. Czy można żyć bez przepony?
Nie, przepona jest głównym mięśniem wdechowym naszego organizmu i jej siła nie może w żaden sposób być zrekompensowana przez
mięśnie dodatkowe – martwica tego mięśnia powoduje śmierć (choć w szczególnych przypadkach – np. niewyleczalna w sposób
konwencjonalny czkawka – odnerwia się JEDEN z nerwów przeponowych)

13. Czy w czasie wydechu wydychamy do końca powietrze? Czym jest to spowodowanie, jakie ma to znaczenie?
Nie ponieważ w płucach zawsze pozostaje tzw. powietrze zalegające – ok. 1200ml. Objętość zalegająca pozostaje w płucach jako powietrze
uwięzione w pęcherzykach wskutek zapadania się niektórych drobnych oskrzelików pod koniec wydechu , kiedy ciśnienie w klatce piersiowej
przewyższa ciśnienie w ich wnętrzu. Objętość zalegająca zależy także od sprężystości tkanki płucnej - im większa sprężystość pęcherzyków
płucnych tym skuteczniej zdąża one opróżnić się podczas wydechu.

14. Co to są wyspy Langerhansa?
Są to zgrupowania komórek endokrynowych, leżące wśród części zewnątrzwydzielniczej trzustki, tworząc endotrzustkę. Najliczniejsze w
ogonie trzustki, zawierają komórki A, B, D i PP, produkujące insulinę, glukagon, somatostatynę i polipeptyd trzustkowy.

15. Czy możliwe jest, by serce kurczyło się np. 400 razy na minutę?
Nie może, ponieważ działa węzeł przedsionkowo-komorowy, będący filtrem dla tego typu zaburzeń serca – sytuacja taka może jedynie
występować w przypadku migotania przedsionków, choć i wtedy nie dochodzi do całkowitego skurczu, tylko do drżenia przedsionków.

16. Czynniki biorące udział w hematopoezie i gdzie powstają?

•

czynniki wzrostu, wytwarzane miejscowo w szpiku kostnym oraz poza nim (erytropoetyna, trombopoetyna), takie jak: CSF-M (dla
monocytów), TPO (trombopoetyna, dla trombocytów), IL-7, EPO (erytropoetyna dla erytrocytów), CSF-G (dla granulocytów)

17. Ciśnienie onkotyczne, osmotyczne i hydrostatyczne – co to jest, od czego zależą, jak są hormonalnie regulowane?

•

ciśnienie osmotyczne -różnica ciśnień wywieranych przez półprzepuszczalną membranę przez dwie ciecze, które ta membrana
rozdziela – przyczyną pojawienia się ciśnienia osmotycznego jest różnica stężeń związków lub jonów w tych roztworach i dążenie
układu do ich wyrównania

•

ciśnienie onkotyczne – jest to rodzaj ciśnienia osmotycznego powodowanego przez białka obecne w osoczu krwi, które równoważy
ciśnienie krwi w naczyniach krwionośnych, dzięki czemu nie dochodzi do utraty wody z naczyń (wobec nieprzepuszczalności naczyń
włosowatych dla albumin, wytwarza się gradient stężeń pomiędzy osoczem a przestrzenią wewnątrznaczyniową, uboższą w wolne
cząsteczki białka – woda dąży do wyrównania ciśnień i przesuwa się, co z kolei zależne jest od efektywnego ciśnienia onkotycznego);
w stanach chorobowych, w których następuje obniżenie poziomu białek w osoczu (np. przy białkomoczu lub niedożywieniu),
zmniejszone ciśnienie onkotyczne (w stanie fizjologicznym wynosi ono 25 mmHg) prowadzić może do powstania obrzęku

•

ciśnienie hydrostatyczne – ciśnienie, jakie wywiera na otaczające ciała ciecz nie będąca w ruchu

W nerce ciśnienie osmotyczne podwyższa się pod wpływem aktywnego transportu jonów sodu, kotransportu jonów potasu i chloru.
Dodatkowo, należy wspomnieć o oddziaływaniu wazopresyny (obniża efektywne ciśnienie osmotyczne osocza).

18. Z czego powstają kwasy żółciowe i jaka jest ich funkcja?
Wytwarzane są z cholesterolu i sprzęgane z glicyną lub tauryną w hepatocytach. Wyróżniamy kwas cholowy, chemodeoksycholowy,
litocholowy – tworzą one micele, w których wnętrzu transportowane są rozpuszczone produkty lipolityczne, cholesterol i witaminy
rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E i K) z płynnej zawartości jelitowej do powierzchni błony śluzowej, gdzie ulegają wchłonięciu.

19. Co to jest krążenie kwasów żółciowych?

•

Synteza kwasów żółciowych w wątrobie (zależna od ich ilości wchłoniętych do krążenia wrotnego)

•

magazynowanie w woreczku żółciowym i wydzielanie do dwunastnicy

•

wchłanianie w końcowym odcinku jelita krętego

•

powrót krążeniem wrotnym do wątroby – cykl się powtarza

•

tak zwane krążenie wątrobowo-jelitowe

20. Obrzęki
Obrzęk to nadmierne gromadzenie się płynu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej, czemu zapobiegać ma odprowadzanie zwiększonych objętości
przesączu przez naczynia chłonne. Do obrzęku prowadzić mogą czynniki zwiększające ciśnienie filtracyjne lub uszkadzające strukturę naczyń
włosowatych (jady węży, pszczół, kininy, leukotrieny, histamina). Wyróżniamy obrzęki:

•

zastoinowy – powstaje w wyniku nadmiernego ciśnienia hydrostatycznego, na skutek zwiększonego ciśnienia żylnego

•

zapalny – powstaje w ognisku zapalnym na skutek działania prostaglandyn, kinin i NO – zwiększają one przepuszczalność naczyń
włosowatych, powodują obrzęk i przechodzenie białka z osocza do płynu obrzękowego, zwiększa się w ten sposób ciśnienie
osmotyczne w ECF

•

onkotyczny – spowodowany patologicznym obniżeniem stężenia białek, głównie albumin – następuje zmniejszenie ciśnienia
onkotycznego osocza, dominacja ciśnienia filtracyjnego i przenikanie płynu z krwi do tkanek

•

obrzęk głodowy – inny rodzaj obrzęku onkotycznego, w którym przesięk tworzy się w jamie otrzewnej u głodujących

•

obrzęk chłonny – powstaje, gdy naczynia chłonne są uciśnięte i odpływ chłonki jest utrudniony, przesącz gromadzi się w tkankach

21. Grasica i śledziona
W grasicy:

•

zachodzi dojrzewanie przemieszczających się tam tymocytów (komórek utworzonych przez limfocyty ułożone pod torebką grasicy)
poprzez wydzielanie tymozyny, tworzenie woreczków (izolują one dojrzałe tymocyty i utrzymują duże stężenie czynników
regulujących) i kontrolę występowania w błonie ludzkiego antygenu leukocytarnego HLA (pozwala on odróżniać komórki własnego
organizmu od komórek organizmów obcych)

•

grasica zaczyna zanikać w okresie pokwitania

Śledziona:

•

tworzy filtry dla elementów morfotycznych krwi, zatrzymujące limfocyty T i B (w miazdze białej tworzą one oddzielne ośrodki
namnażania limfocytów)

•

zatrzymuje uszkodzone erytrocyty, granulocyty i trombocyty (w strefie przejściowej)

•

w miazdze czerwonej zatrzymuje wszystkie elementy morfotyczne krwi.

•

w śledzionie zachodzi wytwarzanie limfocytów, niszczenie trombocytów oraz rozpad starych erytrocytów poprzez układ siateczkowo-
śródbłonkowy

23. Obciążenie wstępne i następcze

•

obciążenie wstępne preload – jeden z głównych czynników wpływających na przebieg pracy serca - napięcie jego ściany pod koniec
rozkurczu, determinujące resztkową długość włókien – im bardziej rozciągnięte włókna, tym silniejszy skurcz; praktycznie jest to
objętość komór pod koniec rozkurczu albo ciśnienie komorowe pod koniec rozkurczu – wzrost objętości końcoworozkurczowej
powoduje wzrost objętości wyrzutowej i wyrzutu serca

•

obciążenie następcze afterload – następstwo ciśnienia aortowego – siła, z jaką ciśnienie rozciąga ściany komory w momencie otwarcia
zastawek półksiężycowatych – zależy od skurczowego ciśnienia w aorcie lub skurczowego ciśnienia komory lewej; wzrost ciśnienia w
aorcie powoduje spadek objętości wyrzutowej

24. Jak zmniejszyć preload (obciążenie wstępne) bez leków?
Czynnikami, które zwiększają obciążenie wstępne to zwiększony powrót żylny np. podczas wysiłku fizycznego, zmiany pozycji ciała. Więc
aby zmniejszyć preload bez leków należy zmniejszyć aktywność fizyczną i utrzymać ciało w stałej pozycji. Ponadto należy pamiętać, że
preload maleje przy wydechu.
Odwrotnie, preload rośnie przy odwodnieniu, omdleniu ortostatycznym, podaniu dożylnych płynów, położeniu się, podniesieniu nóg do góry
oraz przy wdechu.

25. Wpływ preload, afterload, inotropizmu na zapotrzebowanie serca na tlen
Wysoki preload i afterload zwiększają częstość skurczów i zwiększają w ten sposób zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. Dodatni
inotropizm z kolei to wpływ na kurczliwość kardiomiocytów i siłę skurczu – wzrost częstości skurczów powoduje wzrost kurczliwości, a tym
samym wymaga to większej ilości tlenu.

26. Stężenie płytek krwi
150 – 450 tys/ mm, żyją one od 1 do 2 tygodni

27. Jaka jest ilość minimalna trombocytów, aby nie dochodziło do krwawień?
Przyjmuje się, że do utrzymania prawidłowej hemostazy potrzeba 30000 płytek na mikrolitr. Gdy jest ich za mało, możemy mówić o
trombocytopenii (małopłytkowości), w których pojawiają się bezprzyczynowe wybroczyny i krwawienia

28. Wzór Arnetha
Liczba segmentów jądra komórkowego neutrofilów jest zależna od wieku komórki – zachowanie proporcji stężeń pomiędzy komórkami o
różnej licznie segmentów jądra określa się wzorem Arnetha i służy do szacowania intensywności wytwarzania się granulocytów i tym samym
wieku krwi – prawidłowy wzór Arnetha to 5/35/40/15/5 (pałeczkowate / 2segmentowe / 3segmentowe / 4segmentowe / wielosegmentowe)

29. O czym świadczy większa ilość granulocytów pałeczkowatych?
Świadczy o młodym wieku krwi i wzmożonej produkcji granulocytów obojętnochłonnych, które pełnią funkcje obronne.

30. Naczynia limfatyczne

•

znajdują się we wszystkich narządach i tkankach za wyjątkiem OUN, chrząstki, kości, szpiku kostnego, łożyska, zęba i czynnościowej
warstwy śluzowej właściwej macicy

•

występują w nich liczne zastawki

•

przechodzi nimi chłonka, rozprowadzająca limfocyty po całym organiźmie

31. Co to są IgM, kiedy powstają?
Są to immunoglobuliny, odpowiadające – podobnie jak IgG – za wiązanie z układem dopełniacza; są to pierwsze Ig wytwarzane w pierwotnej
odpowiedzi immunologicznej i najczęściej spotykane przeciwciała skierowane do grupy krwi 0 i przeciwko Gram-ujemnym bakteriom

32. Układ bodźcoprzewodzący

•

zbudowany ze specyficznie zmodyfikowanych komórek mięśniowych

•

węzeł zatokowo-przedsionkowy – rozrusznik serca – generuje impulsy z prędkością 70/min

•

węzeł przedsionkowo-komorowy – generuje impulsy z prędkością 50/min

•

pączek przedsionkowo-komorowy Hissa – generuje impulsy zprędkością 50/min

•

miocyty układu przewodzącego Purkinjego

33. Omdlenie

•

nagła, krótkotrwała utrata przytomności spowodowana przejściowym niedotlenieniem mózgu

•

jest jednym z objawów masywnego zatoru tętnicy płucnej, może wystąpić również w tamponadzie serca (przedostanie się krwi do
jamy osierdzia lub wypełnienia jamy osierdzia innym płynem), w zwężeniu ujścia aorty jak również przy znacznym zmniejszeniu
objętości wyrzutowej serca

•

może występować po działaniu niektórych leków: acetylocholina, histamina, leki antyadrenergiczne, azotany

•

w mechanizmie odruchowym może być skutkiem pobudzenia nerwu błędnego – poprzez działanie bólu, ucisku zatoki tętnicy szyjnej
lub gałek ocznych, zawału serca, silnych emocji, stresu związanego z zabiegami, morfiny

•

może być następstwem wtórnej zasadowicy lub hiperwentylacji

34. Hemostaza – rola wapnia, witaminy K i C, antytrombiny, plazminy

•

wapń to inaczej czynnik krzepnięcia IV – często w próbówkach antykoagulacyjnych stosuje się związki wiążące wapń

•

witamina K wspiera przede wszystkim syntezę protrombiny (czynnika II), ale także czynników VII, IX, X, białka C i S – w przypadku
braku tej witaminy synteza jest upośledzona i krew nie krzepnie, albo krzepnie bardzo wolno

•

witamina C – pomaga we wchłanianiu żelaza do erytrocytów, jej niedobór prowadzi do alergicznego uszkodzenia naczyń płucnych

•

antytrombina III – jest inhibitorem trombiny i czynnika X, powstrzymuje proces krzepnięcia; w kompleksie z heparyną zwieksza
swoje właściwości antykoagulacyjne

•

plazmina – jej główną rolą jest rozpuszczanie złogów włóknika w świetle naczyń i zapewnienie swobodnego krążenia krwi w
naczyniach poprzez degradację fibrynogenu

35. Stężenie i podział białek osocza krwi

•

albuminy – stanowią 55% białek osocza (37-53 g/l) – odpowiedzialne za wywieranie na włośniczki ciśnienia osmotycznego, są też
nośnikiem niektórych jonów nieorganicznych (wapnia, magnezu), toksycznych metali ciężkich, bilirubiny, leków i hormonów

•

globuliny – stanowią 40% białek osocza krwi – wyróżniamy tutaj globuliny α, β, γ – najważniejsze są γ, immunoglobuliny,
produkowane w wątrobie (za wyjątkiem IgG, produkowanej w węzłach chłonnych)

•

fibrynogen – stanowi 5% białek osocza krwi – po przejściu w fibrynę jest odpowiedzialny za formowanie skrzepu krwi

36. Jakie białka produkuje wątroba?
Albuminy, globuliny (za wyjątkiem γ-globulin IgG) i fibrynogen.

37. Z czego powstaje HCl w żołądku?

•

jony wodorowe powstają w wyniku działalności ATPazy zależnej od H+ i K+, produkowane są przez komórki okładzinowe i dostają
się antyportalnie (H+/K+)

•

dodatkowo jony wodorowe mogą pochodzić z kwasów tłuszczowych i glukozy podlegających przemianom fosforylacji tlenowej w
mitochondriach

•

jony chlorkowe dostają się do soku żołądkowego

38. Co wpływa na przewodnictwo w układzie przewodzącym?

•

blokada kanałów sodowo-potasowych w wyniku działania leków antyarytmicznych zmienia przewodnictwo w układzie

•

pobudzenie współczulne przez noradrenalinę powoduje wzrost akcji serca, zmniejszenie wypływu sodu i przyśpieszenie
przewodnictwa

•

spadek stężenia potasu powoduje wzrost akcji serca i przyśpieszenie przewodnictwa – wzrost na odwrót (bradykardia)

•

działanie wapnia, magnezu, tyroksyny

39. Tromboksan
Syntetyzowany w wyniku działania cyklooksygenazy płytek krwi na kwas arachidonowy, działa antagonistycznie względem prostacykliny –
agreguje przyścienne płytki krwi i ułatwia powstawanie zakrzepów, zwęża naczynia krwionośne

40. Na czym polega i co jest przyczyną bezsenności, jak leczymy?

•

bezsenność to objaw nieodpowiedniej jakości snu, niedającego wypoczynek pacjentowi – wydłużona jest latencja snu, obniżona jego
wydajność, istnieje fragmentaryzacja snu i zmniejszony czas trwania fazy 3 i 4

Przyczyny:

•

choroby takie jak zespoły bólowe, choroby nerek, dializoterapia, choroby układu naczyniowego

•

choroby neurologiczne takie jak choroba Parkinsona, klasterowe bóle głowy

•

choroby psychiczne – depresja (choć jednocześnie sama bezsenność może powodować depresję), schizofrenia (w fazie maniakalnej)

•

uzależnienie od leków uspokajających, nasennych i alkoholu

•

pierwotne choroby snu – RLS (zespół niespokojnych nóg), PLMD (okresowe ruchy kończyn dolnych), OSA (obturacyjny bezdech
senny)

•

zaburzenia rytmów dobowych, praca zmianowa

•

w przypadku wykluczenia wszystkich powyższych – jest to bezsenność pierwotna, idiopatyczna

Leczenie:

•

usuwany najpierw czynnik powodujący bezsenność – chorobę podstawową

•

przestrzeganie higieny snu

•

sporządzenie przez pacjenta 2-4 tygodniowego dziennika snu

•

terapia relaksacyjna

•

terapia konstruktywnym bodźcem

•

terapia z ograniczeniem snu

•

gdy inne metody nieskuteczne – leczenie farmakologiczne (charakteryzuje się szybką poprawą – ustąpieniem objawów)

41. Narkolepsja
Jest to nagłe, niekontrolowane zasypianie – przyczyny tej przypadłości nie są do tej pory znane

42. Pirogeny endo- i egzogenne

•

pirogeny egzogenne: mikroorganizmy, toksyny, bakterie Gram-ujemne i Gram-dodatnie, lipopolisacharydy LPS, peptydoglikany,
kwasy lipotropowe

•

pirogeny endogenne: kompleks antygen-przeciwciało, kwasy żółciowe, metabolity hormonów steroidowych, IL-1α, IL-1β, TNFα,
IFNα, IL-6 – pirogeny egzogenne stymulują uwalnianie pirogenu endogennego, co prowadzi do podwyższenia temperatury
wewnętrznej ciała; stymulowany jest metabolizm kwasu arachidonowego, a ten z kolei pobudza syntezę prostaglandyn (dlatego
wstrzyknięcie prostaglandyn do komór mózgu lub bezpośrednio do podwzgórza powoduje prawie natychmiast gorączkę) – środki
przeciwgorączkowe (salicylan sodu, kwas acetylosalicylowy, indometacyna) hamują syntezę prostaglandyn na skutek
nieodwracalnego wiązania syntetazy prostaglandyn

43. Czy oddychanie czystym tlenem jest pomocne dla zdrowia?
Tlen podawany zbyt długo ma działanie toksyczne – unieczynnia makrofagi płucne, hamuje produkcję surfaktantu, powoduje kwasicę.
Hiperoksję (nadtlenienie) stosuje się czasem w stanach bezwzględnego niedoboru tlenu w atmosferze (podczas wspinaczki na dużych
wysokościach np. w Himalajach), podczas usuwania banieczek nierozpuszczalnego azotu z naczyń krwionośnych w chorobie kesonowej oraz
przy leczeniu zatrucia tlenkiem węgla.
Należy jednak pamiętać, że podanie pacjentowi tlenu w stanie uszkodzenia lub zatrucia toksycznego neuronów oddechowych mózgu jest
poważnym błędem sztuki lekarskiej, ponieważ inaktywacja chemoreceptorów tętniczych może wywołać bezdech, co oznacza że tlen nie dotrze
do komórek organizmu pacjenta.

