to właściwość układu ruchu
umożliwiająca osiąganie dużej
amplitudy ruchów.
Można gibkość podzielić na występującą
lokalnie lub gibkość globalną
całościową. Inny podział uwzględnia
gibkość pasywna i aktywna.
Gibkość ogólna oznacza dużą
ruchomość we wszystkich stawach
niezależnie od specyficznych
wymagań dyscypliny. Jest
podstawową sprawnością
umożliwiającą podejmowanie różnych
zadań treningowych, w ty dużej ilości
ćwiczeń ogólnych i specjalnych.
Gibkość specjalna to sprawność
wymagana przez daną dyscyplinę do
określonych ćwiczeń.
Gibkość aktywna (czynna) to umiejętność
uzyskiwania dużej amplitudy ruchów w efekcie
działalności mięśni ćwiczącego. Biorą tu udział grupy
mięśniowe przechodzące nad danym stawem. Z
gibkością aktywną mamy do czynienia podczas
wykonywania ćwiczeń indywidualnych. W nich prace
zaczynają mięśnie antagonistyczne do rozciąganych.
Praca dana jest kontynuowana dzięki sile
bezwładności aż do momentu włączenia się do akcji
mięśni hamujących. Dla gibkości aktywnej ważne
znaczenie ma tzw. czynna niewydolność mięśniowa,
tj. spadek siły mięśnia przy jego znacznym skróceniu.
Gibkość pasywna (bierna) to zdolność do uzyskania
dużej amplitudy ruchów w efekcie działania sil
zewnętrznych: siły bezwładności własnego ciała,
pomocy współćwiczącego, specjalnych urządzeń.
Do czynników wpływających na rozwój gibkości zalicza
się:
1. Elastyczność więzadeł i ścięgien - im większa jest
elastyczność, tym większy jest zakres ruchu.
2. Mięśnie okalające staw oraz te, które biorą udział w
pracy stawu. Gibkość jest ograniczona jeżeli mięśnie
antagonistyczne nie są rozluźnione lub jeśli występuje
brak koordynacji między kurczeniem się mięśni a ich
rozluźnieniem. Dlatego zawodnicy o słabej koordynacji
lub niezdolności do odpowiedniego rozluźnienia mięśni
antagonistycznych mają niski poziom gibkości.
3. Wiek i płeć. Chłopcy młodsi i dziewczęta, w
przeciwieństwie do chłopców starszych i osób dorosłych,
okazują się bardziej gibcy. Wpływa na to m.in. nie
zakończony jeszcze proces kostnienia i większa
naturalna elastyczność mięśni oraz tkanki łącznej.
4. Temperatura ciała a także temperatura określonego
mięśnia. Najlepszą gibkość uzyskuje się po 15-20 minutowej
rozgrzewce, gdy postępująca aktywność fizyczna wzmaga
przepływ krwi do mięśnia, czyniąc jego włókna bardziej
elastyczne.
5. Pora dnia i temperatura w miejscu ćwiczenia. Największą
amplitudę gibkości stwierdzono w ciągu dnia między
godzinami 10-11 oraz 16-17. Odpowiednio ogrzana sala
wpływa pozytywnie na ćwiczenia gibkości i obszerność
ruchów. Pomocny jest również odpowiedni ubiór, pozwalający
utrzymać dłużej temperaturę ciała i gibkość na
zadowalającym poziomie.
6. Poziom siły mięśni. Brak właściwego poziomu siły mięśni
ma również wpływ na wykonywania różnych zadań
ruchowych. Warto jednak pamiętać, że nadmierna rozbudowa
mięśni okalających staw powoduje ograniczenie jego
ruchomości. Dlatego w trening powinno włączyć się ćwiczenia
gibkościowe.
7. Zmęczenie i stan emocjonalny mają dość duży wpływ na
gibkość. Pozytywny stan emocjonalny ma dodatni wpływ na
gibkość w porównaniu do stanów depresyjnych. Podobnie
zmęczenie i znużenie ma ujemny wpływ na gibkość.
Biorąc pod uwagę aktywność trenujących, ćwiczenia
gibkościowe dzieli się na czynne i bierne, natomiast ze
względu na specyfikę pracy mięśniowej - na dynamiczne i
statyczne.
Do ćwiczeń podnoszących ruchomość czynną należą
m.in.:
-wymachy, odrzuty i krążenia kończyn,
-wymachy proste obejmujące skłony i wyprosty, skręty i
krążenia tułowia,
-ruchy pogłębiające powyższe ćwiczenia,
-powolne przerzuty w przód i w tył.
Ruchomość czynną rozwijają również ćwiczenia z
przeciwdziałaniem, którymi mogą być:
-ćwiczenia z obciążeniem,
-ćwiczenia ze współćwiczącym,
-ćwiczenia z przedmiotami sprężystymi.
Wśród ćwiczeń podnoszących
ruchomość bierną wyróżnia się:
-ruchy bierne wykonywane przy pomocy
partnera,
-ruchy bierne wykonywane z
obciążeniem (piłki lekarskie, sztangi,
bloczki),
-ruchy bierne wykonywane z pomocą
sprężyn lub amortyzatorów,
-ćwiczenia statyczne polegające na
utrzymaniu pozycji, odwodzeniu (do
oporu) przez czas 3-6 sekund i dłużej,
np. w stretchingu 10-30 sekund.