PODSTAWY POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ 9

(2009/2010)

Lucyna Golińska

Instytut Psychologii

Uniwersytet Łódzki

Treści

• Nabór do grupy

– Kryteria doboru pacjenta w zależności od rodzaju grupy

• Zjawiska występujące w psychoterapii grupowej

– Opór w grupie
– Przeniesienie i przeciwprzeniesienie

• Wgląd jako ważny mechanizm zmiany
• Czynniki pomocne w pożądanej zmianie w ocenie pacjentów

Nabór do grupy

• Cele grupy oraz orientacja teoretyczna

• Np. zapobieganie nawrotom choroby i grupa z pacjentów

szpitalnych więc grupa homogeniczna, zamknięta,

• Orientacja behawioralno- poznawcza zatem – rozwinięcie

umiejętności rozpoznawania niepokoju, techniki autoinstrukcji

• Skład grupy- heterogeniczność zwiększa możliwości zachowań

interpersonalnych , długo lub krótkoterminowe, liczba

uczestników ( zależna od podejścia terapeuty

• Rodzaje grupy

– Długoterminowa nieograniczona w czasie Podtrzymująca terapia

grupowa. Rola terapeuty wspieranie ukierunkowywanie

– Krótkoterminowa , ograniczona w czasie , interpretująca

psychoterapia grupowa ( 12 sesji, raz w tyg /1,5 godz.

– Rola terapeuty aktywna interpretowanie i objaśnianie

Kryteria doboru pacjentów

• 1. Kryteria doboru pacjentów do krótkoterminowej

interpretującej terapii grupowej ( Poe)

– zdolność do nazwania i przedstawienia głównego

objawu

– Zaawansowany stopień rozwoju konstrukcji

psychicznej – zdolność do autorefleksji

– Silna potrzeba rozwoju i pracy nad sobą
– Chęć dołączenia do grupy
– realistyczne oczekiwania wobec grupy
– Podstawowa zdolność do nawiązywania kontaktu i

poddawania się wpływowi innych

Kryteria doboru

• Badania przeprowadzone przze Pipera, McCallum ) 94 pacjentów 68 kobiet,

26 mężczyzn, śr wiek 36 , krótkoterminowa patologiczny żal z powodu

utraty bliskiej osoby. Depresja, zaburzenia przystosowania, dystymia

zaburzenia lekowe

Wg Sifenosa kryteria doboru do grupy krotkoterminowej.
• Wyraźnie określony problem główny
• Istnienie w przeszłości znaczących relacji dawania-brania
• Elastyczne interakcje w relacji z os prowadząca wywiad
• Ponadprzeciętna inteligencja i zdolność do wglądu

Kontrakt i „odczarowanie „ negatywnych stereotypów, które mogą

wpływać na funkcjonowanie pacjenta

Opór w grupie

Opór jest normalna reakcja na drodze rozwoju
Jest potrzebny do samoobrony ( granice) i procesu zdrowienia.

Sygnały wskazujące na pojawienie się oporu

grupy

• Kliniczna intuicja ( poczucie znudzenia i irytacji T wobec grupy)

• Uogólnianie się pewnych zachowań ( wszyscy się złoszczą, milczą,

• Tolerowanie oporu poszczególnych uczestników

• Timing- opór pojawia się w pewnych okresach np. odchodzenia z

grupy , nowy temat…)

• Zachowania grupowe takie jak: pasywność, ciągłe konflikty

indywidualne, spóźnianie się , nawiązywanie bliskich relacji z

członkami grupy poza grupą

Co należy zrobić

Zaakceptuj opór Może być nieświadomy
Poproś pacjentów by spojrzeli na siebie z dystansu najpierw co jest

blokowane w zachowaniu a następnie głębsze uczucia

Reakcje przeniesienia i przeciwprzeniesienia

• Obiektywne przeciwprzeniesienie dotyczy reakcji terapeuty

na komunikacje pacjenta ( zasadniczo podobna u

wszystkich terapeutów angażujących się w relacje z

pacjentem

• Subiektywne przeciwprzeniesienia dotyczy takich reakcji T ,

które wiążą się z jego własnymi idiosynkratycznymi

wzorcami emocjonalnymi i osobowościowymi

– mogą być reakcje symetryczne =identyczne z z uczuciami,

którym pacjenci zaprzeczają

– Reakcje komplementarne ( np. na zaprzeczona złość P reakcja

ze strony T lęk )

Przeniesienie w grupie

• Różnorodne poziomy- członka, terapeuty, grupy jako całość

• Aspekty rodzinne – grupa jako rodzina (pozytywne i

negatywne)

• Pacjentka zakochała się w terapeucie grupowym. I omawia tę

sprawę w grupie. W miarę rozwoju sytuacji uczucie się nasila,

grupa przyzwala na rozmowę/P bez interwencji

Co zrobić?

• pozwolić na rozwój sytuacji by lepiej rozpoznać przeniesienie

• Nie mówić nic by nie wprowadzać pacjentkę w zakłopotanie i

zawstydzenie

• Zachęcić grupę do skomentowania tej sytuacji

• Zachęcić pacjentkę do wyrażenia uczuć w grupie

• Zaproponować pacjentce terapię indywidualna

WGLĄD

• Wgląd – „wejrzenie do wnętrza”. Wgląd zachodzi wówczas gdy

ktoś odkrywa coś ważnego na temat swojego zachowania,

systemu motywacyjnego lub własnej nieświadomości

• CZTERY POZIOMY WGLĄDU

• Bardziej obiektywny punkt widzenia na swoją interpersonalną

prezentację

• Zrozumienie swoich złożonych interakcyjnych wzorców

zachowania ( np. zabieganie o podziw, nieustępliwość w

współzawodniczeniu, uwodzą i porzucają)

• Wgląd motywacyjny-powody tego co robią innym ludziom i z

nimi np. zdystansowani zrozumieją, ze czynią to z obawy przed

pochłonięciem

• Wgląd genetyczny – badanie wczesnych doświadczeń

rodzinnych o środowiskowych

Czynniki pomagające w zmianie

psychoterapeutycznej- ocena PACJENTÓW

• 1. Odkrycie i zaakceptowanie wcześniej nieznanych lub

nieakceptowanych części mojego JA

• Zdolność mówienia o tym co mnie dręczy zamiast

„duszenia” tego w sobie

• Szczere wypowiedzi innych członków na temat co o mnie

myślą

• Nauczenie się wyrażania uczuć
• Uświadomienie mi przez grupę jakiego rodzaju wrażenie

wywieram na innych

• Wyrażenie pozytywnych lub negatywnych uczuć wobec

innego członka grupy

Czynniki pomagające w zmianie

psychoterapeutycznej- ocena PACJENTÓW

• Przekonanie, ze muszę wziąć na siebie ostateczna

odpowiedzialność za własne życie niezależnie od
porad i wsparcia jakie otrzymuje od innych

• Przekonanie się jak odbierają mnie inni
• Spostrzeżenie, że ujawnianie krępujących spraw

lub podjęcie innego ryzyka daje innym korzyści
ułatwiło mi zrobienie tego samego

• Poczucie większej ufności do grup i innych ludzi