44. Surfaktant
Produkowany jest przez pneumocyty typu II - wyścieła pęcherzyki płucne od wewnątrz, zapobiega on zmniejszaniu się napięcia
powierzchownego i zapadaniu się pęcherzyków (związane jest to z wzorem na napięcie powierzchniowe P = 2n/R, gdzie n = współczynnik
naipęcia powierzchniowego, R to promień pęcherzyka płucnego – przy wydechu surfaktant prowadzi do spadku n, co równoważy spadek
promienia pęcherzyka, a to zapobiega zapadaniu się). W czasie wdechy powierzchnia pęcherzyków wzrasta cząsteczki surfaktantu rozpraszają
się i napięcie wzrasta odwrotnie w czasie wydechu. Zbudowany jest z fosfolipidu – dipalmitylofosfatydylocholiny, a także apoprotein i
wapnia.

45. Co powoduje brak surfaktantu?
Brak surfaktantu powoduje zapadanie się pęcherzyków płucnych (niedodma) – występuje np. u wcześniaków z niedokształconymi
pneumocytami typu II. Z kolei gdy surfaktantu jest za dużo, występuje proteinoza płuc – makrofagi płucne zostają unieczynnione.

46. Gdzie w organizmie są zastawki i po co?
W naczyniach żylnych (poza żyłami głównymi, żyłami wątroby, mózgu i płuc), limfatycznych i sercu – zapobiegają cofaniu się krwi.

47. Co rozszerza oskrzela?
Rozszerzaczami dróg oddechowych są: nerwy współczulne, adrenalina, atropina, β2-agoniści i NO

48. Po co są w sercu mięśnie brodawkowate?
Przyczepiają się do zastawek serca za pomocą strun ścięgnistych, zapobiegając ich wywinięciu się w obręb przedsionków przy skurczu komór

49. Behawioralne skutki działania gorączki

•

szukamy ciepłego miejsca (idziemy do łóżka)

•

zakładamy coś ciepłego (sweter)

•

przyjmujemy postawę skuloną

•

gdy wcześniejsze nie pomogą (a powinny podwyższyć naszą temperaturę odczuwalną o 2-3 stopnie) - drżenie

50. Do czego służy przepona?
Jest głównym mięśniem oddechowym – bierze udział przy wdechu (wydech jest aktem biernym), oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej
(nie zmieniając jej objętości), ma znaczenie w defekacji poprzez zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej

51. Zmiany podczas wdechu i wydechu

•

wdech: aktywny skurcz mięśni wdechowych, zwiększających objętość klatki piersiowych (za wyjątkiem przepony): przepona, mięśnie
międzyżebrowe zewnętrzne, mięśnie dodatkowe wydechowe

•

wydech: spokojny wydech jest aktem biernym dziejącym się pod wpływem sił sprężystych tkanki płucnej i ścian klatki piersiowej; w
głębokim wydechu aktywne stają się mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne i mięsień prosty brzucha

52. Ośrodek termoregulacji
Temperaturę ciała utrzymuje na stałym poziomie ośrodek termoregulacji, znajdujący się w przedniej części podwzgórza – działa on na zasadzie
termostatu, kontrolując inne ośrodki.
Obniżenie temperatury krwi przepływającej przez podwzgórze hamuje termodetektory, co powoduje zwiększone wytwarzanie ciepła lub
zmniejszoną jego utratę za pośrednictwem:

•

drżenia mięśniowego – przestaje on być hamowany, pojawiają się dreszcze, wytwarza się ciepło w mięśniach szkieletowych
(termogeneza drżeniowa)

•

ośrodków kontrolujących układ współczulny – pobudzenie tego układu powoduje wydzielanie noradrenaliny, przyśpieszającej
metabolizm komórek mięśni szkieletowych i tkanki tłuszczowej

•

ośrodków kontrolujących wydzielanie gruczołowe – z rdzenia nadnerczy wydziela się adrenalina, przyśpieszająca metabolizm glukozy
w wątrobie i mięśniach szkieletowych oraz metabolizm tkanki tłuszczowej

•

hormonów tarczycy – dłuższe obniżenie temperatury otoczenia powoduje stałe zwiększenie metabolizmu wewnątrzkomórkowego
organizmu

•

ośrodka naczyniowego – naczynia skórne zwężają się i zmniejsza się utrata ciepła przez skórę

Stosunek jonów wapnia do jonów sodu w podwzgórzu warunkują wrażliwość termodetektorów na zmiany temperatury krwi dopływającej do
mózgowia – przesunięcie tego stosunku na korzyść wapnia przesuwa termostat biologiczny na niższą temperaturę, temperatura ciała spada o
ułamek stopnia. Zwiększenie koncentracji sodu powoduje reakcję przeciwną.

53. Dlaczego na wysokości 6000 m. n.p.m hemoglobina gorzej przyjmuje tlen?
Im wyżej w górę, tym niższe jest ciśnienie parcjalne tlenu (na wysokości 6000 m.n.p.m ciśnienie parcjalne tlenu w wdychanym powietrzu
wynosi 64 mmHg, w powietrzu pęcherzykowym zaś 38 mmHg, podczas gdy na nizinach kolejno 158 mmHg i 100 mmHg) – obniżone ciśnienie
parcjalne tlenu jest jedną z przyczyn warunkujących zmniejszone powinowactwo hemoglobiny do tlenu

54. Co to są skurcze głodowe i czy je czujemy?
Skurcze głodowe są okresowymi, silnymi skurczami błony mięśniowej żołądka, które występują w pustym żołądku po upływie kilku-
kilkunastu godzin od opróżnienia. Niekiedy towarzyszy im ból (spazmy głodowe). Po dostaniu się pierwszych porcji pokarmu do żołądka
następuje rozkurcz mięśni żołądka – kurczą się one później dopiero po to, by przyczynić się do mieszania się treści pokarmowej z sokiem
żołądkowym i opróżnienia żołądka

55. Dlaczego lepiej być w suchym pomieszczeniu o temp. 35 stopni Celsjusza niż w 100% wilgotności w 50 stopni Celsjusza?
W wilgotnym powietrzu pot pokrywa większą powierzchnię skóry, zanim wyparuje. Stąd właśnie w wilgotny dzień człowiek odczuwa większe
ciepło niż przy tej samej temperaturze w dzień suchy. W przypadku 100% wilgotności i temperaturze 50 stopni Celsjusza człowiek odczuwać
będzie zdecydowanie większe ciepło, niż jest w rzeczywistości, będzie mu bardziej gorąco i pozbywać się on będzie większej ilości wody z
organizmu, niż w warunkach suchych.

56. Związek tasiemca z witaminą B12
Tasiemiec (szczególnie tasiemiec bruzdogłowy i jego strobile) ma szczególnie duże zapotrzebowanie na kobalt oraz witaminę B12 – stąd
obecność tasiemca w organiźmie człowieka może doprowadzać do znaczących spadków ilości kobaltu i witaminy B12. To z kolei w
konsekwencji prowadzi do wystąpienia niedokrwistości megaloblastycznej i anemii.
Anemia leczona witaminą B12, która nie daje poprawy daje prawie jednoznaczny sygnał do sprawdzenia, czy pacjent nie jest żywicielem
tasiemca.

57. Na co i w jaki sposób wpływa kwas PAH?
Kwas para-aminohipurowy to jeden ze związków, który – wprowadzony do osocza krwi – przepływa przez nerki, zostaje w nich prawie
całkowicie wychwycony i wydalony z moczem. Dzięki temu jesteśmy w stanie obliczyć klirens nerkowy PAH (stosunek iloczynu stężenia
PAH w moczu i objętości wydalanej przez nerki w ciągu 1 minuty do stężenia PAH w osoczu), a z niego z kolei możemy obliczyć efektywny

przepływ osocza przez czynny miąższ nerkowy. Tym samym stwierdzić należy, że klirens nerkowy PAH jest równy efektywnego przepływu
osocza przez nerki – dla PAH wynosi on około 625 ml/min.

58. Budowa bariery włośniczkowo-pęcherzykowej
Inaczej bariera krew-powietrze. Zbudowana jest z następujących warstw:

•

surfaktantu

•

nabłonka płucnego

•

błony podstawnej naczynia pęcherzyka płucnego i naczynia włosowatego

•

tkanki łącznej

•

komórek śródbłonka naczyń krwionośnych

Niekiedy mówi się o kolejnych warstwach tej bariery jakimi są osocze i błona erytrocytów. Przez barierę tą gazy dyfundują - w erytrocytach
następuje połączenie tlenu z hemem i oddysocjowanie CO2 od reszt karbaminianowych globiny.

59. Co szybciej dyfunduje i czemu – CO2 czy O2? Jaki jest tego skutek przy zaburzeniach oddychania?
Szybszą dyfuzję wykazuje dwutlenek węgla. Szybkość dyfuzji można obliczyć z równania:

gdzie Cs = współczynnik rozpuszczalności gazu; T = temperatura; A = powierzchnia dyfuzji; dP = gradient ciśnień pomiędzy powietrzem
pęcherzykowym a krwią, MW = masa cząsteczkowa gazu; 1 = długość drogi dyfuzji; u = lepkość cieczy.
Współczynnik rozpuszczalności dwutlenku węgla w wodzie jest 25x wyższa niż tlenu. Temperatura pozostaje stała dla obu gazów.
Powierzchnia wymiany w płucach odpowiada łącznej powierzchni wszystkich pęcherzyków płucnych i wynosi 70-100 m2. Różnica ciśnień co
prawda jest korzystniejsza dla tlenu (ciśnienie tlenu w krwi 40-60 mmHg, w powietrzu 100 mmHg, podczas gdy dwutlenku węgla 10-50
mmHg i 40 mmHg), jednak jest to rekompensowane przez 25-krotnie większą rozpuszczalność dwutlenku węgla.
Przy zaburzeniach oddychania występuje tzw. blok dyfuzyjny – sygnalizowany jest on zawsze obniżeniem prężności tlenu we krwi tętniczej
(hipoksemią).

60. Co lekarz musi pamiętać z krzywej dysocjacji hemoglobiny?

•

już przy pO2 = 70 mmHg wysycenie hemoglobiny tlenem jest równe ok. 95%

•

spadek temperatury zwiększa powinowactwo hemoglobiny do tlenu

•

wyższe pH krwi zwiększa powinowactwo hemoglobiny do tlenu

61. Co może spowodować hipertermię?
Hipertermia to stan charakteryzujący się nadmiernym wzrostem temperatury ciała – ilość ciepła zyskiwanego przez organizm bądź w nim
powstającego w jednostce czasu jest większa od możliwości jego utraty. Powodować ją może:

•

duże obciążenie cieplne

•

szok termiczny – wysiłkowy (pod wpływem ćwiczeń w wyższej temperaturze i wilgotności niż normalna) i niewysiłkowy
(indukowany antycholinergikami i diuretykami)

•

przyjmowanie narkotyków i leków – amfetamina, kokaina, LSD, antydepresanty

•

endokrynopatia – nadczynność tarczycy (tyreotoksykoza), guz naczyniowy nadnerczy

•

zabiegi chirurgiczne pod narkozą ogólną – u niektórych, genetycznie predysponowanych (wada chromosomu 19stego) – tzw. zespół
hipertermii złośliwej

62. Dlaczego podczas reanimacji ważniejsze jest krążenie niż wentylacja?
Saturacja w krwi żylnej wynosi około 75% - ilość ta jest na krótką chwilę wystarczająca - tlen nie jest w tym momencie tak istotny jak
podtrzymanie krążenia, który ten tlen przenosi.

63. Jak zwężenia tętniczek doprowadzającej i odprowadzającej wpływają na przepływ krwi przez nerki i filtrację kłębuszkową?
Do kłębuszków krew dopływa przez tętniczki doprowadzające, a odpływa przez tętniczki odprowadzające. Wzrost oporu tętniczki
doprowadzającej (skurcz) powoduje spadek zarówno przepływu nerkowego krwi (RBF) jak i filtracji kłębuszkowej (GRF). Z kolei wzrost
oporu tętniczki odprowadzającej powoduje wzrost GFR i spadek RBF.
Aminy katecholowe zwężają naczynia nerkowe, a wstrzyknięta noradrenalina wywiera najsilniejsze działanie na tętnice międzyzrazikowe i
tętniczki doprowadzające. Angiotensyna II wywiera selektywne działanie skurczowe na tętniczki odprowadzające. Prostaglandyny zwiększają
przepływ krwi w korze nerki i zmniejszają go w rdzeniu nerki. Acetylocholina powoduje rozkurcz naczyń nerkowych, podobnie jak średnio
nasilony krwotok. Gdy ciśnienie tętnicze krwi jest mniejsze niż 90 mmHg, następuje rozkurcz tętniczki odprowadzającej. Powyżej tej wartości
następuje skurcz tętniczki doprowadzającej, jednak tylko do wartości 180 mmHg, kiedy to dobry skurcz staje się niemożliwy.

64. Budowa kłębuszka nerkowego
Jednostką funkcjonalną nerki jest nefron składający się z ciałka nerkowego i kanalików nerkowych.
Ciałko nerkowe składa się z dwuwarstwowej torebki Bowmana, utworzonej przez nabłonek i podocyty. Znajdują się w nim 2 bieguny –
naczyniowy (utworzony przez tętniczkę odprowadzającą i doprowadzającą) oraz moczowy (utworzony przez kanalik I rzędu). W środku ciałka
znajduje się kłębuszek naczyniowy, utworzony przez zespolenia anastozomowe tętniczek bieguna naczyniowego, zawieszone w macierzy

mezangium. W ciałku nerkowym zachodzi filtracja kłębuszkowa, czyli przenikanie części osocza. przepływającego przez kłębuszek
naczyniowy ciałka nerkowego do światła torebki kłębuszka. Ultrafiltrat gromadzący się w świetle torebki kłębuszka kolejno przepływa przez
część bliższą kanalika kolejno przepływa przez część bliższą kanalika nerkowego i część dalszą kanalika nerkowego. Mocz tworzący się w
nefronie odpływa przez kanalik nerkowy zbiorczy i przewód brodawkowy do miedniczki nerkowej

66. Jakiego elektrolitu jest najwięcej we krwi, a jakiego w moczu?
W krwi najwięcej jest: sodu (142 mmol/l), chloru (103 mmole/l), wodorowęglanów (26 mmoli/l)
W moczu najwięcej jest: chloru (282 mmoli/l), sodu (173 mmoli/l), fosforu (71 mmoli/l)
67. Dlaczego po śmierci wzrasta stężenie potasu?
Za życia erytrocyty gromadzą potas – po śmierci człowieka erytrocyty ulegają rozpadowi (pośmiertna auto- i hemoliza), gwałtownie
podwyższając poziom tego pierwiastka. Dlatego z reguły, w przypadku śmiertelnego zatrucia NaCl (błyskawicznie wstrzymuje on akcję serca)
sekcja zwłok nie może wykazać faktycznej przyczyny śmierci.

68. Wskaźnik Tiffeneau
Podczas próby Tiffeneau mierzymy objętość powietrza, jaką badany może usunąć z układu oddechowego w ciągu pierwszej sekundy
maksymalnie szybkiego i natężonego wydechu. Objętość ta nosi nazwę natężonej objętości wydechowej sekundowej i jest wyrażana w
procentach pojemności życiowej Vc jako FEV1.0%. W prawidłowych warunkach wynosić powinna około 70% (0,7).
W chorobach obstrukcyjnych układu oddechowego, polegających na zwężeniu oskrzeli, opór dróg oddechowych zwiększa się i pacjent nawet
przy maksymalnym wysiłku wydycha powietrze wolniej. Wskaźnik Tiffeneau obniża się, chociaż pojemność życiowa płuc nie ulega
zmniejszeniu. Natomiast w chorobach typu restrykcyjnego, w których dochodzi do ubytku czynnej tkanki płucnej, wartość FEV1.0% jest
prawidłowa, ale pojemność życiowa płuc mniejsza.

