KRAJOZNAWCZE

KRAJOZNAWCZE

WALORY ŚRODOWISKA

WALORY ŚRODOWISKA

KULTUROWEGO W

KULTUROWEGO W

REGIONIE POMORSKIM

REGIONIE POMORSKIM

Ewelina Grabowska

Maciej Jeżyna

Grupa III

Region Pomorski

Region Pomorski



Powierzchnia

Powierzchnia

-

-

ponad 18 tys.

ponad 18 tys.

kilometrów

kilometrów

kwadratowych

kwadratowych

(stanowi około 6

(stanowi około 6

procent powierzchni

procent powierzchni

Polski).

Polski).



2,2

2,2

mln mieszkańców

mln mieszkańców



Stolica regionu -

Stolica regionu -

Gdańsk

Gdańsk

Liczba jednostek

Liczba jednostek

administracyjnych

administracyjnych

Powiaty grodzki

Powiaty grodzki

4

4

Powiaty ziemskie

Powiaty ziemskie

16

16

Powiaty ogółem

Powiaty ogółem

20

20

Gminy miejskie

Gminy miejskie

25

25

Gminy miejsko-

Gminy miejsko-

wiejskie

wiejskie

17

17

Gminy wiejskie

Gminy wiejskie

81

81

Gminy ogółem

Gminy ogółem

12

12

3

3

Miasta

Miasta

42

42

A

A

Muzea, zbiory i rezerwaty archeologiczne

Muzea, zbiory i rezerwaty archeologiczne

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miejscowoś

miejscowoś

ć

ć

gmina

gmina

powiat

powiat

1

1

Rezerwat

Rezerwat

Archeologiczny Kręgi

Archeologiczny Kręgi

Kamienne

Kamienne

Odry

Odry

Czersk

Czersk

chojnick

chojnick

i

i

2

2

Muzeum

Muzeum

Archeologiczne

Archeologiczne

Gdańsk

Gdańsk

B

B

Muzea etnograficzne, skanseny i ośrodki twórczości

Muzea etnograficzne, skanseny i ośrodki twórczości

ludowej

ludowej

1

1

Wytwórnia ceramiki

Wytwórnia ceramiki

kaszubskiej

kaszubskiej

Chmielno

Chmielno

kartuski

kartuski

2

2

Muzeum Narodowe,

Muzeum Narodowe,

Oddział

Oddział

Etnograficzny

Etnograficzny

Gdańsk-

Gdańsk-

Oliwa

Oliwa

3

3

Muzeum Kaszubskie

Muzeum Kaszubskie

Kartuzy

Kartuzy

4

4

Skansen Słowiński

Skansen Słowiński

Kluki

Kluki

Smołdzin

Smołdzin

o

o

słupski

słupski

5

5

Kaszubski Park

Kaszubski Park

Etnograficzny

Etnograficzny

Wdzydze

Wdzydze

Kiszewskie

Kiszewskie

Kościerzy

Kościerzy

na

na

kościers

kościers

ki

ki

C

C

Zabytki architektury i budownictwa

Zabytki architektury i budownictwa

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miasto

miasto

1

1

Zabudowa Głównego Miasta w obrębie

Zabudowa Głównego Miasta w obrębie

murów obronnych, kościół parafialny NMP,

murów obronnych, kościół parafialny NMP,

ratusz, zespół wielkiej zbrojowni, zespół

ratusz, zespół wielkiej zbrojowni, zespół

twierdzy Wisłoujście

twierdzy Wisłoujście

Gdańsk

Gdańsk

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miejscowość

miejscowość

powiat

powiat

2

2

Zabytkowy zespół

Zabytkowy zespół

urbanistyczny, zamek

urbanistyczny, zamek

krzyżacki, kościół,

krzyżacki, kościół,

kamienice podcieniowe,

kamienice podcieniowe,

mury obronne

mury obronne

Gniew

Gniew

tczewski

tczewski

3

3

Zespół kościoła

Zespół kościoła

katedralnego i zamku

katedralnego i zamku

Kwidzyn

Kwidzyn

4

4

Zespół zamkowy wielkich

Zespół zamkowy wielkich

mistrzów krzyżackich,

mistrzów krzyżackich,

ratusz

ratusz

Malbork

Malbork

5

5

Opactwo cystersów, kościół

Opactwo cystersów, kościół

(obecnie katedra)

