„

„

Błędy w

Błędy w

wychowaniu”.

wychowaniu”.

Anna

Anna

Kowalczyk

Kowalczyk

Agnieszka

Agnieszka

Kołba

Kołba

Grupa D8

Grupa D8

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

BŁĘDÓW WYCHOWAWCZYCH.

Jeżeli wychowanek lub

Jeżeli wychowanek lub

wychowawca traci poczucie

wychowawca traci poczucie

kontroli nad programem

kontroli nad programem

wychowania, wówczas;

wychowania, wówczas;



relacje są zaburzone,

relacje są zaburzone,



zostaje zachwiana równowaga

zostaje zachwiana równowaga

między stronami

między stronami



dochodzi do konfliktów

dochodzi do konfliktów

BŁĄD W WYCHOWANIU.

BŁĄD W WYCHOWANIU.



Jest zdarzeniem, które niesie

niekorzystne, szkodliwe skutki
dla wychowanka.



Wychowawca, który popełnia

błąd jest z reguły nieświadomy
tego. Uświadomienie błędu
następuje z pewnym
opóźnieniem.

CZYNNIKI, MAJĄCE WPŁYW
NA BŁĘDNE ZACHOWANIA
WYCHOWAWCY:

Przede wszystkim te utrudnienia i

Przede wszystkim te utrudnienia i

zagrożenia, które pochodzą od

zagrożenia, które pochodzą od

samych wychowanków np.

samych wychowanków np.



opór wobec działań wychowawczych,



podważanie jego kompetencji,
niechęć.

Utrudnienia i zagrożenia takie jak:

Utrudnienia i zagrożenia takie jak:

-

-

presja czasu,

presja czasu,

-

-

hałas,

hałas,

-

-

zewnętrzna kontrola,

zewnętrzna kontrola,

-

-

złożoność zadań (zbyt liczna

złożoność zadań (zbyt liczna

klasa szkolna, bardzo

klasa szkolna, bardzo

zróżnicowany poziom

zróżnicowany poziom

intelektualny uczniów).

intelektualny uczniów).

WEDŁUG GURYCKIEJ NA PROCES

WEDŁUG GURYCKIEJ NA PROCES

WYCHOWAWCZY SKŁADAJĄ SIĘ

WYCHOWAWCZY SKŁADAJĄ SIĘ

CZTERY CZYNNIKI TWORZĄCE

CZTERY CZYNNIKI TWORZĄCE

DYNAMICZNY UKŁAD.

DYNAMICZNY UKŁAD.

1.

cel wychowawczy,

2.

sytuacje wychowawcze

organizowane przez nauczyciela,

3.

doświadczenia zdobyte przez

wychowanka w procesie
wychowawczym,

4.

Zmiany zachodzące w

osobowości wychowanka pod
wpływem doświadczeń.

GURYCKA, WYRÓŻNIŁA 3

GURYCKA, WYRÓŻNIŁA 3

KATEGORIE ODDZIAŁYWAŃ

KATEGORIE ODDZIAŁYWAŃ

WYCHYCHOWAWCZYCH ZE

WYCHYCHOWAWCZYCH ZE

WZGLĘDU NA ICH SKUTEK:

WZGLĘDU NA ICH SKUTEK:

1)

Wychowanie skuteczne wtedy, gdy trzy

czynniki są ze sobą zbieżne, i w wyniku
zabiegów wychowawczych dziecko zdobyło
pożądane doświadczenie, a więc cel
wychowawczy został osiągnięty.

2)

2)

Wychowanie nieskuteczne, gdy

Wychowanie nieskuteczne, gdy

wychowanek mimo aranżowanych

wychowanek mimo aranżowanych

sytuacji nie zdobył zamierzonego

sytuacji nie zdobył zamierzonego

doświadczenia.

doświadczenia.

3)

3)

Wychowanie błędne wywołujące

Wychowanie błędne wywołujące

niekorzystne dla rozwoju dziecka

niekorzystne dla rozwoju dziecka

doświadczenia.

doświadczenia.

DEF. BŁĘDU

DEF. BŁĘDU

WYCHOWAWCZEGO (GURYCKA)

WYCHOWAWCZEGO (GURYCKA)

„

„

takie zachowanie

takie zachowanie

wychowawcy, które stanowi

wychowawcy, które stanowi

realną przyczynę (lub ryzyko)

realną przyczynę (lub ryzyko)

powstania szkodliwych dla

powstania szkodliwych dla

rozwoju wychowanka

rozwoju wychowanka

skutków.”

skutków.”