69. Unaczynienie funkcjonalne nerki
Na unaczynienie funkcjonalne nerki składa się sieć dziwna (cudowna) kłębuszka naczyniowego, złożona z 2 tętnic – doprowadzającej o
większym świetle i odprowadzającej o węższym świetle, co ma duże znaczenie w filtracji krwi, ponieważ wytwarza się ciśnienie. W skład sieci
wchodzi około 30 pętli naczyń krwionośnych włosowatych (kapilarnych).
Opis działania i wpływu tej sieci na działanie – patrz punkt 318

70. Chemoreceptory centralne, na co wrażliwe?
Dwutlenek węgla, działając ośrodkowo, jest najsilniejszym bodźcem zwiększającym napęd oddechowy. Na każdy 1 mmHg zwiększonej
prężności dwutlenku węgla we krwi tętniczej, wentylacja minutowa płuc zwiększa się od 2,1 do 3-4 l/min.
Bezpośrednio pod brzuszną powierzchnią rdzenia przedłużonego znajdują się obszary wrażliwe na dwutlenek węgla i jony wodorowe
pochodzące z kwasu węglowego po rozpuszczeniu CO2. Miejscowe podanie na te odsłonięte okolice płynu mózgowo-rdzeniowego
wzbogaconego w CO2 o obniżonym pH powoduje pobudzenie aktywności oddechowej, a obustronne wyłączenie tych okolic miejscowym
oziębieniem zatrzymuje wentylację płuc – ta wrażliwa na dwutlenek węgla, a ściślej na jony wodorowe okolica znana jest jako obszar
chemowrażliwy mózgu – chemoreceptory ośrodkowe.

71. Układ renina-angiotensyna-aldosteron
Renina jest enzymem proteolitycznym, kwaśną proteazą wydzielaną do krwi przez nerki. Syntetyzowana jest w komórkach postaci dużego
prohormonu – proreniny, której część przekształcana jest w nerkach w reninę, a część wydzielana jest do krwi. Część tej proreniny krążącej w
krwi za pośrednictwem kalikrein zostaje również przekształcona w reninę. Okres jej połowicznego rozpadu w krwi wynosi ok. 80 minut –
renina odczepia od α-globuliny osocza krwi (angiotensynogenu, syntetyzowanego w wątrobie) peptyd, angiotensynę I, która w płucach i innych
narządach jest przekształcana pod wpływem konwertazy angiotensyna I:angiotensyna II w angiotensynę II. Angiotensyna II stymuluje
wydzielanie kory nadnerczy i w małych dawkach wpływa głównie na wydzielanie aldosteronu.
Układ renina-angiotensyna-aldosteron jest układem zamkniętym, ponieważ wzrost stężenia aldosteronu powoduje zmniejszone wydzielanie
sodu i wody, to z kolei powoduje zwiększenie objętości płynu zewnątrzkomórkowego, zwiększenie średniego ciśnienia w tętnicy nerkowej oraz
zmniejszenie impulsów przewodzonych przez nerwy nerkowe. Te z kolei są inhibitorem dla bodźców inicjujących działanie aparatu
przykłębuszkowego (sekrecja reniny się zmniejsza)

72. Co to są interferony, przez co są wydzielane?
Interferony to jedne z cytokin, pochodzenia glikoproteidowego, mających działanie przeciwwirusowe. Wyróżniamy:

•

interferon α (IFNα) – przedstawiciel interferonów klasy I, wytwarzany przez granulocyty – ma działanie przeciwwirusowe,
przeciwproliferacyjne (używany jest czasem jako lek przeciwnowotworowy), indukuje występowanie antygenów klasy MHC II na
limfocytach, zwiększa aktywność limfocytów NK

•

interferon β (IFNβ) – przedstawiciel interferonów klasy I, wytwarzany przez fibroblasty – ma działanie przeciwwirusowe i
przeciwproliferacyjne; jest to potencjalny lek przeciwko stwardnieniu rozsianemu

•

interferon γ (IFNγ) – przedstawiciel interferonów klasy II, wytwarzany przez limfocyty T i NK – aktywuje makrofagi, indukuje
występowanie antygenów MHC II na makrofagach

73. Co może ułatwić lekarzowi w terenie resuscytację – wpływ ciepła/zimna?
Spadek temperatury ciała powoduje zwiększenie powinowactwa hemoglobiny do tlenu, a tym samym wspomaga akcję resuscytacyjną

74. Jak rozpoznać hipertermię od gorączki?
Hipertermia charakteryzuje się wzrostem temperatury ponad punkt graniczny podwzgórza, unieruchamiając termoregulację – brakuje tym
samym wahań temperatury, temperatura jest względnie stała. W gorączce mamy stan podwyższenia temperatury przy sprawnie działającej
termoregulacji (następuje jedynie zmiana termostatu w podwzgórzu)

75. Gazometra – jak mierzymy, po co, co mierzymy, dlaczego z palca, co robimy z palcem?
Gazometria dostarcza nam pożytecznych informacji odnośnie natlenowania tętniczego, wentylacji pęcherzykowej, równowadze kwasowo-
zasadowej oraz poziomie wodorowęglanów.
Aby badanie gazometryczne było jak najbardziej poprawne:

•

krew musimy pobierać w warunkach całkowicie beztlenowych

•

próbka (najlepiej o objętości 2-4 ml, odpowiednio oznaczona) powinna być możliwie szybko zbadana (w przeciągu kilku minut lub 1
godziny jeśli była trzymana w lodzie – ma to zapobiec działaniu koagulantów)

•

gazometr powinien być wcześniej odpowiednio wykalibrowany i zbadany pod względem jakości

Dlaczego pobieramy z palca? Ze względów metodologicznych wydaje się to bezsensowne (krew z włośniczek położonych pod powierzchnią
skóry palca ma nieco inny skład niż krew tętnicza), jednak pod względem polskiego prawa jedynie anastezjolodzy mogą pobierać krew z
naczyń tętniczych, a krew z powierzchni palca ma skład najbardziej zbliżony do krwi tętniczej. Palec przed pobraniem krwi musimy
zdezynfekować, a całą dłoń rozmasować (nie przytrzymywać opuszki palca podczas pobierania krwi – grozi unieruchomieniem nerwów!)

76. Odruch śluzowo-rzęskowy
Upośledzony u palaczy odruch, mający na celu oczyszczanie dróg oddechowych z zalegających wydzielin i ciał obcych. Wspomagany jest on u
ludzi zdrowych przez kaszel w częstotliwościach nie przekraczających 10 epizodów / 24 h.
Śluzówka tchawicy i oskrzeli wzbogacona jest wyrostkami nabłonka – rzęskami – które „wypychają” śluz (potocznie nazywany flegmą) w
stronę jamy gardła, gdzie następnie zostaje wykrztuszony lub połknięty.
W przypadku infekcji wirusowych, komórki kubkowe zostają zniszczone, a tym samym śluz staje się gęstszy i bardziej odwodniony –
unieruchamia to śluzowy mechanizm samooczyszczania się dróg oddechowych. W takim wypadku zalegająca flegma podrażnia receptory i
wywołuje kaszel, który i tak nie zawsze jest skuteczny (śluz nierzadko jest zbyt odwodniony, by wydostać się w ten sposób na zewnątrz).
W przypadku transportu śluzowo-rzęskowego w jamie nosowej należy pamiętać, że i on często nie jest tutaj wystarczającym procesem
oczyszczającym – tu konkretnie wspomagany jest przez kichanie i oddziaływanie układu przywspółczulnego, pobudzające gruczoły surowicze
jamy nosowej.
Na wzrost transportu śluzowo-rzęskowego wpływa z kolei adrenalina.

77. Jak wpływa potas na mięsień sercowy?
Zmiany stężeń sodu i potasu w ECF wpływają na potencjały miocytów serca, ponieważ aktywność elektryczna zależy od rozmieszczenia tych
jonów po obu stronach błony komórkowej komórek mięśniowych. Gdy zwiększa się stężenie potasu w osoczu, pierwszym objawem na EKG
jest wystąpienie wysokich, spiczastych załamków T, które są przejawem zmian w repolaryzacji. Przy dalszym zwiększaniu stężenia potasu
następuje porażenie przedsionków i wydłużenie zespołu QRS (pojawiają się arytmie komorowe). Wraz z dalszym zwiększaniem się
zewnątrzkomórkowego stężenia potasu obniża się potencjał błonowy spoczynkowy – miocyty mogą stać się niepobudliwe i serce zatrzymuje
się w rozkurczu. Zmniejszanie stężenia potasu z koleiu powoduje wydłużanie odstępu PR, podwyższenie załamka dodatniego U i czasami
późne odwrócenie załamka T w odprowadzeniach przedsercowych. Hipokalemia jest stanem poważnym, ale nie prowadzi tak szybko do
śmierci jak hiperkaliemia.

78. Jak pobrać krew do badania osocza, a jak żeby mieć surowicę?
Aby pobrać surowicę, należy pobrać krew do pustej, czystej próbówki, umieścić ją w cieplarce i poczekać jak skrzepnie. Część płynna
otaczająca skrzep to surowica. Tymczasem, by pobrać krew do uzyskania osocza, należy krew umieścić w próbówce z związkiem chelatującym
(EDTA) lub innym antykoagulantem i odwirować.

79. Odruchy obronne z układu oddechowego

•

odruch kaszlu – powstaje pod wpływem pobudzenia szybko adaptujących receptorów RAR krtani, tchawicy i oskrzeli – pierwszą fazą
odruchu jest wdech ze zwiększeniem ciśnienia w jamie brzusznej, kolejną zaś jest gwałtowny wydech, początkowo przy zamkniętej
głośni (dzięki temu zwiększa się ciśnienie w klatce piersiowej i w drogach oddechowych przy utrzymującym się wysokim ciśnieniu w
jamie brzusznej); na szczycie wysokiego ciśnienia otwiera się głośnia i unosi się podniebienie miękkie, co powoduje wyrzut powietrza
pod wysokim ciśnieniem i plwociny

•

pokaszliwanie – powstaje na wskutek pobudzenia zakończeń włókien trzewnoczuciowych typu C w oskrzelach – jest to słaby,
wielokrotny odruch kaszlu

•

odruchowy skurcz zwieraczy krtani, powodujący bezdech – silnie toksyczne bodźce chemiczne działające na górne drogi oddechowe
pobudzają receptory RAR krtani

•

odruch kichania – wyzwala go podrażnienie mechaniczne lub chemiczne zakończeń czuciowych nerwu trójdzielnego w jamie
nosowej; polega na krótkotrwałym, głębokim wdechu, a następnie na gwałtownym, szybkim wydechu wykonywanym przez nos –
powietrze zostaje wyrzucone pod wysokim ciśnieniem, ponieważ początkowo jest zatrzymane i sprzężone przez uniesione
podniebienie miękkie

80. Rola nerki w organiźmie człowieka

•

wydalanie metabolitów

•

balansowanie poziomu płynów

•

regulacja hemodynamiki

•

metabolizm soli i minerałów

•

utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej

•

wydzielanie erytropoetyny, reniny i aktywnej witaminy D3

81. Makrofagi płucne – jak działają, jak długo żyją i ile ich jest?
Makrofagi pęcherzyków płucnych (PAM), w ilości około 80/pęcherzyk, podobnie jak inne makrofagi, pochodzą ze szpiku kostnego. Mają
zdolność do fagocytowania i pożerania bakterii oraz małych cząsteczek wciągniętych do płuc, żyją około 2-3 lata. Wspomagają także procesy
związanie z poddaniem atakowi immunologicznemu wciągniętych antygenów; wydzielają substancje, które przyciągają granulocyty
segmentowane do płuc, jak również substancje, które stymulują tworzenie się granulocytów i monocytów.
U palaczy papierosów makrofagi, które pochłonęły duże ilości substancji zawartych w dymie tytoniowym, mogą uwalniać do przestrzeni
zewnątrzkomórkowej produkty lizosomalne, co wywołuje stan zapalny. Podobnie oddziałują krzemionka i azbest.
Oprócz makrofagów płucnych istotne w naszym organizmie są komórki Browicza-Kupfera – znajdujące się w wątrobie.

82. Co może wywołać kompleks antygen-przeciwciało?
Kompleks ten, jako jeden z pirogenów endogennych może wywoływać gorączkę.

83. Jakie Ig wiążą się z układem dopełniacza?
W największym stopniu IgG i IgM, w mniejszym stopniu przez IgA i IgD. Układ dopełniacza wytwarza pory w ścianach bakterii, uwalnia
histaminę z mastocytów i bazofilów, działa chemotaktycznie dla leukocytów, uczestniczy w procesie opsonizacji i jest odpowiedzialny za
degranulację oraz regulację odpowiedzi immunologicznej.

84. Jakie znamy antykoagulanty i jak działają?

•

antytrombina III -inhibitor proteazy krążącej w krwi i blokującej jej aktywność jako czynnika krzepnięcia (wiązanie ułatwione przez
heparynę – naturalnie występujący antykoagulant)

•

heparyna – hamuje aktywne czynniki IX, X, XI i XII

•

trombomodulina – wytwarzana przez śródbłonek naczyń krwionośnych – wiąże trombinę, która zamienia trombinę w aktywator białka
C (naturalnie występującego, białkowego antykoagulantu, inaktywującego czynnik V i VIII, inhibitor tkankowego aktywatora
plazminogenu i zwiększającego powstawanie plazminy)

•

czynniki chelatujące – pochodne kumaryny, dikumarol, warfaryna, szczawiany – wiążą wapń i hamują działanie witaminy K,
niezbędnej do procesy krzepnięcia (przekształca ona reszty kwasu glutaminianowego w reszty kwasu gamma-karboksyglutaminowego
w białkach takich jak protrombina, czynnik VII, IX czy X)

•

naturalnymi antykoagulantami są: antytrombina III, białko C, białko S, heparyna

85. Dlaczego objętość mięśnia jest większa po wysiłku i przed wysiłkiem?
Ze względu na znaczny przepływ krwi przez pracujący mięsień.

86. pH krwi, stężenie CO2 i O2 we krwi

•

w krwi tętniczej pH = 7,4, pCO2 = 40 mmHg, pO2 = 95 mmHg, saturacja = 95%

•

w krwi żylnej pH = 7,36, pCO2 = 46 mmHg, pO2 = 40 mmHg, saturacja = 75%

87. Co w płucach ma działanie przeciwbakteryjne?
Makrofagi i lizozym

88. Jaki mechanizm odpowiada za utrzymanie potencjału spoczynkowego w komórkach pobudliwych?
Pompa sodowo-potasowa zależna od ATP (ATPaza Na+/K+)

89. Badanie odruchu kolanowego i odruchu ze ścięgna Achillesa

•

odruch kolanowy – badany siada na krześle i zakłada nogę na nogę, badający uderza młoteczkiem w więzadło rzepkowe – następuje
napięcie mięśnia 4głowego uda i wyprostowanie podudzia w stawie kolanowym

•

odruch ścięgna Achillesa – badany klęka na krześle, badający uderza młoteczkiem w ścięgno Achillesa – następuje ruch wyprostny
stopy, zgięcie podeszwowe

90. Habituacja
Jest to prosta odmiana uczenia się, w której obojętny bodziec jest wielokrotnie powtarzany, aż do nauczenia.

91. Co się stanie po przecięciu węzła przedsionkowo-komorowego?
Skurcz przedsionków pozostanie niezmieniony, ustaną zaś skurcze komór (brak przewodzenia)

92. Przyczyny powstawania I i II tonu serca

•

I ton serca – początek skurczu komór podczas zamykania się zastawek przedsionkowo-komorowych i drgania strun ścięgnistych

•

II ton serca – rozkurcz komór, podczas zamykania się zastawek półksiężycowatych

Dźwięk tonu I jest niższy i dłuższy niż tonu II, jest najlepiej słyszalny na punkcie koniuszkowym, podczas gdy II w przestrzeni
międzyżebrowej II po obu stronach mostka.

93. Jak można obliczyć częstość pracy serca na podstawie zapisu EKG?
Znając przesuw papieru w aparacie, liczymy odległość pomiędzy załamkami R (odstęp RR) w kratkach i mnożymy przez 0,02 dla przesuwu
50mm/s lub przez 0,01 przy przesuwie 25 mm/s – otrzymujemy wartość średniego czasu trwania odstępu RR w sekundach. Dzielimy 60 przez
daną wartość i otrzymujemy częstość skurczów serca na minutę.

94. Czym jest szmer pęcherzykowy?
Jest to dźwięk, jaki powstaje na skutek wchodzenia powietrza z oskrzeli do pęcherzyków płucnych podczas wdechu i wychodzenia z nich
podczas wydechu. Szmer oskrzelowy tymczasem jest dźwiękiem powstającym podczas przechodzenia powietrza przez głośnię, tchawicę,
oskrzela podczas wdechu, a podczas wydechu przez głośnię do gardła.
95. Gdzie powstają i jaką pełnią rolę chylomikrony?
W erytrocytach, transportują egzogenne triacyloglierole w wątrobie

96. Gdzie wytwarzana jest erytropoetyna? Jakie czynniki stymulują jej uwalnianie?
W nerkach i wątrobie – czynnikiem stymulującym jest zmniejszenie prężności tlenu w nerkach.

