PSYCHOLOGIA

KLINICZNA

(imię i nazwisko prowadzącego)

Regulamin zajęć



Liczba godzin zajęć:

Seminaria - 20 godzin
Wykłady – 10 godzin, prowadzący Dr
hab. n. med. Marta Makara- Studzińska

Wykłady rozpoczynają się 17 grudnia, Aula

Uniwersum, godzina 8:00-9:30

Przepisywanie zaliczenia

Student, który uczestniczył już w zajęciach z

Psychologii Lekarskiej i je zaliczył:



na UM lub innej uczelni medycznej



na innym kierunku

może ubiegać się o przepisanie uzyskanego

zaliczenia. Jest zobowiązany w pierwszym
tygodniu trwania zajęć do złożenia
stosownego podania do Zakładu Psychologii
Stosowanej (ul. Chodźki 15, Hala Sportowa, I p.)
wraz kopią dokumentu potwierdzającego
uzyskanie zaliczenia.

Zmiana grupy



Studenci mogą realizować zajęcia tylko w
swoich grupach

(podstawą jest obecność na

liście przesłanej z Dziekanatu I WL)



Przeniesienie do innej grupy możliwe jest tylko w
dwóch przypadkach:



jeśli liczba studentów w danej grupie ulegnie
zmniejszeniu w efekcie przepisania zaliczeń



wymiana „głowa za głowę”, czyli w miejsce
osoby, która jest gotowa się zamienić i przenieść
do grupy, z której pochodzi student
zainteresowany zamianą.

Warunki zaliczenia zajęć



obecność na zajęciach



zaliczenie pisemnego kolokwium (Test)



aktywność na zajęciach

Nieobecność na zajęciach



Podczas trwania zajęć student może mieć

jedną nieusprawiedliwioną nieobecność



w przypadku drugiej nieobecności-student
musi odrobić nieobecność poprzez
odpowiedź ustną z treści zajęć lub
napisanie pracy pisemnej w zależności od
decyzji wykładowcy



nieobecność na trzech zajęciach oznacza
brak możliwości zaliczenia przedmiotu

Kontakt



ZAKŁAD PSYCHOLOGII STOSOWANEJ



ul. W. Chodźki 15 (Hala Sportowa)



Lublin Kod pocztowy20-093



[e-mail]



Telefon[phone]Fax[phone]
589



DANE PROWADZĄCEGO

Literatura



Literatura obowiązkowa:



Bocheńska-Włostowska K., Akademia umiejętności interpersonanych, Kraków 2009



Gordon T., Edwards W., Rozmawiać z pacjentem ACADEMICA SWPS Warszawa 2009



Myerscough P., Ford M., Jak rozmawiać z pacjentem GWP, Gdańsk 2002



Macario L., Rocchi M., Komunikacja w relacjach niesienia pomocy, WAM, Kraków 2011



Jakubowska-Winecka A., Włodorczak D., Psycholoia w praktyce medycznej, PZWL,
Warszawa 2007



Rollnick S., Miller R.M., Butler C.B. Wywiad motywujący w opiece zdrowotnej.
Academica, Warszawa 2010



Jakubowska-Winecka A., Włodarczyk D. Psychologia w praktyce medycznej. PZWL,
Warszawa 2007
Literatura uzupełniająca



Kübler-Ross E. Rozmowy o śmierci i umieraniu, Media Rodzina of Poznań, Poznań 2001



Sapolsky R. M. Dlaczego zebry nie mają wrzodów? Psychofizjologia stresu. PWN,
Warszawa 2010

Tematy dzisiejszych zajęć:



Psychologia jako nauka o człowieku.



Psychologia w medycynie-
podstawowe założenia

Wzrost znaczenia psychologii

z medycynie

1. Zmiana chorób dominujących

oraz powody zgonów na
przestrzeni lat.



początek XXw. dominacja chorób
zakaźnych (epidemie):tyfus, wielorakie
infekcje przewodu pokarmowego,
gruźlica, grypa



druga połowa XX. w- choroby
cywilizacyjne: przewlekłe choroby ukł.
krążenia, choroby nowotworowe, udary
mózgu, choroby związane z przemianą
metaboliczną

