CHOROBY

UKŁADU

NERWOWEGO

•

Choroby układu nerwowego są równie

pospolite co schorzenia innych narządów i

układów. Jednak ze względu na centralną,

kontrolującą i koordynującą rolę, jaką ten

układ pełni w złożonym żywym organizmie,

mogą mieć i nierzadko mają wyjątkowo

dramatyczny przebieg, związany ze

znacznym upośledzeniem, a czasem nawet -

zniesieniem tej kontroli. Dotyczy to przede

wszystkim ostro przebiegających schorzeń

mózgowia (udarów, zapaleń mózgu i urazów,

zatruć egzogennych i endogennych),

szczególnie zaś dotykających ośrodków

kontrolujących podstawowe funkcje życiowe

organizmu (krążenie i oddech),

zlokalizowanych w pniu mózgu.

Przyczyny chorób

neurologicznych

•

Przyczyny (etiologia) chorób neurologicznych są bardzo

zróżnicowane.

•

Mogą to być wady rozwojowe (genetycznie

uwarunkowane czy następstwa patologicznej ciąży lub

zaburzeń okołoporodowych), od najcięższych -

częściowego bezmózgowia czy małogłowia z

niedorozwojem mózgu - po różnego stopnia upośledzenia

umysłowe.

•

W wyniku zaburzeń rozwojowych może dojść do

powstania wodogłowia, którego istota polega na

nadmiernym gromadzeniu się płynu rdzeniowo-

mózgowego w przestrzeniach płynowych mózgu w

wyniku wzmożonego wytwarzania lub, co jest częstsze -

utrudnień w jego odpływie. Dla wodogłowia dziecięcego

charakterystyczne jest niekiedy znaczne powiększenie

mózgowej części czaszki.

Zespoły lokalizacyjne i

objawy schorzeń

neurologicznych

•

Choroby układu nerwowego przebiegają z

ujawnianiem się tzw. zespołów

lokalizacyjnych, które wskazują na określone

umiejscowienie procesu chorobowego. Tych

zespołów jest bardzo wiele. Są zespoły

ośrodkowe i obwodowe.

•

Lokalizację ośrodkową (w mózgu) schorzenia

ma na przykład zespół psychoorganiczny,

który towarzyszy ciężkim, zwykle przewlekłym

uszkodzeniom kory, np. w późnym okresie

choroby Alzheimera czy w zaawansowanej

miażdżycy naczyń mózgowych,

Diagnostyka chorób

układu nerwowego

•

Oparta jest na wywiadach i bardzo szczegółowym badaniu

przedmiotowym, które na ogół wystarczają do

postawienia prawidłowego rozpoznania.

•

Diagnostyka laboratoryjna tych chorób jest zbliżona do

diagnostyki schorzeń innych układów. Oprócz badań krwi

i moczu dodatkowo bada się też płyn rdzeniowo-mózgowy,

pobierany za pomocą nakłucia lędźwiowego. Płyn

poddawany jest analizie morfologicznej, biochemicznej,

wykonuje się jego posiewy oraz badania cytologiczne i

immunologiczne.

•

Ważną rolę w diagnostyce neurologicznej mają badania

encefalograficzne, szczególnie przydatne w padaczce,

oraz elektromiograficzne - w patologiach neurotransmisji

w mięśniach.

•

Do diagnostyki naczyniowej służy przede wszystkim

ultrasonografia dopplerowska.

Leczenie chorób

neurologicznych

•

Leczenie chorób neurologicznych także jest bardzo różnorodne,

choć często - objawowe. Skuteczne leczenie przyczynowe

dotyczy zakażeń bakteryjnych i niektórych wirusowych

(zakażenia herpetyczne i HIV). Wprowadzenie nowych leków

przeciwpadaczkowych spowodowało znaczny postęp w

zmniejszeniu częstości napadów u osób dotkniętych tą chorobą.

Zastosowanie beta-interferonu do leczenia stwardnienia

rozsianego spowodowało dalszy postęp w opanowywaniu tego

ciężkiego schorzenia.

•

Guzy mózgu leczy się chirurgicznie i za pomocą radioterapii.

Nie ma postępu w leczeniu udarów mózgu. Jak dotychczas jest

objawowe. Próba ograniczenia obszaru zniszczenia tkanki

mózgowej za pomocą leków trombolitycznych, rozpuszczających

skrzeplinę zatykającą tętnicę mózgową, jest obarczone dużym

ryzykiem krwotoków.

