PŁUKANIE ŻOŁĄDKA

WSKAZANIA I KRYTERIA CZASOWE

1. Kwaśny środek żrący do 30 minut
2. Substancje stałe do 6 godzin 
3. Salicylany do 8 - 24 godzin
4. Grzyby do 72 godzin
5. Pacjenci nieprzytomni - bez 

ograniczeń czasowych

 

 

PRZECIWWSKAZANIA

1. Wypicie stężonych zasad   
2. Zaburzenia rytmu serca
3. Krwawienie z przewodu pokarmowego
4. Objawy otrzewnowe
5. Drgawki
6. Czynna choroba wrzodowa żołądka
7. Żylaki przełyku
8. Stan po całkowitej resekcji żołądka   
10. Brak zgody na zabieg

 

 

 

POWIKŁANIA

1. Przepchnięcie zawartości żołądka do 

jelit przy zbyt dużej jednorazowej 
objętości płynu płuczącego

2. Zachłyśnięcie
3. Mechaniczne uszkodzenie przewodu 

pokarmowego

4. Odruchowe zatrzymanie czynności serca
5. Zaburzenia wodno - elektrolitowe

  

 

 

WYKONANIE PŁUKANIA ŻOŁĄDKA

1. Należy uzyskać zgodę pacjenta na zabieg
2. Sonda do płukania powinna mieć średnicę 5- 15 mm
3. Pacjent przytomny w trakcie płukania powinien 

siedzieć lub leżeć na lewym boku

4. Pacjent nieprzytomny musi zostać zaintubowany, 

płukanie żołądka wykonujemy w pozycji na plecach, 
dotyczy to również zatruć pochodnymi ropy naftowej 
i substancjami pieniącymi się

5. Sondę zakładamy przez usta
6. U osób dorosłych używamy ciepłej wody w dawce 

jednorazowej 15ml/kg

 

 

7. U dzieci ciepły 0,9% NaCl w dawce 15 ml/kg
8. Usuwanie popłuczyn z żołądka odbywa się na 

zasadzie naczyń połączonych 

9. Zabieg powtarzamy do uzyskania przejrzystych 

popłuczyn wymaga to przeciętnie zużycia 5-20 
litrów wody

10. W przypadku zatrucia grzybami pierwsze 

popłuczyny zabezpieczamy do badania 
mykologicznego

11. Po wykonaniu płukania żołądka podajemy przez 

sondą zawiesinę węgla aktywowanego

 

 

WĘGIEL AKTYWOWANY

Węgiel drzewny poddany działaniu 

pary wodnej lub silnych kwasów w 

celu uzyskania maksymalnej 

powierzchni adsorbcyjnej                 

                Węgiel w postaci 

zawiesiny wodnej podajemy 

jednorazowo doustnie lub przez 

sondę w ilości 1g na kilogram 

masy ciała pacjenta

 

 

SUBSTANCJE DOBRZE ABSORBOWANE 
PRZEZ WĘGIEL AKTYWOWANY

    amfetamina                            benzodiazepiny

atropina 

                              barbiturany    

         leki nasenne                          opiaty 

    

                 glikozydy naparstnicy           fenol

   sulfonamidy
    strychnina

trójpierścieniowe leki antydepresyjne               
       leki przeciwpadaczkowe

   paracetamol
    

 

 

SUBSTANCJE ŹLE ABSORBOWANE 
PRZEZ WĘGIEL AKTYWOWANY

związki ołowiu, żelaza, litu, baru
kwas borny
pochodne ropy naftowej
inne rozpuszczalniki org.
fluorki
cyjanki
alkohol etylowy 
alkohol metylowy 
glikol etylenowy
kwasy i zasady

 

 

POWIKŁANIA

1. Zwiększone ryzyko wymiotów
2. Możliwość zachłyśnięcia   
3. Zaparcia  
4. Możliwość

 

wystąpienia 

niedrożności

 

 

Węgiel aktywowany w dawkach 
powtarzanych co 4-6 godzin ma na 
celu przerwanie wtórnego wchłaniania 
toksyn wydzielanych do jelita z żółcią.

