NIEDOROZWÓJ

UMYSŁOWY

UMYSŁOWY

Definicja niedorozwoju

Definicja niedorozwoju

umysłowego

umysłowego

Poprzez niedorozwój umysłowy rozumie się niższą od
przeciętnej ogólną sprawność intelektualną, która
powstała
w okresie rozwojowym i jest związana z jednym lub więcej
zaburzeniami w zakresie: dojrzewania, uczenia się
i społecznego przystosowania.

Jest wiele określeń opisujących niedorozwój umysłowy
m.in.
- upośledzenie umysłowe
- oligofrenia
- niepełnosprawność umysłowa

Uczony amerykański E. Doll wyróżnia

Uczony amerykański E. Doll wyróżnia

sześć kryteriów istotnych dla definicji

sześć kryteriów istotnych dla definicji

niedorozwoju umysłowego:

niedorozwoju umysłowego:

1.

niedojrzałość społeczna,

2.

niska sprawność umysłowa,

3.

opóźnienie umysłowe,

4.

zahamowanie nieprzemijające w miarę
dojrzewania,

5.

pochodzenia konstytucjonalne,

6.

nieodwracalność procesu.

Do postawienie diagnozy upośledzenia umysłowego

nie wystarcza badanie testowe inteligencji dziecka

oraz określenia niskiego ilorazu inteligencji. Należy

poznać również zachowanie przystosowawcze.

Odchylenia od normy

w zachowaniu przystosowawczym mogą ujawnić się

w różnych okresach rozwojowych i w różnych

przejawach zachowań.
W okresie przedszkolnym odchylenia mogą

manifestować

w postaci zaburzeń w zaradności, w zdolności

nawiązywania kontaktów z rówieśnikami. W wieku

szkolnym przede wszystkim w trudnościach w nauce.

Kryteria i klasyfikacje

Kryteria i klasyfikacje

upośledzeń umysłowych

upośledzeń umysłowych

Zagadnienia klasyfikacji upośledzeń umysłowych to bardzo złożony
problem. Istnieją różne kryteria- pedagogiczne, psychologiczne,
medyczne, społeczne. Najbardziej popularnym kryterium psychologicznym
jest czterostopniowa skala.

Tabela – Klasyfikacja upośledzenia umysłowego

STOPIEŃ UPOŚLEDZENIA

l.l

Pogranicze upośledzenia umysłowego

68-83

Upośledzenie umysłowe lekkie

52-67

Upośledzenie umysłowe umiarkowane

36-51

Upośledzenie umysłowe znaczne

20-35

Upośledzenie umysłowe głębokie

0-19

Dzieci upośledzone

Dzieci upośledzone

umysłowo w stopniu lekkim

umysłowo w stopniu lekkim

charakteryzują się:

charakteryzują się:

•

Upośledzoną zdolnością myślenia abstrakcyjnego,

•

Brak samodzielności w myśleniu,

•

Ograniczoną zdolnością myślenia pojęciowego,

•

Małą podzielnością uwagi,

•

Mogą być eretyczne, czyli niestabilne, niezrównoważone,

nadmiernie ruchliwe, skłonne do wybuchów,

•

Mogą być apatyczne, czyli zahamowane, nieśmiałe,

płaczliwe,

•

Zwolnionym tempem pracy,

•

Brak samodzielności,

•

Niedorozwojem uczuć wyższych,

•

Niestabilnością emocjonalną.

Dziecko upośledzone

Dziecko upośledzone

umysłowo w stopniu

umysłowo w stopniu

umiarkowanym i znacznym:

umiarkowanym i znacznym:

•

Mają poważne uszkodzenia centralnego układu nerwowego,

•

Ich mowa jest często bełkotliwa i niewyraźna,

•

Posiadają wielkie utrudniania w przyswajaniu pojęć

abstrakcyjnych,

•

W rozwoju poznawczym zatrzymują się na poziomie

przedoperacyjnym,

•

Zakres pamięci jest wąski, a trwałość i wierność znikoma,

•

Ich rozwój przebiega z dużym opóźnieniem,

•

Z trudem przyswajają podstawowe czynności,

•

Posiadają zaburzenia funkcjonowania receptorów,

•

Odczuwają potrzebę bezpieczeństwa, miłości.

