Decentralizacja systemu
zarządzania i więcej kompetencji
w rękach samorządu

Przewodnik

SPIS TREŚCI

KOMENTARZ

Kolejna próba przyspieszenia budowy

e-administracji

strona D2

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ WYJAŚNIA

Opieka nauczycieli w oddziałach przedszkolnych

strona D2

WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY

Zasady prowadzenia punktów przedszkolnych

Kontrola wyboru grup lokalnych

strona D2

NIERUCHOMOŚCI

Trwałe dokumenty planistyczne ułatwiają inwestycje

i wykorzystanie funduszu unijnych

Czy możliwe jest umorzenie opłaty legalizacyjnej przez organ

nadzoru

strona D3

INWESTYCJE

Dofinansowanie centrów obsługi i polityki rozwoju

Jakie skuteczne zachęty może wykorzystywać gmina, aby

pozyskać inwestora

strona D6

6 PYTAŃ DO…

Jakie są problemy ze środkami niewygasającymi

strona D7

POMOC SPOŁECZNA

Zezwolenie dla domów opieki po oględzinach

i spełnieniu wymogów

Jak pokrywane są koszty utrzymania w domu pomocy

Jak dofinansowywane są domy pomocy społecznej

strona D8

Reprezentacja jednostki samorządu
terytorialnego przed sądem

Za tydzień

S A

M

O

R

Z

Ą

D

U

R

Z

Ą

D

P A

Ń

S T

W O

D

Tygodnik Prawa
Administracyjnego

Rola wojewody zostanie ograniczona do przedstawiciela rządu w terenie, odpowiedzialnego za
szeroko rozumiane bezpieczeństwo, oraz roli organu nadzorującego działalność samorządów z punktu
widzenia prawa. Nowe przepisy właśnie dla samorządu przewidują rolę gospodarza terenu,
jednocześnie umożliwiając mu realizację polityki rozwoju oraz związane z tym przyjmowanie
odpowiedzialności za jej kształtowanie i wdrażanie. Mienie Skarbu Państwa niezbędne do
wykonywania przekazywanych zadań staje się z mocy prawa mieniem właściwej jednostki samorządu
terytorialnego. Nabycie to stwierdzi wojewoda w drodze decyzji administracyjnej. Pracownicy
urzędów wojewódzkich, wykonujący zadania i kompetencje podlegające przekazaniu samorządowi
województwa, staną się pracownikami urzędu marszałkowskiego.

strony D4–D5

Nowe prawo

M

arszałek województwa ma prowadzić od-
rębny rachunek bankowy w celu gromadze-
nia i przekazywania wpływów z opłaty pro-

duktowej, dodatkowej opłaty produktowej, środków
przekazywanych przez wprowadzających baterie lub
akumulatory oraz nieodebranej tzw. opłaty depozy-
towej. Wpływy z tytułu opłat i środków, o których
mowa, powiększone o przychody z oprocentowania
rachunków bankowych i pomniejszone o 5-proc. do-
chód budżetu samorządu województwa marszałek
województwa przekazywać będzie na rachunek do-
chodów budżetu państwa. Od 12 czerwca 2009 r.
obowiązuje większość ustawy z 24 kwietnia 2009 r.
o bateriach i akumulatorach (Dz.U. nr 79, poz. 666).
Marszałek województwa sprawuje kontrolę m.in.
nad przestrzeganiem przepisów ustawy, w zakresie
opłaty produktowej, opłaty depozytowej. Do prze-
prowadzenia kontroli w zakresie przypisanych mu
zadań marszałek województwa może upoważnić pra-
cowników podległego mu urzędu. Osoba kontrolują-
ca jest uprawniona do:

■

wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnymi
urządzeniami przez całą dobę na teren nierucho-
mości, obiektu lub ich części, na których jest wyko-
nywana działalność gospodarcza, a w godzinach
od 6 do 22 – na pozostały teren;

■

przeprowadzania badań lub wykonywania innych
niezbędnych czynności kontrolnych;

■

żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz
wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie nie-
zbędnym do ustalenia stanu faktycznego;

■

żądania okazania dokumentów i udostępnienia da-
nych mających związek z problematyką kontroli.

Ponadto marszałek województwa może występo-

wać do wojewódzkiego inspektora ochrony środowi-

ska o podjęcie działań będących w zakresie jego kom-
petencji, jeżeli w wyniku kontroli stwierdzi narusze-
nie przepisów lub wystąpi uzasadnione podejrzenie,
że takie naruszenie mogło nastąpić. Z czynności kon-
trolnych sporządzany będzie protokół, którego jeden
egzemplarz ma otrzymać kontrolowany.

Od 1 stycznia 2010 r. marszałek województwa ma

weryfikować dane zawarte m.in. w: sprawozdaniach
o rodzaju, ilości i masie wprowadzonych do obrotu
baterii i akumulatorów; wykazach zakładów prze-
twarzania zużytych baterii lub zużytych akumulato-
rów oraz w sprawozdaniach o wysokości środków
przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne.

Marszałek województwa będzie wprowadzał dane

ze sprawozdań i wykazów, o których mowa, do bazy
danych o bateriach i akumulatorach zapisanej na in-
formatycznych nośnikach danych. Ponadto marsza-
łek województwa ma udostępniać na stronie interne-
towej urzędu marszałkowskiego oraz w sposób zwy-
czajowo przyjęty wykaz miejsc odbioru oraz zbiera-
jących zużyte baterie lub zużyte akumulatory na
terenie województwa.

Z kolei dopiero od 1 stycznia 2012 r. marszałek

województwa będzie miał za zadanie prowadzić pu-
bliczne kampanie edukacyjne na terenie wojewódz-
twa, dotyczące zasad postępowania z bateriami
i akumulatorami, jako zadanie zlecone z zakresu
administracji rządowej. Również od początku stycz-
nia 2012 r. marszałek województwa będzie obowią-
zany do sporządzenia i przedłożenia właściwemu
wojewodzie i ministrowi środowiska w terminie do
15 marca sprawozdania o przeprowadzonych pu-
blicznych kampaniach edukacyjnych oraz o wielkości
wykorzystanych środków, które zostały przekazane
na ten cel.

■

ZK

nr 112

(2488) ŚRODA, 10 czerwca 2009

520 stron praktycznych rad, przepisów

i wzorów pism

e-Poradnik

Gazety Prawnej

e

e

e-

e--

Jakie zmiany

od 1 marca 2009 r

. wprowadziła

nowa ustawa o podatku akcyzowym

Zakres opodatkowania akcyzą

Specjalna procedura rozliczeń

przy imporcie wyrobów akcyzowych

Zasady rejestracji na potrzeby akcyzy

Procedura zawieszenia poboru akcyzy

Prowadzenie składu podatkowego

Składanie zabezpieczenia akcyzowego

Nowe zasady opodatkowania akcyzą energii

Znakowanie i barwienie wyrobów akcyzowych

Niezbędne wzory i formularze

Jakie zmiany od 1 marca 2009 r. wprowadziła

nowa ustawa o podatku akcyzowym

e-poradnik Gazety Prawnej

Książka w cenie 9,99 zł w wersji pdf do nabycia

w sklepie internetowym

www.gazetaprawna.pl/e-poradnik

520 stron

praktycznych rad,
przepisów
i wzorów pism

Wpływy z opłat produktowych
pod kontrolą marszałka

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 163

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 226

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 163

D

2

komentarze – opinie

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 112

Przyjęte na potrzeby platformy e-PUAP rozwiązanie,
polegające na zastąpieniu e-podpisu koniecznością
zarejestrowania się w systemie, sprawdziło się
w praktyce jako znacznie ułatwiające dostępność usług.
Jak wynika z najnowszych proponowanych zmian
przepisów, taki sposób identyfikacji miałby być
obowiązkowy.

Przyjęty przez rząd po koniec maja projekt ustawy o zmianie

ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących
zadania publiczne, ustawy – Kodeks postępowania administra-
cyjnego, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych
ustaw wpisują się w założenia budowy w Polsce społeczeństwa
informacyjnego. W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny
wzrost liczby użytkowników sieci informatycznych. Według opu-
blikowanych 24 marca 2009 r. danych GUS w 2007 roku 41 proc.
gospodarstw domowych w Polsce miało dostęp do internetu,
podczas gdy w roku 2004 – jedynie 26 proc. Dynamicznie rosną-
ca łatwość dostępu do nowoczesnych źródeł komunikacji bez
wątpienia przekłada się na konieczność odpowiedniej modyfika-
cji dotychczasowych form kontaktu organów administracji pu-
blicznej z obywatelami.

Wcześniejsze próby budowania rozwiązań w tym zakresie

były przyjmowane z dosyć dużymi oporami. Początkowo wiąza-
ło się to z dosyć ograniczonym dostępem do nowoczesnych
technologii. Przeszkodą mógł być także wymóg uwierzytelnia-
nia większości pism, składanych w drodze elektronicznej, za po-
mocą e-podpisu. Rozwiązanie to, z uwagi na cenę certyfikowa-
nego e-podpisu, nie spotkało się z szerszym zainteresowaniem
ze strony obywateli.

Przełomowym momentem zdaje się być uruchomienie w ma-

ju 2008 r. elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicz-
nej. Umożliwia ona elektroniczny kontakt z organami admini-
stracji, w tym składanie wniosków (np. w zakresie wpisu do Ewi-
dencji Działalności Gospodarczej). Platforma ta jest stale rozbu-
dowywana, czego przykładem jest choćby udostępniona

w kwietniu tego roku możliwość przedsta-
wienia e-PIT. Jak pokazują dane Minister-
stwa Finansów, z nowej możliwości, pomi-
mo krótkiego czasu, skorzystało ponad 89
tys. podatników. Przyjęte na potrzeby plat-
formy ePUAP rozwiązanie, polegające na
zastąpieniu e-podpisu koniecznością zareje-
strowania się w systemie, sprawdziło się
w praktyce jako znacznie ułatwiające do-
stępność usług. Co istotne, zaprezentowany
sposób identyfikacji, zgodnie z projektem
zmiany ustawy o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publicz-
ne, miałby zostać przyjęty jako obowiązują-
cy przy jednoczesnym pozostawieniu e-pod-
pisu jako alternatywnej możliwości uwie-
rzytelnienia użytkownika.

Analizując proponowane zmiany pod ką-

tem organów administracji, należy zauwa-
żyć, iż mają one na celu stworzenie warun-
ków dalszego rozwoju sprawdzonych już w praktyce rozwiązań.
Wprowadzają także wiele nowych regulacji, związanych z pro-
wadzeniem postępowań administracyjnych, sądowoadministra-
cyjnych oraz podatkowych, toczących się z wykorzystaniem ko-
munikacji elektronicznej. W szczególności regulują kwestie do-
tyczące trybu i sposobu wydawania decyzji oznajmianych w for-
mie elektronicznej. Normują także zasady doręczeń
dokumentów dostarczanych tą drogą. W ustawie przewidziano
także dodatkowe obowiązki związane z funkcjonowaniem orga-
nów administracji. Szczególnie ważny wydaje się być obowiązek
uzyskiwania przez organy administracji danych, niezbędnych do
prawidłowego załatwienia sprawy, we własnym zakresie, jeżeli
dane znajdują się w stosownych rejestrach elektronicznych.
Tym, co może ewentualnie opóźnić wprowadzenie nowych roz-
wiązań, wydaje się być zakres proponowanych zmian oraz ogra-
niczenia technologiczno-finansowe.

■

POL

KOMENTARZ

Kolejna próba przyspieszenia budowy e-administracji

Nauczyciel zatrudniony w oddziale
przedszkolnym zorganizowanym
w szkole podstawowej nie ma
obowiązku prowadzenia zajęć opieki
świetlicowej lub zajęć w ramach
godzin do dyspozycji dyrektora
szkoły, o których mowa w art. 42
ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy – Karta
Nauczyciela.

PROBLEM:

Czy nauczyciele prowadzący

zajęcia w oddziale przedszkolnym mogą
być zobowiązywani do realizacji zajęć
w ramach godzin do dyspozycji dyrektora
szkoły przewidzianych w ramowym pla-
nie nauczania?

MEN INFORMUJE:

Oddział przedszkolny

jest podstawową jednostką organizacyjną
przedszkola i w świetle art. 61 ust. 1 usta-
wy z 7 września 1991 r. o systemie oświa-
ty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze
zm.) nie wchodzi w skład struktury orga-
nizacyjnej (klas) szkoły podstawowej.
Szkoła podstawowa, w której utworzono
oddział przedszkolny, stanowi specyficzną
jednostkę noszącą w pewnym stopniu ce-
chy zespołu. Oddział przedszkolny w szko-
le podstawowej zachowuje odrębności
programowe, a kształcenie i wychowanie
w nim jest zorganizowane odmiennie niż
w oddziałach szkoły podstawowej, na za-
sadach odnoszących się do oddziałów
przedszkola, tj. zgodnie z ramowym statu-
tem przedszkola.
Ramowe plany nauczania nie dotyczą na-
uczycieli prowadzących zajęcia w oddzia-
le przedszkolnym, stąd też nie można by-
łoby ich zobowiązywać do realizacji zajęć
w ramach godzin do dyspozycji dyrektora
szkoły przewidzianych w tym planie.
Zgodnie z par. 10 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ramo-
wego statutu publicznego przedszkola,
stanowiącego załącznik nr 1 do rozporzą-

dzenia ministra edukacji narodowej z 21
maja 2001 r. w sprawie ramowych statu-
tów publicznego przedszkola oraz pu-
blicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz. 624 ze
zm.), przedszkole funkcjonuje przez cały
rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalo-
nych przez organ prowadzący na wniosek
dyrektora przedszkola i rady przedszkola.
W organizacji przedszkola nie są zatem
przewidziane ferie zimowe i letnie,
a w konsekwencji zalicza się je do tzw. pla-
cówek nieferyjnych. Tę samą zasadę nale-
ży stosować do oddziału przedszkolnego
w szkole podstawowej. Zastosowanie
w tym oddziale organizacji pracy analo-
gicznej do tej, jaka obowiązuje w szkole
podstawowej, prowadziłoby do pogorsze-
nia warunków kształcenia, wychowania
i opieki w porównaniu z oddziałami dzia-
łającymi w przedszkolach oraz skrócenia
czasu realizacji podstawy programowej
wychowania przedszkolnego.
W ślad za zróżnicowaniem organizacyj-
nym idzie również zróżnicowanie pozy-
cji nauczyciela szkoły podstawowej i na-
uczyciela prowadzącego zajęcia w od-
dziale przedszkolnym. W ustawie z 26
stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela
(Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.)
odrębnie uregulowano obowiązkowy ty-
godniowy wymiar zajęć dydaktycznych,
wychowawczych i opiekuńczych nauczy-
cieli oddziałów przedszkolnych dla 6-lat-
ków. W art. 42 ust. 3 lp. 2 określono tę
grupę nauczycieli jako nauczycieli in-
nych placówek przedszkolnych pracują-

cych z grupami dzieci 6-letnich. Ponie-
waż ustawa o systemie oświaty nie zna
innych placówek przedszkolnych niż
przedszkola oraz inne formy wychowa-
nia przedszkolnego, a wiadomo, że wy-
chowanie przedszkolne może odbywać
się jeszcze w oddziałach przedszkolnych
w szkołach podstawowych – należy dojść
do wniosku, że ustawodawca właśnie
przez to pojęcie rozumiał także oddziały
przedszkolne w szkołach podstawo-
wych.
Zgodnie z art. 64 ust. 1 i 3 ustawy – Karta
Nauczyciela nauczycielowi zatrudnione-
mu w szkole, w której w organizacji pracy
przewidziano ferie letnie i zimowe, przy-
sługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze
odpowiadającym okresowi ferii i w czasie
ich trwania. Natomiast nauczycielom za-
trudnionym w szkołach, w których nie są
przewidziane ferie szkolne, przysługuje
prawo do urlopu wypoczynkowego w wy-
miarze 35 dni roboczych w czasie ustalo-
nym w planie urlopów. Ponieważ praca
oddziału przedszkolnego w szkole podsta-
wowej jest zorganizowana w taki sam spo-
sób jak praca przedszkola – tj. bez ferii
szkolnych – do nauczycieli oddziału
przedszkolnego należy stosować przepisy
Karty Nauczyciela odnoszące się do na-
uczycieli przedszkoli. Odmienny pogląd
prowadziłby do nieuzasadnionego zróżni-
cowania uprawnień pracowniczych na-
uczycieli na takich samych stanowiskach
w świetle art. 42 ust. 3 lp. 2 Karty Nauczy-
ciela (więcej www.men.gov.pl).

■

KW

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ WYJAŚNIA

Opieka nauczycieli w oddziałach przedszkolnych

MACIEJ M. BOGUCKI

radca prawny

w kancelarii Mamiński

& Wspólnicy

Zasady prowadzenia
punktów przedszkolnych

Wychowanie przedszkolne może być
prowadzone w dwóch formach, czyli punktach
przedszkolnych i zespołach wychowania
przedszkolnego. W obydwu formach zajęcia
mogą być prowadzone w grupach od 3 do 25
dzieci.

3 czerwca opublikowane zostało rozporządzenie

ministra edukacji narodowej z 27 maja 2009 r. w spra-
wie rodzajów innych form wychowania przedszkolne-
go, warunków tworzenia i organizowania tych form
oraz sposobu ich działania (Dz.U. nr 83, poz. 693).
Rozporządzenie zacznie obowiązywać od 1 września
2009 r.

Minimalny dzienny wymiar godzin zajęć w zespo-

le lub w punkcie przedszkolnym, w czasie których
realizowana jest podstawa programowa wychowa-
nia przedszkolnego wynosi 3 godziny. Minimalny
tygodniowy wymiar zależy natomiast od liczby dzie-
ci i wynosi 12, 16 i 20 godzin. Lokal, w którym mają
być prowadzone zajęcia, musi znajdować się w bu-
dynku lub jego części spełniającej wymagania okre-
ślone w przepisach techniczno-budowlanych oraz
o ochronie przeciwpożarowej lub wykazane w eks-
pertyzie rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw
zabezpieczeń przeciwpożarowych. Lokale dla punk-
tów przedszkolnych i zespołów mogą mieć inne pa-
rametry, jeżeli będą się tam odbywały zajęcia dla
więcej niż 25 dzieci, lokal położony jest na parterze
budynku wykonanego z elementów co najmniej nie-
rozprzestrzeniających ognia, jeżeli ma co najmniej
dwa wyjścia i został wyposażony w trudno zapalne
wykładziny oraz gaśnicę proszkową ABC o zawarto-
ści co najmniej 4 kg środka gaśniczego.

■

M.K.

RReeddaakkttoorr pprroow

waaddzząąccyy::

Marek Kobylański, tel. [phone],
[e-mail]

SSeekkrreettaarrzz rreeddaakkccjjii:: Jerzy Majkut, tel. [phone],
[e-mail]
w

ww

ww

w..ggaazzeettaapprraaw

wnnaa..ppll,, ggpp@

@iinnffoorrbbiizznneess..ppll

INFOR Biznes SPÓŁKA Z O.O. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. [phone], fax [phone]
BBiiuurroo RReekkllaam

myy:: tel. [phone], fax [phone]

D

Drruukk:: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

Tygodnik Prawa
Administracyjnego

Kontrola wyboru
grup lokalnych

Upoważnione przez ministra rolnictwa osoby
będą mogły kontrolować wykonywanie przez
właściwe organy samorządu województwa,
zadania związane z wyborem lokalnej grupy
działania do realizacji lokalnej strategii
rozwoju.

Od 17 czerwca 2009 r. będzie obowiązywało roz-

porządzenie prezesa Rady Ministrów z 20 maja 2009 r.
w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzania
kontroli w zakresie wykonywania przez samorząd
województwa zadań związanych z dokonywaniem
wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokal-
nej strategii rozwoju (Dz.U. nr 81, poz. 676).

Jak wynika z nowych przepisów, to kontrolowana

jednostka samorządowa musi zapewnić kontrolują-
cym warunki i środki techniczne niezbędne do wyko-
nywanych przez nich czynności. Kontrolę, o której
mowa, przeprowadza się po zawiadomieniu samo-
rządu województwa na piśmie o zakresie i terminie
kontroli, w terminie pięciu dni roboczych przed jej
rozpoczęciem. Informacje pokontrolne sporządza się
na piśmie, w dwóch jednobrzmiących egzempla-
rzach, z których jeden otrzymuje kierownik jednostki
kontrolowanej, a drugi pozostaje w jednostce samo-
rządu wojewódzkiego. Kierownik jednostki kontrolo-
wanej albo osoba przez niego upoważniona przed
podpisaniem informacji pokontrolnej może zgłosić
na piśmie uzasadnione zastrzeżenia co do ustaleń za-
wartych w tej informacji w terminie 14 dni roboczych
od dnia jej otrzymania.

■

M.K.

WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY

Masz ciekawy temat? Coś cię nurtuje?

Podyskutuj na forum dla urzędników

www.administracja.infor.pl/forum

D

3

nr 226

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nieruchomości

nr 112

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

PIOTR SYRYCZYŃSKI
I JOANNA BORZUCHOWSKA

[e-mail]

Nie można swobodnie

uchwalać zmiany do obowią-
zującego studium uwarunko-
wań i kierunków zagospoda-
rowania przestrzennego gmi-
ny, obejmując tymi zmianami
tylko niewielkie obszary da-
nej gminy. Jeśli tak by było,
to praktycznie każda gmina
w Polsce mogłaby działać po-
przez politykę – uchwalania
zmian studium na wyodręb-
nionych działkach przezna-
czonych dla pojedynczego in-
westora. Urzędy w ten sposób
oszczędzają środki na eksper-
tyzy i przyspieszają decyzje
planistyczne i urbanistyczne,
aby nie być oskarżone
o utrudnianie rozwoju.

Waga studium

Wykorzystanie pieniędzy

unijnych jest uzależnione
m.in. od tego, czy dana inwe-
stycja jest zgodna z obowią-
zującymi dokumentami pla-
nistycznymi. Należy podkre-
ślić, że waga studium uwa-
runkowań jest istotna,
z uwagi na wymóg art. 9 ust.
4 ustawy o planowaniu i za-
gospodarowaniu przestrzen-
nym, zgodnie z którym usta-
lenia studium są wiążące dla
organu gminy przy sporzą-
dzaniu planów miejscowych.
Tak więc zapisy w studium,
czyli w akcie formalnie nie-
stanowiącym prawa miejsco-

wego, mają niebagatelny
wpływ na ustalenie przezna-
czenia terenu w szczegóło-
wym dokumencie jakim jest
plan miejscowy.

Przykład stolicy

Rada m.st. Warszawy

2 października 2008 r. podjęła
uchwałę (nr XL/1231/2008),
na podstawie której przystą-
piono do sporządzania
zmian studium uwarunko-
wań i kierunków zagospo-
darowania przestrzennego.
Uchwała wyliczała 30 ob-
szarów (każdy o powierzch-
ni od kilku do kilkunastu
hektarów), dla których bę-
dą dokonane zmiany doty-
czące przeznaczenia tere-
nów wraz z niezbędnymi
zmianami wskaźników ich
zagospodarowania. Zapro-
ponowano także zmianę od-
cinka ok. 1 km trasy II linii
metra, w tym lokalizacji
dwóch stacji.

Konieczna ocena

Uchwalaniu w roku 2006

studium dla Warszawy nie to-
warzyszyło przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziały-
wania na środowisko, ponie-
waż wówczas nie było takie-
go wymogu prawnego. Obo-
wiązek sporządzenia takiej
prognozy i wyłożenia jej do
konsultacji społecznych zo-
stał nałożony na organy sa-
morządowe wraz z wejściem
w życie, 15 listopda 2008 r.,
ustawy z 3 października

2008 r. o udostępnianiu in-
formacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeń-
stwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływa-
nia na środowisko. Zgodnie
z art. 53 powołanej ustawy
o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie
(…) – organ opracowujący
projekt studium powinien
także uzgodnić z właściwymi
organami zakres i stopień
szczegółowości informacji
wymaganych w prognozie
oddziaływania na środowi-
sko. Jeśli założymy, że
uchwalania zmian studium
na wyodrębnionych dział-
kach przeznaczonych dla po-
jedynczego inwestora jest do-
puszczalne, to i tak każda,
nawet najmniejsza zmiana
powinna mieć przeprowa-
dzoną strategiczną ocenę od-
działywania na środowisko.

Orzecznictwo

21 marca 2008 r. wojewo-

da łódzki wydał rozstrzy-
gnięcie

nadzorcze nr

ON-I-0911/146/2008, w któ-
rym jednoznacznie stwier-
dził, że uchwała jednej
z gmin o przystąpieniu do
sporządzenia zmiany stu-
dium na wybranej części ob-
szaru gminy jest uchwalona
z naruszeniem przepisu art.
9 ust. 3 ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu prze-
strzennym. W opinii wojewo-
dy wyrażonej w tej decyzji
prowadzenie polityki prze-
strzennej gminy ma być kom-
pleksowe w odniesieniu do
całej gminy i nie jest możliwe
opracowywanie i uchwalanie
studium tylko dla części tere-
nów danej gminy. Oznacza
to, że polityka przestrzenna
gminy nie może być prowa-
dzona w sposób etapowy lub
wybiórczy.

Z kolei z orzeczenia Woje-

wódzkiego Sądu Administra-
cyjnego w Warszawie z 13 lu-
tego tego roku (IV SA/Wa
1681/08) wynika, że – nale-
ży zauważyć, iż ustawodaw-
ca co do zasady dopuszcza
możliwość zmiany studium,
w myśl art. 33 ustawy o pla-
nowaniu i zagospodarowa-
niu przestrzennym wówczas,
gdy taka konieczność wynika
z podjętych zmian legislacyj-
nych, a więc w razie takiej
zmiany ustaw, która czyniła-
by wadliwymi zapisy stu-
dium. Zdaniem sądu nie jest
więc prawidłową praktyką,
przy tworzeniu studium, za-
kładanie z góry, iż uchwalo-
ny akt planistyczny będzie
wymagał niebawem kolej-
nych wielokrotnych zmian
(…).Częste zmiany prowa-
dzą do braku stabilności wi-
zji określenia struktury prze-
strzennej gminy, przeznacze-
nia poszczególnych obsza-
rów (…).

