LEKI
IMMUNOTROPOWE
SZCZEPIONKI
Szczepionki swoiste
Zawierają osłabione drobnoustroje pozbawione cech
chorobotwórczych (z zachowaniem właściwości antygenowych),
drobnoustroje zabite lub fragmenty ścian bakteryjnych, albo
produkty ich rozpadu. szczepionki zawierają adiuwanty
nasilające wyindukowaną odporność. Odporność czynna po
podaniu szczepionki rozwija się w ciągu kilku tygodni. Niektóre
szczepionki możemy wprowadzić drogą doustną i donosową.
Szczepienia profilaktyczne poddaje się osoby zdrowe, gdyż
współistniejące lub utajone choroby mogą ulec zaostrzeniu.
Wprowadzenie do organizmu szczepionki powoduje wystąpienie
odczynów ogólnych i miejscowych, takich jak złe samopoczucie,
wzrost temp. , dreszcze, bóle głowy i mięśni.
Do najczęściej stosowanych
szczepionek swoistych należą:
Vaccina Di-Per-Te szczepionka przeciwko
błonnicy,tężcowi,krztuścowi
Vaccina Poliomyelitis szczepionka przeciwko wirusowemu
porażeniu dziecięcemu
Vaccina Rubella Virus szczepionka przeciwko różyczce
Vaccina Hepatis B virus (HBV) szczepionka przeciwko
wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
Vaccina Rables Inactivated szczepionka przeciwko wściekliżnie
Vaccina Measles Virus szczepionka przeciwko odrze
Vaccina Mumps Virus szczepionka przeciwko wirusowemu
zapaleniu przyusznic
Szczepionki nieswoiste
Otrzymywane najczęściej z gronkowców, paciorkowców, pałeczek
ropy błekitnej, zapalenia płuc i dwoinek rzeżączki. Nieswoiste
szczepionki pobudzają odporność naturalną i wzmagają
odporność swoistą tylko w stosunku do drobnoustrojów zawartych
w ich składzie. Powodują one wzrost aktywności fagocytarnej i
bakteriobójczej, zwiększają liczbę limfocytów B i T oraz wywołują
wzrost miana immunoglobulin w surowicy. Szczepionki nieswoiste
są podawane w seriach co kilka dni. Wywołują takie objawy jak:
wzrost temp., dreszcze czasem objawy alergiczne, a także
zaczerwienienia i obrzęk.
Do najczęściej stosowanych
szczepionek nieswoistych należą:
Szczepionka wg Delbeta zawiesina bulionowa ropotwórczych
drobnoustrojów zabitych przez ogrzewanie. Działanie jej polega na
nieswoistym bodźcowym działaniu białek bakterii i bulionu. Stosowanie
podskórnie, domięśniowo lub w postaci maści-czyraki, pojedyncze i
mnogie, ropnie, anginy, zapalenia szpiku.
Panodin mieszanina nieswoistych ciał antygenowych pochodzenia
bakteryjnego .Stosowana w początkowych okresach gorączkowych, grypie,
zapaleniu migdałków.
Neoflaminum wieloważna szczepionka bakteryjna stosowana
domięśniowo w przewlekłych stanach zapalnych pęcherza,pochwy.
Vaccineurin wieloważna szczepionka stosowana w zapaleniach nerwu
trójdzielnego,w nerwobólach i półpaśću.
Poliowakcyna szczepionka działająca swoiśćie zapobiegawczo i
nieswoiście bodźcowo .Stosowana w zakażeniach nosa, gardła, w
przewlekłym zapaleniu oskrzeli.
Broncho-Vaxom pobudza odpowiedź humoralną i komórkową, wzmaga
aktywność makrofagów. Stosowana w przewlekłych nieżytach
oskrzeli,krtani,migdałów.
Uro-Vaxom zawiera wyciąg z E.coli . Pobudza limfocyty B i T
wytwarza IgA pobudza wytwarzanie interferonu.Stosuje się w
nawracających infekcjach dróg moczowych.
IRS-19 vaccinum pernasale- preparat zawiera 19 drobnoustrojów
produkowany w aerozolu stosowanym donosowo. Stosowany w
nieżytach nosa, gardła, zapaleniu oskrzeli.