CZYNNIKAMI POWODUJĄCYMI

CZYNNIKAMI POWODUJĄCYMI

BŁĘDY WYCHOWAWCZE SĄ:

BŁĘDY WYCHOWAWCZE SĄ:



właściwości osobowościowe (głównie

właściwości osobowościowe (głównie

stosunek do ludzi),

stosunek do ludzi),



postawy wychowawcze i czynniki sytuacyjne

postawy wychowawcze i czynniki sytuacyjne

(np. brak czasu, złożoność wykonywanych

(np. brak czasu, złożoność wykonywanych

zadań, kontrola, opór wychowanka).

zadań, kontrola, opór wychowanka).

•

Ekstremalna emocjonalna akceptacja dziecka (żar),

•

Ekstremalne odrzucenie emocjonalne dziecka (lód),

•

Nadmierna koncentracja na dziecku,

•

Nadmierna koncentracja na sobie,

•

Nadmierna koncentracja na zadaniu dziecka,

•

Niedocenianie zadań dziecka,

Gurycka w oparciu o zachowania
wychowawcy skategoryzowała
błędy wychowawcze. Ujęła je w
postaci dwubiegunowej:

Ekstremalna

Ekstremalna

emocjonalna

emocjonalna

akceptacja dziecka

akceptacja dziecka

(żar)

(żar)

Ekstremalne

Ekstremalne

odrzucenie

odrzucenie

emocjonalne dziecka

emocjonalne dziecka

(Lód)

(Lód)

Nadmierna

Nadmierna

koncentracja na

koncentracja na

dziecku

dziecku

Nadmierna

Nadmierna

koncentracja na sobie

koncentracja na sobie

Nadmierna

Nadmierna

koncentracja na

koncentracja na

zadaniu dziecka

zadaniu dziecka

Niedocenianie zadań

Niedocenianie zadań

dziecka

dziecka

Koło Błędów wg. A. Guryckiej

Zachowania błędne

Zachowania błędne

Zachowania

Zachowania

„właściwe”

„właściwe”

Rygoryzm

Rygoryzm

– bezwzględne

– bezwzględne

egzekwowanie wykonywania

egzekwowanie wykonywania

poleceń, sztywność ocen,

poleceń, sztywność ocen,

stawianie dokładnie określonych

stawianie dokładnie określonych

wymagań, brak swobody, ścisłe

wymagań, brak swobody, ścisłe

kontrolowanie postępowania

kontrolowanie postępowania

dziecka (posłuszeństwo)

dziecka (posłuszeństwo)