Przyczyny wystąpienia

Przyczyny wystąpienia

upośledzenia umysłowego można

upośledzenia umysłowego można

podzielić na trzy grupy:

podzielić na trzy grupy:

•

Pierwsza grupa pochodzenia endogennego( uszkodzenia
rozrodczych komórek rodziców). Do tej grupy zalicza się:

-

Chorobę Downa,

-

Mikrocefalię prawdziwą,

-

Fenyloketonurię.

• Druga grupa embrio – i fetopatie ( upośledzenie wywołane

przez różne choroby matki: różyczkę, grypę, toksoplazmę,
kiłę wrodzoną, oraz czynniki toksyczne).

• Trzecia grupa dotyczy czynników szkodliwych działających

w czasie porodu i we wczesnym dzieciństwie ( zamartwica,
urazy porodowe, zapalenie mózgu i opon mózgowych).

Czynniki przyczynowe i możliwości

Czynniki przyczynowe i możliwości

zapobiegania głębszemu

zapobiegania głębszemu

upośledzeniu umysłowemu

upośledzeniu umysłowemu

CZYNNIKI

MOŻLIWOŚĆ
ZAPOBIEGANIA

1. Czynniki działające przed

poczęciem:
Genetyczne:
a) Monogeniczne
Strukturalne
Metaboliczne
b) Wieloczynnikowe
c) Chromosomalne

Poradnictwo genetyczne
Poradnictwo genetyczne
Diagnostyka prenatalna
Wczesne leczenie
Poradnictwo genetyczne
Diagnostyka prenatalna

2. Czynniki działające w czasie życia
płodowego:
Zakażenia bakteryjne, wirusowe i

inwazje pasożytnicze
Wady żywienia
Czynniki chemiczne
Czynnik fizyczne
Czynnik immunologiczne
Zaburzenia łożyska
Hipoksja wewnątrzmaciczna

Szczepienia ochronne
Leczenie matki
Właściwe odżywianie
Postępowanie środowiskowe
Postępowanie środowiskowe
Postępowanie odczulające
Transfuzja wymienna
Właściwa opieka położnicza

3. Czynniki związane z porodem:
Zamartwica
Uraz porodowy
wcześniactwo

Właściwa opieka położnicza i

pediatryczna
Właściwa opieka położnicza i

pediatryczna
Właściwa opieka położnicza i

pediatryczna

4. Czynniki działające po urodzeniu

dziecka:
zakażenia
Urazy
Czynniki chemiczne
Czynniki żywieniowe
Czynniki izolacji zmysłowej i kulturalnej

Szczepienia ochronne, właściwe
leczenie
Postępowanie środowiskowe, właściwe

leczenie
Postępowanie środowiskowe, właściwe

leczenie

właściwe odżywianie
Właściwa stymulacja

Zasady rewalidacji

Zasady rewalidacji

•

Zasada akceptacji-

polega na kształtowaniu stosunku społeczeństwa

do jednostek upośledzonych umysłowo, aby uznając trudności rozwojowe
tych osób nie zaniedbywano wszelkich form opieki i pomocy dla nich,
czyli aby obowiązki społeczne były podejmowane w pełni gotowości w
stosunku do potrzeb osób odchylonych od normy.

•

Zasada pomocy –

to dbałość o aktywizacji sil biologicznych

wychowanka, aby go usamodzielnić, aby wytworzyć odpowiednią
atmosferę w środowisku ( nie dopuszczając jednak do przesadne ochrony
szkodliwej dla rozwoju).

•

Zasada indywidualizacji-

dostosowane nauczania do

indywidualnych właściwości dziecka oraz uwzględnianie jego własnego
celu kształcenia ( uwarunkowanego przez różne czynniki n. uzdolnienia,
sprzyjające okoliczności materialne czy środowiskowe i inne).

•

Zasada terapii pedagogicznej –

czyli najpierw poznanie dziecka

i opracowanie diagnozy, następnie wspólna praca ze środowiskiem,
aby polepszyć sytuację dziecka, stworzyć mu możliwie najlepsze
warunki do pokonania trudności. Wreszcie stosowanie środków
terapeutycznych, a w tym leczenia ( kuracji medycznej ) oraz
psychoterapii ( współpraca z psychologiem) i terapii pedagogicznej
( doboru środków pedagogicznych dla przezwyciężenia trudności).

•

Współpraca z rodziną –

jako zasada wspólnego, uzgodnionego

działania szkoły
i domu, aby wspomagać każdy wysiłek dziecka na drodze ku
usprawnieniu
i rozwojowi.