Nowa Archeologia

Archeologia procesualna

Archeologia procesualna zwana jest Nową

Archeologią. Jest to efektywna orientacja
badawcza we współczesnej archeologii,
szczególnie twórcza i

aktywna w latach 60,70,80 XX wieku.
Do powstania tej orientacji badawczej

przyczynił się funkcjonalizm i
neoewolucjonizm.

Cechy „nowej archeologii”

•

poznawanie przeszłości jest w dużej mierze kwestią

zastosowania odpowiednich metod badawczych

•

optymizm poznawczy

•

dedukcję logiczną z głęboką argumentacją zjawisk

•

tworzenie śmiałych hipotez i opisów (wyjaśnianie

zjawisk przez odwoływanie się do ogólnych praw

•

zastosowanie statystyki matematycznej

•

zastosowanie metod komputerowych

•

próbę znalezienia uniwersalnych praw rządzących

ludzkim zachowaniem i chęcią poznania świata.

•

Budowę modeli

•

Prowadzenie badań zorientowanych na rozwiązaniu

określonego, zagadkowego problemu

Lewis Roberts Binford

Interdyscyplinaryzm

• Funkcjonalno procesualny
• Kognitywno-procesualny

Interdyscyplinaryzm Funkcjonalno

procesualny

Skupiał się na dogłębnym wyjaśnianiu
procesów związanych z ekologią i
adaptacją do środowiska, kulturze

materialnej i społeczeństwie w

przeszłości, sposobach ich

funkcjonowania.

Interdyscyplinaryzm Kognitywno-

procesualny

• Znacznie późniejszy, skupiał się na

strefie poznania i symbolizmu we
wczesnych społeczeństwach.

Wallter Willard Taylor

David L. Clark

Przy charakteryzowaniu archeologii

procesualnej nie sposób jest nie wspomnieć

o roli Davida Clarka (1937-1976).

Staranne wykształcenie otrzymał w

Cambridge gdzie później w 1966r. został

wykładowcą. W 1968r. wydał „Analythical

Archeology”. Przetransformował europejską

archeologię w 1970 roku. W swych pracach i

wykładach kładł nacisk na naukowe

myślenie w archeologii w oparciu o teorię

systemu i kwantyfikacji. Kultura to system

złożony z licznych podsystemów, na który

działają różnorodne czynniki, dokonując tym

samym zmian wewnętrznych.

Podsystemy

Największe znaczenie mają

podsystemy:

• społeczne
• ekonomiczne
• demograficzne
• technologiczne

Archeologia postprocesualna

W połowie lat 80-tych wskutek wielu krytyk

wychodzących z różnych założeń pojawiła się

nowa

orientacja badawcza w archeologii zwana „archeologią

postprocesualną”. Młode pokolenie badaczy zaczęło

buntować się przeciwko starym sposobom badań,

wykopalisk a przede wszystkim interpretacji czy

ustalania chronologii.

W procedurze badawczej archeologii postprocesualnej

główny nacisk położono na interpretację znaczenia

kultury materialnej. I. Hodder – twórca tej archeologii

traktuje kulturę materialną jako istniejący obiekt, a nie

jako składnik kultury ogólnej. Uważa, że kultury

materialnej powinno stać się przedmiotem badań

archeologów. Znaczenie jest ideą funkcjonującą

społecznie i odtwarzaną w praktyce dnia codziennego.

Dlatego ważny jest kontekst danego znaleziska I.

Hodder stoi na stanowisku częściowego relatywizmu

(pogląd, wg którego wartości np. poznawcze,

estetyczne, etyczne oraz normy i oceny ich dotyczące

mają charakter względny)

HERMENEUTYKA

Nazwa pochodzi z greckiego „ Her

meneutikos” tzn. „przydatny do objaśnienia”

Początki hermeneutyki można już odnaleźć w

starożytności ( np. prace przeprowadzane w

Bibliotece Aleksandryjskiej). Jej prawdziwy

rozkwit datuje się na czas renesansu, a

pierwowzorem stała się hermeneutyka

biblijna.

