Choroby tropikalne

Choroby tropikalne

Afganistan kraj

Afganistan kraj

wysokiego ryzyka

wysokiego ryzyka

Choroby

Choroby

transmisyjne

transmisyjne

Główne wektory:

Główne wektory:

Komary

Komary

Muchówki

Muchówki

Kleszcze

Kleszcze

Wszy

Wszy

Pchły

Pchły

Choroba Denga

Choroba Denga



Etiologia: virus Flaviviridae

Etiologia: virus Flaviviridae



Wektor: komar

Wektor: komar



Transmisja :maj-październik

Transmisja :maj-październik



Okres wylęgania : 4-7 dni

Okres wylęgania : 4-7 dni



Klinika :gorączka 39st.C,bóle głowy,

Klinika :gorączka 39st.C,bóle głowy,

mięśni, kości, stawów, wysypka

mięśni, kości, stawów, wysypka

plamisto-grudkowa

plamisto-grudkowa

Gorączka Zachodniego

Gorączka Zachodniego

Nilu

Nilu



Etiologia: virus Flaviviridae

Etiologia: virus Flaviviridae



Wektor: komar

Wektor: komar



Transmisja: maj-listopad

Transmisja: maj-listopad



Okres wylęgania :3-14 dni

Okres wylęgania :3-14 dni



Klinika :gorączka, bóle głowy ,mięśni,

Klinika :gorączka, bóle głowy ,mięśni,

nudności, wymioty, wysypka

nudności, wymioty, wysypka

skórna ,powiększone węzły chłonne

skórna ,powiększone węzły chłonne

Gorączka muchy

Gorączka muchy

piaskowej

piaskowej



Etiologia : wirus Bunyavaridae

Etiologia : wirus Bunyavaridae



Wektor : muchówka Phlebotomus

Wektor : muchówka Phlebotomus



Klinika :gorączka 40st.C ,bole

Klinika :gorączka 40st.C ,bole

głowy ,mięśni, osłabienie ,nudności,

głowy ,mięśni, osłabienie ,nudności,

wymioty

wymioty

Krymsko-Kongijska

Krymsko-Kongijska

Gorączka Krwotoczna

Gorączka Krwotoczna



Etiologia :wirus Bunyaviridae

Etiologia :wirus Bunyaviridae



Wektor :kleszcz

Wektor :kleszcz



Transmisja :maj-październik

Transmisja :maj-październik



Okres wylęgania:1-3dni max.9 dni

Okres wylęgania:1-3dni max.9 dni



Klinika :gorączka 40st.C,dreszcze ,bóle głowy

Klinika :gorączka 40st.C,dreszcze ,bóle głowy

,przekrwienie spojówek ,światłowstręt

,przekrwienie spojówek ,światłowstręt

,powiększenie wątroby ,zmiany nastroju (agresja,

,powiększenie wątroby ,zmiany nastroju (agresja,

senność ) spadek ciśnienia tętniczego,

senność ) spadek ciśnienia tętniczego,

przyspieszenie tętna ,ok. 5 doby objawy krwotoczne

przyspieszenie tętna ,ok. 5 doby objawy krwotoczne

( wybroczyny na bł. śluzowych i skórze tułowia i

( wybroczyny na bł. śluzowych i skórze tułowia i

kończyn)

kończyn)



Śmiertelność 20-40%

Śmiertelność 20-40%

Dur epidemiczny-

Dur epidemiczny-

wysypkowy

wysypkowy



Etiologia : Rickettsia prowazeki

Etiologia : Rickettsia prowazeki



Wektor : wesz ludzka

Wektor : wesz ludzka



Transmisja :grudzień-kwiecień

Transmisja :grudzień-kwiecień



Okres wylęgania 10-14 dni

Okres wylęgania 10-14 dni



Klinika : gorączka 39-40 st.C, bóle

Klinika : gorączka 39-40 st.C, bóle

mięśni,głowy,5 doba wysypka plamista

mięśni,głowy,5 doba wysypka plamista

,plamisto-grudkowa potem krwotoczna

,plamisto-grudkowa potem krwotoczna



Śmiertelność 20-50%

Śmiertelność 20-50%

Dur Endemiczny

Dur Endemiczny

(szczurzy)

(szczurzy)



Etiologia : Rickettsia typhi

Etiologia : Rickettsia typhi



Wektor : pchła szczurza ,pchła ludzka

Wektor : pchła szczurza ,pchła ludzka



Okres wylęgania : 7-14 dni

Okres wylęgania : 7-14 dni



Klinika :nagły początek, gorączka

Klinika :nagły początek, gorączka

39,5-40 st.C, bóle głowy kaszel ,4-8

39,5-40 st.C, bóle głowy kaszel ,4-8

doba wysypka plamista ,plamisto-

doba wysypka plamista ,plamisto-

grudkowa na tułowiu i kończynach .

grudkowa na tułowiu i kończynach .

Malaria

Malaria

•

•

polska nazwa -

polska nazwa -

zimnica

zimnica



najgroźniejszy i najbardziej złożony problem zdrowotny XX wieku.

najgroźniejszy i najbardziej złożony problem zdrowotny XX wieku.



jednym z zarodźców malarii zarażonych jest około

jednym z zarodźców malarii zarażonych jest około

300 milionów

300 milionów

ludzi na całym świecie

ludzi na całym świecie



rocznie umiera

rocznie umiera

1,5 miliona

1,5 miliona

z nich.

z nich.



dawniej choroba ta była rozpowszechniona na całym świecie,

dawniej choroba ta była rozpowszechniona na całym świecie,



obecnie ogranicza się do biedniejszych, tropikalnych rejonów

obecnie ogranicza się do biedniejszych, tropikalnych rejonów

Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.

Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.



problemy z jej zwalczaniem polegają na braku odpowiednich

problemy z jej zwalczaniem polegają na braku odpowiednich

struktur publicznej służby zdrowia w tych krajach i na wzroście

struktur publicznej służby zdrowia w tych krajach i na wzroście

odporności pasożyta wywołującego chorobę na leki poprzednio w

odporności pasożyta wywołującego chorobę na leki poprzednio w

niej stosowane.

niej stosowane.



