ENDOMETRIOZA

ENDOMETRIOZA

– WAŻNY

PROBLEM KLINICZNY I SPOŁECZNY

ENDOMETRIOZA TO OBECNOŚĆ TKANKI PODOBNEJ DO

BŁONY ŚLUZOWEJ MACICY POZA MACICĄ

DOTYCZY 6-10% KOBIET W WIEKU REPRODUKCYJNYM

PONAD POŁOWA KOBIET I NASTOLATEK

DIAGNOZOWANYCH W KIERUNKU ZESPOŁU
BÓLOWEGO MIEDNICY MNIEJSZEJ I 9%-50%* KOBIET
DIAGNOZOWANYCH LAPAROSKOPOWO W KIERUNKU
NIEPŁODNOŚCI MA ENDOMETRIOZĘ

* W RÓŻNYCH BADANIACH

2

TEORIE POWSTAWANIA

ENDOMETRIOZY

SAMPSON, 1927 – teoria wstecznego miesiączkowania
i wszczepiania się komórek endometrium

MEYER, 1919; GRÜNWALD, 1942; DONNEZ, 1995 –

teorie metaplastyczne

OBECNIE DOMINUJE KONCEPCJA SAMPSONA
+
DYSFUNKCJA UKŁADU IMMUNOLOGICZNEGO

3

TRZY TYPY ENDOMETRIOZY

(PODZIAŁ KLINICZNY)

WSZCZEPY (ZMIANY NIECYSTYCZNE) –

ENDOMETRIOZA POWIERZCHOWNA

TORBIELE (ZMIANY CYSTYCZNE) - ENDOMETRIOMA

GUZKOWA (ZMIANY GRUCZOLAKOWATE) –

ENDOMETRIOZA GŁĘBOKO NACIEKAJĄCA

W TYM GUZKI W BLIŹNIE PO CIĘCIU CESARSKIM

4

4

CZYNNIKI RYZYKA

ANOMALIE PRZEWODÓW MŰLLERA
EKSPOZYCJA ŚRÓDMACICZNA NA DIETYLOSTILBESTROL
PRZEDŁUŻONA EKSPOZYCJA NA ENDOGENNY

ESTROGEN

KRÓTKIE I OBFITE CYKLE MIESIĄCZKOWE, CZĘSTE CYKLE
EKSPOZYCJA NA ZWIĄZKI CHEMICZNE ZABURZAJĄCE

UKŁAD HORMONALNY

HISTORIA RODZINNA WYSTĘPOWANIA ENDOMETRIOZY
RASA KAUKASKA

5

OBJAWY

BOLESNE KRWAWIENIA MIESIĄCZKOWE
OGRANICZENIE PŁODNOŚCI LUB NIEPŁODNOŚĆ
DYSPAREUNIA
DYSCHEZIA I DOLEGLIWOŚCI BÓLOWE OKOLICY

ODBYTNICY

KRWAWIENIA Z ODBYTNICY
BÓL W BOCZNEJ CZĘŚCI JAMY BRZUSZNEJ,
UCZUCIE PEŁNOŚCI

6

6

OBJAWY C.D.

NERWOBÓLE, ZABURZENIA CZUCIOWE I MOTORYCZNE

– NERW KULSZOWY I ZASŁONOWY

(POD)OSTRY BRZUCH (?)
KOLKA NERKOWA LUB MOCZOWODOWA
DYSURIA I POLLAKISURIA
POD- LUB NIEDROŻNOŚĆ JELIT
NIEREGULARNY RYTM WYPRÓŻNIEŃ
OBJAWY Z INNYCH MIEJSC I NARZĄDÓW

7

7

ROZPOZNANIE

KLINICZNE – NIE!

OPERACYJNE (LAPAROSKOPOWE
I LAPAROTOMIJNE) - JAKO DIAGNOZA, KTÓRA

WYMAGA WERYFIKACJI - TAK

HISTOPATOLOGICZNE – JAKO POTWIERDZENIE

DIAGNOZY - TAK!

8

8

DIAGNOZA RÓŻNICOWA

SCHORZENIE

PODSTAWA RÓŻNICOWANIA

ZAKAŻENIE W MIEDNICY MNIEJSZEJ

TRIADA BADAŃ: WYWIAD, OGLĄDANIE,
WYMAZY

ZAPALENIE PRZYDATKÓW

OBRAZ KLINICZNY

CIĄŻA EKTOPOWA

ZATRZYMANIE MIESIĄCZKI, TESTY
WYKRYWAJĄCE BETA-HCG, USG-TV

TORBIELE JAJNIKÓW

USG-TV

ZROSTY WEWNĄTRZBRUSZNE

WYWIAD – ZABIEGI (CAVE infekcje; sama
endometrioza!)

TYŁOZGIĘCIE MACICY

BADANIE GINEKOLOGICZNE

GRUPA PRZYCZYN OSTREGO BRZUCHA
ZAPALENIE WYROSTKA ROBACZKOWEGO

RÓŻNE
OBRAZ KLINICZNY

9

9

LECZENIE BÓLU NA TLE

ENDOMETRIOZY

ZACHOWAWCZE – uwolnienie od dokuczliwych

objawów (estrogeny i progestageny - OC, octan
medroksyprogesteronu, danazol, analogi Gn-RH, ;
levonorgestrel, Mifepriston, inhibitory aromatazy).

OPERACYJNE - w zasadzie też zachowawcze (lokalne

wycięcie zmian, nie rozległe operacje)

• z wyjątkiem przypadków zaawansowanych zmian
• w przypadku nieskuteczności pozostałych metod

10

LECZENIE NIEPŁODNOŚCI NA

TLE ENDOMETRIOZY

ZACHOWAWCZE – NIEOPERACYJNE (GONADOTROPINY

+ INSEMINACJA WEWNĄTRZMACICZNA LUB
AGONISTA GNRH + ZAPŁODNIENIE IN VITRO)

ZACHOWAWCZE – OPERACYJNE (ABLACJA ZMIAN I

ZNISZCZENIE ZROSTÓW)

11

ZALETY I WADY LECZENIA

ZACHOWAWCZEGO

ZALETY:
- nie obciąża fizycznie pacjenta tak jak operacja
WADY:
- nie likwiduje schorzenia
- objawy z grupy menopauzalnych wywołane

spadkiem stężenia estrogenów (konieczność
suplementacji – leczenie hybrydowe: efekt poprawy
nie zawsze)

- kosztowna

12

LECZENIE OPERACYJNE

TYLKO LECZENIE OPERACYJNE POZWALA UZYSKAĆ

TRWAŁE ZMNIEJSZENIE DOLEGLIWOŚCI,

POPRAWĘ PŁODNOŚCI

I POPRAWĘ JAKOŚCI ŻYCIA PACJENTEK Z

ENDOMETRIOZĄ.

13

NAJ… ENDOMETRIOZA

Najczęstszy wiek chorych – <20-44 lat
Najczęstsza postać – wszczepy otrzewnowe
Najczęstsze miejsce występowania – otrzewna

miednicy (tylna dolna część otrzewnej)

Najczęstszy objaw – ból w miednicy mniejszej
Najlepsze leczenie – operacja

14