2. Gwałtowny rozwój

medycyny-paradoks

Psycholog-

partner

zespołu

terapeutycz

nego, dba o

podmiotowy

charakter

chorego

człowieka

Lekarz-

partner

Pacjent-

świadomy i

zaangażowa

ny w proces

terapeutycz

ny



Metody diagnostyczne i terapii
bazujące na wysoko
specjalistycznej aparaturze-
wzrost przeżywalności pacjentów



Wzrost biurokracji, technicyzacji,
dehumanizacji medycyny- pacjent
z pozycji statystycznej,
bezosobowy przedmiot badań
(Borys B., Majkowicz M. 2006)

3. Koszty opieki medycznej

Rozwój
psychoprofilaktyki-
zachęcanie osób
zdrowych do
świadomej aktywności
zdrowotnej-obniżenie
kosztów.

Wyrobienie od
najmłodszych lat
nawyków
prozdrowotnych, tak
by stały się
naturalnymi
zachowaniami
człowieka.



Rozwój medycyny
spowodował mniejszy
odsetek zgonów, ale
przyczynił się wzrostu chorób
przewlekłych, wymagającej
długotrwałej opieki-wzrost
nakładów finansowych

Powrót holistycznego
podejścia w medycynie

Sfera
psychiczna
staje się
istotnym
elementem
oddziaływa
ń



Traktowanie choroby jako proces,
czy stan chorobowy dotyczącej
określonej osoby, z
uwzględnieniem
psychospołecznych uwarunkowań



Mechanizm choroby rozpoznawany
jest o parametry biochemiczne



Przebieg choroby zależny jest
również od czynników poza
biologicznych

Pojawienie się modelu
salutogenetycznego w
medycynie

Promowanie
pozycji w
psychologii

Umiejętność
radzenia
sobie ze
stresem są
kluczowymi
zagadnienia
mi w
kontekście
zdrowia i
choroby



Normą funkcjonowania człowieka

jest dynamiczny Stan równowagi



Nawiązanie do transakcyjnej teorii

stresu i radzenia sobie z nim



Zdrowie jest zatem efektem

odpowiedniego reagowania

człowieka na działające stresory



Zdrowe jako kontinuum

Pytanie?



Z czym kojarzy Ci
się słowo
psychologia?



Co to jest
psychologia?

Pytanie pierwsze

Pytanie drugie

http://www.witaminy-mineraly.pl/strona-
glowna/artykuly

Psychologia jako nauka

Psychologia



Termin psychologia pochodzi z języka
greckiego i dosłownie oznacza „naukę o
duszy”.



Jest to nauka o zjawiskach psychicznych,
badającą mechanizmy i prawa rządcą
ludzką psychiką (np. o zjawiskach
świadomości)

CELE PSYCHOLOGII

1. Opisywanie zachowania.
2. Wyjaśnianie zachowania.
3. Przewidywanie zachowań.
4. Kierowanie zachowaniem.
5. Rozwiązywanie ludzkich problemów.

Koncepcje psychologiczne - założenia
dotyczące natury ludzkiego funkcjonowania

Rozkład normalny, krzywa
Gaussa



1. LUDZIE SĄ SOBIE PODOBNI - mają

wspólne właściwości dla naszego gatunku.



2. LUDZIE CHARAKTERYZUJĄ SIĘ PEWNĄ

ILOŚCIĄ STAŁYCH WŁAŚCIWOŚCI.

(wygląd zewnętrzny – lecz nie jest to

najważniejsze)

(np. właściwości temperamentalne,

upodobania)



3. ISTNIEJĄ ZEWNĘTRZNE DOMINANTY

LUDZKICH ZACHOWAŃ.

(biologiczne, kulturowe, społeczne), które

mają charakter stały i powszechny.



4. CZŁOWIEK FUNKCJONUJE ODRĘBNIE I

NIEZALEŻNIE OD SWOJEGO OTOCZENIA.



5. CZŁOWIEK JEST ELEMENTEM SYSTEMU

SPOŁECZNEGO, KULTUROWEGO,

EKOLOGICZNEGO.

Pytanie?



Czy psychologia
ma własną
diagnozę?

http://www.witaminy-mineraly.pl/strona-
glowna/artykuly

Cele i zadania psychologii



1. DIAGNOZA – poznanie i wyjaśnienie
zachowania człowieka, jego reakcje i
cechy.



2. TERAPIA – pomoc w prawidłowym
rozwoju, jak i w leczeniu zaburzeń.

Metody diagnostyczne

stosowane przez psychologa?

