Metody badań

Metody badań

dydaktycznych

dydaktycznych

Metody badań

Metody badań

dydaktycznych

dydaktycznych

Etapy badania naukowego wg

Łobockiego:

1.Zaistnienie sytuacji problemowej.
2.Formułowanie problemów.
3.Formułowanie hipotez.
4.Wybór i konstruowanie narzędzi

badawczych.

5.Dobór osób badanych.
6.Przeprowadzenie badań.
7.Opracowanie wyników.

Dotychczasowa historia

nauki potwierdza

jednoznacznie,

że prawdziwy postęp

w jakiejkolwiek

dziedzinie wiedzy i

działalności nie jest

możliwy bez świadomego

i celowego odwoływania

się do ściśle określonych

metod badawczych.

Wszystkie dyscypliny

naukowe, oparte na

osobistym odczuciu badacza,

jego intuicji i tzw. „zdrowym

rozsądku”, niewiele

konstruktywnego i

rozsądnego mają do

zaoferowania w zakresie

rzetelnych informacji o

zjawiskach i procesach

rozważanej przez siebie

rzeczywistości.

W dydaktyce spotykamy

się z całkowitą swobodą

w określaniu metod,

technik i narzędzi

badawczych –

powiedz

mi, co chcesz zbadać a

ja podam ci metodę

W dalszej części zajmiemy się

omówieniem metod badania,

ograniczając się do wyliczenia

i krótkiego opisu

najważniejszych z nich:

monografii pedagogicznej,

sondażu diagnostycznego,

metody indywidualnych

przypadków

oraz eksperymentu

pedagogicznego.

Omówimy również

zagadnienie badań

ilościowych i jakościowych

jako dwóch dróg

postępowania badawczego

w odniesieniu do metod

badawczych.

Procedura badawcza

(zwana inaczej planem

bądź modelem badań) to

właściwy dobór metod i

technik badawczych

dostosowanych do

sformułowanych przez

badacza problemów i

hipotez oraz

odpowiadających

warunkom przyszłych

badań.

Określona jest przez typowe

oraz powtarzalne sposoby

zbierania danych, ich analizy i

interpretacji. Możemy mówić o

procedurach badawczych

naturalnych (obserwacyjnych) –

niczego nie zmieniamy w świecie

rzeczywistym, badamy go

różnymi metodami - oraz

eksperymentalnych – gdzie

zmieniamy rzeczywistość przy

pomocy bodźców.

Procedury badawcze w

naukach

humanistycznych

Etapy badania naukowego-

charakterystyka:

1. Etap sytuacji problemowej.
2. Problem badawczy.
3. Warunki poprawności problemów

badawczych.

4. Hipotezy badawcze.
5. Wymagania stawiane hipotezom.

Metody badania

– to zespół

teoretycznie uzasadnionych
zabiegów koncepcyjnych i
instrumentalnych
obejmujących najogólniej
całość postępowania badacza,
zmierzającego do
rozwiązywania określonego
problemu naukowego. Metoda
ma charakter rzeczownikowy.

Techniki badawcze

– to

czynności praktyczne,

regulowane starannie

wypracowanymi

dyrektywami,

pozwalającymi na

uzyskanie optymalnie

sprawdzalnych

informacji, opinii, faktów,

np. obserwowanie,

prowadzenie wywiadu.

Narzędzie badawcze –

jest

przedmiotem służącym do

realizacji wybranej techniki

badań. Np. kwestionariusz

wywiadu, arkusz

obserwacyjny czy

magnetofon a nawet ołówek.

Wyróżnione wyżej pojęcia

zachowują względem siebie

określony stosunek zakresowy, z

których procedura badawcza

jest pojęciem najszerszym i

nadrzędnym do wszystkich

wymienionych, a narzędzia

badawcze ma zakres najwęższy

i jest pojęciem podrzędnym w

stosunku do pozostałych.

Monografia pedagogiczna.

Słownik języka polskiego podaje po

prostu, że monografia jest to praca

naukowa (rozprawa), poświęcona

jednemu działowi jakiejś nauki, jednej

osobie, miejscowości, epoce itp. A więc

przedmiotem monografii, niezależnie od

dyscypliny, w której jest stosowana, jest

jeden przedmiot, jeden fakt, jedno

zagadnienie, jedna instytucja.

Badania monograficzne

pozwalają na pogłębione

badanie systemu

wychowawczego danej

instytucji, rozumianego jako

układ środowiska

społecznego lub

zawodowego zespolony

wspólnie realizowanym

zadaniem, bazujący na

wspólnych wartościach,

poddanych regulacji

wspólnych norm.

Metoda monograficzna realizowana być

może przez wiele różnorodnych technik.

