Miastenia
Miastenia
Miastenia
Miastenia
– należy do chorób
– należy do chorób
autoimmunologicznych. Istotą
autoimmunologicznych. Istotą
choroby są zaburzenia
choroby są zaburzenia
przewodzenia bodźców do
przewodzenia bodźców do
mięśni w miejscu połączenia
mięśni w miejscu połączenia
nerwu z mięśniem,
nerwu z mięśniem,
spowodowane niedoborem
spowodowane niedoborem
receptorów, acetylocholiny w
receptorów, acetylocholiny w
płytkach ruchowych.
płytkach ruchowych.
Epidemiologia
Epidemiologia
Kobiety chorują 2 – 3 razy
Kobiety chorują 2 – 3 razy
częściej od mężczyzn. Dwie
częściej od mężczyzn. Dwie
największe grupy chorych
największe grupy chorych
stanowią młode kobiety w
stanowią młode kobiety w
wieku 20 – 35 lat i starsi
wieku 20 – 35 lat i starsi
mężczyźni w wieku 60 – 75 lat.
mężczyźni w wieku 60 – 75 lat.
Patogeneza miastenii
Patogeneza miastenii
związana
związana
jest z grasicą, której rozrost
jest z grasicą, której rozrost
obserwowany jest w około 60%
obserwowany jest w około 60%
przypadków, szczególnie u osób
przypadków, szczególnie u osób
młodych (rola grasicy – wiąże się z
młodych (rola grasicy – wiąże się z
zaburzonym mechanizmem
zaburzonym mechanizmem
eliminacji komórek
eliminacji komórek
odpornościowych, produkujących
odpornościowych, produkujących
autoprzeciwciała przeciwko
autoprzeciwciała przeciwko
receptorom acetylocholinowym –
receptorom acetylocholinowym –
u około 15% stwierdza się
u około 15% stwierdza się
grasiczak, który jest gruczolakiem
grasiczak, który jest gruczolakiem
o małym na ogół stopniu
o małym na ogół stopniu
złośliwości.
złośliwości.
Kliniczny podział miastenii wg
Kliniczny podział miastenii wg
Ossermana:
Ossermana:
•
Grupa I – miastenia oczna,
Grupa I – miastenia oczna,
•
Grupa IIA – łagodna miastenia
Grupa IIA – łagodna miastenia
uogólniona,
uogólniona,
•
Grupa IIB – umiarkowana do ciężkiej,
Grupa IIB – umiarkowana do ciężkiej,
miastenia uogólniona,
miastenia uogólniona,
•
Grupa III – miastenia ostra
Grupa III – miastenia ostra
(gwałtowna) lub ciężka uogólniona z
(gwałtowna) lub ciężka uogólniona z
niewydolnością oddechową,
niewydolnością oddechową,
•
Grupa IV – miastenia późna, ciężka, ze
Grupa IV – miastenia późna, ciężka, ze
znaczną symptomatologią opuszkową.
znaczną symptomatologią opuszkową.
Rozpoznanie opiera się o:
Rozpoznanie opiera się o:
•
wywiad,
wywiad,
•
stwierdzenie objawu apokamnozy, czyli
stwierdzenie objawu apokamnozy, czyli
wykazanie słabnięcia mięśni podczas pracy,
wykazanie słabnięcia mięśni podczas pracy,
np. przy osłabieniu mięśni opuszkowych
np. przy osłabieniu mięśni opuszkowych
poleca się pacjentowi liczenie do 50, przy
poleca się pacjentowi liczenie do 50, przy
obecnym objawie mowa staje się coraz
obecnym objawie mowa staje się coraz
bardziej nosowa i niewyraźna,
bardziej nosowa i niewyraźna,
•
dodatni wynik próby z chlorkiem
dodatni wynik próby z chlorkiem
edrofonium (Tensilonem): zmniejszeniu lub
edrofonium (Tensilonem): zmniejszeniu lub
zniesieniu objawów po dożylnym podaniu
zniesieniu objawów po dożylnym podaniu
10mg leku,
10mg leku,
•
badanie elektrofizjologiczne:
badanie elektrofizjologiczne:
- stwierdzenie tzw. dekrementu
- stwierdzenie tzw. dekrementu
miastenicznego w
miastenicznego w
elektrostymulacyjnej nużliwości,
elektrostymulacyjnej nużliwości,
- ocena wyniku badania
- ocena wyniku badania
elektromiograficznego pojedyńczego
elektromiograficznego pojedyńczego
włókna mięśniowego (wydłużenie
włókna mięśniowego (wydłużenie
tzw. jittera),
tzw. jittera),
•
badanie immunologiczne (wykrycie
badanie immunologiczne (wykrycie
przeciwciał anty – AChR i anty –
przeciwciał anty – AChR i anty –
MusK.
MusK.
