[e-mail]

1

Notatki z wykładów – Kołobrzeg 2004 - II semestr studiów zaocznych – socjologia.

E

E

t

t

y

y

k

k

a

a

Pod red. P. Singera „Przewodnik po etyce”, Warszawa 1998



Aborcja
- istnienie lub nieistnienie ludzi
- ważny problem społeczny
- przeciw / tak – radykalnie – nigdy, w żadnych okolicznościach
nie – są takie okoliczności umożliwiające aborcję
- za / nie wyklucza uzasadnionej moralnie sytuacji, w której może nastąpić aborcja

Przeciwnicy

Sylogizm: sposób myślenia tzw. dedukcyjnego

I Sylogizm: 3 przesłanki i końcowy rezultat
a) płód jest formą życia albo żywym organizmem
b) wszystko co jest żywe, a więc co jest żywym organizmem, jest moralnie dobre
c) jeśli coś jest dobre, to nakłada na ludzi pewne obowiązki – Np nie unicestwiać tego
co dobre.

Ad. A – jakie czynniki musi spełniać osoba, aby nadać prawdziwą formę temu
twierdzeniu; musi znać definicję żywego organizmu.
Pojęcie – termin, słowo, które ma znaczenie

Życie nie jest zamkniętą definicją.
- prawdziwe w ramach pewnych światopoglądów,
- pojęcie jest deskryptywne,, pojęcie opisuje rzecz
- życie i żywy musiałby mieć charakter deskryptywny, aby uznać je za prawdziwe

Ad. B płód jest żywy
- moralnie dobre, sąd o wartościach
- zdanie o faktach Æ ocena faktu

BŁĄD NATURALISTYCZNY – logicznie nie ma przejścia od sądu o faktach do sądu
o wartościach: między faktami a wartościami jest logiczna przestrzeń
- pojęcia życia i życia organicznego nie ma charakteru deskryptywnego, lecz ma
charakter aksjologiczny – naciągnięcie pojęcia do własnych wartości.

[e-mail]

2

HOMONIM – wyrazy mające taką samą formę lingwistyczną lecz inne znaczenie
- pojęcia w obu przypadkach nie maja tego samego znaczenie.

Ad. C
- teoria aksjologiczna: obowiązek = moralnie dobre
- obowiązek wynika z dobra

TEORIA HEDONISTYCZNA – wykonuje tylko te czyny, które sprawiają mi
przyjemność


2. Śmierć – etyczne aspekty
A) założenie filozoficzne – śmierć to nieistnienie
B) perspektywa socjologiczna- jaką wartość śmierć ma dla mojego ojca, dziecka, etc.
c) ja i moja śmierć

ŚMIERĆ
- stan nieistnienia
- proces umierania

d) dlaczego umieramy?
Czy jest coś złego w tym, że umieramy?
- życie jest największą wartością jaką mamy
- nasze istnienie nie jest moralnie złe
- nieistnienie po śmierci jest moralnie złe

Argument Lukrecjusza – nieistnienie po śmierci nie jest moralnie złe

- tożsamość: zbiór wszystkich cech składających się na daną osobowość.
- istniejemy w tym czasie, w którym zostajemy poczęci.

22.01.2005

1. Płód jest istotą ludzką
Płód jest żywym organizmem

Bycie człowiekiem jest moralnie dobre Æ musimy wspierać to co dobre, a nie
unicestwiać.

Za łamanie norm moralnych nie ma konsekwencji – nie ma charakteru
zistruktowalizowanego - - ostrzegam społecznie – np. nie podaję reki na
przywitanie, więc odwracam się od tłumu… nie ma policji moralnej.

Dla człowieka moralnego, złamanie prawa moralnego ma większe konsekwencje
niż złamanie normy prawnej / wyrzuty sumienia etc./

Radykalizacja opinii w wyniku sporu a nie rozwiązanie problemu.

Należy wpierw zdefiniować co jest istotą ludzką, czym się wyróżniamy:

[e-mail]

3

Każde pojęcie ma znaczenie /słyszę wypowiedź ale nie znam znaczenia/
Każde znaczenie ma swój obszar, do którego go można odnieść.