Dawkowanie 

0,5-1,0 g/kg do 

maksymalnej dawki dobowej 200-400g 

                  

 

 

 

 

PROWOKOWANIE WYMIOTÓW

WSKAZANIA

1. Zatrucia u małych dzieci
2. Możliwość wykonania na miejscu zatrucia

(np. w domu)

3. Potencjalnie długi czas dotarcia do szpitala
4. Nie tolerowanie płukania żołądka – brak 

zgody pacjenta na wykonanie zabiegu

5. Zatrucie dużymi, nie rozpuszczającymi się

w żołądku tabletkami

 

 

 

PRZECIWWSKAZANIA



upośledzenie świadomości  (brak odruchu  

kaszlowego)



drgawki lub dłuższy czas po  zażyciu leków    

drgawkotwórczych



zatrucie środkami żrącymi, detergentami, 

pochodnymi ropy naftowej



możliwość krwawienia z przewodu 

pokarmowego (np. żylaki przełyku)

 

 

WYKONANIE



u dorosłych podawanie ciepłej wody 
porcjami po 200-300 ml 



u dzieci podawanie 0,9% NaCl w dawce  

po 5 –10 ml na kg m.c.  



mechaniczne drażnienie tylnej ściany 
gardła palcami lub szpatułką owiniętą 
gazą

 

 

ŚRODKI PRZECZYSZCZAJĄCE

SOLNE
 

  siarczan sodu, siarczan magnezu, cytrynian 

magnezu - podawane  w dawce 20-30 g  

dorosłym i 0,25 g/kg masy ciała u dzieci

SACHARYDOWE

 

   sorbitol, mannitol - podawane  w dawce 1-2 

g/kg m. ciała

środki te stosujemy jednorazowo doustnie 

lub przez sondę po uprzednim podaniu 

węgla aktywowanego, przeciwwskazaniem 

jest brak perystaltyki

 

 

CAŁKOWITE PŁUKANIE JELIT

1. Ogranicza wchłanianie trucizny poprzez    

usuwanie zawartości jelit podawaniem przez  sondę 
płynu płuczącego

2. Wykorzystuje się osmotycznie zrównoważony  

roztwór glikolu polietylenowego i elektrolitów,          
  podawany w ilości ok. 2l/godz. (np. Fortrans)

3. Stosuje się w zatruciach solami żelaza, lekami typu 

„slow-release”, innymi substancjami słabo 
adsorbowanymi przez węgiel i po spożyciu torebek 
z narkotykami

4. Powikłaniami są kurcze jelit, wzdęcia, nudności, 

wymioty z możliwością zachłyśnięcia

 

 

LECZENIE NA MIEJSCU 
ZDARZENIA

1. Do 2 minut od przyjęcia substancji żrącej 

należy podać mleko, zmiksowane jajka, 

wodę celem rozcieńczenia substancji żrącej.

NIE WOLNO

PROWOKOWAĆ WYMIOTÓW

PŁUKAĆ ŻOŁĄDKA

PODAWAĆ WĘGIEL AKTYWOWANY

NEUTRALIZOWAĆ KWASÓW LUB ZASAD

 

 

TRANSPORT PACJENTA 
ZATRUTEGO

1. Pacjent u którego podejrzewamy zatrucie i 

jest nieprzytomny na czas transportu musi 
zostać zaintubowany celem zabezpieczenia 
dróg oddechowych przed zachłyśnięciem.

2. Monitorowanie powinno obejmować zawsze 

EKG, saturację krwi tętniczej, ciśnienie 
tętnicze krwi i częstość oddechów a w 
wybranych przypadkach diurezę, parametry 
oddechowe w trakcie oddechu 
zastępczego,glikemię

3. Pacjent musi mieć założone wkłucie dożylne

 

 

POSTĘPOWANIE W SZPITALU

1. Pobranie materiału na badania 

laboratoryjne

2. Przyspieszenie eliminacji trucizn
3. Wyrównanie zaburzeń wodno-

elektrolitowych i RKZ

4. Zastosowanie specyficznych odtrutek