97. Czas protrombinowy
Szybkość powstania fibryny od momentu aktywacji przez tromboplastynę (czynnik tkankowy), zależny od stężenia czynnika V, VII, X,
protrombiny i fibrynogenu. Służy do oceny sprawności zewnątrzpochodnego mechanizmu krzepnięcia krwi. Wydłużenie czasu PT występuje w
niedoborach witaminy K, chorobach wątroby, zespole rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) i podczas leczenia doustnymi
antykoagulantami (antagoniści witaminy K)

98. Jakie jest ciśnienie w jamie opłucnej? Jak zmienia się w czasie wdechu, wydechu, kiedy jest wysokie?
Normalnie waha się w granicach -0,3-0,8 hPa przy spokojnym oddychaniu – podczas wdechu staje się ujemne, podczas wydechu dodatnie
(kiedy podczas wdechu ciśnienie staje się ujemne, następuje napływ powietrza do płuc, przekroczenie objętości wdechowej, wzbudzenie sił
sprężystości – na skutek tego następuje wydech - objętość klatki piersiowej maleje, ciśnienie opłucnowe na powrót wzrasta)

99. Ile mamy żelaza w organizmie? Magazynowanie, wydalanie?
Ok. 4 g u mężczyzn i 3,5 grama u kobie. Magazynowany jest w hemoglobinie, ferrytynie, hemosyderynie, enzymach i transferynie. Żelazo w
osoczu stanowi bardzo małą część całkowitej ilości żelaza w organizmie. Dzienne wydalanie w ilości 0,5-1 mg.

100. Czynniki wpływające na powinowactwo Hb do tlenu, jak wpływa na Hb tlenek i dwutlenek węgla?

•

spadek temperatury przesuwa krzywą w lewo – wzrost powinowactwa

•

przy spadku pH – wzrost powinowactwa

•

wysoka prężność tlenu – wzrost powinowactwa

•

mała prężność dwutlenku węgla – wzrost powinowactwa

•

małe stężenie 2,3-BPG – wzrost powinowactwa

Dwutlenek węgla łączy się z hemoglobiną tworząc karbaminohemoglobinę, zaś tlenek węgla – harboksyhemoglobinę. Oba składniki
zmniejszają powinowactwo hemoglobiny do tlenu i blokują tlen.

101. Jak wpływają warunki wysokogórskie na organizm ludzki?

•

zmniejsza się ciśnienie parcjalne tlenu – hipoksja

•

pobudzenie chemoreceptorów tętniczych i odruchowe zwiększenie wentylacji płuc

•

przyśpieszenie akcji serca, pojemności minutowej, przepływu krwi w krążeniu płucnym

•

ostatecznie aklimatyzacja – zwiększenie wrażliwości chemoreceptorów na hipoksję a ośrodkowych na dwutlenek węgla, zwiększa się
odruchowa hiperwentylacja, kłębki szyjne powiększają się (nawet 2-3 krotnie)

102. Próba ValSalwy - przebieg i fazy, jak wytłumaczyć jej wykonanie "prostemu czlowiekowi", jak jeszcze można pobudzić układ
przywspółczulny?

•

polega na nasilonym wydechu podczas zamkniętej głośni, czyli przez nos

•

obejmuje 4 fazy:
◦

zwiększenie ciśnienia w klatce piersiowej, co przenosi się na aortę i zwiększa ciśnienie tętnicze – pobudzenie baroreceptorów i
zwolnienie rytmu serca

◦

ciśnienie tętnicze ulega zmniejszeniu z powodu zmniejszonego powrotu żylnego – pojawia się wysiłkowe zwiększenie
aktywności współczulnej i przyśpieszenie akcji serca, przywracając ciśnienie do stadium początkowego

◦

spadek ciśnienia tętniczego z powodu zwiększeonego obciążenia wtórnego lewej komory

◦

pogłębienie ruchów oddechowych – zwiększenie się powrotu żylnego, zmniejszenie oporu płucnego naczyń, zwiększenie
pojemności minutowej serca i ciśnienia tętniczego

•

można to tłumaczyć człowiekowi, by oddychał jak przy nasilonej defekacji

•

pobudzenie układu przywspółczulnego – uderzenie w szyję, wciśnięcie gałek ocznych etc

103. Znaczenie CO2 dla organizmu

•

spadek poniżej 35 mmHg (norma to około 40) powoduje zasadowicę

•

wzrost powyżej 45 mmHg powoduje kwasicę

•

wpływa na receptory reagujące na małe zmiany prężności tlenu

•

wpływa na wysycenie hemoglobiny tlenem – spadek prężności O2 powoduje zmniejszone jej powinowactwo do tlenu

104. Jak mierzymy hematokryt, co to jest, jakie jednostki – jak na niego działa wazopresyna, erytropoetyna, biegunka?
Hematokryt to stosunek elementów morfotycznych kwi (praktycznie RBC) do objętości pełnej krwi. U mężczyzn wynosi średnio 47%, u kobiet
42%. Główną jednostką dla hematokrytu jest % (hematokryt jest stężeniem procentowym).
Na zmianę hematokrytu wpływają: hipoksja (wzrost), policytemia (wzrost), biegunka (nadmierne zagęszczenie krwinek – wzrost), wazopresyna
(zatrzymuje wodę – spadek), erytropoetyna (wzmaga produkcję krwinek – wzrost), anemie (spadek), krwotoki (spadek), malarie (spadek), rak
(spadek, choć w niektórych wzrasta stężenie EPO – wtedy wzrost), chemioterapia (spadek).
105. FEV – co to jest, od czego zależy?
FEV - natężona objętość wydechowa. Służy do celów diagnostycznych w celu zbadania sprawności układu oddechowego. Wpływa na nią
wiek, płeć, masa ciała – ze względu na wielkość płuc.

106. Podstawowa przemiana materii – co to jest, wymienić czynności na jakie wpływa?
Podstawowa przemiana materii związana jest z zużyciem tlenu w celu wyzwolenia energii dla procesów fizjologicznych niezbędnych do
utrzymania człowieka przy życiu.
Aby zbadać tą zależność, należy zachować pewne parametry: całkowity spoczynek fizyczny i psychiczny, badanie musi być wykonane 12-14
godzin po ostatnim posiłku, temperatura otoczenia musi wynosić około 20 stopni.
Przemiana materii zależy od powierzchni ciała, wieku, płci, wagi. Jest z reguły niższa u osób w wieku starszym, wyższa u mężczyzn niż u
kobiet i wyższa u osób pracujących wysiłkowo.
Dodatkowo na BRM działają też hormony tarczycy (poprzez wytwarzanie ciepła i wzmożoną przemianę materii, wzmożone procesy
metaboliczne syntezy białek etc) i rdzenia nadnerczy (poprzez zwiększenia stężenia glukozy, przyśpieszenia częstości skurczów serca i
wzmaganie procesów metabolicznych w komórkach).

107. Czym się różni odpowiedź swoista od nieswoistej - w jakiej uczestniczą makrofagi?
Odpowiedź odpornościowa swoista to odpowiedź odpornościowa, w której główną rolę odgrywają mechanizmy rozpoznania antygenu – stąd
biorą tutaj udział limfocyty, od których działania odpowiedź ta jest uzależniona.
Odpowiedź nieswoista stanowi pierwszą linię obrony przed patogenami – odpowiadają za nią czynniki komórkowe takie jak monocyty,
makrofagi, granulocyty i inne (bakteriobójcze składniki wydzielin, niskie pH, fagocytoza). W płucach wiąże się ona z występowaniem
naturalnych barier ochronnych w postaci rzęsek nabłonka oddechowego, a także mikrokosmków pneumocyta III typu.
Makrofagi biorą udział w odpowiedzi nieswoistej.

108. Odpowiedź immunologiczna pierwotna i wtórna
Odpowiedz immunologiczna pierwotna występuje wtedy gdy organizm po raz pierwszy styka się z antygenem.
Odpowiedz wtórna związana jest z kolejnym kontaktem z antygenem, który już kiedyś wywołał odpowiedz immunologiczna – biorą w niej
udział limfocyty pamięciowe, które powstały w pierwotnej odpowiedzi immunologicznej

109. Co to jest inotropizm, jak działa adrenalina, blokery B, blokery Ca2+?
Inotropizm to siła skurczów mięśnia sercowego. Adrenalina wpływa dodatnio, zwiększając siłę skurczów. Blokery B również wpływają
dodatnio (są one podawane po przebytych zawałach). Blokery wapnia hamują pracę serca, więc wpływają ujemnie.

110.Czy witamina C jest wydzielana w organizmie?
Nie, w ludzkim organizmie nie jest syntetyzowana

111. Co oznacza, że mocz jest izo-, hiper- albo hipoosmotyczny?
Izoosmotyczny -gdy zagęszczenie moczu jest równe zagęszczeniu w osoczu związane jest to z ilością wody
Hiperosmotyczny- gdy mocz ulega zagęszczeniu a więc posiada mniej wody względem osocza – prawidłowa postać moczu.
Hipoosmotyczny – gdy mocz jest rozrzedzony a więc posiada więcej wody względem osocza

112. Sok żołądkowy – do czego służy, co zawiera, gdzie wchłaniana jest witamina B12?
Sok żołądkowy jest wydzielany przez gruczoły błony śluzowej żołądka - zawiera kwas solny, enzymy trawienne, śluz, sole mineralne i wodę.
Ma za zadanie utrzymanie odpowiedniego pH niezbędnego do aktywacji enzymów trawiennych np. pepsyny.
Witamina B12 jest wchłaniana w jelicie krętym po połączeniu się z czynnikiem wewnętrznym Castle'a wydzielanym przez błonę śluzową

113. Co to jest antytoksyna i anatoksyna?
Antytoksyna, potocznie surowica, to preparat leczniczy zawierający swoiste przeciwciała skierowane przeciwko egzotoksynom wytwarzanym
przez niektóre drobnoustroje.
Anatoksyna, inaczej toksoid to z kolei toksyna bakteryjna, pozbawiona podczas obróbki chemicznej (przez ogrzewanie z dodatkiem formaliny)
swoich właściwości toksycznych. Anatoksyny zachowują jednak zdolność stymulowania układu immunologicznego do produkcji przeciwciał
przeciwko bakteriom, z których zostały uzyskane, dzięki temu mogą być wykorzystywane jako szczepionki przeciw zakażeniom
charakteryzującym się wytwarzaniem egzotoksyn, takim jak błonica i tężec

114. Sieć dziwna – gdzie występuje i po co?
Sieć dziwna czyli tętniczo-tętnicza występuje w kłębuszku naczyniowym ciałka nerkowego utworzona przez tętniczkę doprowadzającą i
odprowadzającą ma za zadanie tworzenie pierwotnego przesączu uwarunkowane jest to faktem w różnicy średnic obu tętnic. Tętniczka
doprowadzająca ma większa średnice od odprowadzającej w wyniku czego powstaje duża różnica ciśnień i krew ulega przesączeniu. Ponadto
występuje też w przysadce mózgowej.

115. Efekty zatrucia bieluniem dziędzierzawą
Blokada receptorów muskarynowych – występuje tachykardia, oskrzela ulegają rozszerzeniu

116.Fazy snu – jak zmieniają się w czasie snu, długości faz, jak zmienia się czynność układu oddechowego podczas snu?
Sen dzieli się na dwie fazy: sen o wolnych ruchach gałek ocznych NREM(obejmuje 4 stadia) i sen REM, o szybkich ruchach gałek ocznych.

•

stadium 1 – stopniowe zwalnianie czynności mózgu, trwa 8-10 minut

•

stadium 2 – dalsze zwolnienie EEG, spada napięcie mięśni, pojawiają się wrzeciona snu

•

stadium 3 – o wolniejszych i wyższych falach

•

stadium 4 – dominacja wysokich, bardzo wolnych fal, zmiana pozycji ułożenia

•

stadium 5 – REM – EEG o falach piłokształtnych – szybkie ruchy gałek ocznych, wzmożona mimika twarzy, najbardziej fantazyjne
marzenia senne

Cały cykl snu trwa około 80-110 minut, powtarzamy go 3-5 razy w ciągu całej nocy
Zmiany ustrojowe podczas snu nonREM: spadek HR, spadek RR, spadek napięcia mięśni, spadek temperatury ciała (najwyższy spadek o 6:00
rano), wolniejszy, głębszy i regularny oddech, zwolnienie przemiany materii o 10-30%
Zmiany ustrojowe podczas snu REM: oddech nieregularny, wahania HR, wzrost RR, wzrost przepływu mózgowego, 2x wzrost metabolizmu
mózgu

117. Krążenie wrotne – gdzie występuje i po co?
Krążenie wrotne czyli połączenia żylno-żylne występują w:

•

wątrobie - związki wchłonięte do krwi w układzie pokarmowym są transportowane do wątroby ma to duże znaczenie biochemiczne
ponieważ w wątrobie zachodzi większość przemian różnych związków

•

przysadce - parzyste żyły wrotne długie, zbierające krew z włośniczek podwzgórza, tworzą wtórny układ włosowaty w obrębie
gruczołowej (przedniej) części przysadki mózgowej, ponadto żyły odprowadzające krew z sieci włosowatej nerwowej części przysadki
mózgowej również doprowadzają krew do wrotnej sieci części gruczołowej (tzw. krótki układ wrotny przysadki)

118. Jak pH wpływa na produkcję enzymów trawiennych, żołądkowych i jelitowych?
Enzymy żołądkowe – aktywne w pH kwaśnym, enzymy jelitowe – aktywne w pH zasadowym.

119. Kłębki szyjne
Znajdują się w okolicy rozgałęzienia tętnicy szyjnej wspólnej, są zbudowane z jednostek morfologicznych tzw. kłębuszków.
Przepływa przez nie stale duża w stosunku do ich masy ilość krwi tętniczej - bodźcem drażniącym jest nieznaczny wzrost prężności dwutlenku
węgla i stężenia jonów wodorowych.
Impulsacja aferentna jest przeprowadzana od kłębków do rdzenia przedłużonego za pośrednictwem włókien nerwu IX i X podrażnione
chemoreceptory pobudzają ośrodek wdechu i oddechy stają się przyśpieszone i pogłębionego.
Podczas impulsacji współczulnej komórki chromochłonne kłębka szyjnego uwalniają dopaminę co zmniejsza pobudliwość chemoreceptorów

120. Rodzaje chemoreceptorów i ich charakterystyka, na co są wrażliwe?
Chemoreceptory obwodowe: kłębki szyjne (j.w) i kłębki aortalne (na powierzchni łuku aorty przy odejściu tętnic podobojczykowych –
najwrażliwsze czujniki ciśnienia parcjalnego tlenu)
Chemoreceptory ośrodkowe: brzuszna powierzchnia rdzenia przedłużonego, jądra pasma samotnego, jądra miejsca sinawego i jądra
serotoninergiczne szwu.
Wszystkie chemoreceptory są wrażliwe na podniesienie się prężności CO

2

i spadek

prężności tlenu a także obniżone pH.

121. Jaka substancja najsilniej stymuluje oddychanie podczas stresu, typu egzamin?
Stres wiąże się zwykle z nasileniem wydzielania kortykotropiny przez przysadkę mózgową. Wysoki poziom tego hormonu pobudza korę
nadnerczy powodując intensywną produkcję glikokortykoidów – naturalnych sterydów, które podnoszą wydajność organizmu i pozwalają na
przystosowanie się do warunków stresowych

123.Jak mierzymy filtrację kłębuszkową?
Wielkość filtracji kłębuszkowej mierz się za pomocą następującego wzoru: GFR=K

f

*EFP, gdzie: GFR - wielkość filtracji, K

f

to współczynnik

filtracji charakteryzujący zarówno przepuszczalność jak i powierzchnie błony filtracyjnej, a EFP- efektywne ciśnienie filtracyjne.
Czynniki wpływające na GFR:

•

aktywność współczulna, adrenalina i noradrenalina, endoteliny, angiotensyna II – wzrost

•

tlenek azotu, prostaglandyny, autoregulacja - spadek

124.Dlaczego stosujemy klirens inuliny a nie kreatyniny endogennej w praktyce klinicznej?
U człowieka pewne ilości kreatyniny są wydzielane przez kanaliki oraz są prawdopodobnie reabsorbowane – wynik kreatyniny jest co prawda
łatwy do pomiaru, ale dla dokładnych wyników używa się inuliny.

125. Jakie witaminy są potrzebne do syntezy RNA i DNA?
Kwas foliowy i B

12

126. Do czego prowadzi niedobór witaminy B12 – jak ta witamina jest wchłaniana, skąd w organiźmie?

Niedobór witaminy B12 manifestuje się jako złożony zespół chorobowy, którego głównymi objawami są objawy neurologiczne,
hematologiczne i psychiatryczne. Głównym objawem jest niedokrwistość megaloblastyczna.
Magazynowana jest w wątrobie zawarta w pokarmach łączy się z czynnikiem wewnętrznym wydzielanym przez błonę śluzową żołądka i w ej
postaci zostaje wchłonięta w jelicie krętym do krwi.
Witamina B12 występuje wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wątroba, nerki i serce, a także chudym mięsie, rybach,
skorupiakach, serach i jajach. Wbrew wcześniejszym poglądom, glony nie zawierają witaminy B12, tylko jej analog strukturalny. Jest to o tyle
niebezpieczne, ponieważ w przypadku człowieka ów związek jest nieprzyswajalny, dodatkowo, zmniejsza wchłanianie właściwej witaminy.
Znaczącym źródłem tej witaminy jest mleko, które dodatkowo zawiera duże ilości wapnia pomagające ją przyswajać.