Objawy choroby
Objawy choroby
Podstawowym objawem jest
Podstawowym objawem jest
nadmierna męczliwość mięśni
nadmierna męczliwość mięśni
(objaw apokamnozy):
(objaw apokamnozy):
•
opadanie powiek,
opadanie powiek,
•
diplopia – podwójne widzenie,
diplopia – podwójne widzenie,
•
zmiana mimiki twarzy, tzw.
zmiana mimiki twarzy, tzw.
uśmiech poprzeczny,
uśmiech poprzeczny,
•
opadanie żuchwy,
opadanie żuchwy,
•
osłabienie gryzienia, żucia, połykania
osłabienie gryzienia, żucia, połykania
pokarmów, nasilające się w miarę
pokarmów, nasilające się w miarę
jedzenia,
jedzenia,
•
osłabienie głosu, niewyraźna mowa w
osłabienie głosu, niewyraźna mowa w
miarę wydawania głosu,
miarę wydawania głosu,
•
opadanie głowy,
opadanie głowy,
•
osłabienie mięśni rąk w czasie
osłabienie mięśni rąk w czasie
wykonywania zwykłych czynności (mycie,
wykonywania zwykłych czynności (mycie,
czesanie, golenie się),
czesanie, golenie się),
•
osłabienie siły mięśni nóg przy chodzeniu,
osłabienie siły mięśni nóg przy chodzeniu,
•
upadki podczas biegu,
upadki podczas biegu,
•
zaburzenia oddychania.
zaburzenia oddychania.
Zazwyczaj opadanie powiek oraz
Zazwyczaj opadanie powiek oraz
podwójne widzenie pojawia się we
podwójne widzenie pojawia się we
wstępnej fazie choroby. Następna
wstępnej fazie choroby. Następna
faza miastenii obejmuje mięśnie
faza miastenii obejmuje mięśnie
gardła i krtani, czego objawem
gardła i krtani, czego objawem
jest „nosowy głos” pojawiająca się
jest „nosowy głos” pojawiająca się
dysfagia (trudności w połykaniu )
dysfagia (trudności w połykaniu )
oraz trudności z żuciem
oraz trudności z żuciem
pokarmów. Czego zajmowane są
pokarmów. Czego zajmowane są
również mięśnie tułowia i
również mięśnie tułowia i
kończyn.
kończyn.
Objawy choroby mogą być
Objawy choroby mogą być
niestałe, zaostrzyć się pod
niestałe, zaostrzyć się pod
wpływem:
wpływem:
•
wysiłku fizycznego,
wysiłku fizycznego,
•
wahań stanu emocjonalnego,
wahań stanu emocjonalnego,
•
zmian hormonalnych,
zmian hormonalnych,
•
infekcji czy przegrzania.
infekcji czy przegrzania.
Znaczne nasilenie objawów
Znaczne nasilenie objawów
miastenicznych dotyczące
miastenicznych dotyczące
mięśni kończyn, m.
mięśni kończyn, m.
oddechowych i m.
oddechowych i m.
opuszkowych powodujące
opuszkowych powodujące
niewydolność oddechową,
niewydolność oddechową,
może prowadzić do
może prowadzić do
zagrażającego życia, stanu,
zagrażającego życia, stanu,
tzw. przełomu miastenicznego
tzw. przełomu miastenicznego
oraz przełomu
oraz przełomu
cholinergicznego.
cholinergicznego.
Przełom cholinergiczny
Przełom cholinergiczny
spowodowany jest
spowodowany jest
przedawkowaniem leków
przedawkowaniem leków
przeciwcholinoesterazowych.
przeciwcholinoesterazowych.
Związany jest on z przyjęciem
Związany jest on z przyjęciem
nadmiernej dawki lub
nadmiernej dawki lub
utrzymaniem niezmienionej
utrzymaniem niezmienionej
dawki leku mimo poprawy,
dawki leku mimo poprawy,
która wystąpiła podczas
która wystąpiła podczas
leczenia.
leczenia.
Objawy przełomu
Objawy przełomu
cholinergicznego
cholinergicznego
•
osłabienie mięśni,
osłabienie mięśni,
•
bóle i zawroty głowy
bóle i zawroty głowy
- uczucie lęku
- uczucie lęku
- bardzo wąskie źrenice,
- bardzo wąskie źrenice,
- niewyraźne, zamazane widzenie,
- niewyraźne, zamazane widzenie,
- ślinotok, przyspieszone bicie serca,
- ślinotok, przyspieszone bicie serca,
- poty, biegunka,
- poty, biegunka,
- zrywanie i skurcze mięśni,
- zrywanie i skurcze mięśni,
- pobudzenie psychoruchowe.
- pobudzenie psychoruchowe.
Leczenie przełomu miastenicznego i
Leczenie przełomu miastenicznego i
cholinergicznego, mimo ich różnej
cholinergicznego, mimo ich różnej
etiologii, jest podobne. Pacjent
etiologii, jest podobne. Pacjent
powinien być zaintubowany i w razie
powinien być zaintubowany i w razie
konieczności podłączony do
konieczności podłączony do
respiratora. Należy odstawić leki
respiratora. Należy odstawić leki
objawowe, utrzymując leczenie
objawowe, utrzymując leczenie
immunosupresyjne. W przełomie
immunosupresyjne. W przełomie
miastenicznym stasujemy
miastenicznym stasujemy
plazmaferezy (wymiana osocza
plazmaferezy (wymiana osocza
celem wypłukania krążących w
celem wypłukania krążących w
surowicy przeciwciał) lub wlewy z
surowicy przeciwciał) lub wlewy z
immuglubilin. Chorzy w tym czasie
immuglubilin. Chorzy w tym czasie
powinni przebywać na oddziale
powinni przebywać na oddziale
intensywnej terapii.
intensywnej terapii.