Obserwacja- p

odstawowa

metoda stosowana w

psychologii

Wskaźniki:



konstytucjonalne- budowa ciała, np.
anoreksja



fizjologiczne- oddech, tętno,
zaczerwienienie, jako wskażniki poziomu
aktywacji, stresu



behawioralne- pobudzenie psychoruchowe



Wytwory przedmiotowe- np. rzeczy
badanego, wystrój domu

Wywiad kliniczny



Forma zbierania informacji o osobie badanej-
osoba badana, członkowie rodziny



Wywiad środowiskowy- szczególnie przydatny
w sytuacjach interwencji kryzysowej



Wywiad standaryzowany

Rozmowa psychologiczna



Niedyrektywna- zalecana przez Rogersa;
„podążanie za klientem”, pytania
zachęcające do dłuższych wypowiedzi



Dyrektywna- z góry ustalony harmonogram
pytań

Cel; zdobycie informacji o problemach badanego,
wymiana informacji umożliwiających opis i
zrozumienie trudności

Metody projekcyjne



wprowadzone przez badaczy z podejścia

psychoanalitycznego



dające informacje o cechach badanego w sposób

pośredni



Projekcyjne techniki rysunkowe- Test Drzewa

Rodzinnego, Test Rysunku Rodziny itp.



Techniki skojarzeń słownych- eksperyment

skojarzeniowy Junga, testy zdań

niedokończonych



Test Plam Atramentowych Roschacha



Test Apercepcji Tematycznej

To co dziecko nie umie wyrazić
słowami...

Metody psychometryczne-
obiektywnej oceny
potencjałów



Testy uzdolnień-



Testy inteligencji:

-

poprzez wystandaryzowany zestaw zadań (np. Test
Inteligencji Wechslera- WAISR-PL, WISC-R, Testy
Dojrzałości Szkolnej)

- poprzez mierzenie teoretycznie założonej funkcji

wskazującej na ogólną inteligencję (np. Test Ravena)



Testy organicze-

Triada organiczna- Test

Benton, Test Graham-Kendall, Test Bender-
Gestalt-uszkodzenia OUN

Metody kwestionariuszowe



Badające inne niż intelekt cechy osobowości

-

dotyczące wielu różnych cech, obejmujących

„całość psychiki”, np. MMPI (WISKAD),

Kwestionariusz Osobowości Cattella

-

dotyczące bardzo szczegółowych poszczególnych

cech, jak np. poziom lęku (STAI),(listy objawów,

skale wypełniane przez pacjenta –np.Skala Depresji

Becka)



Kwestionariusze do badania zagadnień

szczególnych związanych z celem badania-

(np. kwestionariusze do badania postaw,

samooceny, mechanizmów radzenia sobie, miejsca

kontroli, poczucia koherencji itd.)



Skala lęku dentystycznego Coraha (DAS –
Corah’s

Dental Anxiety Scale)



Zmodyfikowana skala lęku
dentystycznego

(MDAS – Modified Dental Anxiety Scale)



Skala lęku dentystycznego Kleinknechta
(DFS

– Kleinknecht’s Dental Fear Survey)

Próby neuropsychologiczne

•

Służące do badania zaburzeń

funkcji- szczególnie poznawczych

•

Przydatne szczególnie w

diagnozie pacjentów
neurologicznych celem
zastosowania najlepszej terapii,
rehabilitacji

Np. Test Fluencji Słownej, Test
Sortowania Kart Wisconsin

Pomijanie stronne

Norma a patologia?

50

C

O

N

FI

D

E

N

T

IA

L

W psychologii wymienia się
trzy typy norm:



Ilościowa- wynik pomiaru, odzwierciedla
rozkład cechy w populacji, np.
pojemność pamięci, poziom lęku



Społeczno-kulturowa- wieloznaczna;
odchylenie od wzorców nazywa się
dewiacją



Norma teoretyczna- o stanie normalnym
wnioskuje się, porównując obserwowalne
wskaźniki z teoretycznymi

51

C

O

N

FI

D

E

N

T

IA

L

Norma ilościowa- ograniczenia



odchylenie od przeciętnej (zwłaszcza w kierunku
powyżej) nie musi świadczyć o zaburzeniach (np.
inteligencja, wydolność fizyczna, wzrost)-
pacjenci neurologiczni



niezbyt często występujące w populacji
zachowania nie muszą świadczyć o zaburzeniach
(postawy altruistyczne, uzdolnienia genialne);



dla wielu ważnych właściwości psychologicznych
nie opracowano norm (np. nie znamy przeciętnej)
np. w ustosunkowaniach interpersonalnych

52

53

C

O

N

FI

D

E

N

T

IA

L

Pojęcie normy

Norma w psychologii i psychiatrii to

konstrukt naukowy wyznaczający

granice zachowań normalnych

człowieka.