127. Skąd w organiźmie bierze się witamina K, jak ta witamina jest wchłaniana, przyczyny i skutki niedoboru oraz nadmiaru?
Witamina K jest kompleksem podjednostek, z których jedna – witamina K2 syntetyzowana jest przez bakterie jelitowe w naszym organizmie.
Pozostałe podjednostki musimy pozyskiwać z pożywieniem. Jako witamina rozpuszczalna w tłuszczach jest przez nie też wchłaniania w jelicie.
Witamina K występuje w ciemnozielonych i liściastych warzywach, takich jak brokuły, rzepa, szpinak, sałata, kapusta, lucerna, morszczyn, a
także w owocach awokado, brzoskwiniach, również w ziemniakach, jajkach, jogurcie, serze, wątrobie, oleju sojowym i szafranowym, tranie z
wątroby ryby.
Skutkiem niedoboru są objawy krwotoczne, nadmiaru zaś niedokrwistość i zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

128. Losy witaminy D w organizmie

•

w skórze cholesterol przekształca się w 7-dehydrocholesterol, a ten tworzy prowitaminę D3

•

w wątrobie następuje hydroksylacja do 25-hydroksycholekalcyferolu

•

w nerce, w kanaliku proksymalnym zostaje wytworzonya aktywn forma witaminy D – 1,25-dihydroksycholekalcyferol (kalcytriol)
1,25(OH)2-D3(KALCYTRIOL)

•

niedobór witaminy powoduje: krzywiznę, rozmiękanie kości (osteomalacja), osteoporozę u dorosłych, złamania, skrzywienia,
zwyrodnienia układu kostnego

129. Komórki dendrytyczne
Są to komórki prezentujące antygen, pobudzające limfocyty. Cechą charakterystyczną jest podobny wygląd do ciała komórki nerwowej.
Podstawowymi komórkami dendrytycznymi są komórki Langerhansa w naskórku, komórki dendrytyczne grudki chłonne i komórki
dendrytyczne krwi obwodowej.

130. Immunoglobuliny
Są to białka osocza, których głównych zadaniem jest wiązanie antygenów i uczestnictwo w odpowiedzi immunologicznej humoralnej.
Wyróżniamy kilka klas immunoglobulin:

•

IgG – najwięcej w surowicy – podstawowa w odporności

•

IgA – występuje w wydzelinac błon śluzowych i drogach oddechowych

•

IgD – w życiu płodowym

•

IgE – związana z powierzchnią komórek tucznych, odpowiedzialne są za reakcje alergiczne typu natychmiastowego, powodują
uwalnianie histaminy, odgrywają rolę w zwalczaniu pasożytów

•

IgM – wydzielane w początkowych etapach obrony

131. Jak się zmienia ilość potasu we krwi przy zasadowicy i kwasicy (mechanizm tych zmian)?

•

Zaburzenia RKZ powodują przemieszczanie się elektrolitów, a zwłaszcza K, który łatwo przechodzi przez błony komórkowe między
przestrzeniami wodnymi

•

po obniżeniu pH krwi dochodzi do zubożenia komórek w potas i wzrostu jego stężenia w płynie pozakomórkowym (hiperkaliemia)
(powyzej 5,5 mmol/l) – w sercu pojawia się zwiększony załamek T (dalszy wzrost potasu powoduje blok międzykomorowy oraz
zatrzymanie akcji serca)

•

przy zasadowicy – odwrotnie do wcześniejszego (hipokaliemia) – spłaszczenie załamka T, możliwość występowania skurczów
dodatkowych etc.

132. Czy na nerki wpływa zmiana ciśnienia? Jak?
Tak. Układ renina-angiotensyna stale uczestniczy w regulacji ciśnienia tętniczego krwi.
Renina jest wytwarzana w aparacie przykłębuszkowym, odcina ona od angiotensynogenu angiotensynę I, która przepływając przez naczynia w
płucach staje się angiotensyną II pod wpływem konwertazy. Angiotensyna II z kolei hormonem najsilniej kurczącym błonę mięśniową naczyń
krwionośnych – zwiększa ona całkowity obwodowy opór naczyniowy i podwyższa ciśnienie tętnicze krwi.
Bezpośrednim czynnikiem wywołującym wydzielanie reniny z nerek jest spadek ciśnienia tętniczego krwi w tętniczkach nerkowych.

133. Hormony nadnerczy
Nadnercza składają się z części korowej i rdzeniowej różnych pod względem budowy i czynności. Kora stanowi główną masę gruczołu - około
90% całego nadnercza. Składa się z trzech warstw o różnej budowie histologicznej: kłębkowatej, pasmowatej i siatkowatej.
Kora wytwarza hormony:
-

glikokortykoidy (syntetyzowane w komórkach warstwy siatkowatej i pasmowatej), z których najważniejszy jest kortyzol,

-

mineralokortykoidy (w warstwie kłębkowatej), z których najsilniejsze działanie wykazuje aldosteron,

-

niewielkie ilości hormonów płciowych - androgenów (w warstwach pasmowatej i siatkowatej).

Rdzeń nadnerczy wytwarza katecholaminy. Stale wydziela do krwi niewielkie ilości adrenaliny. Natomiast wszelkie stany emocjonalne, takie
jak gniew czy strach, powodują nagłe wydzielanie do krwi dużej jej ilości. W rdzeniu nadnerczy produkowane są też niewielkie ilości
noradrenaliny.
Hormony wydzielane przez korę nadnerczy utrzymują równowagę wodno-mineralną organizmu (aldosteron), pomagają również w sytuacji
długotrwałego stresu, podnoszą stężenie glukozy we krwi.

134. Co się stanie po wstrzyknięciu HCl dożylnie?
Następuje kwasica metaboliczna, po której nastąpi kondensacja oddechowa i hiperwentylacja – wydalony zostaje poprzez działalność buforu
wodorowęglanowego dwutlenek węgla, pH ostatecznie maleje.

135. Jak mierzyć ciśnienie bez słuchawek?
Wskazówka nanometru waha się, gdy dojdzie do ciśnienia skurczowego, potem spada i ponownie się waha przy wartości ciśnienia
rozkurczowego.

136. Cechy charakterystyczne żył kończyn dolnych

•

krew przez żyły musi przepływać wbrew sile ciążenia

•

żyły te posiadają grubą warstwę wewnętrzną tworzącą uwypuklenia z pęczkami włókien mięśniowych – zastawki

•

posiadają one też wybitnie wyodrębnioną warstwę środkową

137. Czynniki zwężające i poszerzające naczynia
Wazokonstrykcja – zwężenie światła naczyń, prowadzące do podniesienia ciśnienia krwi.
Czynniki: adrenalina, noradrenalina, angiotensyna II, wazopresyna, endoteliny, tromboksan, kofeina, serotonina, jony wapnia (podawanie
wapnia w stanach zapalnych jednak dodatkowo pobudzi również komórki zapalne), miejscowy spadek temperatury

Wazodylatacja – rozszerzenie światła naczyń, prowadzące do obniżenia ciśnienia krwi.
Czynniki: bradykinina, globuliny (poprzez działanie wspólne z kalikreinami i enzymy tkankowymi, pobudzające bradykininę), histamina,
adenozyna, prostaglandyny, prostacykliny, przedsionkowy peptyd natriuretryczny, tlenek azotu, substancja P, śródbłonkowy czynnik EDRF,
peptyd jelitowy VIP, miejscowy wzrost temperatury, jony Mg, K, H i dwutlenek węgla (u ludzi z niewydolnością oddechową wzrost pCO2
powoduje rozkurcz naczyń mózgowych, który może prowadzić do indukcji tarcz zastoinowych)

138. Przewód piersiowy
Największe naczynie chłonne w anatomii człowieka, zbierające główną część chłonki z organizmu, oprócz prawej strony klatki piersiowej,
prawej kończyny górnej, szyi i głowy. Przerwanie tego przewodu prowadzi do chłonkotoku, czyli obecności limfy w opłucnej.

139. Luka anionowa
Różnica między stężeniem sodu a sumą stężeń chloru i wodorowęglanów lub różnicą pomiędzy sumą stężeń nieoznaczonych anionów ( ΣNA )
i nieoznaczonych kationów ( ΣNK )
W warunkach homeostazy organizmu sumy stężeń kationów i anionów są sobie równe. Jednakże oznaczenie stężeń wszystkich kationów i
anionów jest kłopotliwe, dlatego przyjęto oznaczanie 3 głównych - sodu, wodorowęglanów i chlorków.
Zmniejszenie wyliczonej w ten sposób luki anionowej występuje w następujących sytuacjach:

•

zwiększenie stężenia kationów innych niż sód (np. potas +, wapń Ca2+, magnez Ma2+, paraproteiny)

•

zmniejszenie stężenia anionów innych niż chlorkowe i wodorowęglanowe (np. aniony fosforanowe, białczanowe, siarczanowe,
mleczanowe, pirogronianowe)

Luka anionowa może też być zmniejszona, co najczęściej jest spowodowane niskim poziomem albuminy (białka o właściwościach anionu)
przy wysokim poziomie immunoglobulin (białek kationowych).

Zwiększona LA powstaje w sytuacjach odwrotnych to znaczy zmniejszenia liczby odpowiednich kationów lub zwiększenia anionów. LA
Wzrasta, kiedy rośnie ilość niemierzalnych rutynowo anionów, wskazując na kwasicę metaboliczną ze zwiększoną luką anionową, ale jej
wartość nie mówi o przyczynach zaburzenia. Przyczyny obejmują niewyrównaną cukrzycę, głodzenie, uszkodzenie nerek oraz zatrucie
substancjami, takimi jak płyny przeciwdziałające zamarzaniu, nadmierne ilości aspiryny lub alkohol metylowy.
W warunkach prawidłowych wynosi 8 - 16 mEq/l.
Oznaczanie luki anionowej ma znaczenie przede wszystkim w diagnostyce kwasic nieoddechowych, które dzieli się na kwasice nieoddechowe
z prawidłową lub zwiększoną luką anionową.

140. Ośrodki zlokalizowane w podwzgórzu

•

ośrodek pokarmowy, na który składają się ośrodek głodu i sytości

•

osrodek głodu – w części bocznej podwzgórza

•

ośrodek sytości – w jądrze brzuszno-przyśrodkowym

•

ośrodek pragnienia – część środkowa

•

ośrodek termoregulacji – przednia część podwzgórza

•

ośrodek agresji i ucieczki

•

ośrodek rozrodczy

141. Ceruloplazmina i antytrombina III – co robią?

•

Ceruloplazmina – enzym syntetyzowany przez wątrobę, główny przeciwutleniacz osocza, którego fizjologicznymi substratami są w
organizmie: witamina C, adrenalina, noradrenalina; jej podwyższone stężenie widać w trakcie ciąży, zawału, w nowotworach

•

antytrombina III – inhibitor krzepnięcia, syntetyzowany w wątrobie, inaktywuje trombinę i inne czynniki

142. Kwasice i zasadowice

•

kwasica oddechowa – stanowi wynik wzrostu pCO2, jest spowodowana głównie niezdolnością wydalania CO2 wskutek zmniejszonej
wentylacji pęcherzyków płucnych; jej obrazem klinicznym jest niewydolność oddechowa, duszność, zmniejszenie odczucia bólu,
zwiększone ciśnienie śródczaszkowe spowodowane rozszerzeniem naczyń w następstwie działania CO2

•

kwasica metaboliczna – wynika z pierwotnego obniżenia stężenia wodorowęglanów w osoczu, co obniża pH krwi – wytwarzanie lub
podaż kwasów gwałtownie się zwiększa przewyższając nerkowe wydalanie kwasów lub wodorowęglany są tracone przez przewód
pokarmowy (biegunka); kompensacja oddechowa obejmuje zwiększenie wentylacji, co przesuwa pH w kierunku normy

•

zasadowica oddechowa – stanowi skutek obniżonego pCO2, wynikającego ze zwiekszonej wentylacji pęcherzykowej; ból, niepokój,
niedotlenienie, leki, pierwotne choroby płuc mogą nasilać wentylację i prowadzić do hipokapni; początkową reakcją jest buforowanie
nerkowe wewnątrzkomórkowymi protonami

•

zasadowica metaboliczna – wynika z pierwotnego wzrostu stężenia wodorowęglanów, związanego ze stratami soli chlorkowych lub
kwasu chlorowodorowego

143. Histamina
Mediator procesów zapalnych występujący naturalnie w organizmie ludzkim - jest magazynowana w ziarnistościach bazofili (granulocytach
zasadochłonnych) i mastocytów (komórek tucznych), skąd może być uwalniana w czasie reakcji zapalnej. W żołądku występuje w
histaminocytach, a w OUN w neuronach histaminergicznych.

144. 4 sposoby mierzenia RKZ naszego organizmu

•

pH paski

•

gazometria

•

częstość oddechów

•

częstość skurczów serca – zwiększa się przy kwasicy

•

morfologia – hematokryt powiększa się przy kwasicy

•

skóra – przy kwsaicy pojawiają się rumienie na policzk

145. Dlaczego kręci się nam w głowie po szybkim wstaniu?
Ponieważ występuje hipotonia ortostatyczna - przyjęcie pozycji stojącej przez pacjenta powoduje przemieszczenie dużych ilości krwi do
dolnych partii ciała na skutek oddziaływań grawitacyjnych, powstaje niedotlenienie.

146. Jakie hormony są rozkładane w wątrobie?

•

hormony polipeptydowe – rozkłada do aminokwasów

•

pochodne cholesterolu – metabolizowane i wiązane z kwasem glukuronowym

•

glikokortykoidy i testosteron – rozkładane do 17-ketosteroidów i w tej postaci wydalane z moczem

•

mineralokortykoidy, estrogeny i progesteron – w postaci glukuronianów wydalane z moczem

147. Haptoglobiny
Haptoglobiny to, jeden z układów antygenowych osocza krwi ludzkiej. Układ ten oznaczany skrótem Hp, związany jest z obecnymi we krwi

glikoproteidami posiadającymi zdolność wiązania hemoglobiny. Układ Hp wykorzystywany jest w dochodzeniu ojcostwa i w innych badaniach
sądowo-lekarskich oraz w transfuzjologii (transfuzja krwi).

148. Co to jest frakcja wyrzutowa, kiedy się zmienia i ile wynosi?
Jest to stosunek objętości wyrzutowej serca do objętości końcoworozkurczowej komory serca. Frakcja wyrzutowa lewej komory (stosunek
objętości wyrzutowej 75 ml do objętości późnorozkurczowej 75+50=125 ml) stanowi dobry wskaźnik stanu czynnościowego mięśnia
sercowego.
U zdrowego człowieka wynosi ok. 65% - jej zmiany mogą być związane z nadciśnieniem tętniczym, ostrym zawałem serca, grypą etc.

149. Klirens nerkowy
Jest to wskaźnik opisujący zdolność nerki do wydalania dowolnej substancji. Na klirens nerkowy składają się GFR, cewkowa reabsorbcja i
sekrecja cewkowa.
Dla obliczenia klirensu potrzeba: Px (stężenia danej substancji w osoczu), Ux (stężenia w moczu), V (szybkości wypływu moczu) i dobowej
zbiórki moczu. Wzór to Cx = (V * Ux)/Px
Gdy substancja jest całkowicie zatrzymywana w przesączu (nie ma jej w krwi żylnej), Cx równa się przepływowi osocza przez nerki, a jeśli nie
jest ani zatrzymywana ani reabsorbowana (jak inulina, kreatynina) równa się GFR
Produkty odpadowe, takie jak mocznik są słabo reabsorbowane i ich klirens jest wysoki.

150. Algorytm Cackrofta-Gaulta
Pozwala na obliczenie GFR tylko przy pomocy stężenia kretyniny w moczu:
GFR = [(140-wiek w latach)*masa w kg] / (72*stężenie kreatyniny)
Dla mężczyzn wynik ten pozostawiamy bez zmian, dla kobiet mnożymy go przez 0,85

151. Pula wapnia w osoczu
Wapń w 99% jest zmagazynowany w tkance kostnej, pozostałe 1% jest zmagazynowane w płynie zewnątrzkomórkowym i komórkach.
Całkowita ilość wapnia wolnego i związanego z białkiem wynosi 2,5 mmola/l.

152. Wpływ witaminy B12 na układ nerwowy
Wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, uczestniczy w tworzeniu otoczki mielinowej ochraniającej komórki nerwowe i
neuroprzekaźników nerwowych, zapewnia równowagę psychiczną, pomaga w uczeniu się, skupieniu uwagi.

153. Skurcz i rozkurcz izowolumetryczny serca

•

skurcz izowolumetryczny (przy stałej objętości) jest nazywamy skurczem przy zamkniętych zastawkach – kiedy serce się kurczy, a
krew nie może się przemieścić dochodzi do wzrostu ciśnienia - najwyższe ciśnienie w lewej komorze osiąga 120 mmHg (większe niż
w aorcie), natomiast w prawej komorze ciśnienie wzrasta do 25 mmHg podczas gdy w krążeniu płucnym średnie ciśnienie wynosi
15mmHg - w tym czasie dochodzi do zahamowania przepływu krwi przez naczynia wieńcowe

•

rozkurcz izowolumetryczny (przy zamkniętych zastawkach) powoduje, iż wewnątrz komór spada ciśnienie krwi do 0 mmHg.