10-20% wszystkich chorób przebiegających z gorączką

10-20% wszystkich chorób przebiegających z gorączką

ETIOLOGIA

ETIOLOGIA

Malarię

Malarię

wywołują jednokomórkowe pierwotniaki z rodzaju

wywołują jednokomórkowe pierwotniaki z rodzaju

Plasmodium

Plasmodium

(zarodziec). Różne odmiany tej choroby

(zarodziec). Różne odmiany tej choroby

wywoływane są przez:

wywoływane są przez:



zarodziec ruchliwy

zarodziec ruchliwy

(

(

Plasmodium vivax

Plasmodium vivax

)(80% Afganistan)

)(80% Afganistan)



zarodziec owalny

zarodziec owalny

(

(

P. ovale

P. ovale

)

)



zarodziec pasmowy

zarodziec pasmowy

(

(

P. malariae

P. malariae

)

)



zarodziec sierpowy

zarodziec sierpowy

(

(

P. falciparum

P. falciparum

),-najbardziej

),-najbardziej

rozpowszechniony oraz najgroźniejszy, który nie leczony może

rozpowszechniony oraz najgroźniejszy, który nie leczony może

w

w

krótkim czasie doprowadzić do

krótkim czasie doprowadzić do

mózgowej postaci malarii,

mózgowej postaci malarii,

kończącej się najczęściej zgonem.

kończącej się najczęściej zgonem.

Wzrost zachorowań w Afganistanie.

Wzrost zachorowań w Afganistanie.

Szczyt zachorowań kwiecień-listopad

Szczyt zachorowań kwiecień-listopad



pasożyty są przenoszone z jednej osoby na drugą przez samice

pasożyty są przenoszone z jednej osoby na drugą przez samice

komara z rodzaju

komara z rodzaju

Anopheles

Anopheles

, żywiących się krwią.

, żywiących się krwią.



takich niebezpiecznych komarów jest około 60 gatunków (z

takich niebezpiecznych komarów jest około 60 gatunków (z

całego rodzaju

całego rodzaju

Anopheles

Anopheles

, który obejmuje 380 gatunków), w

, który obejmuje 380 gatunków), w

różnym stopniu wrażliwych na środki zwalczające owady.

różnym stopniu wrażliwych na środki zwalczające owady.



pasożyty rozwijają się w jelicie komarów, a później są

pasożyty rozwijają się w jelicie komarów, a później są

przenoszone z ich śliną za każdym razem, kiedy samica pobiera

przenoszone z ich śliną za każdym razem, kiedy samica pobiera

swoją kolejną porcję krwi.

swoją kolejną porcję krwi.



z krwią trafiają do komórek naszej wątroby i bardzo intensywnie

z krwią trafiają do komórek naszej wątroby i bardzo intensywnie

się tam mnożą. Po 9-16 dniach wracają do krwi i przechodzą do

się tam mnożą. Po 9-16 dniach wracają do krwi i przechodzą do

czerwonych ciałek (erytrocytów), gdzie po raz kolejny ulegają

czerwonych ciałek (erytrocytów), gdzie po raz kolejny ulegają

podziałom, doprowadzając w końcu do zniszczenia całej

podziałom, doprowadzając w końcu do zniszczenia całej

komórki. Wywołuje to gorączkę i niedokrwistość.

komórki. Wywołuje to gorączkę i niedokrwistość.



w szczególnie niebezpiecznej mózgowej postaci malarii

w szczególnie niebezpiecznej mózgowej postaci malarii

zarażone erytrocyty blokują naczynia krwionośne w mózgu, co

zarażone erytrocyty blokują naczynia krwionośne w mózgu, co

doprowadza do jego niedokrwienia i śmierci.

doprowadza do jego niedokrwienia i śmierci.

Objawy kliniczne i rozpoznawanie

Objawy kliniczne i rozpoznawanie



zwykle zaczyna się ona dreszczami oraz nagłym wzrostem

zwykle zaczyna się ona dreszczami oraz nagłym wzrostem

temperatury do 40

temperatury do 40

°

°

C

C

lub więcej stopni.

lub więcej stopni.



niekiedy poprzedzają je bóle głowy, mięśni, nudności i ogólne złe

niekiedy poprzedzają je bóle głowy, mięśni, nudności i ogólne złe

samopoczucie.

samopoczucie.



po kilku godzinach wśród obfitych potów gorączka opada.

po kilku godzinach wśród obfitych potów gorączka opada.



w klasycznym zakażeniu

w klasycznym zakażeniu

P. vivax

P. vivax

lub ovale gorączka powtarza się

lub ovale gorączka powtarza się

co 48 godz., a w infekcji

co 48 godz., a w infekcji

P. malariae

P. malariae

co 72 godz.

co 72 godz.



w najgroźniejszej postaci wywołanej

w najgroźniejszej postaci wywołanej

P. falciparum

P. falciparum

napady

napady

podwyższonej temperatury powtarzają się codziennie i nie zawsze

podwyższonej temperatury powtarzają się codziennie i nie zawsze

występują dreszcze. wywołuje również wspomnianą już

występują dreszcze. wywołuje również wspomnianą już

malarię

malarię

mózgową

mózgową

, w której pojawiają się drgawki i inne zaburzenia

, w której pojawiają się drgawki i inne zaburzenia

neurologiczne, a chory traci przytomność.

neurologiczne, a chory traci przytomność.



jednym z następstw infekcji jest też niedokrwistość.

jednym z następstw infekcji jest też niedokrwistość.

Rozpoznanie

Rozpoznanie

malarii potwierdza badanie

malarii potwierdza badanie

tzw.

tzw.

grubej kropli krwi.

grubej kropli krwi.

