INSTYTUCJE PRAWA CYWILNEGO W PROCESIE
ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM
Prawo cywilne - gałąź prawa obejmująca zespół przepisów regulujących
stosunki majątkowe oraz niemajątkowe między osobami fizycznymi i osobami
prawnymi oraz innymi podmiotami na zasadzie równorzędności podmiotów.
Tak rozumiane prawo cywilne stanowi jądro prawa prywatnego.
Podział (systematyka) prawa cywilnego – 4 księgi:
1. Księga pierwsza (część ogólna) - zawiera regulację instytucji wspólnych dla
wszystkich części prawa cywilnego
2. Księga druga (prawo rzeczowe) - reguluje własność, użytkowanie wieczyste
i ograniczone prawa rzeczowe, a zatem prawa podmiotowe bezwzględne o
charakterze władczym
3. Księga trzecia (prawo zobowiązań) - poświęcona w całości prawom
podmiotowym o charakterze względnym
4. Księga czwarta (prawo spadkowe) - reguluje zasady przejścia praw
majątkowych na następców w razie śmierci uprawnionego.
KC nie reguluje wszystkich stosunków cywilnoprawnych; niektóre z nich –
zwykle ze względu na swój przedmiot – znalazły się w odrębnych ustawach.
W systematyce nie mieści się bezpośrednio :
- prawo rodzinne i opiekuńcze
- prawo handlowe
- prawo na dobrach niematerialnych (prawo własności intelektualnej),
obejmujące przede wszystkim prawo autorskie i prawo własności przemysłowej.
Zakres prawa cywilnego jest bardzo szeroki :
- prawo handlowe,
- prawo gosp. prywatne,
- część prawa cywilnego, która reguluje stosunki między przedsiębiorcami, oraz
między innymi podmiotami obrotu profesjonalnego.
- prawo pracy
- prawo rolne
- prawo spółdzielcze
Regulacje prawne obrotu gospodarczego w prawie cywilnym
1. nawiązanie do pojęcia działalności gospodarczej
2. nawiązanie do pojęcia przedsiębiorstwa - PC reguluje stosunki związane z
jego prowadzeniem
3. nawiązanie do przedsiębiorcy- PC reguluje stosunki związane z działalnością
gospodarczą przedsiębiorcy
Przepisy KC dotyczące obrotu gospodarczego
1. grupa przepisów dotycząca przedsiębiorstwa jako przedmiotu stosunku
prawnego
2. grupa przepisów dotycząca przedsiębiorcy jako podmiotu stosunku prawnego
np. udzielenie prokury, zawarcie umowy w trybie oferty w obrocie
gospodarczym
3. grupa przepisów dotycząca osób prowadzących działalność gospodarczą -
grupa umów dokonywanych w zakresie działalności gosp.
Źródła prawa cywilnego
1. prawo stanowione
Konstytucja (np. prawo własności)
Ustawy
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
rozporządzenia
akty prawa miejscowego
2. zwyczaj i prawo zwyczajowe
zwyczaj - powszechnie stosowana w pewnym czasie, w danym środowisku,
w konkretnych stosunkach społecznych, praktyka określonego, jednolitego
lub zbliżonego postępowania. Zwyczaje są spisywane przez Izby
Gospodarcze
zasady współżycia społecznego - mają na celu nadanie normom prawnym
większej elastyczności, uwzględniającej zmieniający się układ stosunków
społecznych.
wzorce umowne (ogólne warunki) umów - służą uproszczeniu obrotu
gospodarczego i przyspieszeniu zawierania umów. Ustalony przez jedną ze
stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy,
regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem
umowy. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego
rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła
się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie dotyczy to jednak umów
zawieranych z udziałem konsumentów, z wyjątkiem umów powszechnie
zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego
orzecznictwo sądowe
Stosunek cywilnoprawny
stosunek społeczny regulowany przez przepisy prawa cywilnego.
Składa się z 3 elementów (przedmiotu, podmiotu i treści stosunku):
1) podmioty stosunku cywilnoprawnego – jest tylko taki podmiot, któremu
przepis prawa nadaje zdolność do określonego zachowania.
a) osoby fizyczne (każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci może
być podmiotem stosunku cywilnoprawnego; dziecko poczęte a nie
urodzone może być podmiotem prawa spadkowego pod warunkiem, że
urodzi się żywe);
b) osoby prawne – spółki handlowe (kapitałowe), spółdzielnie;
c) niepełne osoby prawne – jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej, którym szczególny przepis przyznaje zdolność
prawną = podmiotowość prawną, np. spółki osobowe.
Podmiot może stać się podmiotem stosunku cywilno prawnego drogą
własnych
oświadczeń woli
. Musi spowodować, że wystąpią jakieś skutki prawne – jest to
zdolność do czynności prawnych
- możność bycia podmiotem praw i
obowiązków w zakresie prawa cywilnego. Zdolność ta zależy od:
wieku (18 lat – pełnoletniość);
ubezwłasnowolnienia:
-
częściowego
– jeżeli osoba potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw –
niedorozwój umysłowy, choroba psychiczna, zaburzenia umysłowe (alkoholizm,
narkomania ) – ustanawia się
kuratelę
(najczęściej jest to członek rodziny);
-
całkowitego
– brak zdolności – nie jest w stanie kierować swoim
postępowaniem - alkoholizm, narkomania, choroba psychiczna, zaburzenia
umysłowe – ustanawia się
opiekę
.
* O ubezwłasnowolnieniu orzeka sąd na podstawie szeregu opinii lekarskich,
fachowych.
2) przedmioty stosunku cywilnoprawnego – są to zachowania podmiotów
tego stosunku. Zachowania te odnoszą się do określonych obiektów –
najczęściej do rzeczy.
Podział rzeczy w prawie cywilnym:
a) rzecz ruchoma;
b) nieruchomość – 3 rodzaje:
nieruchomość gruntowa;
nieruchomość budynkowa;
nieruchomość lokalowa
3) treść stosunku cywilnoprawnego – są to uprawnienia i obowiązki
podmiotów stosunku cywilnoprawnego.
PRZEDSIĘBIORCA (art. 43) – przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba
prawna i niepełna osoba prawna, prowadząca we własnym imieniu
działalność
gospodarczą
lub
zawodową
.
Działalność zawodowa – wykonywanie wolnych zawodów – zawody,
które wymagają określonych kwalifikacji, gdzie zdobycie tych kwalifikacji
jest ściśle określone przez prawo. Wpis na listę samorządów zawodowych.
Jest
to
także
działalność
gospodarcza.
Ustawodawca
przez
wyszczególnienie działalności zawodowej podkreśl istotę wolnych
zawodów.
Status przedsiębiorcy może przysługiwać każdemu podmiotowi prawa
cywilnego. Status ten nie zależy od formalnego aktu rejestracji. Prowadzenie
działalności gospodarczej bez rejestracji jest wykroczeniem, w świetle prawa
cywilnego jesteśmy przedsiębiorcą.
FIRMA PRZEDSIĘBIORCY – przedsiębiorca działa pod firmą. Firmę
ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią
inaczej.
Firma – w prawie cywilnym jest oznaczeniem słownym pod jakim działa
przedsiębiorca. Składa się z dwóch elementów:
a) korpus, np. Jeronimo Martins;
b) dodatki, np. spółka akcyjna.
FIRMA OSOBY FIZYCZNEJ – firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko
(art. 43 KPC). Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń
wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorstwa, miejsca jej
prowadzenia oraz innych określeń dowolnie dobranych.
FIRMA OSOBY PRAWNEJ – firma osoby prawnej jest jej nazwa. Zawiera
określenie formy prawnej, np. spółka akcyjna, spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, spółdzielnia itd. Określenia te mogą być podane w skrócie,
np. sp. z o.o..
Umieszczanie w firmie nazwiska lub pseudonimu osoby fizycznej wymaga
zgody pisemnej tej osoby, a po śmierci zgody jej małżonka i dzieci. Firma osoby
prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej jeżeli służy to
ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy.
ZASADY PRAWA FIRMOWEGO
1) zasada prawdziwości – firma nie może wprowadzić w błąd w
szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności
przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia;
2) zasada wyłączności – firma przedsiębiorcy powinna się odróżnić
dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność
na tym samym rynku;
3) zasada jawności – firmę ujawnia się we właściwym rejestrze (KRS lub
CEIDG), chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej;
4) zasada jedności – firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej
osoby oraz określenie „oddział” ze wskazaniem miejscowości, w której
oddział ma siedzibę. Przedsiębiorstwo może mieć tylko jedną formę,
nawet jeśli ma kilka oddziałów;
5) zasada ciągłości – w przypadku utraty członkowstwa przez wspólnika,
którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w
swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego
zgodą, a w razie jego śmierci – za zgodą jego małżonka i dzieci. Stosuje
się również w przypadku przekształcenia czy kontynuowania działalności;
6) zasada niezbywalności firmy – firma jest dobrem osobistym
przedsiębiorcy, nie może być zbyta. Można jedynie upoważnić do
korzystania z firmy na podstawie, np. umowy licencyjnej – franczyza.
PRZEDSIĘBIORSTWO – 3 UJĘCIA (art. 55 KPC)
1. w ujęciu przedmiotowym – przedsiębiorstwo jest zorganizowanym
zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do
prowadzenia działalności gospodarczej, np.:
nazwa przedsiębiorstwa
własność nieruchomości lub ruchomości
wierzytelności i środki pieniężne
koncesje, licencje, zezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysłowej;
tajemnica przedsiębiorstwa;
2. w ujęciu funkcjonalnym – dotyczy zorganizowanej działalności
gospodarczej opartej na pewnym majątku i umiejętności
3. w ujęciu podmiotowym – oznacza przedsiębiorcę, formy działalności
gospodarczej
FORMA CZYNNOŚCI PRAWNYCH
W prawie polskim obowiązuje co do zasady swoboda formy, w której dokonuje
się czynności prawnej. Czasami prawo przewiduje wyjątki od tej zasady i
stanowi, że dana czynność musi być dokonana np. w formie pisemnej albo w
formie aktu notarialnego. Uzasadnieniem wyjątków dla tej zasady w postaci
wymagalności określonej formy czynności prawnej jest przede wszystkim:
- uchylenie wątpliwości, co do złożenia oświadczenia woli
- ułatwienia dowodowe,
- ochrona stron przed nieprzemyślanymi decyzjami,
- jawność czynności prawnej w stosunku do osób trzecich
- umożliwienie kontroli i ewidencji dokonanych czynności prawnych
Kodeks cywilny stoi na gruncie swobody formy czynności prawnych. Oznacza
to, że – w świetle art. 60 – oświadczeniem woli jest wyrażenie woli przez każde
zachowanie, które ujawnia tę wolę w sposób dostateczny. Wystarczy zatem
wyrażenie woli w sposób niesformalizowany – ustny, a nawet dorozumiany.
forma cywilnoprawna – sposób w jaki składane jest oświadczenie woli
Formy szczególne:
1. Forma pisemna – do zachowania pisemnej formy czynności prawnej
wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym
treść oświadczenia woli. Zastrzeżona dla celów dowodowych.