•

Bardzo ważnym składnikiem terapii wielu schorzeń

neurologicznych jest leczenie bodźcowe i rehabilitacja bierna i

czynna.

Choroby układu

nerwowego

•

Choroba Alzheimera.

•

Choroba Parkinsona.

•

Stwardnienie rozsiane.

•

Padaczka.

•

Udar krwotoczny mózgu.

•

Krwotok podpajęczynówkowy.

•

Choroba Huntingtona.

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera.

•

Polegająca na zaburzeniu funkcjonowania

mózgu, jest najczęściej występującym

schorzeniem otępiennym.

•

Charakteryzuje się zakłóceniami w sferze

czynności poznawczych, zwłaszcza zaś

postępującym zanikiem pamieci, utratą

zdolności do myślenia abstrakcyjnego i do

wykonywania w sposób logicznie

uporządkowany złożonych, a potem, w

miarę postępu choroby, nawet prostych

zadań.

Pierwsze objawy

chorobowe

•

Może zaczynać się ona objawami trudnymi do

zauważenia i nasilajacymi się bardzo powoli. Osoba

chora zaczyna zapominać podstawowych rzeczy,

często związanych z wykonywanym zawodem lub

też czynnościami dnia codziennego.

•

Do zaburzeń pamięci dochodzą stopniowo

zaburzenia związane z orientacją w przestrzeni i

czasie

•

Zaburzenia pamięci nasilają się z czasem. Zmienia

się również zachowanie chorego. Dochodzą

zaburzenia mowy i koordynacji ruchów,co powoduje

coraz większe trudności w wykonywaniu

codziennych czynności.

Fazy rozwoju choroby

•

Faza I (odpowidnik umysłowy - 8 - 12 lat)

•

Faza II (odpowiednik umysłowy - 4 - 7
lat)

•

Faza III (odpowiednik umysłowy - od
niemowlaka do 3 lat)

Faza I

•

pamięć - chory zapomina o umówionych terminach,

spotkaniach. Zapomina imiona krewnych, nazwy ulic,

przedmiotów. Ma kłpoty z liczeniem, rozmowy stają się coraz

trudniejsze.

•

zachowanie chorego - nastroje są bardzo chwiejne.Drobne

zdarzenia wprawiają go w złość, przestaje panować nad

swoimi reakcjami. Zaczyna się izolować od rodziny i

znajomych. Nie chce nigdzie wychodzić: ani na spacery, ani na

spotkania. Stwarza swój własny świat, w którym żyje.

•

mowa - coraz trudniej choremu dobrać odpowiednie słowa,

zapomina ich znaczenia. Zdania wypowiadane często nie mają

logicznego związku ze sobą.

•

koordynacja ruchów - przebiega jeszcze całkiem dobrze. Chory

potrafi się ubrać,wykonywać codzienne czynności,

samodzielnie poruszać się po okolicy.

•

codzienne czynności - w wykonywaniu ich może przeszkadzać

jedynie kłopot z pamięcią.

Faza II

•

pamięć - zaburzenia pamięci nasilają się. Coraz cześciej chory zapomina o

wydarzeniach lub czynnościach jakie miały miejsce przed chwilą,

poprzedniego dnia. Doskonale jednak pamięta wydarzenia odległe,

chociaż niewłaściwie umieszcza je w czasie. zachowanie - jest często

gwałtowne, trudne do przewidzenie i niewspółmierne do wywołujących je

czynników (częstym zachowaniem jest oskarżanie o kradzież w przypadku

niemożności znalezienia portfela,pieniędzy,ubrania). Coraz bardziej

narasta w nim lęk. Ostre dzwięki, migające światło wywołują ostre reakcje

lękowe. W tym też okresie pojawia się chodzenie tam i z powrotem.

Należy usunąć wszelkie możliwe przedmioty i sprzęty aby chory mógł

poruszać się swobodnie.

•

mowa - słownictwo ubożeje, chory odpowiada na pytania w sposób

powolny (po dłużzszej chwili, jakby zastanawiał się nad odpowiedzią), nie

kończy rozpoczętych zdań.

•

koordynacja ruchów - ruchy stają się nieprecyzyjne. Coraz większe kłopoty

sprawiają czynności codzienne (np. kłopoty z zapinaniem guzików).