CZŁOWIEK

I Embrion

((( ja )))

Narodziny I

I I

Å Obszar znaczenia Æ

Najłatwiej zdefiniować człowieka, w środku obszaru znaczenia.

Moment, od którego stajemy się człowiekiem? Do jakiego momentu jesteśmy
ludźmi? Kiedy stajemy się trupem?
Dopóki nie rozwiążemy problemów granicznych przypadków (pytania otwarte), tak
długo nie określimy kryteriów człowieczeństwa.

• Genetyczne kryterium człowieczeństwa –„Jesteśmy ludźmi od momentu

poczęcia” Æ w momencie zapłodnienia, zawiązuje się indywidualny kod
genetyczny Æ została zaprojektowana indywidualność, coś, co odróżnia od
innych ludzi (a co z elementami kombinatoryki?) (ale komórki bliźniaków
jednojajecznych zaczynają się dzielić dopiero po 6-9 dniach – czy staja się
ludźmi później?)

• Tworzymy

się człowiekiem w pewnym momencie płodu:

Kryteria człowieczeństwa:

1 – Animacja
2 – Neurologiczne
3 – Narodziny

Ad. 1
Animacja – staje się człowiekiem, w fazie płodu, kiedy płód poruszy się po raz
pierwszy w łonie matki (teoria z IV w.p.n.e.) – ponieważ w momencie poruszenia
się, bóg daje płodowi duszę.

Ad. 2
Neurologiczne – człowiek staje się człowiekiem, kiedy można po raz pierwszy
zarejestrować bioprądy mózgu (vs. umieranie = zanik bioprądu mózgu) Æ kiedy
obumiera jego rdzeń mózgowy, czyli kiedy traci świadomość (człowiek faktycznie
umiera w ciągu 26 godzin – funkcjonuje jedynie mózg generatywny).
We wszystkich krajach nie ma definicji momentu śmierci Æ „wrażenie” ustalono w
ramach aklamacji (wyboru) Æ pojawiły się takie definicje, ponieważ w innym

[e-mail]

4

wypadku, nie byłaby możliwa transplantacja) Æ a jeżeli wyjmie się człowiekowi
rdzeń mózgowy, to czy przestaje być on człowiekiem?
Jeśli uznawana jest obecność rdzenia mózgowego, to początkiem jest działanie
rdzenia mózgowego (3-6 tydzień poczęcia) --- jeśli nie zgadzamy się z tym
kryterium, to musimy również odrzucić koncepcję harvardzką, czyli zakaz
transplantacji.

Ad. 3
Narodzin – ludzie mają takie same prawa – prawa przysługujące ludziom muszą
obowiązywać wszystkich, czyli płód ma też takie same prawa.

Prawa ludzi urodzonych vs. prawa ludzi jeszcze nie narodzonych
- prawo do spadku

- brak prawa do spadku

- prawo do imienia

- nie wolno nadawać imienia płodowi

Płód nie ma praw, np. można zamknąć kobietę w ciąży (nie wolno zamykać
niewinną osobę, czyli płód, do więzienia).

Jeśli pojawi się sytuacja, że trzeba będzie podjąć decyzję: uśmiercić
nienarodzone dziecko, czy matki? – kogo ratować? – w przypadku kobiety
ciężarnej i płodu, ludzie nie mają problemów decyzyjnych (a jeśli dziecko ma już
kilka lat – wówczas mamy poważny problem, dlaczego?).

Mimo, że chcemy traktować płód jako istotę ludzką, to tak naprawdę nie
traktujemy go poważnie.

Żadne kryterium nie jest prawdziwe – mogę je tylko przyjąć lub odrzucić.

Poglądy /tolerancja/ -- inne poglądy nie są uznawane za kryterium prawdy.

Nie możno ustalić naukowo, czy płód jest istotą ludzką Æ przeciwnicy aborcji nie
są tolerancyjni, ponieważ nie zgadzają się z poglądami innych.

Jeżeli wprowadza się normę prawa karnego Æ tak jak w Polsce Æ to norma
ogranicza wolność ludzi.
Czy można wprowadzić normę prawną za przekonania?
Jeżeli nie jestem chrześcijaninem, to czy chrześcijanin może zakazać mi
dokonywania aborcji?