!! Parafa nie jest podpisem – jest jedynie oświadczeniem i przygotowaniem
umowy do jej ostatecznego podpisania.
Podpis może być odtwarzany mechanicznie, ale co do zasady powinien być
własnoręczny.
2. Forma pisemna z datą pewną – forma ta polega na tym, że pisemna
forma
czynności
prawnej
zostaje
uzupełniona
urzędowym
poświadczeniem daty jej dokonania. Może tego dokonać notariusz
3. Forma
pisemna z poświadczonymi podpisami - urzędowe
potwierdzenie własnoręczności podpisu strony czynności na dokumencie
obejmującym
tę
czynność
(pismo
z
podpisem
notarialnie
poświadczonym). forma ta polega na tym, że notariusz zamiesza na
dokumencie klauzulę stwierdzającą własnoręczność podpisu złożonego
przez osobę wskazaną w klauzuli.
4. Forma aktu notarialnego – polega na spisaniu przez notariusza
oświadczeń woli stron. Sporządzany jest, gdy ustawa tego wymaga (np.
umowy dotyczące nieruchomości) lub strony tak postanowiły. Akt
notarialny przed podpisaniem jest odczytywany przez notariusza lub przez
inną osobę w jego obecności. Akt notarialny sporządzany przez notariusz
pozostaje u niego w kancelarii, strony otrzymują jedynie wypis aktu
notarialnego.
Skutki niedochowania formy czynności prawnych:
1) rygor nieważności (ad solemnitatem) – czynność dokonana nie w
zastrzeżonej formie prowadzi do bezwzględnej nieważności np. umowa
sprzedaży nieruchomości w formie zwykłej pisemnej zamiast w formie
aktu notarialnego np. udzielenie pełnomocnictwa ogólnego. Rygorem
nieważności objęta jest każda forma szczególna, natomiast pisemna tylko
wtedy, gdy ustawa wyraźnie przewiduje rygor nieważności.
2) rygor dla celów dowodowych (ad probationem) – niezachowanie tego
rygoru spowoduje utrudnienia w prowadzeniu dowodu ze świadków lub z
przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Występują wyjątki, np.
w sporze między przedsiębiorcami, przedsiębiorcą a konsumentem, gdy
obie strony wyrażą zgodę na użycie tego jako dowodu.
3) rygor dla wywołania określonych skutków czynności prawnej (ad
eventum) – czynność prawna będzie ważna, nie wywoła jednak
określonych skutków prawnych, dla których forma ta została zastrzeżona
np.: umowa najmu na czas dłuższy niż rok, niesporządzona w formie
pisemnej oznacza, że umowa najmu została zawarta na czas nieokreślony
Pismo potwierdzające – jest to sposób modyfikacji umowy zawartej między
przedsiębiorcami bez zachowania formy pisemnej. Jeżeli ustalenia w piśmie
potwierdzającym są zmienione, inne niż w umowie należy się na piśmie
niezwłocznie sprzeciwić.
Szczególne rodzaje pośrednictwa
a) pośrednictwo ubezpieczeniowe
• agent ubezpieczeniowy- działa na rzecz zakładu ubezpieczeń, jego celem jest
pozyskiwanie klientów, czynności przygotowawcze, zawieranie umów,
administrowanie
• broker- pośrednik ubezpieczeniowy, wykonuje czynności na rzecz podmiotu
który szuka ochrony ubezpieczeniowej, czynności brokerskiej obejmują
doradztwo, analizę zagrożeń, przedstawienie najlepszego wariantu ubezpieczeń
oraz wskazanie ubezpieczyciela
Przedstawicielstwo (Art. 95)
Istota wyraża się w
dokonywaniu czynności prawnych
w
imieniu innej osoby
i z
bezpośrednim skutkiem prawnym
dla niej. Podstawą przedstawicielstwa jest
umocowanie
(uprawnienie do działania w imieniu reprezentowanego).
Przedstawiciel składa
własne oświadczenie woli
, jednakże czyni to w cudzym
imieniu. Jeżeli więc przedstawiciel zawiera umowę, stroną tej umowy oraz
podmiotem praw i obowiązków staje się reprezentowany. Również w przypadku
jednostronnych czynności prawnych, podmiotem praw czy obowiązków, jakie
powstają na skutek złożenia takiego oświadczenia woli, jest reprezentowany.
Dotyczy to wszystkich skutków czynności prawnej, a więc nie tylko w niej
wyrażonych, lecz także wynikających z ustawy, z zasad współżycia społecznego
oraz ustalonych zwyczajów.
Potrzeba dokonywania czynności prawnych przez przedstawiciela uzasadniona
jest okolicznościami:
-
prawnymi
np. brak zdolności do czynności prawnych w przypadku osób
fizycznych, czy też brak organów niezbędnych do działania osoby prawnej;
-
faktycznymi
obejmuje różnorodne sytuacje, gdy dany podmiot nie chce
(z powodu braku wiedzy koniecznej dla dokonania danej czynności prawnej)
czy nie może (z powodu nieobecności) osobiście dokonać czynności prawnej,
a także gdy zaistnieje potrzeba jednoczesnego działania w różnych miejscach,
czy
potrzeba rozwoju działalności danego podmiotu w obrocie
cywilnoprawnym.
Umocowanie będące podstawą działania dotyczy czynności prawnych. Jednakże
należy przyjąć, że przedstawiciel może być również uprawniony do dokonania
innych czynności zgodnych z prawem, niebędących czynnościami prawnymi,
w szczególności dotyczy to
przejawów woli
podobnych do
oświadczeń woli
(np. wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia) czy
zawiadomień
(np.
zawiadomienie sprzedawcy o wadzie rzeczy).
Zasada, zgodnie z którą czynności prawnej można dokonać przez
przedstawiciela, doznaje
dwóch rodzajów wyjątków
:
-
czynności prawne, w odniesieniu do których przepis ustawy wyłącza
możliwość ich dokonania przez przedstawiciela
(np. sporządzenie oraz
odwołanie testamentu, uznanie dziecka). Przepisy prawa mogą też wprowadzać
dodatkowe przesłanki ograniczające dopuszczalność działania przez
przedstawiciela (np. zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika).
-
czynności prawne, a także zdarzenia prawne traktowane jako przejawy
woli bądź przejawy uczuć,
których właściwość wyklucza możliwość ich
dokonania przez przedstawiciela. Dotyczy to głównie
czynności mających ściśle
osobisty charakter
, a także z zakresu prawa rodzinnego, czy w postępowaniu
w sprawach o prawa stanu (np. przebaczenie, unieważnienie uznania dziecka,
zaprzeczenie ojcostwa).
Udzielenie oraz wygaśnięcie
przedstawicielstwa w zasadzie
nie podlega
wpisowi do rejestru
. Jednakże niekiedy przepisy prawa wprowadzają
obowiązek ujawnienia pełnomocnictwa we właściwym rejestrze. Dotyczy to
w szczególności pełnomocników przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni
oraz instytutów badawczych, osoby upoważnionej do reprezentowania
przedsiębiorcy zagranicznego w jego oddziale na terytorium RP.
Rodzaje przedstawicielstw
1. ustawowe - źródłem umocowania jest ustawa, np. przedstawicielstwo
rodziców wobec niepełnoletnich dzieci, przedstawicielstwo opiekuna
w stosunku do osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej
2. pełnomocnictwo - rodzaj przedstawicielstwa, opiera się na oświadczeniu
reprezentowanego.
-----------------------------------------------------------------------------------
2. Pełnomocnictwo
RODZAJE PEŁNOMOCNICTWA:
pełnomocnictwo ogólne – obejmuje umocowanie do dokonywania czynności
zwykłego zarządu. Udzielenie pełnomocnictwa ogólnego wymaga formy
pisemnej zwykłej ad solemnitatem (pod rygorem nieważności)
pełnomocnictwo rodzajowe – obejmuje umocowanie do czynności określonego
rodzaju, np. do zawierania umów najmu;
pełnomocnictwo szczególne – obejmuje umocowanie do dokonania konkretnie
oznaczonej czynności prawnej.
Pełnomocnictwo szczególne wystąpi np.
w przypadku pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia o zawarciu związku
małżeńskiego, pełnomocnictwa do zbycia przedsiębiorstwa, oddania
przedsiębiorstwa do czasowego korzystania.
Pełnomocnikiem może być:
• osoba ograniczona w zdolnościach do czynności prawnych (art. 100)
• (art. 97) pełnomocnictwo domniemane - wynika z potrzeb bezpieczeństwa
obrotu gospodarczego. Osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa jest
poczytywana za pełnomocnika do czynności prawnych, które zazwyczaj bywają
dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa, np.
kasjerka
przy
kasie
w
sklepie
–
zawieramy
umowę
ze
sklepem/przedsiębiorstwem, a nie kasjerką. Celem komentowanego przepisu
jest
zabezpieczenie interesów osób korzystających z usług przedsiębiorstwa,
jeżeli dokonują one czynności prawnych w lokalu tego przedsiębiorstwa.
Chroni
zaufanie klientów przedsiębiorstwa
w ten sposób, że każdy, kto w lokalu tego
przedsiębiorstwa zawrze umowę tego rodzaju, jakie zwykle są zawierane w tym
lokalu, może się spodziewać, że jej skutki prawne powstaną bezpośrednio dla
przedsiębiorcy.
Substytucja w pełnomocnictwie - art.106, udzielenie dalszego pełnomocnictwa
możliwe jest w 3 sytuacjach, gdy umocowanie takie wynika z:
1.
treści pełnomocnictw
2.
ustawy
3.
ze stosunku prawnego
będącego podstawą pełnomocnictwa
Forma udzielenia pełnomocnictwa
1. ogólne - powinno być na piśmie, pod rygorem nieważności
2. forma szczególna (art.99) - jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna
jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno
być udzielone w tej samej formie. W związku z powyższym, pełnomocnictwo
m.in. do sprzedaży nieruchomości, do zawarcia umowy spółki z o.o, tj. tych
wszystkich czynności, dla których przewidziana jest forma aktu notarialnego,
wymaga aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy skutkuje nieważnością
pełnomocnictwa.
