PODSTAWY

PODSTAWY

SOCJOLOGII I

SOCJOLOGII I

TEORII

TEORII

ZACHOWAŃ

ZACHOWAŃ

Mgr Anna Bizoń

Mgr Anna Bizoń

TEMATYKA

TEMATYKA



1.Przedmiot i zakres socjologii. Prekursorzy

1.Przedmiot i zakres socjologii. Prekursorzy



2. Cechy makro, mezo i mikro struktur społecznych

2. Cechy makro, mezo i mikro struktur społecznych



3. Wpływ kultury na życie społeczne

3. Wpływ kultury na życie społeczne



4. Kultura masowa i mcdonaldyzacja społeczeństwa

4. Kultura masowa i mcdonaldyzacja społeczeństwa



5. Kultura organizacji

5. Kultura organizacji



6. Więzi społeczne jako systemy powiązań

6. Więzi społeczne jako systemy powiązań



7. Zbiorowości, grupy i organizacje

7. Zbiorowości, grupy i organizacje



8. Struktura grupy i organizacji. Rodzaje struktur:

8. Struktura grupy i organizacji. Rodzaje struktur:

autorytarna, hierarchiczna, demokratyczna, klikowa

autorytarna, hierarchiczna, demokratyczna, klikowa



9. Kształtowanie osobowości w procesie socjalizacji.

9. Kształtowanie osobowości w procesie socjalizacji.

Socjalizacja organizacyjna

Socjalizacja organizacyjna



10. Przywództwo w grupach i organizacjach

10. Przywództwo w grupach i organizacjach

społecznych.

społecznych.



11. Kontrola społeczna jako element ładu

11. Kontrola społeczna jako element ładu

społecznego w grupach i organizacjach.

społecznego w grupach i organizacjach.



12. Komunikowanie w organizacji.

12. Komunikowanie w organizacji.



13. Procesy zachodzące w grupach

13. Procesy zachodzące w grupach



14. Typologie społeczeństw

14. Typologie społeczeństw

Literatura podstawowa

Literatura podstawowa



Berger P.: Zaproszenie do socjologii.

Berger P.: Zaproszenie do socjologii.

PWN Warszawa 1995.

PWN Warszawa 1995.



Goodman N.: Wstęp do socjologii.

Goodman N.: Wstęp do socjologii.

Wydawnictwo Zysk i S-ka. Poznań

Wydawnictwo Zysk i S-ka. Poznań

1997.

1997.



Griffin R.W.: Podstawy zarządzania

Griffin R.W.: Podstawy zarządzania

organizacjami. PWN. Warszawa 1996

organizacjami. PWN. Warszawa 1996



Osborne R., Van Loon B.: Socjologia,

Osborne R., Van Loon B.: Socjologia,

Wydawnictwo Emblemat, Warszawa

Wydawnictwo Emblemat, Warszawa

2000.

2000.

Literatura dodatkowa

Literatura dodatkowa



Szczepański J.: Elementarne pojęcia

Szczepański J.: Elementarne pojęcia

socjologii. PWN. Warszawa 1972

socjologii. PWN. Warszawa 1972



Sztompka P.: Socjologia. Analiza

Sztompka P.: Socjologia. Analiza

społeczeństwa. Znak Kraków 2002

społeczeństwa. Znak Kraków 2002



Turowski J.: Socjologia. Małe

Turowski J.: Socjologia. Małe

struktury społeczne. Towarzystwo

struktury społeczne. Towarzystwo

Naukowe KUL. Lublin 1993

Naukowe KUL. Lublin 1993



Ritzer G.: Mcdonaldyzacja

Ritzer G.: Mcdonaldyzacja

społeczeństwa, Warszawa 1999.

społeczeństwa, Warszawa 1999.



