Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Stosowanie substancji psychoaktywnych
przez młodzież szkół śląskich
 zasięg, skutki i przeciwdziałanie
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz
Krzysztof Sas-Nowosielski
Stosowanie substancji psychoaktywnych
przez młodzież szkół śląskich
 zasięg, skutki i przeciwdziałanie
Oficyna Wydawnicza  Impuls
Kraków 2007
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
� Copyright by Oficyna Wydawnicza  Impuls , Kraków 2007
Recenzent:
prof. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki
Redakcja wydawnicza:
Beata Bednarz
Korekta:
Danuta Porębska
Projekt okładki:
Ewa Beniak-Haremska
ISBN 978-83-7308-860-3
Oficyna Wydawnicza  Impuls
30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5
tel. [phone], fax [phone]
www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: [e-mail]
Wydanie I, Kraków 2007
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis treści
Wstęp ..................................................................................................... 9
Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz, Krzysztof Sas-Nowosielski
Rozdział I
Etiologia i epidemiologia stosowania
substancji psychoaktywnych przez młodzież ............................................ 11
1.1. Przyjmowanie narkotyków i steroidów anaboliczno-androgennych
przez młodzież ................................................................................. 11
1.1.1. Przyczyny sięgania po środki uzależniające ............................. 11
1.1.2. Kryteria diagnostyczne i fazy rozwoju uzależnienia ................. 13
1.1.3. Czynniki determinujące powstawanie uzależnienia ................. 17
1.2. Zasięg i przyczyny stosowania substancji psychoaktywnych
wśród młodzieży śląskiej .................................................................. 21
1.2.1. Odczuwanie pokusy sięgnięcia po narkotyki .......................... 22
1.2.2. Przyjmowanie narkotyków przez badanych ............................ 23
1.2.3. Skutki uboczne doznawane przez badanych
z powodu stosowania narkotyków .......................................... 24
1.2.4. Znajomość osób, które doznały negatywnych skutków
przyjmowania substancji psychoaktywnych ............................ 25
1.2.5. Motywy osób niebiorących narkotyków ................................. 27
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
>� Spis treści
Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz, Krzysztof Sas-Nowosielski
Rozdział II
Konsekwencje przyjmowania poszczególnych rodzajów
substancji psychoaktywnych a ich stosowanie w badanej populacji ......... 31
2.1. Kanabinole (przetwory konopi indyjskich) ...................................... 31
2.1.1. Charakterystyka kanabinoli i ich wpływ
na funkcjonowanie psychosomatyczne ................................... 31
2.1.2. Stosowanie kanabinoli w badanej populacji ........................... 35
2.2. Stymulanty ...................................................................................... 38
2.2.1. Charakterystyka stymulantów i ich wpływ
na funkcjonowanie psychosomatyczne ................................... 38
2.2.2. Stosowanie stymulantów w badanej populacji ........................ 45
2.3. Halucynogeny ................................................................................. 48
2.3.1. Charakterystyka substancji halucynogennych
i ich wpływ na funkcjonowanie psychosomatyczne ................ 48
2.3.2. Stosowanie środków halucynogennych
w badanej populacji ............................................................... 51
2.4. Inhalanty (środki wziewne) .............................................................. 53
2.4.1. Charakterystyka inhalantów i ich wpływ
na funkcjonowanie psychosomatyczne ................................... 53
2.4.2. Stosowanie inhalantów w badanej populacji .......................... 57
2.5. Depresanty ...................................................................................... 58
2.5.1. Charakterystyka depresantów i ich wpływ
na funkcjonowanie psychosomatyczne ................................... 58
2.5.2. Stosowanie depresantów w badanej populacji ........................ 63
2.6. Opiaty ............................................................................................. 65
2.6.1. Charakterystyka opiatów i ich wpływ na funkcjonowanie
psychosomatyczne .................................................................. 65
2.6.2. Stosowanie opiatów w badanej populacji ................................ 69
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis treści ?�
2.7. Steroidy anaboliczno-androgenne .................................................. 70
2.7.1. Charakterystyka steroidów anaboliczno-androgennych
i ich wpływ na funkcjonowanie psychosomatyczne .............. 70
2.7.2. Stosowanie steroidów anaboliczno-androgennych
w badanej populacji ............................................................. 75
Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz
Rozdział III
Profilaktyka uzależnień ......................................................................... 79
3.1. Definicja i cele działań profilaktycznych ......................................... 79
3.2. Rozstrzygnięcia dotyczące posiadania i stosowania
substancji psychoaktywnych w polskim systemie prawnym ............ 80
3.3. Rodzaje programów profilaktycznych ............................................ 82
3.4. Profilaktyka w szkole ..................................................................... 87
3.5. Zasady i metody pracy w grupie ..................................................... 93
Bibliografia ........................................................................................... 97
Aneks 1
Kwestionariusz ankiety dotyczącej uzależnień w szkole .......................... 105
Aneks 2
Przykładowe przepisy szkolne dotyczące posiadania i stosowania
substancji psychoaktywnych (które powinien podpisać
i posiadać w wersji drukowanej każdy uczeń) ........................................ 107
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wstęp
W jednej ze swych książek Hanna Rylke pisze:
[...] nasze dzieci i nasi uczniowie są ekspertami od narkotyków. Wiedzą o nich
bardzo dużo, niezależnie od tego, czy sami ich używają, czy nie. Większość z nas
ma małe szanse, aby im dorównać orientacją w problemie i praktyczną wiedzą
(Rylke, 1999, s. 10).
