Metody i techniki badań

społecznych i pedagogicznych

Struktura procesu badawczego | Skale pomiaru|
Wprowadzenie do logiki doboru próby: techniki nieprobabilistyczne

Metody badań społecznych i

pedagogicznych

Bartłomiej Walczak

[e-mail]

www.anthro.edu.pl/metody

Hasło: matmed



Jednostki analizy



Indywidua



grupy



Jednostki obserwacji

Jednostki analizy

ma kota nie ma kota suma

kobieta

5

1

6

mężczyzna

2

2

4

suma

7

3

ma kota nie ma kota 100%=

kobieta

83%

17%

6

mężczyzna

50%

50%

4

łącznie

70%

30%

10

wnioski

Jednostki analizy

typ gospodarstwa

udział

gospodarstwo jednoosobowe

10%

bezdzietna para

40%

rodzina niepełna

20%

rodzina nuklearna

30%

rodzina rozszerzona

0%

100%= 10

wnioski

Podstawowe błędy



Błąd ekologiczny



redukcjonizm

Etapy procesu badawczego

Zainteresowania

co powoduje Y?

Idea

X jest
przyczyną Y?

Teoria

W pewnych warunkach wystąpienie zmiennej X
może prowadzić do wystąpienia zmiennej Y...

Konceptualizacja

Precyzujemy znaczenie pojęć oraz
zmiennych

Ustalenie wskaźników

Definicja nominalna

Definicja operacyjna

Wybór metody

Jakiej grupy narzędzi użyjemy do
badania?

Ilościowe (eksperyment, sondaż,
analiza treści, zależności
statystyczne)

Jakościowe (badania terenowe,
badania porównawczo – historyczne)

Populacja i dobór
próby

Kogo będą dotyczyć nasze
wnioski?

Kogo w związku z tym powinniśmy
przebadać?

Operacjonalizacja

Jak w praktyce będziemy prowadzić
pomiar?

Obserwacja

Właściwy proces badawczy: zbieranie danych do dalszej analizy i interpretacji

Przetwarzanie danych

przekształcenie danych do postaci nadającej się do analizy

Analiza

analiza i interpretacja danych, wyciąganie wniosków

..to samo nieco krócej

Problem - hipoteza

operacjonalizacja

obserwacja

Hipoteza:

„Hipotezą nazywa się wszelkie
twierdzenia częściowo tylko
uzasadnione, przeto także wszelki
domysł, za pomocą którego tłumaczymy
dane faktyczne, a więc też i domysł w
postaci uogólnienia, osiągniętego (...)
na podstawie danych wyjściowych”

T. Kotarbiński

• hipoteza musi być falsyfikowalna

Weryfikacja hipotezy

Uczeń przejawia

zachowania
agresywne

Uczeń nie

przejawia
zachowań

agresywnych

Rodzice

interesują się
problemami

dzieci

28%

76%

Rodzice nie

interesują się
problemami

dzieci

72% (n=300)

24% (n=400)



Χ

2

=159,87, p<0,0001

Uczeń przejawia

zachowania

agresywne

Uczeń nie przejawia

zachowań

agresywnych

Rodzice interesują

się problemami

dzieci

84 (28%)

304 (76%)

Rodzice nie

interesują się

problemami dzieci

216 (72%)

96 (24%)

Weryfikacja hipotezy

Uczeń przejawia

zachowania
agresywne

Uczeń nie

przejawia
zachowań

agresywnych

Rodzice

interesują się
problemami

dzieci

49%

53%

Rodzice nie

interesują się
problemami

dzieci

51% (n=259)

47% (n=298)

Zakres zmienności

W jaki sposób i jak dokładnie będziemy
rejestrować wartości zmiennych
uzyskane podczas obserwacji?

Wartości:



800 PLN



1200 PLN



3700 PLN



600 PLN



200 000 PLN

Przykładowy
zapis zakresu
zmienności:

<1000

1001-1500

1501-2000

2001-2500

>2500

Wartości:



1



1+



2=



2-



2



2+



3=



3-

?



3



3+



4-



4



4+



5-



5



6...

Podstawowe metody badawcze



Metoda badania:



Ilościowe



Eksperyment



Sondaż



Analiza treści



Zależności statystyczne



Jakościowe



Badania terenowe



Badania porównawczo - historyczne

Rodzaje pomiaru



Skala nominalna



Skala porządkowa



Skala interwałowa



Skala ilorazowa

Skala nominalna

kobieta

mężczyzna

Skala nominalna

Ma kota

Nie ma kota

Skala porządkowa

B

a

rd

zo

n

ie

l

u

b

i

ko

tó

w

N

ie

p

rz

e

p

a

d

a

z

a

k

o

ta

m

i

Je

st

o

b

o

ję

tn

y

/a

w

o

b

e

c

ko

tó

w

Lu

b

i

ko

ty

B

a

rd

zo

l

u

b

i

ko

ty

Skala porządkowa

b

a

rd

zo

z

ła

zł

a

śr

e

d

n

ia

d

o

b

ra

b

a

rd

zo

d

o

b

ra

Jak R ocenia swoją sytuacje materialną?

Skala interwałowa

Pomiar inteligencji na skali IQ

95

100

105

110

115

Skala interwałowa

Pomiar inteligencji na skali IQ

95

100

105

110

115

Skala ocen szkolnych

2

3

4

5

6

1

Skala ilorazowa

Dochód (np. miesięczny brutto)

500

1000

1500

2000

2500

Skala ilorazowa

Dochód (np. miesięczny brutto)

500

1000

1500

2000

2500

Wiek

16

17

18

19

20

15

Skale pomiaru z przykładami



Nominalna: rozłączne kategorie (wartości)



Płeć, wyznanie, miejsce urodzenia, posiadanie kota



Porządkowa: uporządkowane wartości



Stosunek do religii, klasa społeczna, wykształcenie



Interwałowa: wartości ułożone regularnie, z

arbitralnym punktem zero



Skala Fahrenheita i Celsjusza, inteligencja (IQ), oceny

szkolne



Ilorazowa: wartości ułożone regularnie, prawdziwy

punkt zerowy



Skala Kelvina, dochód, wiek, liczba dzieci, czas

przygotowania do klasówki