Rugby na

wózkach

jako jedna z dyscyplin

paraolimpijskich

Rugby na wózkach zostało
stworzone w latach
siedemdziesiątych przez trzech
Kanadyjczyków z miasteczka
Winnipeg, dwóch z nich –
Duncan Campbell i Jerry Terwin
to byli zawodnicy koszykówki na
wózkach, którzy jako
tetraplegicy mieli trudności ze
zrealizowaniem swoich
sportowych ambicji w tej
dyscyplinie jako osoby
niepełnosprawne. Trzeci – Ben
Harnish był profesorem
architektury, który zajmował się
projektowaniem obiektów
rekreacyjnych dla osób
niepełnosprawnych.

Wspólnie postanowili wymyślić grę dla osób z
porażeniem czterokończynowym (tetraplegią),
początkowo ona ograniczała się do przerzucania
piłki do siatkówki między zawodnikami.
Kanadyjczycy nazwali grę „murderball”
(zabójcza piłka). Pierwsze Narodowe
Mistrzostwa Kanady odbyły się w 1979 roku. W
1981 roku Brad Mikkelson zaprezentował grę w
USA, założył drużynę Wallbangers przy
Uniwersytecie North Dakota i zmienił nazwę gry
na Quad Rugby (QR). Pierwszy mecz QR w
Stanach Zjednoczonych pomiędzy drużynami
North Dakota i Minnesota odbył się w 1982 roku
podczas Narodowych Zawodów na Wózkach
(National Wheelchair Games)  w Marshall.

W styczniu 1990 roku utworzono
Międzynarodowy Komitet Organizacyjny
Rugby na Wózkach. W tym samym roku Quad
Rugby zaprezentowano na Światowych
Igrzyskach Sportowych Paraplegików a w
1993 roku utworzono Międzynarodową
Federację Rugby na Wózkach

W listopadzie 1995 roku w Szwajcarii (Notwill)
odbyły się pierwsze Mistrzostwa Świata Rugby na
Wózkach, które rozgrywane są co 4 lata. W tym
samym roku Rugby na Wózkach otrzymało status
dyscypliny paraolimpijskiej, dzięki któremu w
Atlancie (1996 r.) znalazło się w programie jako
dyscyplina pokazowa.

Do Polski Rugby na wózkach dotarło ze Szwecji w
roku 1997 za pośrednictwem Fundacji Aktywnej
Rehabilitacji – organizacji pozarządowej,
zajmującej się rehabilitacją osób z uszkodzeniem
rdzenia kręgowego.

Na jesieni 2001 roku powstała Polska Liga Rugby
na Wózkach.

PODSTAWOWE ZASADY

1.

Drużyna na boisku składa

się z 4 graczy - reszta siedzi

na rezerwie.

2.

Faule. Każdy kontakt

cielesny, np.: dotykanie,

uderzanie łokciami jest

oczywiście niedopuszczalny.

Złamanie tej zasady jest karane usunięciem gracza z
boiska na 1 minutę. W zależności od rodzaju kary,
zawodnik może powrócić do gry po zdobytym
punkcie przez przeciwną drużynę. W żadnym razie
nie może jeden zawodnik wsunąć swojej przedniej
części wózka w tylne koło przeciwnika, powodując w
ten sposób niebezpieczne skręcenie się go. Nie
może też żaden rozpędzony gracz wjechać w
przeciwnika, który akurat stoi nieruchomo.

3.

Wygrywanie i przegrywanie

Celem gry jest zdobycie punktu poprzez
przeniesienie piłki przez linię bramkową drużyny
przeciwnej. Aby zdobyć punkt zawodnik
posiadający piłkę musi przejechać przynajmniej
dwoma ze swoich czterech kół przez linię
bramkową. Trudność polega na tym żeby przebić
się na połowę przeciwnika w określonym czasie i
jeszcze przez zawodników, którzy uderzają z każdej
strony.
Linia bramkowa znajduje się wewnątrz
nieprzyjaznego miejsca o nazwie: strefa którą może
bronić 3 zawodników (1 musi być na zewnątrz).
Osoba atakująca może przebywać w strefie tylko 10
sekund. Ta zasada została ustalona by zapobiec
ustawieniu się zawodników w jednej linii.

Kiedy punkt zostanie zdobyty, piłka
przekazywana jest do wprowadzenia drużynie
przeciwnej.