Skutki przekroczenia pełnomocnictwa (falsus procurator- rzekomy
pełnomocnik -
osoba która działa w cudzym imieniu bez umocowania lub
z przekroczeniem jego zakresu)
→ czynność taka nie wywołuje bezpośrednich skutków dla reprezentowanego
→ ważność umowy zawartej przez rzekomego pełnomocnika zależy od
potwierdzenia przez mocodawcę. Do czasu potwierdzenia czynność, umowa jest
w
stanie bezskuteczność zawieszonej,
druga strona umowy może wyznaczyć
odpowiedni termin do potwierdzenia umowy przez mocodawcę. Brak
potwierdzenia oznacza
bezwzględną nieważność
czynności prawnej. Jeżeli
umowa nie zostanie potwierdzona rzekomy pełnomocnik ma obowiązek zwrócić
drugiej stronie to co otrzymał w wykonaniu umowy oraz ma obowiązek
naprawić szkodę, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie
wiedząc o braku umocowania
-
ujemny interes umowny
→ pełnomocnictwo jest odwołalne, ale mocodawca
może zrzec się uprawnienia do odwołania pełnomocnictwa np. przy nabywaniu
nieruchomości.
3. PROKURA (Art. 109*1)
Prokura jest
pełnomocnictwem
(szczególnego rodzaju) udzielonym przez
przedsiębiorcę
podlegającego
obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców,
które obejmuje umocowanie
do czynności sądowych i pozasądowych
, jakie są
związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa
.
Zakres prokury wynika
z ustawy
. Przedsiębiorca nie może ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób
trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jest umocowaniem do
działania w
imieniu i na rzecz mocodawcy
. Czynność prawna dokonana przez
prokurenta w granicach jego umocowania wywiera bezpośrednio skutki w sferze
prawnej mocodawcy. Dotyczy więc, tak jak każde pełnomocnictwo
, jedynie
stosunków zewnętrznych
między mocodawcą a osobami trzecimi, a nie sfery
wewnętrznej mocodawcy. Obejmuje ona występowanie we wszelkich
stosunkach prawnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, polegające
na ujawnianiu woli mocodawcy na zewnątrz. Nie zawiera natomiast
umocowania do prowadzenia spraw mocodawcy, a więc do podejmowania
decyzji w sferze wewnętrznej. Prokurent, tak jak każdy pełnomocnik,
składa
własne oświadczenie woli
, ale działa w imieniu i z bezpośrednim skutkiem dla
mocodawcy. Czyni to z woli mocodawcy, a więc
źródłem prokury
jest
wyłącznie jego
oświadczenie woli
. Udzielenie prokury łączy się zwykle z
zawarciem między stronami umowy o pracę lub umowy zlecenia.
Prokura obejmuje dwie sfery czynności związanych z działalnością gospodarczą
przedsiębiorcy:
-
Umocowanie do czynności sądowych
(obejmuje reprezentowanie
przedsiębiorcy w sprawach sądowych przed wszystkimi sądami powszechnymi i
administracyjnymi wraz z dokonywaniem wszelkich czynności procesowych,
m.in. wnoszenie pozwów, cofnięcie powództw, zawieranie ugod, wnoszenie
środków odwoławczych).
-
Umocowanie do czynności pozasądowych
(wszystkie czynności
materialnoprawne pozostające w związku z działalnością gospodarczą
przedsiębiorcy. Np. czynności handlowe związane z normalnym
funkcjonowaniem przedsiębiorstwa (umowy sprzedaży, dostawy). Prokura
obejmuje także umocowanie do udzielania i zaciągania pożyczek lub kredytów,
udzielania poręczenia.
Działanie prokurenta bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu
(falsus procurator)
nie jest
przedmiotem regulacji w ramach przepisów
o prokurze.
Udzielenie i wygaśnięcie
prokury przedsiębiorca powinien
zgłosić do rejestru
przedsiębiorców.
Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku
prokury łącznej także sposób jej wykonywania
. Prokura
nie może
być
przeniesiona
. Prokurent
może
ustanowić pełnomocnika do poszczególnej
czynności lub pewnego rodzaju czynności.
Prokura może być
w każdym czasie odwołana.
Prokura
wygasa
ze śmiercią prokurenta. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez
niego zdolności do czynności prawnych
nie powoduje
wygaśnięcia prokury.
Cechy prokury
1) może jej udzielić tylko przedsiębiorca rejestrowy (KRS albo CEIDG)
2) prokura upoważnia tylko do czynności sądowych i pozasądowych
związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa;
3) zakres umocowania jest wyznaczony ex lege – przez ustawę
4) powinna być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności;
5) prokurentem może być tylko osoba fizyczna mająca pełna zdolność do
czynności prawnych;
6) nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich;
7) prokurent może przekroczyć ograniczenia mocodawcy, ale umowa przestaje
być ważna, a mocodawca może wyciągnąć konsekwencje wewnętrzne
względem prokurenta;
8) prokura
nie może być przeniesiona
(SUBSTYTUCJA – udzielenie dalszego
pełnomocnictwa. W prokurze substytucja jest niemożliwa!!!) można ustalić
pełnomocnika do czynności danego rodzaju albo konkretnie oznaczonej
czynności;
9) prokura może być w każdym czasie odwołana (pełnomocnictwo może być
nieodwołane i niegasnące);
10) śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności
prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury;
11) prokura wygasa
wskutek śmierci prokurenta, wykreślenia przedsiębiorcy
z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia
przedsiębiorstwa; udzielenie i wygaśnięcie prokury jest ujawnione w rejestrze
przedsiębiorców.
Umocowanie prokurenta jest ograniczone w przypadku zbycia przedsiębiorstwa,
oddania go do czasowego korzystania oraz zbywanie i obciążenie
nieruchomości –
jest wymagane pełnomocnictwo do szczególnych czynności.
Prokura jest instytucją dużego zaufania. Przedsiębiorca musi mieć duże zaufanie
do prokurenta, który ma duży zakres obowiązków.
Rodzaje PROKURY
prokura samoistna – nazwa używana w praktyce; nie zawiera żadnych
ograniczeń, udzielana według schematu ustawowego;
prokura łączna – może być udzielana kilku osobom łącznie. Dokonanie
czynności wymaga współdziałania wszystkich prokurentów łącznie. Doręczenia
pism mogą być dokonywane przez jednego prokurenta;
prokura oddziałowa – prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych
do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.
wygaśniecie prokury:
• wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru;
• ogłoszenie upadłości;
• otwarcie likwidacji;
• przekształcenie przedsiębiorcy
• śmierć prokurenta
4. Przedawnienie roszczeń (Art. 117)
Jest jednym z przypadków tzw.
dawności
, instytucji wiążącej skutki prawne
z upływem czasu.
Roszczenia majątkowe
ulegają przedawnieniu,
z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie.
Przedawnienie roszczeń polega na tym, że po upływie określonego
w przepisach prawa okresu (tzw.
terminu przedawnienia
) dłużnik może
odmówić spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela. Jeżeli w takiej sytuacji
wierzyciel wniesie do sądu powództwo, w którym domagać się będzie
spełnienia świadczenia, dłużnik może powołać się na zarzut przedawnienia,
skutkiem czego będzie oddalenie powództwa. Nie jest dopuszczalne zrzeczenie
się zarzutu przedawnienia; czynność taką KC uznaje za nieważną. Możliwe jest
zrzeczenie
się
zarzutu
przedawnienia
po
upływie
terminu
przedawnienia. Przedawnienie
nie powoduje wygaśniecie roszczenia
, a jedynie
możliwość uchylenia się przez dłużnika od spełnienia należnego świadczenia.
Przedawnieniu podlegają wyłącznie cywilnoprawne roszczenia majątkowe,
czyli roszczenia, których przedmiotem jest oparte na stosunku cywilnoprawnym
świadczenie dłużnika o charakterze majątkowym. Przedawnieniu
nie
podlegają roszczenia o charakterze
niemajątkowym
, jak chociażby roszczenia
służące ochronie dóbr osobistych. Nie przedawniają się także
roszczenia
procesowe oraz administracyjnoprawne.
Cel i funkcja
instytucji przedawnienia w KC sprowadza się do usunięcia stanu
niepewności prawnej w sytuacji, gdy uprawniony przez bardzo długi czas nie
wykonuje swoich praw podmiotowych, nie realizuje przysługujących mu
roszczeń.
Niektóre roszczenia nie ulegają przedawnieniu z ustawy, np.:
- żądanie ustalenia udziałów małżonków w majątku wspólnym
- roszczenie samoistnego posiadacza działki gruntu, na której wzniósł on
budynek lub inne urządzenie.
- roszczenia o zniesienie współwłasności,
- roszczenia właściciela o wydanie rzeczy przez osobę, która nią faktycznie
włada bez tytułu prawnego,
- roszczenia o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń,
dotyczące nieruchomości.
Terminy przedawnienia roszczeń:
•
10 lat
dla roszczeń majątkowych,;
•
3 lata
dla świadczeń okresowych (np.
świadczenia wynikające z umowy renty,
dożywocia, najmu, dzierżawy
) oraz roszczenia związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej;
Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez
czynność prawną. Zakaz ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
Czynność prawna zmierzająca do złamania lub obejścia tego zakazu (np.
poprzez zrzeczenie się skutków przerwania biegu przedawnienia) jest z mocy
prawa nieważna
.
Terminy skrócone w przepisach szczególnych:
6 miesięcy
- przedawnienie roszczenia biorącego pożyczkę o wydanie
przedmiotu pożyczki
1 rok
– przedawnienie roszczenia np. o zawarcie umowy przyrzeczonej,
przedawnienie wszelkich roszczeń z umowy spedycji
2 lata
- przedawnienie roszczeń wynikających z umowy o dzieło
3 lata
- przedawnienie roszczeń uprawnionego z tytułu zachowku
Bieg terminu przedawnienia
- Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się
wymagalne
(
Wymagalność
jest to stan w którym wierzyciel, ma możliwość
prawną żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności)
- Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez
uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie
stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej
możliwym terminie.
- Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym
ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści
roszczenia.
Zawieszenie biegu przedawnienia
KC przewiduje sytuacje, w których
na skutek określonej przeszkody
, termin
przedawnienia nie rozpoczyna się albo ulega
zawieszeniu.
Po ustąpieniu
przeszkody termin przedawnienia biegnie dalej, od momentu w którym się
rozpoczął, tj. od chwili, w której roszczenie stało się wymagalne, a nie od
momentu, w którym wystąpiła owa przeszkoda.
-
co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom
- przez czas
trwania władzy rodzicielskiej;
-
co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do
czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę
-
przez czas sprawowania przez tej osoby opieki lub kurateli;
-
co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu
-
przez czas trwania małżeństwa;
-
co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może
ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania
spraw danego rodzaju
- przez czas trwania przeszkody.
Znaczące modyfikacje przepisy wprowadzają w przypadku roszczeń osób, które
nie mają
pełnej zdolności do czynności prawnej.
Przedawnienie względem takiej
osoby
nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od
ustanowienia
dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny jego
ustanowienia. Jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata, jego bieg liczy
się od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego albo od dnia, w którym
ustała przyczyna jego ustanowienia.
Przerwanie terminu przedawnienia
Termin przedawnienia może zostać przerwany w związku z
podjęciem przez
wierzyciela działań, których celem jest ochrona przysługujących mu praw
.
W takim wypadku termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg po przerwie
od
nowa
, przy czym przy jego obliczeniu nie uwzględnia się terminu, który upłynął
do przerwy. W wyniku przerwania terminu przedawnienia przez czynność
w postępowaniu przed sądem lub innym organem przedawnienie nie biegnie na
nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie
zakończone prawomocnym
orzeczeniem
(np. prawomocnym orzeczeniem umorzenia egzekucji).
Bieg przedawnienia przerywa się:
przez każdą czynność
przed sądem
lub
innym organem
powołanym do
rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed
sądem polubownym
(np. przez wniesienie pozwu lub wniosku w postępowaniu
nieprocesowym), przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której ono
przysługuje, także w sposób dorozumiany (np. przez zapłatę odsetek od
należności),
przez wszczęcie mediacji
.
Terminy zawite (prekluzyjne)
Charakterystyczną cechą omawianej instytucji jest
duży rygoryzm prawny
.
Wyraża się on w fakcie, iż wskutek bezczynności osoby uprawnionej w ciągu
terminu wskazanego w ustawie (
terminu zawitego
), następuje
wygaśnięcie
przysługującego jej prawa. Omawiana instytucja ma zastosowanie tylko
i wyłącznie na mocy
przepisów szczególnych
, które za każdym razem określają
długość oraz początek biegu terminu zawitego.
Normy
dotyczące terminów prekluzyjnych mają co do zasady charakter
bezwzględnie obowiązujący
(tzn. nie można ich zmieniać ani wyłączyć ich
zastosowania wolą stron). Możliwe jest teoretyczne wyodrębnienie trzech
rodzajów terminów prekluzyjnych: terminy do dochodzenia prawa przed
organem państwowym (np. terminy dochodzenia roszczeń, terminy do
wytaczania powództwa o ustalenie praw majątkowych), terminy do
wykonywania czynności pozasądowych (np. terminy do wykonywania
zawiadomień, terminy do dochodzenia praw członkowskich w spółdzielni itp.)
oraz terminy wygaśnięcia praw podmiotowych (np. wygaśnięcie służebności
gruntowej wskutek jej niewykonywania przez 10 lat). Upływ terminu
prekluzyjnego powoduje
wygaśnięcie uprawnienia
(inaczej niż w przypadku
upływu terminu przedawnienia, który nie powoduje wygaśnięcia uprawnienia,
a niemożliwość jego przymusowej realizacji).
5. SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW W OBROCIE GOSPODARCZYM
Umowa –
czynność prawna
, w której skład wchodzą
co najmniej dwa zgodne
oświadczenia woli
zmierzające do
wywołania skutków prawnych.
Najpowszechniej występujące
źródło zobowiązań
. Umowa jest instrumentem
prawnym, który pozwala podmiotom na świadome i celowe kształtowanie ich
sytuacji prawnej poprzez doprowadzenie do
powstania, zmiany lub ustania
stosunków cywilnoprawnych
. Przepisy KC nie definiują pojęcia umowy ani
też nie określają w sposób generalny przesłanek wymaganych do jej zawarcia
.
Konieczne elementy umowy :
- uczestnictwo co najmniej
dwóch stron
- co najmniej dwa oświadczenia woli,
dzięki temu możliwe jest odróżnienie umowy od jednostronnego oświadczenia
woli (np. testament)
- złożenie zgodnego
oświadczenia woli
co do mających nastąpić skutków
prawnych – odróżnia to umowę od uchwały
Umowy dzieli się na podstawie różnych kryteriów:
umowy nazwane – jej istotne elementy regulowane są przez prawo
umowy nienazwane – ich podstawą jest
zasada swobody umów
zgodnie,
z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego
uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze)
stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (Art. 353*1).
Swoboda umów
- kompetencja podmiotów prawa cywilnego do kształtowania
swoich stosunków prawnych za pomocą umów.
Cechy umów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa
•
wysoki stopień swobody umów
- strony kształtują swoje umowy
autonomicznie;
•
typizacja i szablonowość
- umowy są typowe, powtarzalne - znaczenie mają
wzorce umów;
• szczególne znaczenie
zasad pewności i bezpieczeństwa obrotu
, wyjątki: art.
357’1, art. 358’1-
pacta sum servanta
•
przewaga umów długoterminowych
- działalność jest powtarzalna i trwała
stąd takie umowy,
•
złożoność i specjalizacja
- umowy mają charakter specjalistyczny dotyczą
złożonych stosunków prawnych,
• zaufanie i zachowanie tajemnicy przez strony (np. umowa know how)
• wyższy stopień
należytej staranności
,
•
odformalizowanie obrotu
- obrót ma przebiegać szybko
OFERTA (Art. 66)
Ofertę stanowi
oświadczenie
drugiej stronie woli
zawarcia umowy
, jeżeli
określa istotne postanowienia tej umowy. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie
terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona
w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego
porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta
niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu,
w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać
odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
- Złożenie oferty powoduje wystąpienie stanu związania ofertą.
-
Oferent
– przekazujący ofertę
-
Oblat
– przyjmujący ofertę.
- Czas związania ofertą trwa przez termin wyznaczony przez oferenta.
- Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnienia jej treści
poczytuje się za
nową ofertę
- Jeżeli oferta doprowadziła do umowy to oświadczenia woli muszą się
pokrywać –
zasada lustrzanego odbicia
- Milczenie nie wyrażą żadnego oświadczenia.
Oferta w stosunkach między przedsiębiorcami:
W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed
zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej
stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Oferty nie
można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin
przyjęcia.
W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem
zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej
przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie,
z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią. Przepisu
paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że
może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie
sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona
w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie
zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.
milczące przyjęcie oferty : jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą
pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy
w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za
przyjęcie oferty.
Odwołalność oferty – w stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być
odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało
złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu
oferty.
Przyjęcie oferty
W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez
składającego ofertę
oświadczenia o jej przyjęciu
, a jeżeli dojście do
składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane -
w chwili
przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.
W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania
przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do
składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta
jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w
siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.
Aukcja i przetarg (Art. 70 *1)
W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić : czas, miejsce, przedmiot
oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych
warunków.
Jest to minimalna treść ogłoszenia.
Ogłoszenie, a także warunki
aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy
zastrzeżono to w ich treści.
Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia
oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować
zgodnie z postanowieniami ogłoszenia i warunków aukcji albo przetargu.
Przetarg (aukcja) jest
poprzedzony ogłoszeniem
. Ogłoszenie stanowi
początkowy etap procedury aukcyjnej i przetargowej. KC nie przesądza
formy
ogłoszenia, może być ona zatem dowolna. Szczególna forma ogłoszenia może
wynikać z przepisów szczególnych.
Postępowanie przetargowe (aukcyjne) charakteryzuje się
wielostronnością
.
Liczba podmiotów uczestniczących w postępowaniu może być wprawdzie
ograniczona, ale zasadą jest wyłonienie strony umowy spośród pewnej liczby
potencjalnych kontrahentów. Postępowania oparte są na
zasadzie
konkurencyjności.
Aukcja i przetarg
różnią się stanem związania z ofertą.
Oferta złożona
w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył
ofertę korzystniejszą. Zawarcie umowy następuje z chwilą udzielenia przybicia.
Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna
oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek oferty –
przy zawieraniu umów zamówień publicznych.
Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić
na piśmie
uczestników
przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru.
WADIUM
– stanowi warunek udziału w aukcji albo przetargu. Wadium może
wystąpić w dwóch zasadniczych postaciach: jako wpłata określonej kwoty
pieniężnej oraz jako zabezpieczenie zapłaty tej kwoty. Jest wpłacana
organizatorowi przez uczestnika aukcji lub przetargu. Jeżeli ktoś wygra a/p i nie
chce zawrzeć umowy to wadium przepada. Jeżeli organizator się uchyla można
zażądać podwójnego wadium lub odszkodowania. O tym, czy udział w danym
przetargu (aukcji) jest uzależniony od wpłaty wadium, decyduje organizator
przetargu, ustalając to w warunkach przetargu. Funkcją wadium jest
zabezpieczenie stron a/p , zapewnienie wiarygodności majątkowej uczestników
a/p oraz zapewnienie zawarcia umowy. Znaczenie wadium polega na
zminimalizowaniu niebezpieczeństwa udziału w przetargu (aukcji) osób
działających w sposób lekkomyślny lub w złej wierze. Dotyczy to także
organizatora przetargu. Po zakończeniu przetargu (aukcji) wadium podlega
zwrotowi, a ustanowione zabezpieczenia wygasają. Jeżeli uczestnik przetargu
(aukcji), mimo wyboru jego oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której
ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych
w ustawie, organizator przetargu może pobraną sumę zachować albo dochodzić
zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia. Jeżeli natomiast od zawarcia umowy
uchyla się organizator przetargu (aukcji), uczestnik, którego oferta została
wybrana, może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody.
