Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej

Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej

z Pracownią Implantologii Stomatologicznej

z Pracownią Implantologii Stomatologicznej

i Pracownią Zaburzeń Czynnościowych Narządu

i Pracownią Zaburzeń Czynnościowych Narządu

Żucia UM w Lublinie

Żucia UM w Lublinie

Ćwiczenia z materiałoznawstwa

Ćwiczenia z materiałoznawstwa

stomatologicznego

stomatologicznego

I rok/II sem.

I rok/II sem.

Ćwiczenie 5

Ćwiczenie 5

Opracowanie: dr n. med. Iwona Kuroń-Opalińska

Opracowanie: dr n. med. Iwona Kuroń-Opalińska

dr n. med.Beata Piórkowska-Skrabucha

dr n. med.Beata Piórkowska-Skrabucha

Temat

Temat



Materiały ścierne, polerownicze,

Materiały ścierne, polerownicze,

izolacyjne.

izolacyjne.



Masy osłaniające (ogniotrwałe).

Masy osłaniające (ogniotrwałe).



Erkopress - technika tłoczenia

Erkopress - technika tłoczenia

wgłębnego.

wgłębnego.

Pokaz

Pokaz

: technika wykonanie łyżki

: technika wykonanie łyżki

indywidualnej (lub szyny do

indywidualnej (lub szyny do

wybielania) w Erkopressie, obróbka

wybielania) w Erkopressie, obróbka

mechaniczna tworzywa akrylowego.

mechaniczna tworzywa akrylowego.

Materiały izolacyjne

Materiały izolacyjne



Do gipsu: wodny roztwór szkła wodnego,

Do gipsu: wodny roztwór szkła wodnego,

wodny roztwór mydła, woda, materiały

wodny roztwór mydła, woda, materiały

izolacyjne błonotwórcze (na bazie kazeiny,

izolacyjne błonotwórcze (na bazie kazeiny,

soli kwasu alginowego, silikonowe), oliwa,

soli kwasu alginowego, silikonowe), oliwa,

wazelina. Służą do izolacji form gipsowych

wazelina. Służą do izolacji form gipsowych

przed polimeryzacją masy akrylowej.

przed polimeryzacją masy akrylowej.



Do metali o jednakowej strukturze

Do metali o jednakowej strukturze

krystalicznej: talk, sadze, tlenki tych

krystalicznej: talk, sadze, tlenki tych

samych metali, sproszkowana kreda, oliwa

samych metali, sproszkowana kreda, oliwa

Materiały izolacyjne

Materiały izolacyjne



Do gipsu: wodny roztwór szkła wodnego,

Do gipsu: wodny roztwór szkła wodnego,

wodny roztwór mydła, woda, materiały

wodny roztwór mydła, woda, materiały

izolacyjne błonotwórcze (na bazie kazeiny,

izolacyjne błonotwórcze (na bazie kazeiny,

soli kwasu alginowego, silikonowe), oliwa,

soli kwasu alginowego, silikonowe), oliwa,

wazelina. Służą do izolacji form gipsowych

wazelina. Służą do izolacji form gipsowych

przed polimeryzacją masy akrylowej.

przed polimeryzacją masy akrylowej.



Do metali o jednakowej strukturze

Do metali o jednakowej strukturze

krystalicznej: talk, sadze, tlenki tych

krystalicznej: talk, sadze, tlenki tych

samych metali, sproszkowana kreda, oliwa

samych metali, sproszkowana kreda, oliwa

Materiały izolacyjne

Materiały izolacyjne

Płyn izolacyjny (Izo-Sol)

Płyn izolacyjny (Izo-Sol)



