CHOROBY UKŁADU

CHOROBY UKŁADU

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA

mgr Elżbieta Grygorowicz

ZMIANY INWOLUCYJNE UKŁADU

ZMIANY INWOLUCYJNE UKŁADU

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA



Zmniejszenie ilości elementów kurczliwych w
mięśniu sercowym (kardiomiocytów), zwiększanie
rozmiarów komórek pozostałych



Rozplem tkanki łącznej, degeneracja tłuszczowa,
zwiększanie masy serca, zwłaszcza komory lewej



Odkładanie się złogów wapnia w pierścieniach
włóknistych lewych ujść żylnych i tętniczych
(stenoza), zwyrodnienie skrócenie, pogrubienie
nitek ścięgnistychi płatków zastawek, wypadanie
płatków, niedomykalność zastawek



Zanik specyficznych komórek rozrusznikowych
węzła zatokowego



Zmniejszenie wrażliwości układu
bodźcoprzewodzącego na stymulację
adrenergiczną, zmniejszona wrażliwość
baroreceptrorów



Zwiększenie stężenia amin katecholowych w osoczu



Zmniejszenie podatności lewej komory serca na
naopełnianie



Przedłużenie fazy napinania i wyrzutu oraz czasu
rozkurczu mięśnia sercowego



Wzrost oporu obwodowego spowodowany:

–

Pogrubieniem błony wewnętrznej i środkowej
naczyń

–

Upośledzeniem wrażliwości receptorów z
osłabieniem zdolności rozkurczowej mięśni
gładkich ściany naczyń

–

Skłonność do hipoaldosteronizmu
hiporeninowego

–

Skłonność do zwiększonej sekrecjiwazopresyny

Wymienione zmiany są przyczyną

następujących zaburzeń czynnościowych:
Upośledzenie autonomicznej kontroli pracy
serca i ciśnienia tętniczego
Zaburzenia bodxcotwórczości, przewodzenia
przedsionkowo-komorowego i
śródkomorowego, zmniejszenie inotropizmu
Zmniejszenie przepływu wieńcowego
Wzrost obciążenia następczego i wskaźnika
pracy serca, odbijanie fali od niepodatnej
ściany, powrót do aorty, a przy nie
zamkniętym jeszcze ujściu tętniczym – do
lewej komory serca
Przerost lewej komory serca, wady serca

PRZEWLEKŁA ZASTOINOWA

PRZEWLEKŁA ZASTOINOWA

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA



Niewydolność serca w podeszłym wieku ma
przeważnie charakter zastoinowy.



Osłabienie mechanizmu rozkurczu w
starości jest skutkiem:



Zmniejszenia podatności mięśnia ściany
lewej komory serca z powodu
inwolucyjnej jego przebudowy



Osłabienia przekazu informacji na
poziomie komórkowym



Osłabionej generacji związków
wysokoenergetycznych

OBJAWY: zastoinowej niewydolności

OBJAWY: zastoinowej niewydolności

serca

serca



Zmniejszenie tolerancji wysiłku



Duszność, pokasływanie



Zaburzenia snu lub nadmierna senność



Przyspieszenie czynności serca (tachykardia)



Znaczne wahania ciśnienia tętniczego krwi



Cwałowy rytm serca



Symetryczny zastój nad dolnymi polami

płucnymi



Echokardiografia pozwala ocenić:

–

Grubość przegrody i ścian

–

Obecność płynu w worku osierdziowym

–

Zaburzenia skurczu i rozkurczu

POSTĘPOWANIE:

POSTĘPOWANIE:



W stanie niewydolności I ° (wg NYHA), czyli
przebiegającej bez dolegliwości związanych ze zwykłą
aktywnością dnia codziennego, lub stopnia II, gdy
pojawia się zmęczenie i duszność powodowana większym
wysiłkiem, należy zwrócić uwagę na konieczność unikania
biernego, siedząco – leżącego trybu życia.