Na szkiełku mikroskopowym umieszcza się

Na szkiełku mikroskopowym umieszcza się

kroplę krwi, którą potem rozsmarowuje się

kroplę krwi, którą potem rozsmarowuje się

do wielkości małej monety. Następnie

do wielkości małej monety. Następnie

zabarwia się tak otrzymany preparat i ogląda

zabarwia się tak otrzymany preparat i ogląda

pod mikroskopem. Jeśli obecne są pasożyty,

pod mikroskopem. Jeśli obecne są pasożyty,

sporządza się normalne, "cienkie" rozmazy i

sporządza się normalne, "cienkie" rozmazy i

określa ich rodzaj. W powyższym opisie

określa ich rodzaj. W powyższym opisie

badanie to wygląda bardzo prosto, ale w

badanie to wygląda bardzo prosto, ale w

rzeczywistości wymaga dużego

rzeczywistości wymaga dużego

doświadczenia. Mimo rozwoju innych metod

doświadczenia. Mimo rozwoju innych metod

jest to wciąż niezastąpiony sposób w

jest to wciąż niezastąpiony sposób w

diagnostyce tej choroby.

diagnostyce tej choroby.

Leczenie

Leczenie



istnieje kilka grup leków przeciwzimniczych. Jednym z

istnieje kilka grup leków przeciwzimniczych. Jednym z

najbardziej znanych, stosowanym już od 300. lat jest

najbardziej znanych, stosowanym już od 300. lat jest

chinina,

chinina,

otrzymywana z kory chininowca. Stosuje się

otrzymywana z kory chininowca. Stosuje się

ją do dzisiaj, chociaż wskazania ograniczają się do

ją do dzisiaj, chociaż wskazania ograniczają się do

ciężkiej postaci choroby wywołanej przez

ciężkiej postaci choroby wywołanej przez

P.

P.

falciparum

falciparum

.

.



może jednak powodować poważne objawy uboczne. W

może jednak powodować poważne objawy uboczne. W

Afryce w latach 30. naszego wieku u osób

Afryce w latach 30. naszego wieku u osób

przyjmujących chininę w niekontrolowany sposób

przyjmujących chininę w niekontrolowany sposób

obserwowano ciężką hemolizę (rozpuszczenie krwinek

obserwowano ciężką hemolizę (rozpuszczenie krwinek

czerwonych). W tym samym okresie odkryto inny lek

czerwonych). W tym samym okresie odkryto inny lek

przeciwmalaryczny -

przeciwmalaryczny -

mepakrynę.

mepakrynę.

W czasie drugiej

W czasie drugiej

wojny światowej była ona szeroko stosowana przez

wojny światowej była ona szeroko stosowana przez

żołnierzy jako środek profilaktyczny.

żołnierzy jako środek profilaktyczny.



krótko po wojnie wynaleziono najważniejszy obecnie

krótko po wojnie wynaleziono najważniejszy obecnie

lek przeciwzimniczy -

lek przeciwzimniczy -

chlorochinę

chlorochinę

Leczenie c.d.

Leczenie c.d.



chlorochina

chlorochina

jest bardzo skuteczna w leczeniu różnych form

jest bardzo skuteczna w leczeniu różnych form

malarii

malarii

ma niewiele działań ubocznych

ma niewiele działań ubocznych



większość szczepów najgroźniejszego z Plasmodium, czyli

większość szczepów najgroźniejszego z Plasmodium, czyli

P.

P.

falciparum

falciparum

, jest obecnie

, jest obecnie

oporna

oporna

na chlorochinę.

na chlorochinę.



w 1998 r. wprowadzono na rynek nowe, bardzo skuteczne

w 1998 r. wprowadzono na rynek nowe, bardzo skuteczne

połączenie leków, znane pod nazwą handlową

połączenie leków, znane pod nazwą handlową

Malarone

Malarone

. Jest

. Jest

to kombinacja

to kombinacja

proguanilu i atovaquonu

proguanilu i atovaquonu

- leku wynalezionego

- leku wynalezionego

do walki z

do walki z

Pneumocystis carrinii

Pneumocystis carrinii

, innego pierwotniaka

, innego pierwotniaka

wywołującego ciężkie zapalenie płuc u chorych na AIDS. Takie

wywołującego ciężkie zapalenie płuc u chorych na AIDS. Takie

połączenie okazało się w 95% skuteczne w zwalczaniu opornych

połączenie okazało się w 95% skuteczne w zwalczaniu opornych

na inne leki szczepów

na inne leki szczepów

Plasmodium falciparum

Plasmodium falciparum

.

.

LECZENIE c.d.

LECZENIE c.d.



wybór środka zwalczającego pasożyty zależy w znacznej mierze

wybór środka zwalczającego pasożyty zależy w znacznej mierze

od występującego gatunku.

od występującego gatunku.



w najgroźniejszym zakażeniu

w najgroźniejszym zakażeniu

P. falciparum

P. falciparum

stosowano

stosowano

powszechnie

powszechnie

chlorochinę,

chlorochinę,

ale rozpowszechniły się już szczepy

ale rozpowszechniły się już szczepy

oporne na ten lek (i inne przeciwmalaryczne).

oporne na ten lek (i inne przeciwmalaryczne).



w niepowikłanej malarii można zastosować

w niepowikłanej malarii można zastosować

siarczan chininy

siarczan chininy

,

,

Malarone

Malarone

( atovaquon z proguanilem) lub

( atovaquon z proguanilem) lub

meflochinę.

meflochinę.



w ciężkiej malarii, ze śpiączką, niewydolnością nerek, kwasicą i

w ciężkiej malarii, ze śpiączką, niewydolnością nerek, kwasicą i

niedokrwistością, chininę podaje się dożylnie.

niedokrwistością, chininę podaje się dożylnie.



w zakażeniach

w zakażeniach

P. vivax

P. vivax

,

,

P. malariae

P. malariae

i

i

P. ovale

P. ovale

większość szczepów

większość szczepów

jest wciąż wrażliwa na

jest wciąż wrażliwa na

chlorochinę,

chlorochinę,

dzięki czemu wystarcza

dzięki czemu wystarcza

kuracja tym lekiem z ewentualnym dodatkiem

kuracja tym lekiem z ewentualnym dodatkiem

prymachiny.

prymachiny.

Zapobieganie

Zapobieganie



do dzisiaj nie udało się stworzyć skutecznej i bezpiecznej

do dzisiaj nie udało się stworzyć skutecznej i bezpiecznej

szczepionki przeciwko pasożytom wywołującym malarię

szczepionki przeciwko pasożytom wywołującym malarię



stosuje się profilaktykę lekami przeciwzimniczymi.

stosuje się profilaktykę lekami przeciwzimniczymi.