Kathleen WILKIES
1. Płód jest potencjalną istotą ludzką, której przyszłe pragnienia, potrzeby i

interesy możemy przyjąć z dużą dokładnością.

2. Nikt nie powinien unicestwiać żadnych pragnień, potrzeb, interesów nawet,

jeśli nie są one unicestwione lub które faktycznie nie istnieją.

3. Nikt nie ma prawa unicestwiać przyszłych pragnień, potrzeb i interesów płodu,

więc nikt nie powinien unicestwiać płodu.

Nie wolno niszczyć pragnień (przyszłych), na przykład Æ dziecko zapragnie kiedyś
pójść do szkoły.

[e-mail]

5

26.02.2005

Znaczenie orzeczników orzekających o bogu.

Oznacznik = pojęcie, które pewnym bytom, przypisuje pewne atrybuty (cechy – rzecz
to też człowiek).

Filozofia języka.


BÓG JEST DOBRY.

Oznacznik: -

sprawiedliwy

- mądry

-

wszechmocny

Czy takie zdania maja sens? Czy podlegają prawom logiki (prawdy i fałszu)?
W tej chwili interesuje nas warstwa lingwistyczna.

Pojęcia otwarte – nie posiada skończonych cechy, którymi można je opisać.

Pojęcie zamknięte – na przykład – trójkąt.

Nie naturalny byt = supernaturalistyczny – nie można go zobaczyć, dotknąć.

Bóg różni się od człowieka w sensie wartościowym, a nie ilościowym. Nie można
powiedzieć, że bóg jest 100 x mądrzejszy Æ nie wolno Æ brak równania ilościowego.

Semantyka – nauka o mówieniu (każda forma mówienia: pisanie, czytanie,
myślenie).

Myśl jest to zdanie niewerbalne, ale używając języka – gdyby nie było języka, to nie
istniałaby ciągłość myśli.

Funkcje języka;

• deskryptywna

• emotywna

• motywacyjna

/// deskryptywna (opis) – „mam koszulę w kratkę”
- podlega logicznym prawom prawdy i fałszu
(prawda jest reakcją między językiem a przedmiotem)

[e-mail]

6

To są drzwi – 1
To są okulary – 0
Prawda jest reakcją adekwatności.
Nauki stosowane używają tylko języka w znaczeniu deskryptywnym – bo można
określić kryterium prawdy lub fałszu.

Wykład nauczyciela Æ


/// emotywna (emotion) – nie opisuje świata, lecz daje informację, jakie emocje
wyraża osoba wypowiadająca Æ wyrażanie emocji.

„-Ty draniu!” – to nie jest zdanie deskryptywne, lecz emotyczne – nie potrafimy
zaprzeczyć, ponieważ wypowiedź o charakterze emotycznym nie posiada funkcji
prawdy lub fałszu.

Np „Żyd” =>
- fakt historyczny (to jest rzeczywiście Żyd)
- wypowiedź emotyczna („Ty Żydzie!”)

Często pod pozorem wypowiedzi deskryptywnej, ukryte są wypowiedzi
emotyczne = możliwość manipulacji.

Np krzyki na policjantów „Gestapo!”
Jedno słowo raz ma charakter:
- deskryptywny
innym razem:
- emotyczny.

Paradoks łysiny:
Pojęcie deskryptywny czy emotywny
Łysy to człowiek bez włosów = 0 włosów.
A jeśli ma 2 włosy, to czy jest łysy?
A więc nie można użyć słowa „łysy” w znaczeniu deskryptywnym, skoro nie
wiemy, od jakiego momentu możemy mówić o łysinie (brak możliwości
przypisania prawdy lub fałszu).


//// motywacyjny (motywowanie do działania)
Np wolność, demokracja, pokój
Np ludzie ginęli za wolność = wolność była motywem

Działanie, ale co to znaczy wolność – ilu ludzi zginęło za wolność, mimo że, żeby
zrozumieć słowo wolność, należało wcześniej ukończyć przynajmniej studia Æ
ponieważ przyzwyczailiśmy się w znaczeniu emotywnym (nie jesteśmy w stanie
poznać w sensie deskryptywnym) Æ to są ładunki emocjonalne.

BÓG JEST DOBRY

[e-mail]

7

- nie można użyć w sensie deskryptywnym – bo czy można użyć „dobry” w sensie
deskryptywnym?
- emotyczy? Tak
- motywacyjny? Tak (wielu ginęło w imię boga).

Czyli nie mogę w niego wierzyć, skoro nie mogę powiedzieć „prawda” – więc
kiedy mówię o bogu, to mówię o sobie (ponieważ nie mogę użyć w sensie
deskryptywnym).

Jeśli mówię: „Bóg jest dobry” – to wyrażam własne zdanie o sobie samym – ale
ktoś inny nie jest w stanie zrozumieć, kim jestem.


Jeśli wiesz, co to jest pojęcie „sprawiedliwy” to znasz to tylko z relacji
międzyludzkich Æ nie możemy mówić o bogu, używając wobec niego cech
ludzkich.

Agnostycyzm – że nie możemy zrozumieć boga.
Antropomifizacja – przypisywanie bogu cech ludzkich, uczłowieczenie boga.

Żeby określić czy coś istnieje, trzeba przypisać mu pewne cechy, które go
określają (musimy przypisać cechy i musimy znać znaczenie tych cech).

Bóg nie posiada żadnego atrybutu, a więc nie możemy stwierdzić, że bóg
istnieje.

Czy Bubu istnieje (nie – bo nie wiemy, czy możemy przypisać mu cechę) –
a bóg? (skoro również nie możemy przypisać mu żadnej cechy?).

Koło jest okrągłe – idea ta ma sens tak długo, jak dochodzi do pojęć poprzez
wykluczenie, przez to co wiemy, co to pojęcie wyklucza.

Tzn. czy można powiedzieć, że bóg jest zły? Å nie!

„To jest stół”, „To jest samochód” Æ jeśli jedno ze zdań nie jest prawdziwe, to
drugie może być prawdziwe (lub oba fałszywe).

KARA ŚMIERCI

Kara śmierci – karanie w ogóle.

Co to jest kara?

Kara polega na pozbawieniu człowieka pewnych wartości, które tej osobie
przysługują (pieniądze, przyjaźń, praca etc) Æ odbiera nam to co jest nam
przynależne w pewnych sytuacjach.

[e-mail]

8

Kara to:
- niepodawanie komuś ręki
- nie rozmawianie z kimś
- odbieranie tego co mu się należy.

RETRYBUTYWIZM UTYLITARYZM

Wymierzanie sprawiedliwości

Ochrona przed innymi wykroczeniami (
żeby zapobiec mordowaniu)

Usprawiedliwia każdą karę, że ktoś
świadomie wyrządził komuś krzywdę.

Zaniechanie wykroczeń

Aby sprawiedliwości stała się zadość

Kara jest zawsze zła

Nie ważne są skutki karania

Tylko jeśli odniesie pozytywne skutki

Odstawienie potencjalnych przestępców

Redukcja

przestępczości

Krytyka utylitaryzmu:
- mogłoby się okazać, że można karać ludzi niewinnych – Np jeśli większy
skutek przyniesie karanie ludzi bliskich, czyli niewinnych (zabić całą wioskę)
- mówimy o osobach, które łamią prawo:
/ przypadkowo (patrzeć dziwaka, który wyskoczył)
/ z konieczności (bo przyłożyli kasjerowi pistolet do głowy)
/ z choroby psychicznej
- wymienianie proporcjonalnej kary za przestępstwo
Np. ukaranie złodzieja batoników, karą śmierci, przyniesie lepsze skutki
odstraszenia pozostałych.

Krytyka retrybutywizmu:
- kłopoty z uzasadnieniem kary

Np czy karać kogoś po 30 latach – czy to ma sens?

Kara nie może być formą zemsty

- w niektórych przypadkach kara, może nasilić zło

Np nie darować komuś kary, jeśli uwolni zakładników – „spirala zła”

- należy wykonać karę, nawet jeśli to spowoduje zwiększenia zła.