154. Czy dla szczura witamina C jest witaminą?
Witaminy to organiczne związki chemiczne, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego i które muszą być
dostarczone z pożywieniem, gdyż sam organizm nie potrafi ich wytworzyć. Ponieważ szczur sam potrafi wytwarzać witaminę C (kwas
askorbinowy), to nie musi jej dostarczać z pożywieniem, więc nie jest ona dla niego witaminą.

155. Hormony powiązane z gospodarką sodu
Prawidłowe stężenie jonów sodu we krwi wynosi 142 mMol/L
Hormonem usuwającym sód jest peptyd natiuretyczny - tworzy się on w przedsionkach serca wtedy, kiedy jest za duża objętość krwi; na
poziomie nerek powoduje sekrecję sodu. Wydalanie sodu zachodzi pod wpływem urodilatyny. Jest to inhibitor pompy sodowo-potasowej.
Hormonami, które powoduję resorpcję sodu są: aldosteron, angiotensyna, katecholaminy i insulina.

156. Praca hemodynamiczna serca
Pracę hemodynamiczną serca dzielimy na 2 główne fazy: skurcz komór i rozkurcz komór.
Skurcz komór rozpoczyna się skurczem izowolumetrycznym. Zastawki są wtedy zamknięte, objętość komór nie zmienia się, rośnie jedynie
ciśnienie. Kiedy ciśnienie w obu komorach będzie większe niż w zbiornikach tętniczych, zastawki pnia płucnego i aorty otwierają się i krew
jest wtłaczana do zbiorników tętniczych. Jest to faza skurczu izotonicznego, w której komory kurczą się.
Faza rozkurczu rozpoczyna się z chwilą wystąpienia krótkiego okresu protodiastolicznego, w którym ciśnienie w komorach zaczyna opadać.
Potem następuje rozkurcz izowolumetryczny komór w czasie którego zastawki są zamknięte.
Następnie występuje okres szybkiego wypełniania się komór, w którym to otwierają się zastawki przedsionkowo-komorowe i krew przepływa
od przedsionków do komór.
Potem następuje okres przerwy, po którym przedsionki kurczą się i dodatkowa porcja krwi jest wtłaczana do komór.
Kolejny cykl rozpoczyna się znowu od zamknięcia zastawek i skurczu izowolumetrycznego komór.
Cały cykl trwa 800 ms. Skurcz i rozkurcz powtarzają się cyklicznie w rytmie 72 na minutę (1,2 Hz).

157. Odczyn Biernackiego
OB służy do wykrywania stanów zapalnych organizmu. Odczytem OB jest ilość osocza podana w mm po upływie 1 godziny, kiedy erytrocyty
opadły pod wpływem sił grawitacyjnych. Norma dla mężczyzn: 0-8mm i dla kobiet: 0-12mm. U chorych jest wysokie OB ponieważ u nich
tworzą się cytokiny prozapalne (np. fibrynogen) i przeciwciała (γ-globuliny).

158. Krążenie wieńcowe
Naczynia wieńcowe wychodzą z aorty, choć tworzą się czasem naczynia wieńcowe oboczne (u pacjentów z arteriosklerozą wieńcową)
Krążenie wieńcowe odpowiada za dowóz tlenu przez mięsień sercowy, charakteryzuje się wysokim wysyceniem tlenu.
Istnieje kilka determinatów wieńcowego przepływu krwi: kontrola metaboliczna (zapotrzebowanie na tlen), ciśnienie perfuzji wieńcowej,
ciśnienie skurczowe i siła skurczu, autonomiczny układ nerwowy, krążenie katecholamin i innych substancji wazoaktywnych i leków.
W czasie skurczu przepływ jest zahamowany, a w lewej tętnicy wieńcowej dochodzi do cofania krwi.
Wazodilatory naczyń wieńcowych: tlenek azotu (palacze są na niego mniej wrażliwi), prostacyklina, prostaglandyny, beta-2-antagoniści
Wazokonstriktory naczyń wieńcowych: tromboksan, wazopresyna, leukotrieny

159. Do czego może doprowadzić utrata NaCl?
Utrata sodu spowoduje, że receptory w podwzgórzu zaczną wydzielać wazopresynę, przez co nastąpi zwiększone wydalanie wody z organizmu

160. Zakończenia nerwowe w skórze
Z powierzchni skóry odbierane jest czucie dotyku, uścisku, ciepła, zimna i bólu. Receptorem czucia dotyku są ciałka dotykowe (Meisnera),
ucisku zaś ciałka blaszkowate (Paciniego). Spadek temperatury skóry jest odbierany przez kolbę końcową (Krausego), wzrost temperatury zaś
przez położone głębiej w skórze ciałka zmysłowe (Ruffiego). Czucie bólu powierzchniowego wywołują bodźce uszkadzające skórę, co jest
odbierane przez nagie zakończenia nerwowe.

161. Receptory węchu
Cząsteczki związków chemicznych wprowadzone do jamy nosowej wraz z powietrzem wdychanym rozpuszczają się w śluzie pokrywającym
nabłonek błony śluzowej okolicy węchowej. Tą drogą działają na wypustki komórek nerwowo-zmysłowych węchowych w kształcie rzęsek.
Komórka nerwowo-zmysłowa węchowa jednocześnie odbiera bodźce i przewodzi impulsy nerwowe.

162. Funkcja łez
Łza, ciecz łzowa - substancja nawilżająca, oczyszczająca, zabezpieczająca (przed zarazkami) powierzchnię rogówki i spojówki oka.
Składa się głównie z wody, niewielkiej ilości soli (chlorku sodu) oraz substancji bakteriobójczych. Przezroczysta ciecz łzowa produkowana jest
przez gruczoły łzowe. Rozprowadzanie jej odbywa się podczas mrugania powiekami. Występujący w normalnych warunkach nadmiar cieczy
łzowej w sposób niezauważalny doprowadzany jest do jamy nosowej kanalikami łzowymi w powiekach. W razie podrażnienia oka w wyniku
kontaktu z ciałami stałymi lub chemicznie drażniącymi, ciecz łzowa jest wydzielana tak obficie że kanaliki łzowe nie nadążają jej odprowadzić.
Powstaje zjawisko łzawienia oka. Łzy obficie nawilżają powierzchnię gałki ocznej i zwykle spłukują ciało drażniące. Łzy są także wydzielane
w czasie płaczu i pojawiają się wtedy w związku z intensywnie przeżywanymi stanami emocjonalnymi.

163. Hormony mające wpływ na ilość leukocytów
W kontroli limfocytopoezy biorą udział:

•

czynniki wytwarzane przez grasicę, powodujące dojrzewanie limfocytów T – tymopoetyna etc

•

hormon tarczycy, wzmagający limfopoezę

•

hormon wzrostu, powodujący wzrost tkanki limfoidalnej w organizmie

•

hormony kory nadnercze hamujące mitozę komórek zarówno w centralnych jak i obwodowych narządach limfoidalnych

164. Hormony regulujące filtrację kłębuszkową
Na filtrację kłębuszkową wpływają pośrednio liczne hormony krążące we krwi zmieniając średnie ciśnienie w zbiorniku tętniczym dużym.
Natomiast wazopresyna (AVP), mineralokortykoidy, parathormon (PTH) i przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ANP) bezpośrednio
wpływają na czynność kanalików nerkowych.
Wazopresyna zwiększa wchłanianie wody.
Mineralokortykoidy, a szczególnie aldosteron zwiększają wchłanianie jonów sodu i wydzielanie jonów potasu w częściach dalszych kanalików
nerkowych.
Hormon gruczołów przytarczycznych zwiększa wydalanie fosforanów z moczem.
Przedsionkowy peptyd natriuretyczny zwiększa wydalanie jonów sodu i wody i jednocześnie obniża ciśnienie tętnicze krwi.

165.Efekt allosteryczny w hemoglobinie
Hemoglobina może przyłączyć 4 cząsteczki tlenu. Najtrudniejsze jest przyłączenie pierwszej cząsteczki. Dalej reakcję przyłączania przebiegają
kaskadowo i przyłączenie kolejnych cząsteczek jest łatwiejsze.

166. EKG – interpretacja kolejnych załamków
Załamek P – depolaryzacja przedsionków – 100ms
Odcinek PQ – czas przejścia depolaryzacji przez węzeł przedsionkowo-komorowy – 50ms
Zespół QRS – depolaryzacja mięśnia komór – 90ms
Odcinek ST – okres repolaryzacji wolnej komór – 120ms

Załamek T – okres repolaryzacji szybkiej komór – 120ms

161. Uczulenie na ból
Ból jest alarmem dla organizmu. Jest wyzwalany przez bodźce uszkadzające. Może to być każda forma energii. Ból jest hamowany przez
substancje zwane peptydami opioidowymi. Są one wytwarzane przez różne struktury mózgu i gromadzone w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Ludzie mają różny poziom tych peptydów dlatego też każda osoba odczuwa ból nieco inaczej.

162.W jakich sytuacjach wydzielana jest wazopresyna?
Wazopresyna wydzielana jest przez część nerwową przysadki. O jej uwalnianiu decyduje podwzgórze, które jest wrażliwe na poziom jonów
sodu we krwi. Wazopresyna wydzielana jest w sytuacji podwyższonego poziomu jonów sodu, gdyż spowoduje to zwiększenie resorpcji
kanalikowej wody i obniżenie ciśnienie osmotycznego.

164.W której warstwie serca zahamowany jest przepływ w skurczu komór?
W skurczu komór zmniejszony jest przepływ wieńcowy. W lewej komorze serca podczas skurczu ciśnienie jest tak duże że przepływ przez
lewą tętnicę wieńcową zostaje zahamowany, a część krwi cofa się do aorty (wsteczny przepływ krwi).

165.Mechanizm wchłaniania zwrotnego wody przez wazopresynę
Wazopresyna krążąca we krwi aktywuje enzym cyklazę adenylanową w komórkach nabłonka części dalszej kanalików nerkowych. Pod
wpływem tworzącego się w tych komórkach cAMP woda zostaje również resorbowana w części dalszej kanalików nerkowych. W następstwie
postępującej resorpcji wody w kanalikach nerkowych zbiorczych tylko 1% wody przefiltrowanej w kłębuszkach nerkowych podlega
ostatecznie wydaleniu z moczem.

169.Czy aldosteron ma wpływ na pH krwi?
Aldosteron jest hormonem kory nadnerczy, działa na poziomie nerek. Pod jego wpływem dochodzi do resorpcji sodu i sekrecji potasu.
Wydzielanie potasu jest sprzężone z wymianą na jon wodorowy, więc powoduje to zakwaszenie (obniżenie pH).

171.Jaki ma wpływ wdech na wypełnianie się prawej komory?
Wdech zwiększa powrót żylny więc ułatwia wypełnienie prawej komory.

172.Dlaczego różnica w układzie AB0 matki i płodu jest mniej istotna, niż w układzie Rh?
Ponieważ w układzie AB0 przeciwciała skierowane do antygenów, których nie ma na erytrocytach są immunoglobulinami klasy IgM, które nie
przechodzą przez łożysko, a zatem nie mogą niszczyć erytrocytów płodu. Natomiast alloprzeciwciała anty-D należą do immunoglobulin klasy
IgG i przechodzą przez łożysko. Ma to duże znaczenie fizjologiczne w aspekcie konfliktu serologicznego między D-ujemną matką, D-dodatnim
płodem. Matka uczulona na antygen D wytwarza przeciwciała anty D, które po przejściu przez łożysko powodują hemolizę erytrocytów płodu.
Następstwem tego jest niedokrwistość hemolityczna noworodka, niekiedy bardzo głęboka, która może oprowadzić do śmierci płodu.

173..Dlaczego dzieci są grupą ryzyka odnośnie chorób i uszkodzeń płuc?
Mają one węższe i mniejsze drogi oddechowe, poza tym spędzają większą część czasu na dworze, co ułatwia im ekspozycję na czynniki
chorobotwórcze.

174.Wydzieliny gruczołów żołądka

•

gruczoły błony śluzowej żołądka – sok żołądkowy

•

kanaliki komórek okładzinowych – kwas solny

•

komórki główne gruczołów błony śluzowej – pepsynogen

•

komórki dodatkowe gruczołów błony śluzowej - śluz

175.Hormony zwiększające poziom glukozy we krwi
Gastryna, cholecystokinina, adrenalina, noradrenalina, kortyzol, teofilina

176.Jaki parametr jest ważniejszy w badaniach - pCO2 czy pO2?
W stymulacji centrum oddychania poniżej normalnych warunków ważniejszy jest CO2 niż O2 ponieważ hemoglobina jest wysycona tlenem w
wartościach pO2 60-100 mm Hg; zmiany w tym zakresie nie uruchamiają zwiększonej wentylacji. Dlatego CO2 jest najbardziej
odpowiedzialny za kontrolę napędu oddechowego.
Ponadto, w badaniach gazometrycznych istotniejsze jest pCO2 ze względu na jego bardzo istotne znaczenie dla RKZ organizmu.

177. Czy możliwe byłoby życie bez przedsionków?
Nie ponieważ w przedsionku prawym znajduje się węzeł zatokowo-przedsionkowy, generujący impulsy w sercu.
Także serce nie mogło by działać jako pompa, w przedsionku jest niższe ciśnienie, a komora zasysa krew.

178. Co tak naprawdę nas boli, kiedy boli głowa?
Ból głowy jest głębokim bólem somatycznym, odczuwanym poprzez receptory bólowe, którymi są wolne zakończenia nerwowe. Może
występować ból serotoninowy ( nadmiar serotoniny), ból może być spowodowany skurczem tętnic mózgowych lub rozkurczem tętnic mózg
(migrena biała i czerwona). Większe ciśnienie śródczaszkowe może pobudzać mechanoreceptory.

180. Po co człowiekowi gorączka?

•

zwiększa szanse przeżycia podczas infekcji bakteryjnej, zmniejszając wzrost i wirulencję poważnych gatunków bakterii

•

gorączka stymuluje fagocyty i neutrofile, stymuluje też działanie cytotoksyczne limfocytów

•

wysoka temperatura zmniejsza stężenie jonów żelaza i cynku w osoczu, co wpływa hamująco na rozwój bakterii

181. Co się dzieje w naszym organiźmie w czasie gorączki?
Oprócz działania pirogenów endo- i egzogennych:

•

ból pleców, mięśni, stawów

•

brak apetytu

•

senność

•

zmiany stanu umysłowego

•

konwulsje

•

dreszcze, dające uczucie zimna

•

zesztywnienie – mocne dreszcze połączone z jeżeniem się włosów, szczękaniem zębami i drgawkami

•

poty spowodowane aktywacją mechanizmów utraty ciepła (na skutek działania antypiretyków) lub eliminacji stanu gorączkowego

182. Witaminy, które musimy dostarczać i których nie musimy dostarczać z pożywieniem

•

produkowane w naszym organizmie: witamina D, po części witamina K, część witamin B

183. Czemu okulary słoneczne bez filtra są szkodliwe?
Ponieważ okulary słoneczne stwarzają dla oczu pozorne wrażenie ciemności, rozszerza się źrenica i do oka wpada więcej światła słonecznego.
W okularach bez filtra jest przepuszczana do oka wiązka szkodliwych promieni ultrafioletowych mogących powodować degeneracje plamki
żółtej.

184. Które hormony wydzielane są cyklicznie?
Folikulotropina, estrogeny, progesteron, hormony gruczołowe: kortyzol, insulina, aminy katechlowe, TSH, LH, hormon wzrostu, wazopresyna,
trojjodotyronina, oksytocyna

185. Ile powietrza przechodzi przez nasze płuca w ciągu jednego dnia?
600 ml (objętość podczas wdechu) * 12 (ilość oddechów na minutę) = 7,2 litra/minutę
7,2*60 = 432 l/h
432*24 = ok. 10000 litrów na dzień

186. Jak tracimy energię w trakcie egzaminu (stresu)?
Stres powoduje wydzielenie adrenaliny, która wpływa na przyspieszony rytm serca. Następuje zwiększenie podstawowej przemiany materii i
wzrasta zużycie tlenu i glukozy. Ponadto tracimy też ciepło w wyniku parowania (pocenie się)

187. Jak na nasze drogi oddechowe działają zanieczyszczenia powietrza?

•

ozon – ból zamostkowy, łzawienie, palenie, spadek FEV, zwężenie oskrzeli

•

dwutlenek siarki – podrażnienie śluzówki, krwawienie pęcherzykowe, astma

•

NO2 – zapalenie dróg oddechowych

188. Funkcje układu chłonnego

•

reguluje przepływ chłonki

•

w narządach tego układu powstają limfocyty i leukocyy

•

naczynia limfatyczne zapobiegają obrzękowi płuc (odbierają płyn)

183. Co się dzieje po wycięciu przytarczyc?

•

rozwija się w ciągu kilku dni zespół groźnych dla życia objawów zwany tężyczką

•

drżenie włókienkowe mięśni z następczymi skurczami klonicznymi lub tonicznymi, zwiększenie pobudliwości skurczowej mięśni
szkieletowych, przyśpieszenie oddechu, tachykardię, wzrost temperatury, a niekiedy skurcz mięsni krtani i klatki piersiowej grożący
uduszeniem

•

zmniejszenie stężenia jonów Ca2+ w płynach zewnątrzkomórkowych i osoczu

•

zwiększenie zawartości fosforanów w płynach pozakomórkowych i osoczu

•

upośledzenie wydalania fosforanów i wapnia z moczem

•

wymienione objawy są bezpośrednim skutkiem zmniejszenia stężenia jonów wapnia we krwi z powodu braku parathormonu.

184.Somatostatyna – gdzie wytwarzana, na co wpływa?
Somatostatyna wytwarzana jest w podwzgórzu, hamuje uwalnianie hormonu wzrostu z przysadki.

