Urlopy i inne przerwy w świadczeniu pracy

Urlop



Urlop jest to zagwarantowana prawem przerwa

w wykonywaniu pracy, przysługująca

pracownikowi w sytuacjach określonych w

ustawie.



Urlop wypoczynkowy – coroczna, nieprzerwana i

płatna przerwa w wykonywaniu pracy

przysługująca ogółowi pracowników w

wymiarze uzależnionym od okresów

zatrudniania, do którego dolicza się okres nauki



Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu!

Urlop wypoczynkowy



Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego:



Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego

- pracownik podejmujący pracę po raz

pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym

podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z

upływem każdego miesiąca pracy, w

wymiarze 1/12 wymiaru urlopu

przysługującego mu po przepracowaniu roku.



Prawo do kolejnych urlopów pracownik

nabywa w każdym następnym roku

kalendarzowym.

Urlop wypoczynkowy



Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:

20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej

niż 10 lat,

26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co

najmniej 10 lat.



Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w

niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się

proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego

pracownika, biorąc za podstawę wymiar urlopu

określony powyżej; niepełny dzień urlopu

zaokrągla się w górę do pełnego dnia.



Wymiar urlopu w danym roku kalendarzowym,

ustalony na podstawie nie może przekroczyć

wymiaru określonego powyżej

Urlop wypoczynkowy



Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu wlicza

się okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na przerwy w

zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy



Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z

tytułu ukończenia:

zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej -

przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej

jednak niż 3 lata,

średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania

czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,

średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych

(równorzędnych) szkół zawodowych - 5 lat,

średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,

szkoły policealnej - 6 lat,

szkoły wyższej - 8 lat.



Okresy nauki nie podlegają sumowaniu.



Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu

pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres

zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki,

zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Urlop wypoczynkowy



Urlop obejmuje dni kalendarzowe z

wyjątkiem:

niedziel i świąt określonych w

odrębnych przepisach

dni wolnych od pracy wynikających z

rozkładu czasu pracy w

pięciodniowym tygodniu pracy



Do wymiaru wlicza się jednak

niedziele i święta jeśli są one dla

pracownika dniami pracy

Urlop uzupełniający



Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok

kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego

roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze

przysługuje urlop uzupełniający



Dodatkowy urlop wypoczynkowy:



przysługuje pracownikom zatrudnionym przy pracy

szczególnie uciążliwej albo wykonywanej w

warunkach szkodliwych



Prawo do dodatkowego urlopu w wymiarze 10 dni

roboczych maja również osoby niepełnosprawne w

stopniu znacznym lub umiarkowanym oraz

kombatanci

Urlop proporcjonalny



Jeżeli w danym roku pracownik nie przepracuje

wszystkich miesięcy, to przysługuje mu urlop

proporcjonlany do liczby miesięcy

przepracowanych u danego pracodawcy



Dotyczy to pracownika podejmującego pracę po raz

pierwszy, pracowników, którzy podejmujących

pracę na kilka miesięcy w roku oraz pracowników

zmieniających pracodawcę



Urlop proporcjonalny przysługuje także jeśli

pracownik w danych roku korzystał u danego

pracodawcy z urlopu bezpłatnego, wychowawczego

lub niektórych innych przerw w pracy przez okres

co najmniej jednego miesiąca



Wymiar urlopu zaokrągla się w górę

Urlop proporcjonalny



Wymiar urlopy dla pracownika zatrudnionego w

niepełnym wymiarze etatu ustala się

proporcjonalnie do tego wymiaru (zaokrąglając do

pełnych dni)



Do ustalenia wymiaru mnoży się liczbę dni przez

osiem godzin



Urlopu udziela się w dniach, które są dla

pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym

rozkładem czasu pracy, odliczając od powyższego

godzinowego wymiaru liczbę godzin wypadającą w

tych dniach



Ostatnia część urlopu może być udzielona w

godzinach

Zasady udzielania urlopów



Pracodawca jest obowiązany udzielić

pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym,

w którym pracownik uzyskał do niego prawo



Urlopy powinny być udzielone zgodnie z planem

urlopów, którego sporządzenie i podanie do

wiadomości pracowników w sposób przyjęty u

danego pracodawcy należy do obowiązków

pracodawcy



Pracodawca może odstąpić od ustalania planu

urlopów jeśli organizacja związkowa wyraziła na to

zgodę lub gdy u danego pracodawcy organizacja

związkowa nie działa – wówczas ustala terminu

urlopu w porozumieniu z pracownikiem

Zasady udzielania urlopów



Przy ustalaniu planu urlopów lub terminu urlopów

należy brać pod uwagę wnioski pracowników i

konieczność zapewnienia normalnego toku pracy



Określenie terminów urlopów poszczególnych

pracowników nie jest równoznaczne z udzieleniem

urlopów



Pracodawca jest zobowiązany udzielić każdemu

indywidualnie urlopu w terminie wskazanym w

planie urlopów



Jeżeli pracodawca nie udzieli urlopu zgodnie z

planem urlopów, to pracownik nie traci prawa do

urlopu, a pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu

w terminie późniejszym (najpóźniej do końca

września występującego w następnym roku

kalendarzowym)

Zasady udzielania urlopów



Urlop na żądanie pracownika: pracodawca jest

zobowiązany udzielić pracownikowi na jego

żądanie i w terminie przez niego wskazanym nie

więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku

kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie

najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu



Urlop ten przysługuje wszystkim pracownikom bez

względu na rodzaj stosunku pracy i wymiar urlopu



Niewykorzystane dni urlopu na żądanie nie stają

się urlopem zaległym



Pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu

na żądanie

Zasady udzielania urlopów

Zamian terminu urlopu



Plan urlopów czy ustalenie jego terminu jest zdarzeniem

wiążącym obie strony, ale nie w sposób bezwzględny, gdyż

termin urlopu może być zmieniony z określonych przyczyn



Można ustalić zarówno termin wcześniejszy jak i późniejszy



Przyczyny uzasadniające przesunięcie terminu urlopu:

Obligatoryjne dla pracodawcy, gdy obowiązany jest on

przesunąć termin urlopu na wniosek lub bez wniosku

pracownika, jeżeli nie może on rozpocząć urlopu w ustalonym

terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w

pracy z powodu:

czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby

odosobnienia w związku z chorobą zakaźną

Powołania na ćwiczenia wojskowe lub przeszkolenie wojskowe

na czas do 3 miesiecy

urlopu macierzyńskiego

Zasady udzielania urlopów

Zmiana terminu urlopu



Fakultatywne przyczyny – gdy

pracodawca może, ale nie musi

przesunąć terminu urlopu:

Na wniosek pracownika

umotywowany ważnymi przyczynami

Z powodu szczególnych potrzeb

pracodawcy, jeżeli nieobecność

pracownika spowodowałaby poważne

zakłócenia toku pracy

Zasady udzielania urlopów

Podział urlopu



Pracownik ma prawo do urlopu nieprzerwanego



Kodeks przewiduje podział urlopu na części w wyjątkowych

wypadkach:

Na wniosek pracownika, z tym że co najmniej jedna część

wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni

kalendarzowych

W razie niewykorzystania przez pracownika urlopu w całości po

jego rozpoczęcia z powodu przerwania urlopu



przerwanie urlopu następuje z powodu zdarzeń uniemożliwiających

korzystanie z rozpoczętego urlopu, a mianowicie:

Czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby

Odosobnienia w związku z chorobą zakaźną

Odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego

przez czas do 3 miesięcy

Urlopu macierzyńskiego

Zasady udzielania urlopów

Odwołanie z urlopu



W razie odwołania pracownika z urlopu,
które dopuszczalne jest tylko wówczas, gdy:

- jego obecności w zakładzie wymagają

okoliczności nieprzewidziane w chwili
rozpoczynania urlopu



pracodawca jest obowiązany pokryć koszty
poniesione przez pracownika w
bezpośrednim związku z odwołaniem z
urlopu



Są to koszty podróży do miejsca urlopu i z
powrotem, opłata za niewykorzystane
wczasy

Zasady udzielania urlopów

Urlop w okresie wypowiedzenia



W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik obowiązany

jest wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie

pracodawca udzieli mu urlopu



Dotyczy to również urlopu zaległego



W okresie wypowiedzenia pracownik ma prawo do urlopu

proporcjonalnego do czasu przepracowanego w danym roku



Jeżeli pracownikowi miałby dłuższy urlop niż okres

wypowiedzenia, to nie może być on dłuższy niż okres

wypowiedzenia



Cel urlopu przemawia za tym, że pracownikowi powinno się

udzielić urlopu krótszego niż okres wypowiedzenia, aby

pozostawić mu pewien czas na poszukiwanie pracy czy

załatwianie formalności związanych z jej zmianą. W przeciwnym

razie może dojść do naruszenia prawa do urlopu, którego celem

jest wypoczynek

Wynagrodzenia za czas urlopu



Wynagrodzenie za czas urlopu jest świadczeniem

pieniężnym należnym pracownikowi od pracodawcy

w okresie przerwy w wykonywaniu pracy

przeznaczonej na wypoczynek



Pracownikowi przysługuje za czas urlopu

wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie

pracował



Na wynagrodzenie za czas urlopu składają się więc

stałe składniki wynagrodzenia przypadające na

miesiąc kalendarzowy, w którym pracownik korzysta

z urlopu oraz zmienne składniki w wysokości

ustalonej na podstawie przeciętnego wynagrodzenia

z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc

rozpoczęcia urlopu, a w przypadku wahania się

wysokości z okresu 12 miesięcy

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop



Ekwiwalent za niewykorzystany urlop jest

świadczeniem pieniężnym należnym

pracownikowi, który z przyczyn określonych w

ustawie nie może zrealizować swojego urlopu



Jest to świadczenie szczególnego rodzaju mające

charakter odszkodowania. Nie jest należnością za

pracę ani wynagrodzeniem za czas urlopu, ani

świadczeniem zastępczym wypłacanym za

niewykorzystany urlop



Pracodawca jest obowiązany wypłacić

pracownikowi ekwiwalent w razie

niewykorzystania przysługującego mu urlopu (w

całości lub w części) z powodu rozwiązania lub

wygaśnięcia stosunku pracy (bez względu na

przyczyny i sposób zakończenia stosunku pracy)