Karać śmiercią czy nie?

Æ

teoria retrybutywna

Lex talionis [prawo odwetu – odwet nie jest zemstą]

Kara musi być równa wyrządzonemu złu.
Jedyną karą za śmierć jest śmierć / oko za oko.
Nie uznaje przypadku, konieczności, choroby psychicznej.
[Eutanazja to nie jest morderstwo, bo działam w interesie umierającego – w
przeciwieństwie do morderstwa].


Æ

teoria utylitarystyczna

[e-mail]

9

- uniewinnienie może być usprawiedliwione, jeśli przyniesie lepsze skutki, niż
zastosowanie innej kary.

Odwet => zasada proporcjonalności.

- nie ma charakteru „słodki” (zemsta jest słodka) – brak satysfakcji.

POLITYKA

Arystoteles – Etyka Eudamejska

Nie łączyć polityki z politykiem(osobą, która walczy o władzę) - przedstawiciele
życia publicznego (niekoniecznie politycy).
Czy możliwe są dwie moralności? – lis i lew.

Mamy nadobowiązek pomóc ludziom – supereregacyjny obowiązek.

Podatki są ważne: bo szkolnictwo, emeryci, drogi etc.

Umowa społeczna Æ ja daję podatki, a nikt mi ich nie zabiera.

Nie można stosować podwójnej moralności (bezrobotny postępuje źle biorąc
zasiłek, a minister finansów dobrze) Æ dyskryminacja Æ równość wobec norm
moralnych.

Czy, na przykład, możne sąsiad zablokować nam ulicę Æ a jeśli zrobi to Lepper?
Czy można ich tak samo ocenić? Czy polityka wymaga osobnej moralności?

Kryteria utylitarne Æ Zycie publiczne (skutki do jakich doprowadzi)

Deontologia Æ życie prywatne

Np. A zabije B Æ nie wolno pozbawiać człowieka życia
Æ

nie wolno kłamać bez względu na skutki

Moralność Robin Hood’a ? Æ czy etycznie jest ok.?

(Pedro – 20 indian – możliwość uratowania jednego człowieka – którego?)

Zaniechanie czynu kładzie odpowiedzialność na nas – zaniechanie czynu jest
również czynem.

Większość ludzi jest utylitarystami (ok. 90%).

Zabić 19 ludzi, żeby uratować 1?

Czy wartość życia 19 ludzi jest taka sama jak wartość życia 1 człowieka?

[e-mail]

10

Czy można wartościować życie ludzkie? –

Nie wolno przenosić relacji matematycznych na etykę –

2 > 1 (większa liczba nie jest lepsza).

Wartościowanie ludzi = rasizm.

Deontolog bardziej dba o własną moralność, niż życie innych ludzi.

Nie ma idealnych rozwiązań = tragedia grecka (Np. Antygona).

Zasada depersonalizacji – bezosobowość Æ nie uznawanie własnego interesu,
pozbawienie innych cech osobowościowych (polityk nie będzie dbał o własne
interesy) +
- odłączenie osoby od odpowiedzialności tej osoby (będąc politykiem, unikanie
płacenia podatków).

Truman który rozkazał zrzucenie bomby atomowej, w wyniku której zginęło 200
tyś. osób vs seryjny morderca kobiet.

Z kim poszlibyśmy na obiad?

To prezydent, a nie konkretny człowiek – nie Truman jako prywatna osoba Æ
depersonalizacja.

W przypadku seryjnego mordercy nie ma depersonalizacji.

Etyka interesuje świat taki jaki powinien być a nie jaki jest.

Obowiązki instytucjonalne

Każdy z nas przynależy do kilku instytucji (jako Polak, jako człowiek, jak student
etc.)

Obowiązki moralne mogą być sprzeczne z obowiązkami instytucjonalnymi (Np
generał wydający rozkaz zrzucenia bomby).

Machiawelizm „Cel uświęca środki”

Lepper Æ a gdzie moralność? Osobom instytucjonalnym pozwalamy na pozbycie
się moralności – tak ich oceniamy, bo im wolno.