Leczenie w miastenii
Leczenie w miastenii
Leczenie farmaceutyczne ma
Leczenie farmaceutyczne ma
na celu zwiększenie stężenia
na celu zwiększenie stężenia
acetylocholiny w złączach
acetylocholiny w złączach
nerwowo – mięśniowych i
nerwowo – mięśniowych i
zapobieganie wytwarzania
zapobieganie wytwarzania
przeciwciał receptorów
przeciwciał receptorów
acetylocholiny.
acetylocholiny.
Lekami pierwszego rzutu są
Lekami pierwszego rzutu są
działające objawowo inhibitory
działające objawowo inhibitory
acetylocholineosterazy. Stosuje
acetylocholineosterazy. Stosuje
się pirydostygminę (Mestinon,
się pirydostygminę (Mestinon,
60mg) w dawce nie
60mg) w dawce nie
przekraczającej 8 tabl/dobę lub
przekraczającej 8 tabl/dobę lub
ambenonium (Mytelase,10mg)
ambenonium (Mytelase,10mg)
do 6 – 8 tabl/dobę.
do 6 – 8 tabl/dobę.
Jeżeli leczenie objawowe i
Jeżeli leczenie objawowe i
operacyjne nie daje poprawy,
operacyjne nie daje poprawy,
rozpoczyna się leczenie
rozpoczyna się leczenie
immunosupresyjne. Lekiem
immunosupresyjne. Lekiem
pierwszego rzutu jest prednizon
pierwszego rzutu jest prednizon
(Encorton) w dawce ok. 1mg/kg
(Encorton) w dawce ok. 1mg/kg
mc. Jeżeli poprawa po
mc. Jeżeli poprawa po
predniozonie jest nie
predniozonie jest nie
wystarczająca można dołączyć
wystarczająca można dołączyć
inne leki immunosupresyjne, jak
inne leki immunosupresyjne, jak
azatiopryna (Imuran),
azatiopryna (Imuran),
cyclofosfamid (Endoxan),
cyclofosfamid (Endoxan),
cyklosporyna.
cyklosporyna.
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne
Wszyscy pacjenci z podejrzeniem
Wszyscy pacjenci z podejrzeniem
grasiczaka muszą być
grasiczaka muszą być
bezwzględnie operowani.
bezwzględnie operowani.
Tymektomię, czyli usunięcie
Tymektomię, czyli usunięcie
grasicy wykonuje się u pacjentów
grasicy wykonuje się u pacjentów
z nasilonymi objawami
z nasilonymi objawami
uogólnionymi. Zabieg ten przynosi
uogólnionymi. Zabieg ten przynosi
poprawę u ok. 50% chorych, w
poprawę u ok. 50% chorych, w
tym u ok. 30% uzyskuje się pełną
tym u ok. 30% uzyskuje się pełną
remisję. Skuteczność tymektomii
remisję. Skuteczność tymektomii
jest większa u chorych, którzy
jest większa u chorych, którzy
zachorowali przed 45. rokiem
zachorowali przed 45. rokiem
życia.
życia.
Pielęgnowanie
Pielęgnowanie
pacjenta w
pacjenta w
chorobie
chorobie
nerwowo –
nerwowo –
mięśniowej
mięśniowej
„miastenia”
„miastenia”
Głównym celem opieki
Głównym celem opieki
pielęgniarskiej nad chorym
pielęgniarskiej nad chorym
hospitalizowanym jest
hospitalizowanym jest
zapewnienie bezpieczeństwa,
zapewnienie bezpieczeństwa,
pomoc w czynnościach
pomoc w czynnościach
samoopiekuńczych oraz
samoopiekuńczych oraz
współuczestnictwo w
współuczestnictwo w
intensywnej terapii pacjentów
intensywnej terapii pacjentów
z niewydolnością oddechową.
z niewydolnością oddechową.
Ponadto działania
Ponadto działania
pielęgniarskie powinny być
pielęgniarskie powinny być
ukierunkowane na
ukierunkowane na
optymalizację funkcjonowania
optymalizację funkcjonowania
chorego w życiu codziennym,
chorego w życiu codziennym,
zapobieganie powikłaniom i
zapobieganie powikłaniom i
utrzymanie dobrej jakości
utrzymanie dobrej jakości
życia.
życia.
Problem I
Problem I
Ograniczenie samodzielności
Ograniczenie samodzielności
w poruszaniu się i w
w poruszaniu się i w
czynnościach
czynnościach
samoobsługowych,
samoobsługowych,
spowodowane osłabieniem
spowodowane osłabieniem
mięśni, obniżoną tolerancją
mięśni, obniżoną tolerancją
wysiłku fizycznego i
wysiłku fizycznego i
męczliwością.
męczliwością.
Cel opieki – zapewnienie
Cel opieki – zapewnienie
zaspokojenia potrzeb
zaspokojenia potrzeb
biologicznych pacjenta.
biologicznych pacjenta.
Interwencje pielęgniarskie:
Interwencje pielęgniarskie:
•
ocena stopnia ograniczenia sprawności
ocena stopnia ograniczenia sprawności
czynnościowej oraz zmienności
czynnościowej oraz zmienności
nasilenia objawów w ciągu doby,
nasilenia objawów w ciągu doby,
•
ustalenie zakresu wymaganej pomocy,
ustalenie zakresu wymaganej pomocy,
•
udzielanie pomocy w poruszaniu się,
udzielanie pomocy w poruszaniu się,
czynnościach higienicznych i innych
czynnościach higienicznych i innych
czynnościach samoobsługowych w
czynnościach samoobsługowych w
zależności od stopnia deficytu
zależności od stopnia deficytu
samoopieki,
samoopieki,
•
wykonywanie szczególnie
wykonywanie szczególnie
męczących dla chorego
męczących dla chorego
czynności pielęgnacyjnych, np.
czynności pielęgnacyjnych, np.
kąpieli, w godzinach
kąpieli, w godzinach
najlepszego samopoczucia
najlepszego samopoczucia
pacjenta.
pacjenta.
Problem II
Problem II
Możliwość upadku i upośledzenie
Możliwość upadku i upośledzenie
funkcjonowania spowodowane
funkcjonowania spowodowane
zaburzeniami widzenia na skutek
zaburzeniami widzenia na skutek
osłabienia mięśni okoruchowych i
osłabienia mięśni okoruchowych i
opadania powiek.
opadania powiek.
Cel opieki – zapewnienie
Cel opieki – zapewnienie
bezpieczeństwa fizycznego oraz
bezpieczeństwa fizycznego oraz
zmniejszenie ograniczeń
zmniejszenie ograniczeń
funkcjonalnych.
funkcjonalnych.
Interwencje pielęgniarskie:
Interwencje pielęgniarskie:
•
zastosowanie prostych środków
zastosowanie prostych środków
mechanicznych poprawiających
mechanicznych poprawiających
widzenie
widzenie
- bierne unoszenie powiek w
- bierne unoszenie powiek w
przypadku ich opadania,
przypadku ich opadania,
- naprzemienne zasłanianie oka w
- naprzemienne zasłanianie oka w
przypadku podwójnego widzenia,
przypadku podwójnego widzenia,
- uniesienie opadających powiek za
- uniesienie opadających powiek za
pomocą odpowiedniego przylepca,
pomocą odpowiedniego przylepca,
•
w razie stosowania środków
w razie stosowania środków
mechanicznych przytrzymujących
mechanicznych przytrzymujących
powieki
powieki
- obserwacja gałki ocznej pod
- obserwacja gałki ocznej pod
kątem stanu zapalnego,
kątem stanu zapalnego,
- zakrapianie oczu sztucznymi łzami
- zakrapianie oczu sztucznymi łzami
(w razie konieczności),
(w razie konieczności),
- pouczenie pacjenta o konieczności
- pouczenie pacjenta o konieczności
ochrony oczu przed urazami,
ochrony oczu przed urazami,
•
zalecenie noszenia okularów
zalecenie noszenia okularów
przeciwsłonecznych,
przeciwsłonecznych,
•
zapewnienie bezpiecznego
zapewnienie bezpiecznego
otoczenia przez np. usunięcie
otoczenia przez np. usunięcie
zbędnych przedmiotów, o które
zbędnych przedmiotów, o które
chory mógłby się potknąć i
chory mógłby się potknąć i
upaść,
upaść,
•
w razie potrzeby udzielanie
w razie potrzeby udzielanie
pomocy przy przemieszczaniu
pomocy przy przemieszczaniu
się i w wykonywaniu czynności
się i w wykonywaniu czynności
samoopiekuńczych.
samoopiekuńczych.
Problem III
Problem III
Trudności w jedzeniu i ryzyko
Trudności w jedzeniu i ryzyko
zachłyśnięcia z powodu
zachłyśnięcia z powodu
zaburzeń połykania, będących
zaburzeń połykania, będących
rezultatem osłabienia mięśni
rezultatem osłabienia mięśni
języka, gardła i krtani.
języka, gardła i krtani.
Cel opieki – zapobieganie
Cel opieki – zapobieganie
aspiracji treści pokarmowej i
aspiracji treści pokarmowej i
śliny do dróg oddechowych,
śliny do dróg oddechowych,
ułatwienie przyjmowania
ułatwienie przyjmowania
posiłków.
posiłków.