(obecnie katedra)

Pelplin

Pelplin

tczewski

tczewski

D

D

Muzea sztuki i zbiory artystyczne

Muzea sztuki i zbiory artystyczne

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miejscowość

miejscowość

1

1

Muzeum Historii m. Gdańska

Muzeum Historii m. Gdańska

Gdańsk

Gdańsk

2

2

Muzeum Narodowe

Muzeum Narodowe

Gdańsk

Gdańsk

3

3

Muzeum w Kwidzynie

Muzeum w Kwidzynie

Kwidzyn

Kwidzyn

4

4

Muzeum Zamkowe

Muzeum Zamkowe

Malbork

Malbork

5

5

Muzeum Pomorza Środkowego

Muzeum Pomorza Środkowego

Słupsk

Słupsk

E

E

Muzea Biograficzne

Muzea Biograficzne

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miejscowo

miejscowo

ść

ść

gmina

gmina

powiat

powiat

1

1

Muzeum Hymnu

Muzeum Hymnu

Narodowego Józefa

Narodowego Józefa

Wybickiego

Wybickiego

Będomin

Będomin

Nowa

Nowa

kościeras

kościeras

ki

ki

F

F

Muzea specjalistyczne i obiekty unikatowe

Muzea specjalistyczne i obiekty unikatowe

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miejscowość

miejscowość

gmina

gmina

powia

powia

t

t

1

1

Centralne Muzeum

Centralne Muzeum

Morskie

Morskie

Gdańsk

Gdańsk

2

2

Muzeum

Muzeum

Latarnictwa

Latarnictwa

Przylądek

Przylądek

Rozewie

Rozewie

Władysławo

Władysławo

wo

wo

pucki

pucki

G

G

Obiekty historyczno-wojskowe

Obiekty historyczno-wojskowe

1

1

Pomnik Obrońców

Pomnik Obrońców

Westerplatte

Westerplatte

Gdańsk

Gdańsk

2

2

Muzeum Marynarki Wojennej

Muzeum Marynarki Wojennej

Gdynia

Gdynia

4

4

Muzeum Okręt „Błyskawica”

Muzeum Okręt „Błyskawica”

Gdynia

Gdynia

H Miejsca i muzea martyrologii

H Miejsca i muzea martyrologii

1

1

Muzeum Stutthof

Muzeum Stutthof

w Sztutowie

w Sztutowie

Sztutowo

Sztutowo

pow. nowodworski

pow. nowodworski

I

I

Zabytki działalności gospodarczej i techniki

Zabytki działalności gospodarczej i techniki

Lp.

Lp.

obiekt

obiekt

miejscowo

miejscowo

ść

ść

gmina

gmina

powiat

powiat

1

1

Centralne Muzeum

Centralne Muzeum

Morskie

Morskie

Gdańsk

Gdańsk

2

2

Muzeum

Muzeum

Rybołówstwa

Rybołówstwa

Hel

Hel

pucki

pucki

Ilościowe zestawienie rodzajów

walorów kulturowych w regionie

pomorskim.

POLSKIE POMNIKI HISTORII W

POLSKIE POMNIKI HISTORII W

WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM

1.Miasto Gdańsk w zasięgu obwarowań

XVII w.

2.Zespół zamku krzyżackiego w

Malborku

3.Pole Bitwy na Westerplatte

OBIEKTY WPISANE NA LISTĘ

OBIEKTY WPISANE NA LISTĘ

ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA

ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA

KULTUROWEGO

KULTUROWEGO

I NATURALNEGO

I NATURALNEGO

UNESCO

UNESCO

1.Zamek krzyżacki w Malborku

(1997 r.)

Muzeum Archeologiczne

Muzeum Archeologiczne

W roku 1845 Towarzystwo
Przyrodnicze zakupiło dom -
obecną siedzibę Muzeum
Archeologicznego, który od tej
pory zaczęto nazywać Domem
Przyrodników. Muzeum
Archeologiczne w Gdańsku jest
spadkobiercą tradycji
naukowych i kolekcjonerskich
sięgających XVIII wieku, bowiem
znaczna ilość cennych
eksponatów archeologicznych z
obszarów prawobrzeżnego
Powiśla i Pomorza Wschodniego
znajdowały się niegdyś w
zbiorach Gdańskiego
Towarzystwa Przyrodniczego,
założonego w 1743 roku.