Stawianie realnych wymagań,

Stawianie realnych wymagań,

kontrolowanie ich spełnienia z

kontrolowanie ich spełnienia z

prawidłowym systemem

prawidłowym systemem

wzmocnień, równowaga kar i

wzmocnień, równowaga kar i

nagród lub przewaga nagród,

nagród lub przewaga nagród,

równoważenie potrzeb dziecka i

równoważenie potrzeb dziecka i

wymagań zadania

wymagań zadania

Agresja

Agresja

– atak słowny, fizyczny

– atak słowny, fizyczny

lub symboliczny, zagrażający

lub symboliczny, zagrażający

lub poniżający dziecko

lub poniżający dziecko

Rozwiązywanie konfliktów na

Rozwiązywanie konfliktów na

drodze racjonalizacji stanowisk,

drodze racjonalizacji stanowisk,

tolerancja

tolerancja

Hamowanie aktywności

Hamowanie aktywności

–

–

przerywanie, zakazywanie,

przerywanie, zakazywanie,

aktywności własnej dziecka

aktywności własnej dziecka

poprzez fizyczne lub

poprzez fizyczne lub

symboliczne zachowania

symboliczne zachowania

własne, zmienianie bez powodu

własne, zmienianie bez powodu

rodzaju aktywności dziecka

rodzaju aktywności dziecka

Tworzenie warunków dla

Tworzenie warunków dla

rozwijania aktywności własnej

rozwijania aktywności własnej

dziecka, ustalanie

dziecka, ustalanie

(negocjowanie) rodzaju

(negocjowanie) rodzaju

aktywności zastępczej wobec

aktywności zastępczej wobec

jego własnej

jego własnej

Obojętność

Obojętność

– dystans do

– dystans do

dziecka i jego spraw,

dziecka i jego spraw,

okazywanie braku

okazywanie braku

zainteresowania dla jego

zainteresowania dla jego

aktywności

aktywności

Tworzenie warunków dla

Tworzenie warunków dla

wyrażania samodzielności

wyrażania samodzielności

dziecka i jego akceptacja

dziecka i jego akceptacja

Eksponowanie siebie

Eksponowanie siebie

–

–

koncentrowanie uwagi dziecka

koncentrowanie uwagi dziecka

na walorach wychowawcy,

na walorach wychowawcy,

potrzebach, odczuciach

potrzebach, odczuciach

wtórnych do aktualnych

wtórnych do aktualnych

potrzeb i odczuć dziecka, chęć

potrzeb i odczuć dziecka, chęć

imponowania, wyróżniania się,

imponowania, wyróżniania się,

obrażanie się

obrażanie się

Demonstrowanie własnych

Demonstrowanie własnych

zachowań zgodnych z

zachowań zgodnych z

wymaganiami stawianymi

wymaganiami stawianymi

dziecku, bycie wzorem,

dziecku, bycie wzorem,

skromność w traktowaniu

skromność w traktowaniu

własnej osoby, równoważne

własnej osoby, równoważne

traktowanie interesów

traktowanie interesów

własnych i dziecka

własnych i dziecka

Uleganie

Uleganie

– spełnianie

– spełnianie

zachcianek dziecka,

zachcianek dziecka,

rezygnowanie ze stawianych

rezygnowanie ze stawianych

wymagań, okazywanie

wymagań, okazywanie

bezradności wobec dziecka

bezradności wobec dziecka

Uzgadnianie, pertraktacje

Uzgadnianie, pertraktacje

Zastępowanie

Zastępowanie

– wyręczanie

– wyręczanie

dziecka w działaniu,

dziecka w działaniu,

przejmowanie jego zadań bez

przejmowanie jego zadań bez

oczekiwania na wyniki pracy

oczekiwania na wyniki pracy

Pomoc, współdziałanie z

Pomoc, współdziałanie z

zachowaniem aktywności

zachowaniem aktywności

dziecka

dziecka

Idealizacja

Idealizacja

– ciągłe

– ciągłe

zajmowanie się dzieckiem i

zajmowanie się dzieckiem i

jego sprawami, utożsamianie

jego sprawami, utożsamianie

się z nim jako najwyższym

się z nim jako najwyższym

dobrem, chronienie przed

dobrem, chronienie przed

możliwymi

możliwymi

niebezpieczeństwami,

niebezpieczeństwami,

zabezpieczanie przed

zabezpieczanie przed

zachowaniem niezgodnym z

zachowaniem niezgodnym z

idealnym wzorcem

idealnym wzorcem

Pozytywne i adekwatne

Pozytywne i adekwatne

wzmacnianie zachowań

wzmacnianie zachowań

dziecka, krytycyzm połączony

dziecka, krytycyzm połączony

z akceptacją

z akceptacją

Niekonsekwencja

Niekonsekwencja

–

–

przemienność zachowań

przemienność zachowań

błędnych należących do

błędnych należących do

różnych kategorii

różnych kategorii

Adekwatność zachowań

Adekwatność zachowań

wychowawcy do zachowań i

wychowawcy do zachowań i

własności sytuacji

własności sytuacji

Skutki błędów

Skutki błędów

wychowawczych :

wychowawczych :

BŁĄD ‘CIEPŁY’ & ‘ZIMNY’

BŁĄD ‘CIEPŁY’ & ‘ZIMNY’

BŁĄD ‘CIEPŁY’

BŁĄD ‘CIEPŁY’

-idealizacja dziecka,

-idealizacja dziecka,

-zastępowanie,

-zastępowanie,

-uleganie,

-uleganie,

•

często nie są zauważane przez dziecko

często nie są zauważane przez dziecko

•

Wytwarza się nadmierne uzależnienie od obojga

Wytwarza się nadmierne uzależnienie od obojga

rodziców czy jednego z nich, co hamuje rozwój

rodziców czy jednego z nich, co hamuje rozwój

indywidualności, wywołuje kłopoty związane z

indywidualności, wywołuje kłopoty związane z

przystosowaniem społecznym

przystosowaniem społecznym

•

Może zmniejszyć się odporność dziecka na wszelkie

Może zmniejszyć się odporność dziecka na wszelkie

trudne sytuacje,

trudne sytuacje,

•

Dziecko wobec sytuacji trudnych, grożących porażką

Dziecko wobec sytuacji trudnych, grożących porażką

i wymagających samodzielnego panowania nad

i wymagających samodzielnego panowania nad

sytuacją, nie sprosta wymaganiom i przyjmie postawę

sytuacją, nie sprosta wymaganiom i przyjmie postawę

obronną.

obronną.