Tworzy bardzo cienką i gładką błonę co

Tworzy bardzo cienką i gładką błonę co

gwarantuje maksymalną wierność

gwarantuje maksymalną wierność

odwzorowania

odwzorowania



Może być stosowany do izolowania gipsu od

Może być stosowany do izolowania gipsu od

żywic akrylowych i gipsu od gipsu

żywic akrylowych i gipsu od gipsu



Bardzo dobra adhezja do gipsu

Bardzo dobra adhezja do gipsu



Duża wydajność - już niewielka ilość preparatu

Duża wydajność - już niewielka ilość preparatu

zapewnia skuteczną izolację

zapewnia skuteczną izolację



Właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze

Właściwości bakteriostatyczne i bakteriobójcze



Odpowiednia konsystencja zapewniająca

Odpowiednia konsystencja zapewniająca

łatwość rozprowadzania

łatwość rozprowadzania



Skład wolny od substancji toksycznych

Skład wolny od substancji toksycznych

Materiały ścierne i

Materiały ścierne i

polerownicze

polerownicze



Wszystkie uzupełnienia protetyczne powinny mieć

Wszystkie uzupełnienia protetyczne powinny mieć

gładką powierzchnię niezależnie od zastosowanego

gładką powierzchnię niezależnie od zastosowanego

materiału, co ułatwia adaptację do protezy,

materiału, co ułatwia adaptację do protezy,

utrzymanie prawidłowej higieny, zapobiega

utrzymanie prawidłowej higieny, zapobiega

drażnieniu tkanej jamy ustnej. Usuwanie

drażnieniu tkanej jamy ustnej. Usuwanie

nadmiaru materiału i wygładzanie szorstkiej

nadmiaru materiału i wygładzanie szorstkiej

powierzchni możliwe jest dzięki procesom skrawania,

powierzchni możliwe jest dzięki procesom skrawania,

ścierania i polerowania.

ścierania i polerowania.



Szlifowanie (rodzaj skrawania) – to zbieranie

Szlifowanie (rodzaj skrawania) – to zbieranie

nadmiaru materiału frezami (produkowane są z

nadmiaru materiału frezami (produkowane są z

twardych stopów stali lub spiekanego węglika

twardych stopów stali lub spiekanego węglika

wolframu.

wolframu.



Ścieranie – obróbka mechaniczna z utratą materiału

Ścieranie – obróbka mechaniczna z utratą materiału

poprzez działanie na opracowywana powierzchnię

poprzez działanie na opracowywana powierzchnię

twardych i ostrych cząstek materiału ściernego

twardych i ostrych cząstek materiału ściernego

(abrazja). Ćząsteczki materiału ściernego muszą być

(abrazja). Ćząsteczki materiału ściernego muszą być

twardsze od obrabianej powierzchni.

twardsze od obrabianej powierzchni.



Diament – najtwardszy materiał ścierny

Diament – najtwardszy materiał ścierny

(10 wg skali Mohsa)

(10 wg skali Mohsa)



Karborund (9,6 wg skali Mohsa)

Karborund (9,6 wg skali Mohsa)



Korund (9 wg skali Mohsa)

Korund (9 wg skali Mohsa)



Szmergiel (8 wg skali Mohsa)

Szmergiel (8 wg skali Mohsa)



Piasek

Piasek



Pumeks

Pumeks

Materiały ścierne mogą występować w formie

Materiały ścierne mogą występować w formie

zlepionej (kamienie, tarcze, gumki) lub jako pasty

zlepionej (kamienie, tarcze, gumki) lub jako pasty

lub zawiesiny (po zmieszaniu z wodą, gliceryną).

lub zawiesiny (po zmieszaniu z wodą, gliceryną).

Materiały ścierne

Materiały ścierne

Materiały polerownicze

Materiały polerownicze



Polerowanie jest procesem, który

Polerowanie jest procesem, który

zmniejsza i spłyca nieregularności

zmniejsza i spłyca nieregularności

i zarysowania powierzchni. Środkami do

i zarysowania powierzchni. Środkami do

polerowania są materiały bardziej miękkie

polerowania są materiały bardziej miękkie

od materiału polerowanego.

od materiału polerowanego.



Polerowanie zwiększa odporność materiału

Polerowanie zwiększa odporność materiału

na wpływy chemiczne, poprawia wygląd

na wpływy chemiczne, poprawia wygląd

estetyczny i sprzyja utrzymaniu higieny.

estetyczny i sprzyja utrzymaniu higieny.