Konsekwencje zmian

Proponowane nawet drob-

ne zmiany ograniczające się
do niewielkich obszarów gmi-
ny mogą mieć fundamentalne
znaczenie dla wartości nieru-
chomości nie tylko objętych
tymi zmianami, ale także dla
nieruchomości z nimi sąsia-
dujących. Niekiedy wskutek
przekształcenia niektórych te-
renów w swojej kwalifikacji
z przemysłowych (symbol
ZP) na grunty np. M30 (do-
puszczające zabudowę miesz-
kaniową do 10 kondygnacji)
następuje np. zmiana w ruchu
i liczbie pojazdów. Może to
spowodować zmiany warun-
ków życia mieszkańców
i wpłynąć na środowisko.

Powstała sytuacja, że wie-

le gmin, zamierzających po-
zyskać środki unijne na reali-

zację zadań infrastruktural-
nych, może znaleźć się w sy-
tuacji unieważnienia kluczo-
wej grupy dokumentów, jeśli
zostaną podważone doku-
menty planistyczne. Ko-
nieczne jest poprawianie tej
sytuacji poprzez przyjęcie
uchwał o zamiarze dokona-
nia zmiany studium na ob-
szarze całej gminy, której po-
winien towarzyszyć równole-
gły proces oceny strategicz-
nej z jej podsumowaniem
w postaci prognozy oddziały-
wania na środowisko. Takie
postępowanie uchroni przed
unieważnieniem zarów-
no samej uchwały dotyczącej
zmian w

studium, jak

i wszystkich planów miejsco-
wych, jakie będą przygoto-
wywane (na podstawie pod-
ważonego studium).

Każdy dokument plani-

styczny jest pewnym kompro-
misem między mieszkańca-
mi, inwestorami, władzami
centralnymi, właścicielami
złóż kopalin, podmiotami za-
rządzającymi infrastrukturą

i drogami itd. Zmiana stu-
dium na obszarze całej gminy
pozwala na zgłaszanie zmian
w celu usunięcia wielu błę-
dów, jakie popełniono w da-
nej obowiązującej wersji stu-
dium. Lepiej uchwalać dobrze
przygotowane dokumenty,
które będą nie do podważe-
nia. W innym przypadku mo-
że to kosztować wiele milio-
nów złotych wszystkich
uczestników każdego procesu
inwestycyjnego.

■

PIOTR SYRYCZYŃSKI

I JOANNA BORZUCHOWSKA

konsultantanci w WS Atkins-

-Polska specjalizujący się

w zagadnieniach

środowiska i inwestycji

PODSTAWA PRAWNA

■

Ustawa z 3 października

2008 r. o udostępnianiu infor-
macji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeń-
stwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz.U. nr 199,
poz. 1227)

P L A N O W A N I E P R Z E S T R Z E N N E W G M I N I E

Trwałe dokumenty planistyczne ułatwiają inwestycje
i wykorzystanie funduszy unijnych

Nielegalne jest dokonywanie zmiany studium bez
przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko, której elementem jest prognoza. Chodzi
o to, żeby nie miały miejsca konflikty, a także, aby nie
dochodziło do naruszania praw właścicieli
nieruchomości – zarówno objętych obszarem takiej
zmiany, jak i sąsiadujących z danym terenem.

Czy do legalizacji samowoli
budowlanej powstałej po 1 stycznia
1995 r. konieczne jest uiszczenie opłaty
legalizacyjnej? Czy powiatowy
inspektor nadzoru budowlanego może
opłatę tę rozłożyć na raty lub ją
umorzyć?

Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy –

Prawo budowlane, który reguluje
procedurę legalizacji samowoli bu-
dowlanej, jeżeli powiatowy inspek-
tor nadzoru budowlanego stwier-
dzi, że projekt zagospodarowania
działki jest zgodny z przepisami
o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, złożony projekt bu-
dowlany jest kompletny i został spo-
rządzony przez osobę posiadającą
wymagane uprawnienia, a inwestor
uzyskał wszystkie wymagane opi-
nie, uzgodnienia i pozwolenia, to
w drodze postanowienia ustala wy-
sokość opłaty legalizacyjnej. Uisz-

czenie opłaty legalizacyjnej przez
inwestora jest warunkiem koniecz-
nym do zalegalizowania samowoli.
Bez spełnienia tego warunku po-
wiatowy inspektor nadzoru budow-
lanego nie może uznać obiektu za
legalny, pomimo że art. 59f ust.
1 prawa budowlanego w zakresie
nakładania opłat legalizacyjnych
odsyła do odpowiedniego stosowa-
nia przepisów działu III ustawy –
Ordynacja podatkowa, który prze-
widuje możliwość umorzenia zale-
głości podatkowej.

Odpowiednie stosowanie przepi-

su może polegać na jego zastosowa-
niu wprost, zastosowaniu z odpo-
wiednimi modyfikacjami lub na od-
mowie jego zastosowania ze wzglę-
du na określone różnice.
W przypadku przepisów regulują-
cych uiszczanie opłat legalizacyjnych
mamy do czynienia właśnie z tą trze-
cią sytuacją – odmową zastosowania

przepisów ordynacji podatkowej.
W sytuacji bowiem nieuiszczenia
opłaty legalizacyjnej w oznaczonym
terminie nie można przyjąć odpo-
wiedniego zastosowania przepisów
działu III ustawy – Ordynacja podat-
kowa, dotyczących umorzenia zale-
głości podatkowych, skoro ustawo-
dawca przewidział wprost w ustawie
– Prawo budowlane rozwiązanie
prawne takiego przypadku. Sankcje
nieuiszczenia opłaty legalizacyjnej
w terminie określa art. 48 prawa bu-
dowlanego, nakazujący powiatowe-
mu inspektorowi nadzoru budowla-
nego wydanie nakazu rozbiórki sa-
mowoli budowlanej. Taka jest też
konsekwencja próby uiszczenia opła-
ty legalizacyjnej po określonym ter-
minie. Prawo budowlane nie dopusz-
cza bowiem możliwości uiszczenia
opłaty legalizacyjnej po wyznaczo-
nym przez powiatowego inspektora
nadzoru budowlanego terminie.

Opłata legalizacyjna jest warun-

kiem legalizacji samowoli budow-
lanej, swoistego rodzaju dolegliwo-
ścią, którą musi ponieść każdy in-
westor, który złamał procedury bu-
dowlane. Tylko terminowa wpłata
opłaty legalizacyjnej przez inwe-
stora upoważnia powiatowego in-
spektora nadzoru budowlanego do
legalizacji samowoli budowlanej.
Nie można jednocześnie mówić
o powstaniu zaległości podatkowej
w przypadku nieuiszczenia opłaty
legalizacyjnej, a więc w rezultacie
nie można rozważać umorzenia
przez inspektora nadzoru budow-
lanego opłaty legalizacyjnej na
podstawie przepisów działu III
ustawy – Ordynacja podatkowa,
który dopuszcza możliwość umo-
rzenia zaległości podatkowej. Bez-
płatna legalizacja samowoli bu-
dowlanych powstałych po 1 stycz-
nia 1995 r. nie jest więc dopusz-

czalna. Powiatowy inspektor nad-
zoru budowlanego ma więc obo-
wiązek ustalenia wysokości opłaty
legalizacyjnej, która w przypadku
domów jednorodzinnych wynosi
np. 50 tys. zł. Nie oznacza to jed-
nak, że inwestor musi ją uiścić jed-
norazowo w całości. Inspektor nad-
zoru budowlanego, na wniosek in-
westora, może jednak rozłożyć tę
opłatę na raty. Dopuszcza to prawo
budowlane poprzez odpowiednie
zastosowanie przepisów ordynacji
podatkowej.

■

AJ

Źródło: www.gunb.gov.pl

PODSTAWA PRAWNA:

■

Art. 48, 49, 59f, 59g ustawy z 7 lipca

1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U.
z 2006 r. nr 156, poz. 1118 ze zm.).

■

Dział III ustawy z 29 sierpnia 1997 r.

– Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r.
nr 8, poz. 60 ze zm.).

I N T E R P R E T A C J A G Ł Ó W N E G O U R Z Ę D U N A D Z O R U B U D O W L A N E G O

Czy możliwe jest umorzenie opłaty legalizacyjnej przez organ nadzoru

Zmiany studium tylko dla określonego terenu

Praktyka uchwalania zmian do studium na wybranych fragmentach
obszaru gminy miała miejsce np. w następujących gminach:

■

m.st. Warszawa,

■

Ostrów Wielkopolski,

■

Szamotuły,

■

Katowice,

■

Tarnowo Podgórne,

■

Goniądz,

■

Rzeszów,

■

Starogard Gdański.

Powołane uchwały były akceptowane przez wojewodów. W jednej
z wymienionych uchwał okreśłono wprost:
Zmiana Studium ma na celu:
1) możliwość realizacji nowej inwestycji, …. centrum rekreacyjno-

-hotelowego …,

2) ograniczenie terenów przeznaczonych pod lokalizację elektrowni

wiatrowych w miejscowościach….

D

4

przewodnik

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 112

ŁUKASZ SOBIECH

[e-mail]

P

rzekazanie oraz uporządkowanie kompetencji pomiędzy
wojewodą a jednostkami samorządu terytorialnego oraz
właściwymi organami w tych jednostkach to tylko część
zmian, jakie wprowadza tzw. ustawa kompetencyjna.

Nowe przepisy przewidują również zmiany strukturalne w tej ad-
ministracji. Mają one m.in. polegać na ponownym zespoleniu na
szczeblu województwa i powiatu np. organów Państwowej In-
spekcji Sanitarnej czy przekazaniu ośrodków doradztwa rolni-
czego w gestię samorządu województwa. Ustawa z 23 stycznia
2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w or-
ganizacji i podziale zadań administracji publicznej w wojewódz-
twie miała wejść w życie 1 kwietnia tego roku. Jednak Trybunał
Konstytucyjny musiał zająć się zastrzeżeniami prezydenta do nie-
których przepisów powołanej ustawy. Mimo że prezydent podpi-
sał ostatecznie ustawę już 22 maja tego roku, to do 8 czerwca nie
została ona opublikowana w Dzienniku Ustaw.

Zmiany obejmują 25 ustaw, m.in. ustawę o samorządzie po-

wiatowym, prawo farmaceutyczne czy ustawę o utrzymaniu po-
rządku i czystości w gminie. Przykładowo w ustawie o ochronie
przyrody zmiany mają charakter zmian kompetencyjnych. Zgod-
nie z nimi sejmikowi województwa w miejsce wojewody powie-
rzone zostaje tworzenie i likwidacja parku krajobrazowego oraz
nadawanie mu statutu. Konsekwencją takiego rozwiązania jest
konieczność odrębnego uregulowania ustanawiania planu ochro-
ny dla rezerwatu przyrody (pozostaje w kompetencji wojewody)
oraz planu ochrony dla parku krajobrazowego (przechodzi do
kompetencji sejmiku województwa) oraz zmiany zasad powoły-
wania dyrektora parku krajobrazowego, którego powoływać bę-
dzie zarząd województwa po zasięgnięciu opinii regionalnej rady
ochrony przyrody. Z kolei sejmikowi województwa w miejsce wo-
jewody zostaje powierzone wyznaczanie obszaru chronionego
krajobrazu. Radzie gminy zaś w miejsce wojewody zostaje powie-
rzone ustanawianie pomnika przyrody. Natomiast tworzenie
i nadawanie statutu wojewódzkim ośrodkom ruchu drogowego
zostaje powierzone sejmikowi województwa w miejsce zarządu
województwa, a wymagania, jakie powinien spełniać przedsię-
biorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie
przedsiębiorstwa w zakresie odbierania odpadów komunalnych,
będą określane uchwałą rady gminy, a nie jak teraz decyzją wójta.
Uzupełnieniem omawianej ustawy kompetencyjnej jest obowiązu-
jąca od 1 kwietnia 2009 r. ustawa o wojewodzie i administracji
rządowej w województwie (Dz.U. nr 31, poz. 206). Nowością tych
przepisów jest przypisanie wojewodzie zadań związanych z za-
rządzaniem kryzysowym. Już teraz ciąży na nim obowiązek za-
pewnia współdziałania wszystkich organów administracji rządo-
wej i samorządowej działających w województwie oraz kierowa-
nie ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia,
zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeń-
stwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw
obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i in-
nym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania
ich skutków. Wojewoda będzie również: dokonywać oceny stanu
zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowy-
wać plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłaszać i od-
woływać pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

Gospodarz terenu

Zdaniem Jana Kozłowskiego, marszałka województwa po-

morskiego, zmiana wyraźnie sytuuje wojewodę jako przedstawi-
ciela rządu w terenie, realizującego zadania pozostają w gestii
rządu i nadzorującego z punktu widzenia prawa działalność sa-
morządów.