Rodzaj stosowanego środka zależy od rejonu, do którego

Rodzaj stosowanego środka zależy od rejonu, do którego

się udajemy.

się udajemy.



Meflogmine (prep.Lariam)

Meflogmine (prep.Lariam)

1 tabl a 250mg 1x w tygodniu 1-2 tygodni przed

1 tabl a 250mg 1x w tygodniu 1-2 tygodni przed

wyjazdem, przez cały okres pobytu oraz 4 tygdnie po

wyjazdem, przez cały okres pobytu oraz 4 tygdnie po

pobycie (p-wsk: epilepsja, psychozy, stany depresyjne

pobycie (p-wsk: epilepsja, psychozy, stany depresyjne

,zaburzenia rytmu serca)

,zaburzenia rytmu serca)



Doxacyclini 1 caps.a 100mg 1-2 dni przed

Doxacyclini 1 caps.a 100mg 1-2 dni przed

wyjazdem,przez cały okres pobytu 4 tygodnie po

wyjazdem,przez cały okres pobytu 4 tygodnie po

powrocie

powrocie



Malarone 1 tabl 1-2dni przed wyjazdem , przez cały

Malarone 1 tabl 1-2dni przed wyjazdem , przez cały

okres pobytu 7 dni po powrocie

okres pobytu 7 dni po powrocie

Leishmanioza (

Leishmanioza (

kala-azar , biały

kala-azar , biały

trąd)

trąd)



jest groźną chorobą tropikalną,

jest groźną chorobą tropikalną,

rozprzestrzenioną w 88 państwach całego

rozprzestrzenioną w 88 państwach całego

świata i dotyczącą około 16 milionów ludzi

świata i dotyczącą około 16 milionów ludzi



w niektórych krajach podzwrotnikowych

w niektórych krajach podzwrotnikowych

leiszmanioza jest tak rozpowszechniona, że

leiszmanioza jest tak rozpowszechniona, że

mieszkańcy uważają ją za typową chorobę

mieszkańcy uważają ją za typową chorobę

wieku dziecięcego, taką jak u nas odra czy

wieku dziecięcego, taką jak u nas odra czy

różyczka.

różyczka.



jest to choroba pasożytnicza przenoszona

jest to choroba pasożytnicza przenoszona

przez muchówki z rodzaju

przez muchówki z rodzaju

Phlebotomus.

Phlebotomus.



Transmisja: kwiecień-październik

Transmisja: kwiecień-październik



2 postacie kliniczne:1.leiszmanioza skórna

2 postacie kliniczne:1.leiszmanioza skórna

2.leiszmanioza trzewna

2.leiszmanioza trzewna





Postać kliniczna zależy od: gatunku pasożyta,

Postać kliniczna zależy od: gatunku pasożyta,

położenia geograficznego, odpowiedzi

położenia geograficznego, odpowiedzi

immunologicznej żywiciela ostatecznego.

immunologicznej żywiciela ostatecznego.



Leiszmanioza skórna: L.major (gerbil)

Leiszmanioza skórna: L.major (gerbil)



L.tropica

L.tropica

(człowiek)

(człowiek)



Kandahar, Mazar-e Szari ,Herat, Kabul)

Kandahar, Mazar-e Szari ,Herat, Kabul)

2001-2,7% mieszkańców Kabulu

2001-2,7% mieszkańców Kabulu

miało aktywne zmiany skórne

miało aktywne zmiany skórne

-21,8% blizny pozapalne

-21,8% blizny pozapalne



Leiszmanioza trzewna

Leiszmanioza trzewna



(zachodni Afganistan)

(zachodni Afganistan)

L.donovani (psy ,lisy, szakale)

L.donovani (psy ,lisy, szakale)

2002-2003: 2 przypadki

2002-2003: 2 przypadki

leiszmaniozy trzewnej u żołnierzy

leiszmaniozy trzewnej u żołnierzy

amerykańskich

amerykańskich



okres wylęgania: p.skórna 2-8 tyg.

okres wylęgania: p.skórna 2-8 tyg.

(1-2 lat)

(1-2 lat)



p.trzewna 3-8 miesięcy(2

p.trzewna 3-8 miesięcy(2

tygodnie-10lat)

tygodnie-10lat)

KLINIKA

KLINIKA



Leiszmanioza skórna

Leiszmanioza skórna



polimorfizm zmian-początkowo niewielkie nacieki,

polimorfizm zmian-początkowo niewielkie nacieki,

następnie owrzodzenia nacieczonych brzegach z ogniskami

następnie owrzodzenia nacieczonych brzegach z ogniskami

martwicy w środku

martwicy w środku



owrzodzenia pojedyńcze lub mnogie, wilgotne lub suche, z

owrzodzenia pojedyńcze lub mnogie, wilgotne lub suche, z

nadkażeniem bakteryjnym i powiększonymi węzłami

nadkażeniem bakteryjnym i powiększonymi węzłami

chłonnymi

chłonnymi



nacieki powstają po kilku tygodniach lub miesiącach w

nacieki powstają po kilku tygodniach lub miesiącach w

miejscu ukłucia moskita

miejscu ukłucia moskita



goją się samoistnie po kilku miesiącach lub roku z

goją się samoistnie po kilku miesiącach lub roku z

pozostawieniem

pozostawieniem

szpecącej blizny

szpecącej blizny

.