Pojawiają się zaburzenia równowagi, co powoduje częste upadki. Zaczyna

chodzić coraz wolniej. Mogą pojawić się również drżenia i przykurcze

mięsni.

•

czynności codzienne - coraz trudniej je wykonać. Nie umie podejmować

decyzji, dokonać wyboru. Bywa, że zaczyna zostawiać odkręcone kurki od

gazu, odkręcone krany. Naraża to nie tylko chorego na niebezpieczeństwo

ale i rodzinę. Musi przebywać pod stała,ciągłą opieką przez całą dobę. Z

zasięgu chorego należy usunąć wszelkie przedmioty, które mogłyby okazać

się dla niego niebezpieczne (np. noże, widelce, nożyczki)

Faza III

•

pamięć - nie rozpoznaje już nikogo z rodziny (nawet

najbliższych). Nie pamięta żadnych wydarzeń. Jedynie

rozpoznaje osobę, która się nim opiekuje.

•

zachowanie - nastroje zmienne, trudne do przewidzenia.

•

mowa - niewyraźna, nie rozumie co się do niego mówi.

Powtarza słowa i krótkie sekwencje tylko sobie znane.

•

koordynacja ruchów - każda czynność sprawia mu

kłopot. Nie umie siadać, wstawać, chodzić, jeść.

Przestaje panować nad czynnościami fizjologicznymi.

•

czynności codzienne - nie wykonuje już żadnych

czynności. Cały czas spędza w łózku. Należy dbać aby

nie pojawiły się odleżyny i infekcje dróg oddechowych.

Przyczyny powstawania

choroby

•

genetyczna - badania prowadzone w dziedzinie inżynierii genetycznej

wykazały, że wytwarzanie pewnych białek odkładających się w nadmiarze

w plytkach starczych i splotach neurofibrylarnych jest kodowane przez

geny umiejscowione w ramieniu dlugim chromosomu 21. Stanowi to

rodzaj podatnego podłoża do wywołania choroby Alzheimera. Jest to

jednak tylko podłoże, które wzmaga podatność danej osoby na tę chorobę,

ale wywołują ją jeszcze inne czynniki.

•

infekcyjna - choroba ta nie posiada objawów typowych dla chorób

infekcyjnych, jednakże hipoteza ta opiera sie na odkryciu pewnego

rodzaju chorób wirusowych wywoływanych przez wirusa o powolnym

działaniu, którego okres rozwoju przypada na wiekszą cześć życia

ludzkiego. Dotyczy to np. choroby Creutzfeldta-Jakoba. Nie stanowi

jednak zagrożenia dla innych członków rodziny i nie można się nią

zarazić.

•

toksyczna - wynika z tego, że u osób z choroba Alzheimera znaleziono w

niektórych uszkodzonych cześciach mózgu, pewne ilości glinu. Nie ma

jednak jeszcze pewnosci, czy jest on przyczyna powstawania zmian w

mózgu.

Rozpoznanie

•

rzeczywiste może nastąpić jedynie po

dokładnym badaniu mikroskopowym tkanki

mózgu. Lekarz jednak przeprowadzając

wywiad, badania ogólne, testy na inteligencje

oraz stosując metody radiologiczne i badania

mózgu typu EEG (rejestrujące aktywność

bioelektryczną mózgu) oraz tomografię

komputerową (dającą dokładny obraz

poszczególnych partii mózgu) może

wykluczyć istnienie innych chorób, które

moga dawac objawy podobne do choroby

Alzheimera (np. guz mózgu).

Leczenie

•

Leczenie koncentruje się na zmniejszaniu objawów choroby.

Ważną rolę odgrywają tu leki z grupy inhibitorów

acetylocholinesterazy. Szczególnie duże nadzieje pokłada się w

donepezilu (Aricept) oraz w riwastygminie (Exelon). Próbuje

się podawać niesteroidowe leki przeciwzapalne, z badań

retrospektywnych wynika bowiem, że osoby chore na

reumatoidalne zapalenie stawów, zażywające te właśnie leki,

rzadziej chorowały na chorobę Alzheimera. Leki te zmniejszają

aktywność tkanki glejowej (mikrogleju). Zaleca się stosowanie

witaminy E. Lekiem działającym neuroprotekcyjnie i

zwalniającym postęp choroby jest selegilina (L-deprenyl), która

jest inhibitorem monooksydazy typu B (MAO-B). Pewne

znaczenie w leczeniu choroby Alzheimera mogą mieć alkaloidy

sporyszu.