–

Leczenie farmakologiczne wg. zaleceń kardiologa

–

Stopniowe zwiększanie aktywności, spacery w zakresie i tempie
nie powodującym dolegliwości

–

Warunkiem podjęcia kinezyterapii jest ogólny stan pacjenta
umożliwiający chodzenie

–

Do pozafarmakologicznego leczenia należy uregulowanie sposobu
odżywiania poprzez ograniczenie kaloryczności posiłków,
ewentualne uzupełnienie niedoborów białkowych i witaminowych

–

Dobowa ilość spożywanej soli kuchennej nie powinna przekraczać
3 –5 g. Ocena natremii powinna należeć do badań podstawowych.

ZASADY POSTĘPOWANIA:

ZASADY POSTĘPOWANIA:



Stosowanie leków w przewlekłej zastoinowej

niewydolności krążenia powinno być bardzo rozważne:

–

Stosować najmniejsze skuteczne dawki podtrzymujące,

zaczynając od dawki podprogowej



W postępowaniu geriatrycznym glikozydy nasercowe

nie nie należą do leków stosowanych

powszechnie,



Nie należy przesadnie ograniczać podaży soli i wody



Nie wolno zbyt energicznie odwadniać pacjenta



W przypadku rozległych obrzęków i wodobrzusza

stosowanie leków moczopędnych musi być ostrożne, o

czym osoba leczona i jej opiekunowie powinni

zostać poinformowani.



Narastające stopniowo zaburzenia gospodarki wodnej

(bez względu na ich charakter), są zawsze lepiej

tolerowane, niż nagłe ich wyrównanie

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE



U osób powyżej 75 – 80 r. ż. Nierzadko występuje

izolowane nadciśnienie skurczowe przy

rozkurczowym ciśnieniu prawidłowym lub niskim



Ciśnienie tętnicze zależy z jednej strony od

pojemności wyrzutowej serca i częstości jego akcji, z

drugiej natomiast strony od oporu obwodowego

–

W procesie starzenia organizmu opór obwodowy stopniowo

wzrasta, przeciętnie o 1 % rocznie powyżej 50 r. ż.

–

Pojemność minutowa serca nie wzrasta, a nawet zwykle jest

zmniejszona z powodu chorób

–

Usztywnienie aorty i dużych tętnic oraz ich kręty przebieg

jest skutkiem miażdżycy a nie tylko inwolucyjnych procesów

–

Wśród starych, nierzadko zdrowych ludzi zdarza się

występowanie tzw. nadciśnienia rzekomego

(pseudonadciśnienia), - gdy wynik jest fałszywy spowodowany

stwardnieniem tętnic, w tym również tętnicy promieniowej.

ROZPOZNANIE

ROZPOZNANIE

NADCIŚNIENIA

NADCIŚNIENIA



Nadciśnienie to – stale
podwyższone wartości ciśnienia
tętniczego skurczowego i/lub
rozkurczowego o charakterze
pierwotnym lub wtórnym, które
mogą prowadzić do uszkodzenia
serca, mózgu lub upośledzenia
czynności nerek

Klasyfikacja nadciśnienia

Klasyfikacja nadciśnienia

Klasyfikacja

RR
skurcz.
w mm Hg

RR
rozkurcz.
w mm Hg

Normotonia

130

85

Podwyższone RR
tętnicze

130 -
139

85 - 89

NADCIŚNIENIE

OKRES I (łagodne)

140 -

159

90 - 99

OKRES II
(umiarkowane)

160 -
179

100 -
109

OKRES III (ciężkie)

180 -
209

110 -
119

OKRES IV (bardzo
ciężkie)

210

120

LECZENIE:

LECZENIE:



Farmakologiczne wg. zleceń lekarza leczącego

–

Leki hipotensyjne

–

diuretyki



Postępowanie niefarmakologiczne

–

Utrzymanie należnej wagi ciała

–

Regularny wysiłek fizyczny

–

Kontrolowane spożycie sodu

–

Zaprzestanie palenia papierosów

–

Umiarkowane spożycie alkoholu



Terapia chorych z nadciśnieniem powinna
mieć charakter ciągły, przerwy w leczeniu
mogą powodować nagły wzrost ciśnienia,
powodujący udary i zawały mięśnia
sercowego