.



zmiany na

zmiany na

błonach śluzowych

błonach śluzowych

powstają w leiszmaniozach

powstają w leiszmaniozach

płd. I śr. amerykańskich (powikłanie zmian skórnych)

płd. I śr. amerykańskich (powikłanie zmian skórnych)



powodują one uszkodzenie tkanek miękkich, chrząstki i

powodują one uszkodzenie tkanek miękkich, chrząstki i

kości nosa, podniebienia twardego, rzadziej krtani

kości nosa, podniebienia twardego, rzadziej krtani

KLINIKA

KLINIKA

Leiszmanioza trzewna: gorączka do 40 st.C z dwoma

Leiszmanioza trzewna: gorączka do 40 st.C z dwoma

szczytami ok. południa i przed północą, utrata ciężaru

szczytami ok. południa i przed północą, utrata ciężaru

ciała, powiększenie śledziony ,wątroby, węzłów

ciała, powiększenie śledziony ,wątroby, węzłów

chłonnych ,złuszczanie naskórka twarzy ,rąk ,

chłonnych ,złuszczanie naskórka twarzy ,rąk ,

łamliwość włosów ,paznokci, ciemne zabarwienie

łamliwość włosów ,paznokci, ciemne zabarwienie

skóry wokół ust ,na policzkach, stopach, rękach, w linii

skóry wokół ust ,na policzkach, stopach, rękach, w linii

pośrodkowej brzucha

pośrodkowej brzucha



Nie leczona 90-95% śmiertelność

Nie leczona 90-95% śmiertelność

Leczenie

Leczenie

-pentostan

-pentostan

(związek pięciowartościowego antymonu),

(związek pięciowartościowego antymonu),

Flukonazol 1 tabl a 200mg 1x dziennie przez 6 tygodni

Flukonazol 1 tabl a 200mg 1x dziennie przez 6 tygodni

(krioterapia)

(krioterapia)

Choroby przenoszone

Choroby przenoszone

drogą pokarmową

drogą pokarmową



Biegunki-etiologia

Biegunki-etiologia



Escherichia coli

Escherichia coli



Campylobacter

Campylobacter



Shigella

Shigella



Salmonella

Salmonella



Adeno- i rotawirusy

Adeno- i rotawirusy



Pierwotniaki: Entamoeba coli, histolytica

Pierwotniaki: Entamoeba coli, histolytica

,Giargia intestinalis

,Giargia intestinalis



Robaczyce :glistnica ,tasiemczyca,

Robaczyce :glistnica ,tasiemczyca,

oncylostomoza ,strongyloidoza ,trichurioza

oncylostomoza ,strongyloidoza ,trichurioza

Pełzakowica (entameboza,ameboza)

Pełzakowica (entameboza,ameboza)



pełzakowica jest rozpowszechnioną w świecie

pełzakowica jest rozpowszechnioną w świecie

inwazją jelita grubego człowieka, wywołaną przez

inwazją jelita grubego człowieka, wywołaną przez

pełzaka czerwonki-

pełzaka czerwonki-

Entamoeba

Entamoeba

histolitica

histolitica

.

.



może występować na obszarach leżących we

może występować na obszarach leżących we

wszystkich strefach klimatycznych, głównie w

wszystkich strefach klimatycznych, głównie w

tropiku

tropiku



na świecie nosicielami

na świecie nosicielami

E.histolytica i E.dispar

E.histolytica i E.dispar

jest

jest

500 mln

500 mln

ludzi, choruje

ludzi, choruje

35-50 mln

35-50 mln

ludzi, a

ludzi, a

umiera z tego powodu

umiera z tego powodu

40 000

40 000

osób rocznie

osób rocznie



częstość występowania pełzakowicy zależy przede

częstość występowania pełzakowicy zależy przede

wszystkim od lokalnego stanu sanitarnego(brak

wszystkim od lokalnego stanu sanitarnego(brak

czystej wody, nieodpowiednie ustępy, znaczne

czystej wody, nieodpowiednie ustępy, znaczne

zagęszczenie ludności, przestrzeganie zasad

zagęszczenie ludności, przestrzeganie zasad

higieny osobistej i żywienia, zanieczyszczenie wody

higieny osobistej i żywienia, zanieczyszczenie wody



w Polsce ogniska pełzakowicy mogą powstać w

w Polsce ogniska pełzakowicy mogą powstać w

otoczeniu imigrantów z krajów endemicznych, w

otoczeniu imigrantów z krajów endemicznych, w

środowiskach homoseksualistów, w zagęszczonych

środowiskach homoseksualistów, w zagęszczonych

zamkniętych zakładach.

zamkniętych zakładach.



do zakażenia pełzakiem czerwonki dochodzi

do zakażenia pełzakiem czerwonki dochodzi

drogą

drogą

pokarmową

pokarmową

Postacie kliniczne

Postacie kliniczne



bezobjawowa inwazja E.histolytica

bezobjawowa inwazja E.histolytica



amebofobia

amebofobia



Pełzakowica jelitowa

Pełzakowica jelitowa

a) nie czerwonkowy pełzakowy

a) nie czerwonkowy pełzakowy

nieżyt jelita

nieżyt jelita

grubego(powikłania rozsiew do innych narządów)

grubego(powikłania rozsiew do innych narządów)

b) czerwonka pełzakowa

b) czerwonka pełzakowa

(powikłania:rozsiew

(powikłania:rozsiew

do innych narządów, colitis fulminans, perforacja

do innych narządów, colitis fulminans, perforacja

jelita, przetoki, pełzakowe owrzodzenie okolicy

jelita, przetoki, pełzakowe owrzodzenie okolicy

odbytu, zwężenia światła jelita grubego,

odbytu, zwężenia światła jelita grubego,

zaburzenia czynnościowe jelita grubego.

zaburzenia czynnościowe jelita grubego.



pełzkowe zapalenie wyrostka robaczkowego

pełzkowe zapalenie wyrostka robaczkowego



Pełzkowica pozajelitowa

Pełzkowica pozajelitowa

:

:

a)

a)

pełzakowy ropień wątroby

pełzakowy ropień wątroby

(10%)

(10%)

(powikłania: perforacja do jam ciała:

(powikłania: perforacja do jam ciała:

peritonitis, pluritis,pericarditis, przebicie

peritonitis, pluritis,pericarditis, przebicie

do tkanek sąsiednich, przetoki,rozsiew do

do tkanek sąsiednich, przetoki,rozsiew do

innych narządów)

innych narządów)

b)

b)

pełzakowy ropień płuc lub mózgu

pełzakowy ropień płuc lub mózgu

c)

c)

pełzakowy ropień skóry wokół odbytu

pełzakowy ropień skóry wokół odbytu

Objawy

Objawy

W nie czerwonkowym nieżycie

W nie czerwonkowym nieżycie

pełzakowym(colitis amoebica)

pełzakowym(colitis amoebica)

dominuje:

dominuje:



biegunka z obecnością śluzu

biegunka z obecnością śluzu



bóle brzucha

bóle brzucha



wzdęcia, chudnięcie

wzdęcia, chudnięcie

Najczęstsze dolegliwości i objawy

Najczęstsze dolegliwości i objawy



Pierwsze objawy infekcji E. histolitica to krwawa

Pierwsze objawy infekcji E. histolitica to krwawa

biegunka (kilka do kilkunastu wypróżnień na dobę)

biegunka (kilka do kilkunastu wypróżnień na dobę)



kurczowe bóle brzucha nasilające się po jedzeniu,

kurczowe bóle brzucha nasilające się po jedzeniu,

pod wpływem stresów i wysiłków fizycznych.

pod wpływem stresów i wysiłków fizycznych.



po ustąpieniu ostrych objawów okresowo

po ustąpieniu ostrych objawów okresowo

nawracają mniej nasilone dolegliwości brzuszne,

nawracają mniej nasilone dolegliwości brzuszne,

zakażenie objawia się naprzemiennym

zakażenie objawia się naprzemiennym

występowaniem okresów zaparć i biegunek,

występowaniem okresów zaparć i biegunek,

wzdęciami oraz przemijającymi bólami brzucha.

wzdęciami oraz przemijającymi bólami brzucha.



w przypadku, gdy proces chorobowy dotyczy

w przypadku, gdy proces chorobowy dotyczy

również wątroby, występują rozpierające bóle

również wątroby, występują rozpierające bóle

w prawym podżebrzu, nasilające się przy wysiłku

w prawym podżebrzu, nasilające się przy wysiłku

fizycznym oraz zmianie pozycji ciała. Bólom może

fizycznym oraz zmianie pozycji ciała. Bólom może

towarzyszyć żółtaczka, utrata apetytu, gorączka,

towarzyszyć żółtaczka, utrata apetytu, gorączka,

osłabienie, chudnięcie.

osłabienie, chudnięcie.

Przewidywany przebieg

Przewidywany przebieg

choroby

choroby



Zakażenie może mieć przebieg ostry

Zakażenie może mieć przebieg ostry

lub przewlekły. Nie leczona choroba

lub przewlekły. Nie leczona choroba

przechodzi w zakażenie przewlekłe,

przechodzi w zakażenie przewlekłe,

które zwiększa prawdopodobieństwo

które zwiększa prawdopodobieństwo

wystąpienia powikłań. Ameboza

wystąpienia powikłań. Ameboza

wcześnie rozpoznana i właściwie

wcześnie rozpoznana i właściwie

leczona nie stanowi zagrożenia dla

leczona nie stanowi zagrożenia dla

życia.

życia.

Sposoby zapobiegania

Sposoby zapobiegania



w krajach tropikalnych należy:

w krajach tropikalnych należy:



szczególnie przestrzegać zasad

szczególnie przestrzegać zasad

higieny osobistej, a szczególnie

higieny osobistej, a szczególnie

dokładnie myć ręce przed jedzeniem

dokładnie myć ręce przed jedzeniem



starannie myć warzywa i owoce i

starannie myć warzywa i owoce i

obierać je przed zjedzeniem

obierać je przed zjedzeniem



pić wodę butelkowaną (wiadomego

pić wodę butelkowaną (wiadomego

pochodzenia), a wodę z wodociągów

pochodzenia), a wodę z wodociągów

do picia i mycia zębów gotować przez

do picia i mycia zębów gotować przez

kilka minut

kilka minut

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe



Podstawowe znaczenie ma

Podstawowe znaczenie ma

badanie kału

badanie kału

na

na

obecność pasożytów. Ponadto w ostrym

obecność pasożytów. Ponadto w ostrym

okresie choroby, gdy występuje krwawa

okresie choroby, gdy występuje krwawa

biegunka, wykonuje się zwykle

biegunka, wykonuje się zwykle

rektoskopię

rektoskopię

,

,

czyli wziernikowanie odbytnicy. Jeśli lekarz

czyli wziernikowanie odbytnicy. Jeśli lekarz

podejrzewa ropień wątroby, może zlecić

podejrzewa ropień wątroby, może zlecić

badanie ultrasonograficzne

badanie ultrasonograficzne

lub

lub

tomografię

tomografię

komputerową

komputerową

jamy brzusznej.

jamy brzusznej.

W przypadku wątpliwości wykonuje się

W przypadku wątpliwości wykonuje się

biopsję nieprawidłowego obszaru

biopsję nieprawidłowego obszaru

(najczęściej istnieje konieczność wykonania

(najczęściej istnieje konieczność wykonania

biopsji wątroby

biopsji wątroby

).

).

Badania biochemiczne

Badania biochemiczne

krwi

krwi

, wykrywające obecność przeciwciał

, wykrywające obecność przeciwciał

przeciw tym pasożytom, mogą potwierdzić

przeciw tym pasożytom, mogą potwierdzić

rozpoznanie w trudnych przypadkach.

rozpoznanie w trudnych przypadkach.

Leczenie

Leczenie



Nitroimidazole (metronidazol,

Nitroimidazole (metronidazol,

tynidazol, ornidazol, seknidazol)

tynidazol, ornidazol, seknidazol)



dehydroemetyna

dehydroemetyna



tetracyklina

tetracyklina



erytromycyna

erytromycyna



chlorochina –dodatkowo w ropniach

chlorochina –dodatkowo w ropniach

wątroby.

wątroby.



Salmonella

Salmonella

- rodzaj bakterii z rodziny

- rodzaj bakterii z rodziny

Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae

, grupujący Gram-ujemne

, grupujący Gram-ujemne

względnie beztlenowe bakterie o morfologii

względnie beztlenowe bakterie o morfologii

pałeczek, średniej wielkości, zwykle zaopatrzone w

pałeczek, średniej wielkości, zwykle zaopatrzone w

rzęski.

rzęski.



Rodzaj

Rodzaj

Salmonella

Salmonella

podzielony jest na dwa gatunki:

podzielony jest na dwa gatunki:

S.

