Endometrioza

Endometrioza



Ewa Barcz

Ewa Barcz



Katarzyna Luterek

Katarzyna Luterek



Natalia Mazanowska

Natalia Mazanowska



"Endometriosis" -Sampson - 1921

"Endometriosis" -Sampson - 1921



schorzenie, w którym struktury błony

schorzenie, w którym struktury błony

śluzowej trzonu macicy stwierdza się

śluzowej trzonu macicy stwierdza się

poza jej jamą.

poza jej jamą.



ektopowe endometrium charakteryzuje

ektopowe endometrium charakteryzuje

się strukturą histologiczną błony śluzowej

się strukturą histologiczną błony śluzowej

macicy oraz wykazuje jej czynność

macicy oraz wykazuje jej czynność

Endometrioza - definicja

Endometrioza - definicja

Częstość występowania

Częstość występowania

endometriozy

endometriozy



4 - 17 % - Ranney ( 1980 )

4 - 17 % - Ranney ( 1980 )



5/1000 przyjęć do szpitala - Kramer (1987)

5/1000 przyjęć do szpitala - Kramer (1987)



6% ze 104 120 kobiet, które przeszły zabiegi

6% ze 104 120 kobiet, które przeszły zabiegi

chirurgiczne w szpitalach armii

chirurgiczne w szpitalach armii

amerykańskiej - Wheeler (1988)

amerykańskiej - Wheeler (1988)



1 - 7 % kobiet w wieku rozrodczym (15 - 45

1 - 7 % kobiet w wieku rozrodczym (15 - 45

lat)

lat)

Barbieri (1990)

Barbieri (1990)

Endometrioza jest chorobą

Endometrioza jest chorobą

o nieznanej histogenezie i

o nieznanej histogenezie i

etiologii.

etiologii.

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza

endometriozy

endometriozy



teoria transplantacyjna Sampsona (1921)

teoria transplantacyjna Sampsona (1921)



teoria metaplastyczna Meyera (1919)

teoria metaplastyczna Meyera (1919)



zaburzenia w środowisku płynu

zaburzenia w środowisku płynu

otrzewnowego (zab. immunologiczne,

otrzewnowego (zab. immunologiczne,

hormonalne, teoria genetyczna)

hormonalne, teoria genetyczna)



etiologia jatrogenna

etiologia jatrogenna

Wzrost częstości

Wzrost częstości

występowania

występowania

endometriozy.

endometriozy.



wynik rzeczywistego wzrostu częstości

wynik rzeczywistego wzrostu częstości

schorzenia ?

schorzenia ?



wynik doskonalszych metod

wynik doskonalszych metod

diagnostycznych ?

diagnostycznych ?

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

endometriozy

endometriozy



wiek rozrodczy

wiek rozrodczy



dobre warunki socjoekonomiczne

dobre warunki socjoekonomiczne



wczesna menarche

wczesna menarche



cykl miesiączkowy: < 27 dni, miesiączka

cykl miesiączkowy: < 27 dni, miesiączka

trwająca > 7 dni

trwająca > 7 dni



genetyczne

genetyczne

Lokalizacja ognisk

Lokalizacja ognisk

endometriozy wg Semma

endometriozy wg Semma



Więzadła krzyżowo - maciczne

Więzadła krzyżowo - maciczne

62,9 %

62,9 %



Jajniki 56,1 %

Jajniki 56,1 %



Zatoka Douglasa 24,4 %

Zatoka Douglasa 24,4 %



Załamek pęcherzowo - maciczny

Załamek pęcherzowo - maciczny

20,3 %

20,3 %



Torbiele czekoladowe

Torbiele czekoladowe

19,8 %

19,8 %



Więzadła obłe 11,0 %

Więzadła obłe 11,0 %



Mesosalpinx 8,0 %

Mesosalpinx 8,0 %



Ogniska na jelitach 6,9 %

Ogniska na jelitach 6,9 %

Objawy kliniczne oraz

Objawy kliniczne oraz

częstość występowania

częstość występowania



1. Dysmenorrhea 60 - 80 %

1. Dysmenorrhea 60 - 80 %



2. Dyspareunia 25 - 50 %

2. Dyspareunia 25 - 50 %



3. Bóle podbrzusza 30 - 50 %

3. Bóle podbrzusza 30 - 50 %



4. Niepłodność 30 - 50 %

4. Niepłodność 30 - 50 %



5. Nieregularne miesięczki 11 - 30 %

5. Nieregularne miesięczki 11 - 30 %



6. Cykliczna hematuria lub dysuria < 2 %

6. Cykliczna hematuria lub dysuria < 2 %

Zmiany stwierdzane w badaniu

Zmiany stwierdzane w badaniu

ginekologicznym

ginekologicznym

i częstość ich występowania:

i częstość ich występowania:



pogrubienie więzadeł krzyżowo-

pogrubienie więzadeł krzyżowo-

macicznych

macicznych

> 60%

> 60%



utrwalone tyłozgięcie macicy

utrwalone tyłozgięcie macicy

40 - 60%

40 - 60%



guz przydatków

guz przydatków

30 %

30 %

Metody diagnostyczne

Metody diagnostyczne



USG

USG



laparoskopia

laparoskopia



cystoskopia

cystoskopia



rektoskopia

rektoskopia



badanie histopatologiczne

badanie histopatologiczne



badania immunologiczne

badania immunologiczne

Endometrioza jajnikowa

Endometrioza jajnikowa



Endometrioza powierzchniowa

Endometrioza powierzchniowa



endometrioza głęboka

endometrioza głęboka

–

torbiele endometrioidalne

torbiele endometrioidalne

–

endometrioza naciekająca

endometrioza naciekająca

Endometrioza otrzewnowa

Endometrioza otrzewnowa



mikroskopowa

mikroskopowa



zmiany subtelne

zmiany subtelne

–

bezbarwne jasne pęcherzyki, czerwone pęcherzyki

bezbarwne jasne pęcherzyki, czerwone pęcherzyki

i zmiany „płomieniopodobne”

i zmiany „płomieniopodobne”

–

ogniskowo rozszerzone naczynia i wybroczyny

ogniskowo rozszerzone naczynia i wybroczyny

–

ubytki otrzewnej, obszary zmętnienia otrzewnej

ubytki otrzewnej, obszary zmętnienia otrzewnej



zmiany typowe

zmiany typowe

–

czarne ogniska

czarne ogniska



zmiany zwłókniałe

zmiany zwłókniałe

Klasyfikacja endometriozy wg rozległości stopnia

Klasyfikacja endometriozy wg rozległości stopnia

zaawansowania zmian chorobowych

zaawansowania zmian chorobowych

(Amerykańskie Towarzystwo Płodności) 1985:

(Amerykańskie Towarzystwo Płodności) 1985:



Stopień I (zmiany minimalne) 1 - 5

Stopień I (zmiany minimalne) 1 - 5

punktów

punktów



Stopień II (zmiany łagodne) 6 - 15

Stopień II (zmiany łagodne) 6 - 15

punktów

punktów



Stopień III (zmiany umiarkowane) 16 - 40

Stopień III (zmiany umiarkowane) 16 - 40

punktów

punktów



Stopień IV (zmiany ciężkie) > 40 punktów

Stopień IV (zmiany ciężkie) > 40 punktów

Niepłodność w zmianach

Niepłodność w zmianach

minimalnych i łagodnych

minimalnych i łagodnych



brak owulacji i nieprawidłowe dojrzewanie

brak owulacji i nieprawidłowe dojrzewanie

pęcherzyków

pęcherzyków



gorsza jakość oocytów i zarodków

gorsza jakość oocytów i zarodków



niewydolność ciałka żółtego

niewydolność ciałka żółtego



zespół LUF

zespół LUF



zwiększona synteza prostaglandyn

zwiększona synteza prostaglandyn



zaburzenia w układzie immunologicznym

zaburzenia w układzie immunologicznym



zaburzenia funkcji jajowodów

zaburzenia funkcji jajowodów

Niepłodność w

Niepłodność w

zaawansowanych postaciach

zaawansowanych postaciach

endometriozy

endometriozy



zrosty okołojajowodowe

zrosty okołojajowodowe



zrosty okołojajnikowe

zrosty okołojajnikowe



niedrożność jajowodu

niedrożność jajowodu



torbiele endometrialne

torbiele endometrialne

Cel leczenia endometriozy

Cel leczenia endometriozy



likwidacja ognisk endometriozy

likwidacja ognisk endometriozy



ustąpienie zespołu bólowego

ustąpienie zespołu bólowego



przywrócenie płodności

przywrócenie płodności

Leczenie

Leczenie



operacyjne:

operacyjne:

–

wycięcie zmiany

wycięcie zmiany

–

elektrokoagulacja

elektrokoagulacja

–

laseroterapia

laseroterapia



hormonalne

hormonalne



skojarzone

skojarzone

Farmakologiczne leczenie

Farmakologiczne leczenie

endometriozy:

endometriozy:



Gestageny

Gestageny



Preparaty estrogenowo-

Preparaty estrogenowo-

progestagenowe

progestagenowe



Danazol

Danazol



Analogi gonadoliberyny

Analogi gonadoliberyny

Laparoskopowe leczenie

Laparoskopowe leczenie

endometriozy otrzewnowej.

endometriozy otrzewnowej.



wycięcie zmiany

wycięcie zmiany



koagulacja lub waporyzacja

koagulacja lub waporyzacja



obowiązuje postępowanie przeciwzrostowe

obowiązuje postępowanie przeciwzrostowe