Materiały do polerowania to: kreda, pasty

Materiały do polerowania to: kreda, pasty

polerownicze, pumeks

polerownicze, pumeks

Materiały polerownicze

Materiały polerownicze



Pasty do polerowania składają się z:

Pasty do polerowania składają się z:

substancji podstawowej – ściernej

substancji podstawowej – ściernej

oraz substancji wiążącej

oraz substancji wiążącej



Dzieli się je na: 1.- zwykłe do czysto

Dzieli się je na: 1.- zwykłe do czysto

mechanicznego wygładzania

mechanicznego wygładzania

powierzchni; 2. - chemicznie czynne

powierzchni; 2. - chemicznie czynne

(oprócz działania mechanicznego,

(oprócz działania mechanicznego,

przyspieszają proces polerowania

przyspieszają proces polerowania

Materiały ścierne, polerownicze

Materiały ścierne, polerownicze

Materiał do prac
polerskich w pracowni
techniczno -
dentystycznej.
Przeznaczony do
obróbki powierzchni
protez (polerowanie
elementów
akrylowych). Zawiera
środki
bakteriostatyczne.

Pumeks 0,2 (gruba
ziarnistość)
Pumeks 0,5 (średnia
ziarnistość)
Pumeks 0,6 (drobna
ziarnistość)

Materiały

Materiały

polerownicze

polerownicze

Pasta to zawiesina
nieorganicznych substancji o
subtelnie zróżnicowanej
granulacji, co zapewnia efektywne
wygładzenie powierzchni bez
zarysowań - daje gładką
błyszczącą powierzchnię
Charakteryzuje się dobrą
przyczepnością do polerowanej
powierzchni, nie spływa w czasie
obróbki. Jest łatwa do usunięcia za
pomocą strumienia wody po
zakończeniu polerowania
Właściwa wilgotność - nie wysycha
w czasie obróbki
Nie zawiera substancji
toksycznych

Opracowanie tworzywa

Opracowanie tworzywa

akrylowego

akrylowego



Usunięcie nadmiaru materiału

Usunięcie nadmiaru materiału

frezami, gumkami silikonowymi itp.

frezami, gumkami silikonowymi itp.



Papka pumeksowa w zawiesinie

Papka pumeksowa w zawiesinie

wodnej (za pomocą szczotek,

wodnej (za pomocą szczotek,

krążków filcowych montowanych na

krążków filcowych montowanych na

polerce)

polerce)



Pasty polerskie z użyciem

Pasty polerskie z użyciem

bawełnianych krążków montowanych

bawełnianych krążków montowanych

na polerce

na polerce

Opracowanie

Opracowanie

tworzywa

tworzywa

akrylowego

akrylowego

Opracowanie odlewów

Opracowanie odlewów

metalowych

metalowych



Usunięcie resztek

Usunięcie resztek

masy ogniotrwałej

masy ogniotrwałej

z

z

powierzchni odlewu (piaskowanie w piaskarce

powierzchni odlewu (piaskowanie w piaskarce

technicznej – ziarna tlenku glinu o wielkości ok.

technicznej – ziarna tlenku glinu o wielkości ok.

250

250

μ

μ

m uderzają z dużą prędkością)

m uderzają z dużą prędkością)



