background image

Teoria produkcji
Funkcja produkcji 
Ekspansja produkcji w długim okresie (LR)
Ekspansja produkcji w krótkim okresie (SR)
Malej
ące korzyści skali

background image

Funkcja produkcji

Proces produkcji można zapisać w postaci wzorów 

przedstawiających dokładne ilości czynników 
„ł
ączonych” na każdym etapie produkcyjnego 
procesu. Produkt ko
ńcowy można więc przedstawić
w postaci funkcji produkcji, np.: K

1/2

L

1/2

Czynniki i produkt dla funkcji produkcji

X = K

1/2

L

1/2

Wielkość produkcji = 2

dla funkcji produkcji

X = K

1/2

L

1/2

background image

Substytucyjność czynników

(a) Jeśli czynniki są doskonałymi 

substytutami, to izokwanty są
prostymi. 

(b) (b) Jeśli czynniki NIE mogą

zastępować się w ogóle, to 
izokwanty s
ą kątami prostymi.

(c) Typowe izokwanty leżą pomiędzy 

skrajnymi przypadkami linii 
prostych i k
ątów prostych. Wzdłuż
krzywoliniowych izokwant
mo
żliwość zastępowania się
czynników zmienia się

background image

Funkcja produkcji

Kiedy czynniki są wykorzystane do 

wytworzenia produktów, to kombinacja 
czynników jest 

efektywna technologicznie

jeśli NIE jest możliwe otrzymanie tego 

produktu przy zatrudnieniu mniejszej 
ilo
ści jednego z czynników i nie 
wi
ększej ilości innego czynnika. 

background image

Funkcja produkcji

Technologiczna efektywność

oznacza, że jeżeli 
zatrudnienie jednego 
czynnika ro
śnie, przy 
niezmienionym zatrudnieniu 
innych czynników, to 
produkcja musi wzrosn
ąć:

(Jest to odpowiednik założenia o 

nienasyceniu z teorii 
konsumenta.)

0

>

L

x

0

>

K

x

Efektywność i nieefektywność

technologiczna 

(nieefektywne)

background image

Postęp techniczny

Estymowane wartości stopy 

wzrostu produkcji dla 
danego poziomu 
zatrudnienia czynników w 
Polsce i USA. Stopy 
wzrostu produkcyjności 
różnią się w 
poszczególnych 
przemysłach w każdym 
kraju i między krajami. 

Szybszy wzrost w Polsce 

wynika z poziomu startu. 
Brak kapitału i technologii 
wymusił inwestycje.

Roczne stopy wzrostu produkcyjności

background image

Funkcja produkcji

Malejąca krańcowa stopa technicznej 

substytucji (MRTS)

Izokwanty są wypukłe względem początku 

układu współrzędnych – malejąca MRTS.

Ujemne nachylenie izokwanty definiujemy jako 

MRTS:

0

>

=

dL

dK

MRTS

background image

Izokwanta opisująca produkcję pszenicy

Produkcję pszenicy = 13.800 buszli rocznie można uzyskać przy różnych kombinacjach 
zatrudnienia pracy i kapitału. Proces produkcyjny bardziej kapitało-chłonny pokazuje 
punkt A, a praco-chłonny – punkt B.     

MRST

AB

= 0,04

background image

Funkcja produkcji

Efektywność ekonomiczna i linie izokosztów
Zało
żenie o minimalizacji kosztów określa się mianem 

założenia o 

efektywności ekonomicznej

głoszącej, ż

NIE jest możliwe wytworzyć dany produkt po 
ni
ższych kosztach przy danych cenach czynników. 

background image

Funkcja produkcji

Oznaczenia: 
TC 
– koszt całkowity;
– praca;
– kapitał;
– rynkowa stawka płac;
– rynkowa stawka 

opłaty za kapitał.

Koszt całkowity wynosi więc:

TC wL +  rK.