HIPOTONIA

HIPOTONIA



Odruchy z baroreceptorów wpływają

na regulację RR

tętniczego

–

Reakcja baroreceptorów pogarsza się z

wiekiem

–

Z wiekiem dochodzi również do spadku

przepływu mózgowego

–

Czynniki ryzyka chorób naczyń mózgowych

( hipertonia, choroby serca,

hiperlipidemia, cukrzyca) prowadzą do

dalszego spadku przepływu mózgowego

W rezultacie u starszych pacjentów mogą

wystąpić objawy niedokrwienia mózgu, nawet

w przypadku stosunkowo niewielkiego

spadku ciśnienia tętniczego krwi.

HIPOTONIA ORTOSTATYCZNA

HIPOTONIA ORTOSTATYCZNA

(SPADEK SKURCZOWEGO RR TĘTNICZEGO O WIĘCEJ NIŻ 20

(SPADEK SKURCZOWEGO RR TĘTNICZEGO O WIĘCEJ NIŻ 20

mmHg PO PRZYJĘCIU POZYCJI STOJĄCEJ)

mmHg PO PRZYJĘCIU POZYCJI STOJĄCEJ)



Częstość zjawiska wzrasta wraz z wiekiem



Istotny czynnik ryzyka zasłabnięć i
upadków u osób starszych



Hipotonia ortostatyczna w starości
ma dwie postacie kliniczne:

–

Fizjologiczna hipotonia ortostotyczna,
w zasadzie bezobjawowa i zmienna,
upośledza przepływ mózgowy, powoduje
zawroty głowy i zasłabnięcia

–

Patologiczna – zwykle jest objawowa i
towarzyszy innym schorzeniom

ROZPOZNANIE:

ROZPOZNANIE:



Należy ocenić tętno i ciśnienie
tętnicze po przynajmniej 15
minutowym leżeniu, a
następnie po 1, i po 3 min. od
przyjęcia pozycji stojącej

–

Reakcja hipotensyjna może być
natychmiastowa lub opóźniona

CHOROBA WIEŃCOWA

CHOROBA WIEŃCOWA



Stan w którym jedna lub więcej tętnic
wieńcowych jest zwężonych przez
blaszkę miażdżycową lub skurcz naczyniowy



Częstość występowania i nasilenie choroby
drastycznie wzrasta z wiekiem, w ósmej
dekadzie życia - 60 % populacji



Objawy choroby występują jedynie u 10 – 20 %
osób, ponieważ:

–

Zmniejszony poziom aktywności (obciążenie pracą
normalnie wywołałoby objawy niedokrwienne)

–

Zwiększone prawdopodobieństwo neuropatii
zaburzającej odczuwanie bólu

–

Związane z wiekiem zmiany w mięśniu sercowym,
oraz prawdopodobnie w osierdziu powodują że przy
niedokrwieniu częściej pojawia się duszność niż ból

CHOROBA WIEŃCOWA - ZAPOBIEGANIE

CHOROBA WIEŃCOWA - ZAPOBIEGANIE



Modyfikacja czynników ryzyka:

–

Systematyczne leczenie hipertonii

–

Leczenie hipercholesterolemii związanej
z LDL



ZMIANY W DIECIE



farmakoterapia

–

ELIMINACJA PALENIA TYTONIU

–

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA



W związku ze znacznym rozpowszechnieniem
bezobjawowej choroby niedokrwiennej serca u
ludzi starych przed przystąpieniem do
programu ćwiczeń, a także podczas
jego realizacji powinni oni być kontrolowani
za pomocą testu wusiłkowego

DUSZNICA BOLESNA

DUSZNICA BOLESNA

/ ANGINA PECTORIS

/ ANGINA PECTORIS



Zespół objawów klinicznych będących
wynikiem niedotlenienia mięśnia
sercowego, charakteryzujący się
występowaniem dyskomfortu i ucisku w
okolicy przedsercowej, typowo
wywołanym przez wysiłek
i ustępującym po odpoczynku lub
podanej podjęzykowo nitroglicerynie.