Odcięcie kanałów odlewniczych tarczami

Odcięcie kanałów odlewniczych tarczami

karborundowymi

karborundowymi



Usunięcie nadmiaru materiału i wyrównanie

Usunięcie nadmiaru materiału i wyrównanie

powierzchni frezami do metalu i kamieniami

powierzchni frezami do metalu i kamieniami

karborundowymi

karborundowymi



Polerowanie gumkami, pastami polerskimi

Polerowanie gumkami, pastami polerskimi



Niektóre odlewy mają kształt uniemożliwiający

Niektóre odlewy mają kształt uniemożliwiający

dokładne polerowanie np. protezy szkieletowe

dokładne polerowanie np. protezy szkieletowe

→ polerowanie elektrolityczne

→ polerowanie elektrolityczne

Opracowanie odlewów

Opracowanie odlewów

metalowych

metalowych

by dr Paweł Mieszkowski

by dr Paweł Mieszkowski



piaskarki

piaskarki

Polerowanie elektrolityczne

Polerowanie elektrolityczne



Zwane również polerowaniem anodowym –jest to zespół

Zwane również polerowaniem anodowym –jest to zespół

zjawisk przebiegających na anodzie (odlewie) na skutek

zjawisk przebiegających na anodzie (odlewie) na skutek

przepływu prądu elektrycznego przez elektrolit, silnej

przepływu prądu elektrycznego przez elektrolit, silnej

polaryzacji i odpowiedniego rozkładu gęstości prądu. W

polaryzacji i odpowiedniego rozkładu gęstości prądu. W

wyniku tego procesu następuje rozpuszczenie wierzchołków

wyniku tego procesu następuje rozpuszczenie wierzchołków

nierówności (od 1 do 3 µm) powierzchni anody (odlewu) i

nierówności (od 1 do 3 µm) powierzchni anody (odlewu) i

wygładzenie powierzchni. Proces trwa ok. 5-10 minut

wygładzenie powierzchni. Proces trwa ok. 5-10 minut



Urządzenie do polerowania elektrolitycznego składa się z

Urządzenie do polerowania elektrolitycznego składa się z

naczynia do kąpieli elektrolitycznych, prostownika oraz

naczynia do kąpieli elektrolitycznych, prostownika oraz

trzymadeł anody i cylindra katody. Elektrolit powinien być

trzymadeł anody i cylindra katody. Elektrolit powinien być

dobrany ściśle wg zaleceń producenta dla stopu. W jego

dobrany ściśle wg zaleceń producenta dla stopu. W jego

skąd wchodzą silne kwasy np. siarkowy czy ortofosforowy.

skąd wchodzą silne kwasy np. siarkowy czy ortofosforowy.

Katoda jest zwykle płytka miedziana. Naczynie z

Katoda jest zwykle płytka miedziana. Naczynie z

elektrolitem umieszczane jest w zbiorniku z podgrzewaną

elektrolitem umieszczane jest w zbiorniku z podgrzewaną

wodą. W elektrolicie jest mieszadło mechaniczne

wodą. W elektrolicie jest mieszadło mechaniczne

zapewniające równomierne polerowanie powierzchni anody

zapewniające równomierne polerowanie powierzchni anody

oraz zapobiegające pasywacji.

oraz zapobiegające pasywacji.

Polerowanie elektrolityczne

Polerowanie elektrolityczne



Czynniki wpływające na przebieg

Czynniki wpływające na przebieg

procesu: skład i temperatura elektrolitu,

procesu: skład i temperatura elektrolitu,

warunki prądu, mieszanie elektrolitu,

warunki prądu, mieszanie elektrolitu,

czas trwania procesu, stopień obróbki

czas trwania procesu, stopień obróbki

przygotowawczej

przygotowawczej



Zalety : szybkość, łatwość procesu,

Zalety : szybkość, łatwość procesu,

wyeliminowanie możliwości powstania

wyeliminowanie możliwości powstania

odkształceń wywołanych obróbką

odkształceń wywołanych obróbką

mechaniczną

mechaniczną



Wady: duża różnorodność warunków

Wady: duża różnorodność warunków

polerowania, konieczność zachowania

polerowania, konieczność zachowania

stałości składu elektrolitu, możliwość

stałości składu elektrolitu, możliwość

korozji punktowej

korozji punktowej

Polerowanie elektrolityczne

Polerowanie elektrolityczne

Masy osłaniające

Masy osłaniające

(ogniotrwałe)

(ogniotrwałe)



Masy osłaniające używane są w technice

Masy osłaniające używane są w technice

dentystycznej do sporządzania form

dentystycznej do sporządzania form

odlewniczych w procesie odlewania metali i ich

odlewniczych w procesie odlewania metali i ich

stopów, do sporządzania modeli powielanych

stopów, do sporządzania modeli powielanych

oraz do lutowania (a właściwie do

oraz do lutowania (a właściwie do

unieruchomienia metalowych części protez przed

unieruchomienia metalowych części protez przed

ich zlutowaniem).

ich zlutowaniem).