Znajomość sposobów manipulowania stanem psychofizycznym własne-
go organizmu za pomocą substancji psychoaktywnych jest bowiem wśród
młodego pokolenia duża. Znaczne są także rozmiary zjawiska praktyczne-
go wykorzystywania tej wiedzy, dla różnych zresztą celów. Jego społeczne
rozmiary nie ograniczają się już do granic wyznaczanych przez dewiacyjne
subkultury młodzieżowe lub tzw. margines społeczny, lecz obejmują coraz
szersze kręgi społeczne. Substancje psychoaktywne są bowiem postrzegane
jako środki wspomagające naukę czy dobrą zabawę, a nawet są traktowane
jako niezbędny warunek obu tych sfer aktywności. Prawdą są też słowa koń-
czące konstatację H. Rylke  wiedza rodziców i nauczycieli na temat narko-
tyków, ich działania, motywów korzystania z nich i zasięgu wśród młodzieży
jest daleka od poziomu, który pozwalałby na prowadzenie z młodymi ludz
mi
skutecznego dialogu w zakresie powstrzymania ich od sięgania po omawiane
tu środki uzależniające. Powodują one bowiem fizyczną degradację organi-
zmu, uszkadzając wiele organów wewnętrznych (zwłaszcza mózg), a także
transformację psychiczną (uzależniając, stymulując niekiedy zachowania
agresywne, wywołując zaburzenia psychiczne itp.) oraz swoistą przemianę
w sferze wolicjonalnej, wyrażającą się poszukiwaniem tylko takich sposobów
rozwiązywania problemów w nauce, kształtowania własnej sylwetki czy na-
wiązywania kontaktów społecznych, które wymagają niewiele wysiłku.
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
��9� Wstęp
Jak już wspomniano, aby móc podejmować skuteczne działania profilak-
tyczne, potrzebna jest wiedza na temat zasięgu omawianego zjawiska w inte-
resującej nas populacji. Temu właśnie celowi ma służyć niniejsza praca. Zo-
stały w niej omówione poszczególne kategorie substancji psychoaktywnych
(kanabinole, stymulanty, halucynogeny, inhalanty, depresanty, opiaty oraz
 rzadziej opisywane w polskiej literaturze przedmiotu  steroidy anabolicz-
no-androgenne) z uwzględnieniem ich charakterystyki oraz wpływu na funk-
cjonowanie psychosomatyczne, kryteriów rozpoznawania ich przyjmowania
oraz zasięgu stosowania wśród młodzieży szkolnej. W jednym z rozdziałów
zostały przedstawione wyniki własnych badań, których celem było znale-
zienie odpowiedzi na pytanie o to, jak często były używane przez młodzież
poszczególne kategorie narkotyków, a także o to, jakie motywy kierowały
osobami biorącymi oraz czy doznawały one w związku z tym jakichś niepożą-
danych skutków. Odrębny rozdział został poświęcony wybranym zagadnieniom
profilaktyki uzależnień, w tym założeniom najbardziej popularnych strategii
profilaktycznych (programom informacyjnym, afektywnej edukacji, kompe-
tencjom społecznym, działaniom alternatywnym, wczesnej interwencji) oraz
możliwościom organizowania działań profilaktycznych w szkole.
Autorzy
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce