Andragogika

–wykład

Pojęcie andragogiki

Andragogika (gr. andròs- mężczyzna,

agõ- prowadzę), pedagogika dorosłych,

jedna z nauk pedagogicznych zajmująca

się badaniem zagadnień kształcenia,

samokształcenia i wychowania

młodzieży pracującej i dorosłych.

W.Okoń

„Słownik pedagogiczny”

Przedmiot andragogiki

• Człowiek dorosły jako swoisty uczeń
• Swoistość procesów kształcenia

dorosłych

• Specjalna struktura organizacyjna

form edukacji dorosłych

• Odrębne tradycje i rozwój

Przedmiot andragogiki

Przedmiotem tym jest edukacja młodzieży

pracującej i ludzi dorosłych, rozumiana jako

ogół procesów oświatowo –wychowawczych,

obejmujących kształcenie i samokształcenie,

wychowanie i samowychowanie oraz

wielostronnie pojmowaną działalność

oświatową.

T. Wujek „Wprowadzenie do andragogiki”

Zadania andragogiki

• Szukanie odpowiedzi na pytanie, jak

przebiegają procesy wychowawcze w tej fazie

życia człowieka;

• Wykrywanie związków i zależności między

zjawiskami wychowawczymi i formułowanie

wniosków w postaci zdań ogólnych;

• Dostarczanie wiedzy potrzebnej do

racjonalnego przekształcania rzeczywistości

wychowawczej;

• Ustalenie celów i zasad edukacji dorosłych w

związku z rozwojem społeczno-ekonomicznym

społeczństwa.

Działy andragogiki

• Andragogika ogólna

• Teoria wychowania dorosłych

• Dydaktyka dorosłych

• Andragogika edukacji kulturalnej

• Andragogika porównawcza

• Historia oświaty dorosłych i myśli

andragogicznej

Współdziałanie andragogiki z

innymi naukami

• Nauki o wychowaniu

• Pedagogika ogólna
• Pedagogika społeczna

• Filozofia

• Antopologia filozoficzna
• Ontologia
• Etyka
• Logika

Współdziałanie andragogiki z

innymi naukami

• Psychologia

• Psychologia społeczna

• Socjologia

• Socjologia oświaty

• Nauko przyrodnicze

• Fizjologia
• anatomia

• Edukacja dorosłych w pojęciowym

zgiełku

• Wyk.II

Pojęcia funkcjonujące w

andragogice

• Edukacja ustawiczna (lifelong education)
• Edukacja ciągła (continuing education)
• Kształcenie się całożyciowe (lifelong

learning)

• Kształcenie dalsze ( further education)
• Kształcenie powrotne (recurrent education)
• Edukacja formalna
• Edukacja nieformalna
• Edukacja pozaformalna

Epoka

Zmieniająca się pojęciowość

andragogiki

Moderniz
m

Oświata dorosłych
Kapitał ludzki
Kształcenie ustawiczne

Przejście paradygmatyczne I

Późna
nowoczesn
ość

Kapitał społeczny
Uczenie się całożyciowe
Oświata dorosłych

Przejście paradygmatyczne II

Ponowocz

esność

Życie jako proces poznania i

budowania postawy

refleksyjności wobec siebie,

innych ludzi i świata. Edukacja

„roztopiona” w świecie życia.

Kryteria

różnicujące

społeczeństwo

modernistyczne

Organizacja

społeczeństwa

System społeczny

Dominujący typ
aktywności

Gra przeciw naturze

Racjonalność

społeczna

Instytucjonalno-

techniczna

Typ wiedzy

Obiektywna

Kompetencje

Wykonawcze

Orientacja życiowa

Przystosowanie linearna,

stabilna

Typ biografii

linearna, stabilna

Typ tożsamości

„ja przedmiotowe”

Funkcja edukacji

adaptacyjna

Edukacja dorosłych

Brak autonomii

(podporządkowane
szkole)

społeczeństwo

Późnej nowoczesności ponowoczesności

Struktura interakcyjna socjetalność
Gra z ludźmi

Gra z symbolami

Emancypacyjna

komunikacyjna

Intersubiektywna

subiektywna

Interpersonalne

reflaksyjność

Podmiotowość

wolność

Układ biograficznych

sekwencji

Sfragmentaryzowana,

indywidualna

„ ja podmiotowe”

Mozaikowa, zmienna

Emancypacyjna

Rozwojowa

autonomiczna

Brak autonomii

(roztopiona w
codzienności)

Edukacja jako nauczanie

Oświata dorosłych jest to proces, w którym osoby

nie uczęszczające już do żadnej szkoły z pełnym
wymiarem godzin nauki (chyba, że tego typu
program nauki został specjalnie przygotowany dla
dorosłych) podejmują systematyczną i
zorganizowaną działalność oświatową z zamiarem
dokonania zmian w swoim zasobie wiadomości,
umiejętności, w sowich postawach i sądach lub też
w celu lepszego zrozumienia, rozpoznania i
rozwiązania problemów osobistych oraz problemów
danej społeczności.

Lowe 1982

Edukacja ustawiczna

Celem kształcenia ustawicznego

jest nieustanne przyswajanie przez
dorosłych tych wiadomości,
umiejętności i wzorów życia, dzięki
którym są oni w stanie zrozumieć
zmieniające się warunki życia
społecznego, pracy, nauki i
wypoczynku i optymalnie w tych
warunkach funkcjonować.

Edukacja jako uczenie się

Większość uczenie się dorosłych dokonuje się
nieformalnie. Przebiega ono poprze interakcje z
osobami kochanymi, z naszymi przyjaciółmi,
sąsiadami, kolegami z pracy. Ma miejsce poprzez
członkowstwo w stowarzyszeniach i różnego
rodzaju organizacjach, w których jednostki i
grupy realizują swoje zainteresowania.[…]
Odbywa się poprzez angażowanie w sfer
publiczną, w sferę pracy, która sama w sobie jest
ważnym źródłem kapitału społecznego

Fiedl 2000

Kryteria

różnicujące

Epoka industrialna Epoka

informatyczna

Cele edukacji

Kompetencje
intelektualne dla

nielicznych,
podstawowe
umiejętności i
algorytmy działania

dla wielu

Kompetencje
intelektualne dla

wszystkich

Charakter

zatrudnienia

Model fabryki;
pionowa organizacja
biurokratyczna

Uczące się
organizacje oparte
na kooperacji

zatrudnionych

Charakter

różnicowania

populacji

Zdolności wrodzone

Umiejętności
transakcyjne

Postępowanie

różnorodności

Selekcja elit,

edukacja masowa dla
całych populacji

Rozwojowy model

edukacji przez całe
życie dla szerokiej
populacji

Pedagogika

Transmisja wiedzy

Wytwarzanie wiedzy

Sposoby

uczenia się

Uczenie się
indywidualne

Uczenie się
zespołowe

Epoka

Zmieniająca się pojęciowość
andragogiki

Modernizm Oświata dorosłych

Kapitał ludzki
Kształcenie ustawiczne

Przejście paradygmatyczne I

Późna
nowoczesno

ść

Kapitał społeczny
Uczenie się całożyciowe
Oświata dorosłych

Przejście paradygmatyczne II

Ponowoczes
ność

Życie jako proces poznania i

budowania postawy

refleksyjności wobec siebie,
innych ludzi i świata. Edukacja

„roztopiona” w świecie życia.

Edukacja w

ponowoczesności

• Kontekstualna refleksyjność
• Indeterminizm
• Ekspresywność
• Otwartość
• Uczestnictwo
• Heterodoksyjność
• Fenomenalizm
• Krytycyzm
• Re-różnicowanie