„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Zdzisław Feldo

Określanie właściwości surowców i skór wyprawionych do
produkcji obuwia 744[02].O2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Jadwiga Rudecka
mgr inż. Katarzyna Stępniak



Opracowanie redakcyjne:
inż. Zdzisław Feldo



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka












Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[02].O2.01
„Określanie właściwości surowców i skór wyprawionych do produkcji obuwia”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu obuwnik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

6

3. Cele kształcenia

7

4. Przykładowe scenariusze zajęć

8

5. Ćwiczenia

12

5.1. Budowa skóry surowej i metody konserwacji

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Wyprawa i wykończanie skór

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

5.3. Właściwości i charakterystyka skór stosowanych w obuwnictwie

17

5.3.1. Ćwiczenia

17

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7. Literatura

28

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Określanie właściwości surowców i

skór wyprawionych do produkcji obuwia”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie obuwnik 744[02].

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne,

–

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

–

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
– pokazu z objaśnieniem,
– ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować

samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest

przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne udzielanie odpowiedzi na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają

ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne
możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły.
Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie

odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

4

niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu

całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

744[02].O2

Surowce, półprodukty i materiały

obuwnicze

744[02].O2.01

Określanie właściwości surowców

i skór wyprawionych do produkcji

obuwia

744[02].O2.02

Zastosowanie materiałów

włókienniczych w procesie

wytwarzania obuwia

744[02].O2.03

Charakteryzowanie tworzyw

skóropodobnych stosowanych

w produkcji obuwia

744[02].O2.05

Dobieranie materiałów pomocniczych

do produkcji obuwia

744[02].O2.04

Określanie materiałów na spody

obuwia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

definiować podstawowe prawa chemii, fizyki,

−

posługiwać się symbolami pierwiastków chemicznych,

−

zapisywać podstawowe typy reakcji chemicznych,

−

posługiwać się przyrządami pomiarowymi,

−

wyznaczać i obliczać masę materiałów stałych i cieczy,

−

dokonywać pomiaru i obliczać powierzchnie materiałów płaskich,

−

dokonywać pomiaru i obliczać objętość naczyń,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami technicznymi i zawodowymi,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

odczytywać i stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w pracowniach i pomieszczeniach w których
będzie odbywał zajęcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

7

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozpoznać surowce i półprodukty skórzane,

–

scharakteryzować histologiczną i topograficzną budowę skóry,

–

ocenić jakość skór surowych oraz określić sposób ich konserwacji,

–

scharakteryzować metody wyprawy i wykończania skór,

–

określić wpływ metod wyprawy i wykończania na właściwości skór,

–

zmierzyć powierzchnię i grubość skóry wyprawionej w punktach standardowych,

–

określić

dopuszczalne

spadki

grubości

i

kierunki

najmniejszej

ciągliwości

poszczególnych rodzajów skór wyprawionych,

–

scharakteryzować oraz rozpoznać wady skór,

–

określić wpływ wad skóry na jej właściwości użytkowe,

–

ocenić organoleptycznie jakość skóry oraz zakwalifikować do odpowiedniego gatunku,

–

zakwalifikować skórę do produkcji określonego typu obuwia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……….............................................

Modułowy program nauczania:

Obuwnik 744[02]

Moduł:

Surowce, półprodukty i materiały obuwnicze 744[02].O2

Jednostka modułowa:

Określanie właściwości surowców i skór wyprawionych
do produkcji obuwia 744[02].O2.01

Temat:

Rozpoznawanie wad wymierzalnych i niewymierzalnych skór naturalnych.

Cel ogólny: Ukształtowanie

umiejętności

rozpoznawania

wad

wymierzalnych

i niewymierzalnych skór naturalnych, korzystania z norm, wyciągania
wniosków.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozpoznać wady skór,

–

zdefiniować wady skór,

–

określić wpływ wad na jakość skóry.

Metody nauczania–uczenia się:
–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

próbki skór,

–

normy,

–

przybory do pisania.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

każdy uczeń otrzymuje próbki skór naturalnych.

−

przeprowadza ocenę organoleptyczną.

−

kwalifikuje wadę do określonego rodzaju.

−

definiuje wadę.

−

określa wpływ wady na jakość skóry.

5. Po wykonaniu wszystkich działań uczeń dokonuje analizy wykonanego ćwiczenia.
6. Uczeń określa swoje mocne i słabe strony.
7. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.
8. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w kolejności wykonywania.
9. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

9

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Określ wpływ wad na jakość skóry.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności,

– odpowiedzi ustne, zadania testowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………

Modułowy program nauczania:

Obuwnik 744[02]

Moduł:

Surowce, półprodukty i materiały obuwnicze 744[02].O2

Jednostka modułowa:

Określanie właściwości surowców i skór wyprawionych
do produkcji obuwia 744[02].O2.01

Temat:

Dobierz skórę naturalną do wykonania obuwia damskiego wyjściowego.

Cel ogólny:

Ukształtowanie umiejętności dobierania skór naturalnych do wykonania
określonego wyrobu na podstawie badań organoleptycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozpoznawać asortyment skóry naturalnej,

–

przeprowadzić ocenę organoleptyczną skóry naturalnej,

–

korzystać z norm.

Metody nauczania–uczenia się:
– ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

indywidualna.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:
–

próbki skór naturalnych,

–

lupa,

–

normy,

–

przybory do pisania.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

każdy uczeń otrzymuje próbki skór naturalnych ( np.5 szt.).

−

uczeń dokonuje oceny organoleptycznej próbek skór naturalnych.

−

mierzy grubość próbek skór.

−

wybiera skórę, z której będzie wykonany wyrób.

−

uzasadnia wybór pisemnie w zeszycie ćwiczeń.

5. Po wykonaniu wszystkich działań uczeń dokonuje analizy wykonanego ćwiczenia.
6. Uczeń określa swoje mocne i słabe strony.
7. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.
8. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w kolejności wykonywania.
9. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

11

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Zaproponuj rodzaj skóry naturalnej do produkcji obuwia męskiego codziennego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności,

–

odpowiedzi ustne, zadania testowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Budowa skóry surowej i metody konserwacji

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na kartonie wielkości A4, narysuj schemat warstwowej budowy skóry. Oznacz

poszczególne warstwy i elementy w budowie skóry i wpisz ich nazwy obok rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania tej części poradnika,
2) przygotować karton A4 oraz materiały piśmienne,
3) narysować schemat budowy skóry,
4) oznaczyć poszczególne warstwy histologiczne strzałkami i dopisać ich nazwy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do pracy,

−

karton,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wskaż i nazwij miejsca topograficzne na skórze bydlęcej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozłożyć płasko skórę bydlęcą,
2) wskazać i nazwać części topograficzne skóry,
3) narysować na kartonie profil skóry bydlęcej,
4) narysowaną skórę podzielić na części topograficzne i dopisać nazwy tych części.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

13

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

skóra bydlęca,

−

stół do sortowania skór,

−

kreda szkolna,

−

karton,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Na kartonie wielkości A4 narysuj profile skóry: bydlęcej i końskiej. Liniami zaznacz

części topograficzne i wytnij je. Pokazując kolejne części, scharakteryzuj je.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować kartony – 2 sztuki,
2) narysować na kartonie profile skór wymienione w zadaniu,
3) liniami zaznaczyć podział topograficzny skór,
4) wyciąć poszczególne zaznaczone części,
5) wskazując kolejne elementy dokonać ich charakterystyki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do pracy,

−

dwa kartony o wymiarze A4,

−

przybory do rysowania,

−

nożyce,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Porównaj metody konserwacji skór przez solenie i suszenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku,
2) odszukać wiadomości w podręczniku i literaturze fachowej,
3) omówić metody konserwacji skór przez solenie i suszenie,
4) porównać metody konserwacji skór przez solenie i suszenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

przybory piśmienne,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

15

5.2. Wyprawa i wykończanie skór

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na kartonie wielkości A4, narysuj schemat wyprawy skór. Oznacz poszczególne etapy

i wpisz ich nazwy obok rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) przygotować karton A4 oraz przybory do pisania,
3) narysować schemat wyprawy skór,
4) oznaczyć poszczególne etapy i dopisać ich nazwy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do pracy,

−

karton,

−

materiały piśmienne,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj metodę garbowania chromowego i roślinnego na podstawie obserwacji

przekroju skóry.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się z próbkami skór,
3) wskazać metodę garbowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

16

Środki dydaktyczne:

−

próbki skór,

−

materiały piśmienne,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj metodę wykończenia skóry.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zapoznać się z próbkami skór,
3) wskazać metodę wykończenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki skór,

−

materiały piśmienne,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

17

5.3. Właściwości

i

charakterystyka

skór

stosowanych

w obuwnictwie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiar grubości oraz określ spadek grubości próbek skór przedstawionych Ci

przez nauczyciela i zaproponuj ich przeznaczenie dla obuwnictwa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania oznaczeń,
3) oznaczyć otrzymane próbki skór,
4) wykonać pomiar grubości otrzymanych próbek za pomocą grubościomierza,
5) określić spadek grubości próbek skór,
6) określić przeznaczenie próbek w obuwnictwie,
7) zapisać w zeszycie otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

10 próbek skór o różnej grubości,

–

grubościomierz,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny organoleptycznej skóry obuwiowej przedstawionej przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania oceny,
3) przedstawić plan działania,
4) rozłożyć skórę na stole,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

18

5) dokonać oceny organoleptycznej skóry od strony lica,
6) dokonać oceny organoleptycznej skóry od strony mizdry,
7) zapisać wyniki oceny w zeszycie,
8) przedstawić wyniki oceny na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

skóra obuwiowa,

–

stół,

–

wybór norm,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Na planszy masz podane właściwości skór wyprawionych. Pogrupuj je odpowiednio dla

skór wierzchnich, podszewkowych i spodowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z określonym fragmentem materiału nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z przedstawionymi właściwościami,
4) narysować w zeszycie tabelę z rubrykami właściwości skór i ich asortymentów,
5) wpisać właściwości skór w odpowiednie rubryki tabeli.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– zestaw właściwości skór naturalnych,
– wzór tabelki,
– przybory do rysowania i pisania,
– zeszyt ćwiczeń,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Określanie właściwości
surowców i skór wyprawionych do produkcji obuwia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

– zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 19 są z poziomu podstawowego,
– zadania 11, 16, 17, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. d, 5. a, 6. a, 7. a, 8. a, 9. a, 10. a , 11. d,
12. b, 13. d, 14. b, 15. d, 16. a, 17. a, 18. c, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić nazwę skóry zaraz po zdjęciu ze
zwierzęcia

A

P

a

2

Zdefiniować pojęcia

B

P

c

3

Określić elementy układu topograficznego
skóry bydlęcej

A

P

c

4

Określić proces wyprawy

B

P

d

5

Określić cel garbowania

A

P

a

6

Określić część topograficzną skóry
bydlęcej

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

20

7

Określić metodę konserwacji skór

C

P

a

8

Rozpoznać etap wyprawy skór

C

P

a

9

Określić metodę garbowania mineralnego

C

P

a

10

Określić przeznaczenie apretur
garbarskich

B

P

a

11

Określić warstwę skóry wyprawionej
decydującej o właściwościach
wytrzymałościowych

C

PP

d

12 Określić cel procesu wykończenia skór

A

P

b

13

Określić sposób wykończenia
lakierowanego

B

P

d

14

Dobrać urządzenia potrzebne do badania
grubości skóry

B

P

b

15

Określić rodzaj badań za pomocą dotyku i
węchu

B

P

d

16

Dobrać skórę cielęcą do określonego typu
obuwia

D

PP

a

17

Określić przeznaczenie skór bydlęcych
garbowanych metoda roślinną

D

PP

a

18 Określić sposób wykończenia anilinowego

D

PP

c

19

Dobrać maszynę do badania właściwości
wytrzymałościowych na rozciąganie i
rozdzieranie

C

P

a

20 Określić miejsce pomiaru grubości skóry

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

21

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę rozwiązywania testów z zadaniami wielokrotnego

wyboru.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom warunki do samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi oraz podaj czas

przeznaczony na rozwiązanie testu.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania testu (rozładuj

niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących określania właściwości surowców i skór

wyprawionych do produkcji obuwia. Wszystkie pytania są pytaniami wielokrotnego
wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X
(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję

z wykonanego zadania.

7. Trudności mogą przysporzyć Ci pytania: 11, 16, 17, 18, 20 gdyż są one na poziomie

trudniejszym niż pozostałe.

8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

22

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Skóra zaraz po zdjęciu z tuszy zwierzęcia to skóra

a) surowa.
b) wyprawiona.
c) konserwowana.
d) gotowa.

2. Kolagen, elastyna, keratyna to nazwy

a) warstw budowy histologicznej skóry.
b) części topograficznych skóry.
c) białek z których zbudowana jest skóra.
d) warstw komórek naskórka.

3. W układzie topograficznym skóry bydlęcej wyróżniamy

a) krupon, boki i warstwę termostatyczną.
b) kark, boki i warstwę siatkową.
c) krupon, kark i boki.
d) naskórek, skórę właściwą i warstwę podskórną.

4. Wyprawa skór to określenie procesu

a) konserwowania skór surowych.
b) zdejmowania skóry z tuszy zwierzęcia.
c) rozkroju skór na części topograficzne.
d) przygotowania do garbowania, garbowania i wykończanie skór.

5. Garbowanie skór ma na celu zabezpieczenie ich przed procesami gnilnymi, oraz

a) podniesienie temperatury skurczu skór.
b) wybarwienie lica skór.
c) pozbycie się tkanki tłuszczowej ze skóry.
d) nałożenie sztucznego lica.

6. „Słupiec”, to część topograficzna skóry

a) bydlęcej.
b) świńskiej.
c) owczej.
d) końskiej.

7. Metodą konserwacji skór surowych jest

a) solenie.
b) apreturowanie.
c) rozkrój.
d) dwojenie.

8. W którym z wymienionych etapów wyprawy skór, usuwane są z nich części zbędne

w postaci sierści, tkanki podskórnej, naskórka i tkanki tłuszczowej

a) Przygotowania do garbowania właściwego.
b) Garbowania właściwego.
c) Wykończania.
d) Uszlachetniania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

23

9. Garbowanie mineralne to garbowanie

a) chromowe.
b) roślinne.
c) roślinno-syntanowe.
d) chromowo- roślinne.

10. Apretury garbarskie wykończalnicze służą do

a) wykończania powierzchni skór.
b) zamalowania przecięć i głębokich uszkodzeń lica skór.
c) zmywania plam i zabrudzeń mizdry skór.
d) zmiękczania lica skór.

11. O wytrzymałości skór decyduje warstwa

a) termostatyczna.
b) licowa.
c) podskórna.
d) siatkowa.

12. Wykończenie skór przeprowadzamy w celu

a) nawodnienia tkanki skórnej.
b) nadania półwyrobowi odpowiednich cech zgodnie z jego przeznaczeniem.
c) związania garbnika z białkiem skórnym.
d) usunięcia ze skóry garbnika nie związanego ze skórą.

13. Wykończenie lakierowane skór polega na

a) szlifowaniu skóry od strony lica.
b) szlifowaniu skóry od strony mizdry.
c) nanoszeniu apretury.
d) nanoszeniu powłoki poliuretanowej

14. Do pomiaru grubości skóry wykorzystujemy

a) powierzchniarkę.
b) grubościomierz.
c) fleksometr.
d) dynanametr.

15. Ocena skór obuwiowych na podstawie dokładnego ich obejrzenia oraz sprawdzenia przez

dotyk i węch określane jest jako badanie

a) fizyczne.
b) chemiczne.
c) laboratoryjne.
d) organoleptyczne

16. Skóry cielęce wyprawione o grubości tkanki 0,8–1,0 mm, wykończane jako nubuki

w kolorze pastelowym przeznacza się do produkcji obuwia

a) luksusowego damskiego.
b) codziennego męskiego.
c) dziecięcego całorocznego.
d) specjalistycznego sportowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

24

17. Skóry bydlęce wyprawione metodą roślinną, charakteryzujące się małą elastycznością,

dużą ścisłością oraz odpornością na nasiąkliwość i ścieranie są stosowane na

a) podeszwy.
b) wierzchy obuwia.
c) podszewki do obuwia.
d) wyściółki.

18. Skóry wierzchnie obuwiowe z wykończeniem anilinowym, to skóry

a) ze sztucznym licem.
b) kryte grubą powłoką nieprzezroczystego pigmentu.
c) z powłoką o prześwitującym rysunku naturalnego lica.
d) z zeszlifowanym licem.

19. Badania wytrzymałości na rozciąganie i rozdzieranie przeprowadza się za pomocą

a) maszyny wytrzymałościowej.
b) fleksometru.
c) grubościomierza.
d) planimetru.

20. Pomiar grubości skóry przeprowadzamy

a) w miejscu uszkodzenia skóry.
b) w części karkowej skóry.
c) w punkcie standardowym.
d) w dowolnym miejscu na skórze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

25

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...................................................................................................

Określenie właściwości surowców i skór wyprawianych do produkcji
obuwai

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punktacja

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

26

TEST 2

Test praktyczny typu -„próba pracy” do jednostki modułowej „Określanie
właściwości surowców i skór wyprawionych do produkcji obuwia”

Treść zadania

Wyznacz punkt standardowy skóry bydlęcej, wykonaj oznaczenie grubości i określ

spadek grubości skóry. Postępuj zgodnie z instrukcją wykonania oznaczenia znajdującą się
w laboratorium pracowni materiałoznawstwa lub w zakładzie, w którym odbywają się
ćwiczenia praktyczne.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zalecane jest przeprowadzenie zadania testowego typu „próba
pracy”. Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom umiejętności w zakresie
wiedzy teoretycznej i sprawności praktycznego wykonywania czynności badawczych
stwierdzających przydatność skór naturalnych do celów przetwórczych.

Uczniowie powinni wykonywać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość

samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy
wykonanych badań praktycznych.

Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie

zadania zgodnie z instrukcją przeprowadzenia oznaczenia i w określonym czasie. Należy
zapewnić uczniowi warunki do samodzielnego zaplanowania poszczególnych etapów
wykonania zadania:

−

zorganizowania stanowiska pracy,

−

doboru odpowiednich urządzeń i narzędzi,

−

wykazania się umiejętnością wykonania oznaczenia,

−

przeprowadzenia analizy uzyskanych wyników.

Uczeń powinien mieć udostępnione:

−

stanowisko pracy do wykonania badania,

−

eksponaty skór naturalnych,

−

instrukcje wykonania oznaczenia,

−

regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przed rozpoczęciem wykonywania zadania nauczyciel powinien:

−

zadbać

o

przygotowanie

odpowiedniego

stanowiska

pracy

w

pracowni

materiałoznawstwa lub w zakładzie produkcyjnym,

−

zabezpieczyć skóry naturalne,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

sprawdzić ubiór ochronny,

−

przydzielić uczniom skóry naturalne,

−

zatwierdzić ustalony przez uczniów plan i kolejność działań,

−

określić kryteria oceny wykonywanego zadania,

−

na bieżąco kontrolować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

27

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

−

dobrać i założyć odzież ochronną,

−

zapoznać się z instrukcją wykonania oznaczenia,

−

zapisać plan działania na przykład: przygotować skórę do oznaczeń, sprawdzić przyrząd
pomiarowy do oznaczeń, przeprowadzić próbę, zapisać uzyskane wyniki, wykonać
obliczenia.
Plan przedstawić do zatwierdzenia nauczycielowi.

−

przygotować skóry,

−

wskazać urządzenia i narzędzia potrzebne do wykonania oznaczenia,

−

przygotować stanowisko pracy do oznaczenia,

−

sprawdzić urządzenie pomiarowe do oznaczenia,

−

porządkować stanowisko pracy,

−

zaprezentować i omówić wykonanie oznaczenia, przedstawić wyniki do oceny.

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty

do

uzyskania

Punkty

przyznane

1.

Dobranie odzieży ochronnej

5

2.

Zaplanowanie kolejnych czynności

15

3.

Przygotowanie stanowiska pracy:
- wskazanie urządzeń i narzędzi potrzebnych do wykonania

oznaczenia,

- sprawdzenie przyrządu pomiarowego do oznaczenia,

10

4.

Wykonanie oznaczenia:

−

określić miejsce pomiaru grubości skóry,

−

zmierzyć grubość skóry w punkcie standardowym,

−

obliczyć spadek grubości w procentach.

50

5.

Uporządkowanie stanowiska pracy

5

6.

Zaprezentowanie i omówienie wykonanego oznaczenia.

15

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

70

dostateczny

85

dobry

90

bardzo dobry

100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Fundszu Społecznego”

28

7. LITERATURA

1. Christ J. W.: Technologia obuwia Podręcznik technologii dla ZSZ. WSiP, Warszawa

1986

2. Gajewski M., Pawłowa M., Majewska U., Bednarczyk H.: Materiały obuwnicze –

Ćwiczenia laboratoryjne. Skrypt Politechnika Radomska Radom 1997

3. Grabkowski M.: Obuwnictwo Podręcznik dla zasadniczej szkoły zawodowej. WSiP,

Warszawa 1992

4. Grabkowski M.: Technika wytwarzania obuwia T.1. Skrypt Politechnika Radomska,

Radom 2000

5. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
6. Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego. WSiP,

Warszawa 1997

7. Persz T.: Materiałoznawstwo dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1997
8. Persz T.: Technologia wyprawy skór cz.I garbowanie. WSiP, Warszawa 1979
9. Rodziewicz O., Śmiechowski K.: Technologia garbarstwa dla projektantów obuwia

i odzieży. Politechnika Radomska, Radom 2001

10. Samek P.(tłum.): Krawiectwo. Materiałoznawstwo. Wyd. I WSiP, Warszawa 1999
11. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
12. Zestaw obowiązujących norm
13. Świat wiedzy. Kolekcja Marshalla Cawendisha . Nauka i technika - zeszyt 74
14. http://www.narzędziowy.pl/timages//2005 - 11 –14 _ (300x225).png
15. htt://whistleralley.com / planimetr/plan1.jpg
16. http://www.psunj.com/OldMachines/Machine05a.jpg
17. http:/img.alibaba.com/photo/1536641/Automatic_

Leather_Measuring_Machine_As_om_16000_3000.jpg

18. http://www.testlab.com.pl/Produkty/
19. http://www.satra.co.uk/index.php/content/download/451/2308/file/SATRABally.pdf
20. Prospekt Firmy Rizzi

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000