Interwencje pielęgniarskie:
Interwencje pielęgniarskie:
•
sprawdzenie możliwości połykania
sprawdzenie możliwości połykania
przed rozpoczęciem karmienia,
przed rozpoczęciem karmienia,
•
dostosowanie sposobu karmienia do
dostosowanie sposobu karmienia do
stopnia i rodzaju trudności w
stopnia i rodzaju trudności w
przyjmowaniu pokarmów (żywienie
przyjmowaniu pokarmów (żywienie
doustne, przez zgłębnik, przez przetokę
doustne, przez zgłębnik, przez przetokę
odżywczą, pozajelitowe),
odżywczą, pozajelitowe),
•
u chorych karmionych doustnie,
u chorych karmionych doustnie,
podanie leków przed rozpoczęciem
podanie leków przed rozpoczęciem
karmienia, aby zmniejszyć trudności w
karmienia, aby zmniejszyć trudności w
jedzeniu (działają po 20-30 min),
jedzeniu (działają po 20-30 min),
•
podanie pokarmów o miękkiej
podanie pokarmów o miękkiej
konsystencji w razie potrzeby diety
konsystencji w razie potrzeby diety
papkowatej, półpłynnej o gęstej
papkowatej, półpłynnej o gęstej
konsystencji (pokarmy miksowane,
konsystencji (pokarmy miksowane,
mielone, rozgniatane),
mielone, rozgniatane),
•
zapewnienie pozycji siedzącej lub
zapewnienie pozycji siedzącej lub
półsiedzącej (powyżej 70
półsiedzącej (powyżej 70
º
º
), podczas
), podczas
przyjmowania posiłków,
przyjmowania posiłków,
•
zapewnienie odpowiedniej ilości
zapewnienie odpowiedniej ilości
czasu, spokoju, intymności podczas
czasu, spokoju, intymności podczas
posiłku,
posiłku,
•
podanie posiłków częściej (6-7
podanie posiłków częściej (6-7
razy dziennie),
razy dziennie),
•
wykonanie toalety jamy ustnej
wykonanie toalety jamy ustnej
po każdym posiłku.
po każdym posiłku.
Problem IV
Problem IV
Ryzyko powstania niedoborów
Ryzyko powstania niedoborów
żywieniowych i utraty masy
żywieniowych i utraty masy
ciała z powodu zaburzeń
ciała z powodu zaburzeń
gryzienia, żucia i połykania.
gryzienia, żucia i połykania.
Cel opieki – utrzymanie
Cel opieki – utrzymanie
prawidłowego stanu odżywienia
prawidłowego stanu odżywienia
i nawodnienia pacjenta,
i nawodnienia pacjenta,
zapobieganie niedoborom
zapobieganie niedoborom
żywieniowym.
żywieniowym.
Interwencje pielęgniarskie:
Interwencje pielęgniarskie:
•
ocena stanu odżywiania,
ocena stanu odżywiania,
- kontrola masy ciała i innych
- kontrola masy ciała i innych
wskaźników stanu odżywiania,
wskaźników stanu odżywiania,
- określenie zapotrzebowania
- określenie zapotrzebowania
kalorycznego,
kalorycznego,
- dokumentowanie ilości
- dokumentowanie ilości
spożytych pokarmów,
spożytych pokarmów,
•
dostosowanie sposobów
dostosowanie sposobów
karmienia do stopnia nasilenia
karmienia do stopnia nasilenia
dysfagii – omówiono wyżej,
dysfagii – omówiono wyżej,
•
u chorych karmionych przez
u chorych karmionych przez
zgłębnik nosowo – gardłowy
zgłębnik nosowo – gardłowy
podanie zmiksowanego pokarmu
podanie zmiksowanego pokarmu
i płynów, zgodnie z
i płynów, zgodnie z
zapotrzebowaniem kalorycznym i
zapotrzebowaniem kalorycznym i
jakościowym, zwykle nie dużej
jakościowym, zwykle nie dużej
niż 3-4 tygodnie.
niż 3-4 tygodnie.
Uwaga:
Uwaga:
żywienie chorego przez
żywienie chorego przez
zgłębnik zmniejsza ryzyko
zgłębnik zmniejsza ryzyko
zachłystowego zapalenia płuc,
zachłystowego zapalenia płuc,
chociaż całkowicie przed min nie
chociaż całkowicie przed min nie
chroni, możliwy jest bowiem
chroni, możliwy jest bowiem
refluks płynnej treści żołądkowej.
refluks płynnej treści żołądkowej.
•
u chorych karmionych drogą
u chorych karmionych drogą
gastrostomii – stosowanie
gastrostomii – stosowanie
zmiksowanych, ciepłych pokarmów
zmiksowanych, ciepłych pokarmów
oraz dodatkowe dostarczenie
oraz dodatkowe dostarczenie
płynów między posiłkami.
płynów między posiłkami.
Problem V
Problem V
Upośledzona komunikacja
Upośledzona komunikacja
werbalna, spowodowana
werbalna, spowodowana
redukcją pojemności życiowej z
redukcją pojemności życiowej z
niewystarczającą objętością
niewystarczającą objętością
oddechową przy wypowiadaniu
oddechową przy wypowiadaniu
długich zdań, jak i dyzartrią,
długich zdań, jak i dyzartrią,
będącą rezultatem męczliwości i
będącą rezultatem męczliwości i
sztywności mięśni
sztywności mięśni
artykułacyjnych i twarzy. Mowa
artykułacyjnych i twarzy. Mowa
jest nosowa, niewyraźna,
jest nosowa, niewyraźna,
zacichająca, dysfoniczna.
zacichająca, dysfoniczna.