Turowski J.: Socjologia. Wielkie

Turowski J.: Socjologia. Wielkie

struktury społeczne. Towarzystwo

struktury społeczne. Towarzystwo

Naukowe KUL. Lublin 1994

Naukowe KUL. Lublin 1994

Pojęcie socjologii

Pojęcie socjologii



Socjologia to nowa nauka na bardzo

Socjologia to nowa nauka na bardzo

stary temat. Jako osobna dziedzina

stary temat. Jako osobna dziedzina

wiedzy naukowej rodzi się w Połowie

wiedzy naukowej rodzi się w Połowie

XIX wieku. Nazwę „socjologia

XIX wieku. Nazwę „socjologia

wprowadza w 1838 roku francuski

wprowadza w 1838 roku francuski

filozof Auguste Comte. Łac.„

filozof Auguste Comte. Łac.„

Socius”

Socius”

to zbiorowość, społeczeństwo i

to zbiorowość, społeczeństwo i

greckie „

greckie „

logos”

logos”

– mądrość, wiedza.

– mądrość, wiedza.

Okres przed-

Okres przed-

socjologiczny

socjologiczny

1.

1.

Wiedza z okresu przed

Wiedza z okresu przed

socjologicznego (naukowej

socjologicznego (naukowej

socjologii) występuje w trzech

socjologii) występuje w trzech

postaciach:

postaciach:



wiedzy potocznej (zbiór spostrzeżeń)

wiedzy potocznej (zbiór spostrzeżeń)



wrażliwości artystycznej (literatura,

wrażliwości artystycznej (literatura,

malarstwo itp.)

malarstwo itp.)



refleksji filozoficznej.

refleksji filozoficznej.

Dziedziny pokrewne

Dziedziny pokrewne

socjologii

socjologii

1.

1.

antropologia,

antropologia,

2.

2.

ekonomia,

ekonomia,

3.

3.

nauki polityczne,

nauki polityczne,

4.

4.

psychologia

psychologia

Założenia socjologii

Założenia socjologii



Podstawowym założeniem socjologii

Podstawowym założeniem socjologii

jest myśl, że egzystencja ludzka jest

jest myśl, że egzystencja ludzka jest

egzystencją społeczną.

egzystencją społeczną.



Jesteśmy z sobą powiązani i nasze

Jesteśmy z sobą powiązani i nasze

życie zależy od innych.

życie zależy od innych.



Oddziałujemy na innych i inni

Oddziałujemy na innych i inni

oddziałują na nas; w istocie, nasze

oddziałują na nas; w istocie, nasze

poczucie tożsamości zależy od owej

poczucie tożsamości zależy od owej

interakcji.

interakcji.



Socjologia tworzy teorie wyjaśniające

Socjologia tworzy teorie wyjaśniające

życie społeczne.

życie społeczne.

Twórcy socjologii:

Twórcy socjologii:

1.

1.

August Comte (1798 – 1857). Jest twórcą terminu

August Comte (1798 – 1857). Jest twórcą terminu

socjologia, którym chciał określić nową naukę

socjologia, którym chciał określić nową naukę

,która miałaby za zadanie naprawiać schorzenia

,która miałaby za zadanie naprawiać schorzenia

społeczne. Comte koncentrował się na dwóch

społeczne. Comte koncentrował się na dwóch

konkretnych aspektach życia społecznego:

konkretnych aspektach życia społecznego:

porządku i stabilizacji, które nazywał statyką

porządku i stabilizacji, które nazywał statyką

społeczną, oraz na zmianach, które określał

społeczną, oraz na zmianach, które określał

mianem dynamiki społecznej. Według niego

mianem dynamiki społecznej. Według niego

czynniki te zespalają społeczeństwo i stają się

czynniki te zespalają społeczeństwo i stają się

motorem zmian. Uważał, że głównym czynnikiem

motorem zmian. Uważał, że głównym czynnikiem

sprzyjającym stabilizacji jest wspólnota

sprzyjającym stabilizacji jest wspólnota

przekonań wszystkich członków społeczeństwa.

przekonań wszystkich członków społeczeństwa.