Nie jest jednoznaczna i nie określa

jasno jakie zachowania są

patologiczne !!

Ze względu na znaczną szkodliwość

społeczną i wartość

stygmatyzującą diagnozy

psychologicznej i psychiatrycznej

określenie, że dane zachowanie

jest "nienormalne" wymaganie

tylko fachowej wiedzy, ale także

świadomości następstw takiej

diagnozy.

54

Pojęcie patologii

Patologia zachowania ma miejsce wówczas, gdy można
stwierdzić jednocześnie:
• cierpienie z powodu występowania danego zachowania
(nie jest warunkiem koniecznym patologii),
• trudności w przystosowaniu, brak zdolności do pracy i
utrzymywania satysfakcjonujących kontaktów z ludźmi,
• nieracjonalność i dziwaczność zachowań np.

wynikające z

zaburzeń myślenia,
• nieprzewidywalność zachowań i utrata kontroli nad

nimi,

• dyskomfort obserwatora,
• naruszanie ideałów i norm moralnych.

55

> cierpienie z powodu występowania
danego zachowania np. natręctwa jak
kompulsywne mycie rąk

> trudności w przystosowaniu, brak
zdolności do pracy i utrzymywania
satysfakcjonujących kontaktów z ludźmi np.
depresja

> nieracjonalność i dziwaczność
zachowań np. choroba Alzheimera

> nieprzewidywalność zachowań i
utrata kontroli nad nimi np. urojenia

> dyskomfort obserwatora,
naruszanie ideałów i norm moralnych
np. ekshibicjonizm

PODSTAWOWE KONCEPCJE

PSYCHOLOGICZNE CZŁOWIEKA

Historyczne kierunki w
psychologii



Strukturalizm



Funkcjonalizm



Ewolucjonizm

Historyczne podstawy
psychologii

Psychologia ma
długą przeszłość,
ale jej prawdziwa
historia jest krótka.

Herman
Ebbinghaus

1879 rok

- Wilhelm Wundt zakłada w Lipsku
pierwsze laboratorium
psychologii eksperymentalnej

Strukturalizm

•

Pierwszy oficjalny kierunek psychologii

•

Zadaniem psychologii jest szczegółowo

badać świadomość

•

Każdy proces psychiczny można rozbić na

proste elementy (wrażenia)

•

Introspekcja – „spojrzenie do wewnątrz”,

systematyczne obserwowanie własnych myśli i
uczuć dotyczących określonych doznań
sensorycznych

•

W. Wundt, E. Titchener

Funkcjonalizm

•

Cel: gromadzić wiedzę o umyśle, aby ją

wykorzystać do lepszego przystosowania się

•

oparty na teorii ewolucji K. Darwina

•

Jaka jest funkcja danego zachowania w

adaptacji człowieka do środowiska

•

wkład w metody nauczania

•

W. James, J. Dewey

EWOLUCJONIzM

• jest naukowym wyjaśnieniem, w jaki

sposób gatunki utrzymują się przy życiu i jak
są ze sobą spokrewnione

•Odwołuje się do procesów doboru

naturalnego , zgodnie z teorią ewolucji
Darwina (1859).