Immunoglobuliny
Są to gotowe przeciwciała, bierna forma zwiększenia odpornośći, polega
na stosowanie preparatów immunoglobuliny.
Immunoglobulina A IgA jest wydzielana przez błonę śluzową układu
oddechowego i występuje w plazmie. Na powierzchni błony śluzowej IgA
zapobiega wnikaniu antygenów do organizmu.
Immunoglobulina M IgM jest wytwarzana jako pierwsza w odp. Na
antygen
Immunoglobulina G IgG jest immunoglobulina wiążącą się z bakteriami i
niektórymi drobnoustrojami, może neutralizować wirusy i toksyny.
Immunoglobulina E IgE wiążę się z matocystami i komórkami
zasadochłonnymi (bazofile) i pośredniczy w wydzielaniu histaminy,
uczestniczy w niektórych reakcjach alergicznych.
LEKI IMMUNOSTYMULUJĄCE
Znalazły zastosowanie w niedoborach odporności, zakażeniach
wirusowych, a także w immunoterapii nowotworów.
Picybanil zawiera osłabione bakterie mało zjadliwego szczepu
Streptococcus haemolyticus. Powoduje zwiększenie wytwarzania
interlekuliny I, zwiększa liczbę limfocytów,a także powoduje wzrost
interferonu. W badaniach klinicznych ustalono, ze picybanil wstrzyknięty w
okolicę guza nowotworowego powoduje jego rozpad.
MVE-2 modyfikuje odpowiedź odpornościową aktywując makrofagi,
wzmaga produkcję interferonu. Jest stosowany w immunoprofilaktyce i
immunoonkoterapii.
Tuftsyna Pobudza makrofagi i granalocyty powodując wzrost ich
ruchliwośći. Fagocytozy oraz nasilenie reakcji na przeciwciała, działania
hamujące wzrost guzów nowotworowych. A także zwiększenie działania
bakteriobójczego. Zespół niedoboru tuftsyny pojawia się po usunięcie
śledzieony. Opisano także przypadki genetycznego niedoboru tuftsyny.
Brak tuftsyny prowadzi do nawracających zakażeń.
Interleukina 2 badania kliniczne koncentrują się na możliwości
odtworznia immunokompetycyjności w chorobach nowotworowych oraz u
chorych z deficytem odporności w zespole AIDS. Wykazuje minimalną
toksyczność. Do najczęściej występujących działań niepożądanych należy
zaliczyć: wzrost temp.
Proleukina rIL jest otrzymywana drogą rekombinacji DNA. Objawy
niepożądane: zespół objawów grypopodobnych, wzrost temp., senność,
śpiączke, duszność, zaburzenia rytmu serca. Interakcje zmniejsza działanie
leków kardio- netrotoksycznych.
Filgrastim wstrzyknięty podskórnie powoduje szybki wzrost liczby
neutrofili i monocytów we krwi obwodowej.
Molgramostim jest stosowany w leczeniu leukopenii spowodowanej
niewydolnością szpiku oraz u chorych leczonych przeszepami szpiku
kostnego.
Ribomunyl zawiera rybosomy bakteryjne, preparat pobudza swoista i
nieswoista odpowiedź komórkową i humoralną. Stosowany jest w
zapobieganiu nawracających infekcji.
Interferony stanowią grupę protein wydzielanych przez komórki
eukariotyczne. Są interferony alfa, beta, gamma. Jest stosowany w
zakażeniach wirusowych . Interferon gamma jest stosowany w
chemioterapii nowotworów i zakażeniach wirusowych oraz miejscowo w
dermatologii i okulistyce. Interferon może wywoływać wzrost temp.,
dreszcze, bóle mięśniowe, złe samopoczucie, zmęczenie. Może
powodować również łysienie.
Hormony grasiczne ich działanie wiąże się z przywracaniem
upośledzonej odporności komórkowej. Spełniają one ważną rolę w
utrzymaniu homeostazy ustrojowej. W lecznictwie znalazły zastosowanie 2
hormony:
Tymozyna
wykryto ją we krwi zwierząt i człowieka. Jest używana w
stanach nowotworowych oraz w cięzkich zakażeniach wirusowych.