Zmianę społeczną widział jako proces ewolucyjny,

Zmianę społeczną widział jako proces ewolucyjny,

dzięki któremu społeczeństwo osiąga coraz

dzięki któremu społeczeństwo osiąga coraz

wyższe stadia rozwoju.

wyższe stadia rozwoju.

Twórcy socjologii jako

Twórcy socjologii jako

nauki

nauki

2. Herbert Spencer (1820 – 1903) Rozwinął on

2. Herbert Spencer (1820 – 1903) Rozwinął on

dzieło poprzednika, usiłował wyjaśnić porządek i

dzieło poprzednika, usiłował wyjaśnić porządek i

zmiany społeczne przez porównanie

zmiany społeczne przez porównanie

społeczeństwa do żywego organizmu. Opisywał

społeczeństwa do żywego organizmu. Opisywał

on społeczeństwo jako system składający się ze

on społeczeństwo jako system składający się ze

współzależnych części. Według niego socjologia

współzależnych części. Według niego socjologia

odkrywa podstawowe struktury społeczne i

odkrywa podstawowe struktury społeczne i

bada, jak ich funkcjonowanie wpływa na

bada, jak ich funkcjonowanie wpływa na

stabilizację społeczeństwa. Szczególnym

stabilizację społeczeństwa. Szczególnym

zainteresowaniem Spencera cieszyło się pojęcie

zainteresowaniem Spencera cieszyło się pojęcie

„przetrwania najlepiej przystosowanych”. W

„przetrwania najlepiej przystosowanych”. W

myśl jego teorii określanej mianem „darwinizmu

myśl jego teorii określanej mianem „darwinizmu

społecznego”, w społeczeństwie uwolnionym od

społecznego”, w społeczeństwie uwolnionym od

ingerencji rządu „nieprzystosowani” musieliby

ingerencji rządu „nieprzystosowani” musieliby

zniknąć. Tylko najlepsi mieliby prawo do

zniknąć. Tylko najlepsi mieliby prawo do

przetrwania i reprodukcji

przetrwania i reprodukcji

Twórcy socjologii jako

Twórcy socjologii jako

nauki

nauki



Karol Marks (1818 – 1883) uważał, że podstawowe

Karol Marks (1818 – 1883) uważał, że podstawowe

„prawa” historii można odnaleźć w strukturze

„prawa” historii można odnaleźć w strukturze

ekonomicznej społeczeństwa. Według niego

ekonomicznej społeczeństwa. Według niego

społeczeństwo dzieli się na dwie klasy: tych którzy mają

społeczeństwo dzieli się na dwie klasy: tych którzy mają

(są właścicielami środków produkcji) i tych którzy nie

(są właścicielami środków produkcji) i tych którzy nie

mają. Podział ten nieuchronnie prowadzi do „konfliktu

mają. Podział ten nieuchronnie prowadzi do „konfliktu

klasowego”. Marks ujmował historię świata w

klasowego”. Marks ujmował historię świata w

kategoriach walki klas niewolników z panami, ziemian z

kategoriach walki klas niewolników z panami, ziemian z

chłopami itp.;Jest twórcą materializmu dialektycznego,

chłopami itp.;Jest twórcą materializmu dialektycznego,

który mówi, że nowo powstałe struktury będą

który mówi, że nowo powstałe struktury będą

doskonalsze od starszych, bardziej represyjnych. Z tej

doskonalsze od starszych, bardziej represyjnych. Z tej

przyczyny Marks nie widział w konflikcie zła, lecz raczej

przyczyny Marks nie widział w konflikcie zła, lecz raczej

motor postępu. Dzięki Marksowi do dnia dzisiejszego

motor postępu. Dzięki Marksowi do dnia dzisiejszego

socjologowie przypisują czynnikom ekonomicznym

socjologowie przypisują czynnikom ekonomicznym

istotną rolę w życiu społecznym

istotną rolę w życiu społecznym

Twórcy socjologii jako

Twórcy socjologii jako

nauki

nauki



Emil Durkheim (1858 – 1917)