Negocjacje (Art.72)
Jeden z regulowanych przez KC trybów zawierania umów. Negocjacje są
dialogiem potencjalnych stron umowy, w toku którego następuje stopniowe
uzgadnianie jej treści. Negocjacje polegają na wzajemnym oddziaływaniu na
siebie, dyskusji, przeciwstawianiu własnych interesów każdej ze stron
i powoływaniu argumentów wspierających prezentowane przez każdą ze stron
stanowisko. Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej
umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony
dojdą do porozumienia co do
wszystkich
jej
postanowień,
które były przedmiotem negocjacji
tzw. essentialia negotii
. Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje
z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia
umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła
przez to, że liczyła na zawarcie umowy. Negocjacje mogą być prowadzone
ustnie, także z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość,
mogą być pisemne, przy czym w obu przypadkach dopuszczalne jest
wykorzystanie elektronicznej drogi przekazywania informacji. W praktyce
stosowane są instrumenty określane mianem
listu intencyjnego
(deklaracja
zamiaru zawarcia umowy, ale nie zawiera oświadczeń woli zmierzających do
wywołania skutków prawnych), założeń i uzgodnień wstępnych, protokołu
uzgodnień itp.
Umowa przedwstępna (Art. 389)
Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia
oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne
postanowienia umowy przyrzeczonej. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być
zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w
odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania
zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania
zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony
wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne
oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie
został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać
jej zawarcia.
Nie jest sposobem zawarcia umowy, ponieważ sama jest umową obligacyjną.
Jednak znajduje zastosowanie w procesie kontraktowania w sytuacji, gdy strony
chcą zawrzeć umowę, lecz ten fakt odsuwają w czasie; czynią to z określonych
względów, jednak innych niż brak konsensu co do istotnych postanowień
umowy. Przyczyną odstąpienia od zawarcia umowy właściwej i posłużenia się
umową przedwstępną jest zazwyczaj konieczność doprecyzowania treści
umowy w zakresie elementów nieistotnych (np. jakości, sposobu i terminu
wykonania świadczeń, kosztów ubezpieczenia i transportu, odpowiedzialności
za wady) albo przyczyna zewnętrza w stosunku do treści zobowiązania
(zawarcie umowy definitywnej jest w danej chwili niemożliwe prawnie albo
niedogodne dla stron, np. z przyczyn ekonomicznych). Zamiarem stron jest
zapewnienie zawarcia umowy w przyszłości, przez przyznanie jednej lub obu
stronom stosunku uprawnienia do żądania zawarcia kontraktu przyrzekanego.
Umowa przedwstępna jest umową zobowiązującą stronę lub strony do zawarcia
w przyszłości oznaczonej umowy, stanowiąc pactum de contrahendo. Dla
ważności umowy przedwstępnej nie ma znaczenia forma, w jakiej została
dokonana, ani forma, jakiej prawo wymaga dla ważności umowy przyrzeczonej.
Przepisy prawne nie wymagają także dla umów przedwstępnych zachowania
formy szczególnej dla celów dowodowych (ad probationem). Jeżeli przepisy
prawne wymagają zachowania formy szczególnej dla ważności umowy
przyrzeczonej, wówczas dla uzyskania pożądanych przez strony konsekwencji
prawnych (możliwości dochodzenia zawarcia umowy przyrzeczonej) umowa
przedwstępna powinna być zawarta w szczególnej formie. Strony mogą w
umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których
zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do
formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem
roku
od dnia,
w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie
zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej
przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się
prawomocne.
Skutki niewykonania umowy przyrzeczonej:
- ma miejsce jeżeli druga strona uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej:
a)
skutek silniejszy
– jeżeli umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom
od których zależy ważność umowy przyrzeczonej w szczególności wymaganiom
co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy
przyrzeczonej; b)
skutek słabszy
– nie można przymusić do zawarcia umowy
przyrzeczonej. Druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła
przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej.
DODATKOWE POSTANOWIENIA UMOWNE
zadatek – art. 394 KC – zastrzeżenie zadatku stanowi element umowy i jest
kwalifikowane jako dodatkowe zastrzeżenie umowne. Przedmiotem zadatku
mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy zamienne. Umożliwia kontrahentom
tak ukształtować stosunek prawny, aby dłużnik był bardziej motywowany do
wykonania świadczenia aniżeli w sytuacji, gdyby zadatku nie zastrzeżono.
Znaczenie zadatku polega więc na wzmocnieniu stanowiska strony, która
dąży do wykonania umowy. Pełni funkcje odszkodowawcze. Wysokość
zadatku nie została uregulowana w sposób szczególny, a tym samym podlega
swobodzie kontraktowej.
Skutki zadatku:
mogą zostać określone w umowie – głównie funkcja dyscyplinująca;
mogą wynikać ze zwyczaju;
mogą wynikać z KC – w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga
strona może bez wyznaczania terminu dodatkowego od umowy odstąpić i
otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy
dwukrotnie wyższej. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na
poczet świadczeń strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe,
zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być
zwrócony, a zobowiązanie zapłaty dwukrotnie wyższej odpada.
Art. 394. § 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany
przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze
stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i
otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony,
która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
umowne prawo odstąpienia (Art. 395) – jednej lub obu stronom może
przysługiwać
w ciągu oznaczonego terminu
prawo odstąpienia od umowy.
Prawo to wykonywa się poprzez
oświadczenie złożone drugiej stronie
. W
razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za
niezawartą.
To, co
strony już świadczyły ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana
była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczenie usługi oraz za
korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie wynagrodzenie.
Odstępne (art. 396) – dodatkowe zastrzeżenie umowne, polegające na tym, że
jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić
za zapłatą oznaczonej sumy
(odstępne),
oświadczenie o odstąpieniu
jest skuteczne tylko wtedy, gdy
zostało
złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.
kara umowna (art. 483) – inaczej
odszkodowanie umowne
– Dodatkowe
zastrzeżenie umowne na podstawie, którego następuje
naprawienie
nienależytego wykonania zobowiązania
. Wprowadzanym do umowy w ramach
swobody kontraktowania
. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody
wynikłej z
niewykonania
lub
nienależytego wykonania zobowiązania
niepieniężnego
nastąpi przez
zapłatę określonej sumy
. Zastrzeżenie kary
umownej ułatwia i upraszcza dochodzenie odszkodowania. Dłużnik nie może
bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.
Kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek
wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Ma na celu
zaspokojenie wierzyciela z zakresu poniesionej szkody. Służy realnemu
wykonaniu zobowiązań. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość z
zakresu poniesionej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony postanowiły
inaczej.
Odstąpienie od wykonania kary umownej:
jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane;
gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
---------------------------------------------------------------------------------------------
WYBRANE UMOWY Z PUNKTU WIDZENIA ZARZĄDZANIA
PRZEDSIĘBIORSTWEM
Umowa sprzedaży (Art. 535)
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego
własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i
zapłacić sprzedawcy cenę. Sprzedaż, jako najważniejsza z umów,
której przedmiotem jest przeniesienie praw, zawiera w sobie rozwiązania o
charakterze uniwersalnym
, tym samym jest traktowana jako
wzorcowa
dla
innych umów. W umowie sprzedaży w zasadniczej części nadano dyspozytywny
charakter, co oznacza, iż strony mogą swobodnie kształtować swoje wzajemne
prawa i obowiązki. Rozmiar związania przepisami kodeksu cywilnego i innych
ustaw szczególnych zależy zwłaszcza od podmiotów będących stronami umowy
i dotyczy przede wszystkim tym umów, w których kupującym jest konsument.
Sprzedaż jest
umową dwustronnie zobowiązującą
. Skutkiem zawarcia umowy
sprzedaży jest zobowiązanie się sprzedawcy do przeniesienia własności rzeczy
lub prawa na kupującego oraz zobowiązanie się kupującego do zapłacenia
sprzedawcy umówionej ceny.
Świadczenie jednej strony jest więc
odpowiednikiem świadczenia drugiej strony
. W takim ujęciu umowa sprzedaży
ma
charakter umowy wzajemnej
.
Stroną umowy sprzedaży może być zasadniczo każdy podmiot prawa
cywilnego – osoba fizyczna lub prawna, a także jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznała zdolność prawną. Wyjątki od
możliwości bycia stroną umowy sprzedaży są nieliczne, mają ograniczony
zasięg i bezpośrednio są powiązane z przedmiotem umowy. Ograniczenia
podmiotowe w zakresie uprawnień sprzedającego lub kupującego wynikać mogą
jedynie z przepisów rangi ustawowej. Mają one miejsce na przykład w
odniesieniu do nabywcy nieruchomości, jeżeli jest nim cudzoziemiec.
Przedmiotem sprzedaży
mogą być
rzeczy oznaczone co do tożsamości oraz
oznaczone gatunkowo
.
Konsument – (art. 22’1 KC) – osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą
czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą
lub zawodową.
Rękojmia za wady
Sprzedawca
jest odpowiedzialny
względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana
ma wadę fizyczną lub prawną (
rękojmia
). Sprzedawca jest zwolniony od
odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili
zawarcia umowy.
Wada fizyczna
– polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.
nie ma właściwości, której rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na
cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub
przeznaczenia;
nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego,
w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
Art. 543. Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny
uważa się za
ofertę sprzedaży
.
Art. 546. § 1. Sprzedawca obowiązany jest przed zawarciem umowy udzielić kupującemu
potrzebnych wyjaśnień o
stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy
.
§ 2. Sprzedawca obowiązany jest
wydać posiadane przez siebie dokumenty
, które dotyczą
rzeczy. Jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany
jest wydać uwierzytelniony wyciąg z dokumentu. Ponadto, jeżeli jest to potrzebne do
należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, sprzedawca obowiązany jest
załączyć instrukcję i udzielić wyjaśnień dotyczących sposobu korzystania z rzeczy.
nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy
zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej
przeznaczenia
została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Została nieprawidłowo zamontowana i uruchomiona, jeżeli czynności te
zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca
ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według
instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.
Wada prawna
– z wadą prawną mamy do czynienia w przypadku, gdy:
(1) sprzedana rzecz stanowi własność osoby trzeciej,
(2) sprzedana rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej,
(3) prawo będące przedmiotem sprzedaży nie istnieje
(4) jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika
z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.
Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli
kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.
Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub
wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie
odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach
określonych w przepisach szczególnych.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie :
- o obniżeniu ceny
- odstąpieniu od umowy
- żądać wymiany rzeczy na wolną od wad
- usunięcia wady
chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla
kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie.
Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub
naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi
wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się
publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz
do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez
umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego
oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent.
Art. 556`2 . Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona
przed
upływem roku
od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej
przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.
Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez
sprzedawcę usunięcia wady:
-
żądać wymiany rzeczy na wolną od wad
-
żądać usunięcia wady
chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany
przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w
porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę.
Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu
rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach
tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie,
a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił
sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Do zachowania powyższego
terminu wystarczy wysłanie przed jego upływem zawiadomienia o wadzie.
Utrata uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie następuje mimo
niezachowania terminów do zbadania rzeczy przez kupującego lub do
zawiadomienia sprzedawcy o wadzie, jeżeli sprzedawca wiedział o wadzie albo
zapewnił kupującego, że wady nie istnieją.
Terminy rękojmi - 3 terminy rękojmi (Art. 568.):
Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli
wada fizyczna
zostanie
stwierdzona przed upływem :
- Rzeczy ruchome :
2 lata
- Nieruchomości
5 lat
* od dnia wydania rzeczy kupującemu
Kupujący to Konsument
– używana rzecz ruchoma :
2 lata
- ale może zostać
skrócony do 1 roku – od momentu nabycia rzeczy
Jeżeli wada ukaże się w ciągu roku od nabycia istnieje domniemanie, że rzecz
była uszkodzona już w momencie zakupu.
Gwarancja (Art. 577)
Gwarancja stanowi
dodatkowe zastrzeżenie umowne w umowie sprzedaży
.
Podstawową funkcją gwarancji przy sprzedaży jest
ochrona kupującego
(uprawnionego z gwarancji) przed konsekwencjami „zepsucia się" przedmiotu
objętego gwarancją, przed niewłaściwym funkcjonowaniem tego przedmiotu,
pozostającym w związku z jego wadliwością.
Dotyczy wad fizycznych rzeczy
.
Powstaje na podstawie
umowy
i to
umowa określa jej zakres.
Treść gwarancji
określa gwarant indywidualnie. Do zawarcia umowy konieczne jest
wydanie
dokumentu gwarancyjnego
, wystawcą tego dokumentu może być sprzedawca
bądź producent. Udzielenie gwarancji następuje przez
złożenie oświadczenia
gwarancyjnego
, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w
przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym
oświadczeniu. Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie
zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych
usług. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie. Jeżeli nie
zastrzeżono innego terminu
, termin gwarancji wynosi 2 lata
licząc od dnia,
kiedy rzecz została kupującemu wydana.
Szczególne rodzaje sprzedaży
1. sprzedaż na raty - zawierana między przedsiębiorcą a osobą fizyczną
2. sprzedaż na próbę i zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej
3. sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu
4. prawo pierwokupu – oznacza pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy, gdy
druga osoba sprzedaje rzecz osobie trzeciej
5. sprzedaż konsumencka- uregulowana przepisami ustawy o sprzedaży
konsumenckiej
Umowa leasingu (Art. 709)
Przez umowę leasingu
finansujący
zobowiązuje się, w zakresie działalności
swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od
oznaczonego zbywcy
na warunkach
określonych w tej umowie i oddać tę rzecz
korzystającemu
do używania albo
używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający
zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych
ratach
wynagrodzenie pieniężne
, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu
nabycia rzeczy przez finansującego.
Umowa leasingu powinna być zawarta na
piśmie pod rygorem nieważności
.
Stronami umowy leasingu są
finansujący i korzystający
.
Finansujący to strona, która nabywa rzecz zgodnie z umową leasingu i oddaje
ją drugiej stronie – korzystającemu do używania albo do używania i pobierania
pożytków. Finansującym może być
tylko podmiot prawa (
osoba fizyczna, osoba
prawna bądź jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale posiadająca
zdolność prawną)
prowadzący przedsiębiorstwo
, w zakresie działalności którego
mieści się działalność leasingowa.
Korzystającym z kolei może być każdy podmiot prawa – osoba fizyczna, osoba
prawna oraz jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale mająca
zdolność prawną.
Prawa i obowiązki stron umowy leasingowej
Prawa finansującego:
- prawo do umówionego w ratach wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Raty
leasingu nie są świadczeniem okresowym, ale jednorazowym spłacanym w
częściach;
- prawo sprawdzania rzeczy w trakcie umowy leasingu – czy znajduje się ona w
należytym stanie;
- wyrażenie zgody na oddanie rzeczy do używania osobie trzeciej;
- prawo zbycia rzeczy w trakcie umowy leasingu.
Obowiązki finansującego:
- nabycie rzeczy od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w umowie
i oddanie do używania;
- przeniesienie własności rzeczy na korzystającego po upływie czasu trwania
umowy leasingu jeżeli umowa zawiera tzw. opcję zakupu w terminie miesiąca
od upływu tego czasu.
Prawa korzystającego:
prawo do używania rzeczy i pobierania użytków;
przeniesienie własności rzeczy na korzystającego po upływie czasu trwania
umowy leasingu jeżeli umowa zawiera tzw. opcję zakupu w terminie miesiąca
od upływu tego czasu.
Obowiązki korzystającego:
zapłata rat wynagrodzenia w umówionych terminach;
utrzymywanie rzeczy w należytym stanie, dokonywanie konserwacji i napraw;
koszty ubezpieczenia ponosi korzystający jeśli umowa tak stanowi (obejmują
płatność składki);
korzystający obowiązany jest umożliwić finansującemu sprawdzenie rzeczy.
Umowa leasingu jest
umową dwustronną.
Zbywca rzeczy (przedmiotu
leasingu) nie jest stroną umowy leasingu. Może nim być w zasadzie każdy
podmiot prawa, brak bowiem wymogu, by był to przedsiębiorca. Zbywcą może
być producent rzeczy, dostawca, wykonawca czy inny sprzedawca.
Przedmiotem umowy leasingu
może być wyłącznie rzecz (ruchoma bądź
nieruchomość).
Nie mogą być przedmiotem leasingu
- prawa, również inkorporowane w papierach wartościowych
- dobra niematerialne
- masa majątkowa występująca w obrocie jako całość, w szczególności
przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym czy też gospodarstwo rolne
Umowa leasingu jest umową:
- nazwaną
- dwustronnie zobowiązującą
- odpłatną
- wzajemną
Kreuje
stosunek
prawny
o
charakterze trwałym
(ciągłym) i ma
charakter terminowy. Umowę leasingu należy zaliczyć do umów handlowych,
gdyż przynajmniej jedna jej strona – finansujący występuje w tej umowie w
charakterze przedsiębiorcy. Ze względu na przedmiot umowę tę należy zaliczyć
do umów o korzystanie z rzeczy, do których należą również umowa dzierżawy,
najmu oraz użyczenia.
Ustawodawca polski ukształtował leasing, wykorzystując konstrukcję leasingu
finansowego (finansowanego, kapitałowego) pośredniego.
W praktyce bowiem wykształciły się różne odmiany leasingu:
Leasing finansowy (finansowany, kapitałowy)
- finansujący (leasingodawca)
oddaje korzystającemu (leasingobiorcy) rzecz do używania na czas oznaczony,
odpowiadający okresowi gospodarczej używalności rzeczy (pełnej amortyzacji),
natomiast wynagrodzenie płacone w ratach przez korzystającego pokrywa w
szczególności koszty związane z nabyciem przez finansującego przedmiotu
leasingu.
leasing bieżący (operacyjny)
charakteryzuje się oddaniem rzeczy do używania
na krótszy czas, co powoduje, że w ramach okresu pełnej amortyzacji
finansujący może zawrzeć kolejno kilka umów leasingu tej samej rzeczy
Leasing bezpośredni
polega na tym, że rzecz oddawana jest w leasing
bezpośrednio przez jej producenta (wytwórcę). leasingodawcą jest bezpośrednio
producent określonego dobra. Brakuje zbywcy. W świetle prawa polskiego nie
jest to leasing tylko inna umowa nienazwana
leasing pośredni
rzecz nabywa od wytwórcy przedsiębiorca leasingowy i
następnie oddaje ją korzystającemu do używania. leasingodawcą jest
przedsiębiorca leasingowy, który nabywa na własność przedmiot leasingu, a
następnie przekazuje do używania określonemu leasingobiorcy. Nabycie jest od
oznaczonego zbywcy.
Do essentialia negotii umowy leasingu należy zaliczyć
1) zobowiązanie finansującego do nabycia rzeczy od oznaczonego zbywcy i na
warunkach określonych w umowie leasingu;
2) zobowiązanie finansującego do oddania rzeczy korzystającemu do używania
albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony;
3) zobowiązanie korzystającego do zapłaty w umówionych ratach
wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie bądź wynagrodzeniu z
tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba że
wady te powstały na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi
odpowiedzialność.
Korzystający powinien używać rzeczy i pobierać jej pożytki w sposób określony
w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa - w sposób odpowiadający
właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.
Zakończenie leasingu
→ co do zasady leasing jest umową trwałą, jest tak zaplanowany by rzecz się
zamortyzowała
→ jeżeli jest przewidziana w umowie opcja zakupu finansujący ma obowiązek
przenieść bez dodatkowych świadczeń własność na korzystającego
1. rozwiązanie umowy przez strony
2. upływ czasu
3. wypowiedzenie umowy leasingu - finansujący może wypowiedzieć umowę
leasingu w
następujących sytuacjach :
• jeżeli korzystający naruszył swoje obowiązki w zakresie korzystania z rzeczy,
• naruszenie obowiązku utrzymywania rzeczy w należytym stanie
• nieusunięcie zmian dokonanych bez zgody finansującego
• w razie oddania rzeczy osobie trzeciej bez zgody finansującego
• w razie zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty wynagrodzenia po zagrożeniu
pisemnym
Wygaśnięcie umowy leasingu
Utrata rzeczy będącej przedmiotem leasingu z powodu okoliczności, za które
finansujący nie ponosi odpowiedzialności. w przypadku kradzieży leasing
wygasa. Finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego
zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie niezapłaconych rat,
pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał oraz o obniżenie poprzez
odliczenie ubezpieczenia.
wada rzeczy – odstąpienie przez finansującego od umowy ze zbywcą z powodu
wad rzeczy. Korzystający musi złożyć żądanie. Finansujący może żądać od
korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w
umowie niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący
uzyskał oraz o obniżenie poprzez odliczenie ubezpieczenia.
wypowiedzenie umowy leasingu
pomimo upomnienia na piśmie korzystający nie utrzymuje rzeczy w należytym
stanie;
bez zgody finansującego dokonał zmian rzeczy, pomimo upomnienia na piśmie
korzystający oddał rzecz do używania osobie trzeciej;
korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty, a
finansujący wyznaczył dodatkowy termin do zapłacenia zaległości z
zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu terminu może ze skutkiem
natychmiastowym wypowiedzieć umowę.