– Uchwalone przepisy określają organy samorządu terytorial-

nego jako gospodarzy terenu, umożliwiając im, zwłaszcza woje-
wództwom, realizację polityki rozwoju poszczególnych regionów
i przyjmowanie odpowiedzialności za kształtowanie i wdrażanie
tej polityki – mówi Jan Kozłowski.

Wzmocnieniu uległy również funkcje wojewody w stosunku

do administracji zespolonej i niezespolonej działającej w woje-
wództwie. Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące
wszystkie organy administracji rządowej w województwie,
a w sytuacjach nadzwyczajnych także organy samorządu teryto-
rialnego. W ściśle określonych przypadkach może także wstrzy-
mać egzekucję administracyjną poprzez wydanie decyzji admini-
stracyjnej.

W opinii marszałka Jana Kozłowskiego należy dążyć do prze-

kazania na poziom powiatowy lub gminny jak największej ilości

środków i zadań realizowanych obecnie przez samorząd woje-
wództwa i administrację wojewody, dla których punktem odnie-
sienia jest konkretny mieszkaniec.

– Dzięki takim zmianom samorząd województwa będzie mógł

skoncentrować się na zadaniach dotyczących rozwoju – tłumaczy
Jan Kozłowski. Dodaje jednak, że dla skutecznej realizacji polity-
ki rozwoju regionu samorząd województwa musi jednak dyspo-
nować odpowiednimi instrumentami finansowymi, ponieważ –
ze względów ustrojowych – nie powinien posługiwać się środka-
mi władczymi wobec swoich partnerów w regionie.

Opóźnione wejście w życie

Uchwalona pod koniec stycznia ustawa miała zacząć obowią-

zywać od 1 kwietnia 2009 r. Ustawa nie weszła jednak w życie.
Została skierowana przez Prezydenta RP do Trybunału Konstytu-
cyjnego. Prezydent zarzucił ustawie m.in. to, że powierzenie sej-
mikowi kompetencji w zakresie tworzenia, zmiany granic i likwi-
dacji parku krajobrazowego w uzgodnieniu z właściwym rejono-
wym dyrektorem ochrony środowiska (RDOŚ) nie zapewnia we
właściwy sposób ochrony środowiska. Zgodnie z ustawą projekt
uchwały sejmiku w sprawie utworzenia, zmiany granic lub likwi-
dacji parku krajobrazowego wymaga uzgodnienia między innymi
z właściwym RDOŚ. Oznacza to, że bez zgody RDOŚ nie jest moż-
liwe ani utworzenie, ani zlikwidowanie parku krajobrazowego,
gdyż brak takiej zgody wyklucza wydanie aktu. Nie jest też moż-
liwa zmiana granic parku. W tym wypadku brak zgody może do-
tyczyć samego wydania aktu albo jego szczegółowej treści – kon-
kretnego przebiegu linii granicznej parku. Tak więc dla podjęcia
prawnie skutecznych uchwał sejmiku rozstrzygające znaczenie
ma uzyskanie zgody RDOŚ. Zdaniem Trybunału Konstytucyjne-
go nie można przyjąć, że uchwalona ustawa narusza konstytucję.
W opinii sędziów TK ustawa zmienia dotychczasowy podział
kompetencji między administracją rządową i samorządową w za-
kresie tworzenia i funkcjonowania parków krajobrazowych, przy-
jęcie jednak przez ustawodawcę pewnej koncepcji dalszego funk-
cjonowania jednej z form ochrony przyrody mieści się w konsty-
tucyjnie akceptowalnych granicach swobody ustawodawczej.
W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że kwestio-
nowany przepis jest zgodny z konstytucją

Wspólnoty gruntowe

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym starosta określa,

które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową lub mienie
gromadzkie. Dzisiaj w przypadku sporu kompetencyjnego wyni-
kającego z położenia nieruchomości na obszarze więcej niż jed-
nego powiatu – właściwego starostę określa wojewoda. Nowe
przepisy przewidują, że rozstrzyganie sportów kompetencyjnych
będzie poddane regułom ogólnym. W konsekwencji oznacza to,
że zgodnie z art. 22 kodeksu postępowania administracyjnego
spory o właściwość będzie rozstrzygał sąd administracyjny. W ten
sposób nastąpi dalsze ujednolicenie trybu postępowania.

Odznaki i mundury

Zgodnie z ustawą o odznakach i mundurach odznaki honoro-

we stanowią wyróżnienie w szczególności za zasługi położone
w działalności państwowej lub społecznej. Dotychczas wśród
podmiotów samorządowych upoważnionych do ustanowienia
odznak są wyłącznie samorządy wojewódzkie. Celem nowelizacji
przepisów w tym zakresie jest rozszerzenie tego katalogu o pozo-
stałe jednostki samorządu terytorialnego, a tym samym umożli-
wienie ustanawiania i przyznawania odznak honorowych. Dzię-
ki zmianie odznaki honorowe za zasługi w działalności państwo-
wej lub społecznej na rzecz rozwoju określonej jednostki samo-
rządu terytorialnego będą ustanawiane przez organ stanowiący
(rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa) danej jednost-
ki samorządu terytorialnego.

Scalanie gruntów

Zgodnie z ustawą o scalaniu i wymianie gruntów postępowa-

nie scaleniowe przeprowadza starosta. Obecnie odwołania od de-
cyzji starosty w tych sprawach trafiają do wojewody. Według no-
wych przepisów odwołanie trafi do samorządowego kolegium
odwoławczego.

Prawo przewozowe

Zmiany w ustawie – Prawo przewozowe mają charakter po-

rządkowy. Dzisiaj upoważnionym do nakładania na przewoźnika
obowiązku zawarcia umowy o wykonanie zadania przewozowe-
go w przypadku zaistnienia klęski żywiołowej jest – obok wójta

(burmistrza, prezydenta miasta) i starosty – marszałek woje-
wództwa. Dotychczasowe kompetencje marszałka zostaną prze-
kazane wojewodzie.

Zmiany w inspekcji

Pomimo ponownego zespolenia na szczeblu województwa

i powiatu organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej Główny In-
spektor Sanitarny będzie uprawniony do wydawania poleceń or-
ganom inspekcji dotyczących podjęcia określonych czynności za-
pobiegawczych lub kontrolnych w przypadku zagrożenia bezpie-
czeństwa sanitarnego. Zgodnie z nowymi przepisami Główny In-
spektor Sanitarny (GIS) będzie ustalał ogólne kierunki działania
organów inspekcji oraz koordynował i nadzorował ich działal-
ność. Z kolei minister zdrowia w drodze rozporządzenia określi
standardy postępowania w zakresie kontroli i nadzoru sanitarne-
go organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz wzory doku-
mentacji dla poszczególnych czynności kontrolnych. Główny In-
spektor Sanitarny będzie uprawniony w przypadku zagrożenia
bezpieczeństwa sanitarnego do wydania organom inspekcji pole-
ceń dotyczących podjęcia określonych czynności zapobiegaw-
czych lub kontrolnych oraz żądać od nich informacji w tym zakre-
sie. O wydaniu takiego polecenia będzie musiał zawiadomić od-
powiedniego wojewodę lub starostę. Z kolei właściwy inspektor
przynajmniej raz w roku będzie zobowiązany do przedstawienia
informacji o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu i woje-
wództwa właściwemu sejmikowi województwa i radzie powiatu.
W związku z przedłożoną informacją organom tym służyć będzie
prawo występowania, przez podjęcie uchwały, z wnioskami o po-
dejmowanie działania przez właściwy organ Inspekcji Sanitarnej,
w celu zapewnienia należytego stanu bezpieczeństwa sanitarne-
go. Dodatkowo minister zdrowia będzie określał również kwalifi-
kacje wymagane na poszczególne stanowiska pracy w stacji sani-
tarno-epidemiologicznej, uwzględniając doświadczenie zawodo-
we, wykształcenie, specjalizacje, szkolenia oraz wymagany staż
pracy. Określi on także wzór legitymacji służbowej pracownika
stacji. Stacje sanitarno-epidemiologiczne zaś dodatkowo będą
wykonywały badania laboratoryjne w zakresie nadzoru sanitar-
nego, działając w zintegrowanym systemie badań laboratoryj-
nych i pomiarów. Państwowy lub Główny Inspektor Sanitarny bę-
dzie mógł również upoważnić odpowiednio pracowników podle-
głej mu stacji sanitarno-epidemiologicznych lub pracowników
Głównego Inspektoratu Sanitarnego do wykonywania w jego
imieniu określonych czynności kontrolnych i wydawania decyzji
na zasadach i w trybie określonym przez ministra zdrowia w dro-
dze rozporządzenia.

Wojewódzki inspektor sanitarny zostanie pozbawiony możli-

wości wydawania poleceń powiatowym i granicznym inspekto-
rom sanitarnym. Z kolei wójt (burmistrz, prezydent miasta) uzy-
ska prawo występowania do powiatowego inspektora o podjęcie
działań w określonych sytuacjach. Państwowego wojewódzkiego
inspektora sanitarnego i jego zastępcę będzie powoływać i odwo-
ływać wojewoda za zgodą Głównego Inspektora Sanitarnego.
Natomiast decyzje personalne w stosunku do granicznego in-
spektora sanitarnego i jego zastępcę będzie podejmować Główny
Inspektor Sanitarny za zgodą wojewody. Na szczeblu powiato-
wym obsada stanowiska państwowego powiatowego inspektora
sanitarnego i jego zastępcy należeć będzie do starosty w porozu-
mieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.
Nowe przepisy przyznają również uprawnienie właściwemu
miejscowo wojewodzie i staroście, którzy na wniosek właściwego
inspektora sanitarnego będą mogli w każdym czasie odwołać od-
powiednio powoływanego inspektora. Będzie to możliwe, jeżeli
działalność państwowego inspektora sanitarnego lub podległej
mu jednostki może zagrozić prawidłowemu wykonywaniu zadań
Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a zwłaszcza naruszyć bezpie-
czeństwo sanitarne. Odwołanie w takim trybie ma następować
w drodze decyzji administracyjnej i będzie wymagało szczegóło-
wego pisemnego uzasadnienia.

Stan bezpieczeństwa

Zgodnie z przepisami właściwy inspektor sanitarny przynaj-

mniej raz w roku będzie zobowiązany do przedstawienia infor-
macji o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu i wojewódz-
twa właściwemu sejmikowi województwa i radzie powiatu.
W związku z przedłożoną informacją organom tym służyć będzie
prawo występowania, przez podjęcie uchwały, z wnioskami o po-
dejmowanie działania przez właściwy organ Inspekcji Sanitarnej
w celu zapewnienia należytego stanu bezpieczeństwa sanitarne-
go. Natomiast wójt (burmistrz, prezydent miasta) w przypadkach

Decentralizacja systemu zarządzania
i więcej kompetencji w rękach samorządu

Rola wojewody zostanie ograniczona do przedstawiciela rządu w terenie, odpowiedzialnego za szeroko rozumiane
bezpieczeństwo, oraz roli organu nadzorującego działalność samorządów z punktu widzenia prawa. Nowe przepisy
właśnie dla samorządu przewidują rolę gospodarza terenu, jednocześnie umożliwiając mu realizację polityki rozwoju
oraz związane z tym przyjmowanie odpowiedzialności za jej kształtowanie i wdrażanie.

D

5

przewodnik

nr 112

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego na tere-
nie gminy, w szczególności zagrożenia życia lub zdrowia ludzi,
będzie mógł wystąpić do właściwego powiatowego inspektora sa-
nitarnego z wnioskiem o podjęcie działań zmierzających do usu-
nięcia tego zagrożenia.

Rybactwo śródlądowe

Nowelizacja ustawy o rybactwie śródlądowym dotyczy zmia-

ny kompetencji między organami na szczeblu województwa.
Zgodnie z nimi z zarządu województwa na marszałka woje-
wództwa zostają przeniesione kompetencje w zakresie kontro-
li prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej oraz udzielania
zezwoleń na odstępstwa od zakazów połowu ryb. Z kolei z za-
rządu województwa na sejmik zostaje przeniesione uprawnie-
nie do ustalania trzyliterowego oznaczenia powiatu, stosowa-
nego na sprzęcie przeznaczonym do rybactwa śródlądowego.
Konsekwencją tych zmian jest m.in. pozbawienie zarządu woje-
wództwa prawa składania wniosku o ukaranie w trybie ustawy
o rybactwie śródlądowym. Z kolei obręby ochronne będzie
ustanawiał lub znosił w drodze uchwały zarząd województwa
na wniosek uprawnionego do rybactwa lub z urzędu lub na
wniosek właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospo-
darki wodnej. Mimo zmian zadania z zakresu rybactwa śródlą-
dowego wykonywane przez samorząd województwa ze wzglę-
du na swój charakter pozostają zadaniami z zakresu admini-
stracji rządowej.