S.

enterica

enterica

oraz

oraz

S. bongori

S. bongori

. Pierwszy z gatunków

. Pierwszy z gatunków

podzielony jest na siedem podgatunków, z których

podzielony jest na siedem podgatunków, z których

pierwszy -

pierwszy -

Salmonella enterica subspp. enterica

Salmonella enterica subspp. enterica

obejmuje bakterie najczęściej izolowane od ludzi i

obejmuje bakterie najczęściej izolowane od ludzi i

zwierząt stałocieplnych.

zwierząt stałocieplnych.



Dodatkowo rodzaj

Dodatkowo rodzaj

Salmonella

Salmonella

, ze względu na duże

, ze względu na duże

zróżnicowanie podzielony został na grupy oraz typy

zróżnicowanie podzielony został na grupy oraz typy

serologiczne. Podstawą do podziału jest

serologiczne. Podstawą do podziału jest

zróżnicowanie antygenów

zróżnicowanie antygenów

somatycznych i

somatycznych i

rzęskowych

rzęskowych

. Obowiązujący schemat podziału

. Obowiązujący schemat podziału

pałeczek

pałeczek

Salmonella

Salmonella

nazywane jest od nazwisk jego

nazywane jest od nazwisk jego

twórców, schematem Kauffmana-Whitea.

twórców, schematem Kauffmana-Whitea.



Liczne pałeczki

Liczne pałeczki

Salmonella

Salmonella

są chorobotwórcze dla

są chorobotwórcze dla

człowieka i zwierząt - wywołują m.in.

człowieka i zwierząt - wywołują m.in.

dur brzuszny i

dur brzuszny i

dury rzekome, ostre zatrucia pokarmowe.

dury rzekome, ostre zatrucia pokarmowe.

Pałeczki

Pałeczki

Salmonella

Salmonella

występują u ludzi i zwierząt. W

występują u ludzi i zwierząt. W

sprzyjających warunkach (ciepło, wilgoć, obecność

sprzyjających warunkach (ciepło, wilgoć, obecność

białka) mogą żyć poza organizmem żywym przez kilka

białka) mogą żyć poza organizmem żywym przez kilka

miesięcy. Przemysłowa hodowla drobiu i przetwórstwo

miesięcy. Przemysłowa hodowla drobiu i przetwórstwo

żywności przyczyniły się w ostatnich latach do wzrostu

żywności przyczyniły się w ostatnich latach do wzrostu

zachorowań na salmonelozy na całym świecie.

zachorowań na salmonelozy na całym świecie.



U ludzi bakterie te wywołują najczęściej dolegliwości

U ludzi bakterie te wywołują najczęściej dolegliwości

żołądkowo-jelitowe nazywane potocznie

żołądkowo-jelitowe nazywane potocznie

zatruciem

zatruciem

pokarmowym

pokarmowym

. Objawy chorobowe, występujące

. Objawy chorobowe, występujące

zwykle po

zwykle po

6-72

6-72

godzinach od zakażenia, to: bóle

godzinach od zakażenia, to: bóle

brzucha, gorączka, biegunka, czasami nudności i

brzucha, gorączka, biegunka, czasami nudności i

wymioty.

wymioty.



Po przebyciu choroby pałeczki mogą być wydalane z

Po przebyciu choroby pałeczki mogą być wydalane z

kałem przez kilka tygodni lub miesięcy bez

kałem przez kilka tygodni lub miesięcy bez

jakichkolwiek objawów chorobowych.

jakichkolwiek objawów chorobowych.



Objawy chorobowe

Objawy chorobowe

, występujące

, występujące

zwykle po

zwykle po

6-72

6-72

godzinach od

godzinach od

zakażenia, to:

zakażenia, to:

bóle brzucha,

bóle brzucha,

gorączka, biegunka, czasami

gorączka, biegunka, czasami

nudności i wymioty.

nudności i wymioty.



Po przebyciu choroby pałeczki mogą

Po przebyciu choroby pałeczki mogą

być wydalane z kałem przez kilka

być wydalane z kałem przez kilka

tygodni lub miesięcy bez

tygodni lub miesięcy bez

jakichkolwiek objawów chorobowych.

jakichkolwiek objawów chorobowych.

Człowiek zakaża się:

Człowiek zakaża się:



przez żywność zanieczyszczoną odchodami

przez żywność zanieczyszczoną odchodami

zakażonych zwierząt (najczęściej drobiu,

zakażonych zwierząt (najczęściej drobiu,

myszy, szczurów), przez produkty żywnościowe

myszy, szczurów), przez produkty żywnościowe

pochodzące od zwierząt zakażonych (jaja,

pochodzące od zwierząt zakażonych (jaja,

mięso, mleko), od zakażonych zwierząt

mięso, mleko), od zakażonych zwierząt

(kurczęta hodowane w domach) i ludzi

(kurczęta hodowane w domach) i ludzi

wydalających pałeczki z kałem, zarówno

wydalających pałeczki z kałem, zarówno

chorych, jak i zdrowych (nosicieli).

chorych, jak i zdrowych (nosicieli).



najczęstszym nośnikiem pałeczek są produkty

najczęstszym nośnikiem pałeczek są produkty

zawierające surowe jaja (majonezy, kremy,

zawierające surowe jaja (majonezy, kremy,

lody, zupy dla niemowląt i in.) oraz

lody, zupy dla niemowląt i in.) oraz

rozdrobnione przetwory mięsne, galaretki,

rozdrobnione przetwory mięsne, galaretki,

pasztety, pierogi.

pasztety, pierogi.