Dlaczego uznaję prymat obowiązków instytucjonalnych w życiu publicznym, a
prymat obowiązków moralnych w życiu prywatnym? (dlaczego był proces w
Norymberdze, skoro wykonywali obowiązki instytucjonalne) Æ obowiązki moralne
są zawsze ważniejsze.

[e-mail]

11

Żołnierz nie może wykonać rozkazu, który jest niezgodny z zasadami moralnymi.

Korczak – poświęcił życie dla wartości moralnych.

Czy nasze życie jest ważniejsze od wartości moralnych?

Nie można się tłumaczyć, że ratowało się własne życie Æ ważniejsze są wartości
moralne.

Konsekwencjonalizm a deontologia

Decyzje oparte na wartościach.
„Czy ten sweterek jest ładny czy nie?”

Deontolog = posiada zasady i normy
- są niepodważalne
- ocenia czyn ze względu na idee, wartości
- będzie postępował tak, bez względu na skutki

Przykład Pedra – nie można wyjść z czystymi rękami – jesteśmy odpowiedzialni
za to co czynimy jak i za to czego nie czynimy.

Kara jest różna (ten co zabił i ten co widział morderstwo lecz nic nie zrobił) Æ
moralnie jest tak samo.

Powstrzymanie się od działania jest również działaniem.

Deontolog = fanatyzm, bez względu na wszystko. Fanatyzm moralny – chcę być
moralny za wszelką cenę. Moralność ponad wszystko, bez względu na swą cenę
(egoizm – realizuję swój własny interes – bycia moralnym – kosztem innych ludzi)
Æ

fanatyzm dąży tylko do tego by być człowiekiem moralnym, bezwzględnie (nie

wolno ci nosić długich włosów – moja zasady moralne są ważniejsze niż zasady
moralne dziecka).

Utylitarysta nie daje wyboru innym ludziom – nie pyta się innych – postępuje
kalkulacyjnie.

a) Jest ciężarna kobieta – jest chora – jeśli lekarz da lekarstwo, wówczas kobieta
wyzdrowieje, lecz płód umrze.

b) Kobieta ciężarna chora na serce – tylko usunięcie płodu, uratuje życie matki
(płód umrze).

Czyny zamierzone Æ których mamy intencję wykonać (mam chęć napicia się
wody i piję).

[e-mail]

12

Czyny powodowane Æ nie mamy na nie wpływu, Np. Jim wybrał by Pedro
zastrzelił wszystkich.

Mamy moralną odpowiedzialność za czyny zamierzone Æ nie możemy ponieść
za nie odpowiedzialności.

Lekarz wykonuje zabieg i odpowiada za to co zamierza uczynić – nie odpowiada
za to, że płód umrze.
Usunięcie płodu Æ czyn zamierzony ++> nikt nie ma prawa ratować swojego
życia kosztem innego życia Æ z etycznego punktu widzenia, kobieta powinna
umrzeć.

Etyka to nie są emocje Æ nie można emocji brać pod uwagę.

Etyki nie można naginać dla własnych korzyści.

Dobre wcale nie znaczy etyczne.

Zasady moralne nie mogą być wprowadzane poprzez wprowadzanie
konsekwencji (chyba, że zasady moralne są zrównoważone prawem świeckim).

Zasady moralne wpajane są poprzez kształcenie: szkoła + rodzina.

Wychowanie polega na dyscyplinowaniu – autonomia dzieci musi mieć pewne
granice.

Etyka jest to proces socjalizacji.

Każdy wie, co dobre a co złe – lecz tak naprawdę dopiero głębokie przemyślenia
dadzą nam odpowiedź.

Dlaczego chodzimy na skróty?

Etyka a seks

Akt płciowy z punktu widzenia etycznego.