Time out
Każda drużyna dysponuje czterema przerwami
na żądanie w ciągu meczu. Kiedy piłka jest
martwa, o przerwę na żądanie może prosić
dowolny zawodnik lub trener. Kiedy piłka jest w
grze, o przerwę na żądanie może prosić jedynie
zawodnik na boisku, którego drużyna jest w
posiadaniu piłki. Zawodnik z tej drużyny musi
posiadać piłkę w tym momencie – time out nie
może być wykorzystany jeśli piłka znajduje się w
powietrzu lub dotyka podłogi.

Zakończenie kwarty,
połowy

Kiedy minie osiem minut pojawi
się sygnał dźwiękowy mówiący o
zakończeniu kwarty. Gra
zostanie zatrzymana
natychmiast po usłyszeniu
sygnału. Obydwie drużyny
powracają do swoich ławek na
minutę przerwy.

Koniec połowy

również sygnalizowane jest
sygnałem po czym jest 5 min
przerwy

.

Klasyfikacja w rugby na

wózkach ma na celu

zagwarantowanie udziału

w grze wszystkim chętnym

zawodnikom - zarówno

słabszym (z wyższym

uszkodzeniem rdzenia

kręgowego) jak i

sprawniejszym (z niższym

lub częściowym

uszkodzeniem).

System klasyfikacji wywodzi się z medycznego
systemu klasyfikacyjnego ISMGF/ISMWSF:
1A - poziom C5/6, zawodnicy z bardzo słabym m.
trójgłowym ramienia: 0-3 w teście siły mięśniowej.
Brak chwytu.
1B - poziom C6/7, zawodnicy z mocnym m.
trójgłowym ramienia: 4-5 w teście siły mięśniowej.
Brak chwytu.
1C - poziom C8, zawodnicy z mocnym m.
trójgłowym ramienia: 4-5 w teście siły mięśniowej.
Dobry chwyt.

Klasy 1A, 1B, 1C zostały odpowiednio nazwane:
1pkt, 2 pkt, 3 pkt. Wprowadzono wartość 0,5 pkt,
która stosowana jest dla zawodników
funkcjonalnie znajdujących się "pomiędzy"
klasami (czyli takim, którzy pomimo tego samego
poziomu uszkodzenia rdzenia kręgowego mają na
przykład lepszą stabilizację tułowia). W ten
sposób ostatecznie istnieje 7 klas.

Drużyna może grać z jednym zawodnikiem 3,5
punktowym jako głównym rozgrywającym, 2,5
punktowym pomagającym podawać piłkę i
zdobywać punkty oraz 1,5 i 0,5 punktowym
blokującym i przytrzymującym zawodników,
którzy usiłują bronić.

Parametry wózka (szerokość, długość, koła,

zderzak, kółka anty-wywrotne, skrzydła, komfort,

bezpieczeństwo oraz dopuszczalne modyfikacje)

określa art. 13 Międzynarodowych Przepisów

Rugby na Wózkach. Wystarczy jednak obejrzeć

kilka meczy, żeby zaobserwować jak dużą

dowolność w doborze sprzętu pozostawiają

przepisy. Każdy wózek jest dobierany

indywidualnie dla poszczególnego zawodnika.

Wyróżniamy wózki atakujące i obronne.

Obronne są dłuższe i mają więcej punktów

zaczepnych, którymi mogą zatrzymac przeciwnika.

Rugby na wózku to nie tylko kształtowanie
sprawności ogólnej i specjalnej w celu
uzyskania jak najlepszego wyniku sportowego,
to również trening samoobsługi (przebieranie
się, przesiadanie się z wózka aktywnego na
wózek sportowy), trening lokomocji (poprawnej
techniki jazdy na wózku) oraz trening
psychologiczny (nawiązywanie kontaktów w
grupie, odpowiedzialność zbiorowa za drużynę,
pokonywanie barier psychicznych związanych z
niepełnosprawnością). Tak wszechstronne
oddziaływanie treningu sportowego powoduje
zarówno poprawę wydolności fizycznej jak i
jakości życia osoby z tetraplegią.

• jazda po boisku - w kształt ósemek - ze

zmianą tempa, kierunku jazdy, sposobu
jazdy - napędzanie kół dwiema rękami,
jedną ręką, na zmianę

• streching
• gry sprawnościowe, podania piłki z

wykorzystaniem elementów technicznych i
taktycznych

Trening