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop



Pracodawca nie ma obowiązku wypłacania

ekwiwalentu po zakończeniu umowy terminowej,

gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w

czasie pozostawania pracownika w stosunku

pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę

zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio

po wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę



Prawo do ekwiwalentu służy również w razie

rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z

winy pracownika



Ustanie stosunku pracy jest wyłącznym

zdarzeniem prawnym uzasadniającym wypłatę

ekwiwalentu pieniężnego. We wszystkich innych

przypadkach pracodawca jest obowiązany udzielić

pracownikowi urlopu w naturze

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop



Ekwiwalent pieniężny za

niewykorzystany urlop oblicza się, tak

jak wynagrodzenie za urlop



W razie śmierci pracownika

ekwiwalent za urlop niewykorzystany

w roku, w którym stosunek pracy

wygasł, należy się małżonkowi oraz

innym osobom uprawnionym do

uzyskania renty. W przypadku braku

takich osób prawo do ekwiwalentu

wchodzi do spadku

Przedawnienie roszczenia urlopowego



Pracownik korzysta z ochrony uprawnień urlopowych

do czasu ich przedawnienia



Roszczenia urlopowe podlegają przedawnieniu z

upływem 3 lat od dnia, w którym stają się wymagalne



Pracodawca obowiązany jest udzielić pracownikowi

urlopu wypoczynkowego w tym roku kalendarzowym,

w którym pracownik nabył do niego prawo



Bieg przedawnienia tego roszczenia rozpoczyna się

zatem ostatniego dnia wspomnianego roku



Przesunięcie urlopu na inny termin, wykraczający

poza rok kalendarzowy, początek okresu

przedawnienia roszczenia pracownika o urlop zaległy

z poprzedniego roku przypada na dzień, do którego

nastąpiło przesunięcie początku urlopu

Przedawnienie roszczenia urlopowego



Biegu okresu przedawnienia

roszczenia o urlop niewykorzystany

zgodnie z planem urlopów na dany

rok kalendarzowy, rozpoczyna się z

upływem ostatniego dnia września

następnego roku kalendarzowego



Urlop niewykorzystany zgodnie z

planem urlopów powinien być

bowiem udzielony pracownikowi

najpóźniej do końca września

następnego roku kalendarzowego

Urlop bezpłatny



Udzielany jest na pisemny wniosek pracownika

(art. 174 § 1)



Jest to przerwa uzależniona od uznania

pracodawcy, który decyduje o tym, biorąc pod

uwagę zarówno interes pracownika, jak i swój

własny



Odmowa udzielenia urlopu nie podlega kontroli

organów rozstrzygających spory ze stosunków

pracy



Okresu urlopu bezpłatnego udzielanego na

wniosek pracownika w tym trybie nie wlicza się do

okresu pracy, od którego zależą uprawnienia

pracownicze

Urlop bezpłatny



Urlop może być udzielony na okres, którego długość

określa pracodawca, biorąc pod uwagę cel urlopu i

potrzebę zapewnienia normalnego toku pracy w

zakładzie



Przy udzieleniu urlopu dłuższego niż 3 miesiące

strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania

pracownika z urlopu z ważnych przyczyn



Szczególny rodzaj urlopu bezpłatnego

– urlop

udzielany pracownikowi w celu wykonywania pracy u

innego pracodawcy. Jego udzielenie następuje za

zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, na okres w

porozumieniu zawartym między pracodawcami.

Okres tego urlopu wlicza się do okresu pracy, od

którego zależą uprawnienia pracownicze u danego

pracodawcy

Zwolnienia od pracy (urlopy

okolicznościowe)



Zwolnienie od pracy jest przerwą w wykonywaniu pracy

powodującą zawieszenie obowiązku pracy, w niektórych

wypadkach powoduje to także zawieszenie obowiązku

płacenia wynagrodzenia za okres zwolnienia



Są to przerwy udzielane pracownikowi ze względu na

szczególne okoliczności



Możemy wyróżnić:

Urlopy szkoleniowe (w wymiarze od 6 do 21 dni) oraz płatne i

bezpłatne zwolnienia od pracy na czas zajęć szkolnych

Zwolnienia udzielane w celu załatwienia spraw rodzinnych i

osobistych

Zwolnienia do wykonywania obowiązków obywatelskich lub

społecznych oraz obowiązków związanych z wykonywaniem

zajęć zawodowych



zwolnienia musi udzielić pracodawca, a w takim wypadku to

on decyduje o terminie jego wykorzystania, nawet jeśli

przepisy przyznają pracownikowi prawo do takiego zwolnienia

Document Outline