Kliniczny przejaw choroby naczyń
wieńcowych

LECZENIE CHOROBY WIEŃCOWEJ

LECZENIE CHOROBY WIEŃCOWEJ



FARMAKOTERAPIA

–

NITRATY

–

BETA – BLOKERY

–

LEKI BLOKUJĄCE KANAŁY WAPNIOWE

–

ASPIRYNA



LECZENIE CHIRURGICZNE

–

KORONAROGRAFIA

–

PLASTYKA WIEŃCOWA

–

POMOSTOWANIE AORTALNO-
WIEŃCOWE

ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO

ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO



Martwica tkanki mięśnia sercowego
spowodowana niedrożnością tętnicy
wieńcowej



LECZENIE:

–

Wczesna tromboliza (w ciągu 6 godz. od
rozwinięcia się zawału zmniejsza śmiertelność )

–

Schemat leczenia MONA



M – morfina



O – oxygen



N – nitrogliceryna



A - aspiryna

–

U pacjentów w podeszłym wieku istnieje
większe ryzyko wystąpienia krwawienia
śródczaszkowego

MIAŻDŻYCA ZAROSTOWA

MIAŻDŻYCA ZAROSTOWA

ARTERIOSCLEROSIS OBLITERANS

ARTERIOSCLEROSIS OBLITERANS



Zmniejszenie przepływu krwi do naczyń wywołane

obecnością blaszki miażdżycowej (atheroma)

CZYNNIKI RYZYKA:



palenie tytoniu cukrzyca



hiperlipidemia nadciśnienie tętnicze

obciążenie rodzinne

policytemia



homocystynuriahisterectomia



owariectomia

OBJAWY PODMIOTOWE I PRZEDMIOTOWE:

chromanie przestankowe
uczucie drętwienia i parestezje
uczucie zimna
spoczynkowy ból stopy
zespół Lerichea

Zapobieganie i leczenie pacjentów

Zapobieganie i leczenie pacjentów

z miażdżycą zarostową

z miażdżycą zarostową

Czynnik
stresogenny
lub
wywołujący

SPOSOBY ZAPOBIEGANIA I LECZENIA

ZIMNO

Unikanie ekstremalnego zimna, noszenie
ciepłej odzieży w zimie, unikanie kąpieli
i pływania w zimnej wodzie

WYSOKA
TEMPER
ATURA

Unikanie kontaktu gorących
przedmiotów ze stopami, unikanie
ekspozycji nóg i stóp na promieniowanie
słoneczne

WYSIŁEK
FIZYCZN
Y

Regularne chodzenie w celu wytworzenia
krążenia obocznego

POZYCJA Utrzymywanie nóg w czasie snu na tym

samym poziomie co tułów, unikanie
krzyżowania nóg przy siedzeniu

BRAK
HIGIENY

mycie nóg łagodnym mydłem w ciepłej wodzie,
dokładne osuszenie, zwłaszcza między palcami,
zapobiega pękaniu naskórka i zakażeniom

SUCHA
ŁUSZCZĄC
A SIĘ
SKÓRA

Stosowanie lanoliny lub kremów
kosmetycznych na stopy i łagodne
wcieranie ich w skórę

PALCE I
PAZNOKCI
E

Obcinanie paznokci w linii prostej, nie wycinać
skórek ani zbyt blisko skóry

ODCISKI I
MODZELE

Konsultować z lekarzem specjalistą, nie
stosować środków stosowanych miejscowo i
plastrów

OBUWIE I
SKARPETK
I

Nie wolno chodzić boso, nosić wygodne i
zawsze czyste skarpetki, obuwie z
zaokrąglonym lub prostokątnym noskiem,
unikać skarpet ze sztucznych włókien ze
ściągaczami

URAZY

Kontrola stóp raz w tygodniu ze szczególnym
zwróceniem uwagi na pęknięcia naskórka, rany
lub zmiany zabarwienia skóry, dolegliwości
bólowe