Skansen Słowiński

Skansen Słowiński



Teren muzeum obejmuje

Teren muzeum obejmuje

obszar ok. 10 ha, na

obszar ok. 10 ha, na

którym jest ok. 20

którym jest ok. 20

obiektów: 7 chałup, 7

obiektów: 7 chałup, 7

obórek, 2 stodoły, 2 piece

obórek, 2 stodoły, 2 piece

chlebowe, magazyn na

chlebowe, magazyn na

łodzie i sprzęt rybacki

łodzie i sprzęt rybacki

oraz szałas rybacki.

oraz szałas rybacki.

Muzeum Wsi Słowińskiej

Muzeum Wsi Słowińskiej

w Klukach jako zagroda

w Klukach jako zagroda

muzealna powstało w

muzealna powstało w

1963 roku. Obszar

1963 roku. Obszar

pozyskany dla muzeum to

pozyskany dla muzeum to

centrum wsi, gdzie

centrum wsi, gdzie

wcześniej istniała

wcześniej istniała

zabudowa z XVIII i XIX

zabudowa z XVIII i XIX

wieku z trzema

wieku z trzema

zachowanymi zagrodami.

zachowanymi zagrodami.

1 - Zagroda Reimannów - 1850 rok
2 - Zagroda Josta i Klicka - I połowa XIX wieku
3 - Magazyn rybacki
4 - Chałupa Charlotty Klick - koniec XVIII wieku
5 - Chałupa z Żoruchowa - 1841 rok
6 - Zagroda Alberta Klucka,
7 - Zagroda Keitschicków - połowa XIX wieku
8 - Zagroda Anny Kotsch - koniec XIX wieku
9 - Chałupa z Wierzchocina - II połowa XIX wieku

Ratusz Gdański

Ratusz Gdański

Dokładna data budowy Ratusza
nie jest znana. Po zniszczeniu
miasta przez Krzyżaków w 1308
r., normalne życie rozpoczęło się
w Gdańsku wraz z nadaniem
pełnego prawa chełmińskiego w
1378 r. przez mistrza
krzyżackiego Winricha von
Kniprode. Pierwsza faza budowy
obecnego Ratusza została
zrealizowana w latach 1379-
1382. Kolejna faza rozbudowy
dokonała się w latach 1454-1457
i związana była z przybyciem do
Gdańska króla Kazimierza
Jagiellończyka. On to
potwierdzając dotychczasowe
przywileje miasta, dodał do jego
herbu koronę.

Muzeum Hymnu

Muzeum Hymnu

Narodowego

Narodowego

Muzeum Hymnu Narodowego
w Będominie – oddział Muzeum
Narodowego w Gdańsku –
mieści się w barokowym
dworku z początku XVIII wieku,
w którym urodził się Józef
Wybicki. Muzeum posiada
bogatą kolekcję muzykaliów
patriotycznych, wśród nich
dziewiętnastowieczne
pozytywki wygrywające
„Mazurka Dąbrowskiego” oraz
najstarsze nagrania płytowe tej
pieśni z początku XX wieku, a
także jedną z największych w
Polsce kolekcję archiwalnych,
patriotycznych kart
pocztowych z motywem Orła
Białego.

Centralne Muzeum Morskie

Centralne Muzeum Morskie

Powołane do życia w 1960 r.
muzeum zajmuje obecnie kilka
zabytkowych budynków w
centrum Gdańska: Wielki
Żuraw - dawny dźwig portowy z
1444 r. oraz trzy spichlerze
portowe z XV-XVII w. o
nazwach: Miedź, Panna i
Oliwski; ma też swoje oddziały:
Muzeum Rybołówstwa na Helu,
Muzeum Wisły w Tczewie i dwa
statki - "Sołdek" i "Dar
Pomorza". Zbiory muzeum
związane są z historią portów,
budownictwa okrętowego,
żeglugi i handlu. Są wśród nich
zabytki przemysłu
stoczniowego, ratownictwa
brzegowego i okrętowego,
elementy wyposażenia
statków, stare instrumenty
nawigacyjne, mechanizmy
napędowe, broń ręczna i
pokładowa itp.

