SOCJOLOGIA

.

Zbiór, zbiorowość, grupa społeczna.
Rodzaje grup. Spójność grupy. 
Struktury wewnątrz grupowe. Style 

przywództwa.
Dynamika grupowa.
Grupy odniesienia

Zbiór, zbiorowość, grupa



Zbiór społeczny jest to agregat ludzi o podobnych 

charakterystykach posiadających jakąś cechę wspólną, wyróżnioną 

przez obserwatora zewnętrznego, bez względu na to czy ludzie ci 

uświadamiają sobie posiadanie tej cechy (łysi, kulawi, blondyni). 



Zbiorowość społeczna to zbiór ludzi zajmujących wspólną 

przestrzeń 



zbiorowość terytorialna 



 miejska 



 wiejska 



 lokalna 



 regionalna 



 blokowa 



 osiedlowa 



zbiorowość masowa 



 publiczność 



 tłum 

Grupa społeczna

Pewna ilość osób (co najmniej trzy) charakteryzująca się:



obiektywną, zewnętrznie postrzegalną wspólnotą



strukturą i organizacją wewnętrzną



podobieństwem uczestników pod względem istotnej cechy 

związanej z udziałem w grupie



świadomością przynależności do grupy



świadomością odrębności od innych grup

G.Simmel – o wyższości triady nad diadą stanowi możliwość:



koalicji



mediacji



reprezentacji



większości



taktyki „dziel i rządź” 

Rodzaje grup społecznych

Wielkość 



małe (złożone tylko z osób, np. społeczność parafii) 



duże (grupy o wewnętrznych strukturach złożonych z podgrup, 

np. Kościół) 

Typ więzi 



pierwotne: więź oparta na osobistych interakcjach i postawach 

emocjonalnych 



wtórne: więź wynikająca ze styczności rzeczowych i oparta na 

interesach 

Rodzaj zadań 



naturalne: w których jednostka przychodzi na świat, a grupa ją 

socjalizuje (rodzina, naród) 



celowe: utworzone dla realizacji konkretnego celu (sportowe, 

partie polityczne, kluby zainteresowań itp.) 



dobrowolne (zrzeszenia) 



przymusowe (armia) 

Rodzaje grup społecznych

Dostępność 



inkluzywne: otwarte na nowych członków 



ekskluzywne: zamknięte

Przepisy wewnętrzne (formalizacja) 



formalne: sformalizowane reguły wewnętrzne (statuty, 

regulaminy, przywództwo) 



nieformalne

Spójność grupy

Wspólne:



Postawy



Działania



Wartości i normy

Unifikacja, brak wewnętrznych podziałów, podgrup czy klik
Warunek przetrwania grupy: przymus i strukturalne naciski 

wywierane przez karzące struktury grupowe

Typy  grup w zależności od rodzaju struktur karzących:



ekstrapunitywne 
spójność grupy osiągana za pomocą metody kozła ofiarnego



intrapunitywne
spójność grupy osiągana za pomocą ekspiacji za osobiste 

przewiny



niepunitywne
niższy stopień spójności grupy, brak systematycznego 

stosowania przymusu

Struktury wewnątrzgrupowe



Struktura socjometryczna (atrakcyjność interpersonalna)



Struktura komunikacyjna (ilość kanałów informacyjnych i 
informacji dochodzących do danej pozycji)



Struktura przywództwa (władza)

Style przywództwa

Kryterium wyłaniania 



Przywództwo naturalne 



Przywództwo formalne 

Sposób sprawowania przywództwa 



Autorytarne 



Demokratyczne 



Liberalne 

Kryterium prawomocności 



Charyzmatyczne 



Tradycjonalne 



 Legalne

Dynamika grupowa:

FORMING – formowanie



niepewność i chaos, częste nieporozumienia



słabe zaangażowanie niektórych przy dominacji kilku osób



wzajemne badanie się

STORMING – docieranie



walka o pozycję



konflikt i wrogość; poszukiwanie sojuszników i przyjaciół



emocjonalne nastawienie do zadań i działań innych



sondowanie, na co można sobie pozwolić



brak spójności grupy

NORMING – normowanie



tworzenie się norm grupowych



utrwalenie struktury grupy; akceptacja lidera



wzrost spójności grupy

PERFORMING – działanie



uspokojenie emocjonalne 



znajomość wzajemnych oczekiwań



funkcjonalne dopasowanie ról; sprawna realizacja zadań

Grupa odniesienia



Grupa stanowiąca dla jednostki wzór (model) zachowań społecznie 

akceptowanych, dostarczający kryteriów oceny własnego działania 

oraz działań innych ludzi 



Grupą odniesienia może być dla jednostki zarówno grupa własna 

jak i obca, do której jednostka aspiruje bądź jest dla niej układem 

odniesienia 

T.Newcomb – (wg stosunku do wartości)



grupy odniesienia pozytywnego 



grupy odniesienia negatywnego:

Prawo Simmla/Cosera: konflikt zewnętrzny zwiększa integrację 

wewnętrzną i spójność grupy

R.Merton



grupa odniesienia porównawczego:
Źródło poczucia uprzywilejowania lub upośledzenia



grupa odniesienia normatywnego:
Źródło norm, wartości, wzorów grupowych