Masy osłaniające

Masy osłaniające

(ogniotrwałe)

(ogniotrwałe)



W masach tych są

W masach tych są

zatapiane (wykonane

zatapiane (wykonane

wcześniej z wosku i

wcześniej z wosku i

umieszczone na stożkach

umieszczone na stożkach

odlewniczych w

odlewniczych w

pierścieniu) woskowe

pierścieniu) woskowe

elementy protez,

elementy protez,

przeznaczone do zamiany

przeznaczone do zamiany

na metal w procesie

na metal w procesie

odlewniczym (technika

odlewniczym (technika

traconego wosku).

traconego wosku).

by dr Paweł Mieszkowski

Modele powielane

Modele powielane



Na nich

Na nich

modelowane są

modelowane są

szkielety protez

szkielety protez

szkieletowych, a

szkieletowych, a

także protezy stałe

także protezy stałe

Powielenie modelu z masy
ogniotrwałej

Foto Z.Leszcz

Etap laboratoryjny

Etap laboratoryjny

Foto- katalog
firma DENTAURUM

Foto Z.Leszcz

Etap laboratoryjny cd.

Etap laboratoryjny cd.

Modelowanie konstrukcji szkieletu z

wosku odlewniczego

Etap laboratoryjny cd.

Etap laboratoryjny cd.

Foto Z.Leszcz

Foto Z.Leszcz

Etap laboratoryjny cd.

Etap laboratoryjny cd.

Odlanie konstrukcji metalowej

Masy ogniotrwałe

Masy ogniotrwałe



Zależnie od temperatury topnienia

Zależnie od temperatury topnienia

metali lub ich stopów dzielimy je na:

metali lub ich stopów dzielimy je na:

1. masy stopów łatwo topliwych –

1. masy stopów łatwo topliwych –

do 150

do 150

°

°

C (np. gips)

C (np. gips)

2. masy stopów średnio topliwych –

2. masy stopów średnio topliwych –

700-1200

700-1200

°

°

C (do stopów złota, srebro-

C (do stopów złota, srebro-

palladowych)

palladowych)

3. masy stopów wysoko topliwych –

3. masy stopów wysoko topliwych –

1500-1800

1500-1800

°

°

C (do stopów chromo-

C (do stopów chromo-

kobaltowych, chromoniklowych)

kobaltowych, chromoniklowych)



Cechy mas ogniotrwałych ze względu na

Cechy mas ogniotrwałych ze względu na

dokładność odlewów metalowych:

dokładność odlewów metalowych:

- łatwość użycia, odpowiednio krótki czas

- łatwość użycia, odpowiednio krótki czas

wiązania

wiązania

- gładka powierzchnia po stężeniu

- gładka powierzchnia po stężeniu

- zwiększanie objętości pod wpływem wyższych

- zwiększanie objętości pod wpływem wyższych

temperatur

temperatur

- obojętność chemiczna dla metali i stopów

- obojętność chemiczna dla metali i stopów

- wytrzymałość na zgniatanie, aby siły

- wytrzymałość na zgniatanie, aby siły

wtłaczające metal do formy nie zniszczyły

wtłaczające metal do formy nie zniszczyły

kształtu masy

kształtu masy

- drobnoziarnistość, aby odlew miał jak

- drobnoziarnistość, aby odlew miał jak

najgładszą powierzchnię

najgładszą powierzchnię

- łatwość oddzielenia od powierzchni odlewu po

- łatwość oddzielenia od powierzchni odlewu po

jego wykonaniu

jego wykonaniu

Masy ogniotrwałe

Masy ogniotrwałe



Nowoczesne

Nowoczesne

masy osłaniające

masy osłaniające

składają

się

z

fabrycznie

składają

się

z

fabrycznie

przygotowanych porcji proszku i

przygotowanych porcji proszku i

płynu, które należy zarabiać w

płynu, które należy zarabiać w

specjalnych

naczyniach

specjalnych

naczyniach

mechanicznie w podciśnieniu i

mechanicznie w podciśnieniu i

wlewać do pierścienia odlewowego

wlewać do pierścienia odlewowego

na wibratorze. Wszystkie masy

na wibratorze. Wszystkie masy

zawierają krzemionkę (wypełniacz

zawierają krzemionkę (wypełniacz

trudnotopliwy pod postacią kwarcu

trudnotopliwy pod postacią kwarcu

lub krystobalitu) oraz środek

lub krystobalitu) oraz środek

wiążący

(półwodny

siarczan

wiążący

(półwodny

siarczan

wapnia, lub związki fosforu – w

wapnia, lub związki fosforu – w

zależności

od

temperatury

zależności

od

temperatury

wypalania)

wypalania)