Środowisko kombatantów

Zmiany w ustawie o kombatantach oraz niektórych osobach

będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego do-
tyczą przekazania kompetencji pomiędzy wojewodą a samorzą-
dem województwa. Od wejścia w życie nowych przepisów zada-
nia związane z integracją środowisk kombatanckich i koordyna-
cją ich działań należeć będą do samorządu wojewódzkiego.
W konsekwencji upoważniono samorząd województwa do
współdziałania z organizacjami społecznymi i stowarzyszeniami
kombatantów i osób represjonowanych oraz do powoływania
pełnomocnika.

Gospodarka leśna

Zmiany w ustawie o lasach dotyczą kontroli i nadzoru. Zgod-

nie z nimi w lasach, przez które przebiega granica powiatów, nad-
zór nad gospodarką leśną będzie sprawował starosta, na którego
terenie znajduje się większa część obszaru lasu. Starosta będzie
mógł w drodze porozumienia powierzyć prowadzenie w jego
imieniu spraw z zakresu nadzoru, w tym wydawanie decyzji ad-
ministracyjnych w I instancji, nadleśniczemu Lasów Państwo-
wych.

Prawo łowieckie

W prawie łowieckim zmiany dotyczą uporządkowania spraw

związanych z wydawaniem aktów prawa miejscowego. Upraw-
nienia do skracania okresów polowań zostaną przeniesione
z marszałka województwa na sejmik województwa, zaś upraw-
nienia do ustalania zakończenia okresu zbioru gatunków roślin
uprawnych na terenie danego województwa zostaną przeniesio-
ne z zarządu województwa na sejmik województwa.

Porządek i czystość w gminie

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gmi-

nach dotyczy uregulowania zagadnień związanych z wydawa-
niem aktów prawa miejscowego. Dzisiaj to wójt (burmistrz, pre-
zydent miasta) określa wymagania, jakie powinien spełniać

przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowa-
dzenie przedsiębiorstwa w zakresie odbierania odpadów komu-
nalnych od właścicieli nieruchomości, opróżniania zbiorników
bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, ochrony
przed bezdomnymi zwierzętami oraz prowadzenia schronisk dla
bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwie-
rzęcych i ich części. Po wejściu w życie nowych przepisów decyzje
w sprawach, o których mowa wyżej, będą miały charakter aktów
prawa miejscowego. Oznacza to, że wydawane będą przez wła-
ściwą radę gminy. Uchwały te będą miały charakter prawa miej-
scowego.

Prawo drogowe

W ustawie – Prawo o ruchu drogowym zmiany dotyczą po-

działu kompetencji w ramach organów województwa samorzą-
dowego. Zgodnie z nimi upoważnienie do tworzenia i nadawania
statutu wojewódzkim ośrodkom ruchu drogowego zostaje powie-
rzone sejmikowi województwa w miejsce zarządu województwa.

Ochrona zwierząt

Zezwolenia na prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa

rasy uznawanej za agresywną będzie wydawał i cofał wójt (bur-
mistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na planowane
miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywanie psa na wniosek
osoby zamierzającej prowadzić taką hodowlę lub utrzymywać ta-
kiego psa.

Działalność gospodarcza

Zmiany w ustawie o zawodzie psychologa i samorządzie zawo-

dowym psychologów dotyczą przeniesienia na rzecz marszałka
województwa dotychczasowych kompetencji wojewody w zakre-
sie udzielania zezwolenia na prowadzenie prywatnej praktyki
psychologicznej. W konsekwencji marszałek będzie podmiotem
współpracującym z regionalną radą psychologów w zakresie nad-
zoru nad zgodnym z zezwoleniem wykonywaniem prywatnych
praktyk psychologicznych.

Z kolei w ustawie – Prawo farmaceutyczne uprawnienia do

określania rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych zosta-
ną przeniesione z kompetencji zarządu powiatu na rzecz rady po-
wiatu. Rada będzie ustalała je w drodze uchwały.

Pomoc społeczna

Zmiany w ustawie o pomocy dotyczą zadań z zakresu pomo-

cy społecznej realizowanych przez gminę. Od wejścia w życie
ustawy kompetencyjnej przyznawanie i wypłacanie zasiłków
stałych oraz opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne
określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej
będzie zadaniami własnymi gminy o charakterze obligatoryj-
nym. Dotychczas było to zadanie zlecone z zakresu administra-
cji rządowej.

Parki krajobrazowe

Nowa ustawa kompetencyjna upoważnia sejmik wojewódz-

twa do utworzenia w drodze uchwały parku krajobrazowego
lub powiększenia jego obszaru. Dotychczas było to uprawnie-
nie wojewody. Sejmik będzie również określał jego nazwę, ob-
szar, przebieg granicy i otulinę (jeżeli została wyznaczona),
szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego par-
ku krajobrazowego lub jego części. Dotyczy to także kompeten-
cji do likwidacji lub zmniejszenia obszaru parku krajobrazo-
wego. Likwidacja lub zmniejszenie parku krajobrazowego bę-
dą możliwe po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo radami
gmin, z powodu bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych,

historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych
wyłączanych obszarów. Projekt uchwały sejmiku województwa
w sprawie utworzenia, zmiany granic lub likwidacji parku kra-
jobrazowego wymaga również uzgodnienia z właściwym re-
gionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Sejmik wojewódz-
twa w drodze uchwały będzie nadawał statut parku krajobra-
zowego lub zespołu parków krajobrazowych określający struk-
turę organizacyjną parku lub zespołu parków. Z kolei zarząd
województwa będzie powoływał dyrektora parku krajobrazo-
wego po zasięgnięciu opinii regionalnej rady ochrony przyro-
dy. Dodatkowo zgodnie z nowymi przepisami wyznaczenie ob-
szaru chronionego krajobrazu nastąpi w drodze uchwały sej-
miku województwa, który określi jego nazwę, położenie, ob-
szar, sprawującego nadzór, ustalenia dotyczące czynnej
ochrony ekosystemów oraz zakazy właściwe dla danego obsza-
ru chronionego krajobrazu lub jego części. Podobnie jak
w przypadku parku krajobrazowego likwidacja lub zmiana
granic obszaru chronionego krajobrazu nastąpi w drodze
uchwały sejmiku województwa, po zaopiniowaniu przez wła-
ściwe miejscowo rady gmin.

Doradztwo rolnicze

Zmiany w ustawie o jednostkach doradztwa rolniczego pod-

porządkowują 16 wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego
samorządowi województwa przy zachowaniu dotychczasowego
Centrum Doradztwa Rolniczego jako państwowej osoby praw-
nej. W konsekwencji wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego
będą podlegały właściwemu sejmikowi województwa. Sejmik bę-
dzie również właściwy do powoływania dyrektora wojewódzkie-
go ośrodka i powoływania składu Rady Społecznej Doradztwa
Rolniczego

Recykling pojazdów

Marszałek województwa w miejsce wojewody otrzyma kom-

petencje dotyczące m.in.: przyjmowania sprawozdań od przed-
siębiorców prowadzących stację demontażu i zawiadomień o za-
kończeniu prowadzenia działalności, w zakresie demontażu po-
jazdów wycofanych z eksploatacji i o rozwiązaniu lub wygaśnię-
ciu umowy z przedsiębiorcą prowadzącym punkt zbierania
pojazdów oraz uzgadniania zezwoleń na prowadzenie działalno-
ści w zakresie zbierania odpadów, dla przedsiębiorcy prowadzą-
cego punkt zbierania pojazdów.

Przeciwdziałanie narkomanii

Zgodnie z nowymi przepisami marszałek województwa przej-

mie wszystkie zadania wojewody określone w ustawie o przeciw-
działaniu narkomanii. Dodatkowo to sejmik województwa
w miejsce wojewody, po zasięgnięciu opinii ministra zdrowia
oraz ministra rolnictwa, określi w drodze uchwały ogólną po-
wierzchnię przeznaczoną corocznie pod uprawy maku lub kono-
pi włóknistych oraz rejonizację tych upraw. Uwzględni przy tym
zagrożenie narkomanią, zapotrzebowanie na surowce pochodzą-
ce z tych upraw oraz tradycję uprawy maku i konopi włóknistych
na danym terenie.

■

PODSTAWA PRAWNA

■

Ustawa z 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku
ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej
w województwie. Podpisana przez prezydenta 22 maja 2009 r. Cze-
ka na publikację w Dzienniku Ustaw.

■

Ustawa z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej
w województwie (Dz.U. nr 31, poz. 206).

wanej w postępowaniu administracyj-
nym. Tymczasem zgodnie z art. 31 ust.
1 to nabycie mienia następuje z mocy pra-
wa, zaś w myśl art. 32 ust. 1 wojewoda je-
dynie stwierdza to nabycie poprzez wyda-
nie decyzji administracyjnej (jest to decy-
zja deklaratoryjna, a nie konstytutywna).
Skoro jest to decyzja administracyjna, to
musi być ona w obowiązującym stanie
prawnym wydana w trybie kodeksu po-
stępowania administracyjnego. Stąd
w świetle przytoczonej regulacji przepis
art. 33 jest zupełnie zbędny.

Warte podkreślenia, iż omawiana usta-

wa w art. 29 przewiduje, że pracownicy
urzędów wojewódzkich, wykonujący do
dnia wejścia w życie tej ustawy zadania
i kompetencje podlegające przekazaniu
samorządowi województwa, stają się pra-
cownikami urzędu marszałkowskiego.
Przy czym dotychczasowy pracodawca
jest obowiązany, w terminie 14 dni od dnia
ogłoszenia rzeczonej ustawy, zawiadomić
na piśmie pracowników wykonujących za-
dania i kompetencje podlegające przeka-

zaniu o zmianach, jakie mają nastąpić
w zakresie ich stosunku pracy. Ze względu
na praktyczne wdrożenie reformy kompe-
tencyjnej oraz dotychczasową stabilizację
i status tych pracowników przyjęto zdaje
się zbyt krótkie terminy, 14-dniowe, zmian
w sytuacji pracowników. Niezależnie od
powyższego pracownikom tym przysługu-
je uprawnienie, aby w terminie dwóch
miesięcy od przejścia zakładu pracy lub je-
go części na innego pracodawcę, bez wy-
powiedzenia, za siedmiodniowym uprze-
dzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Ma-
jąc na względzie szczególny status prawny
urzędników służby cywilnej, dla tych pra-
cowników przewidziano możliwość nie-
wyrażenia zgody na zmiany w zakresie ich
stosunku pracy. Jednak decyzję w tym za-
kresie osoby te muszą podjąć w terminie
14 dni od dnia wejścia w życie ustawy.
W przypadku niewyrażenia zgody do pra-
cowników tych będzie się stosować – od-
powiednio – przepisy rozdziału 5 ustawy
z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej.
A zgodnie z tymi przepisami, m.in. w przy-

padku reorganizacji urzędu, przenosi się
tych pracowników na inne stanowisko
w tym samym lub innym urzędzie,
uwzględniając ich przygotowanie zawo-
dowe (kwalifikacje). Niedopuszczalne są
przypadki przeniesienia pracownika do
innej miejscowości niż ta, w której dotych-
czas świadczył pracę, bez zgody urzędnika
służby cywilnej – kobiety w ciąży lub oso-
by będącej jedynym opiekunem dziecka
w wieku do lat 15. Nie można także doko-
nać takiego przeniesienia w przypadku,
gdy stoją temu na przeszkodzie szczegól-
nie ważne względy osobiste lub rodzinne
urzędnika. Natomiast w pozostałych przy-
padkach pracownikowi, który nie wyraża
zgody na przeniesienie, przysługuje od-
wołanie do prezesa Rady Ministrów w cią-
gu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Przy
czym wniesienie odwołania nie wstrzy-
muje wykonania decyzji. Natomiast w ra-
zie niepodjęcia pracy w urzędzie, do które-
go urzędnik został przeniesiony, stosunek
pracy takiego urzędnika służby cywilnej
wygasa.

■

ŁS

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jakie konsekwencje wiążą się z rozwiązaniami przyjętymi w ustawie kompetencyjnej

Kto otrzyma mienie potrzebne
do wykonywania powierzonych zadań
ustawą kompetencyjną? Jaki będzie tryb
przechodzenia dotychczasowych
pracowników urzędów wojewódzkich
do urzędów marszałkowskich?

Do istotnych konsekwencji zmian

wprowadzonych ustawą z 23 stycznia
2009 r. o zmianie niektórych ustaw
w związku ze zmianami w organizacji
i podziale zadań administracji publicznej
w województwie należy zaliczyć kwestię
przejęcia własności mienia komunalnego.
Ustawa bowiem przewiduje, iż mienie
Skarbu Państwa niezbędne do wykony-
wania przekazywanych zadań staje się
z mocy prawa mieniem właściwej jed-
nostki samorządu terytorialnego. Nabycie
mienia stwierdza wojewoda w drodze de-
cyzji administracyjnej. Należy zauważyć,
że sformułowanie art. 33 powołanej usta-
wy sugeruje, że nabycie mienia Skarbu
Państwa przez samorząd następuje
w drodze decyzji administracyjnej wyda-

BARTOSZ FRĄCZYK,

radca prawny, partner

w kancelarii

Frączyk & Frączyk

w Krakowie

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 163

D

6

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 226

inwestycje

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 112

ZBIGNIEW KORNAT

[e-mail]

W ramach Programu Ope-

racyjnego Rozwój Polski
Wschodniej 2007-2013, Dzia-
łania I.4 Promocja i Współpra-
ca Polska Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości, udziela
pomocy finansowej:

■

jednostkom samorządu te-
rytorialnego;

■

podmiotom działającym na
rzecz rozwoju gospodarcze-
go;

■

jednostkom naukowym,

■

podmiotom działającym na
rzecz innowacyjności.

