Profilaktyka zakażenia

wirusem HIV

w pracy personelu

medycznego

Profilaktyka



Zapobieganie
problemom zanim
one wystąpią



„Wiedząc więcej,
mniej się
obawiam”

Współczesna

profilaktyka

„…jest rozbudowaną

dziedziną obejmującą

teoretyczną i

praktyczną wiedzę na

temat: czynników

ryzyka

i czynników chroniących

przed problemami”

Ryzyko zakażenia wirusem HIV

personelu medycznego związane jest

z ekspozycją na krew

Zakażenie wirusem

HIV w kontakcie

personelu

medycznego z

chorym może

szerzyć się:



od pacjenta do

personelu



od pacjenta do pacjenta



od personelu do
pacjenta

Ryzyko zakażenia wirusem HIV oraz

innymi chorobami przynoszonymi

drogą krwi zależy od:



ostrożności,



doświadczenia
personelu.



zakaźności choroby



ilość materiału
zakaźnego



częstość narażania
na kontakt
(ekspozycji)

Ryzyko zawodowe zakażenia wirusem HIV od

pacjentów w placówkach służby zdrowia jest

niskie i wynosi około



0,3% ekspozycja przezskórna (wirus

przedostał się do organizmu

personelu w wyniku zakłucia igłą na

której znajdowała się krew pacjenta

zakażonego wirusem HIV)



0,09% ekspozycja na błony śluzowe

krwi lub płynów biologicznych

szczególnie z domieszką zakażonej

krwi.

Jak więc zminimalizować
zawodowe ryzyko?



Aby

zminimalizować

zawodowe

ryzyko zakażenia wirusem HIV i
innymi chorobami przenoszonymi
drogą krwi, wszyscy pracownicy
medyczni winni zapoznać się

i przyswoić procedury oceny ryzyka
i zapobiegania zakażeniu:

Czyli:



stosowanie podstawowych środków ostrożności
zawsze i wszędzie, w przypadku każdego
pacjenta, bez względu na rozpoznanie,



zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia
gwarantującego kontrolę zakażenia



zapewnienie edukacji personelu
pielęgniarskiego

i innego medycznego



ocenę przestrzegania zasad bezpieczeństwa
pracy

Wirus HIV może być przenoszony do

pacjentów poprzez :



skażone narzędzia ponownie używane bez

odpowiedniej sterylizacji;



transfuzję krwi zakażonej HIV



zakażone przeszczepy skóry oraz

narządów



nasienie pochodzące od zakażonych

dawców



kontakt z krwią lub innymi płynami

biologicznymi personelu zakażonego HIV

Wirus może być przenoszony do

pracowników medycznych poprzez:



przerwanie ciągłości skóry igłą lub innym
narzędziem zanieczyszczonym krwią
zakażoną



ekspozycję uszkodzonej skóry i otwartych
ran personelu na krew lub inne płyny
biologiczne pacjenta zakażonego HIV



pryśniecie na błony śluzowe jamy ustnej i
oczu

W pracy personelu medycznego w

każdym przypadku po ekspozycji

należy przeprowadzić odkażenie:



jeżeli poszło do przekłucia skóry - umyć tę

okolicę wodą i mydłem



jeżeli na skórze znajduje się krew

niezależnie czy została ona uszkodzona,

otarta lub są na niej zmiany - umyć ją

dobrze woda z mydłem



jeżeli skażone są oczy - wypłukać okolicę

oczu delikatnie i dokładnie przy otwartych

powiekach - wodą lub 0,9% NaCl



jeżeli krew dostała się do jamy ustnej -

należy ją wypluć- przepłukać usta

kilkanaście razy.



Po ekspozycji na wirusa HIV ważne jest by rozpocząć

profilaktykę jak najszybciej, najlepiej w ciągu 1-2

godzin.

Doraźnie można podać 200 – 300 mg zydowudyny

AZT, preparaty Azovir® Retrovir® lub wyjątkowo

jednorazową dawkę innego leku antyretrowirusowego

Czas od ekspozycji do wdrożenia profilaktyki nie

powinien przekraczać 24-36 godzin.

Decyzje o rozpoczęciu podawania leków podejmuje

lekarz specjalista chorób zakaźnych



Profilaktykę poekspozycyjną lekami

antyretrowirusowymi prowadzić należy przez 4

tygodnie.



Badania na obecność przeciwciał anty-HIV należy

wykonać po 6 tygodniach, 3 i 6 miesiącach po

ekspozycji.



Pobierając krew należy pobrać ją do badań

serologicznych, anty-HIV, anty-HCV, HBsAg, anty-HBc.