Pomnik Obrońców

Pomnik Obrońców

Westerplatte

Westerplatte

1 września 1939 ostrzelanie
Westerplatte przez niemiecki
pancernik Schleswig-Holstein
rozpoczęło II wojnę światową.
Polskie linie obronne na
Westerplatte atakowane były
przez oddziały niemieckie
liczące łącznie 3400 żołnierzy.
W wyniku walk toczonych do 7
września 1939 Niemcy stracili
ok. 300-400 żołnierzy,
zabitych i rannych. Straty
Polaków - 15 zabitych i 50
rannych. W 1966 u wejścia do
portu zbudowano pomnik
Obrońców Wybrzeża, wg
projektu A. Haupta, F.
Duszenki i H. Kitowskiego.

Muzeum Stutthof w Sztutowie

Muzeum Stutthof w Sztutowie

We wrześniu 1939 roku Niemcy
utworzyli w pobliżu Gdańska, w
Sztutowie, obóz koncentracyjny
Stutthof.
Pierwszych 150 więźniów
przywieziono do obozu już 2
września 1939 roku. W
następnych latach docierały tu
tysiące więźniów z całej Polski,
a od 1942 roku z całej Europy.
12 marca 1962 roku powołano
do życia Muzeum Stutthof w
Sztutowie. Prowadzi ono
między innymi badania dziejów
obozu, jego eksterminacyjnych
funkcji, miejsca Stutthofu w
systemie hitlerowskich obozów
Zagłady.

Na skraju obozu

żydowskiego stoi pomnik z
tablicą upamiętniającą śmierć
28 tys. żydowskich kobiet.

Centralne Muzeum Morskie-

Centralne Muzeum Morskie-

Muzeum Rybołówstwa

Muzeum Rybołówstwa

Muzeum Rybołówstwa w Helu -
oddział Centralnego Muzeum
Morskiego w Gdańsku. Mieści
się w poewangelickim kościele
z XV wieku. Budynek muzeum
usytuowany jest w samym
centrum miasta, nieopodal
portu, w posiadaniu
Centralnego Muzeum
Morskiego znajduje się od roku
1972. Na wystawach w
Muzeum Rybołówstwa
prezentowane są zagadnienia
związane z historią Bałtyku,
rybołówstwem na Zatoce
Gdańskiej i Zalewie Wiślanym,
dziejami samego Półwyspu
Helskiego, a także ze
współczesnymi problemami
związanymi z gospodarką
morską.

Ocena atrakcyjności

Ocena atrakcyjności

regionu

regionu



Ziemia pomorska posiada wiele zabytków kultury

Ziemia pomorska posiada wiele zabytków kultury

materialnej. Przez wieki Pomorze było ziemią

materialnej. Przez wieki Pomorze było ziemią

przyciągającą przybyszów z różnych stron, którzy

przyciągającą przybyszów z różnych stron, którzy

zostawiali po sobie ślady w postaci licznych

zostawiali po sobie ślady w postaci licznych

budowli. To tutaj po obecności zakonów

budowli. To tutaj po obecności zakonów

rycerskich; krzyżaków, joannitów i templariuszy

rycerskich; krzyżaków, joannitów i templariuszy

pozostały warowne zamki z największą

pozostały warowne zamki z największą

średniowieczną warownią Europy zamkiem w

średniowieczną warownią Europy zamkiem w

Malborku, dawną stolicą państwa krzyżackiego.

Malborku, dawną stolicą państwa krzyżackiego.

Na Żuławach i w dolinie Wisły pozostały pamiątki

Na Żuławach i w dolinie Wisły pozostały pamiątki

po przybyszach z Niderlandów.

po przybyszach z Niderlandów.