BŁĄD ‘ZIMNY’

BŁĄD ‘ZIMNY’

- rygoryzm połączony z agresją i

- rygoryzm połączony z agresją i

obojętnością.

obojętnością.

Dzieci są bardziej niezależne emocjonalnie,

Dzieci są bardziej niezależne emocjonalnie,

mają ocenę adekwatną do swych możliwości

mają ocenę adekwatną do swych możliwości

oraz są bardziej odporne na stres.

oraz są bardziej odporne na stres.

-Agresja powoduje spadek nastroju

-Agresja powoduje spadek nastroju

wychowanka,

wychowanka,

wywołuje w nim poczucie

wywołuje w nim poczucie

winy.

winy.

Skutkiem agresji może być: ucieczka, izolacja

Skutkiem agresji może być: ucieczka, izolacja

dziecka, agresja wobec wychowawcy.

dziecka, agresja wobec wychowawcy.

NAUCZYCIEL

NAUCZYCIEL

‘BŁĄDZĄCY’

‘BŁĄDZĄCY’



w opinii uczniów jest:

w opinii uczniów jest:

-średnio mądry i inteligentny,

-średnio mądry i inteligentny,

-mniej uprzejmy,

-mniej uprzejmy,

-niecierpliwy,

-niecierpliwy,

-mało opanowany,

-mało opanowany,

-niezbyt wyrozumiały,

-niezbyt wyrozumiały,

-słaby organizator bez pomysłów,

-słaby organizator bez pomysłów,

-mało sprawiedliwy,

-mało sprawiedliwy,

-skoncentrowany na sobie.

-skoncentrowany na sobie.

Dominują u niego zachowania

Dominują u niego zachowania

agresywne i neurotyczne.

agresywne i neurotyczne.

- Jego zajęcia są spostrzegane jako mało

- Jego zajęcia są spostrzegane jako mało

atrakcyjne i mniej przydatne, zaś

atrakcyjne i mniej przydatne, zaś

atmosfera na lekcjach jest napięta i

atmosfera na lekcjach jest napięta i

nieprzyjemna

nieprzyjemna

- Na jego zachowania uczniowie reagują

- Na jego zachowania uczniowie reagują

uległością pod presją oraz sprzeciwem.

uległością pod presją oraz sprzeciwem.

- Wychowawcy ci wywołują u uczniów

- Wychowawcy ci wywołują u uczniów

negatywne doświadczenia, które są

negatywne doświadczenia, które są

generalizowane na sytuacje szkolne

generalizowane na sytuacje szkolne

(zadania, kolegów).

(zadania, kolegów).

NAUCZYCIEL ‘NIE

NAUCZYCIEL ‘NIE

BŁĄDZYĄCY’

BŁĄDZYĄCY’

- ma poczucie humoru,

- ma poczucie humoru,

- jest mądry,

- jest mądry,

- inteligentny,

- inteligentny,

- wesoły,

- wesoły,

- uprzejmy,

- uprzejmy,

- pomysłowy,

- pomysłowy,

- opanowany,

- opanowany,

- cierpliwy,

- cierpliwy,

- wrażliwy,

- wrażliwy,

- bardziej sprawiedliwy.

- bardziej sprawiedliwy.

- Częściej występują zachowania

- Częściej występują zachowania

wspierające, nawiązujące kontakt

wspierające, nawiązujące kontakt

emocjonalny.

emocjonalny.

- Lekcje prowadzone przez niego są

- Lekcje prowadzone przez niego są

atrakcyjne i przyjemne dla uczniów.

atrakcyjne i przyjemne dla uczniów.

- Wychowankowie podporządkowują

- Wychowankowie podporządkowują

się jemu, akceptują zachowania

się jemu, akceptują zachowania

uznając jego autorytet.

uznając jego autorytet.

BŁĘDNE ZACHOWANIA

BŁĘDNE ZACHOWANIA

WYCHOWAWCÓW ZALEŻĄ OD

WYCHOWAWCÓW ZALEŻĄ OD

TRZECH GRUP WARUNKÓW

TRZECH GRUP WARUNKÓW

Są to :

Są to :



uwarunkowania osobowościowe,

uwarunkowania osobowościowe,



uwarunkowania związane z postawami

uwarunkowania związane z postawami

wychowawczymi oraz

wychowawczymi oraz



warunki sytuacyjne.

warunki sytuacyjne.