Emil Durkheim (1858 – 1917)

interesował się tym co scala

interesował się tym co scala

społeczeństwo, czyli porządkiem

społeczeństwo, czyli porządkiem

społecznym. Badał znaczenie różnych

społecznym. Badał znaczenie różnych

elementów życia społecznego dla

elementów życia społecznego dla

zachowania spójności społeczeństwa

zachowania spójności społeczeństwa



Twórca pojęć solidarności

Twórca pojęć solidarności

mechanicznej i organicznej

mechanicznej i organicznej

Twórcy socjologii jako

Twórcy socjologii jako

nauki

nauki



Max Weber (1864 – 1920) – interesował się

Max Weber (1864 – 1920) – interesował się

działaniami społecznymi, a głównie

działaniami społecznymi, a głównie

wartościami, przekonaniami, zamiarami i

wartościami, przekonaniami, zamiarami i

postawami, które kierują zachowaniem ludzi

postawami, które kierują zachowaniem ludzi



Stworzył metodologię zwaną verstehen i typ

Stworzył metodologię zwaną verstehen i typ

idealny (konstrukcja pojęcia zjawiska która

idealny (konstrukcja pojęcia zjawiska która

uchwyci najistotniejsze elementy i z którą

uchwyci najistotniejsze elementy i z którą

można porównać rzeczywiste zjawiska)

można porównać rzeczywiste zjawiska)



Polemizował z Marksem (elementy

Polemizował z Marksem (elementy

ekonomiczne)

ekonomiczne)

Twórcy socjologii jako

Twórcy socjologii jako

nauki

nauki



Georg Simmel (1858 – 1918) uważał

Georg Simmel (1858 – 1918) uważał

społeczeństwo za „skomplikowaną

społeczeństwo za „skomplikowaną

pajęczynę wielokrotnych

pajęczynę wielokrotnych

wzajemnych relacji pomiędzy

wzajemnych relacji pomiędzy

jednostkami, które pozostają z sobą

jednostkami, które pozostają z sobą

w ciągłej interakcji”

w ciągłej interakcji”



Ujęcie to nazywane jest socjologią

Ujęcie to nazywane jest socjologią

formalną

formalną

Współczesna socjologia

Współczesna socjologia



Opiera się na teoriach wyżej

Opiera się na teoriach wyżej

opisanych

opisanych



W socjologii wyróżniamy pojęcia

W socjologii wyróżniamy pojęcia

makro mezo i mikropoziomowe

makro mezo i mikropoziomowe

Teorie makropoziomowe

Teorie makropoziomowe



To teorie koncentrujące się na

To teorie koncentrujące się na

społeczeństwie – organizmie

społeczeństwie – organizmie

społecznym o dużej skali, np. teorie

społecznym o dużej skali, np. teorie

dotyczące społeczeństw globalnych

dotyczące społeczeństw globalnych

czy kontynentalnych

czy kontynentalnych

Teorie mikro a

Teorie mikro a

mezopoziomowe

mezopoziomowe



Teorie mezo - poziomowe dotyczą

Teorie mezo - poziomowe dotyczą

społeczeństwa o średniej wielkości,

społeczeństwa o średniej wielkości,



Teorie mikropoziomowe dotyczą

Teorie mikropoziomowe dotyczą

niewielkich grup lub par

niewielkich grup lub par

Teorie makropoziomowe

Teorie makropoziomowe

1.

1.

Ujęcie strukturalistyczno –

Ujęcie strukturalistyczno –

funkcjonalistyczne (funkcje: jawne i

funkcjonalistyczne (funkcje: jawne i

ukryte, system

ukryte, system

2.

2.

Teoria konfliktu: konflikt i

Teoria konfliktu: konflikt i

współzawodnictwo

współzawodnictwo

Teorie mikropoziomowe

Teorie mikropoziomowe

1.

1.

Interakcjonizm symboliczny

Interakcjonizm symboliczny

2.

2.

Etnometodologia

Etnometodologia

3.

3.

Teoria wymiany

Teoria wymiany