Pomoc finansowa, o któ-

rej mowa, jest udzielana
w

formie bezzwrotnego

wsparcia finansowego, prze-
znaczonego na pokrycie ca-
łości lub części wydatków
kwalifikujących się do obję-
cia wsparciem, przekazywa-
nego na podstawie specjal-
nie w tym celu podpisanej
umowy. Zasady udzielania
dofinansowania określone
zostały w rozporządzeniu
ministra rozwoju regionalne-
go z 1 kwietnia 2009 r. (Dz.U.
nr 61, poz. 503). Wsparcie,
o którym mowa w rozporzą-
dzeniu, udzielane jest w więk-
szości projektów w trybie
konkursu, a jedynie projekty
związane z promocją Polski
wschodniej otrzymywać będą
dofinansowanie jako wskazy-
wane projekty indywidualne,
tj. jako te o strategicznym
znaczeniu dla realizacji pro-
gramu operacyjnego.

Rozwój gospodarczy

Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczość (PARP) mo-
że udzielić wsparcia na pro-

mocję gospodarczą Polski
Wschodniej (tj. województw:
lubelskiego, podlaskiego, pod-
karpackiego, świętokrzyskie-
go i warmińsko-mazurskiego)
podmiotowi działającemu na
rzecz rozwoju gospodarczego,
tj. centrom obsługi inwestora,
które m.in. posiadają niezbęd-
ny potencjał finansowy, tech-
niczny, kadrowy i organizacyj-
ny do realizacji projektu obję-
tego wsparciem oraz dysponu-
je personelem posiadającym
doświadczenie w prowadze-
niu kampanii promocyjnych,
badaniach marketingowych
oraz pozyskiwaniu inwesto-
rów zagranicznych.

Aby otrzymać wsparcie

z PARP, konieczne jest złoże-
nie wniosku w tej sprawie.
Centrum obsługi inwestora,
które otrzyma wsparcie fi-
nansowe, o którym mowa,
musi zobowiązać się m.in. do
zwrotu do Agencji, w termi-
nie sześciu miesięcy, licząc od
dnia zakończenia realizacji
projektu, kwoty stanowiącej
różnicę między otrzymaną
kwotą wsparcia na promocję
gospodarczą a sumą pomocy
de minimis udzielonej przed-
siębiorcom uczestniczącym
w realizacji projektu oraz
kwoty wsparcia przekazanej
pozostałym podmiotom
uczestniczącym w realizacji
projektu.

Wsparcie na promocję go-

spodarczą Polski wschodniej
może być udzielone z prze-
znaczeniem na:

■

przeprowadzanie badań
rynkowych lub marketingo-
wych, analiz, ekspertyz
ukierunkowanych na pozy-
skanie inwestorów zagra-
nicznych oraz wyłonienie

potencjalnych rynków eks-
portowych dla przedsiębior-
ców z Polski wschodniej;

■

identyfikację potencjału in-
westycyjnego i eksportowe-
go Polski wschodniej;

■

prowadzenie kampanii pro-
mocji gospodarczej w me-
diach krajowych i zagra-
nicznych;

■

opracowanie, wykonanie
i dystrybucję materiałów in-
formacyjnych, promocyj-
nych oraz publikacji;

■

projektowanie, tworzenie
i obsługę baz danych, porta-
li, wortali, serwisów i stron
internetowych ukierunko-
wanych na promocję gospo-
darczą Polski wschodniej;

■

organizację i obsługę im-
prez targowo-wystawien-
niczych, konferencyjno-
-kongresowych, forów eko-
nomicznych, misji branżo-
wych i wizyt studyjnych.

Wielkość wsparcia na pro-

mocję gospodarczą Polski
wschodniej może wynosić do
100 proc. wydatków kwalifi-
kujących się do objęcia wspar-
ciem.

Sieć współpracy

Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości może
udzielić również wsparcia na
stworzenie sieci współpracy
istniejących centrów obsługi
inwestora, obejmującej co
najmniej po jednym centrum
obsługi inwestora z każdego
województwa Polski wschod-
niej. Koordynatorem takiego
przedsięwzięcia może być
jedno z tych centrów. Wspar-
cie na stworzenie sieci współ-
pracy może być udzielone
z przeznaczeniem na:

■

tworzenie i obsługę wspól-
nych baz danych, portali,
wortali, serwisów i stron in-
ternetowych dotyczących
oferty sieci współpracy cen-
trów obsługi inwestora;

■

pozyskiwanie danych
i przygotowywanie wspól-
nych ofert inwestycyjnych;

■

opracowanie, wykonanie
i dystrybucję wspólnych kata-
logów zawierających oferty
inwestycyjne wszystkich
uczestników sieci współpracy
centrów obsługi inwestora;

■

organizację spotkań,
w szczególności grup robo-
czych odpowiedzialnych za
tworzenie ponadregionalnej
sieci centrów obsługi inwe-
stora, seminariów, konferen-
cji dotyczących prezentacji
oferty, wzrostu innowacyj-
ności świadczonych usług,
wymiany doświadczeń w za-
kresie obsługi inwestora.

Wielkość wsparcia z PARP

na stworzenie sieci współpra-
cy centrów obsługi inwestora
może wynosić do 90 proc. wy-
datków kwalifikujących się do
objęcia wsparciem. Minimalna
wartość całkowitych wydat-
ków kwalifikujących się do ob-
jęcia wsparciem na stworzenie
sieci współpracy w ramach
projektu wynosi 2 mln zł.

Rozwój klastrów

Na odpowiednie wsparcie

finansowe może liczyć także
projekt polegający na tworze-
niu i rozwoju klastru realizo-
wany przez centrum obsługi
inwestora lub jednostkę na-
ukową, o ile podmioty te pro-
wadzą działalność na rzecz
przedsiębiorców oraz na
rzecz współpracy przedsię-
biorców z podmiotami dzia-
łającymi na rzecz rozwoju go-
spodarczego i innowacyjno-
ści. Projekt polegający na
wsparciu tworzenia i rozwój
klastra może być udzielone,
jeśli projekt ten obejmie łącz-
nie co najmniej pięciu przed-
siębiorców, co najmniej jedną
jednostkę naukową, jeden
podmiot działający na rzecz
rozwoju gospodarczego lub
podmiot działający na rzecz
innowacyjności, mających
siedzibę, na terenie co naj-
mniej dwóch województw
Polski wschodniej. Wielkość
wsparcia, o którym mowa,

wynosi do 90 proc. wydat-
ków kwalifikowanych, a mi-
nimalna wartość tych wydat-
ków to 2 mln zł. Dofinanso-
wanie może dotyczyć m.in.
takich działań, jak:

■

organizacja i funkcjonowa-
nie biura klastra,

■

opracowywanie dokumen-
tów operacyjnych klastra,
w tym strategii rozwoju,
strategii marketingowych,
zasad współpracy i komuni-
kacji wewnętrznej klastra,

■

projektowanie, tworzenie
i obsługa baz danych, porta-
li, wortali, serwisów i stron
internetowych na potrzeby
rozwoju klastra, promują-
cych rozwój klasteringu;

■

organizacja zagranicznych
misji branżowych,

■

podnoszenie innowacyjno-
ści i konkurencyjności kla-
stra przez zakup licencji,
wyników badań, analiz, eks-
pertyz, technologii, know-
-how, patentów i nieopaten-
towanej wiedzy technicznej.

Polityka rozwoju

Polska Agencja Rozwoju

przedsiębiorczości może
udzielić wsparcia na tworze-
nie polityki rozwoju regio-
nalnego co najmniej dwóm
jednostkom samorządu tery-
torialnego z

minimum

dwóch województw Polski
wschodniej, działającym
wspólnie, z których każda
posiada potencjał finansowy,
techniczny, kadrowy i orga-
nizacyjny niezbędny do reali-
zacji projektu.

Wsparcie na tworzenie poli-

tyki rozwoju regionalnego mo-
że być udzielone na realizację
działań związanych np. z pro-
wadzeniem badań analitycz-
nych, przygotowywaniem
analiz, ekspertyz dotyczących
rozwoju społeczno-gospodar-
czego, potencjału turystyczne-
go i

kulturowego Polski

wschodniej oraz organizacją
spotkań, seminariów, konfe-
rencji na temat rozwoju Polski

wschodniej, identyfikacji i wy-
korzystania głównych szans
rozwojowych oraz wspólnego
potencjału inwestycyjnego wo-
jewództw Polski wschodniej.
Wielkość wsparcia w przypad-
ku polityki rozwoju również
może wynosić do 90 proc.
kwalifikowanych wydatków,
a minimalna wartość tych wy-
datków wynosi 200 tys. zł.

Centra i klastry

Centrum obsługi inwestora

to podmiot działający na rzecz
rozwoju gospodarczego lub
podmiot działający na rzecz
innowacyjności, którego
głównym celem działalności
jest pozyskiwanie inwestorów
i zapewnienie im komplekso-
wych usług związanych z uru-
chomieniem inwestycji.

Klastr to przestrzenna

i sektorowa koncentracja
podmiotów działających na
rzecz rozwoju gospodarcze-
go lub podmiotów działają-
cych na rzecz innowacyjno-
ści, jednostek naukowych
oraz przedsiębiorców wyko-
nujących działalność gospo-
darczą na terenie jednego
lub kilku sąsiadujących wo-
jewództw Polski wschod-
niej, konkurujących i współ-
pracujących w tych samych
lub pokrewnych branżach
oraz powiązanych siecią
współpracy.

■

PODSTAWA PRAWNA

■

Rozporządzenie ministra roz-

woju regionalnego z 1 kwietnia
2009 r. w sprawie udzielenia
przez Polską Agencję Rozwoju
Przedsiębiorczości pomocy fi-
nansowej na promocję gospo-
darczą Polski wschodniej, stwo-
rzenia sieci współpracy centrów
obsługi inwestora, tworzenia
i rozwoju klastrów, tworzenie
polityki rozwoju regionalnego
w ramach Programu Operacyj-
nego Rozwoju Polski Wschod-
niej 2007–2013 (Dz.U. nr 61,
poz. 503).

P R O G R A M O P E R A C Y J N Y R O Z W O J U P O L S K I W S C H O D N I E J

Dofinansowanie centrów obsługi i polityki rozwoju

Jednostki samorządu terytorialnego z Polski
wschodniej, które zamierzają stworzyć sieć współpracy
centrów obsługi inwestora, klastry oraz realizować
politykę rozwoju regionalnego, mogą liczyć
na wsparcie finansowe takich projektów z Polskiej
Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

oddelegowany do obsługi danego projek-
tu inwestycyjnego, służący pomocą
w trakcie całego procesu przygotowania
i realizacji inwestycji. Ważne jest także
wspieranie inwestorów w poszukiwaniu
pracowników. W Poznaniu praktykowa-
ne jest to od wielu lat. Gwarantujemy po-
moc w kontaktach z uczelniami oraz ich
biurami karier. W te działania aktywnie
włącza się powiatowy urząd pracy i woje-
wódzki urząd pracy. Dla inwestorów jest
możliwość uzyskania dofinansowania na
szkolenia i tworzenie nowych miejsc pra-
cy dla bezrobotnych.

Każda gmina, chcąc zachęcić do inwe-

stowania na jej terenie, powinna przygo-
tować odpowiednie akty prawne, które
będą stanowiły ułatwienie dla rozwoju
potencjalnych inwestycji. Akty takie obo-
wiązują oczywiście w Poznaniu. Jednym
z nich jest uchwała w sprawie programu
zwolnienia z podatku od nieruchomości

w ramach pomocy de minimis. Program
ten obowiązuje dla podmiotów prowa-
dzących działalność gospodarczą na tere-
nie Poznańskiego Parku Technologiczno-
-Przemysłowego oraz Poznańskiego Par-
ku Naukowo-Technologicznego Fundacji
UAM. Pozwala on zwolnić na okres sze-
ściu lat z podatku od nieruchomości
grunty, budynki i budowle lub ich części
zajęte na prowadzenie działalności go-
spodarczej na terenach wyżej wymienio-
nych parków inwestycyjnych. Innym ak-
tem jest uchwała w sprawie zwolnienia
z podatku od nieruchomości w ramach
pomocy regionalnej na wspieranie no-
wych inwestycji lub tworzenie nowych
miejsc pracy związanych z nową inwesty-
cją. W jej ramach zwalnia się z podatku
od nieruchomości związane z prowadze-
niem działalności gospodarczej budynki
i budowle stanowiące nową inwestycję,
z wyjątkiem inwestycji w zakresie dzia-

łalności handlowej, stacji paliw, organi-
zowania targów i wystaw oraz działalno-
ści logistycznej, spedycyjnej i magazyno-
wej. W programie pomocy określono mi-
nimalne wymagane nakłady inwestycyj-
ne lub liczbę utworzonych nowych miejsc
pracy, uprawniające do uzyskania zwol-
nienia (limity różnią się w zależności od
wielkości firmy).

