Proces wychowawczy

w uczelni wyższej

Jolanta
Stawska

Wychowanie

„Rozwijanie zalet moralnych, intelektualnych,

artystycznych i fizycznych,

które wychowanek posiada w stanie potencjalnym.

Wychowanie nie ma na celu zmieniania natury ucznia,

ale wspomaganie jego rozwoju

w harmonii z otoczeniem.

Wymaga znajomości potrzeb, praw wychowanka,

jego rozwoju fizycznego i psychicznego,

zależy również od wyobrażenia,

jakie się ma o człowieku.”

(Szewczuk, 1979)

Czy potrzebne jest wychowywanie

młodzieży akademickiej?

NIE

„ studenci są ludźmi o ukształtowanej osobowości i nie ma

uzasadnienia dla oddziaływań wychowawczych”

(Lewowicki, 1987)

„charakter zajęć dydaktycznych ogranicza możliwości pełnienia

funkcji wychowawczych”

(Szkołut,

1995)

„działania wychowawcze to oszustwo, tresowanie i manipulacja (…)

poddawane im osoby to marionetki”

(Feiner M.)

TAK

„ student to człowiek w okresie przejścia z młodości w okres

dorosłości- czas kształtowania osobowości,

uzewnętrzniania i rozwoju zainteresowań”

„ nie można mieć nadziei na samoczynne wychowawcze

oddziaływanie społeczeństwa (…) uczeń musi mieć

nauczyciela”

(Płyska, 2008)

Szkoła wyższa

„instytucja naukowo- wychowawcza,

kształcąca młodzież i dorosłych

na poziomie pomaturalnym,

umożliwiająca ukończenie studiów wyższych

i zdobycie stopni naukowych

oraz prowadząca badania naukowe”

(Okoń, 1998)

KLASYCZNA TRIADA EDUKACJI

wiadomości- umiejętności- nawyki

OBECNIE NIEZBĘDNE JEST RÓWNIEŻ

• kształtowanie wartościowych postaw

• uczenie godnego i pełnego życia

Fundamentalne zasady edukacji:

(raport Delorsa; UNESCO- Międzynarodowa Komisja do spraw Edukacji dla XXI wieku)

1. uczyć się, aby żyć wspólnie

2. uczyć się, aby wiedzieć

3. uczyć się, aby działać

4. uczyć się, aby być

PROCES WYCHOWAWCZY

„System aktywności wychowanków i
wychowawców
umożliwiający podopiecznym zmienianie się w
zaplanowanym przez wychowawców kierunku,
przekształcenie sposobów postrzegania świata,
kształtowanie uczuć moralnych i estetycznych,
postaw społecznych i przekonań, wszechstronne
kształtowanie osobowości wychowanków,
a także ich charakteru oraz woli.”

(Okoń, 1998)

Proces wychowawczy

w uczelni wyższej

Zależy od czynników:

• zewnątrzuczelnianych

• wewnątrzuczelnianych

CZYNNIKI ZEWNĄTRZUCZELNIANE

CZYNNIKI WEWNĄTRZUCZELNIANE

Nauczyciel- najważniejszy w

procesie wychowawczym

„Każdy nauczyciel, tym bardziej akademicki

dysponuje wobec podmiotu określoną mocą

socjologiczną wyrastającą z posiadanej wiedzy,

doświadczenia, pozycji społecznej i osobistego

autorytetu”

(Kotusiewicz, 1995)

„Zadaniem nauczyciela akademickiego jest

nie tylko wyposażenie studentów w wiedzę

i umiejętności samokształceniowe,

ale również przygotowanie ich

do kierowania rozwojem swojej osobowości,

do podejmowania wartościowych celów

i zadań życiowych”

ZADANIEM NAUCZYCIELA JEST PRZYGOTOWANIE DO:

• życia w społeczeństwie

• samokształcenia przez całe życie

• pracy

• uczestnictwa w kulturze

• dbałość o zdrowie własne i swojego otoczenia

(Ruciński,1988)

NAUCZYCIEL PRZESTAJE BYĆ

„MĘDRCEM NA SCENIE”

A ZACZYNA PEŁNIĆ ROLĘ

„PRZEWODNIKA STOJĄCEGO NA

UBOCZU”.

Nauczyciel akademicki

autorytet naukowy, dydaktyczny

(„ekspert”)

+

autorytet osobowościowy

(„znawca, nośnik wartości”)

=

MISTRZ

(wychowuje najlepiej!)

Nauczyciel akademicki

Kompetencje

:

•merytoryczne

•dydaktyczno- metodyczne

•wychowawcze

Nauczanie wychowujące

• podmiotowe podejście do uczniów

• nauczyciel w roli nieformalnego wychowawcy

• prawidłowa komunikacja na lekcji

• wszechstronne oddziaływanie na ucznia
i troska o harmonijny rozwój

• odejście szkoły od encyklopedyzmu

Proces dydaktyczno- wychowawczy

• wolny od stosowania utarych szablonów

• wolny od ulegania nawykom

• żywy

• dynamiczny

• stale uzupełniany nowymi wartościami
wynikającymi z potrzeb gospodarczych
kulturalnych, naukowych i społecznych
kraju

Piśmiennictwo

1.

Bereźnicka M., „Uniwersalny charakter wartości w kształceniu i

wychowaniu” [w:] „Wartości kształcenia we współczesnej szkole”,

Kraków 2010

2.

Krajewska A. „Rola nauczyciela akademickiego w edukacji jutra” [w:]

Denek K., Koszczyc T., Lewandowski M. (red.), Edukacja jutra. X

Tatrzańskie Seminarium Naukowe. Wrocław 2004

3.

Okoń W., „Nowy słownik pedagogiczny”, Warszawa 2001.

4.

Ruciński S., Wychowanie jako wprowadzenie w życie wartościowe, UW

Warszawa 1988

5.

Płyska J., „Czy uczelnia kształcąca nauczycieli wychowuje

wychowawców?” [w:] Kotusiewicz A., Koć- Seniuch G. (red.) „Nauczyciel

akademicki w refleksji nad własną praktyką edukacyjną”, Warszawa 2008

6.

Wilk T., „Nauczyciel-co to (powinno) znaczy(ć)?” [w:] Denek K., Koszczyc

T., Lewandowski M. (red.), Edukacja jutra. X Tatrzańskie Seminarium

Naukowe. Wrocław 2004

7.

Miller R., „Proces wychowania i jego wyniki”, Warszawa 1966

8.

Kunowski S., „Proces wychowawczy i jego struktury”, Lublin 1946

9.

Debesse M., „Etapy wychowania”, Warszawa 1996

10.

Rakowski W., „Kim był, jaki jest i jaki powinien być nauczyciel

akademicki?”, [w:] „Ogólnopolskie seminarium Pedagogiki Szkoły

Wyższej Nr 16”, Szczecin- Warszawa 2001

11.

Markocki Z., „Nauczyciel akademicki wobec potrzeb reformy edukacji”,

[w:] „Ogólnopolskie seminarium Pedagogiki Szkoły Wyższej Nr 16”,

Szczecin- Warszawa 2001

12.

Szewczuk W., „Słownik psychologiczny”, Wiedza Powszechna, 1979

Dziękuję za uwagę !!!