Jeden z ważniejszych w życiu – często oceniane pod względem etycznym,
moralnym = rola kontroli społecznej

Rzadko omawiany = mało debat w naszej kulturze.
Powody:
- Kwestie te mają już swoje rozstrzygnięcia / tzw. moralność potoczna -
moralność chrześcijańska
- Intymność stosunku – bo tak zostaliśmy wychowani - seks to coś intymnego –
tabu. Nieformalny zakaz mówienia o pewnych rzeczach, więc nie można
poruszać tematów tabu, ponieważ w ten sposób naruszamy normy społeczne.
- Pruderia – przesadna wstydliwość odnośnie spraw seksualnych -
chcielibyśmy coś powiedzieć, potrzeba porozmawiania o tym , aber udajemy że

[e-mail]

13

nie mamy żadnych problemów (wzbraniamy się o tym mówić, ale też nie chcemy
o tym słuchać).

Dlaczego należy o tym mówić?:
- Czynności seksualne są jedną z ważniejszych czynności w życiu człowieka Æ
nie łączymy problemów seksualnych Æ jak seks wpływa na kontakty z innymi
ludźmi. Nieudane życie seksualne, źle wpływa na inne dziedziny życia.
- Ważne społecznie Æ rozwój społeczny
decyduje o naszym rozmnażaniu / znaczenie konfliktu społecznego

Problemy homoseksualistów, love parade, feministki etc.

To nie są tylko prywatne sprawy Æ ma znaczenie społeczne.

Wulgaryzacja = ubogie słownictwo (niedouczenie)

Jak można nazwać świat nie posiadając słownictwa!?

1. Jakie muszą być społeczne okoliczności, aby stosunek seksualny był moralnie

dozwolony?

Kto z kim może uprawiać seks?
Dozwolony moralnie = nie zakazany moralnie.

Chrześcijaństwo:
A) Stary testament
B) Nowy testament
C) Kościół jako instytucja

Ad. A
Judeo-chrześcijaństwo = bardzo pozytywny, „Pieśń nad pieśniami”, skoro daje dobro,
radość to jest dobro – potępia się dwie rzeczy:
- cudzołóstwo
- nadmierne przywiązanie do uciech cielesnych
Nigdzie nie piętnuje się radości z seksu.

Ad. B
Zmiana zapatrywania – preferencja celibatu.
Kontakt z bogiem jest ważniejszy niż kontakt z inną płcią.
Św. Augustyn Æ wzywa do wyrzeczenia się uciech cielesnych.
Stosunek seksualny tylko w celach prokreacyjnych.
Grzech pierworodny – utrata kontroli cielesności od rozumu.
Syn boży nie mógł być poczęty w naturalny sposób Æ nie mol być poczęty w grzechu
Æ

bóg nie może być skażony złem – to wynika z konieczności intelektualnych.

Ad. C
„Deklaracja o niektórych zagadnieniach seksualnych”

• tylko w małżeństwie

• nie

są dozwolone stosunki, które wykluczają możliwość prokreacji (seks oralny

etc) – zakaz antykoncepcji; tylko w celach prokreacyjnych, tzn. może być

[e-mail]

14

przyjemne, ale tylko w sytuacjach, które umożliwiają prokreację (osoby
bezpłodne nie mogą więc uprawiać seksu!).

Umowa społeczna

Seks jest dopuszczalny, gdy jest obopulne przyzwolenie Æ kontrakt społeczny.

Zgoda obu stron na dokonanie czynności seksualnych.

Co wyklucza:
- zbyt młody
- chory umysłowo
- nie należy do gatunku ludzkiego
- przymus fizyczny (gwałt)
- oszustwo (nie mówienie prawdy – umowa społeczna Æ tak samo ważna jak umowa
ekonomiczna).

Zakaz manipulacji – w niektórych krajach jest to prawnie dozwolone.

I.Kant – „Nikogo nie możemy traktować, jako środek do realizacji własnych celów
– tylko jako cel sam w sobie”

Zwykle dążymy do zaspokojenia własnych potrzeb (popęd biologiczny).

Feminizm

Żyjemy w społeczeństwie zdominowanym przez mężczyzn Æ rola kobiety jest
ściśle określona przez mężczyzn.

Pragnienia kobiety są wynikiem zdeterminowania –

Kobiety zostały zaprogramowane przez wychowanie (bawią się lalkami).

Są niezdolne do wyrażania swoich potrzeb (umowa społeczna) Æ więc nie może
wypowiedzieć się.

[e-mail]

15