Zaburzenia kontroli
popędów
(impulsów/nawykó
w)

Kryteria uzależnienia:



silne pragnienie lub poczucie przymusu

przyjmowania środka



trudności w kontroli zażywania środka



zespół odstawienny lub używanie substancji

w celu zmniejszenia objawów odstawienia

środka



wzrost tolerancji na dany środek



zmiany w aktywności – zwiększona ilość

czasu poświęconego na zdobywanie i

używanie środka; zaniedbywanie innych

źródeł przyjemności



przyjmowanie środka mimo jego szkodliwych

następstw

Zaburzenia kontroli
popędów



Popęd – siła napędzająca procesy

psychiczne, przejawiająca się stanem

pobudzenia i napięcia, motor działań

zmniejszających to napięcie



Działania popędowe zawsze skierowane są

na obiekt  popęd może być zaspokojony

jedynie w relacji z jakimś obiektem (osobą

lub rzeczą)



Popęd to proces wspólny wszystkim

ludziom, naturalny, ale tu zakłóceniu ulega

rozwój jednostki  nieadekwatne

skierowanie popędów na dany obiekt

Cechy wspólne tych
zaburzeń:



Podejmowanie działań o niejasnej

motywacji



Poczucie przymusu



Dążenie do rozładowania napięcia lub

zwiększenia go (np. szybka jazda)



Brak kontroli nad zachowaniem



Przeżywanie przyjemności z powodu

realizacji impulsu lub nawyku



Szkodliwość zachowań wywołanych

impulsem dla podmiotu i otoczenia

Zespół okresowych
wybuchów agresji



Powtarzające się epizody wybuchów agresji w stosunku do ludzi (najczęściej

jest to agresja fizyczna) i przedmiotów (niszczenie mienia)



Z utratą kontroli nad zachowaniem



Czasami zachowanie jest wyzwalane przez konkretne sytuacje (nie zawsze),

ale zawsze nasilenia agresji i utrata kontroli jest nieadekwatne i

nieproporcjonalna do tych zachowań

Występowanie - częściej u mężczyzn



Zaburzenie powoduje różne konsekwencje społeczne w zależności od płci

(ze względu na uwarunkowania kulturowe):



mężczyźni  aresztowanie i więzienie



kobiety ośrodki psychiatryczne



różnicowanie z: zaburzeniami osobowości, schizofrenią, manią,

nadużywaniem substancji psychoaktywnych, uszkodzeniami mózgu

(szczególnie uszkodzenie płata skroniowego), zakażeniem oun,

hipoglikemią, zaburzeniami hormonalnymi

Postępowanie:



izolacja – nie zmienia zachowań



terapia behawioralna nastawiona na modyfikację zachowania



farmakoterapia



neurochirurgiczne – w ciężkich przypadkach; nie w Polsce

Patologiczny hazard



Przewlekłe, postępujące i nieprawidłowe zachowania

związane z uprawianiem hazardu



Obsesyjne myśli dotyczące gier hazardowych



Skłonność do podejmowania nadmiernego ryzyka –

zagrożenie znaczną stratą (nawet utratą życia np.

rosyjska ruletka)



Zaburzenie realne oceny konsekwencji zachowania



Zaburzenie funkcjonowania społecznego (życie rodzinne,

praca, nauka)



Utrata kontroli prowadząca do uporczywego uprawiania

hazardu

Epidemiologia – częściej u mężczyzn, tendencje wzrostowe,

3 % dorosłych Amerykanów

Często patologicznemu hazardowi towarzyszą zaburzenia

afektywne, lękowe, osobowościowe, uzależnienia

Patologiczny hazard c.
d.

Rodzinne czynniki ryzyka:



Zetknięcie z hazardem w dzieciństwie (może jako rozładowywanie

napięcia)



Zbyt rygorystyczny lub liberalny system wychowawczy



Zaburzenia osobowości u rodziców



Nadużywanie środków psychoaktywnych w rodzinie

Teorie na temat etiologii:



Psychodynamiczne – zaburzenie rozwoju psychoseksualnego – popędu

agresji i libidalnego



Behawioralne – wyuczone zachowanie – rola wzmocnień



Inne teorie - rola aktywacji endogennego układu opioidowego (jak w

uzależnieniach)

Terapia:



Indywidualna - m. in. techniki behawioralne, w tym awersyjne,

desensytyzacja



Grupy samopomocy i wsparcia, anonimowi hazardziści, 12 kroków jak w

alkoholizmie



Farmakoterapia nie odgrywa żadnej roli (chyba, że podłoże organiczne)

Kleptomania



Impulsywne, powtarzające się kradzieże rzeczy (niepotrzebnych,

często bezwartościowych, bez zgody właściciela, ale często w jego

obecności)



Nie diagnozuje się w przypadku kradzieży z powodu kradzieży:

•

dla zysku (aby rzecz sprzedać lub używać, mieć satysfakcję,

przyjemność z jej używania lub posiadania)

•

z zemsty, w celu odwetu, na złość, w celu wyrażenia jakichś emocji

•

z powodu zaburzeń psychotycznych (pod wpływem omamów i

urojeń)



Narastające napięcie lub lęk przed kradzieżą



Ulga lub uczucie przyjemności z powodu rozładowania napięcia (a

nie posiadania skradzionej rzeczy) == kradzione rzeczy są często

magazynowane, oddawane z powrotem, darowane komuś,

wyrzucane

Występowanie rzadkie – dlatego etiologia nie jest dostatecznie poznana

hipotezy:



organiczne uszkodzenie – rozhamowanie zachowania



psychodynamiczne – powrót do frustracji potrzeb, pragnień i życzeń

z dzieciństwa

Uwaga na symulację w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej

Piromania



Umyślne, powtarzające się akty podpalania bez określonego powodu



Napięcie lub lęk przed dokonaniem tego czynu



Czasami ekscytacja lub uczucie przyjemności seksualnej po

podpaleniu (pirolagnia)



Ulga po rozładowaniu napięcia,



ekscytacja w czasie pożaru, przyjemność z patrzenia na pożar,

fascynacja ogniem



Obsesyjne myśli związane z ogniem



Brak empatii wobec poszkodowanych

Nie diagnozujemy gdy podpalenia jest:



spowodowane chęcią zysku (np. odszkodowanie)



aktem protestu politycznego



jednym z wielu przestępstw tej samej osoby



Wyrazem zemsty i odwetu



Aktem wandalizmu



Przejawem psychozy

Występuje rzadko, częściej u mężczyzn, często początek w dzieciństwie
Teorie psychologiczne odwołują się do znaczenia ognia – który kojarzony

jest z siłą, popędem seksualnym, lub złością i agresją

Trichotillomania (trychotilomania)



Nawykowe wyrywanie włosów z głowy



Poczucie napięcia a następnie ulgi



Poczucie przymusu



Nie z powodu stanów zapalnych, swędzenia itp.

Inne



szybka jazda samochodem



kompulsywne zakupy



sporty ekstremalne



internet



gry komputerowe



kompulsywna turystyka