Prawie zawsze posługuje się badaniem

dokumentacji, bardzo często wprowadza

elementy obserwacji uczestniczącej,

ankiety lub wywiady. Niekiedy mogą być

wykorzystane elementy eksperymentu

wychowawczego. Jak każda inna metoda,

zgodnie z zasadami poprawności

metodologicznej, nie poprzestaje na jednej

technice badań. Łączy ich kilka, traktując je

jako formę uzupełniania wiedzy i wzajemnej

kontroli.

Badanie dokumentów i

materiałów jest techniką

badawczą służącą do

gromadzenia wstępnych,

opisowych, a także

ilościowych informacji o

badanej instytucji czy

zjawisku wychowawczym

Chodzi tu o dokumenty szeroko

rozumiane, obejmujące nie tylko

materiały archiwalne w ścisłym

znaczeniu tego słowa, lecz także

takie aktualne wytwory dzieci i

młodzieży, jak: rysunki, zeszyty

szkolne, listy, pamiętniki,

twórczość literacka.

Dokumentem może być również

kronika klasy lub szkoły, różnego

rodzaju zapisy w dziennikach

klasowych, sprawozdania dotyczące

różnych spraw z życia szkolnego czy

zakładowego, sondaże i roczniki

statystyczne, a niekiedy poniekąd

także prace konstrukcyjne czy

wytwórcze z plasteliny, gliny, tektury.

drewna, metali, włókna wykonane

przez dziewczęta i chłopców.

Nie od rzeczy będzie jeszcze

przypomnieć, że w analizie

dokumentów rzeczą

nieodzowną jest wykazanie

ich wiarygodności.

Dokumenty bowiem

wprowadzające w błąd są z
pewnością gorsze od braku

jakichkolwiek dokumentów.

Metodzie monograficznej

grożą trzy

niebezpieczeństwa:

subiektywizm,

pseudouogólnienie

opisowość..

.

Wyznaczniki

metodologiczne

stosowania metod

badawczych

Warunki techniczne:
• Liczba osób biorących udział w

badaniu.

• Czas przeprowadzanego badania.
• Miejsce, środowisko.
• Kryteria wiekowe.
• Rodzaj przeprowadzanego badania.

Stosowanie różnych metod

w rozwiązywaniu

problemów dydaktycznych

1. Obserwacja.
2. Eksperyment.
3. Wywiad.
4. Ankieta.

5.Metody socjometryczne.

6.Metody socjograficzne.

7.Metoda odkrywcza w nauczaniu

problemowym.

8.Metoda wynalazcza w nauczaniu

problemowym.

9. Metoda optymalnej

decyzji

w nauczaniu

problemowym.

10. Techniki

eksperymentalne

Technika rotacji

Plan salomona

Ilościowe i jakościowe

aspekty badań

dydaktycznych

1. Badanie ilościowe

(stosowane są przede

wszystkim do badania rzeczy, które da się

zmierzyć, policzyć, dotknąć i zobaczyć)

2. Badania jakościowe

(polegają przede

wszystkim na analizowaniu badanych

zjawisk w celu wyodrębnienia w nich części

składowych, wykryciu zależności i związków

jakie zachodzą między tymi składowymi)

Badania jakościowe łącznie z

charakterystycznymi dla nich

metodami polegają na dokonywaniu

analizy badanych zjawisk, na

wyróżnianiu w nich elementarnych

części składowych, na wykrywaniu

zachodzących między nimi związków

i zależności, na charakteryzowaniu

ich struktury całościowej, na

interpretacji ich sensu lub spełnianej

przez nie funkcji itp.

W badaniach jakościowych

szczególną rolę przypisuje się

osobom badanym. Tak na

przykład u badanych nauczycieli

wysoko docenia się ich

doświadczenie zawodowe, a

wielu z nich uważa się za

niezawodnych doradców,

mogących wydatnie pomóc w

rozwiązywaniu badanego

problemu.

Także dzieci i młodzież traktuje się

jako osoby, od których można się

wiele dowiedzieć i nauczyć. One to

bowiem są często naocznymi

świadkami tego, czego dotyczą

badania. Wprawdzie nie zawsze

można przyznać im rację i nader

często się mylą, jednak omyłki takie

dla wytrawnego badacza nie są bez

znaczenia w jego poszukiwaniach

naukowo-badawczych.

1. Łobocki M., Metodologia badań

pedagogicznych,

Warszawa 1982.

2. Pilch T., Zasady badań pedagogicznych,
Warszawa 1995.

3. Skorny Z., Metody badań i diagnostyka
psychologiczna, Wrocław 1974.

4. Szczepański J., Socjologia, Warszawa 1961.

5. Wroczyński R., Pilch T., (red.), Metodologia
pedagogiki społecznej, Wrocław 1974.

6.Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela,
Warszawa 1995

Koniec

Koniec

Koniec

Koniec

Dziękujemy za uwagę.

Dziękujemy za uwagę.