ŻÓŁTACZKI

PATOLOGICZNE

KRYTERIA ROZPOZNANIA

1. Początek w 1.dobie.
2. Stężenie B w 1.dobie życia >7 mg/dl.
3. Szybki  stęż. B (>5 mg/dl/dobę, >0,3

mg/dl/h).

4. Stęż. B całkowitej w surowicy przekracza

dopuszczalne normy (hiperbilirubinemia).

FIZJOLOGICZNA

• Początek w 2-3 dobie.
• Wzrost stęż. B < 5mg/dl/dobę.
• Stęż.B <12,9ml/dl; wcześniaki <15mg/dl.

HIPERBILIRUBINEMIA

 stęż. B pośredniej

(wolnej)

• Przyczyny:

– Hemoliza

(ch.hemolityczna).

– Zwiększone krążenie

jelitowo-wątrobowe

(zwężenie odźwiernika,

niedrożność smółkowa,

niedroż.jelit).

– Niedobór transferazy

glukuronowej.

 stęż. B bezpośredniej

(związanej)

• Przyczyny:

– zespół TORCH
– Posocznica
– Niedrożność dróg żół.
– Niedobór alfa-

antytrypsyny

– Mukowiscydoza
– Noworodkowe zapalenie

wątroby

– Galaktozemia

Choroba hemolityczna

• Zespół objawów występujących w wyniku

rozpadu erytrocytów płodu opłaszczonych
swoistymi przeciwciałami matczynymi IgG
przechodzącymi przez łożysko.

• Występuje m.in.w konflikcie serologicznym.
• Postaci choroby:

– Niedokrwistość hemolityczna,
– Żółtaczka hemolityczna z szybko wzrastającym

stęż.B,

– Obrzęk uogólniony płodu.

CZYNNIKI RYZYKA

• Żółtaczka w rodzinie.
• Wystąpienie żółtaczki w poprzedniego dziecka.
• Choroby wątroby w rodzinie.
• Choroby matki w ciąży

(przeziębienia, nikotynizm,

cukrzyca).

• Leki stosowane w ciąży

(tokolityki, wit.K, sulfonamidy,

kontrasty radiologiczne).

• Powikłania okr.porodowego

(

OXY, urazy,

niedotlenienie, zbyt późne zaciśnięcie pępowiny).

• Zakażenie wewnątrzmaciczne.

MOŻLIWE POWIKŁANIA ŻÓŁTACZEK

PATOLOGICZNYCH

Uszkodzenie mózgu – encefalopatia

bilirubinowa

– Niechęć do ssania,
– Apatia,
– Hipotonia,
– Osłabienie odruchów,
– Odgięciowe ułożenie głowy,
– Oczopląs,
– Drgawki,
– Zanik reakcji odruchowych i śpiączka.

Trwałe

uszkodzenie

ukł.nerwowego

ROZPOZNANIE

• Schemat Kramera –

ocena zażółcenia powłok
skórnych.

I 4-8m%

II 5-12m%

III 8-16m%

IV 11-18m%

V >18m%

GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA

HIPERBILIRUBINEMII

• Steż.B przed wypisem ze szpitala w strefie

dużego ryzyka.

• Żółtaczka w 1.d.ż.
• Ch.hemolityczna.
• Wiek ciążowy 35.-36.tyg.
• Fototerapia u poprzedniego potomstwa.
• Krwiak okolicy głowy, podbiegnięcia krwawe.
• Karmienie wyłącznie piersią.
• Rasa żółta.

CZYNNIKI ZMNIEJSZAJĄCE RYZYKO

HIPERBILIRUBINEMII

• Stęż.B w strefie małego ryzyka.
• Wiek ciążowy >41tyg.
• Karmienie wyłącznie sztuczną mieszanką.
• Rasa czarna.
• Wypis ze szpitala po 72.godz.życia.