•Skupia się na dociekaniu, w jaki sposób

organizmy przystosowują się do wymagań
zmieniającego się środowiska, lecz badane w
tym podejściu odcinki czasu to miliony lat, a
nie długość trwania ludzkiego życia

Współczesne

Współczesne

kierunki

kierunki

psychologii

psychologii

1)

biologiczny

2)

psychodynamiczny

3)

behawiorystyczny

4)

poznawczy

5)

humanistyczny

6)

ewolucjonistyczny

BEHAWIORYZM
z ang. behavior – zachowanie
się



Twórca- John B. Watson, 1913 roku„ Psychologia z

punktu widzenia behawiorysty”.



behawioryzm jako nauka o zachowaniu



koncentracja na zewnętrznym zachowaniu



zaprzeczenie istnienia świadomości, ponieważ nie

można zmierzyć jej przejawów i tym samym

stwierdzić jej istnienia



stworzenie metody badania: obiektywnej,

mierzalnej, obserwowalnej



stworzenie naukowej metody badania tj. metody w

której twierdzenia mogą być sprawdzone przez

każdego kto taką metodę zastosuje



podstawowa metoda poznania – eksperyment w

warunkach laboratoryjnych, głównie badania zwierząt.

Kierunek behawiorystyczny

•Początek XX wieku

•Psychologia powinna koncentrować się na

rozumieniu bezpośredniego obserwowalnego
zachowania

•Odejście od badań procesów wewnętrznych –

niemożność ich obserwacji

•Cel: zrozumieć jak poszczególne bodźce

kontrolują zachowania

•Zachowanie jest w pełni zdeterminowane

przez warunki zewnętrzne i doświadczenie

WYCHOWANIE

WYCHOWANIE

>

>

CECHY WRODZONE

CECHY WRODZONE

Kierunek behawiorystyczny

•

Iwan Pawłow

Iwan Pawłow – warunkowanie klasyczne

•

John Watson

John Watson

„Dajcie mi tuzin zdrowych, prawidłowo

zbudowanych niemowląt i dostarczcie im to wszystko, co składa się na
mój własny, szczególny świat, a zapewniam was, że wezmę na chybił trafił
jedno z nich i uczynię z niego dowolnego typu specjalistę, czy to będzie
lekarz, sędzia, artysta, kupiec, a nawet żebrak czy złodziej, bez względu

na jego talenty, skłonności, zdolności, zadatki i rasę przodków”

(1925)

•

Burrhus Skinner

Burrhus Skinner – warunkowanie sprawcze

(wpływ kar i nagród na zachowanie)

TEORIE UCZENIA SIĘ

Bodziec po

reakcji

Brak bodźca

po reakcji

Bodziec

pożądany

Wzmocnienie

pozytywne

(nagroda)

Trening

pomijania

Bodziec

niepożądany

Kara

Wzmocnienie

negatywne

(ucieczka,

unikanie)

PSYCHOANALIZA

Sigismund Schlomo Freud,
 6 maja 1856 w Příborze,
zm. 23
września 1939 w Londynie

Kierunek psychodynamiczny

•

Zygmunt Freud

•

Zachowanie człowieka jest motywowane

przez nieświadome siły wewnętrzne: popędy
(libido i thanatos)

•

główny cel działania człowieka: zredukować

napięcie

•

natura człowieka nie jest racjonalna –

naszymi działaniami kierują nieświadome
motywy

•

znaczenie wczesnego dzieciństwa

Kierunek psychodynamiczny

Świadomość

Nieświadomość

Kierunek psychodynamiczny

Struktura osobowości wg Freuda:

ID –

sfera biologicznie ukształtowana, obejmuje popędy, kieruje się

zasadą przyjemności, jest nieuświadomiona

EGO –

sfera odpowiedzialna za zaspokojenie popędów w sposób

realistyczny i akceptowalny społecznie, kieruje się zasadą rzeczywistości

SUPEREGO –

stanowi zbiór wartości charakterystycznych dla

danej kultury (rodzaj sumienia i idealnego obrazu własnej osoby)

id



Prawdziwa rzeczywistość psychiczna, wewnętrzny
świat subiektywnych doznań, nie posiada żadnej
wiedzy o rzeczywistości obiektywnej, nie potrafi
tolerować przyrostów energii

ego



Odróżnia to co w umyśle od tego co w świecie

zewnętrznym



Jest zorganizowaną częścią id, powstaje po to

by ułatwić osiągnięcie celów

SUPER EGO



Jest to tradycyjna
wewnętrzna
reprezentacja
tradycyjnych wartości
i ideałów
społeczeństwa



Przekazywane dziecku
za pomocą kar i
nagród



„instancja moralna”
reprezentuje ideały,
nie rzeczywistość

Kierunek psychodynamiczny

•

Struktura osobowości wg Freuda

POTRZEB

UJĘ

ZAPLANO

WAĆ JAK

TO

ZDOBYĆ.