Pożytek – to korzyść jaką przynosi rzecz. Mogą to być korzyści:
naturalne, np. płody rolne z gruntu albo mleko od krowy;
cywilne – na podstawie stosunku cywilnoprawnego, np. umowa najmu –
pożytkiem będzie czynsz.
Umowa agencyjna (Art. 758)
Umowa agencyjna należy do umów z zakresu
pośrednictwa handlowego
. Na
jej podstawie
agent
zobowiązuje się do
stałego pośredniczenia
przy zawieraniu
umów z klientami na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do ich
zawierania w jego imieniu. Agent zobowiązuje się do tych działań
w zakresie
działalności swego przedsiębiorstwa
oraz
za wynagrodzeniem
. Do zawierania
umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń
agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego
umocowanie
. Obie strony
tej umowy są
profesjonalistami
, umowa agencyjna nie jest dla konsumentów.
Charakter prawny umowy agencyjnej
umowa handlowa dwustronnie zobowiązująca
– zarówno agent, jak i dający
zlecenie są przedsiębiorcami, czyli prowadzą działalność gospodarczą;
umowa
odpłatna i wzajemna
– świadczenie jednej strony odpowiada
świadczeniu drugiej strony umowy;
Wyróżnia
się
w
doktrynie
2
rodzaje
tej
umowy: agencję
pośredniczą oraz agencję przedstawicielską.
agent działający jako pośrednik – działanie agenta polega na stworzeniu
sposobności zawierania umów. Agent nie zawiera umowy w imieniu dającego
zlecenie, ale ma jedynie stworzyć dla niego taką możliwość. Pośrednictwo
agenta obejmuje
wyłącznie czynności faktyczne
, np. reklama, oferowanie
towarów, projekt czy inne sposoby pozyskiwania klientów;
agent działający jako pełnomocnik – oprócz czynności pośredniczących agent
jest uprawniony i zobowiązany do
zawierania określonego typu umów w
imieniu zleceniodawcy
. Agent zawiera umowy w imieniu dającego zlecenie –
dokonuje czynności prawnych
. Do zawierania umów agencyjnych musi
posiadać
umocowanie
.
Prawa i obowiązki stron w umowie agencyjnej
umowa wzajemna
- obowiązek jednej strony będzie prawem drugiej strony);
agent jest zobowiązany aktywnie i lojalnie działać na rzecz lub w imieniu
dającego zlecenie. Bardzo duży stosunek zaufania;
obowiązek zapłaty agentowi wynagrodzenia (prowizji – wynagrodzenie,
którego wysokość zależy od
liczby
lub
wartości
zawartych umów):
*agencja wyłączna - agent może mieć przyznane prawo wyłączności w
stosunku do
grupy klientów
lub pewnego
obszaru geograficznego.
Skutkiem
przyznania prawa do wyłączności jest
prawo agenta do prowizji
bez względu na
to czy uczestniczył w jej zawieraniu.
*prowizja del credere – rodzaj
odpowiedzialności gwarancyjnej
– agent może
w ramach zobowiązania del credere przyjąć na siebie dodatkową
odpowiedzialność o
charakterze operacyjnym
za to, że osoba trzecia (klient)
wykona umowę na rzecz dającego zlecenie do zawarcia, której doprowadził
agent. Prowizja del credere stanowi
dodatkowe wynagrodzenie za przyjęcie
odpowiedzialności;
dający zlecenie obowiązany jest przekazywać agentowi
dokumenty i informacje potrzebne do prawidłowego wykonania umowy.
Świadczenie wyrównawcze – prawo do prowizji przysługuje agentowi w czasie
trwania umowy agencyjnej.
Po rozwiązaniu umowy agencyjnej
agent może
żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego.
Przesłanki świadczenia wyrównawczego:
jeżeli w czasie trwania umowy agencyjnej agent pozyskał nowych klientów lub
doprowadził do istotnego wzrostu obrotów z dotychczasowych klientów; dający
zlecenie czerpie nadal znaczne korzyści z umów z tymi klientami; przemawiają
wpływy słuszności.
Stronami umowy agencyjnej są przyjmujący zlecenie (agent) oraz dający
zlecenie. Umowa ta została ukształtowana jako profesjonalna, ponieważ
obie
jej strony są przedsiębiorcami.
Jednakże dla każdej z nich ustawodawca inaczej
wskazuje na profesjonalizm działania.
Agent jest przedsiębiorcą, prowadzącym we własnym imieniu, w sposób stały,
zorganizowany
i
zarobkowy
działalność gospodarczą polegającą na
świadczeniu usług agencyjnych. Zakres działalności jego przedsiębiorstwa
obejmuje pośredniczenie w zawieraniu umów z klientami na rzecz innych
przedsiębiorców
albo
zawieranie umów w ich imieniu
. Działalność agenta
powinna przy tym przybrać postać przedsiębiorstwa. Agentem może być osoba
fizyczna, osoba prawna bądź jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną,
lecz mająca zdolność prawną, o ile prowadzi we własnym imieniu działalność
gospodarczą (przedsiębiorstwo).
Dającym zlecenie jest przedsiębiorca w rozumieniu. Może więc nim być osoba
fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna niebędąca osobą
prawną, lecz mająca zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu
działalność gospodarczą lub zawodową.
Przedmiotem umowy
agencyjnej są usługi agenta przyjmujące postać
pośredniczenia albo zawierania umów z klientami przez agenta działającego na
rzecz bądź w imieniu dającego zlecenie wobec jego klientów. Rodzaj umów, w
których zawarciu agent pośredniczy albo które zawiera z klientami w imieniu
dającego zlecenie, zależy zasadniczo od zakresu działalności zleceniodawcy.
KC nie wymaga szczególnej formy dla umowy agencyjnej, ale każda ze stron
może żądać od drugiej pisemnego potwierdzenia treści umowy oraz
postanowień ja zmieniających lub uzupełniających. Zrzeczenie się tego
uprawnienia jest nieważne.
Różnice pomiędzy umową agencyjną a umową zlecenie :
→ umowa agencyjna jest
umową handlową
- związana z funkcjonowaniem
przedsiębiorstwa;
→ umowa agencyjna jest
zawsze odpłatna
- zlecenie nie koniecznie;
→ umowa agencji ma
charakter stosunku trwałego
, a zlecenie nie ma takiego
charakteru;
→ agent w przeciwieństwie do zleceniobiorcy zobowiązany jest nie tylko do
podejmowania działań objętych umową ale także do dokonywania wszelkich
czynności związanych z wykonaniem świadczenia i zabezpieczeniem praw
dającego zlecenie;
→ umowa agencyjna
nie stwarza stosunku zależności i podporządkowania
agenta
Prawa i obowiązki stron
a) agent
→ prawo do prowizji (wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub
wartości zawartych umów; z chwilą kiedy dający zlecenie spełnił swoje
świadczenie z tytułu umowy z klientem, agent może domagać się udostępnienia
informacji potrzebnych do ustalenia czy prowizja została prawidłowo obliczona,
agent poza prowizją może mieć prawo do świadczeń wyrównawczych tj.
świadczenie wyrównawcze przysługuje po zakończeniu umowy agencyjnej
wtedy gdy agent pozyskując nowych klientów doprowadził do istotnego wzrostu
obrotów dającego zlecenie i przemawiają za tym względy słuszności
→ agent ma prawo przyjmowania dla dającego zlecenie zapłaty za świadczenie;
→ aktywne działanie na rzecz dającego zlecenie;
→ obowiązek lojalności, umowa agencyjna jest stosunkiem zaufania;
→ powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej;
→ ponoszenie odpowiedzialności za wykonanie umowy przez klienta-
odpowiedzialność del credele
b) dający zlecenie
→ przekazywanie dokumentów i informacji,
→ zapłata prowizji,
→ zawiadomienie agenta o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia
umowy.
Ustanie umowy agencyjnej
umowa wygasa po upływie czasu na jaki została zawarta;
Wypowiedzenie umowy : obowiązują terminy wypowiedzenia, zależą od
długości trwania agencji - Umowa zawarta na czas nieoznaczony może być
wypowiedziana na :
- 1 miesiąc naprzód w pierwszym roku
- 2 miesiące naprzód w drugim roku
- 3 miesiące naprzód w trzecim i następnych latach trwania umowy.
Ustawowe terminy wypowiedzenia nie mogą być skracane ale mogą zostać
umownie przedłużone, z tym że termin ustalony dla dającego zlecenie nie może
być krótszy niż termin ustalony dla agenta. Przedłużenie terminu dla agenta
powoduje takie samo przedłużenie dla dającego zlecenie. Jeżeli umowa nie
stanowi inaczej, termin wypowiedzenia upływa z końcem miesiąca
kalendarzowego.
Umowa agencyjna, chociażby była zawarta na czas oznaczony, może być
wypowiedziana bez zachowania terminów wypowiedzenia z powodu
niewykonania obowiązków przez jedną ze stron w całości lub znacznej części, a
także w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności.
Umowa o dystrybucję towarów (umowa dealerska)
umowa nienazwana
Stronami zawsze są podmioty prowadzące działalność gospodarczą
(producent, importer, hurtownik, itp.) występujący w charakterze dostawcy i
dealera (importera, dystrybuanta). Dealer przy tym prowadzi działalność w
sposób samodzielny, we własnym imieniu oraz na własny rachunek
Umowa dealerska zobowiązuje dostawcę do sprzedawania określonych
towarów dealerowi, zapewniając mu wyłączność zaopatrywania się, a dealer
zobowiązuje się do kupowania tych towarów w celu dalszej ich odsprzedaży.