LECZENIE

FOTOTERAPIA

• Fotooksydacja = rozpad wolnej B w skórze i

tk.podskórnej na bezbarwne, nietoksyczne
subst. rozpuszczalne w wodzie i łatwo wydalane
z żółcią i moczem.

• Bilirubina absorbuje padające światło niebieskie

(425-475 nm),

może też absorbować zielone i białe.

• Skuteczność zależy od długości światła,

natężenia promieniowania, wielkości
naświetlanej pow.

• Średnia skuteczność:  B o 1-2mg%/4-6h.

Zagrożenia fototerapii

• Przegrzanie, oparzenie.
• Odwodnienie.
• Zesp.brązowego dziecka

(ciemne, szarobrązowe

zabarwienie skóry i moczu).

• Rumień cieplny i wysypki skórne.
• Rozluźnione stolce, przyspieszenie pasażu

jelitowego.

• Odseparowanie od matki.
• Utrudniona obserwacja dziecka.
• Uszkodzenie siatkówki oka.
• Zmiany rytmów biologicznych.
• Trombocytopenia

(skrócony czas przeżycia płytek krwi).

Przeciwwskazania

• Wrodzona porfiria erytropoetyczna

(CEP, 1 z objawów jest
m.in.przewrażliwienie na światło).

• Cholestaza znacznego stopnia

(zastój

żółci).

O czym trzeba pamiętać?

• Najpierw sprawdzić urządzenie.
• Odpowiednia odległość lampy od dziecka (40-45cm).
• Okryć inkubator białym materiałem

nieograniczającym dostępu światła lampy.

• Odsłonić jak największą powierzchnię skóry.
• Do skóry nie mogą dotykać żadne plastikowe elem.
• Ograniczenie stosowania kremów, maści, leków

miejscowych.

• Zmiana pozycji min.co 3h.
• Zasłonić oczy dziecku.
• Sprawdzanie temp.co 4h.
• Monitorowanie nawodnienia, tętna, oddechu.

O czym trzeba pamiętać?

• Ochrona leków przed działaniem lampy.
• Podczas pielęgnacji zdejmujemy dziecku okulary

(kontakt wzrokowy!).

• Dokładne dokumentowanie czasu trwania

terapii.

• Obserwacja intensywności i czasu zażółcenia

oraz aktywności dziecka.

• Obserwacja liczby, konsystencji, koloru stolców.
• Umożliwić rodzicom kontakt z dzieckiem,

informować ich o jego stanie.

TRANSFUZJA WYMIENNA

• Założenie cewnika do ż.pępkowej i

upuszczanie małymi porcjami krwi dziecka,

a wpuszczanie krwi dawcy.

• Dzięki temu organizm zostaje pozbawiony

nadmiaru bilirubiny.

• Używamy modyfikowanej krwi pełnej

(erytrocyty+osocze), zgodnej z gr.krwi

dziecka i poddanej próbie

krzyżowej z krwią matki.

Wskazania

• Nieskuteczna fototerapia
• Ch.hemolityczna
• Obrzęk płodu i niewydolność krążenia
• Stęż.B we krwi pępowinowej

>4,5mg/dl

  stęż.B o 0,3mg/dl/godz.
  stęż.B o >5mg/dl/10h

Powikłania ostre

• Skrzep, zator powietrzny
• Tachykardia, zaburzenia rytmu serca
• Bezdech
• Sinica wymagająca resuscytacji
• Hiperkalcemia,
• Hipokalemia

(drgawki, drżenia),

hipomagnezemia,

hipoglikemia

• Zapalenie pępka
• Krwawienie z odbytu, kikuta pępowiny, do OUN
• Zakażenie
• Zaburzenia gosp.kwasowo-zasadowej

Literatura

• Łozińska-Czerniak A.,

Żółtaczki okresu
noworodkowego
[w:] Położna.
Nauka i praktyka, nr
1, 2010, str.36-41.

• Gadzinowski J.,

Szymankiewicz M.,
Podstawy
neonatologii, Oddział
Wielkopolski PTMP,
Poznań 2006.