Jeżeli okaże się iż pacjent będący potencjalnym źródłem

zakażenia nie jest zakażony HIV, można profilaktykę

przerwać.

Podstawowy schemat profilaktyki
poekspozycyjnej zawiera dwa nukleozydowe
inhibitory odwrotnej transkryptazy NRTI



Zydowudyna AZT, praparaty Azowir®, Retrovir® co 8 godzin dawka

200 mg doustnie; Combivir® co 12 godzin 300 mg doustnie



Lamiwudyna 3TC® lub preparat złożony Combivir® co 12 godzin 150

mg doustnie.

Rozszerzony schemat profilaktyki poekspozycyjnej zawiera dwa

nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy NRTI i inhibitor

proteazy PI:



Zydowudyna AZT, ZDV, praparaty Azowir®, Retrovir® co 8 godzin

dawka 200 mg doustnie



praparaty Azowir® , Retrovir® co 12 godzin dawka 300 mg doustnie



preparat złożony Combivir®



Lamiwudyna 3TC® lub preparat złożony Combivir® co 12 godzin 150

mg doustnie



Indinavir preparat Crixivan® co 8 godzin dawka 800 mg doustnie ( 1

godz. przed lub 2 godz. po posiłku popijając 2000 ml płynów

dziennie).

Poczucie bezpieczeństwa pracy
personelu medycznego zapewni:



świadomość istnienia ryzyka zawodowego



znajomość metod zapobiegania zakażeniom HIV oraz

innych chorób zakaźnych, procedur informowania

i postępowania po ekspozycji



zapewnienie środków ochrony osobistej (rękawiczki,

okulary ochronne, plastykowe fartuchy oraz inny

sprzęt ochronny)



mycie rąk wodą i mydłem przed i po każdej

czynności



dostęp do specjalnych pojemników na zużyte igły



zapewnienie odpowiednich środków odkażających

(środków odkażających i czyszczących)



dokładna dezynfekcja i sterylizacja sprzętu

Poczucie bezpieczeństwa pracy
personelu medycznego zapewni:



właściwe postępowanie z brudną bielizną



zapewnienie poradnictwa poekspozycyjnego,

możliwości leczenia i opieki wraz z odległą

obserwacją stanu zdrowia



zapewnienie opieki pracownikom służby zdrowia

zakażonym wirusem HIV



możliwość pracownikom zakażonym HIV zmiany

miejsca pracy lub kontynuacja ich zatrudnienia

gdy stan zdrowia to umożliwia



kontrola pracy i nadzorowanie pracy personelu

medycznego pod względem podstawowych zasad

ostrożności.

Aby bezpiecznie składować odpady
zanieczyszczone płynami
biologicznymi należy:



odpady stałe zanieczyszczone krwią,
preparaty laboratoryjne, igły lub tkanki
po umieszczeniu w szczelnych
pojemnikach spalić w piecach.



odpady płynne, krew, inne płyny
biologiczne należy wylać do klozetu lub
do odpływu połączonego z odpowiednim
kanałem ściekowym.

Zalecenia dla osoby
eksponowanej powinny
obejmować:



wstrzemięźliwość seksualną bądź
przestrzeganie zasad bezpiecznego
seksu



unikanie ciąży do czasu zdiagnozowania
zakażenia HIV



powstrzymywania się od karmienia
piersią



powstrzymywania się od oddawania
krwi, plazmy, tkanek, spermy

Koszt leczenia stosowanych

leków

i wykonywanych badań

ponosi pracodawca.



Profilaktyka poekspozycyjna oraz

leczenie antyretrowirusowe znacznie

zmniejszają ryzyko rozwinięcia

zakażenia

.



Nie wolno zapomnieć, że złożenie

przez pracowników medycznych

raportu o ekspozycji, wykonanie testu

oraz poradnictwo jest sytuacją silnie

stresującą.



Pracownicy medyczni powinni być poinformowani o

standardach postępowania w przypadku skaleczenia lub

innego rodzaju ekspozycji na zakażenie wirusem HIV.



Nie powinni lekceważyć takich sytuacji i natychmiast po

wypadku

poinformować

przełożonego

o

rodzaju

ekspozycji, podjętych czynnościach, wypełnić formularz

wypadku, załączyć informację o rodzaju zranienia, podać

świadków zdarzenia oraz dane pacjenta, gdy są znane.



Ofiara wypadku powinna poinformować wskazaną przez

dyrektora placówki osobę odpowiedzialną za dalsze

postępowanie. Natychmiast po zdarzeniu pielęgniarka

powinna skorzystać z profesjonalnej porady oraz

wykonać test.