•

W leczeniu choroby istotne jest zmniejszanie nasilenia psychoz,

depresji, pobudzenia psychoruchowego, zaburzeń snu.

•

Ogromne znaczenie przypisuje się działaniom rodzinnym.

Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona

•

Schorzenie to, podobnie jak choroba
Alzheimera, należy do grupy chorób
zwyrodnieniowych układu nerwowego.
Ma charakter przewlekły, a jego objawy
pogarszają się wraz z rozwojem choroby.

•

Choroba Parkinsona jest najczęstszą
formą tzw. parkinsonizmu, czyli grupy
chorób o bardzo podobnym obrazie
klinicznym i podobnych objawach.

Przyczyny choroby

•

Pojawia się, kiedy zniszczeniu ulegają komórki

nerwowe (neurony) w części mózgu zwanej istotą

czarną. Neurony te w prawidłowych warunkach

wydzielają dopaminę, ważny przekaźnik chemiczny

odpowiedzialny za transmisję sygnałów pomiędzy

istotą czarną a następnym "przystankiem" na

drodze od kory mózgowej do mięśni - ciałem

prążkowanym w kresomózgowiu. "Wiadomości"

przekazywane z istoty czarnej są odpowiedzialne za

to, że zależne od naszej woli ruchy są płynne i

przebiegają bez zakłóceń. Jeśli zniszczeniu ulegnie

ponad 80% komórek produkujących dopaminę,

stracimy zdolność kontroli nad takim typem ruchów.

Objawy

•

podłoża choroby Parkinsona leży stopniowe

zwyrodnienie i zanik tzw. istoty czarnej - miejsca

w głębi mózgu odpowiedzialnego za prawidłową

koordynację ruchów i odpowiednią sztywność

mięśni. W związku z tym najważniejszymi

konsekwencjami choroby Parkinsona są:

•

drżenie rąk, ramion, nóg, żuchwy i twarzy,

•

sztywność kończyn i tułowia,

•

spowolnienie ruchów,

•

upośledzenie koordynacji ruchowej i

równowagi.

•

Kiedy te objawy stają się coraz bardziej nasilone, u
pacjenta pojawiają się trudności z chodzeniem,
mówieniem i wykonywaniem prostych czynności
życiowych. Takim specyficznym objawem jest drżenie
pozostających w spoczynku dłoni, obserwowane u 75%
pacjentów. Innymi początkowymi dolegliwościami
mogą być: zmiany w mówieniu, trudności w
przewracaniu się z boku na bok w łóżku oraz kłopoty z
chodzeniem (w tym z rozpoczęciem chodzenia),
zmiany w piśmie (staje się małe - mikrografia), nastrój
depresyjny, ślinienie się (szczególnie w nocy).

•

Najbardziej dokuczliwe są tak zwane pierwotne
objawy choroby Parkinsona: sztywność mięśni,
drżenie, powolność i ubóstwo ruchów, trudności w
utrzymaniu równowagi i w chodzeniu.

Leczenie

•

Naukowcy próbowali wykorzystać trzy różne

strategie w walce z chorobą Parkinsona: uzupełnić

niedobór dopaminy, zahamować proces rozkładu tego

przekaźnika w mózgu lub dostarczyć organizmowi

substancje, które działają podobnie do dopaminy.

•

Oczywiście najprościej byłoby przepisać dopaminę.

Niestety, mózg z racji swojego znaczenia dla

organizmu jest chroniony nieprzepuszczalną barierą,

przez którą przechodzą tylko niektóre substancje,

dopamina do nich nie należy.

•

Przez tę barierę przechodzi natomiast L-dopa -

"surowiec", z którego dopamina powstaje.

Wprowadzenie L-dopy było przełomem w walce z

chorobą Parkinsona.

Stwardnienie

rozsiane

Stwardnienie rozsiane

•

Jest to choroba ośrodkowego układu

nerwowego, charakteryzująca się obecnością

rozsianych ognisk demienilizacji (uszkodzeń

lub zaniku osłonki mielinowej włókna

nerwowego) w mózgu i rdzenia kręgowego

początkowo przemijającymi a potem

utrwalonymi licznymi zaburzeniami

neurologicznymi. Stwardnienie rozsiane jest

dość pospolitą chorobą i dotyczy w

większości osób młodych między 20 a 40

rokiem życia. Rzadziej dotyczy osób w wieku

średnim natomiast po 50 roku życia zdarza

się bardzo rzadko.