Cel opieki
Cel opieki
– zapewnienie
– zapewnienie
komunikacji pacjenta z
komunikacji pacjenta z
otoczeniem, zmniejszenie
otoczeniem, zmniejszenie
trudności chorego podczas
trudności chorego podczas
mówienia.
mówienia.
Interwencje pielęgniarskie:
Interwencje pielęgniarskie:
•
zadając pytanie, należy je formułować
zadając pytanie, należy je formułować
tak, aby możliwa była krótka
tak, aby możliwa była krótka
odpowiedź,
odpowiedź,
•
uważnie słuchać chorego (pozostając
uważnie słuchać chorego (pozostając
w kontakcie wzrokowym),
w kontakcie wzrokowym),
•
poinformować chorego, aby przed
poinformować chorego, aby przed
rozpoczęciem mówienia wykonał
rozpoczęciem mówienia wykonał
głębokiwdech i robił przerwy po kilku
głębokiwdech i robił przerwy po kilku
słowach lub wypowiadam pojedyncze
słowach lub wypowiadam pojedyncze
wyrazy,
wyrazy,
•
w trakcie rozmowy nie oddalać się od
w trakcie rozmowy nie oddalać się od
niego,
niego,
•
nie należy okazywać irytacji i
nie należy okazywać irytacji i
pośpiechu,
pośpiechu,
•
należy dawać pacjentowi odczuć, że
należy dawać pacjentowi odczuć, że
ma się dla niego czas,
ma się dla niego czas,
•
należy wykazywać zrozumienia i
należy wykazywać zrozumienia i
wrażliwość, eliminować stres,
wrażliwość, eliminować stres,
•
w sytuacji nasilonych objawów,
w sytuacji nasilonych objawów,
umożliwić choremu korzystanie z
umożliwić choremu korzystanie z
alternatywnych sposobów
alternatywnych sposobów
komunikowania się, np. szablonów,
komunikowania się, np. szablonów,
tablic obrazowych, gestów, mimiki,
tablic obrazowych, gestów, mimiki,
•
w trakcie rozmowy zapewnić
w trakcie rozmowy zapewnić
ciszę, aby pacjent nie musiał
ciszę, aby pacjent nie musiał
„przekrzykiwać” telewizora,
„przekrzykiwać” telewizora,
radia,
radia,
•
nauczyć w. w. sposobów
nauczyć w. w. sposobów
pokonywania trudności w
pokonywania trudności w
komunikowaniu się.
komunikowaniu się.
Problem VI
Problem VI
Możliwość wystąpienia objawów
Możliwość wystąpienia objawów
niepożądanych w trakcie
niepożądanych w trakcie
leczenia farmakologicznego.
leczenia farmakologicznego.
Ze strony inhibitorów
Ze strony inhibitorów
cholinoesterazy: objawy
cholinoesterazy: objawy
muskarynowe – nadmierne
muskarynowe – nadmierne
ślinienie się, kurcze jelit,
ślinienie się, kurcze jelit,
biegunki.
biegunki.
Ze strony kortykosteroidów:
Ze strony kortykosteroidów:
zmniejszona odporność na
zmniejszona odporność na
zakażenia, zwiększona
zakażenia, zwiększona
podatność na cukrzycę,
podatność na cukrzycę,
podwyższone ciśnienie,
podwyższone ciśnienie,
osteoporoza, jaskra, zaćma,
osteoporoza, jaskra, zaćma,
wrzody żołądka; w czasie
wrzody żołądka; w czasie
leczenia enkortonem mogą
leczenia enkortonem mogą
wystąpić zaburzenia snu,
wystąpić zaburzenia snu,
nadmierne pocenie się,
nadmierne pocenie się,
nadmierne łaknienie oraz
nadmierne łaknienie oraz
zwiększenie masy ciała.
zwiększenie masy ciała.
Cel opieki
Cel opieki
– zapobieganie i
– zapobieganie i
minimalizacja objawów
minimalizacja objawów
niepożądanych w przebiegu
niepożądanych w przebiegu
farmakoterapii.
farmakoterapii.
•
podawanie leków zgodnie z
podawanie leków zgodnie z
zaleceniem lekarza,
zaleceniem lekarza,
•
przestrzeganie godzin podawania
przestrzeganie godzin podawania
leków,
leków,
•
monitorowanie działań
monitorowanie działań
niepożądanych,
niepożądanych,
•
obserwacja chorego po zmianie
obserwacja chorego po zmianie
dawki leku i po jego odstawieniu,
dawki leku i po jego odstawieniu,
•
zapoznanie chorego z działaniem
zapoznanie chorego z działaniem
przyjmowanych leków i o możliwości
przyjmowanych leków i o możliwości
pojawienia się objawów ubocznych,
pojawienia się objawów ubocznych,
•
poinformowanie pacjenta
poinformowanie pacjenta
wypisanego do domu o
wypisanego do domu o
konieczności przyjmowania
konieczności przyjmowania
leków według zleceń lekarza i
leków według zleceń lekarza i
nieodstawiania ich bez
nieodstawiania ich bez
porozumienia z lekarzem.
porozumienia z lekarzem.
Problem VII
Problem VII
Możliwość wystąpienia
Możliwość wystąpienia
niewydolności oddechowej z
niewydolności oddechowej z
powodu osłabienia mięśni
powodu osłabienia mięśni
oddechowych.
oddechowych.