KONSEKWENCJE BŁĘDÓW

KONSEKWENCJE BŁĘDÓW

WYCHOWAWCZYCH:

WYCHOWAWCZYCH:

- doraźne,

- doraźne,

- natychmiastowe

- natychmiastowe

- odległe w czasie, ujawniające się w

- odległe w czasie, ujawniające się w

późniejszym okresie, mogą być:

późniejszym okresie, mogą być:



słabe

słabe



głębokie.

głębokie.

SKUTKI DORAŹNE

SKUTKI DORAŹNE



dotyczą zerwanej lub zaburzonej interakcji oraz

dotyczą zerwanej lub zaburzonej interakcji oraz

negatywnej oceny zdarzenia przez wychowanka,

negatywnej oceny zdarzenia przez wychowanka,



powodują przeniesienie ocen i zachowań na

powodują przeniesienie ocen i zachowań na

inne sytuacje wychowawcze lub życiowe,

inne sytuacje wychowawcze lub życiowe,

SKUTKI ODLEGŁE W CZASIE:

SKUTKI ODLEGŁE W CZASIE:



wywołują negatywne zmiany osobowości oraz

wywołują negatywne zmiany osobowości oraz

jej zaburzenia.

jej zaburzenia.

SKUTKI GŁĘBOKIE:

SKUTKI GŁĘBOKIE:

1.

1.

Zaburzona lub zerwana interakcja

Zaburzona lub zerwana interakcja

wychowawcza oraz powstała u wychowanka

wychowawcza oraz powstała u wychowanka

reprezentacja tego faktu mająca cechy

reprezentacja tego faktu mająca cechy

negatywne

negatywne

2.

2.

Przeniesienie (generalizacja) pejoratywnej

Przeniesienie (generalizacja) pejoratywnej

oceny obrazu bądź zaburzonego

oceny obrazu bądź zaburzonego

zachowania wychowanka poza sytuację, w

zachowania wychowanka poza sytuację, w

której błąd wystąpił.

której błąd wystąpił.

3.

3.

Doświadczenia, które dla dalszego rozwoju

Doświadczenia, które dla dalszego rozwoju

są niekorzystne, hamują i zaburzają rozwój

są niekorzystne, hamują i zaburzają rozwój

oraz nadają mu niekorzystny kierunek

oraz nadają mu niekorzystny kierunek

4.

4.

Skutki trudniej odwracalne, występujące w

Skutki trudniej odwracalne, występujące w

kształtującej się osobowości ucznia.

kształtującej się osobowości ucznia.

W PRZYPADKU BŁĘDÓW

W PRZYPADKU BŁĘDÓW

WYCHOWAWCZYCH

WYCHOWAWCZYCH

POPEŁNIANYCH PRZEZ

POPEŁNIANYCH PRZEZ

RODZICÓW MOŻEMY

RODZICÓW MOŻEMY

WYODRĘBNIĆ NASTĘPUJĄCE

WYODRĘBNIĆ NASTĘPUJĄCE

SKUTKI TYCH DZIAŁAŃ:

SKUTKI TYCH DZIAŁAŃ:



wyolbrzymione, błędnie interpretowanie

wyolbrzymione, błędnie interpretowanie

poczucia odpowiedzialności za dziecko może

poczucia odpowiedzialności za dziecko może

powodować wczesne wykształcanie się

powodować wczesne wykształcanie się

mechanizmów obronnych w postaci kłamstwa i

mechanizmów obronnych w postaci kłamstwa i

coraz staranniejszego ukrywania przed

coraz staranniejszego ukrywania przed

rodzicami swoich problemów,

rodzicami swoich problemów,



nadmierna kuratela i drobiazgowo

nadmierna kuratela i drobiazgowo

rozbudowany system zakazów może rodzić

rozbudowany system zakazów może rodzić

sprzeciw lub w drastycznych przypadkach bunt

sprzeciw lub w drastycznych przypadkach bunt

dziecka,

dziecka,



 

 

młodzież poddana takim

młodzież poddana takim

oddziaływaniom rodzicielskim

oddziaływaniom rodzicielskim

może:

może:

-

-

zatracać poczucie własnej wartości,

zatracać poczucie własnej wartości,

-

-

przejmować od rodziców wypaczone cechy

przejmować od rodziców wypaczone cechy

natury charakterologicznej jak np.:

natury charakterologicznej jak np.:

wścibstwo, podejrzliwość, nieufność,

wścibstwo, podejrzliwość, nieufność,

złośliwość;

złośliwość;

Dziękujemy za uwagę!!

Dziękujemy za uwagę!!

:P ;)

:P ;)