Przyczyny

•

Przyczyna tej choroby nie została ustalona,

nie mniej jednak wiadomo że ma podłoże

immunologiczne. Powodem tej choroby

mogą być również zakażenia wirusowe

spowodowane wirusem latentnym, który

powoduje pobudzenie układu

immunologicznego. Rozwojowi tej choroby

mogą sprzyjać także czynniki środowiskowe,

ponieważ występuje ona częściej w klimacie

umiarkowanym i chłodnym niż gorącym.

Objawy

•

Najczęstszymi objawami są zaburzenia czucia

obwodowego, dotyczące jednej lub więcej kończyn, tułowia

a także twarzy.

•

Często pierwszym objawem są nagle pojawiające się

kłopoty z chodzeniem lub może wystąpić niesprawność

kończyn górnych zwłaszcza dłoni, w późniejszym okresie

choroby pojawia się wzmożone napięcie mięśni kończyn

dolnych i górnych bardzo utrudniające poruszanie się.

•

Chorzy nie jednokrotnie odczuwają zaburzenia widzenia a

czasem dochodzi nawet do przemijającej ślepoty.

•

Zaburzenia wzrokowe są pierwszym objawem choroby.

•

Mogą wystąpić również zawroty głowy i zaburzenia

równowagi. W przebiegu choroby obserwuje się zaburzenia

w sferze mentalnej i emocjonalnej.

•

Chory wpada w apatię czasem zachowuje się histerycznie.

•

U części chorych występuje euforia a u innych depresja.

•

W późniejszym okresie choroby może występować

zaburzenie mowy, otępienie jak również napady drgawek.

•

Objawy i oznaki choroby są bardzo różnorodne

ponieważ są wynikiem wieloogniskowych

zmian w ośrodkowym układzie nerwowym.

Choroba przebiega różnie, albo kolejnymi

rzutami i remisjami, albo od początku jest

przewlekła, lub po okresie rzutów i remisji

przybiera wtórnie postać przewlekłą. Rzut

choroby to wystąpienie nowych objawów

neurologicznych lub wyraźne pogorszenie już

istniejących. Remisja oznacza ustąpienie

objawów może być ona całkowita co zdarza się

bardzo rzadko i tylko na początku choroby, lub

częściowa. Choroba z reguły pojawia się nagle

i przejawia się upośledzeniem czasem utratą

określonej czynności układu nerwowego.

Padaczka

choroba mózgu

Padaczka

•

Padaczka nie jest odrębną jednostką chorobową.

Określa się tak zespół objawów towarzyszących

wielu schorzeniom ośrodkowego układu

nerwowego.

•

Objawy te są spowodowane nadmiernymi

wyładowaniami neuronów i nieprawidłowym

rozprzestrzenianiem się pobudzenia w mózgu.

•

Charakterystyczne są tu napady padaczkowe,

którym towarzyszą objawy somatyczne,

wegetatywne i psychiczne. Napady te powtarzają

się z różną częstością i można je potwierdzić na

podstawie zapisu elektroencefalograficznego (EEG).

Napady Padaczkowe

•

Napady padaczkowe mają różne formy. Podczas

dużych (grand mal) uogólnionych napadów toniczno-

klonicznych chory nagle traci przytomność, upada,

następuje gwałtowne, toniczne napięcie mięśni

całego ciała, podczas którego często obserwuje się

odgięcie głowy do tyłu i wyprężenie kończyn. W tym

czasie ustaje oddychanie, co powoduje narastanie

sinicy. Po kilku, kilkunastu sekundach ciałem

wstrząsają silne uogólnione drgawki kończyn i głowy.

Chory może wtedy przygryźć język, a także

bezwiednie oddać mocz. Powoli zaczyna oddychać,

ale jeszcze przez jakiś czas jest nieprzytomny, a po

ustaniu napadu senny i rozkojarzony.

•

U niektórych osób występują tzw. małe

napady (petit mal) mające formę

krótkich napadów nieświadomości

(absences) i drgawek ogniskowych typu

ruchowego, czuciowego i

psychoruchowego. Chory na chwilę

przerywa wykonywaną czynność, na

moment wyłącza się, nie nawiązuje

kontaktu z otoczeniem. Nie ma drgawek

ani upadku ciała. Po ustaniu napadu

powraca do swojego zajęcia i często nie

zdaje sobie sprawy z chwilowego zaniku

świadomości.