Mimo wszędobylstwa pałeczek Salmonella

Mimo wszędobylstwa pałeczek Salmonella

zachorowaniom można zapobiec

zachorowaniom można zapobiec

przez:

przez:



mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed

mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed

przygotowaniem posiłków,

przygotowaniem posiłków,



utrzymywanie w czystości naczyń, sprzętów

utrzymywanie w czystości naczyń, sprzętów

kuchennych i samej kuchni,

kuchennych i samej kuchni,



przechowywanie żywności w niskiej

przechowywanie żywności w niskiej

temperaturze, zapobieganie rozmrażaniu i

temperaturze, zapobieganie rozmrażaniu i

ponownemu zamrażaniu żywności,

ponownemu zamrażaniu żywności,



wydzielenie miejsca w lodówce na surowy drób,

wydzielenie miejsca w lodówce na surowy drób,

mięso i jaja tak, aby nie stykały się z innymi

mięso i jaja tak, aby nie stykały się z innymi

produktami, całkowite rozmrażanie drobiu, mięsa,

produktami, całkowite rozmrażanie drobiu, mięsa,

ryb i ich przetworów przed przystąpieniem do

ryb i ich przetworów przed przystąpieniem do

smażenia, pieczenia, gotowania,

smażenia, pieczenia, gotowania,

Zapobieganie cd

Zapobieganie cd



mycie jaj przed rozbiciem skorupki, parzenie we

mycie jaj przed rozbiciem skorupki, parzenie we

wrzątku przez 10 sekund jaj używanych do

wrzątku przez 10 sekund jaj używanych do

wyrobu potraw i deserów, nie poddawanych

wyrobu potraw i deserów, nie poddawanych

działaniu wysokiej temperatury,

działaniu wysokiej temperatury,



unikanie lodów i ciastek pochodzących od

unikanie lodów i ciastek pochodzących od

nieznanych wytwórców i przygodnych

nieznanych wytwórców i przygodnych

sprzedawców. poddawanie żywności działaniu

sprzedawców. poddawanie żywności działaniu

wysokiej temperatury (gotowanie, pieczenie,

wysokiej temperatury (gotowanie, pieczenie,

duszenie), które jest najłatwiejszym sposobem

duszenie), które jest najłatwiejszym sposobem

niszczenia zarazka (smażenie jest mniej

niszczenia zarazka (smażenie jest mniej

skuteczne),

skuteczne),

CZERWONKA - CHOROBA BRUDNYCH RĄK

CZERWONKA - CHOROBA BRUDNYCH RĄK



Czerwonka – wysoce zakaźna choroba “brudnych

Czerwonka – wysoce zakaźna choroba “brudnych

rąk”

rąk”



Źródłem zakażenia jest kontakt z chorym

Źródłem zakażenia jest kontakt z chorym

człowiekiem lub zakażoną przezeń żywnością.

człowiekiem lub zakażoną przezeń żywnością.



Przyczyną wywołanej przez nią biegunki są różne

Przyczyną wywołanej przez nią biegunki są różne

gatunki pałeczki czerwonki

gatunki pałeczki czerwonki

(Shigella

(Shigella

). Bakteria ta

). Bakteria ta

rozprzestrzenia się wraz z wydalaniem kału przez

rozprzestrzenia się wraz z wydalaniem kału przez

nosicieli i osób chorych

nosicieli i osób chorych



do zakażenia dochodzi najczęściej metodą

do zakażenia dochodzi najczęściej metodą

„brudnych rąk”, poprzez zainfekowane pożywienia,

„brudnych rąk”, poprzez zainfekowane pożywienia,

czy wody gruntowe.

czy wody gruntowe.



Shigella zakaża najczęściej sałatki, surowe, warzywa,

Shigella zakaża najczęściej sałatki, surowe, warzywa,

mleko i nabiał, drób, wody gruntowe w najbliższej

mleko i nabiał, drób, wody gruntowe w najbliższej

okolicy. W odróżnieniu od salmonelli, aby doszło do

okolicy. W odróżnieniu od salmonelli, aby doszło do

zakażenia wystarczy kilka (ok. 10) bakterii!

zakażenia wystarczy kilka (ok. 10) bakterii!

Objawy czerwonki

Objawy czerwonki



Shigella wytwarza dwa rodzaje toksyn:

Shigella wytwarza dwa rodzaje toksyn:

enterotoksynę

enterotoksynę

i tzw.

i tzw.

toksynę Shiga

toksynę Shiga

.

.



Objawy choroby pojawiają się już w ciągu

Objawy choroby pojawiają się już w ciągu

kilkunastu godzin

kilkunastu godzin

od zakażenia.

od zakażenia.



Są nimi częste skąpe wodniste stolce.

Są nimi częste skąpe wodniste stolce.



Po początkowym okresie wodnistej biegunki,

Po początkowym okresie wodnistej biegunki,

wysokiej gorączki, osłabienia, w ciągu 24

wysokiej gorączki, osłabienia, w ciągu 24

godzin dochodzi zwykle do wystąpienia

godzin dochodzi zwykle do wystąpienia

parcia na stolec oraz zapalenia jelita grubego

parcia na stolec oraz zapalenia jelita grubego

manifestującego się stolcami z krwią.

manifestującego się stolcami z krwią.



Stolce bywają bolesne, z domieszką śluzu i

Stolce bywają bolesne, z domieszką śluzu i

niewielkich ilości krwi. Podstawą rozpoznania

niewielkich ilości krwi. Podstawą rozpoznania

jest dodatni wynik badania

jest dodatni wynik badania

bakteriologicznego kału.

bakteriologicznego kału.

Zapobieganie lokalnej epidemii

Zapobieganie lokalnej epidemii



Jeszcze ważniejsze jest zapobieganie

Jeszcze ważniejsze jest zapobieganie

zagrażającej lokalnej epidemii.

zagrażającej lokalnej epidemii.

Profilaktyka

Profilaktyka

polega na:

polega na:



nadzorze sanitarnym nad kanalizacją,

nadzorze sanitarnym nad kanalizacją,

wodociągami, studniami, środkami

wodociągami, studniami, środkami

spożywczymi,

spożywczymi,



niedopuszczaniu chorych na biegunkę

niedopuszczaniu chorych na biegunkę

i nosicieli oraz osób z kontaktu do prac

i nosicieli oraz osób z kontaktu do prac

związanych z punktami zbiorowego

związanych z punktami zbiorowego

żywienia, z przetwórstwem oraz

żywienia, z przetwórstwem oraz

dystrybucją środków spożywczych.

dystrybucją środków spożywczych.

Choroby

Choroby

transmisyjne

transmisyjne

Główne wektory:

Główne wektory:

Komary

Komary

Muchówki

Muchówki

Kleszcze

Kleszcze

Wszy

Wszy

Pchły

Pchły