Dobrym rozwiązaniem, będącym du-

żą zachętą dla inwestorów jest także two-
rzenie specjalnych stref ekonomicznych.
W Poznaniu w rejonie Franowa utworzo-
no podstrefę Kostrzyńsko-Słubickiej Spe-
cjalnej Strefy Ekonomicznej. Przedsię-
biorcy inwestujący na terenie specjalnej
strefy ekonomicznej są uprawnieni do
pomocy regionalnej w formie zwolnienia
z podatku dochodowego od firm. Obec-
nie strefa znajduje się w fazie organiza-
cyjnej, tj. przygotowania gruntów do in-
westowania.

■

AJ

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jak skuteczne zachęty może wykorzystywać gmina, aby pozyskać inwestorów

Jakie zadania powinno wypełniać powo-
ływane przez jednostki samorządowe Biu-
ro Obsługi Inwestorów i Promocji Inwe-
stycji? Jak samorządy mogą wspierać pro-
ces przygotowywania inwestycji?

W celu zachęcenia inwestorów do ulo-

kowania swojego przedsięwzięcia na
okreśłonycm obszarze każda gmina po-
winna zadbać o powołanie Biura Obsługi
Inwestorów i Promocji Inwestycji. Biuro
takie funkcjonuje także w Poznaniu.
Wspiera ono potencjalnych inwestorów,
udostępniając potrzebne dane oraz infor-
macje o konkretnych lokalizacjach. Biuro
to zajmuje się również organizacją wizyt
inwestora w Poznaniu, aranżuje spotka-
nia z władzami miasta oraz ułatwia na-
wiązanie kontaktów z urzędami i insty-
tucjami administracji publicznej. Relacje
z inwestorem może poprawić tzw. pilot
inwestycyjny. Jest to specjalny pracownik

JERZY STĘPIEŃ

zastępca prezydenta

Poznania

D

7

nr 226

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

6 pytań do...

...

nr 112

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

Zgodnie z art. 5 ustawy o finansach publicznych
środki z Unii Europejskiej, przeznaczane na finan-

sowanie projektów realizowanych w ramach krajo-
wych programów, w tym Programu Operacyjnego Ka-
pitał Ludzki (dalej PO KL), stanowią środki publiczne.
Ponadto projekty realizowane w ramach tego progra-
mu finansowane są w 15 proc. przez budżet państwa.
Stąd stosowanie przepisów ustawy jest obligatoryjne.
Co się dzieje ze środkami niewykorzystanymi?

– Na podstawie art. 157 ust. 1 ustawy o finansach publicz-

nych niewykorzystane środki publiczne wygasają z upływem
roku budżetowego i podlegają zwrotowi. Rada Ministrów mo-
że na podstawie ust. 8a określić rozporządzeniem niektóre
środki jako niewygasające, zaś wśród nich poza celami spo-
łecznymi (którym służy PO KL) wymienia się programy i pro-
jekty realizowane z udziałem środków z Europejskiego Fun-
duszu Społecznego.

Czy Rada Ministrów określiła w ubiegłym roku
środki jako niewygasające?

– Niestety nie. Rada Ministrów w 2008 roku nie skorzysta-

ła z tej możliwości. Powstała więc konieczność zgłoszenia nie-
wykorzystanych środków do 15 października i zwrotu do 30
listopada, a najdalej do 31 grudnia 2008 r., środków, które
otrzymały organizacje pozarządowe realizujące projekty w ra-
mach PO KL.

Jak umowy w ramach PO KL były podpisywane?

– Mogę podać przykład Mazowsza. Większość umów w ra-

mach PO KL Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów
Unijnych (MJWPU – instytucja wdrażająca na Mazowszu)
podpisywała z dużym opóźnieniem, we wrześniu i październi-
ku 2008 r., a nierzadko później. W wielu przypadkach pierw-
sze transze wpływały na konto organizacji w listopadzie
i grudniu, co zrodziło poważne problemy ze sfinansowaniem
zaplanowanych zadań, a często uniemożliwiło ich sfinanso-
wanie w ogóle.

Czy to oznacza, że organizacje muszą teraz zwra-

cać te środki?

– Niestety tak. Konieczność zwrotu wszystkich środków przy

realizacji projektów, obliczonych najczęściej na kilka miesięcy
do dwóch lat, z założenia spowodować musi finansowanie bra-
ków z innych środków, podczas gdy 85 proc. organizacji poza-
rządowych nie posiada żadnego majątku i zapasów finanso-

wych. Środki własne organizacji wystarczają najczęściej co naj-
wyżej na sfinansowanie bieżącej działalności samej organizacji,
podczas gdy projekty przewidują dużo większe zobowiązania.
Przy tym nie było możliwości odpowiedniego zaplanowania
płynności finansowej w projektach. Środki te, jak w latach po-
przednich, miały zostać wyłączone z konieczności ich zwrotu,
a o tym, że tak się nie stanie, organizacje zostały poinformowa-
ne w październiku 2008 r., podczas gdy projekty, ze względu na
wymagania konkursu, planowano najdalej na początku roku.
Obowiązek, który tak niespodziewanie nałożono na organiza-
cje, stał się przyczyną powstania sald zerowych na kontach pro-
jektów, co z kolei spowodowało brak możliwości regulowania
wypłat dla pracowników, zobowiązań związanych z czynszami,
odpłatnością za media itp. Skutkiem była całkowita utrata płyn-
ności finansowej we wdrażanych przedsięwzięciach i niemoż-
ność realizacji zadań kierowanych do osób o szczególnych po-
trzebach, do których m.in. kierowany jest PO KL.

Ponadto niedotrzymanie przez MJWPU terminu zwrotu

tych środków, wpłaconych przez organizacje na jej konto
w 2008 roku (co powinno nastąpić najdalej do końca stycznia
2009 r.), spowodowało przedłużający się okres braku płynno-
ści finansowej organizacji pozarządowych. Zmusza to projek-
todawców (zobowiązanych umową do terminowego realizo-
wania projektów) do zaciągania kredytów i/lub pożyczek i po-
krycia wysokich kosztów dodatkowych – niekwalifikowal-
nych, czyli niemożliwych do sfinansowania w ramach
projektów – ze środków przeznaczonych na działalność statu-
tową, a więc także w pewnym sensie publicznych (darowizn,
w tym 1-proc. odpisów podatkowych, składek itp.), powierzo-
nych przez obywateli organizacjom z pełną wiarą, że wyko-
rzystane one zostaną dla osób potrzebujących wsparcia.

Czy zapytali państwo o sposób rozliczeń instytu-
cję zarządzającą europejskim funduszem społecz-

nym?

– Tak. Na pytanie wysłane do Ministerstwa Rozowoju Regio-

nalnego (Instytucji Zarządzającej – IZ) otrzymaliśmy odpo-
wiedź od Departamentu Zarządzania Europejskim Funduszem
Społecznym (EFS), że zgodnie z art. 157 ust. 8a ustawy o finan-
sach publicznych Rada Ministrów w rozporządzeniu w sprawie
środków niewygasających może wskazać jako pozostające na
rachunkach bankowych beneficjentów środki przeznaczone na
integrację społeczną, poprawę jakości kształcenia, rozwój po-
tencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw w ra-
mach programów operacyjnych współfinansowanych z EFS.
W związku z tym przepis ten nie gwarantuje, że w każdym ro-
ku budżetowym środki, które zostały niewykorzystane przez
beneficjentów i jednocześnie zgłoszone jako niewygasające,
z upływem roku nie będą podlegały obowiązkowi zwrotu. Jed-

nocześnie z powodu niskiego wykorzystania środków w ra-
mach PO KL oraz braku pewności co do możliwości ujęcia
w wykazie środków niewygasających tak znacznych kwot ko-
nieczne było dokonanie zwrotu wszystkich niewykorzystanych
środków. Istniało bowiem ryzyko, że środki te nie zostaną uję-
te w rozporządzeniu jako niewygasające z upływem roku. Tym
samym podlegałyby zwrotowi z końcem roku. Od środków nie-
zwróconych w terminie naliczane są odsetki w wysokości jak
dla zaległości podatkowych. Niemniej jednak w opinii IZ
w obecnym roku proces monitorowania wykorzystania środ-
ków przebiega znacznie sprawniej i tym samym nie zachodzi
obawa, że niewykorzystane zostaną znaczne kwoty środków
przekazanych beneficjentom. W związku z tym w roku 2009
beneficjenci realizujący projekty PO KL w tych obszarach naj-
prawdopodobniej nie będą zobowiązani do zwrotu środków
z końcem roku (co nie oznacza, że środków tych nie trzeba bę-
dzie zgłosić jako niewygasających).

Co organizacje pozarządowe na to?

– Na takie ujęcie sprawy odpowiedzieć można w zasadzie

tylko pytaniem: dlaczego Ministerstwo Rozwoju Regionalne-
go nie zainteresowało się przyczynami niskiego wykorzysta-
nia środków w ramach PO KL? A skoro twierdzi, że w obec-
nym roku proces monitorowania wykorzystania środków
przebiega znacznie sprawniej, dlaczego nie wiedziano w mini-
sterstwie, że przyczyną niskiego wykorzystania były m.in.
znaczne opóźnienia leżące po stronie instytucji wdrażają-
cych? A na koniec zapytać należy: dlaczego osoby odpowie-
dzialne za regulacje dotyczące realizacji programów opera-
cyjnych nie mają świadomości, że w stosunkowo krótkotrwa-
łych projektach konieczność zwrotu środków z pewnością spo-
woduje poważne zaburzenia w płynności finansowej
i niewątpliwie wpłynie z kolei na stopień wykorzystania środ-
ków europejskich.

■

Not. EM

6

5

4

3

2

1

Jakie są problemy ze środkami niewygasającymi

Odpowiada Kinga Śniegocka, prezes Zarządu Stowarzyszenia na rzecz Integracji Społecznej PRO NOBIS

KINGA ŚNIEGOCKA

prezes Zarządu Stowarzyszenia
na rzecz Integracji Społecznej
PRO NOBIS

reklama

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 163

D

8

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 226

pomoc społeczna

T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

nr 112

Ś W I A D C Z E N I E U S Ł U G O P I E K U Ń C Z Y C H W R A M A C H D Z I A Ł A L N O Ś C I G O S P O D A R C Z E J

Zezwolenie dla domu opieki
po oględzinach i spełnieniu wymogów

KATARZYNA WILKO

[e-mail]

Działalność gospodarcza

w zakresie prowadzenia pla-
cówki zapewniającej cało-
dobową opiekę osobom nie-
pełnosprawnym, przewlekle
chorym lub osobom w pode-
szłym wieku może być pro-
wadzona po uzyskaniu ze-
zwolenia wojewody. Woje-
woda prowadzi rejestr pla-
cówek, które uzyskały takie
zezwolenie.

Wojewoda wydaje zezwo-

lenie, jeżeli podmiot o nie
występujący spełnia m.in.
warunki określone w usta-
wie o pomocy społecznej
oraz przedstawi:

■

wniosek o zezwolenie,

■

dokumenty potwierdzają-
ce tytuł prawny do nieru-
chomości, na której jest
usytuowany dom,

■

zaświadczenie właściwe-
go organu potwierdzające
możliwość użytkowania
obiektu,

■

koncepcję prowadzenia
placówki,

■

informację o sposobie
finansowania placówki
i niezaleganiu z płatno-
ściami wobec urzędu
skarbowego i składkami
do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych,

■

informację z Krajowego
Rejestru Karnego o nieka-
ralności osoby, która bę-
dzie kierowała placówką,
i zaświadczenie, że ze
względu na stan zdrowia
jest ona zdolna do prowa-
dzenia placówki.

W przypadku niedołącze-

nia wymaganych dokumen-
tów wojewoda wzywa pod-
miot występujący o zezwole-
nie do przedstawienia tych
dokumentów w terminie 14
dni od dnia doręczenia we-
zwania, pouczając, że ich
niedołączenie spowoduje
pozostawienie wniosku bez
rozpatrzenia.

Najpierw oględziny

W terminie 30 dni od

dnia złożenia wniosku o ze-
zwolenie właściwy do spraw
pomocy społecznej wydział
urzędu wojewódzkiego,
w imieniu i z upoważnienia
wojewody dokonuje oglę-
dzin obiektu, w którym jest
usytuowana placówka. Wo-
jewoda rozpatruje wniosek
o zezwolenie w terminie 14
dni od dnia zakończenia
oględzin obiektu, w którym
jest usytuowana placówka.
Przy rozpatrywaniu wnio-
sku o zezwolenie wojewoda
bierze pod uwagę wyniki
oględzin obiektu, w którym
jest usytuowana placówka,

szczególnie w zakresie speł-
niania standardów świad-
czonych w nim usług, o
których mowa w art. 68
ustawy o pomocy społecz-
nej. W przypadku stwier-
dzenia, że placówka gwa-
rantuje zapewnienie odpo-
wiedniej opieki, wojewoda
wydaje zezwolenie, określa-
jąc w nim przeznaczenie
placówki, i wpisuje placów-
kę do rejestru placówek.