•

Niekiedy mamy do czynienia z napadami

mioklonicznymi, podczas których następują

szybkie skurcze mięśni w różnych grupach

mięśniowych. Chory może wówczas tracić

przytomność (ale nie zawsze).

•

Z kolei w tzw. napadach akinetycznych razem z

utratą przytomności ma miejsce nagłe zwiotczenie

mięśni oraz upadek ciała.

•

Napady padaczkowe (często mieszane) mogą mieć

jeszcze inne warianty kliniczne, zwłaszcza w

padaczce wieku dziecięcego (np. w zespole Westa,

zespole Lennoxa-Gastaut, zespole Doose i innych).

Jak rozpoznać

padaczkę?

•

Z padaczką mamy do czynienia dopiero wtedy, gdy

napady powtarzają się często i towarzyszą im zmiany

napadowe w EEG (także w okresie między napadami).

•

W rozpoznaniu padaczki bardzo pomocne są metody

aktywacyjne EEG (fotostymulacja, hiperwentylacja), a

zwłaszcza badania przeprowadzone u pacjenta w czasie

snu po źle przespanej nocy (budzenie) oraz wydłużenie

czasu badania niekiedy do kilkunastu godzin z

możliwością obserwacji zachowywania się pacjenta

(wideo-EEG).

•

Istotne znaczenie ma tu wywiad zebrany od pacjenta i

jego najbliższego otoczenia.

•

Dużą rolę odgrywa tu badanie neurologiczne, które

może wykazać wiele objawó

Przyczyny

Padaczkę objawową mogą wywołać:

•

uszkodzenia mózgu w okresie życia płodowego powstałe w wyniku

infekcji wewnątrzłonowych matki, wad układu nerwowego,

przewlekłych chorób matki w okresie ciąży (m.in. nie wyrównanej

wady serca, niedokrwistości, cukrzycy), a także przyjmowania

szkodliwych substancji o typie narkotyków, palenia papierosów,

również w związku z przewlekłym alkoholizmem, naświetlaniami

promieniami rentgenowskimi czy krwawieniami z dróg rodnych;

•

uszkodzenia mózgu w czasie nieprawidłowo przebiegającego porodu

oraz występujące już po urodzeniu się dziecka, a także u osób

dorosłych, np. w wyniku zapalenia mózgu i opon mózgowo-

rdzeniowych, urazów czaszki, krwiaka lub guza mózgu itp.;

•

choroby uwarunkowane genetycznie, np. fakomatozy (dysplazje

ektomezodermalne), genetycznie uwarunkowane zaburzenia

metaboliczne, a także formy padaczki uwarunkowanej genetycznie,

np. młodzieńcza padaczka miokloniczna, łagodna padaczka

rolandyczna, zespół sprzężony z chromosomem X (tzw. zespół

kruchego X), dziecięce i młodzieńcze napady nieświadomości.

Natomiast w przypadku tzw. padaczki skrytopochodnej (tzw.

samoistnej) przy obecnym stanie wiedzy i diagnostyce nie można

ustalić przyczyn choroby.

Jak pomóc choremu

podczas napadu?

•

Należy zabezpieczyć go przed upadkiem, skaleczeniem,

potłuczeniem głowy i tułowia oraz urazami

spowodowanymi uderzeniami kończyn o twarde

podłoże.

•

Nie trzeba krępować ruchów chorego ani na siłę

otwierać zaciśniętych szczęk. Podczas trwania napadu

należy pozostawić chorego w spokoju i w żadnym

przypadku nie podawać mu płynów (ani leków

doustnych).

•

Po napadzie w zasadzie nie podaje się dodatkowych

leków przeciwpadaczkowych czy uspokajających. Jeżeli

jednak wystąpi tzw. stan padaczkowy chorego należy

natychmiast odwieźć do szpitala (najlepiej wezwaną w

tym celu karetką pogotowia).

Leczenie

•

Leczenie ma głównie na celu zahamowanie

występowania napadów padaczkowych

•

Zapobieganie występowaniu napadów

padaczkowych można osiągnąć przy zastosowaniu

jednego lub kilku leków w możliwie najniższych

skutecznych dawkach i możliwie najmniejszych

towarzyszących im działaniach niepożądanych (np.

toksycznych).