NIE

MOŻESZ

TEGO

MIEĆ. TO

NIE JEST

W

PORZĄDK

U.

CHC
Ę TO
TER
AZ!

DETERMINIZM PSYCHICZNY



to założenie, że wszystkie reakcje

umysłowe i zachowanie są wcześniej

zdeterminowane wcześniejszymi

doświadczeniami.



Objawy zaburzeń psychologicznych nie są przypadkowe – pozostają

w związku z ważnymi wydarzeniami w życiu osoby.



Wczesne doświadczenie – istnieje ciągłość rozwoju człowieka od

urodzenia do śmierci.

Freud jako pierwszy zwrócił uwagę na wpływ doświadczeń z okresu

wczesnego dzieciństwa na rozwój i dorosłe życie osoby.

POPĘDY I INSTYNKTY



libido (Eros)– energia psychiczna

popychająca człowieka do poszukiwania
przyjemności zmysłowych.



popęd śmierci – energia psychiczna

skłaniająca człowieka do działań agresywnych
destruktywnych. Inaczej Thanatos.

PROCESY NIEŚWIADOMOŚCI



Zachowanie człowieka może być motywowane

przez popędy z których istnienia i działania

człowiek nie zdaje sobie sprawy.



W zachowaniu człowieka są treści jawne, o których

istnieniu ludzie wiedzą – bo są one świadome

doświadczane oraz treści ukryte – efekt istnienia

niedostępnych procesów nieświadomych.

Np. czynności omyłkowe, będące wyrazem

nieświadomego pragnienia

Kierunek psychodynamiczny

•

Metoda leczenia: psychoanaliza (metoda

wolnych skojarzeń, analiza marzeń sennych,
czynności pomyłkowych)

FAZY ROZWOJU OSOBOWOŚCI



FAZA ORALNA – doświadczenie przyjemności i zaspokojenia

potrzeb pozostaje w związku pobierania pokarmu.



FAZA ANALNA – doświadczenie przyjemności i zaspokojenie

potrzeb pozostaje w związku z doświadczeniem kontroli potrzeb

fizjologicznych.



FAZA FALICZNA – doświadczenie przyjemności i zaspokojenie

potrzeb pozostaje w związku z drażnieniem własnych narządów

płciowych.



FAZA UTAJENIA (LATENCJI) - doświadczenie przyjemności i

zaspokojenie potrzeb pozostaje w związku z opanowaniem

sprawności społecznych i poznawczych.



FAZA GENITALNA - doświadczenie przyjemności i zaspokojenie

potrzeb pozostaje w związku ze zdolnością do miłości i do pracy.

MECHANIZMY OBRONNE



Przykłady:

WYPARCIE to usunięcie ze świadomości lub utrzymywanie poza

świadomością myśli, wyobrażeń i wspomnień, które są bolesne

lub budzą lęk (konflikt pomiędzy id i ego).

PROJEKCJA to przypisanie własnego nieakceptowanego impulsu

innej osobie

FORMACJA REAKTYWNA (reakcja upozorowana) polega na

zastąpieniu w świadomości wzbudzającego lęk impulsu przez

jego przeciwieństwo. Np. zastępujemy nienawiść miłością.

FIKSACJA - czasowe lub trwałe zahamowanie normalnego

rozwoju osobowości, wynikające ze zbyt silną frustracją lub

lękiem

REGRESJA to powrót - zwykle pod wpływem stresu - do

zachowania charakterystycznego dla wcześniejszego okresu

rozwojowego

PSYCHOLOGIA
HUMANISTYCZNA

Carl
Rogers 

ur. 8
stycznia1902w Oak
Park w
stanie Illinois, zm. 4
lutego1987 w La
Jolla w Kaliforni



Początek nurtu w latach 50-tych XX

wieku stanowi podejście alternatywne.