Tymopoetyna
pobudza limfocyty B i T. aktywuję makrofagi, i granalocyty.
o
Bestatyna w badaniach klinicznych wykazała mała toksyczność,
stosowana w immunoterapii nowotworów powoduje remisje i przedłuża
życie.
Biostymina jest zawarta w wodnym wyciągu liści aloesu. Wzmaga ona
przede wszystkim odpowiedź humoralną ustroju na antygen, we krwi
obwodowej zwiększa również liczbę limfocytów T. Jest stosowana w
przewlekłych i nawracających zakażeniach bakteryjnych i niedoborach
odpornościowych. Przypisuje jej się także przyspieszające gojenie ran.
Lewamizol jest środkiem przeciwrobaczym to działanie jest
uwarunkowane pobudzeniem receptorów nikotynowych, a następnie
blokowaniem połączeę nerwowo-mięśniowych pasożyta, w wyniku czego
porażone pasożyty są wydalena z kałem. Lewamizol przyspiesza
dojrzewanie komórek T i pobudza fagocytozę.
Izoprynozyna przyspiesza dojrzewanie i różnicowanie limfocytów T.
Stosuje się ją w niedoborach odpornościowych, w nawracających
zakazeniach bakteryjnych i wirusowych. Wykazuje również działanie
przeciw wirusowi HIV.
Imutiol zwiększa również liczbę limfocytów , poprawia stan kliniczny oraz
wskaźniki odpornościowe w AIDS i przedłuża przeżycie chorych. Hamuje
replikacje wirusa ale nie zapobiega ona zakażeniom AIDS- chory dalej jest
źródłem zakażeń.
LEKI IMMUNOSUPRESYJNE
Leki te są wykorzystywane głównie:
1. zapobieganiu reakcjom na przeszczep alkogeniczny w transplantologii
2. do zniesienia reakcji przeszczepu na antygen gospodarza
3. do leczenia zaburzń w układzie immunologicznym np. w anemii,
łuszczycy
Glikokortykosteroidy przenikają przez błonę komórkową limfocytów i
wiążą się ze specyficznymi receptorami w cytoplaźmie. Aktywny kompleks
receptor-glikokortykosteroid wnika do jądra komórkowego i jest związany z
chromatyną jądrową, co hamuje synteze DNA i RNA.
Cyklosporyna A wykazuje wybitne właściwości immunosupresyjne przy
jednoczesnym braku działania toksycznego na szpik kostny,związku z
czym jest cennym lekiem szeroko stosowanym w transplantologii.
Zwiększa szanse i przedłuża czas przeżycia przeszczepów u ludzi.
Wykazuje odwracalne działanie hamujące reakcje komórkowe oraz reakcje
na przeciwciała, nie działa hamująco na ostre reakcje zapalene. Zapobiega
także powstawaniu opóźnionej nadwrażliwości.
Azatiopryna ułatwia przyjęcie przeszczepów i jest wykorzystywana w
chorobach z autoimmunizacji: przewlekłe zapalenie wątroby, nabyta
niedokrwistość hemolityczna. Główne dzialanie niepożądane to depresja,
nudności, wymioty, łuszczenie skóry.
Cyklofosfamid zmniejsza liczbę limfocytów, jest stosowany w chorobach
autoimmunizacji, lek ten znalazł również zastosowanie w transplantologii
podczas przeszczepu nerek i szpiku kostnego.
Chlorambucil stosuje się w dychawicy oskrzelowej, stwardnieniu
rozsianym, chorobie reumatoidalnej. Długotrwałe stosowanie go może
powodować neuropatię, a nawet nieodwracalne uszkodzenie szpiku
kostnego, u kobiet zaburzenia miesiączkowania.
Globuliny antylimfocytarne znalazły zastosowanie w transplantologii,
są stosowane dożylnie. Działania niepożądane: wzrost temp., zaczerwinie
skóry, reakcje alergiczne, może pojawić się anemia.