Cel opieki – zabezpieczenie
Cel opieki – zabezpieczenie
funkcji oddechowej,
funkcji oddechowej,
współuczestnictwo w
współuczestnictwo w
intensywnej terapii chorego z
intensywnej terapii chorego z
ostrą niewydolnością
ostrą niewydolnością
oddechową.
oddechową.
Interwencje pielęgniarskie:
Interwencje pielęgniarskie:
•
obserwacje chorego z
obserwacje chorego z
uwzględnieniem objawów
uwzględnieniem objawów
subiektywnych i obiektywnych
subiektywnych i obiektywnych
(niepokój, duszność) spłycenie
(niepokój, duszność) spłycenie
oddechu, poruszanie skrzydełkami
oddechu, poruszanie skrzydełkami
nosa, zapadanie się międzyżebrzy,
nosa, zapadanie się międzyżebrzy,
nasilenie objawów opuszkowych,
nasilenie objawów opuszkowych,
- w razie wystąpienia powyższych
- w razie wystąpienia powyższych
objawów koniecznie jest jak
objawów koniecznie jest jak
najszybsze oznaczenie
najszybsze oznaczenie
podstawowych parametrów funkcji
podstawowych parametrów funkcji
płuc,
płuc,
- antybiotyków,
- antybiotyków,
- leków sedatywnych,
- leków sedatywnych,
•
pobranie materiału do zleconych
pobranie materiału do zleconych
badań laboratoryjnych i
badań laboratoryjnych i
analizowanie wyników badań
analizowanie wyników badań
laboratoryjnych,
laboratoryjnych,
•
odżywianie chorego sztucznie
odżywianie chorego sztucznie
wentylowanego przez zgłębnik lub
wentylowanego przez zgłębnik lub
gastrostomię wg obowiązujących
gastrostomię wg obowiązujących
zasad,
zasad,
•
prowadzenie profilaktyki
prowadzenie profilaktyki
przeciodleżynowej,
przeciodleżynowej,
przeciwzakrzepowej, przeciw
przeciwzakrzepowej, przeciw
zapaleniu płuc u chorych sztucznie
zapaleniu płuc u chorych sztucznie
wentylowanych,
wentylowanych,
•
niwelowanie lęku u chorych
niwelowanie lęku u chorych
sztucznie wentylowanych
sztucznie wentylowanych
- poinformowanie o celu
- poinformowanie o celu
wykonywanych czynności
wykonywanych czynności
pielęgnacyjnych,
pielęgnacyjnych,
- zachęcanie do współpracy,
- zachęcanie do współpracy,
- stworzenie życzliwej
- stworzenie życzliwej
atmosfery,
atmosfery,
- umożliwienie kontaktu z
- umożliwienie kontaktu z
rodziną,
rodziną,
•
dokumentowanie podjętych
dokumentowanie podjętych
działań.
działań.
Problem VIII
Problem VIII
Możliwość wystąpienia
Możliwość wystąpienia
powikłań związanych z
powikłań związanych z
plazmaferezą (infekcja,
plazmaferezą (infekcja,
reakcja uczuleniowa,
reakcja uczuleniowa,
hipotensja, zaburzenia rytmu
hipotensja, zaburzenia rytmu
serca, zatorowość).
serca, zatorowość).
Cel opieki – zapobieganie
Cel opieki – zapobieganie
powikłaniom.
powikłaniom.
•
zachowanie zasad sterylności przy
zachowanie zasad sterylności przy
pielęgnacji cewnika założonego do
pielęgnacji cewnika założonego do
żyły centralnej,
żyły centralnej,
•
obserwacja w kierunku powikłań:
obserwacja w kierunku powikłań:
pomiar podstawowych parametrów
pomiar podstawowych parametrów
życiowych, obserwacja miejsca
życiowych, obserwacja miejsca
wkłucia centralnego,
wkłucia centralnego,
•
w razie wystąpienia niepokojących
w razie wystąpienia niepokojących
objawów – poinformowanie
objawów – poinformowanie
lekarza.
lekarza.
Diagnostyka chorób mięśni
Diagnostyka chorób mięśni
1. Wywiad:
1. Wywiad:
•
informacje na temat wieku
informacje na temat wieku
zachorowania,
zachorowania,
•
pierwsze objawy,
pierwsze objawy,
•
dynamiki rozwoju choroby,
dynamiki rozwoju choroby,
•
dane o innych chorych w
dane o innych chorych w
rodzinie,
rodzinie,
2. Badanie przedmiotowe:
2. Badanie przedmiotowe:
•
wygląd pacjenta i sposób poruszania się,
wygląd pacjenta i sposób poruszania się,
•
ocena zaniku mięśni i zmiany w obrębie
ocena zaniku mięśni i zmiany w obrębie
układzie kostno stawowym,
układzie kostno stawowym,
•
opadanie powiek,
opadanie powiek,
•
badanie męczliwości mięśni (objaw
badanie męczliwości mięśni (objaw
apokamnozy, polega na ocenie siły
apokamnozy, polega na ocenie siły
mięśni po wielokrotnym wykonaniu
mięśni po wielokrotnym wykonaniu
ruchu).
ruchu).