Zauważyć należy, iż ryzyko handlowe niesprzedania towarów ciąży na
dealerze, który musi zapłacić za towary zamówione u dostawcy, stając się ich
właścicielem.
w sensie prawnym dystrybucja opiera się na konstrukcji umowy ramowej,
umowa ramowa ma charakter ogólny stanowi przygotowanie do świadczeń
sukcesywnych, jej przedmiotem są liczne umowy konkretyzacje, realizujące
Cechy umowy dystrybucji
→ stałość współpracy dealera z producentem
→ przedmiotem umowy są towary określonej marki;
→ dystrybutor ma obowiązek zawierania umów realizacyjnych;
→ umowa dystrybucji zawiera liczne postanowienia dodatkowe
Umowa akwizycji
Polega na pozyskaniu klientów dla zbytu towarów lub usług świadczonych
przez przedsiębiorcę
Umowa komisu (Art. 765)
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za
wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do
kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie
(komitenta), lecz w imieniu własnym. Umowa komisu należy do umów
pośrednictwa handlowego.
Stronami umowy komisu są przyjmujący zlecenie, czyli komisant, oraz dający
zlecenie, czyli komitent. Komisant zawiera umowę w zakresie działalności
swego przedsiębiorstwa. Oznacza to, że prowadzi on we własnym imieniu
przedsiębiorstwo. którego zakres działalności gospodarczej obejmuje
świadczenie w sposób zarobkowy, zorganizowany i stały usług komisowych.
Tym samym jest on przedsiębiorcą. Komitentem może być każdy podmiot
prawa, a więc osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną.
Do postanowień przedmiotowo istotnych (essentialia negotii) umowy komisu
należą: 1) zobowiązanie komisanta do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych w
imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie; 2) określenie rzeczy
będących przedmiotem umowy (umów) sprzedaży; 3) określenie ceny kupna lub
ceny sprzedaży; 4) zobowiązanie komitenta do zapłaty wynagrodzenia
(prowizji) komisantowi.
Przepisy dotyczące umowy komisu nie przewidują szczególnych przypadków
zmiany czy rozwiązania umowy. W związku z tym należy przyjąć, że zmiana
może nastąpić na zasadach ogólnych, a więc w drodze zgodnych oświadczeń
woli stron. Natomiast w zakresie wygaśnięcia umowy komisu należy odwołać
się do zasad ogólnych oraz na zasadzie analogii do przepisów o umowie
zlecenia. Zobowiązanie wynikające z umowy komisu wygasa przede wszystkim
w razie jego wykonania. Jeżeli więc strony zawarły umowę komisu dla
dokonania jednej bądź dla zawarcia większej, ale wyraźnie określonej liczby
transakcji sprzedaży, w razie wykonania umowy przez obie strony komisu,
zobowiązanie wygasa. Ponadto strony mogą rozwiązać umowę w drodze
złożenia zgodnych oświadczeń woli.
Umowy licencyjne
W polskim prawie uregulowane przede wszystkim w ustawie - prawo własności
przemysłowej. Umowa licencyjna polega na tym, że
uprawiony z patentu
udziela innej osobie upoważnienia do korzystania z jego
wynalazku
lub
wzoru
użytkowego
– upoważnienie do korzystania.
Elementy umowy
→ udzielenie przez licencjodawcę upoważnienia do prawa z korzystania z
wynalazku
→ obowiązek zapłaty wynagrodzenia prze licencjobiorcę
Licencja wyłączna
– zastrzega wyłączność korzystanie z wynalazku w
określony sposób i wyklucza możliwość udzielenia licencji innym osobom, a
także i niewyłączna
licencja pełna
– licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim
samym zakresie jak licencjobiorca i niepełna - korzystanie w takim zakresie jak
określa to umowa
c) sublicencja- licencja dalsza- jest to udzielenie przez uprawnionego z licencji,
dalszej licencji
d) umowa know how- umowa nienazwana, przedmiotem tej umowy jest wiedza
techniczna o
charakterze poufnym, bezpośrednio użyteczna w procesie produkcji.
Zobowiązanie do
udostępnienie know how- wiedzy o charakterze technicznym, korzystający
zobowiązuje się do
zapłaty wynagrodzenia i zachowania poufności
e) umowa frenchasingu- sposob na rozszerzenie rynkow zbytu.
→ jest to umowa nienazwana, przez ktorą jedna strona- organizator sieci-
zobowiązuje się
udostępnić podmiotowi korzystającemu- użytkowniki sieci- do przekazania
sposobu prowadzenia
działalności gospodarczej z korzystaniem z symboli, patentow, znakow
towarowych, know how i
innych technik prowadzenia działalności , zaś druga strona zobowiązuje się do
prowadzenie
działalności i zapłaty wynagrodzenia
→ rodzaje frenchasigu-
• produkcyjny- sieć punktow prowadzących działalność produkcyjną;
• handlowy- wykorzystanie produktow;
• usługowy- świadczenie usług o analogicznym standardzie z wykorzystaniem
znakow
towarowych;
• mieszany- łączy wszystkie elementy.
UMOWA ZLECENIA (Art. 734)
Definicja umowy
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania
określonej czynności prawnej
dla dającego zlecenie. Dwie strony umowy –
dający i przyjmujący zlecenie.
Mandant
– dający zlecenie.
Umowa zlecenia w klasycznej postaci dotyczy spełnienia świadczenia, które
polega na
dokonaniu czynności prawnej
(np. złożenie oferty, zawarci umowy,
inne czynności, które wywołują skutki w sferze prawnej, np. zastępstwo
adwokackie).
Charakter prawny umowy zlecenia
umowa zlecenia ma charakter
dwustronnie zobowiązujący
, tzn. że każda strona
jest zobowiązana do określonych świadczeń;
Umowa zlecenia jest umową
konsensualną,
gdyż do jej zawarcia wystarczające
jest złożenie zgodnych oświadczeń woli przez strony;
ma charakter
odpłatny
i
nieodpłatny
, choć jako zasadę ustawodawca uznał
odpłatność umowy zlecenia;
należy ona do
umów o świadczenie usług
, polegających na dokonaniu czynności
prawnej dla innej osoby.
Świadczenie zleceniobiorcy – rodzaje zlecenia:
zleceniobiorca pełnomocnik – zleceniobiorca może działać w imieniu dającego
zlecenie, będąc
umocowanym
do
nabywania praw
lub
zaciągania zobowiązań
bezpośrednio dla dającego zlecenie. Zachowanie zleceniobiorcy wywiera
bezpośrednie skutki prawne w stosunku do dającego zlecenie.
zleceniobiorca jako zastępca pośredni – zleceniobiorca może być
zobowiązany do podejmowania działań prawnych w imieniu własnym, ale na
rachunek dającego zlecenie w sensie prawnym. Dopiero na żądanie dającego
zlecenie ma obowiązek przenieść na niego uzyskane aktywa lub pasywa.
Mocodawca „pozostaje w ukryciu”.
Np. zlecenie powiernicze
– nabycie jakiejś
rzeczy w tajemnicy, kupuję coś za pomocą zleceniobiorcy;
Umowa zlecenia a inne umowy
Umowę zlecenia odróżnia od umowy o dzieło
charakter zobowiązania
i
czas
wykonania
. Przy umowie o dzieło musi nastąpić określony rezultat działania
ludzkiego. Przy umowie zlecenia przyjmujący zlecenie musi dołożyć należytej
staranności przy wykonywaniu zobowiązania. Jego działania nie muszą być
zakończone osiągnięciem pozytywnego skutku. Aby wykonać zlecenie
wystarczy udowodnić, ze wykazano się należytą starannością.
Zlecenie a umowa o pracę
Zlecenie odróżnia się od umowy o pracę brakiem wynagrodzenia (jest ono
konieczne w umowie o pracę). Okres zawierania – umowa o pracę ma trwały i
ciągły charakter. Zlecenie może dotyczyć pojedynczej czynności. Umowa o
pracę jest podporządkowana pracodawcy.
Stronami
umowy
zlecenia
są
dający zlecenie
(zleceniodawca-mandant)
i
przyjmujący zlecenie
(zleceniobiorca-mandatariusz).
Zarówno dającym
zlecenie, jak i przyjmującym zlecenie może być w zasadzie każdy podmiot
prawa, a więc osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną, lecz mająca zdolność prawną.
Formy zawierania umowy
Forma dowolna. Umowa może być zawarta w dowolnej formie, zazwyczaj
jednak wybieramy form pisemną.
Prawa i obowiązki stron
Zleceniobiorca – podstawowym obowiązkiem przyjmującego zlecenie jest
dokonanie przewidzianej w umowie
czynności prawnej
lub
świadczenie usługi
.
Przyjmujący zlecenie ma daleko idącą swobodę w wyborze sposobu wykonania
zlecenia. Zlecenie jest oparte na stosunku zaufania. Jeżeli dający zlecenie
udziela wiążących wskazówek zleceniobiorca powinien się do tego zastosować.
Przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko
wtedy, gdy wynika to z
umowy
lub ze
zwyczaju
albo gdy jest do tego
zmuszony
przez okoliczności
–
PRAWO SUBSTYTUCJI,
czyli podstawienia.
Zleceniobiorca powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o
przebiegu sprawy.
Zleceniodawca – dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie
wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. Jeżeli
wykonanie zlecenia wymaga wydatków dający zlecenie powinien na żądanie
przyjmującego zlecenie udzielić mu odpowiedniej zaliczki. Obowiązek zapłaty
wynagrodzenia dopiero po wykonaniu umowy.
Odpowiedzialność za nie wykonanie lub nienależyte wykonanie umowy
po obu stronach istnieje prawo do przymusowego dochodzenia wykonania
umowy a ponadto do odszkodowania na zasadach ogólnych jeżeli wystąpi
szkoda;
zastępca substytucyjny odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia także
względem dającego zlecenie
jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólne, ich odpowiedzialność
względem drugiej strony jest solidarna.
Ustanie umowy zlecenia
zlecenie wygasa zawsze
z chwilą jego wykonania
zgodnie z treścią umowy;
wypowiedzenie
– każda ze stron może wypowiedzieć umowę w dowolnym
czasie ze skutkiem natychmiastowym. Zleceniodawca powinien zwrócić
wydatki zleceniobiorcy i część wynagrodzenia. Jeżeli wypowiedzenie wystąpiło
bez ważnego powodu każda ze stron ponosi odpowiedzialność za szkody;
zlecenie
nie
wygasa
wskutek śmierci zleceniodawcy
(ani utraty przez niego
zdolności do czynności prawnych), chyba ze umowa stanowi inaczej;
zlecenie wygasa
wskutek śmierci zleceniobiorcy
(utraty przez niego zdolności
do czynności prawnych), chyba że umowa stanowi inaczej
Przedawnienie roszczeń
Art. 751. Z upływem lat dwóch przedawniają się:
1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków
przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się
czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym
osobom;
2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli
przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom
utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.