Zawiera treści krytyczne w

odniesieniu do pesymizmu i

determinizmu charakteryzujących

behawioryzm psychoanalitykę



Teoria na osobie w odniesieniu do

doświadczeń z psychicznej praktyki

klinicznej (terapia)



Podejście służy zajmowaniu się

ludźmi, którzy mają trudności; klient

(nie pacjent)

Kierunek humanistyczny

Carl Rogers

Carl Rogers

Abraham

Maslow

Abraham

Maslow

> człowiek jest istotą aktywną, dobrą z natury,
wolną, mającą zdolność dokonywania wyboru
•podkreślenie wyjątkowości każdej osoby
•człowiek sam w sobie jest wartością
•badanie zdolności człowieka do samorozwoju i
samorealizacji
•SAMOREALIZACJA – NAJPEŁNIEJSZY ROZWÓJ
SWOICH MOŻLIWOŚCI
•podejście holistyczne (np. włączenie kultury,
sztuki)

Zachowanie człowieka jest motywowane
niepowtarzalnymi dla każdego, biologicznymi i
wyuczonymi skłonnościami do rozwoju i zmiany w
pozytywnym kierunku, ku



samourzeczywistnieniu



samorealizacji



samoaktualizacji

TERAPIA MOTYWACJI

WZROSTU

ur. 1
kwietnia 1908 w N
owym Jorku, zm. 8
czerwca 1970 w M
enlo Park



Potrzeby warunkują nasze
życie



Potrzebę ludzką- wynikające ze
stanu braku - pożądanie
czegoś niezbędnego do
zapewnienia warunków rozwoju
i funkcjonowania człowieka



Zachowanie człowieka
jest motywowane przez
niezaspokojone potrzeby

Piramida potrzeb wg Maslowa

Współczesna hierarchia potrzeb
człowieka:

Kierunek humanistyczny

Terapia skoncentrowana na kliencie C.

Rogersa

•Klient uzyskuje siłę i motywację do

radzenia sobie, jeśli stworzy mu się
odpowiednie warunki

•Terapeuta stara się wytworzyć pełną

akceptacji atmosferę (postawa
bezwarunkowej akceptacji)

•Celem jest pomoc klientowi w

kontrolowaniu swojego życia i znalezieniu
satysfakcjonującego rozwiązania swoich
trudności

Cechy osób samorealizujących się (wg A. Maslowa)

1.

Są nastawieni realistycznie.

2.

Akceptują samych siebie, innych ludzi oraz świat natury, za
którym się opowiadają.

3.

Odznaczają się dużą spontanicznością.

4.

Są skoncentrowani na trudnościach a nie na sobie.

5.

Cechuje ich pewien dystans i potrzeba odosobnienia.

6.

Są niezależni i autonomiczni.

7.

Oceniają ludzi i rzeczy raczej w sposób niekonwencjonalny niż
stereotypowy.

8.

Większość z nich miała głębokie doznania mistyczne czy
duchowe, choć niekoniecznie o charakterze religijnym.

9.

Identyfikują się z ludzkością.

10.

Ich bliskie związki mają charakter głęboko uczuciowy, a nie
powierzchowny.

11.

Ich wartość i postawy są demokratyczne.

12.

Nie mylą środków z celami.

13.

Ich poczucie humoru jest filozoficzne i niezłośliwe.

14.

Mają wielki zasób zdolności twórczych.

15.

Są odporni na wpływy kulturowe, zachowują niezależność od
danej kultury.

16.

Wznoszą się ponad swoje środowisko, a nie tylko borykają się z
nim.

Syndrom Piotrusia Pana =>
wieczny chłopiec

=> egoizm

=> bycie w centrum uwagi

=> zabawa i własne zainteresowania

=> nienawidzi przymusu, obowiązków,
sprzeciwia się, ucieka od
odpowiedzilaności

=> gdy nabroi i żałuje wzbudza w nas
opiekuńcze uczucia jak słodki,
pogubiony dzieciak, zaczynamy
matkować, pobłażamy albo próbujemy
wychować go na siłę a Piotruś ucieka



„W początkowej fazie związku Piotruś Pan przypomina trochę
drapieżną roślinę, ponieważ potrafi fantastycznie wabić
kobietę. - Temperatura jego uczuć może oszałamiać. Zaloty
Piotrusia mają niesłychaną oprawę, a emocje fantastyczną
amplitudę. Wszystko dzieje się w klimacie uroczego,
zwariowanego nastolatka. Z samolotu zrzuci kwiaty, wyląduje
na spadochronie prosto w łóżku, ustawi kapelę pod oknem,
porwie na superwakacje i Bóg wie co jeszcze”- za: Wojciech
Eichelberger.