185.Co to jest chemoattraktant i jaki związek pełni tą funkcję w naszym organiźmie?
Chemoattraktanty to związki organiczne lub nieorganiczne indukujące procesy chemotaksji dodatniej w komórkach posiadających zdolność do
ruchu lub innej spolaryzowanej odpowiedzi na bodźce. Proces przemieszczania się w w określonym kierunku w odpowiedzi na sygnały
środowiskowe zwany jest chemotaksją. Chemoatraktanty oddziałują na komórki docelowe poprzez receptory. Zwykle chemoatraktanty są
komórkowo specyficzne, a ich wpływ jest zależny od stężenia. Polaryzację odpowiedzi na atraktant warunkuje zazwyczaj gradient jego stężenia
w medium pozakomórkowym. Bakterie wyczuwają gradient chemoatraktantów poprzez pomiary ich stężeń w czasie. Bakteria zaczyna się
poruszać w przypadkowym kierunku i jeśli w tym czasie stężenie chmoatraktanta rośnie, to prawdopodobieństwo koziołkowania zmniejsza się i
komórka porusza się dalej mniej więcej w tym samym kierunku. Jeśli stężenie w otoczeniu zmniejsza się, wówczas częstotliwość
koziołkowania wzrasta i bakteria sprawdza inne przypadkowe kierunku

186. Przedział komfortu termicznego
W temperaturah 31-36 świadomość temperatury znika. W temperaturach <15 stopni i >45 odczuwamy ból.

187. Z jakimi reakcjami wiąże się ból?

•

wzrost RR

•

wzrost HR

•

wzrost stężenia kortyzolu

•

wzrost napięcia mięśni

•

wzrost średnicy źrenicy

188. Wpływ placebo na ból - mechanizm
Sugestia placebo ma istotny efekt przeciwbólowy, placebo działając przez endogenne opioidy poprzez receptory opioidowe wydzielane są
enkefaliny, beta-endorfiny, łagodzące odczuwanie bólu. Natomiast oczekiwanie na ból indukuje uczucie bólu bez obecności szkodliwego
bodźca.

189. Czy CO może występować w organiźmie w stanach niepatologicznych?

•

tlenek węgla syntetyzowany jest w śródbłonku naczyniowym - powstaje z hemu utlenionego przez enzym oksygenazę hemową obecną
w ścianie większości naczyń, a także pod wływem działanie reduktazy NADPH-cytochromu C i reduktazy biliwerdyny

•

z jednego hemu w procesie degradacji do bilirubiny tworzy się jeden mol CO

190. Czas życia poszczególnych krwinek i czas ich pobytu w osoczu

•

erytrocyty żyją 120 dni i po tym czasie ulegają fagocytozie

•

neutrofile krążą we krwi kilka godzin (6-7h), po czym trafiają do tkanek, gdzie przebywają kilka dni

•

monocyty krążą we krwi 14h, a następnie przechodzą przez śródbłonek naczyń do tkanek , gdzie przeobrażają się w makrofagi

•

limfocyty mogą przechodzić z krwi do narządów limfoidalnych, a z nich ponownie do krwi - niektóre komórki pamięci (limfocyty T)
krążą w ten sposób przez wiele lat, limfocyty B żyją 5 – 10 dni.

•

trombocyty - kilka dni, po tym czasie rozłożone zostają w śledzionie bądź przez komórki żerne

191. Bufor kości
Buforowanie kostne w kwasicy rozpoczyna się po 3-4 dniach i polega na wypieraniu przez wchodzące do kości protony jonów Ca2+ - jest to
hiperkalcemia. Prowadzi to często do złamań szyjki kości udowej i osteoporozy.

192. Co się dzieje po wejściu do zimnej wody?

•

skurcz naczyń skórnych i spadek przepływu krwi w skórze (czasem sinica ust)

•

zmiana rozmieszczenia krwi – centralizacja krążenia

•

skurcz mięśni przewłosowych

•

dreszcze (nieskoordynowanie skurcze włókien mięśni szkieletowych)

•

wzrost przemiany materii

•

wzrost ciśnienia skurczowego

•

wydzielanie hormonów o działaniu kalorygennym (adrenalina, noradrenalina)

193. Spoidło wielkie i efekty jego przecięcia
Przecięcie spoidła wielkiego powoduje brak koordynacji ruchów kończyn górnych podczas wykonywania ciągłych, oburęcznych czynności.
Komisurotomia stosowana była w opornej padaczce, miało to ograniczyć atak choroby tylko do jednej półkuli i zapobiec przenoszeniu
związanych z chorobą impulsów na obie półkule.
Zabieg ten dawał efekt rozszczepienia mózgu - półkule były w nim całkowicie rozdzielane i odtąd funkcjonowały niezależnie

194. Dlaczego pęcherzyki płucne nie opadają pod koniec oddychania?

•

działanie surfaktantu – redukcja redukcja napięcia powierzchniowego

•

pęcherzyki oplecione są siecią naczyń włosowatych  usztywnienie, krew pod pewnym ciśnieniem

•

przy bardzo forsownym oddechu zamykają się drobne drogi oddechowe i reszta powietrza nie wydostaje się

195. Endoteliny – co robią, gdzie są, do jakiej grupy związków się zaliczają?
Endoteliny należą do grupy czynników zwężających naczynia krwionośne, wytwarzane są przez śródbłonek naczyń. Pobudzane są przez
adrenalinę, wazopresynę, angiotensynę II i IL-1

196. PAF i PGI – gdzie są, co to są, co robią?

•

prostacykliny są pochodnym kwasu arachidonowego, syntetyzowanymi w komórkach śródbłonka z prekursorów prostaglandyn –
długo krążą we krwi, pod ich wpływem następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych w sercu, w nerkach, w przewodzie pokarmowym
i mięśniach poprzecznie prążkowanych oraz zwiększa się zawartość cAMP w trombocytach, hamują agregację trombocytów

•

PAF to czynnik aktywujący płytki – jest fosfolipidem, wytwarzanym przez bazofile i mastocyty w ognisku zapalnym i przez komórki
śródbłonka, zwiększając przepuszczalność naczyń włosowatych, przyczynia się do powstania obrzęku, ponadto silnie zwęża oskrzela

197.Przeciek żylny płucny
Jest to objętość krwi żylnej przepływającej przez niewentylowane pęcherzyki płucne – powoduje on, że nieutlenowana krew trafia do
krwioobiegu.

198. Bazofile
Uczestniczą w reakcjach związanych z bezpośrednią nadwrażliwością i w reakcjach anafilaktycznych.
Immunoglobuliny E wyzwalają degranulację bazofilów. Uwalniają się wtedy zmagazynowane ziarnistościach heparyna i histamina. Znajdująca
się w osoczu krwi histamina pochodzi z ziarnistości bazofilów. W czasie degranulacji uwalniane są z błony komórkowej bazofilów pochodne
kwasu arachidonowego, przede wszystkim leukiotrieny

199. Czynnik wewnętrzny Castle`a
Glikoproteina wydzielana prze komórki okładzinowe żoładka, głównie w okolicy jego dna – jest niezbędny do wchłaniania witaminy B12 w
przewodzie pokarmowym. Kompleks B12 – IF powstały w kwaśnym środowisku jest stabilny i przesuwa się wraz z treścią pokarmową z
żołądka do jelita cienkiego, w którym zachodzi wchłanianie. Mechanizm wchłaniania wymaga obojętnego pH i jonów Ca2+

200. Czy pluripotencjalne komórki macierzyste szpiku występują we krwi obwodowej?

•

w warunkach fizjologicznych nie powinny

•

w warunkach patologicznych (np. białaczki, odczyny zapalne) do krążenia przechodzą komórki pluripotencjalne pnia lub niedojrzałe
komórki hematopoetyczne

•

można zidentyfikować je za pomocą markerów powierzchniowych, co ma duże znaczenie w praktyce klinicznej dla różnicowania
chłoniaków złośliwych oraz odmian cytologicznych ostrych białaczek.

201. Co sprawia, że w płucach pozostaje objętość zalegająca?

•

objętość zalegająca jest to objętość powietrza, której nie da się usunąć z płuc nawet przy najsilniejszym wydechu - pozostaje ona w
płucach jako powietrze uwięzione w pęcherzykach płucnych wskutek zapadania się niektórych drobnych oskrzelików pod koniec
wydechu, kiedy ciśnienie w klatce piersiowej przewyższa ciśnienie w ich wnętrzu

•

objętość zalegająca zależy od sprężystości tkanki płucnej, im większa, tym skuteczniejsze opróżnienie pęcherzyków - dlatego
objętość zalegająca jest mniejsza u osób młodych (duża sprężystość), duża w rozedmie płuc, spowodowanej uszkodzeniem włókien
sprężystych i zmniejszeniem sprężystości pęcherzyków.

202. Prawidłowe stężenie cholesterolu; czy zmienia się w zależności od działania tarczycy?
3,9 mmola/l osocza. Hormony tarczycy powodują wzmożoną syntezę i rozpad cholesterolu w komórkach wątrobowych oraz jego
wychwytywanie z krwi. Tym samym T3 i T4 zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi

203. Karboksy-, karbamoilo- i methemoglobina

•

karboksyhemoglobina to połączenie Hb z tlenkiem węgla – CO współzawodniczy z tlenem przy wiązaniu z Hb, ma on 200 razy
większe powinowactwo do Hb niż tlen, dlatego wypiera go z oksyhemoglobiny

•

methemoglobina - Hb, w której cząsteczce hemu atom żelaza Fe2+ zostaje utleniony do Fe3+. Nie ma ona zdolności transportu tlenu

•

karbaminohemoglobina - to związanie się dwutlenku węgla z odtlenowaną hemoglobiną. Największe jej ilości występują we krwi
żylnej odpływającej z tkanek.

204. Czynniki ryzyka dla hipotermii

•

bezdomność

•

alkohol

•

niedożywienie

•

bieda

•

neuroleptyki

•

hipotyroidizm

•

hipoglikemia

205. Czemu małe dzieci mogą dużo jeść i nie tyją?
Ponieważ rosną, ich organizmy są bardzo wydolne metabolicznie i przez to mają szybszą przemianę materii
206. W jaki sposób regulowana jest reabsorpcja w cewkach nerki?

•

wzrost RR powoduje wzrost wydalania sodu i wody (diureza i natriureza nadciśnieniowa)

•

wzrost stężenia aldosteronu powoduje wzrost wydalania sodu i spadek wydalania potasu

•

angiotensyna podnosi opór naczyń i obniża GFR

•

wazopresyna

•

parathormon – zmniejsza wydalanie wapnia, wzrasta fosforanów

•

przedsionkowy peptyd natriuretryczny – wzrost wydalania sodu i wydalania wody

•

impulsacja współczulna – spadek wydalania sodu

•

furosemid hamuje działanie pompy Na+/H+ - zmniejsza wchłanianie sodu, powodując szybkie zagęszczenie moczu i moczopędność

207. Transport Fe i Cu w organizmie

•

żelazo transportowane jest we krwi w postaci transferyny, wiążącej 2 cząsteczki żelaza, ponadto też w hemoglobinie

•

miedź transportowana jest z ceruloplazminą

208.Bez której klasy przeciwciał można żyć?
Można żyć bez IgA, czyli immunoglobulin sekrecyjnych, których rola polega na działaniu ochronnym w zewnętrznych wydzielinach, jak łzy

209. Skąd się biorą mleczany w organiźmie?
Kwas mlekowy powstaje głównie z oddychanie beztlenowego na skutek działania dehydrogenazy mleczanowej z pirogronianu (glikoliza
beztlenowa)

210. Cykl mocznikowy i jego znaczenie dla organizmu
Cykl mocznikowy to szereg metaboliczny, podczas którego toksyczny amoniak ulega przekształceniu i wydaleniu w postaci nietoksycznego
mocznika, zachodzi w wątrobie (reakcje syntetazy karbamoilofosforanu i karbamoilotransferazy ornitynowej w mitochondrium, reszta w
cytoplaźmie)

211. Jak działa na płytki krwi prostacyklina?
Zwiększa zawartość cAMP w trombocytach, hamuje zlepianie trombocytów i rozkurcza naczynia krwionośne

212. Hormony regulujące termoregulację

•

TSH – zwiększa się stężenie po oziębieniu

•

hormony tarczycy

•

prostaglandyny – powodują wzrost temperatury ciała

•

wzrost wapnia i sodu – powodują spadek temperatury ciała

212. Na ile człowiekowi starcza witaminy B12 i kwasu foliowego?
Kwas foliowy - ilość zmagazynowana w wątrobie pokrywa zapotrzebowanie na około 4 miesiące
Witamina B12 - zapotrzebowanie dobowe 1-3 ng, w wątrobie zmagazynowane 3-4 mg witaminy, ilość zmagazynowana pokrywa
zapotrzebowanie na 3 lata.

213. Hipoksja – rodzaje
Hipoksja to niedobór tlenu w tkankach powstający w wyniku zmniejszonej dyfuzji tlenu z płuc lub zaburzenia transportu tlenu przez krew do
tkanek. Ze względu na różne czynniki możemy wyróżnić hipoksję:

•

hipoksemiczną – ze względu na zmniejszenie dyfuzji tlenu w płucach

•

anemiczną – w wyniku zmniejszenia pojemności tkankowej krwi (np. po krwotoku lub zatruciu tlenkiem węgla)

•

krążeniową – ze względu na niedostateczny napływ tlenu z krwią

•

hipotoksyczną

•

wysokościową – niedotlenienie tkanek podczas pobytu na znacznych wysokościach nad poziomem morza, gdzie obniżone jest
ciśnienie atmosferyczne

W ostrej chorobie wysokościowej występuje ból głowy, zmęczenie, zawroty głowy, palpitacje, nudności, utrata apetytu, bezsenność,
hipoksemia i alkaloza oddechowa na skutek hiperwentylacji automatycznej

214. Powiązanie antytrombiny III z heparyną
Antytrombina III jest inhibitorem trombina i czynnika X. Heparyna zwiększa jej aktywność antykoagulacyjną.

215. Plamka ślepa i plamka żółta

•

plamka żółta to miejsce na siatkówce oka o największej rozdzielczości widzenia związanej z największym zagęszczeniem czopków

•

plamka ślepa – miejsce na siatkówce oka, w którym nerw wzrokowy opuszcza gałkę oczną i biegnie w stronę mózgu - jest ono
całkowicie pozbawione fotoreceptorów (czopków i pręcików), jest więc niewrażliwe na światło

208.Odruch Cushinga
Zespół reakcji organizmu ludzkiego na zwiększone ciśnienie, spowodowane obrzękiem mózgu. Jeśli ciśnienie wewnątrzczaszkowe wzrośnie do
poziomu 15 mm Hg, jest to niebezpieczne dla życia. Odruch powoduje początkowo wzrost ciśnienia tętniczego, mający zachować perfuzję
mózgową. Potem następuje bradykardia, w końcu zmniejsza się częstotliwość oddechów. Kiedy ciśnienie wewnątrzczaszkowe wzrośnie do
krytycznego poziomu, ustaje przepływ krwi, dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego, zwolnienia tętna i zgonu chorego.

209.W trakcie ostrego bólu stężenie kortyzolu spada czy maleje? Dlaczego?
W trakcie ostrego bólu stężenie kortyzolu wzrasta, kortyzol zwiększa wytrzymałość na ból. W ośrodkowym układzie nerwowym wywołuje
zmiany opisu EEG i euforię.

210. Białka ostrej fazy dodatnie i ujemne – czym się różnią?
Białka ostrej fazy to grupa białek surowicy krwi, uwalnianych przez wątrobę w wyniku reakcji na zakażenie organizmu - pobudzają fagocytozę,
ułatwiają eliminację patogenów. Modyfikują również działanie innych białek odpornościowych, chronią przed niszczącym wpływem enzymów
osoczowych i komórkowych, dostających się do krwi z uszkodzonych narządów.
Dzielimy na białka dodatnie, których stężenie wzrasta w czasie reakcji ostrej fazy, oraz ujemne, których stężenie maleje.
Do białek dodatnich zaliczamy: białko C reaktywne, kwaśną glikoproteinę, antychymotrypsynę, antytrypsynę, ceruloplazmię i haptoglobinę.
Białkami ujemnymi są transferyna i albumina.

211. Gdzie i przez co wytwarzany jest NO, jakie spełnia funkcje?
Tlenek azotu wytwarzany jest przez śróbłonek. Odpowiada za regulację napięcia naczyń krwionośnych i co za tym idzie ciśnienia tętniczego
krwi, hamuje agregację płytek krwi i leukocytów, w ośrodkowym układzie nerwowym pełni funkcję neuromodulatora (np. wpływ na pamięć),
w obwodowym układzie nerwowym działa jak neurotransmiter i wpływa na motorykę przewodu pokarmowego.

212. Jakie włókna są w płucach i które odpowiadają za sprężystość w spokojnym oddychaniu?
W płucach występują włókna kolagenowe i sprężyste.
Sprężystość to inaczej uległość płuc, którą możemy policzyć jako: U = V/P (V - przestrzeń powietrzna; P – ciśnienie)
Sprężystość wzrasta z wiekiem i w rozedmie płuc, następuje jej spadek w zwłóknieniu płuc. Na uległość ma też wpływ elastyczność tkanki
płucnej i włókna tkanki łącznej.

213. Jak zmieni się stężenie jonów wapnia podczas zasadowicy oddechowej?
Zmniejszenie stężenia jonów wodorowych prowadzi do obniżenia frakcji wapnia zjonizowanego.