Województwo pomorskie w swych granicach

Województwo pomorskie w swych granicach

administracyjnych,

administracyjnych,

ma niezwykle interesujące i ciekawe

ma niezwykle interesujące i ciekawe

obiekty o bogatych walorach historyczno-kulturowych

obiekty o bogatych walorach historyczno-kulturowych

oraz

oraz

technicznych. Przedkłada to się wprost na jego

technicznych. Przedkłada to się wprost na jego

atrakcyjność turystyczną i krajoznawczą. Stąd

atrakcyjność turystyczną i krajoznawczą. Stąd

stosunkowo duża ilość jego najciekawszych zakątków i

stosunkowo duża ilość jego najciekawszych zakątków i

największych atrakcji. W regionie znajduje się duża ilość

największych atrakcji. W regionie znajduje się duża ilość

walorów krajoznawczych dzięki czemu jest to

walorów krajoznawczych dzięki czemu jest to

województwo bardzo atrakcyjne pod względem

województwo bardzo atrakcyjne pod względem

turystycznym. Dzięki zróżnicowanemu krajobrazowi,

turystycznym. Dzięki zróżnicowanemu krajobrazowi,

czystemu środowisku naturalnemu, dużej ilości

czystemu środowisku naturalnemu, dużej ilości

obiektów geologicznych i obecności wielu innych

obiektów geologicznych i obecności wielu innych

ciekawych miejsc, tereny województwa są chętnie

ciekawych miejsc, tereny województwa są chętnie

odwiedzane przez turystów z kraju, a także ze świata. W

odwiedzane przez turystów z kraju, a także ze świata. W

województwie można zwiedzić np. z

województwie można zwiedzić np. zespół zamku

krzyżackiego w Malborku oraz Pole Bitwy na

Westerplatte które wpisane są na listę polskich

pomników historii oraz

Zamek krzyżacki w Malborku

który wpisany jest na listę światowego dziedzictwa

który wpisany jest na listę światowego dziedzictwa

kulturowego i naturalnego

kulturowego i naturalnego

UNESCO.

UNESCO.

Warto zwrócić

Warto zwrócić

uwagę na bardzo dużą ilość wielu innych obiektów

uwagę na bardzo dużą ilość wielu innych obiektów

historycznych, które świadczą o dużej atrakcyjności

historycznych, które świadczą o dużej atrakcyjności

turystycznej województwa. Dzięki wszystkim walorom

turystycznej województwa. Dzięki wszystkim walorom

krajoznawczym region można określić jako bardzo

krajoznawczym region można określić jako bardzo

atrakcyjny turystycznie i godny promowania.

atrakcyjny turystycznie i godny promowania.

Bibliografia

Bibliografia

1.

1.

Lijewski T., Mikułowski B., Wyżykowski J., 2002: Geografia

Lijewski T., Mikułowski B., Wyżykowski J., 2002: Geografia

turystyki Polski, PWE, Warszawa.

turystyki Polski, PWE, Warszawa.

2.

2.

http://www.woj-pomorskie.pl/

http://www.woj-pomorskie.pl/

3.

3.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojew

%C3%B3dztwo_pomorskie

%C3%B3dztwo_pomorskie

4.

4.

www.wrotapomorza.pl/pl/bip/umwp/wojewodztwo/info

www.wrotapomorza.pl/pl/bip/umwp/wojewodztwo/info

rmacje

rmacje

5.

5.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Podzia

http://pl.wikipedia.org/wiki/Podzia

%C5%82_administracyjny_wojew

%C5%82_administracyjny_wojew

%C3%B3dztwa_pomorskiego#Powiaty

%C3%B3dztwa_pomorskiego#Powiaty

6.

6.

http://www.polskieszlaki.pl/oceanarium-w-gdyni.htm

http://www.polskieszlaki.pl/oceanarium-w-gdyni.htm

7.

7.

katalog.trojmiasto.pl/turystyka_i_noclegi/zabytki/

katalog.trojmiasto.pl/turystyka_i_noclegi/zabytki/

8.

8.

gdansk.naszemiasto.pl/kontakty_adresy/lista/95.html

gdansk.naszemiasto.pl/kontakty_adresy/lista/95.html

9.

9.

www.kobidz.pl/app/site.php5/Show/617.html

www.kobidz.pl/app/site.php5/Show/617.html

10.

10.

www.muzeum.narodowe.gda.pl

www.muzeum.narodowe.gda.pl

11.

11.

pl.wikipedia.org/wiki/Centralne_Muzeum_Morskie

pl.wikipedia.org/wiki/Centralne_Muzeum_Morskie

12.

12.

pl.wikipedia.org/wiki/Województwo_pomorskie

pl.wikipedia.org/wiki/Województwo_pomorskie