Zezwolenie jest wydawa-

ne na czas określony
albo nieokreślony zgodnie
z wnioskiem podmiotu wy-
stępującego o zezwolenie.
W przypadku braku gwaran-
cji stałego zapewnienia speł-
niania standardów świad-
czenia usług opiekuńczych
zezwolenie jest wydawane
z urzędu na czas określony.

Uchybienia w domach

Cofnięcie zezwolenia na-

stępuje na wniosek podmio-
tu prowadzącego placówkę
albo z urzędu. Cofnięcie ze-
zwolenia na wniosek pod-
miotu prowadzącego pla-
cówkę następuje, jeżeli
podmiot ten powiadomi wo-
jewodę o rezygnacji z dal-
szego prowadzenia placów-
ki oraz w uzgodnieniu z
wojewodą określi sposób
zapewnienia dalszej opieki
osobom przebywającym
w placówce. Cofnięcie ze-
zwolenia z urzędu następu-
je, jeżeli nie zostały usunięte
stwierdzone nieprawidłowo-
ści w prowadzeniu placówki,
po wezwaniu przez wojewo-
dę podmiotu prowadzącego
placówkę do ich usunięcia
w wyznaczonym trybie i ter-
minie oraz po uzgodnieniu
z wojewodą sposobu zapew-
nienia dalszej opieki osobom
przebywającym w placówce.

Standardy opieki

Opieka w placówce za-

pewniającej całodobową
opiekę osobom niepełno-
sprawnym, przewlekle cho-
rym lub osobom w pode-
szłym wieku polega na
świadczeniu przez całą dobę
usług:

■

opiekuńczych zapewnia-
jących: udzielanie pomo-
cy w podstawowych czyn-
nościach życiowych, pie-
lęgnację, w tym pielęgna-
cję w czasie choroby,
opiekę higieniczną, nie-
zbędną pomoc w zała-
twianiu spraw osobistych,
kontakty z otoczeniem;

■

bytowych zapewniają-
cych: miejsce pobytu, wy-
żywienie, utrzymanie czy-
stości.

Sposób świadczenia usług

powinien uwzględniać stan

zdrowia, sprawność fizyczną
i intelektualną oraz indywi-
dualne potrzeby i możliwości
osoby przebywającej w pla-
cówce, a także prawa czło-
wieka, w tym w szczególno-
ści prawo do godności, wol-
ności, intymności i poczucia
bezpieczeństwa.

Usługi opiekuńcze powin-

ny zapewniać:

■

pomoc w czynnościach ży-
cia codziennego, w miarę
potrzeby pomoc w ubiera-
niu się, jedzeniu, myciu
i kąpaniu;

■

organizację czasu wolnego;

■

pomoc w zakupie odzieży
i obuwia;

■

pielęgnację w chorobie
oraz pomoc w korzysta-
niu ze świadczeń zdro-
wotnych.

Miejsce pobytu powinno

spełniać następujące warunki:

■

budynek i jego otoczenie –
bez barier architektonicz-
nych;

■

w budynkach wielokon-
dygnacyjnych bez wind –
pokoje mieszkalne usytu-
owane na parterze;

■

pokoje mieszkalne – nie
więcej niż trzyosobowe.

Placówka opiekuńcza,

o której mowa, powinna
posiadać: pokój dziennego
pobytu służący jako jadal-
nia, pomieszczenie pomoc-
nicze do prania i suszenia
oraz jedną łazienkę dla nie
więcej niż pięciu osób i jed-
ną toaletę dla nie więcej niż
czterech osób, wyposażone
w uchwyty ułatwiające oso-
bom mniej sprawnym ko-
rzystanie z tych pomiesz-
czeń. Jeśli liczba osób leżą-
cych przekracza 50 proc.

ogólnej liczby mieszkań-
ców, dopuszcza się zmniej-
szenie liczby tych pomiesz-
czeń o 25 proc.

Placówka, o której mowa,

powinna zapewnić:

■

co najmniej trzy posiłki
dziennie, w tym posiłki
dietetyczne, zgodnie ze
wskazaniem lekarza;

■

przerwę między posiłka-
mi nie krótszą niż 4 godzi-
ny, przy czym ostatni po-
siłek nie powinien być po-
dawany wcześniej niż
o godzinie 18;

■

dostęp do drobnych posił-
ków i napojów między po-
siłkami;

■

możliwość spożywania po-
siłków w pokoju mieszkal-
nym, w razie potrzeby kar-
mienie;

■

środki higieny osobistej,
środki czystości, przybory
toaletowe i inne przed-
mioty niezbędne do higie-
ny osobistej;

■

sprzątanie pomieszczeń,
w miarę potrzeby, nie rza-
dziej niż raz dziennie.

PODSTAWA PRAWNA

■

Rozdział 3 ustawy

z 12 marca 2004 r. o pomocy
społecznej (Dz.U. z 2008 r.
nr 115, poz. 728 ze zm.).

■

Rozporządzenie ministra

polityki społecznej z 28
kwietnia 2005 r. w sprawie
wydawania i cofania zezwo-
leń na prowadzenie działal-
ności gospodarczej w zakre-
sie prowadzenia placówki za-
pewniającej całodobową
opiekę (Dz.U. z 2005 r. nr 86,
poz. 739).

W przypadku braku gwarancji stałego zapewnienia
standardów świadczenia usług opiekuńczych przez
dom opieki społecznej prowadzony w ramach
działalności gospodarczej zezwolenie na jego
funkcjonowanie wydawane jest z urzędu na czas
określony.

Domy pomocy społecznej nie przyjmują nowych osób
– Praca, GP nr 106/2009

Jednostka Zakładu Opieki Zdrowotnej w domu pomocy spo-
łecznej N

No

ow

we

e p

prra

aw

wo

o (dodatek dla prenumeratorów)

– GP nr 73/2009

Rośnie opłata za pobyt w domu opieki – Praca, GP nr 68/2009

WIĘCEJ NA TEN TEMAT

Konieczne zezwolenie

Nie sposób odczytywać treści art. 130 ust. 2 ustawy z 12 mar-
ca 2004 r. o pomocy społecznej w oderwaniu od art. 67,
w którym wyraźnie akcentowany jest gospodarczy charakter
działalności jako element, który przesądza o tym, że podmiot
podejmujący działalność w zakresie prowadzenia placówki,
zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnospraw-
nym, przewlekle chorym i osobom w podeszłym wieku, jest
obowiązany uzyskać zezwolenie na taką działalność. Przy
analizie charakteru działalności prowadzonej przez stowarzy-
szenie nie powinno się pomijać faktu, że posiada ono status
organizacji pożytku publicznego, co wynika z wpisu w rubryce
4 działu 3 rejestru stowarzyszenia i że zgodnie z art. 6 ustawy
z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873 ze zm.) statutowa
działalność takiej organizacji nie jest działalnością gospo-
darczą, może być natomiast prowadzona jako działalność
nieodpłatna lub działalność odpłatna – wyrok Wojewódz-
kiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 lutego
2007 r., I SA/Wa 2095/06

W Y J A Ś N I E N I A M P i P S

Jak pokrywane są koszty
utrzymania w domu pomocy

Z jakich źródeł pochodzą środki na utrzymanie osób
przebywających w domach opieki społecznej? Jak
obliczany jest koszt utrzymania w domu pomocy
społecznej?

Gmina, w zależności od potrzeb, udziela wsparcia finansowe-

go, świadczy usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuń-
cze, tworzy dzienne ośrodki wsparcia lub całodobowe domy po-
mocy społecznej o charakterze lokalnym.

JJa

ak

k IIn

nffo

orrm

mu

ujjee M

Miin

niisstteerr P

Prra

accyy ii P

Po

olliittyyk

kii S

So

occjja

alln

neejj:: działania

w zakresie tworzenia oparcia społecznego podejmują głównie du-
że gminy miejskie. Pozostałe gminy do 1 stycznia 2004 r. ciężar
opieki nad osobami zależnymi przerzucały na powiaty. Pobyt
mieszkańców skierowanych do domu pomocy społecznej po
1 stycznia 2004 r. opłacany jest do wysokości średniego kosztu
utrzymania. Średni miesięczny koszt utrzymania w domu pomo-
cy społecznej oznacza kwotę rocznych wydatków na działalność
domu, wynikającą z kosztów utrzymania mieszkańców z roku po-
przedniego, bez wydatków inwestycyjnych, powiększoną o pro-
gnozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług kon-
sumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej na dany rok
kalendarzowy, podzieloną przez liczbę miejsc, ustaloną jako suma
rzeczywistej liczby mieszkańców domu w poszczególnych miesią-
cach roku poprzedniego. W koszcie utrzymania mieszkańca w do-
mu pomocy społecznej skierowanego po 1 stycznia 2004 r. party-
cypują według ustalonej kolejności: osoba kierowana do domu
pomocy społecznej, rodzina osoby kierowanej – małżonek, zstęp-
ni (dzieci, wnuczki) przed wstępnymi (rodzicami, dziadkami), je-
żeli jej sytuacja na to pozwala, i gmina kierująca osobę do domu
pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosz-
tem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszo-
nymi przez osoby, o których mowa wyżej. Przeniesienie częścio-
wej opłaty na gminy miało na celu m.in. budowę lokalnych ośrod-
ków wsparcia dziennego czy też małych lokalnych domów pomo-
cy społecznej. Jednocześnie wprowadzono stały mechanizm
przenoszenia uwalnianych środków z dotacji dla domów pomocy
społecznej (naturalny spadek liczby mieszkańców domów pomo-
cy społecznej, na których powiaty prowadzące domy otrzymywa-
ły dotacje z budżetu państwa) do budżetów gmin, które to środki
miały wesprzeć samorządy w realizacji zadań w zakresie usług
opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych.

Oprócz dochodów własnych gmin otrzymują one subwencję

ogólną, składającą się z części wyrównawczej oraz równoważącej,
która ma na celu wzmocnienie finansowe gmin o najniższych do-
chodach(na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 6963).

■

Jak dofinansowywane
są domy pomocy społecznej

W jakim stopniu dochody własne powiatów, dotacje oraz
odpłatności mieszkańców domów pomocy społecznej
pokrywają koszty utrzymania placówek opiekuńczych?

Zgodnie z art. 87 ustawy o dochodach jednostek samorządu te-

rytorialnego powiat otrzymuje dotację na mieszkańców domów
pomocy społecznej prowadzonych w ramach zadania własnego
lub prowadzonych na jego zlecenie, umieszczonych na podstawie
skierowania wydanego przed dniem 1 stycznia 2004 r.

JJa

ak

k w

wyyjja

aśśn

niia

a M

Miin

niisstteerr P

Prra

accyy ii P

Po

olliittyyk

kii S

Sp

po

ołłeecczzn

neejj:: środki na do-

tacje dla domów pomocy społecznej planuje w swoim budżecie
wojewoda i ustala ich wysokość. Miesięczną kwotę dotacji dla po-
wiatu ustala się w wysokości odpowiadającej iloczynowi liczby
mieszkańców domów, o których mowa wyżej, w powiecie i śred-
niego miesięcznego kosztu utrzymania w domu, pomniejszone-
mu o dochody uzyskiwane z odpłatności za pobyt w domu za
mieszkańca. Do wyliczenia dotacji przyjmuje się średni miesięcz-
ny koszt utrzymania w domu, nie wyższy jednak niż średnia mie-
sięczna kwota dotacji wyliczona dla województwa. Kwota ta
w praktyce może być zwiększana co miesiąc, stosownie do niewy-
korzystanych środków dotacji (zgony mieszkańców, rezygnacja
z miejsca w domu pomocy społecznej, usamodzielnienie miesz-
kańca domu pomocy społecznej). Wysokość miesięcznej dotacji
może być zróżnicowana w zależności od dochodów z tytułu od-
płatności mieszkańców, jednak nie więcej niż o 20 proc.

Powiat finansuje prowadzone przez siebie domy pomocy spo-

łecznej z dochodów własnych, stanowiących w praktyce odpłat-
ność zamieszkałych w domach mieszkańców. Odpłatność miesz-
kańców zamieszkałych w domach prowadzonych na zlecenie po-
wiatu stanowi dochód podmiotu prowadzącego dom pomocy spo-
łecznej. Nie ma przeszkód, aby samorząd przeznaczył dodatkowe
środki na finansowanie działalności domów pomocy społecznej.
Powiaty dopłacają do domów pomocy społecznej, inwestując środ-
ki głównie w realizację programów naprawczych tych jednostek,
natomiast bardzo rzadko dopłacają do bieżących kosztów utrzy-
mania(na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 6922).

■

KW