43

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2006

ŚWIAT BEZ BARIER

lub remontach starych mieszkań pomoże
zapewnić dostępność i wygodę osobom
niepełnosprawnym ruchowo (rys. 1).
Oprócz typowo architektonicznych roz-
wiązań polegających na dobrym zaaran-
żowaniu przestrzeni, bardzo ważne są
elementy wyposażenia wnętrza oraz ich
rozmieszczenie w mieszkaniu. Wpływają
one w znaczący sposób na wygodę oraz
ułatwiają samodzielne, niezależne funkcjo-
nowanie w mieszkaniu osoby z dysfunkcją
narządu ruchu.

Łazienka

Samodzielną toaletę zapewnia dobrze
urządzona łazienka wyposażona m.in.
w antypoślizgowe materiały, sprzęty
umieszczone na odpowiednich wysoko-
ściach, obejmująca przestrzeń wystarcza-
jącą do swobodnego poruszania się.
W łazience może się znajdować wanna
lub natrysk. Większą wygodę zapewnia
natrysk, który nie posiada brodzika tylko
odpływ umieszczony na równi z poziomem
odpowiednio wyprofilowanej podłogi. To
rozwiązanie jest korzystniejsze w małych
łazienkach, gdyż przestrzeń, którą trady-
cyjnie zajmuje brodzik, jest wykorzystana
także na manewrowanie wózkiem.
Na fot. 1 zaprezentowano rozwiązanie
z krzesełkiem umocowanym do ściany.
Można także zastosować przenośne krze-
sła prysznicowe wyposażone w poręcze,
których nogi mają specjalne gumowe
zabezpieczenia zapobiegające ślizganiu
i przesuwaniu się. Daje to gwarancję
stabilności mebla nawet na mokrej i śli-
skiej nawierzchni. Dodatkową zaletą
jest regulowana wysokość i wyposażenie
w uchwyty.
Możliwość zmiany wysokości uchwytu,
na którym jest zamocowana końcówka

swobodnie manewrować wózkiem lub poru-
szać się przy pomocy kul. Jest to mieszkanie,
w którym meble i różnego rodzaju sprzęty
są rozmieszczone tak, aby użytkownik mógł
swobodnie z nich korzystać.
Istnieje szereg zasad i wytycznych, których
zastosowanie przy projektowaniu nowych

M

ieszkanie bez barier – z tym określe-
niem najczęściej kojarzą się podjazdy,

szerokie drzwi, brak progów czy poręcze.
Rzeczywiście – wygodne mieszkanie osoby
niepełnosprawnej nie ma barier w postaci
schodów, progów, zbyt wąskich drzwi,
małych pomieszczeń, w których nie można

Zastosowanie przynajmniej niektórych z przedstawionych ni

żej rozwiązań pozwala

osobom maj

ącym trudności w poruszaniu się na znaczące usprawnienie życia

codziennego, a tym samym na ich wi

ększą samodzielność i aktywność.

Uwaga!

Zalecane parametry należy odnosić
do konkretnego użytkownika, rodzaju
jego niepełnosprawności i możliwości
ruchowych. To indywidualne potrzeby
i poziom sprawności wskazują na udo-
godnienia, jakie należy zastosować, aby
zapewnić swobodne funkcjonowanie,
wygodę i niezależność w mieszkaniu.

Wygodnie mieszka

ć

– aktywnie

żyć

Fot. 1

Fot. 2

Fot. 3

Fot. 4

Rys. 1

44

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2006

ŚWIAT BEZ BARIER

prysznica, ułatwia korzystanie z natrysku
zwłaszcza osobom z ograniczeniem spraw-
ności rąk – odpowiednią wysokość ustawia
się za pomocą specjalnej linki przesuwa-
jącej uchwyt po stelażu, na którym się on
znajduje (fot. 2).
Częściej spotykanym rozwiązaniem jest
wanna. Korzystanie z niej ułatwią różnego
rodzaju ławeczki i krzesełka wannowe.
Ławeczki najczęściej nakłada się na wannę
w taki sposób, że osoba siedzi na wysoko-
ści krawędzi wanny (fot. 3).
Poza ławeczkami na rynku dostępne są tak-
że fotele wannowe różniące się od ławeczek
tym, że posiadają oparcie – dla wielu osób
niebagatelne ułatwienie i pomoc w samo-
dzielnej kąpieli. W zależności od potrzeb
można zastosować zwykły fotel nakładany
na wannę, fotel obrotowy bądź też fotel z hy-
draulicznie podnoszonym i opuszczanym
siedziskiem. W tym ostatnim po wstawieniu
do wanny siedzisko fotela jest na wysokości
brzegów wanny. Dzięki mechanizmowi
można je opuścić na dno (fot. 4).
Lustro z regulacją nawet zawieszone wyso-
ko z łatwością można nachylić w kierunku
siedzącej osoby korzystającej z umywalki.
Częstym utrudnieniem w korzystaniu
z toalety jest nieodpowiednia wysokość
miski ustępowej (wraz z deską). Dla osób
jeżdżących na wózkach powinna ona być
równa wysokości siedziska wózka danej
osoby (jest to ok. 43-53 cm). Te parametry
są mniej wygodne dla osób poruszających
się o kulach. W ich przypadku miska
ustępowa powinna być zawieszona wyżej.
Prostym sposobem na jej podwyższenie
jest zastosowanie nakładki na muszlę. Jej
zaletą jest także to, że specjalne wyprofilo-
wanie umożliwia korzystanie z bidetu.