Masy ogniotrwałe-ekspansja

Masy ogniotrwałe-ekspansja



Masa osłaniająca podczas tężenia poprzez swoją ekspansję

Masa osłaniająca podczas tężenia poprzez swoją ekspansję

wyrównuje kurczliwość metalu. Kurczliwość metalu wynosi

wyrównuje kurczliwość metalu. Kurczliwość metalu wynosi

średnio 1-2% - jest to różnica pomiędzy formą a stężałym

średnio 1-2% - jest to różnica pomiędzy formą a stężałym

metalem wypełniającym formę (ODLEW JEST MNIEJSZY NIŻ

metalem wypełniającym formę (ODLEW JEST MNIEJSZY NIŻ

FORMA). Masa powinna zawierać składniki, które będą

FORMA). Masa powinna zawierać składniki, które będą

wyrównywały kurczenie się metalu podczas zastygania. Aby

wyrównywały kurczenie się metalu podczas zastygania. Aby

umożliwić ekspansję, należy pierścień metalowy wyścielić

umożliwić ekspansję, należy pierścień metalowy wyścielić

włókninową wkładką (paskiem) (obecnie bezazbestowe). W

włókninową wkładką (paskiem) (obecnie bezazbestowe). W

pierścieniach z tworzywa sztucznego nie ma konieczności

pierścieniach z tworzywa sztucznego nie ma konieczności

stosowania wkładki.

stosowania wkładki.



W masach osłaniających obserwuje się dwukrotną ekspansję:

W masach osłaniających obserwuje się dwukrotną ekspansję:

1.

1.

chemiczną (występuje podczas wiązania masy)

chemiczną (występuje podczas wiązania masy)

2.

2.

termiczną (podczas podgrzewania masy):

termiczną (podczas podgrzewania masy):

I faza: przy podgrzewaniu do temp 100

I faza: przy podgrzewaniu do temp 100

°

°

C

C

II faza w temperaturze 500-600

II faza w temperaturze 500-600

°

°

C

C



Rema Dynamic

Rema Dynamic

drobnoziarnista,

drobnoziarnista,

szybkowiążąca masa

szybkowiążąca masa

osłaniająca stosowana

osłaniająca stosowana

do wykonywania

do wykonywania

struktur metalowych

struktur metalowych

protez szkieletowych.

protez szkieletowych.

zastosowanie

zastosowanie

: do

: do

super precyzyjnych

super precyzyjnych

odlewów w technice

odlewów w technice

koron teleskopowych,

koron teleskopowych,

zasuw i frezotechnice

zasuw i frezotechnice

Castorit Super - precyzyjna
masa osłaniająca do stopów
zawierających metale szlachetne
w technice koron i mostów.

 

 Nie zawiera węgla.

 

 Dobra konsystencja mieszanki.

 

 Jedwabiście gładkie odlewy.

 

 Dokładne pasowanie.

 

 Kontrolowana ekspansja.

 

 Łatwe uwalnianie z pierścieni

odlewniczych.

 

 Stabilność termiczna.

 

 Czas stosowania 4 min.

Zalewanie pierścienia masą

Zalewanie pierścienia masą

ogniotrwałą

ogniotrwałą

 

 

Technika tłoczenia

Technika tłoczenia

wgłębnego

wgłębnego

Erkopress

Erkoform

Technika tłoczenia

Technika tłoczenia

wgłębnego

wgłębnego

Technika tłoczenia

Technika tłoczenia

wgłębnego

wgłębnego

MiniStar, BioStar

MiniStar, BioStar

Koniec

Koniec