•

W czasie leczenia oznacza się stężenia leku we krwi.

Ma to miejsce zwłaszcza przy braku poprawy

klinicznej mimo dużych dawek leków, a także przy

wystąpieniu objawów toksycznych przy niewielkich

dawkach leków.

Choroba Huntingtona

Choroba Huntingtona

•

Niekontrolowane ruchy, podobne do tańca,

wicia i skręcania się są charakterystyczne

dla choroby Huntingtona.

•

Jest to stosunkowo rzadka choroba -

występuje u 1 na 10 tys. osób. Jednak 5-

krotnie większa liczba osób wykazuje 50-

procentowe ryzyko rozwoju tej choroby. Na

dodatek pozostaje dużo bliższych lub

dalszych krewnych, u których to

prawdopodobieństwo jest również

zwiększone, choć w mniejszym stopniu.

Przyczyny i natura

choroby

•

Niestety, wciąż niewiele wiadomo o naturze choroby

Huntingtona. Do niedawna można było jedynie obserwować, jak

przenosiła się z jednego pokolenia na drugie, niszcząc ciało i

psychikę chorych, przynosząc ból i cierpienie im oraz ich

rodzinom.

•

Parę faktów udało się jednak ustalić. Wiadomo na przykład, że

jest to choroba ośrodkowego układu nerwowego, zaliczana do

kręgu zwyrodnieniowych. Ich istotą jest bowiem zwyrodnienie

komórek nerwowych, czyli neuronów. Innymi przykładami

chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego są choroba

Parkinsona i choroba Alzheimera.

•

Tym niszczącym procesem dotknięte są szczególnie pewne

obszary w mózgu nazywane jądrami podkorowymi. Odpowiadają

one m. in. za prawidłową koordynację ruchów oraz nasze życie

emocjonalne. Spośród wielu tych struktur szczególnie narażone

na zwyrodnienie są jądro ogoniaste i skorupa.

•

W chorobie Huntingtona upośledzeniu ulegają również funkcje

intelektualne (m. in. myślenie, percepcja, pamięć), co nasunęło

naukowcom potwierdzoną później myśl, że zmianami objęta

musi być także odpowiedzialna za nie kora mózgowa.

Dziedziczenie

•

Choroba Huntingtona to wada

genetyczna. Uszkodzenie genu (czyli

mutacja) przenosi się później z rodzica

na dziecko. W przypadku tej choroby

wystarczy uszkodzenie jednego genu,

aby powstały objawy kliniczne, w

przeciwieństwie np. do procesu

tworzenia nowotworów, gdzie takich

mutacji musi być prawdopodobnie

kilka.

Objawy

•

Trudno jest wychwycić początek tej choroby, co razem z rzadkim jej

występowaniem, przyczynia się do opóźnień w rozpoznaniu. Zasadą

jest to, że im wcześniej choroba się pojawia, tym szybciej postępuje.

•

Bliscy mogą na początku zauważyć niewytłumaczalne zmiany

nastroju. Okresy rozdrażnienia przeplatają się z apatią, po złości

następuje depresja. Ponieważ zmiany zwyrodnieniowe obejmują

obszary odpowiedzialne za intelekt, to wczesne symptomy mogą

dotyczyć też trudności w uczeniu się nowych rzeczy, przypominaniu

starych, w odpowiedziach na pytania czy w podejmowaniu decyzji.

Mogą pojawić się problemy w pisaniu czy w prowadzeniu samochodu.

•

U innych osób choroba zaczyna się niekontrolowanymi ruchami

palców, stóp, twarzy czy tułowia, nasilającymi się przy napięciach

emocjonalnych. Zaburzenia ruchowe pojawiające się w większości

przypadków choroby mogą również przybrać formę problemów z

równowagą czy pozorów niezdarności. Chorzy mają trudności z

chodzeniem, potykają się i upadają.

•

Choroba, niestety, nie zatrzymuje się w miejscu. Wraz z jej postępem

mowa staje się niewyraźna, pogłębiają się zaburzenia połykania,

żucia, mowy i chodzenia. Występuje również upośledzenie czynności

intelektualnych, choć wielu chorych potrafi do późnego okresu

wyrażać swoje emocje. Choroba trwa zwykle 10-30 lat.

Rozpoznanie

•

Trudności i nierzadko tragedię związaną ze zbyt późnym

rozpoznaniem choroby obrazuje przypadek znanego

amerykańskiego piosenkarza folkowego Woodiego Guthriego.