Hermeneutyka rozwinęła się w trzech

zasadniczych kierunkach

:

1. Filozoficzny ( M. Heidegger,

HG.Gadamer, P. Ricoeur)

2. Historyczny ( B. Groethuysen, O.

Bollnow, Z. Łempicki)

3. Psychologiczny ( techniki

interpretacyjne wyrosłe na bazie
psychoanalizy)

Hermeneutyka:

•

Interpretuje dogłębnie, to czego nie da się uchwycić

wyłącznie w zewnętrznej warstwie tego co

interpretowane.

•

Warunkuje podmiot i przedmiot interpretacji. Dzieło

czy badany problem już z góry określają

(determinują) sposób, w jaki będą postrzegane, a

odkrycie ich sensu też jest rozpoznaniem własnej

postawy interpretującego wobec nich. W ten sposób

powstała zasada tzw. koła hermeneutycznego

•

Nie jest jednoznacznie połączona z ściśle określoną

metodologią, bo ją określa konkretna sytuacja np.

charakter dzieła, kontekst kulturowy, lub po prostu

postawa samego interpretatora.

Strukturalizm

• Strukturalizm jest postawą badawczą

kładącą nacisk na analizę struktury
badanych zjawisk, a nie na ich genezę lub
funkcję. Mianem tym określa się
zbiorczość różnych kierunków zajmujących
taką właśnie postawę

Claude Levi-Strauss, 1908-2009

Ferdinand de Saussure

Neomarksizm

• Neomarksizm jest kierunkiem

filozoficznym, odrzucającym leninowską
interpretację marksizmu. Neomarksiści
zwani byli „nowoczesnymi socjalistami”, a
ich nurt często określano mianem
„wysublimowany marksizm”

• Podstawową różnicą między ideologią

marksizmu i Neomarksizm jest niechęć
neomarksistów do formułowania praw i
prawidłowości.

Nurty Neomarksizmu

– Filozofia wolności
– Filozofia nadziei
– Praca

Neomarksizm - szkoła frankfurcka

Neomarksizm kwitł w krajach zachodnich, starał

się interpretować marksizm, ustosunkowywać się

do spraw wyznaniowych, alienacji. Według Marksa

alienacja była klątwą na którą skazał ludzkość

kapitalizm.

Kierunek ten szeroko rozprzestrzeniła tzw. szkoła

frankfurcka tj. grupa pracowników frankfurckiego

Instytutu Badań Społecznych istniejącego w latach

1923-1933 na tamtejszym uniwersytecie, a od

1933 roku kolejno przy paryskiej Ecole Normale

Suprieure i nowojorskim Columbia University.

Poglądy ich, choć bardzo zróżnicowane, wywodziły

się z marksizmu i neoheglizmu, ale kształtowały

się pod wpływem psychoanalizy i psychologii

społecznej.

Bibliografia

1.

Jacek Derek, Wojciech Kaute, Radosław Małek- „Słownik
myśli społeczno-politycznej” Wyd. ”PARK” Bielsko-Biała
2004

2.

Jan Jerzy Górski- „Komunizm” Świat Książki, Warszawa
2008

3.

Francis Wheen- „Karol Marks” Wydawnictwo W.A.B 2005

4.

Dion Scott-Kakures, Susan Castangnetto, Hugh Benson –
„Wstęp do filozofii”, wyd. Zysk i S-ka Poznań 1993

5.

Michał Kuziak, Sławomir Rzepczyński, Tomasz Tomasik-
„Słownik myśli filozoficznej”, wyd. PARK, Bielsko-Biała
2004

6.

Maria Janion- „Humanistyka”: poznanie i terapia,
Warszawa 1974

7.

Encyklopedia Powszechna PWN (4 tomowa) 1974

8.

Antoni Malinowski – „Współczesny neomarksizm”
Warszawa 1983