„Jednak taki mężczyzna potrafi stracić zainteresowanie
związkiem równie szybko, jak się zakochuje. Szczególnie gdy
pojawiają się codzienne obowiązki, a także potrzeba
planowania i odpowiedzialności.” za: Rafał Natorski

Nie chce dorosnąć …

Na zewnątrz silny mężczyzna, wewnątrz
zagubiony dzieciak …

Nadopiekuńcze mamusie …

Fizyczne lub emocjonalny brak ojca w
rodzinie …

Jak osiągnąć cel, gdy wydaje

się nieosiągalny?

Maslow zakłada, że

każdy człowiek jest

wyposażony z

niezbywalne

atrybuty:



w wolność



odpowiedzialność



wybór



UMIEJĘTNOŚĆ

PRZEKRACZNIA

WŁASNYCH

OGRANICZEŃ!!!

PODSTAWOWE POSTULATY
PSYCHOLOGII
HUMANISTYCZNEJ



upodmiotowienie

sytuacji badawczej poznanie

badanego w toku efektywnej komunikacji



dialog

a nie manipulacja w sytuacji badania



komunikacja

, wzajemne porozumienie jest

niezbędne w każdej sytuacji (diagnozy, terapii)



należy łączyć

naukę z praktyką

psychologiczną

(np. psychoterapia)



należy uwzględnić

subiektywną perspektywę

badanego



należy korzystać z

empatii

- najbardziej

efektywnego sposobu komunikacji

Kierunek poznawczy

•lata 50-60 XX wieku – rewolucja poznawcza

•główny temat zainteresowań: przetwarzanie informacji w umyśle

(spostrzeganie, myślenie, zdobywanie wiedzy, uwaga, pamięć,
podejmowanie decyzji...)

•podkreślenie

subiektywnej rzeczywistości wewnętrznej

subiektywnej rzeczywistości wewnętrznej każdego

człowieka

•terapia poznawcza: A.Ellis, A.Beck (leczenie depresji)

KIERUNKI PSYCHOLOGII

psychodynamic

zny

behawiorystycz

ny

humanistyczny

poznawczy

ewolucjonistycz

ny

Pogląd na
naturę
człowieka

kierowana przez

instynkt,

popędy,

nieuświadomion

a

reagująca na

bodźce, dająca

się

modyfikować

aktywna o

nieograniczony

m potencjale

aktywna,

reagująca

na bodźce

przystosowana

do

rozwiązywania

problemów

epoki

plejstoceńskiej

Determinant
y zachowania

doświadczenia

wczesnego

dzieciństwa

(głównie relacja

z matką)

środowisko,

warunki

bodźcowe

potencjalnie

samosterujące

warunki

bodźcowe,

procesy

umysłowe

przystosowania

i sygnały

środowiskowe

służące

przetrwaniu

Główny
temat badań

nieświadome

popędy,

konflikty,

mechanizmy

obronne

reakcje

zewnętrzne,

zachowanie,

jego przyczyny

i konsekwencje

doświadczenie

ludzkie i

potencjał

ludzki,

struktura życia

jednostki, jej

wartości, cele,

potrzeby

procesy

umysłowe

przystosowania

psychiczne

ukształtowane

w drodze

ewolucji

Przedstawici
ele

Z. Freud,

G.Jung, A.Adler,

Horney, M.Klein,

Kohut,

O.Kernberg

J.Watson,
I.Pawłow,

B.Skinner

C.Rogers,

A.Maslow

A.Ellis,

A.Beck

R. Dawkins,

Simon

Psychologia a medycyna

obszary wspólne?



Medycyna (m.in. behawioralna, psychosomatyczna,

psychiatria, neurologia) i psychologia starają się

uzyskać lepszą znajomość wpływu sytuacji trudnych,

traumatycznych, stresu na funkcjonowanie i organizm

człowieka



Obie dziedziny interesują się poznaniem zależności,

jakie zachodzą pomiędzy treścią stereotypów

poznawczych na temat choroby i szpitala a

stosunkiem pacjenta do leczenia i stosowaniem się do

zaleceń lekarza oraz znaczeniem jakości relacji i

komunikacji między pacjentem a lekarzem,

stomatologiem



Choroby psychosomatyczne



Zaburzenia psychiczne i zaburzenia funkcji

poznawczych, wykonawczych i sfery emocjonalnej w

chorobach neurologicznych, infekcjach i in.

Video

=> „Power of placebo effect”

Dziękuję za uwagę