Metodologia badań

Metodologia badań

psychologicznych

psychologicznych

wyk

wyk

ł

ł

ad 10

ad 10

Prof. Jerzy Karylowski

Prof. Jerzy Karylowski

Pytanie

Pytanie



Jak szybko badany odpowie na

Jak szybko badany odpowie na

pytanie o kolor czcionki w zależności

pytanie o kolor czcionki w zależności

od koloru czcionki i od przynależności

od koloru czcionki i od przynależności

rasowej osoby bodżcowej?

rasowej osoby bodżcowej?



Schemat badania:

Schemat badania:



24 (postać) x 4 (kolor) x 3 (replikacja)

24 (postać) x 4 (kolor) x 3 (replikacja)



Schemat analizy

Schemat analizy

(analiza

(analiza

zademonstrowana w klasie)

zademonstrowana w klasie)



2 (rasa) x 2 (kolor)

2 (rasa) x 2 (kolor)

Mocne strony badań z

Mocne strony badań z

powtarzanymi pomiarami

powtarzanymi pomiarami



Zmniejszenie lub wyeliminowanie

Zmniejszenie lub wyeliminowanie

wariancji błędu spowodowanej

wariancji błędu spowodowanej

różnicami indywidualnymi.

różnicami indywidualnymi.



W rezultacie wzrost mocy testu

W rezultacie wzrost mocy testu

statystycznego (zmniejszenie ryzyka

statystycznego (zmniejszenie ryzyka

błędu drugiego rodzaju)

błędu drugiego rodzaju)

Słabe strony badań z powtarzanymi

Słabe strony badań z powtarzanymi

pomiarami

pomiarami



Trudna do zastosowania gdy efekt

Trudna do zastosowania gdy efekt

manipulacji jest długotrwały

manipulacji jest długotrwały



Zwiększone prawdopodobieństwo

Zwiększone prawdopodobieństwo

odgadnięcia hipotezy

odgadnięcia hipotezy

Analiza kowariancji

Analiza kowariancji



To samo co analiza wariancji ale

To samo co analiza wariancji ale

zmienna zależna jest zaadjustowana

zmienna zależna jest zaadjustowana

(adjusted for) ze względu na różnice

(adjusted for) ze względu na różnice

indywidualne w zakresie innej

indywidualne w zakresie innej

mierzonej zmiennej (współzmienna)

mierzonej zmiennej (współzmienna)



W analizie kowariancji może być

W analizie kowariancji może być

wiecej niż jedna współzmienna

wiecej niż jedna współzmienna

Analiza kowariancji 2x2 z jedną

Analiza kowariancji 2x2 z jedną

współzmienną (przykład w

współzmienną (przykład w

klasie)

klasie)



Zmienne niezależne: frustracja i lęk:

Zmienne niezależne: frustracja i lęk:



Współzmienna: średnia ocen

Współzmienna: średnia ocen



Zmienna zależna: agresja

Zmienna zależna: agresja

Współzmienna a zmienna

Współzmienna a zmienna

zależna

zależna



Współzmienna musi być skorelowana

Współzmienna musi być skorelowana

ze zmienną zależną

ze zmienną zależną



Współzmienną może być wyjściowy

Współzmienną może być wyjściowy

poziom zmiennej zależnej (przed

poziom zmiennej zależnej (przed

manipulacją eksperymentalną)

manipulacją eksperymentalną)

Dwa cele analizy kowariancji

Dwa cele analizy kowariancji



1. Zmniejszenie błędu losowego (bo część

1. Zmniejszenie błędu losowego (bo część

wariancji zmiennej zależnej jest „wyjaśniona”

wariancji zmiennej zależnej jest „wyjaśniona”

różnicami indywidualnymi w zakresie

różnicami indywidualnymi w zakresie

współzmiennej). Podnosi to poziom istotności

współzmiennej). Podnosi to poziom istotności

statystycznej (zmniejsza prawdopodobieństwo

statystycznej (zmniejsza prawdopodobieństwo

błędu drugiego rodzaju).

błędu drugiego rodzaju).



2. Statystyczne „wyrównanie” wyjściowych

2. Statystyczne „wyrównanie” wyjściowych

różnic miedzy grupami w zakresie

różnic miedzy grupami w zakresie

współzmiennej (szczególnie gdy grupy nie były

współzmiennej (szczególnie gdy grupy nie były

dobrane losowo)

dobrane losowo)

Alternatywy analizy

Alternatywy analizy

kowariancji

kowariancji



Można podzielić badanych na grupy w zależności

Można podzielić badanych na grupy w zależności

od poziomu współzmiennej (np. według mediany) i

od poziomu współzmiennej (np. według mediany) i

użyć tego podziału jako dodatkowej zmiennej

użyć tego podziału jako dodatkowej zmiennej

niezależnej w analizie wariancji. Zaletą tego

niezależnej w analizie wariancji. Zaletą tego

rozwiązania jest możliwość sprawdzenia czy

rozwiązania jest możliwość sprawdzenia czy

zmienna taka nie wchodzi w interakcje z innymi

zmienna taka nie wchodzi w interakcje z innymi

zmiennymi niezależnymi (przykład w klasie).

zmiennymi niezależnymi (przykład w klasie).



Gdy współzmienną jest poziom wyjściowy zmiennej

Gdy współzmienną jest poziom wyjściowy zmiennej

zależnej, można obliczyć dla każdej osoby wskaźnik

zależnej, można obliczyć dla każdej osoby wskaźnik

różnicy i użyć różnic jako zmiennej zależnej w

różnicy i użyć różnic jako zmiennej zależnej w

analizie wariancji. Zaletą takiego rozwiązania jest

analizie wariancji. Zaletą takiego rozwiązania jest

jego intuicyjność (łatwo wyjaśnić niespecjalistom)

jego intuicyjność (łatwo wyjaśnić niespecjalistom)