Był on uważany za nałogowego alkoholika i zamykany w

szpitalach psychiatrycznych, zanim (po latach) rozpoznano u

niego chorobę Huntingtona.

•

Chorobę tę, podobnie jak wiele innych, diagnozuje się przede

wszystkim na podstawie objawów, czyli obrazu klinicznego.

•

Nie tak dawne odkrycie genu odpowiedzialnego za rozwój tej

choroby pozwoliło na opracowanie testu potwierdzającego

wstępne przypuszczenia lekarza. Wystarczy jedynie próbka

krwi. Taki test jest również przydatny w "wyłapaniu" osób, u

których występuje zmieniony gen, choć nie rozwinęły się

jeszcze objawy.

•

W diagnozie ważne jest również wykluczenie innych chorób,

nierzadko przypominających chorobę Huntingtona. Istotne jest

również zbadanie członków rodziny chorego (przede wszystkim

rodziców). Lekarz może również posiłkować się badaniami

obrazowymi: będzie to np. tomografia komputerowa czy też

magnetyczny rezonans jądrowy. Zmiany obserwowane w tych

badaniach są jednak mało specyficzne.

Postaci choroby

•

Klasyczna postać choroby Huntingtona występuje u dorosłych w

średnim wieku. Zwykle charakteryzuje ją pląsawica, choć wyróżnia

się odmiany bez nieskoordynowanych ruchów.

•

Jeśli choroba rozwija się przed 20. r. ż., to mówimy o tzw. chorobie

Huntingtona o wczesnym początku bądź młodzieńczej. Objawia się

ona początkowo trudnościami w nauce, czasami drobnymi zmianami

pisma czy pewną ociężałością ruchów. Niektóre z zaburzeń

przypominają symptomy, które obserwujemy w chorobie Parkinsona,

co łączy te dwie z pozoru odmienne, czy wręcz przeciwstawne

choroby (w chorobie Parkinsona występuje zwykle sztywność

mięśniowa, spowolnienie i drżenie). Ta postać jest znacznie "gorsza"

od odmiany klasycznej. W ciągu 10 lat doprowadza zwykle do zgonu.

•

Istnieje także grupa osób, u których choroba rozwinęła się po 55. r. ż.

Tak późny początek znacznie utrudnia diagnozę

Leczenie

•

Choroba Huntigtona jest właściwie nieuleczalna. Nie

możemy zatrzymać postępującego zwyrodnienia komórek

nerwowych. Można jednak i należy ulżyć chorym, zwalczając

niektóre z objawów.

•

W złagodzeniu pląsawicy pomocne są niektóre leki

stosowane w psychiatrii, takie jak haloperidol. W tym celu

stosuje się też niekiedy klonazepam. Dodatkowo leki te

pozwalają kontrolować omamy i urojenia oraz napady

gniewu i złości pojawiające się czasami w przebiegu

choroby. Również w przypadku depresji i lęku lekarze

dysponują wieloma środkami farmakologicznymi

zwalczającymi te stany. Leczenie musi nadzorować

doświadczony neurolog, choć na różnych etapach konieczna

będzie pomoc innych specjalistów. Niezmiernie ważne jest

zachowanie odpowiedniej kondycji fizycznej.

Udar krwotoczny mózgu

Udar krwotoczny mózgu

•

Udar krwotoczny mózgu, czyli krwotok
mózgowy - udar spowodowany przedostaniem
się krwi poza naczynie mózgowe. W
konsekwencji doprowadza do niszczenia
tkanki przez wynaczynioną krew. Najczęściej
dochodzi do niego wskutek pęknięcia
drobnych tętnic mózgowych w przebiegu
nadciśnienia tętniczego. Inną przyczyną mogą
być nieprawidłowości naczyń (tak zwane
malformacje naczyniowe, naczyniaki).

Krwotok

podpajęczynówkowy

Krwotok

podpajęczynówkowy

•

Krwotok podpajęczynówkowy (podpajęczy)
- krwotok do przestrzeni płynowych
otaczjących mózg. Najczęściej jest
spowodowany pęknięciem tętniaka, czyli
nieprawidłowego poszerzenia dużych
tętnic przebiegających na podstawie i
powierzchni mózgu. W zależności od
umiejscowienia tętniaka może z nim
współistnieć krwotok mózgowy.