Fot. 7

Fot. 6

Kuchnia

Podobnie jak w przypadku łazienki także
i w kuchni wyposażenie wnętrza wpływa
na jej wygodę i funkcjonalność. Drobne
urządzenia zastosowane oraz zamonto-
wane w odpowiedni sposób pozwalają
na większą samodzielność użytkownika.
Wyciągana wylewka baterii pozwala
skierować wodę w dowolne miejsce zlewo-
zmywaka, a nawet wlać wodę do naczyń
stojących poza zlewozmywakiem (fot. 5).
Przygotowywanie posiłków ułatwiają
specjalne szczotki, obieraki, deski ku-
chenne oraz tarki do jarzyn wyposażone
w przyssawki (fot. 6). Krojenie i smarownie
chleba jest łatwiejsze na specjalnej desce
z ogranicznikami przytrzymującymi
kromki w odpowiednim miejscu. W spe-
cjalistycznych sklepach można także ku-
pić kubki z przykrywką zabezpieczającą
przed wylewaniem się płynu oraz szeroką
gamę sztućców wyprofilowanych w różny
sposób tak, aby w zależności od rodzaju
ograniczeń ruchowych można było dobrać
ich odpowiedni kształt.
W sięganiu po rzeczy znajdujące się wyżej
lub w trudno dostępnych miejscach po-
mocne są chwytaki sterowane przyciskami
w rączce i posiadające gumowe przyssawki
utrzymujące wyjmowany przedmiot.

Poza kuchni

ą i łazienką

Wygodne i swobodne funkcjonowanie
ułatwiają – nie tylko osobom niepełno-
sprawnym – wszelkie sprzęty i urządzenia
mobilne (fot. 7 i 8).
Zamocowana przy łóżku na zawiasach
i posiadająca kółka szafka pozwala bez
większego trudu sięgać po podręczne dro-
biazgi. Dzięki pantografowi nawet osoby

Fot. 5

45

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2006

ŚWIAT BEZ BARIER

siedzące mogą korzystać z najwyżej umieszczonych ubrań, a tym
samym w pełni wykorzystywać miejsce w szafie (fot. 9).

Wyko

ńczenie wnętrza

Podłoga
– powinna być bez progów, różnic wysokości, uskoków i innych

tego typu przeszkód;

– powinna mieć powierzchnię nie powodującą poślizgu;
– niewskazane jest stosowanie wykładzin z długim włosem,

luźno leżących chodników czy dywanów.

Ściany
– warto zabezpieczyć je (do wysokości 30-40 cm od podłogi)

przed uszkodzeniem podnóżkiem wózka lub kółkami; może to
być wykładzina, drewniane listwy, blacha, płyta laminowana,
korek czy inny twardy materiał chroniący ścianę przed uszko-
dzeniem.

Okna
– najważniejsze jest zamontowanie klamek okiennych na odpo-

wiedniej wysokości – tj. ok. 120-130 cm od podłogi.

Drzwi
– przede wszystkim powinny mieć szerokość umożliwiającą

przejazd wózkiem, a więc minimum 80 cm drzwi wewnętrzne,
90 cm szerokości drzwi wejściowe;

– jeśli drzwi nie są konieczne, najwygodniej z nich zrezygnować,

ale gdy muszą być w danym pomieszczeniu, warto rozważyć
możliwość zamontowania drzwi przesuwnych;

– drzwi zawiasowe powinny otwierać się pod kątem co naj-

mniej 90°, tak aby po otwarciu skrzydło drzwi nie utrudniało
przejścia.

Zastosowanie przynajmniej niektórych ze wspomnianych udo-
godnień pozwala osobom mającym trudności w poruszaniu się
na znaczące usprawnienie życia codziennego, a tym samym na
większą samodzielność i aktywność.

‰

I

WONA

O

MELA

ŃCZUK

Opracowano na podstawie poradnika „ABC... mieszkania bez barier”
wydanego przez Fundację DOM DOSTĘPNY i Wydawnictwo MURATOR
w ramach programu DOM BEZ BARIER.

Fot. 8

Fot. 9