Możliwe kombinacje L i K 

dla danych TC, w, r

Linia izokosztów

background image

Funkcja produkcji

Utrzymując TC i ceny czynników jako stałe: 

TC  = wL +  rK

możemy wyznaczyć kombinację pracy i kapitału 

niezbędne do produkcji po określonych kosztach: 

K  =  TC /r  -(w/r)L

Jest to wzór na linię izokosztów. 

background image

Ekspansja produkcji w długim okresie (LR) 

Długi okres (LR):      

nakłady wszystkich 
czynników produkcji 
mo
żna zmieniać;

Krótki okres (SR):     

nakłady części 
czynników produkcji 
s
ą stałe.

background image

Ekspansja produkcji w długim okresie (LR)

Korzyści skali

Przy ekspansji produkcji w LR funkcje produkcji mogą

wykazywać cechę

homogeniczności

(Funkcja jest homogeniczna stopnia 

k

jeżeli:

f(αxαy) = α

k

(xy)

dla wszystkich α ≥ 0.)

background image

Ekspansja produkcji w długim okresie (LR)

Jeżeli np. podwoimy zatrudnienie wszystkich 

czynników, to wielkość produktu też się
podwoi: funkcja produkcji charakteryzuje 
si
ę

stałymi korzyściami skali, 

jest homogeniczna stopnia 1: 

f(αxαy) = α

1

(xy), 

= 1

background image

Ekspansja produkcji w długim okresie (LR)

Jeżeli np. podwoimy zatrudnienie wszystkich 

czynników, a wielkość produkcji zwiększy się
mniej niż dwukrotnie, to funkcja produkcji 
charakteryzuje si
ę:

malejącymi korzyściami skali, 

stopień homogeniczności jest mniejszy niż 1: 

f(αxαy) = α

k

(xy), 

0 < < 1. 

background image

Ekspansja produkcji w długim okresie (LR)

Jeżeli np. podwoimy zatrudnienie wszystkich 

czynników, a wielkość produkcji zwiększy 

się więcej niż dwukrotnie, to funkcja 

produkcji charakteryzuje się:

rosnącymi korzyściami skali, 

stopień homogeniczności jest większy niż 1.

f(αx, αy) = α

k

f (x, y), 

k > 1

background image

Zmieniające się korzyści skali

Ta funkcja produkcji charakteryzuje się zmieniającymi się korzyściami skali. 
Pocz
ątkowo firma zatrudnia 1 pracownika i jednostkę kapitału, a. Firma 
trzykrotnie podwaja zatrudnienie czynników przechodz
ąc do b, c, d wzdłuż
przerywanego promienia. Przy pierwszym podwojeniu czynników (a – b) 
wielko
ść rośnie bardziej niż dwukrotnie, z 1 do 3 jednostek, czyli pojawiają się
rosnące korzyści skali. Następne podwojenie czynników (b - c) prowadzi do 
proporcjonalnego wzrostu produktu, czyli pojawiły si
ę stałe korzyści skali. Po 
ostatnim podwojeniu czynników (c – d) funkcj
ę produkcji charakteryzują
malejące korzyści skali. 

Malejące korzyści skali

Stałe korzyści skali

Rosnące korzyści skali

background image

Przykład: Korzyści skali w przemyśle dywanowym

Amerykański przemysł dywanowy

background image

Przykład: Korzyści skali w przemyśle

background image

Ekspansja produkcji w krótkim okresie (SR) 

Dla stałego zatrudnienia kapitału zmienia się

zatrudnienie pracy: ekspansja produkcji moż
odbywa
ć się wzdłuż ścieżki rozwoju w SR. 

Ś

cieżka rozwoju w SR przedsiębiorstwa

background image

Ekspansja produkcji w krótkim okresie (SR)

Wyprowadzenie TP

L

Wzór funkcji produkcji:

całkowity produkt pracy: 

TP

L

(

)

K

L

x

x

;

=

:

background image

Ekspansja produkcji w krótkim okresie (SR)

Przeciętny produkt pracy (AP

L

) = 

Przeciętny produkt kapitału (AP

K

) =

Krańcowy produkt pracy (MP

L

) = 

Krańcowy produkt kapitału (MP

K

) = 

(

)

L

K

L

x

L

TP

L

;

=

(

)

K

L

K

x

K

TP

K

;

=

L

x

TP

dL

d

L

=

K

x

TP

dK

d

K

=

background image

Ekspansja produkcji w krótkim okresie (SR)

Wyprowadzenie MP

L

i AP

L

background image
background image

Ekspansja produkcji w krótkim okresie (SR)

MP a MRTS 
Aby wykaza
ć zależność między MP i MRTS 

wyprowadzamy różniczkę zupełną funkcji produkcji 
przy zało
żeniu stałości wielkości produkcji:

funkcja produkcji: (KL)

żniczka zupełna:   

MRTS: 

0

=

+

=

dK

K

x

dL

L

x

dx

K

L

MP

MP

K

x

L

x

dL

dK

=

=

/

/