3. Oznaczenie poziomu
3. Oznaczenie poziomu
enzymu kinazy kreatynowej
enzymu kinazy kreatynowej
(CK) w surowicy
(CK) w surowicy
Jest to prosty i dostępny
Jest to prosty i dostępny
powszechnie test oceniający
powszechnie test oceniający
stan mięśni.
stan mięśni.
4. Badanie elektromiograficzne
4. Badanie elektromiograficzne
(EMG) w chorobach mięśni:
(EMG) w chorobach mięśni:
wskazuje ono zmiany pierwotnie
wskazuje ono zmiany pierwotnie
mięśniowe; przewodnictwo w
mięśniowe; przewodnictwo w
nerwach ruchowych i czuciowych
nerwach ruchowych i czuciowych
jest prawidłowe. Dodatnia próba
jest prawidłowe. Dodatnia próba
męczliwości oraz SFEMG –
męczliwości oraz SFEMG –
badanie elektromiograficzne
badanie elektromiograficzne
pojedyńczego włókna (SFEMG,
pojedyńczego włókna (SFEMG,
tzw. jitter) umożliwia wykrycie
tzw. jitter) umożliwia wykrycie
zabużeń transmisji nerwowo –
zabużeń transmisji nerwowo –
mięśniowej.
mięśniowej.
5. Biopsja mięśni
5. Biopsja mięśni
Jest wskazana, jeśli istnieje
Jest wskazana, jeśli istnieje
podejrzenie miopatii zapalnej,
podejrzenie miopatii zapalnej,
dystrofii mięśniowej czy innej
dystrofii mięśniowej czy innej
miopatii wrodzonej.
miopatii wrodzonej.
6. Badanie genetyczne
6. Badanie genetyczne
Ostatecznym potwierdzeniem
Ostatecznym potwierdzeniem
rozpoznania choroby jest
rozpoznania choroby jest
informatywny wynik badania
informatywny wynik badania
genetycznego, czyli wykrycie
genetycznego, czyli wykrycie
mutacji odpowiedzialnej za
mutacji odpowiedzialnej za
wystąpienie schorzenia.
wystąpienie schorzenia.
•
unikanie czynników mogących
unikanie czynników mogących
powodować nasilenie objawów,
powodować nasilenie objawów,
•
umożliwienie kontaktu z chorymi, którzy
umożliwienie kontaktu z chorymi, którzy
od wielu lat chorują na miastenię,
od wielu lat chorują na miastenię,
•
poinformowanie pacjenta o konieczności
poinformowanie pacjenta o konieczności
prowadzenia prozdrowotnego i
prowadzenia prozdrowotnego i
uregulowanego trybu życia,
uregulowanego trybu życia,
•
aktywność pacjenta (marsze, spacery,
aktywność pacjenta (marsze, spacery,
pływanie),
pływanie),
Edukacja pacjenta przygotowanego
Edukacja pacjenta przygotowanego
do wypisu:
do wypisu:
•
edukacja chorego, jego rodziny
edukacja chorego, jego rodziny
w kierunku objawów mogących
w kierunku objawów mogących
wskazywać możliwość
wskazywać możliwość
wystąpienia przełomu
wystąpienia przełomu
miastenicznego lub
miastenicznego lub
cholinergicznego,
cholinergicznego,
•
konieczność zgłoszenia się do
konieczność zgłoszenia się do
lekarza w sytuacji nasilenia się
lekarza w sytuacji nasilenia się
objawów choroby, a zwłaszcza
objawów choroby, a zwłaszcza
zaburzeń oddechowych,
zaburzeń oddechowych,
•
poinformowanie o konieczności
poinformowanie o konieczności
przyjmowania zalecanych leków
przyjmowania zalecanych leków
zgodnie ze wskazaniami lekarza,
zgodnie ze wskazaniami lekarza,
•
regularna kontrola stanu zdrowia i
regularna kontrola stanu zdrowia i
nie przyjmowania innych leków bez
nie przyjmowania innych leków bez
uprzedniej konsultacji lekarskiej,
uprzedniej konsultacji lekarskiej,
•
dostarczenie materiałów lub
dostarczenie materiałów lub
wskazanie materiałów
wskazanie materiałów
informacyjnych (broszury,
informacyjnych (broszury,
poradniki, strony internetowe),
poradniki, strony internetowe),
•
zachęcenie do kontynuowania
zachęcenie do kontynuowania
nauki,
nauki,
•
zachęcenie chorego do
zachęcenie chorego do
podtrzymywania zainteresowań
podtrzymywania zainteresowań
kontaktów towarzyskich,
kontaktów towarzyskich,
wykonywania w miarę możliwości,
wykonywania w miarę możliwości,
obowiązków domowych,
obowiązków domowych,
•
zalecenie choremu, aby nosił przy
zalecenie choremu, aby nosił przy
sobie „kartę miastenika”, która
sobie „kartę miastenika”, która
zawiera: dane osobowe, leki –
zawiera: dane osobowe, leki –
sposób dawkowania.
sposób dawkowania.