214. Co jest transportowane z limfą? Czy tłuszcze są transportowane?
W czasie trawienia pokarmów w przewodzie pokarmowym chłonka odpływająca od narządów jamy brzusznej jest bogata w tłuszcze
wchłonięte w jelicie i białka zsyntetyzowane w narządach jamy brzusznej, przede wszystkim w wątrobie. W naczyniach chłonnych wątroby
występuje najwięcej białek. Odpływ białek wytwarzanych przez komórki lub przefiltrowanych z osocza krwi zapobiega gromadzeniu się białek
w płynie tkankowym i sprzyja utrzymaniu jego stałego ciśnienia onkotycznego. Przez naczynia te wracają do krwi także recyrkulujące
limfocyty.

215. Ogólna budowa hemoglobiny
Zbudowana z białka globiny i 4 łańcuchów polipeptydowych i 4 cząsteczek hemu. Każda cząsteczka hemu połączona jest z jednym łańcuchem
polipeptydowym. U ludzi dorosłych 97% hemoglobiny stanowi hemoglobina A1. Cząsteczka hemoglobiny zawiera 4 atomy żelaza, do których
przyłącza się tlen tworząc oksyhemoglobinę

216. Hipo- i hiperkaliemia

•

hiperkaliemia – zwiększenie ilości jonów potasowych – powoduje osłabienie mięśni, wiotkie porażenie mięśni kończyń i
oddechowych, upośledzenie kurczliwości mięśnia sercowego; w kwasicy oddechowej utrata jonów potasowych przez komórkę w
następstwie przenikania jonów wodorowych;

•

hipokaliemia – zmniejszenie ilości jonów potasowych

217. Jak wpływa potas i wapń na przewodzenie w układzie bodźcoprzewodzącym?
Spoczynkowa depolaryzacja we włóknach Purkinjego przebiega tym wolniej im ich większe jest stężenie jonów K+ w ich środowisku.
Przy stężeniu > 5mmoli jest ona całkowicie zahamowana.

218. Jak się różnią powinowactwa do tlenu w hemoglobinie, mioglobinie i Hb płodowej?

•

HbF – 2 łańcuchy alpha i 2 gamma – ma większe powinowactwo do tlenu na skutek mniejszej działalności 2,3-BPG

•

HbA – 2 łańcuchy alpha i 2 beta – powinowactwo zależne od czynników standardowych

•

mioglobina – wyższe powinowactwo od HbA, rezerwuar tlenu i energii w mięśniach

219. Dlaczego hemoglobina płodowa nie sprawdziłaby się w życiu pozamacicznym?
Hemoglobina płodowa, ma większe powinowactwo do tlenu niż HbA, dzięki czemu jest w stanie pobrać tlen z krwi matki przez łożysko i
uwolnić go w tkankach płodu. W życiu pozamacicznym jest zastępowana, gdyż słabiej uwalnia tlen w tkankach przy wyższym ciśnieniu
parcjalnym tlenu

220. Przestrzeń martwa płuc

•

anatomiczna - utworzona jest przez drogi oddechowe, których nie ma warunków anatomicznych do wymiany gazów pomiędzy
powietrzem, a krwią: jama nosowa,gardło, krtań, tchawica, oskrzela i oskrzeliki (zostaje w nich 150 ml powietrza)

•

fizjologiczna - powietrze wdychane, które dostało się do pęcherzyków, ale nie uległo wymianie gazowej - w ścianie tych pęcherzyków
krew nie przepływa lub przepływa jej zbyt mało, aby całe wprowadzone powietrze mogło ulec wymianie gazowej; u ludzi zdrowych
martwa przestrzeń fizjologiczna jest mała, natomiast u chorych znacznie się powiększa.

221. Chemotaksja
Jest to zdolność kierowania się do ognisk zapalnych, ognisk rozmnażania się bakterii, martwych tkanek i innych obcych ciał, wykazują ją
granulocyty.

222. Opsonizacja
Zjawisko polegające na tym, że określone cząsteczki mogą przyłączać się do powierzchni patogenu i następnie ułatwiać fagocytozę. Substancje
te nazywamy opsoninami i obok przeciwciał oraz elementów dopełniacza mogą to być dodatkowe, inne białka, np. fibronektyna, fibrynogen.

223.Krążenie krwi w naczyniach żylnych nóg
Obiegiem krwi rządzą prawa fizyki. Naczynia żylne nie potrafią same pompować krwi w górę ciała. Pomagają im w tym mięśnie nóg, które
naciskają na ich ściany. W zdrowych żyłach krew nigdy się nie cofa, gdyż zapobiegają temu zastawki otwierające się w jedną stronę.
W chorych, poszerzonych naczyniach zastawki nie pracują. Krew cofa się lub przenika do naczyń położonych bliżej skóry. Sprzyja temu słaba
praca mięśni łydek, w wyniku czego wypełnione krwią żyły poszerzają się coraz bardziej, stają się nabrzmiałe i wiotkie.

224. Skąd w organiźmie bierze się witamina C, K i kwas foliowy?

•

witamina C - wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, ułatwia gojenie się ran, złamań, hamuje tworzenie się sińców,
powstawania krwotoków, krwawień dziąseł, podnosi odporność na zakażenia, uszkodzenia oraz na choroby, szczególnie w okresach
przeciążenia fizycznego, skraca czas trwania zakażenia; musi być dostarczana do organizmu człowieka, znajduje się w świeżych
owocach i warzywach

•

witamina K – ulega regeneracji w organizmie (cykl witaminy K)

•

kwas foliowy - kwas foliowy reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek; wpływa dodatnio na system nerwowy i mózg, decyduje o
dobrym samopoczuciu psychicznym; zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej u rozwijającego się w łonie matki dziecka, ma
pozytywny wpływ na wagę i rozwój noworodków; bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego, w przekazywaniu cech
dziedzicznych komórek, reguluje ich podział; musi być dostarczany w pokarmie – zielonolistne warzywa i owoce

225. Wentylacja minutowa i pęcherzykowa

•

wentylacja minutowa – ilość powietrza przepływająca przez płuca w ciągu 1 minuty

•

wentylacja pęcherzykowa – ilość powietrza, którą nabrały pęcherzyki płucne w akcie wdechu

226. Czemu w kwasicy jest hiperkaliemia a w zasadowicy odwrotnie?
Duże zużycie energetyczne ATP, będące siłą napędową dla pompy sodowo-potasowej w kwasicy wyzwala uwalnianie z pracujących mięśni
potasu, powodując hiperkaliemię. Na odwrót w zasadowicy.

227. Czynniki antyagregacyjne krwi
Najsilniejszym czynnikiem antyagregacyjnym krwi jest prostacyklina, działająca antagonistycznie do trombocytów. Hamowanie procesu
agregacji ma miejsce w profilaktyce i leczeniu stanów nadkrzepliwości, czyli gdy jest za duża agregacja trombocytów.
Aspiryna – blokuje cyklooksygenazę, będącą materiałem zapalnym dla trombocytów.

228. Urokinaza
Urokinaza jest aktywatorem plazminogenu, uwalniany przez komórki śródbłonka naczyń krwionośnych oraz nabłonków wyściełających
kanaliki wyprowadzające różnych narządów (np. kanaliki nerkowe, gruczoł sutkowy). Wykrywana jest w dużych ilościach w moczu i w
warunkach fizjologicznych aktywuje przejście plazminogenu w plazminę, a tym samym proces fibrynolizy (rozpuszczania skrzepu). Bywa
wykorzystywana klinicznie jako lek pierwszego rzutu we wczesnej fazie procesu zakrzepowego np. zawale serca

229. Wzmocnienie i wymiana przeciwprądowa

•

wzmocnienie przeciwprądowe – mechanizm prowadzący do nagromadzenia substancji osmotycznie czynnych w świetle kanalików,
naczyń nerkowych i w płynie śródmiąższowym w stężeniach wzrastających w kierunku od kory do brodawek nerkowych

◦

ramię wstępujące pętli nefronu jest nieprzepuszczalne dla wody – stałe usuwanie substancji z tego ramienia powoduje
rozcieńczanie płynącego tam moczu kanalikowego, jednak podwyższa się osmolarność śródmiąższu, który dyfundując do
przepuszczalnego ramienia zstępującego powoduje zwiększanie osmolarności w miarę zbliżania się do zagięcia pętli

◦

transport NaCl z ramienia wstępującego wytwarza na każdym poziomie pętli różnicę stężeń pomiędzy światłem a otaczającym
śródmiąższem

◦

ciągłe usuwanie substancji w jednym ramieniu i dodawanie w drugim to zwielokrotnienie pojedynczego efektu i wzmocnienie
przeciwprądowe

•

wymiana przeciwprądowa – uwarstwienie stężeń dotyczy też naczyń krwionośnych - w związku z niewielką różnicą stężenia
nagromadzone substancje nie ulegają wypłukaniu i rozproszeniu

230. Co powoduje nadmiar aldosteronu i nadmiar wazopresyny?

•

czynniki nasilające wydzielanie aldosteronu: zmniejszenie ilości jonów sodu, zwiększenie ilości jonów potasu w osoczu, wzrost
wydzielania ACTH w przysadce, wzrost wydzielania reniny w nerce

•

nadmiar aldosteronu prowadzi do zespołu Conna – objawy to nadciśnienie, oddawanie dużych ilości moczu, bóle głowy, zaburzenia
wzroku, utrata potasu

•

czynniki nadmiernego wydzielania wazopresyny: uraz czaszki, uszkodzenie podwzgórza

•

nadmiar wazopresyny prowadzi do zespołu Schwartza-Barttera – charakteryzuje się hipourykemią (obniżonym stężeniem kwasu
moczowego w surowicy) i zaburzeniami ze strony ośrodkowego układu nerwowego (spadek napięcia mięśniowego, wymioty, zmiana
osobowości, labilność emocjonalna, nadmierna pobudliwość)

231. Maksymalna dowolna wentylacja
Jest to świadome przewentylowanie płuc – powoduje na skutek wzrostu poziomu dwutlenku węgla i wapnia we krwi mroczki przed oczkami,
zawroty głowy, ostatecznie może pojawić się hiperwentylacja.

232.Gdzie mogą powstać obrzęki podczas pobytu w kosmosie?
Zanika tutaj ciśnienie hydrostatyczne, zaś brak tego ciśnienia powoduje, że płyny które do tej pory znajdowały się w dolnych partiach ciała
astronauty, przemieszczają się do górnych części – pojawia się obrzęk na twarzy, nabrzmiewają żyły w okolicy szyi.

233. Wskaźnik sercowy
Jest to stosunek objętości minutowej do powierzchni ciała. Jest ważny ze względu na występującą niekiedy potrzebę podania leku w konkretnej
dawce właśnie w stosunku do wskaźnika sercowego.

234. Co się dzieje, gdy odpływ moczu zostanie zablokowany?

•

rozejście się zbędnych metabolitów z powrotem do organizmu – zatrucie organizmu

•

wodonercze, mogące doprowadzić do niewydolności nerek i zgonu pacjenta

•

kolka nerkowa i pojawienie się kamieni nerkowych

235. Kiedy wydzielana jest renina?

•

bezpośrednim czynnikiem jest spadek ciśnienia tętniczego w tętniczkach nerkowych, do czego mogą doprowadzić poniższe

•

zmniejszenie objętości ECF

•

zmniejszenie objętości TBV

•

zmniejszenie stężenia jonów sodu w płynach ustrojowych

•

obniżenie ciśnienia tętniczego krwi w zbiorniku tętniczym dużym, występujące przy zmianie pozycji ciała z leżącej na stojącą

•

zmniejszenie przepływu krwi tętniczej przez nerki na skutek skurczu błony mięśniowej tętnic nerkowych

•

spadek wydalania sodu

•

wzrost RR

•

zbyt duże zmagazynowanie sodu

•

hamują wydzielanie: ANF, angiotensyna II, zwiększona zawartość potasu

236.Co to jest diureza osmotyczna, dlaczego występuje w cukrzycy?
Ciśnienie wywołane dużymi ilościami związków rozpuszczonych, które nie ulegają resopcji w kanalikach nerkowych prowadzi do zwiększenia
objętości moczu. Związki te zatrzymuję wodę w kanalikach – wraz ze zwiększającą się ilością związków wydalanych stężenie moczu zbliża się
do stężenia osocza. Tak samo dzieje się w cukrzycy – już w kanaliku bliższym znajduje się bardzo dużo glukozy, która nie może być
resorbowana

237. Żółć
Jest to płynna wydzielina wątroby, jedna z substancji wspomagających soki trawienne. Zawiera kwasy żółciowe, cholesterol, lecytynę, mocznik
i sole mineralne. Żółć jest niezbędna w procesie emulgowania tłuszczów, czyli rozbijania ich na drobną zawiesinę umożliwiającą trawienie ze
względu na obecność lipaz, rozkładających tych tłuszcze. Żółć wspomaga trawienie i wchłanianie tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w
tłuszczach: A, D, E, K i F. Razem z żółcią wydalany jest cholesterol, kwasy żółciowe, leki, toksyny, barwniki żółciowe i substancje

nieorganiczne, takie jak Cu, Zn i Hg. Wydzielone do jelita kwasy żółciowe po zakończeniu swego udziału w trawieniu podlegają reabsorpcji w
procesie krążenia wątrobowo-jelitowego.

238.Co wydzielane jest z sokiem trzustkowym?
W soku trzustkowym o odczynie zasadowym (pH = 7,1-8,4) znajdują się wodorowęglany, trypsynogen, trypsyna i chymotrypsyna (enzymy
proteolityczne), rybo- i deoksyrybonukleaza (enzymy trawiące kwasy nukleinowe), amylaza trzustkowa (enzym rozkładający cukry), lipaza
(enzym hydrolizujący tłuszcze).

239.Czym jest i gdzie zachodzi glukoneogeneza?
Jest to enzymatyczny proces przekształcania niecukrowych prekursorów w glukozę – zachodzi w cytoplaźmie komórek wątrobowych.

240. Co się dzieje po zaciśnięciu ręki z krążeniem, mięśniami i nerwami?
Następuje izotoniczny skurcz mięśni, zwiększa się ciśnienie w naczyniach, opory w naczyniach się zwiększają.

241. Dlaczego ręka sinieje przy zaciskaniu pięści?
Ręka sinieje ponieważ jest zablokowane krążenie krwi w naczyniach i następuje powolne niedotlenienie tkanek

242. Układ dopełniacza
Układ dopełniacza to zespół białek obecnych w osoczu, pełniący ważną funkcję w nieswoistej i swoistej odpowiedzi immunologicznej. Jego
działanie polega na aktywacji kaskady enzymatycznej, doprowadzającej do szeregu zjawisk mających istotne znaczenie w przebiegu
odpowiedzi immunologicznej i reakcji zapalnej.
Do głównych zadań układu dopełniacza należą: liza komórek bakteryjnych i niektórych wirusów, a także zmodyfikowanych lub uszkodzonych
komórek organizmu, opsonizacja bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów (ułatwienie fagocytozy, zwane immunofagocytozą), działanie
chemotaktyczne i aktywujące na fagocyty, ogólna aktywacja odpowiedzi odpornościowej (reakcji zapalnej), udział w usuwaniu kompleksów
immunologicznych.

243. Długość snu a temperatura ciała

•

ludzie, charakteryzujący się wyższym wieczornym skokiem temperatury - „nocne marki”

•

ludzie z brakiem wieczornego skoku temperatury - „ranne ptaszki”

244. Ciśnienie w jamie opłucnej w trakcie zapalenia opłucnej
Ciśnienie w jamie opłucnej to ciśnienie płynu w jamie między opłucną płucną a ścienną.
W suchym, wysiękowym zapaleniu opłucnej zmniejsza się ilość płynu, ciśnienie wzrasta, obie blaszki trą o siebie – przy osłuchiwaniu słychać
trzaski, jak trzeszczenie śniegu pod butami.

245. Objętość zamykania płuc
Objętość powietrza w płucach, przy której zamykają się drobne drogi oddechowe, z wiekiem objętość ta wzrasta

246. Praca oddechowa:

•

związana z podatnością płuc – rozciąganie płuc (praca na pokonanie tych sił)

•

praca na pokonanie oporów tkankowych

•

praca na pokonanie oporów dróg oddechowych

•

w przypadku pierwszego – energia odzyskiwana jest w trakcie wydechu biernego, przy reszcie energia jest stracona

247. Antypiretyki
Leki działające przeciwgorączkowo. Wyróżniamy: wazopresynę, ACTH, hormon stymulujący melanocyty, antagonistów IL-1, rozpuszczalne
fragmenty TNF, IL-4, IL-10, inhibitory cyklooksygenazy (aspiryna, ibuprofen), wazodilatatory

248. W jakiej pozycji powinniśmy trzymać pacjenta z zawałem?
Pacjent z zawałem nie może leżeć – po nitroglicerynie rozszerza się łożysko naczyniowe – krew zostaje w nogach, bo prawa komora pompuje,
a lewa jest niewydolna. Pacjent ma powiększoną filtrację w płucach, topi się we własnym płynie międzykomórkowym – aby zapobiec
„utonięciu”, należy zmniejszyć obciążenie prawej komory serca.

249. Hormony odpowiedzialne za gospodarkę sodową

•

wzrost stężenia reniny, angiotensyny, aldosteronu – wzrost stężenia jonów sodowych (szczególnie przy hiponatremii)

•

spadek stężenia reniny, angiotensyny, aldosteronu – spadek stężenia jonów sodowych

250. Czas reakcji
Czas upływający od momentu zadziałania bodźca do momentu wystąpienia odpowiedzi.